Kabanata 14

KABA NA TA

ANG COLD WAR AT NEO-KOLONYALISMO

ANO ANG COLD WAR?

KABANATA 14.lnkKABANATA 14.lnk

-ang alitan sa pagitan ng mga bansa na hindi naman ginagamitan ng pwersa.

-DEMOKRASYA at KAPITALISMO(united states,great britain,france,west germany,japan,at canada) laban sa KOMUNISMO(soviet union,poland,hungary,bulgaria,romania,at czechoslovakia).

ANO ANG COLD WAR?

-ginawang popular ni walter lippman ang digmaang COLD WAR .

WALTER LIPPMAN

MGA DAHILAN NG

-gumamit ng lkas militar ang soviet union at ang pagtatatag ng komunistang pamahalaan sa Silangang Europe.

-nagdulot ito ng takot na baka gawing komunista ang Kanlurang Europe pagkatapos makontrol ang Silangang Europe.

-naniniwala ang mga pinuno ang MARXIST-LENINIST na wawasakin ng kapitalismo ang sitemang soviet.

-paniniwala at hinala ng united states na (magpapalawak ng teritoryo at sasakupin ang union soviet socialist republic *USSR* ang mundo).

Mga Dahilan Ng Cold War

DIGMAAN SA KOREA

-humantong ang unang bahagi ng COLD WAR sa paglusob ng North Korea sa South Korea noong ika-26 ng hunyo 1950.

-ang UN (nagpadala ng hukbong sandatahan) at US (pinamunoan ni Heneral Douglas MacArthur) ang tumulong sa South Korea.

DIGMAAN SA KOREA

LABANAN NG DALAWANG PANIG

-Berlin Wall (itinayo ng USSR upang maproteksyunan ang East Germany *1961*).

-humina ang Soviet Union nang humiwalay ang China sa Moscow.

LABANAN NG DALAWANG PANIG

MGA

ESTRATEHIYA NGDALAWANG PANIG

-CONTAINMENT (ang stratehiya ng United States kung saan sinasagot ang pang-aapi o pagpipilit ng Soviet Union saanman ito nagaganap.

-SOUTHEAST ASIAN TREATY ORGANIZATION (SEATO) isang alyansa na itinatag ng US PARA MAHADLANGAN ANG KOMUNISMO.

-CENTRAL TREATY ORGANIZATION (CENTO) nagbigay ng tulong pang kabuhayan at militar sa anumang bansa na nasa panganib ng paglusob ng pwersang komunismo.`

MGA ESTRATEHIYA NG DALAWANG PANIG

MGA KRISIS BUNGA NG COLD WAR

*1946-nagmungkahi ang Soviet Union nailagay sa kontrol ng magkasamang Ruso-Turko ang mga kipot patungo sa Black Sea.

-nakipaglaban ang mga komunista sa digmaang sibil sa greece.

-hindi pumayag si Stalin sa planong pagkontrol ng bomba atomika.


*1947-tiniyak ng Truman Doctrine ang pagtulong sa Greece at Turkey at ibang mga bansa na may banta ang mga komunista.

-lalong pinagaling ng Marshall Plan ang kanlurang Europe.

-itinatag ang Comintem upang palakasin ang kontrol ng Soviet Union sa silangang Europe.


*1948-inagaw ng mga komunista ang kapangyarihan sa Czechoslovakia

-lumagda ng kasunduang palitan ng depensa ang mga bansa sa kanlurang Europe

-humiwalay ang Yugoslavia sa Soviet Union


*1949-nanalo ang mga komunista sa China.

-ginawang opisyal ang paghahati sa Germany.

-nilagdaan ang North Atlantic Treaty Organization.


*1950-SUMIKLAB ANG DIGMAAN SA KOREA


*1954-HUMANTONG ang Geneva Conference sa pansamantalang paghahati ng Vietnam

-pagtatatag ng SEATO


*1955-paglagda ng Baghdad Pact (pagkatapos pinangalanang CENTO-Central Treaty Organization) para sa palitan ng depensa sa Gitnang Silangan

-nagkaisa ang mga komunistang bansa sa silangang Europe sa pagkakaroon ng Warsaw Pact.


