32

Güneş sistemi dış gezegenler

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Güneş sistemi dış gezegenler
Page 2: Güneş sistemi dış gezegenler

• Dört dış gezegen ya da gaz devi Güneş'in çevresindeki yörüngede dönen kütlenin %99'unu oluşturur. Jüpiter ve Satürn'ün atmosferleri asıl olarak hidrojen ve helyumdan oluşur. Uranüs ve Neptün'ün atmosferlerinde yüksek yüzdelerde su, amonyak ve metan "buz"u bulunur.Gaz devlerinin dördünün de gezegen halkaları vardır ancak sadece Satürn’ün halkaları Dünya’dan kolaylıkla görülebilir.

Page 3: Güneş sistemi dış gezegenler

Yukarıdan aşağıya: Neptün, Uranüs, Satürn, ve Jüpiter

Page 4: Güneş sistemi dış gezegenler

JÜPİTER• Jüpiter, 71370 km ekvator yarı çapı ile

Güneş Sistemi’ndeki en büyük gezegendir ve Güneş'e yakınlık bakımından 5. sırada yer alır. Kütlesi yaklaşık olarak dünya kütlesinin 318 katıdır. Bu dev gezegen Güneş çevresindeki turunu 1186 yılda tamamlar. Jüpiterin çevresinde 6500 km genişliğinde ve bir kaç km kalınlığında bir halkası bulunmaktadır.

Page 5: Güneş sistemi dış gezegenler
Page 6: Güneş sistemi dış gezegenler

• Asıl olarak hidrojen ve helyumdan oluşmuştur. Jüpiter'in kuvvetli iç ısısı atmosferinde bulut kuşakları ve Büyük Kırmızı Leke gibi yarı kalıcı oluşumlara neden olur. Jüpiter'in bilinen altmış üç doğal uydusu vardır. En büyük dört uydusu Ganymede, Callisto, İo, ve Europa yanardağ oluşumu ile içeriden ısınma gibi özellikler bakımından yer benzeri gezegenler ile benzerlikler gösterir.Güneş Sistemi'nin en büyük doğal uydusu Ganymede Merkür'den daha büyüktür.

Page 7: Güneş sistemi dış gezegenler

• Atmosferi ise büyük ölçüde Hidrojen'den oluşmuştur.;ayrıca az miktarda helyum, metan, amonyak, etan, su, karbon monoksit, asetilen içerir. Bu atmosferin en dış bölgeleri, üst üste dizilmiş karanlık ve aydınlık kuşaklarıyla yeryüzünden harika bir görsel şölen seyretmemize neden olur. Basit bir teleskopla bile kolayca ayırt edilebilen bu kuşakların nedeni, amonyak kristallerinden ya da amonyak, hidrojen ve kükürt bileşiklerinden oluşan bulutlar ile çok büyük çaplı meteoroloji olaylarıdır.

Page 8: Güneş sistemi dış gezegenler
Page 9: Güneş sistemi dış gezegenler

• Bu 4 Uydu gezegen ile aynı yönde dönmektedir. Fakat daha sonra bulunan küçük ve gezegene daha yakın olan uydular gezegene zıt yönde dönmektedir.

Page 10: Güneş sistemi dış gezegenler

ÖZELLİKLERİ

Güneşe Olan Uzaklığı 778.000.000 km• Yarı Çapı 71370 km

• Kütlesi 1898 x 10 24kg• Yoğunluğu 1326 kg/m3• Sıcaklığı 110 K°

• Güneş Etrafında Dönme Süresi 1186 gün• Kendi Ekseninde Dönme Süresi 99250 saat• Dönme Hızı 13.07 km/sn

Page 11: Güneş sistemi dış gezegenler

SATÜRN• Güneş Sisteminin ikinci büyük gezegeni olan

Satürn'ün yarı çapı 60400 km.dir ve 1.433.000.000 km.lik mesafe ile güneşe yakınlıkta 6. sıradadır. Gezegen teleskopla incelendiğinde yeşilimsi bir renkte görünür ve çıplak gözle görülebilen en uzak gezegendir. Neredeyse tümü gazlardan oluşan bu gezegenin yoğunluğu çok küçüktür. Ortalama 700 kg/m3 yoğunluğu ile Güneş Sistemi'nde en küçük yoğunluğa sahip olan gezegendir. Güneşe olan uzaklığı nedeni ile yüzey sıcaklığı yaklaşık olarak -150 Cº dir.Satürn görkemli halkası ile güneş sisteminin harikası olarak bilinir.

