AMERIKAANSE STEDEN

Filmpje: the antropocene

Herhaling onderbouw

Global cities

Korte inleiding over mondiale stedelijke netwerk in het algemeen

Urbanisatie in de wereld: een groeiende urbane bevolking

Klik hier

DOOR TIJD RUIMTE COMPRESSIE

De lijnen in de wereld worden steeds korter. Er is sprake van een toenemende verstrengeling. Er is sprake van een “Global Network” van wereldsteden. Het gevoel van nabijheid en “je kunt alles even halen om de hoek” doet denken aan het dorpse gevoel van vroeger. Global Village

Stelling

Steden zijn de katalisatoren van de mondialisering.

Definities• Metropool: grote stad (inw.>1milj.)• Megasteden: metropool met een inwoneraantal boven de tien miljoen (inwoners van

de metropolitan area, ook wel de agglomeratie van die stad) • Wereldstad of : Een metropool die belangrijke functies vervult voor een groot gebied

of een land. Ze zijn in een netwerk van wereldsteden verbonden met de leidende Global Cities.

• Hiërarchie van Wereldsteden: Wereldsteden ingedeeld in verschillende categorieën. First category global cities: Metropolen met een leidende positie, (op gebied van cultuur, economie of politiek) in het mondiale netwerk van wereldsteden. Inwoneraantal is minder van belang

• Top drie van dominante wereldsteden: New York, Londen, Tokyo (Beslissingscentra van de economische triade)

• Megalopolis: Een metropolitan area kan uit meerdere aan elkaar gegroeide metropolitane kernen bestaan. De agglomeratie groeien aaneen. Zij gaan functioneren als een functionele eenheid. Op het moment dat ook functionele verwevenheid plaats gaat vinden tussen verschillende metropolitan areas dan onstaan een megalopolis.

Wereldsteden: bright lights, black holes Filmpje NASA

MegastedenNiet alle Megasteden zijn wereldsteden.

De sterkst groeiende megasteden liggen in het armere deel van de wereld(de periferie). Deze steden zijn minder invloedrijk op mondiaal vlak dan de wereldsteden, die vaak in het centrum liggen.

Bevolkingsgroei in arme megasteden is vaak niet in balans met economische ontwikkeling zodat gemiddeld 80% van de megastadbevolking in krottenwijken woont. Deze steden groeien snel door ruraal urbane migratie en natuurlijke aanwas. Het zijn vaak primate cities.

Economisch, politiek en cultureel spelen megasteden in de periferie vaak voor het land zelf een belangrijke rol. Het zijn aanjagers van de nationale economie en centra van “westerse “ cultuur.

Volgens de VN zal in 2030 60% van de wereldbevolking in steden leven. Het grootste deel van de groei komt voor rekening van groei van megasteden in de periferie. Hiërarchie naar aantal inwoners GAPMINDER INKOMEN % URBANE BEVOLKING Mumbai NOS

filmpje mondiale bevolkingsgroei tot 2100

De grootste groei van steden vindt plaats in de (semi)periferie.De wereldsteden in het centrum groeien veel trager.

Megasteden groeien snel door:a. hoge natuurlijke groei b. hoog vestigingsoverschot c. uitbreiding van de stad over omgeving

Kenmerken van een wereldstad

• Veel hoofdkantoren van MNO's• Hub in het netwerk van vliegverkeer• Dicht netwerk van telecommunicatie• Grote uitwisseling van data en informatie• Veel banken en financiële instellingen• Veel kwartaire hogere diensten

Mondiaal dataverkeer

Mondiaal vliegverkeerNew York is een mondiale hub met nationale spokes

Hiërarchie van wereldsteden

Belangrijke wereldsteden bevinden zich in het “centrum”. Er is veel interactie onderling. Zij zijn de aandrijvers van de economische, culturele en politieke globalisering.

Qua koopkracht niet interessant

Qua politieke opvatting niet passend

Black Holes

Een onrustig gebied/ oorlog

Even herhalenbij vraag 2.2

CENTRUM PERIFERIE

Urbanisatie hoog laaggraad

Urbanisatie laag hoogTempo

In periferie - urbanisatietempo door hoog geboortecijfer. - primate-cities - vlucht/informele sector

Nog eens herhalen.

begrip criterium omschrijving voorbeeld

megastad inwoners > 10 miljoen inwoners Mumbai

megalopolis inwoners en opbouw

Grootstedelijke agglomeratie van meerdere stedelijke gebieden bij elkaar

Boswash (Boston, NY, Phil. , Wash.)

blackhole groot, maar weinig relaties

te weinig koopkracht, geen stabiliteit en/of anti-westers

Teheran

wereldstad functies en relaties

economische, culturele en politieke invloed in de wereld. Onderdeel van het knooppunt van wereldsteden.