*1956-nagkaroon ng krisis sa Suez.

-tinuligsa ni NIKITA KRUSCHEV si STALIN at nagpahayagng patakarang peaceful coexistence.

-humantong sa hungary ang kaguluhan sa Poland.


*1957

-itinatag ang common market

-inilunsad ang Sputnik


*1959

-naging makapangyarihan si Fidel Castro sa Cuba.


*1960

-naging komunistang bansa ang Cuba


*1961

-itinayu ang BERLIN WALL.


*1962

-krisis ng missiles sa Cuba.


KARAKTERISASYON NG COLD WAR

-Nagbabantaan ang bawat isa sa pamamagitanng paniniktik gamit ang itelligence agencies,elektronikong kasangkapan,matataas na lipad na eroplano at spacecraft.

-habang tumatagal,lumalawak ang pook ng komprontasyon.

-nagbago ang uri ng armas mula sa kumbensyonal na ginagamit noong ikalawang digmaang pandaigdig, tulad ng bombang atomika at hangang sa kasalukuyang pananakot ng sandatang nukleyar.

-(supersonic) bagong imbensyon ng US.(Sputnik) ang inilunsad ng Soviet Union.

KARAKTERISASYON NG COLD WAR

MGA KAGANAPAN SA DAIGDIG NA NAGPAWALANG-SAYSAY SA COLD WAR

-mula noong 1972,naging malapit sa isat-isa ang US at Soviet Union.

-tumutukoy sa muling pagbabalik ng pagkaka-ibigan at mabuting relasyon(rapprochement).

-may galit parin sa isat-isa, sinikap ng United States at Soviet Union na magkaroon ng magandang relasyon.


-noong 1987 nilagdaan nila MICKHAIL GORBACHEV, Secretary General ng Communist Party ng USSR at ni Pangulong REAGAN ng United States ang kasunduang nag-aalis ng intermediate range range nuclear missile sa Europe.


-nagsilbing mahalagang bahagin ng Cold War ng Nuclear Test Ban Treaty noong 1963.

-(Pangulong Carter at Reagan) panunumbalik ng Cold War sa kanilang pamumuno.

CARTER @ REAGAN


-ipinairal din niya ang ibang reporma tulad ng perestroika(economic restructuring), glasnost (openness) at demokratizatsiya,nalasap ng mga mamamayan ang bumoto ng kanilang mga pinuno.

-sa simula ng dekada ‘90,nagkaroon ng halalan saa dating mga satellite ng Soviet Union.

-ang Chart for New Europe nanilagdaan ng 34 estado na kumakatawan smang Silangan at Kanluran, ang nag huhudyat ng opisyal na katapusan ng COLD WAR.


PAGBUWAG NG UNION OF SOVIET SOCIALIST REPUBLICS (USSR)

*1987-nagsimula ng mga programang pangreporma si MIKHAIL GORBACHEV.-ng maging maliwanag noong Agosto 19,1991 na magkaroon ng kudeta laban kay GORBACHEV(nagbitiw ng tungkulin bilang pinuno ng Partido Komunista )tumawag si Pangulong Boris Yeltsin ng Russian Republic ng pangkalahatang pag-aaklas.

PAGBUWAG NG UNION OF SOVIET SOCIALIST REPUBLICS (USSR)

ANO

ANG NEO-KOLONYANISMO

-ay di-tuwirang pagkontrol sa isang malayang bansa ng isang makapangyarihang bansa.

ANO ANG NEOKOLONYALISMO?

MGA DAHILAN AT ANYO G NEO-KOLONYALISMO

-Maraming mga bansa sa asia at Africa na itinuturing na under-developed. Patuloy na umaasa ang ekonomiyang mga bansang io sa mga bansang industriyal. Hindi naman lahat ng mga suliranin nga mga dating mga kolonya ay pamana ng klonisasyon.

MGA DAHILAN at ANYO ng NEO-KOLONYALISMO

TULONG O DONASYON NG MGA DAYUHAN

-simula ng ayusin ang ekonomiya ng umuunlad at mahirap na mga bansa,marami ang walang natira sa kanilang budyet.

