Kanserojen Maddeler

KİÖ 310 GENEL KİMYA II

KANSEROJEN MADDELER

HAZIRLAYANLARTEKİN KAYAHAN

RAHİM TEKİN

2008-2009 Öğretim Yılı Bahar DönemiHacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü06532 Beytepe-ANKARA

Neler Anlatacağız?

• Kanser Nedir?• Kanser Nasıl Oluşur?• Kanserojen Madde Nedir?• Kanserojen Madde Çeşitleri Nelerdir?• İnsan Vücuduna Etkileri Nelerdir?

2

Kanser Nedir?

• Hücrelerin kontrolsüz çoğalması ve yayılmasıdır.

• Vücut hücrelerinin kontrolsüz bir şekilde üreyerek komşu dokuları işgal etmesi (invazyon ve metastaz) ile oluşan bir hastalıktır.

• Organizmada meydana gelen ve hücreleri kontrolsüz büyüyen kötü huylu tümörlere verilen genel addır.

3

Bir Kanser Hücresi

Kanser Nasıl Oluşur?

• Kanserlerin yaklaşık %80-90’ı çevresel faktörler tarafından meydana gelir. Kalıtım yoluyla kanser meydana gelme olasılığı çevresel faktörlere oranla çok daha azdır.

• Kimyasal karsinojenler(kanserojen maddeler), kanser tümörünü cilt, bağırsak, karaciğer, böbrek gibi doğrudan ulaştıkları organlarda, bazen de doğrudan alakası olmayan bir yerde meydana getirirler.

• Karsinojene maruz kalma kanser oluşturmak için tek başına bir sebep değildir. Karsinojenler ancak yeterli miktar, uygun yer ve zamanda kanser oluşturabilirler.

4

We removed all the sugar, caffeine,fats and carcinogens, and there wasn't anything left.

Kanserojen(Karsinojen) Nedir?

• Kanser yapıcı maddelerdir. • Karsinojen(carcinogen) olarak da adlandırılırlar.• Bu maddeler normal karaktere sahip bir hücre kültürünü

bozarak kanser oluşturabilirler.• Hücrelerin yapılarını değiştirerek tümör oluşumlarına ya da

kontrolsüz çoğalmalarına sebep olan fiziksel etmenlerdir.• Kanserojen etmenler kimyasal, fiziksel, biyolojik veya radyoaktif

olabilir. Örnek olarak; sigara dumanı, kirli hava, gıda katkı maddeleri, doğum kontrol hapları verilebilir.

5

Kanserli hücrenin gelişigüzel çoğalması

Kanserojen Madde Çeşitleri Nelerdir?

• Başlıca kanserojen maddeler şunlardır;– Hidrokarbonlar– Aflatoksin– Dioksin– Sigara– Yiyecek katkıları– Bir çok ilaçlar– Parfümlerde kullanılan bazı kimyasallar

6

Bu adam kimdir?

KİÖ 310 GENEL KİMYA II - 2008-2009 BAHAR 7

?UKRAYNA DEVLET BAŞKANI VIKTOR YUŞÇENKO

Hidrokarbonlar

• Hidrokarbon, sadece karbon ve hidrojen CxHy atomlarından oluşan kimyasal bileşiklerin genel adıdır.

• Petrol ve kömür gibi yanıcı maddelerin tam olarak yanmaması sonucu, hidrokarbonların çevreye salınmasına neden olur.

• Çevreye yayılan benzen gibi bu hidrokarbonların insan vücudunda kanser yapıcı etkisi vardır.

• Hidrokarbon içeren bazı maddeler;– Benzin – Fuel oil – Tüp gaz – Asfalt– Tiner …

8

Günlük Hayattan Bir Örnek

• Mangal yaparken etteki yağın yanma işlemi sırasında kanserojen aromatik hidrokarbon maddeler oluşur.

• Bu maddeler etin üzerine yapışarak kansere yol açar.

• Aman bizdensöylemesi!!!!!

9

Aflatoksin

• Bazı küfler uygun nem ve sıcaklık koşullarında bazı yiyecek ve nem maddelerinde ürer ve aflatoksin oluşmasına neden olur.