Berlijn

dominante wereldstad

idem overheersende wereldstad in een econ. machtsblok

Londen

metropool geografische opbouw

centrale stad met agglomeratie en dichtbebouwde omgeving, inw.>1milj.

Rijnmond

Ligging en positie van steden

• Site factoren: factoren m.b.t. de directe omgeving/het gebied waar een stad ligt (bijvoorbeeld: vlak gebied, vruchtbaar gebied, aan zee/water, ). Dit gaat over ligging.

• Situation factoren: verklaren de stad meer vanuit een ruimere context; positie t.o.v. andere steden, qua infrastructuur of relatieve ligging tov. belangrijke economische zones, enz. Dit gaat dus meer over positie.

NEW YORK, WASHINGTON DC EN LOS ANGELES

New York• New York is een mainport. Een

gateway voor goederen en personen (migranten). Het breidde in de 19e eeuw zijn achterland uit tot aan de Great Lakes. Inmiddels noemen we het hele gebied een mainportregio.

• De belangrijkste metropool, New York is vergroeid met de metropolen Boston, Philadelphia, Baltimore en Washington, tot een megalopolis.

In het netwerk van wereldsteden is New York leidend. Het is de hoofdzetel van de financiële mondiale markten.

• Het gehele gebied is een functionele regio. Het is een knooppunt/mondiale hub in het goederenverkeer

WashingtonMondiaal gezien is Washington DC is een politiek machtscentrum in het globale netwerk van wereldsteden. De stad is de zetel van “de leider van het vrije westen”.

Dit trekt veel Internationale organisaties, NGO’s, aan. Bijvoorbeeld:

• Wereldbank• Persinstellingen

Nationaal gezien is Washington regeringscentrum met de belangrijkste overheidsinstellingen:

• Witte Huis, Capitool, Pentagon• hooggerechtshof, FBI, CIA

Los Angeles• Los Angeles, cultureel knooppunt• Sterke groei na ± 1870 (aansluiting

spoorlijnnetwerk) op nationaal niveau betere relatieve ligging

• Nationale Mainportfunctie• Nationale gateway regio voor migranten

(Aziaten en Latino’s)

• Groei als culturele wereldstad. • Vanaf 1910 groei van Hollywood filmindustrie

• creatieve sector• kosmopolitisch

• Mondiaal gezien een goede relatieve ligging ten opzichte van ontwikkelingen mbt. de wereldeconomie; global shift

• Sinds 90ger jaren sunbelt: aantrekkelijke vestigingsplaats voor footloose industrie met mondiale betekenis. Nabijheid Silicon Valley .

• Innovatieve bedrijven• vaak geclusterd in grote steden• fast world

Los AngelesLos Angeles is in de VS de belangrijkste gateway voor export en import over zee. De relatieve ligging ten opzichte van Azië speelt een belangrijke rol. Los Angeles profiteert door z’n ligging aan de Pacific van de global shift. De enorme bevolkingsconcentratie vormt een belangrijke markt op zich. Veel goederen worden ook verder vervoerd naar het achterland. In die zin vervult Los Angeles ook een mainportfunctie

Los Angeles is de grootste metropool in de Californian Megalopolis

Californian megalopolis Area

MIGRATIEPATRONEN EN BEVOLKINGSSAMENSTELLING

Immigratie per bevolkingsgroep vanaf 1800

Klik

Immigratie in historisch perspectief

Bevolkingssamenstelling naar etnische groep De samenstelling wordt sterk bepaald door: • immigratiepatronen .

• Steden Oostkust Gateways voor Europese immigrantenZwarte bevolking zuidwesten (slavernij)

• Steden Westkust gateways voor Aziaten. Grenzend aan Mexico ook voor Hispanics en latino’s

• Trends in binnenlandse migratie• Frontier naar de Westkust (Blanke

pioniers/migranten)• De “great migration” (toename %

zwarte bevolking New York) en de “new great migration” (daling % zwarte bevolking New York) vanuit de snow belt naar de zgn. “black belt” (groei % zwarte bevolking Washinton)

• Leegloop snowbelt staten. Groei van de sun belt staten (groei Los Angeles)

• White flight (verlies van % blanke bevolking)

Migratiepatroon zwarte bevolkingGreat migration • Migratie van bevrijde slaven van de zuidelijke staten naar de staten in het

noordwesten waar de industrie (1865 tot 1960)

Vanaf 1965 New great migration• Veel Afro Amerikanen verlaten de oude industriegebieden vanwege

economische teruggang. (opkomst lagelonen industrie in het buitenland)• Afname zwarte bevolking in noordoostelijke steden; New York• Groei aantal Afro- amerikanen in Washington en de zuidelijke staten ;

Black belt

Vanaf de jaren 60 leegloop van de steden in de snowbelt

• Oude industriesteden in noord(oosten) lopen leeg http://tegenlicht.vpro.nl/afleveringen/2009-2010/Crisis-als-kans/doorstart-detroit.html