-dito naisakatuparan ang mga layunin ng mga neo-kolonyalista dahil sila ang nag ayos ng mga kursong kanilang ginastusan.

TULONG o DONASYON ng mga DAYUHAN

-nagaganap ang layuning ito sa pamamagitan ng globalisasyon ng edukasyon

-ang pagpapalaganap ng mga kaisipan ng Europe ang isa sa mgalayunin noong panahon ng pananakop.

TULONG o DONASYON ng mga DAYUHAN

PAGGAMIT NG IMPLUWENSYA

-sa dahilang hindi sila ang namamahala sa bansang sinakop,sa pamamagitan ng impluwensya at salapi,maipagtatanggol nila ang kanilang interes.

-nagagawa rin nilang ibagsak ang opisyal sa pamahalaan,mga opisyal na hindi nagmamalasakit sa kanila.

PAGAMIT NG IMPLUWENSYA

SUPORTANG PANGMILITAR

-TUMULONG ANG MGA BANSANG KANLURANIN SA MGA BANSANG NANGANGANIB NA SAKUPIN O LUSUBIN ANG IBANG BANSA

-nagtatag din ng mga base militar ang Kanluran hindi lamang upang ipagtanggol ang bansang kinalalagyan ng mga base kundi para rin sa kanilang interes.

SUPORTANG PANG MILITAR

PAKIKIPAG-UGNAYAN SA MGA PROGRAMA NG MGA BANSA

-simula noong 1991,ang US Agency for International Development (USAID) ay nagkaroo ng University Development Linkage,bahagi ng programa sa pagpapaunlad ng kakayahan ng tao.

-sa proyektong ito,iniuugnay ang pamantasan ng america sa isang kapantay na paaralan sa bansa.


-ang linkage na pamantasan ay may katapat ding halaga ,layunin ng programang ito ang pagpapaunlad nh kurikulum,pagpapalitan ng mga guro,pagsasanay sa mga guro at pagbibigay ng mga aklat at journal sa mga silid-aklatan ng mga paaralan.


MGA EPEKTO NG NEO-KOLONYALISMO

-sa paglitaw na muli ng mga bagong mananakop na pinairal ang bagong kolonyalismo,lubos na naapektuhan ang mga bansa lalo na ang mahihirap at umuunlad pa lamang.

MGA EPEKTO NG NEOKOLONYALISMO

SOBRANG PAG-ASA SA IBANG BANSA

-sa madalas na pagtulong ng mga bansang mayayaman,natutung umasa na lamang sa kanila ang umuunlad at mahihirap na bansa,maging ito’y nauukol sa pananalapi,sa pulitika,panlipunan at pagpapanatili ng kapayapaan.

-


-nanghihiram ng salapi ang mga ito sa International Monetary Fund (IMF) at Work Bank (WB) upang itustus sa kanilang mga pangangailangan maging para sa edukasyon.

-tinutularan narin ang maraming bagay tungkol sa sistema ng Edukasyon sa Kanluran,bagaman na dapat mag-isip,magsimula at ibagay ito sa kultura at ibang salik.


PAGKONTROL SA EKONOMIYA


-MAY MGA PANDAIGGANG SISTEMA SA EKONOMIYA ANG HINDI NAKABUBUTI SA MGA PAPAUNLAD NA BANSA.

-TINATANGGAP NG MGA PAPAUNLAD NA BANSA ANG MABILIS NA PAGKILOS NG KAPITAL NA WALANG PROBISYON SA MABILIS NA PAGPASOK NG PAGGAWA SA MGA MAUNLAD NA BANSA.


-ISA RIN SA MGA KONDISYON NG IMF-WB SA MGA BANSANG SAKOP NG KANILANG PROGRAMA ANG PALIITIN ANG PERANG IBINIBIGAY NG MGA GOBYERNO SA PAMBANSANG KALUSUGAN AT EDUKASYON.

-inilabas din sa ulat ng United Nations Children’s Fund (UNICEF) na may 6 milyong bata namay gulang na 5 pababa ang namatay sa Africa ,Asia at sa Latin America dahil sa Structural Adjusment Program ng IMF-WB.


Education

Kabanata 14