Page 12: Güneş sistemi dış gezegenler
Page 13: Güneş sistemi dış gezegenler

– Satürn, geniş halkaları ile tanınır ve atmosferik içeriği gibi çeşitli noktalarda Jüpiter ile benzerlik gösterir. Satürn'ün kütlesi çok daha azdır.(95 Dünya kütlesi)Satürn'ün altmış bilinen ve üç tane doğrulanmamış doğal uydusu vardır. Bunların ikisi Titan ve Enceladus buzdan oluşmalarına rağmen volkanik etkinlik gösterir. Titan, Merkür'den daha büyüktür ve Güneş Sistemi'nde önemli bir atmosfere sahip olan tek uydudur.

Page 14: Güneş sistemi dış gezegenler

• Dünya dışında, yüzeyinde kararlı sıvı bulundurduğu kanıtlanan tek gökcismidir. Titan'daki büyük su kütleleri gibi görünen bu okyanusların, metan gazının sıvı hali olduğu görülmüştür.

• Satürn'ün uydusu olan Titan, Güneş Sistemi’ndeki ikinci en büyük uydur. Titan da,Ganymede gibi Merkür’den biraz daha büyüktür. Titan’ın büyük oranda azottan oluşan ve Güneş sistemindeki öteki uyduların hiçbirinde böylesine kalın olmayan atmosferinin, Dünya’nın ilk zamanlarındaki atmosferine benzediği düşünülmektedir.Titan, 8.Güneş Sistemi'nde(bizimkisi)Dünya'dan başka -canlısı olabilen bir gök cismi olabileceği düşünülmüştür.

Titan (uydu)

Page 15: Güneş sistemi dış gezegenler

Titan , Satürn'ün en büyük uydusudur. Hacmi Merkür'ün hacminden fazladır.

Page 16: Güneş sistemi dış gezegenler

Satürn'ün Halkaları

• Satürn halkaları, gezegen atmosferinin bulut tabakalarının çok az üzerinden ( yaklaşık 0,1 Rs - Satürn yarıçapı) başlayıp, en az 16 uydunun yörüngesini de içine alarak Satürn'ün merkezinden 480.000 km. uzaklığa (8 Rs) kadar yayılırlar. Kalınlıkları ise büyük bir bölümünde birkaç yüz metreyi geçmez. Halkaları oluşturan küçük parçacıkların her biri, Kepler yasalarına uygun olarak kendi yörüngesini izler. Böylece halkaların gezegene daha yakın iç bölümlerini oluşturan parçacıklar daha hızlı bir dolanma ile kısa devirli elipsler çizerken, dış yörüngedekiler daha yavaş hareket ederler.

Page 17: Güneş sistemi dış gezegenler
Page 18: Güneş sistemi dış gezegenler

• Satürn halkası A dan G ye kadar olan harflerle adlandırılmıştır.Halka sisteminin parlaklığı en fazla ve ışık geçirgenliği en az olan üyesi B halkasıdır. Daha dıştaki A halkası yoğunluk sıralamasında onu izler. B halkasının tek başına tüm halka kütlesinin en az dörtte üçünü oluşturmaktadır. A ve B halkalarını ayıran Cassini bölümü'nün ise mutlak bir boşluk değil, halka materyalinin çok düşük yoğunlukta bulunduğu bir alan olduğu içinden geçen güneş ışınları ile aydınlanmasından anlaşılmıştır. B halkası, Cassini bölümü ve A halkasının Cassini bölümüne komşu iç kesimlerinin 5 cm.den küçük boyutlu parçacıklardan görece yoksun oldukları sanılır. A halkasının dış kesimleri ve C halkası ise küçük boyutlu parçacıklardan zengindir.

Page 19: Güneş sistemi dış gezegenler
Page 20: Güneş sistemi dış gezegenler

• En içteki D halkası çok daha siliktir ve kütlesi küçüktür. A halkasına göre daha dışta bulunan F halkası çoğunlukla 'duman' olarak nitelendirilebilecek mikrometre boyutunda parçacıklardan meydana gelir. Onu izleyen G halkası çok daha az yoğunlukta ve yüzlerce kilometreyi aşan kalınlıkta, seyrek bir 'bulut' yapısındadır ve büyükçe parçacıklardan oluşur. En dıştaki E dalgasının uydu Enceladus ile yakın ilişkide olduğu ve olasılıkla Enceladus üzerindeki geyzerlerden kaynaklanan sudan oluştuğu düşünülür.

• Halkaların sıcaklığı 70 - 90K (-200oC -180oC) arasında ölçülmektedir

Page 21: Güneş sistemi dış gezegenler

URANÜS• Uranüs Güneş Sisteminin Güneş'ten yakınlık

sırasına göre 7. gezegenidir. Çap açısından Jüpiter ve Satürn'den sonra üçüncü, kütle açısından bu iki gezegen ve Neptün'ün ardından dördüncü sırada gelir. Buz devleri sınıfına girmektedir.

• Yörünge • Uranüs, Güneş çevresinde bir devrini 84 yılda

tamamlar. Hafifçe eliptik olan yörüngesi boyunca, Güneş'e uzaklığı 18-20 Astronomi birimi(Yaklaşık olarak 2.842.400.000 km'dir.)arasında değişir.