• Bu aflatoksinler insanlarda akut nekroz, siroz ve karaciğer kanserine neden olurlar.

• Aflatoksinin düşük olması da tehlikeyi azaltan bir faktör değildir. • Tüketilen gıdalarla sıkça alınması durumunda karaciğerde

birikerek benzer etkisini oluşturmaktadır. • Bu süreç ölüme kurulmuş bir saat gibidir.

10

Mısırda aflatoksin oluşumu

Sigara

• Sigara dumanının bileşimi, tütün bileşiminden oldukça farklıdır.• Bunun nedeni tütünün yanması (proliziz) sonucu tütünün

içindeki kimyasal bileşiklerin kısmen veya tamamen yeni bileşiklere dönüşmesidir.

• Yanma esnasında 12000 civarında bileşik oluştuğu tespit edilmiştir.

• Sigara dumanını, her nefes çektikçe 300.000 ile 3,5 milyar arasında bileşiği akciğerlere taşımaktadır.

• Sigaranın neden olduğu bazı kanser türleri şunlardır;– Akciğer , gırtlak, yutak , dudak, yemek borusu, meme, mide,

kalın bağırsak, pankreas, lösemi ve yumurtalık kanserleridir.


Sigara Dumanında Bulunan Kanserojen Maddeler


• Arsenik • Benzan • Krom • Nikel • Vınıl klorür • 4.Amino bifenil….

Yiyecek katkıları - 1

• Piyasada satılan hazır gıda maddeleri ülkemizde insan sağlığını ciddi biçimde etkileyecek derecede katkı maddeleri içermektedir.

• Kullanılan bu katkı maddeleri, gıdaların daha uzun süre dayanmaları, renklendirilmeleri ve tatlandırılmaları için kullanılmaktadır.

• Kullanılan bazı katkı maddeleri şunlardır;– E211, E330, E250, E300…


Yiyecek katkıları - 2

• E330 – Gofretler, meyve suları, hazır çorbalar, teneke konserveler ve turşular , gazlı içecekler, jelibonlar…

• E250 – Sosis ve salamlarda…• E300 – Gazlı içecekler, Cinomel…• E320 - Eti Pufy, İşkembe çorba…• E223 – Ülker Haylayf, Albeni…• E322 – Ülker çokokrem, kolalı içecekler…


Kanserojen Madde Etkisini Nasıl Gösterir?


“Yuşçenko zehirlendi “ 9 Aralık 2004

• Ukrayna'da yapılan tartışmalı devlet başkanlığı seçimlerinin başından beri rakipleri tarafından zehirlendiğini öne süren muhalif lider Viktor Yuşçenko haklı çıktı.

• Doktor zehrin, iğneyle, suyun içinde ya da katı gıda yoluyla verilmiş olabileceğini de ifade etti.

• İngiliz bir uzman Yuşçenko'nun durumu için dioksin zehirlenmesi teşhisini koydu.


Dioksinler

• Dioksinler belki de insanoğlu tarafından şimdiye kadar üretilmiş olan en toksik kimyasal maddelerden biridir .

• Gelişmiş ülkeler dioksin hakkında yeterince bilgi sahibi değillerken, bu maddenin açığa çıkmasına yol açan kimyasalları daha yaygın olarak kullanıyorlardı, ancak günümüzde mümkün olduğunca bundan kaçınmaya başladılar.

• Dioksin bir gıdada yüksek miktarlarda oluşması sadece endüstriyel kazalar ile veya kimyasal bozulmalar ile mümkün olmaktadır. Çünkü birçok gıdaya yayılabilecek kadar bozulması zordur.


Bitti.


Kaynaklar

• http://www.genetikbilimi.com/genbilim/kansernedir.htm• http://www.food-info.net/tr/qa/qa-wi2.htm• http://tr.wikipedia.org/wiki/Kanser• http://www.ntvmsnbc.com/news/297560.asp• http://tr.wikipedia.org/wiki/Kanserojen• http://www.uludagsozluk.com/k/kanser-yapici-kimyasal-maddele

r/


Education

Kanserojen Maddeler