• Detroit, Baltimore, Philadelphia, Pittsburgh, Pennsylvania• voorbeeld Detroit http://www.youtube.com/watch?v=V4QHJ3Ho4QQ

Pushfactoren:• industriecrisis door concurrentie uit lage lonen landen• verpaupering en criminaliteit leeglopende stadMigratie richting suburbs en richting sunbelt

Binnenlandse migratie

• Algemeen: snowbelt naar sunbelt

• vanuit Californië: white flight

• Afro Amerikanen naar blackbelt

Los Angeles verliest blanke bevolking door White flight

Blanke Amerikanen zoeken blanke woongebieden.• witte staten• verafgelegen suburbs• gated communities

RUIMTELIJKE GELEDING VAN DE STAD

theorieen

Verschillende stadsontwikkelings- theorieën

Het concentrische ringen model: successie van sociale klassen Vanuit de zone of transition naar buiten.

Het meerkernenmodel: Iedere functie zoekt zijn eigen optimale locatie, op grond van toegang tot locatievoordelen. Dit model biedt ook ruimte aan verklaring van ontstaan van “edgecities”.

Het sectorenmodel: de stad is ingedeeld in sectoren gebaseerd op de richting van hoofdvervoersassen, die aanleiding geven en toegang bieden tot bepaalde functies. Bewoning geschiedt op grond van nabijheid/aantrekkelijkheid van die bepaalde functies., voor een bepaalde sociale groep.

Proces achter ontwikkeling?

Urbanisatie

Suburbanisatie

Vervlechting

Stedelijke ontwikkeling in fasen

Verklaar de term polycentrisch netwerk?

Een stedelijk netwerk met meerdere centra.

Wat zijn de twee stuwende krachten achter het ontstaan van megapolytane gebieden?

A De sterk toegenomen (auto)mobilteit

B De uitbouw van het (spoor-)wegennet.

Waarom kun je dit een functionele regio noemen?

De verschillende onderdelen van het gebied hebben andere functies op gebied van wonen, werken, winkelen en recreëren. Ze vullen elkaar aan en staan met elkaar in verbinding.

Let op de verschuiving van de werkgelegenheid!

Noem drie redenen voor de verschuiving.

Buiten centrale stad is:

a. Bereikbaarheid groter

b. Grondprijs lager, meer ruimte

c. Met moderne communicatiemiddelen ben je overal bereikbaar > back office schuift uit

Ontstaan van Edgecities langs de randen van stedelijke gebieden

Welk stedelijk onderdeel is dit? Kies uit:

A Suburbs

B Gated community

C Edge city

D Modern industriegebied

Ruimtelijke geleding verandert

Edge city

Verdedig de keuze.

Ruimtelijke geleding verandert

Tussen twee centrale steden in ontwikkelt zich een nieuwe stad met ook een belangrijke werkfunctie

Urban Sprawl

• Horizontale uitbreiding van steden.

• Verbeterde transportmogelijkheden van personen spelen een grote rol

• Nadruk op laagbouw• Enorme uitbreiding van

het stadsoppervlak ten koste van open ruimte

gentrificatie: herwaardering van de stad

• Er is een verband tussen de ontwikkeling van de creatieve stad en gentrificatie

• Kunstenaars, designers, artiesten, IT ers; willen dicht bij de centra waar het leeft.

• Geen geld/vast inkomen; vestigen zich op zo goedkoop mogelijke locaties (arme verpauperde wijken die dicht bij het centrum liggen) en brengen hun eigen leefwereld mee.

• Nieuwe energie=aantrekkingskracht, nieuwe ideeën, innovatie• Ontwikkelaars duiken erop• Wijk wordt opgeknapt een aantrekkelijk voor rijkeren• Stijgende huizenprijzen• Hogere belastingen waardoor oorspronkelijke bewoners vertrekken• Wijk krijgt nieuw elan, trekt steeds rijkere hoger opgeleide mensen .

Voorbeeld: The Village

• Greenwich Village• Van oorsprong Textielwijk/ arbeiders• Uitschuiving textielindustrie naar Azie• Armoede, leegstand• Toevluchtsoord van“beat generation”, subcultuur.• Ginsberg, Kerouac, Salinger, Buckowski, Jackson Pollock,

Marlon Brando, Andy Warhol• Enorme aantrekkingskracht op creatieven en rijken• The village is nu het thuis van leiders van de creatieve sector

en rijken en sterren.• http://www.youtube.com/watch?v=3coyrjQW8aA

The high line

Warhole in the factory

Zwarte wijken worden hipsterwijken

• Gentrificatie Brooklyn: https://www.youtube.com/watch?v=lfyycHoqDRA

Clips/straatbeeld• Massive Attack: unfinished sympathy: https://

www.youtube.com/watch?v=ZWmrfgj0MZI• The Verve: bittersweet symphony: https://

www.youtube.com/watch?v=1lyu1KKwC74