Page 22: Güneş sistemi dış gezegenler
Page 23: Güneş sistemi dış gezegenler

• Fiziksel Özellikler 

• Uranüs’ün kütlesi Yer’inkinin 15 katı, hacmi ise 100 katıdır. Uranüs’ün çevresinde ince, keskin hatlı ve koyu renkli 10 halkanın olduğu tespit edilmiştir. Halkaların tümü, yaklaşık 1 m çapında koyu renkli kaya benzeri parçalardan oluşmaktadır. Uranüs, kutbu güneşe bakacak şekilde tekerlek gibi döner. Böylece etrafındaki halkalar da dik olarak onunla birlikte döner.

Page 24: Güneş sistemi dış gezegenler

• Uranüs’te,Dünya’nin ve Satürn’ün çevresindekilerle karşılaştırılabilecek ölçüde manyetik alan vardır.Gezegenin dönme periyodu yaklaşık olarak 17.5 saattir ve dönme ekseni olağan dışıdır. Uranüs’ün eriyik halde bulunan ağır bir çekirdeği vardır. Çekirdeğin çevresinde ise su, metan ve amonyaktan oluşan birkaç bin derece sıcaklığında ve binlerce km kalınlığında bir manto yer alır. Bu aşırı sıcak mantonun, üzerindeki atmosferin ağırlığından kaynaklanan devasa basıncın etkisiyle kaynayamadığı ve buranın elektriksel olarak iletken olduğu, gezegenin manyetik alanını sınırladığı düşünülmektedir.

Page 25: Güneş sistemi dış gezegenler

        Uydular • Uranüs’ün 27 uydusu

bilinmektedir. Jüpiter ve Satürn’den sonra en fazla uyduya sahip olan gezegendir. Beş büyük uydusunun (Miranda,Umbriel, Ariel (uydu), Oberon (uydu) ve Titania) çapı 500–1600 km arasında değişir.

Page 26: Güneş sistemi dış gezegenler

NEPTÜN• Neptün, Güneş Sistemi'nin sekizinci ve Güneş'e en

uzak gezegenidir.Çapına göre en büyük dördüncü, kütlesine göre ise en büyük üçüncü gezegendir. Dünya'nın 17 katı kütlesiyle ikizi sayılabilecek Uranüs'ten çok az büyük, ve daha yoğundur.Güneş'e olan uzaklığı ortalama 30 Astronomik birim(AU)'dir.

• Neptün'ün yapısı Uranüs'e çok benzemektedir, bununla beraber bu ikisi, daha büyük gaz devleri olan Jüpiter ve Satürn'ün yapısından biraz farklıdırlar. Neptün'ün atmosferi, Jüpiter ve Satürn'ün atmosferi gibi ağırlıklı olarak hidrojen ve helyum, ve az miktarlarda hidrokarbonlar ve azottan oluşmakla beraber, görece yüksek miktarlardaki su, amonyak ve metan buzları ile onlardan ayrılmaktadır.

Page 27: Güneş sistemi dış gezegenler

Uranüs ve Neptün'e bazen buz devleri denmesinin nedeni de işte bu farklılığı vurgulamaktır.Neptün'ün iç katmanları, Uranüs'e benzer şekilde ağırlıklı olarak buz ve kayaç malzemelerden oluşmaktadır.Atmosferinin üst katmanlarında bulunan metan, gezegene mavi görüntüsünü vermektedir.

Page 28: Güneş sistemi dış gezegenler

Neptün ve Dünya boyutlarının kıyaslaması

Page 29: Güneş sistemi dış gezegenler

Neptün'ün iç yapısı:1. Üst atmosfer ve bulutlar2. Hidrojeni helyum ve metandan oluşan Atmosfer katmanı3. Su, amonyak ve metan buzlarından oluşan manto4. Kayaç çekirdek (silikatlar, demir ve nikel)

Page 30: Güneş sistemi dış gezegenler

• Neptün, Güneş'ten ortalama 4.5 milyar km(yaklaşık 30AU) uzaktadır ve Güneş çevresinde bir turunu 164.79 yılda tamamlamaktadır. 12 Temmuz 2011 tarihinde Neptün, 1846'daki keşfinden sonra henüz ilk turunu tamamlamış olacak.

Page 31: Güneş sistemi dış gezegenler

• Neptün'ün bilinen 13 uydusu vardır.Bunların içinde açık farkla en büyüğü;Neptün'ün keşfinden sadece 17 gün sonra gözlenen, Neptün etrafında dönen toplam kütlenin %99.5'ini oluşturan ve ayrıca küresel şekle sahip olabilecek kadar kütleye sahip tek gök cismi olan, Triton'dur.

Page 32: Güneş sistemi dış gezegenler