Embed Size (px)
DESCRIPTION
Кухня аддзелу навінаў
Citation preview
Кухня аддзелу навінаўПраца з крыніцамі інфармацыі
Паўлюк Быкоўскі
● Магілёў, 16 кастрычніка 2011 г.
Ад калектыўных да індывідуальных медыа
>1890, рояль и газета
>1920, фанограф, грамафон, масавы друк
>1930, радыё >1970, тэлевізар, стужкавы магнітафон
>1990, радыё, касетны магнітафон
1990>, плэеры, портатыўнае ТВ, інтэрнэт, лічба
>1890, раяль і газета
Як мяняліся абавязкі журналіста?
Дзе і як журналіст знаходзіць інфармацыю?
Грамадзянская журналістыка
Таксама можа называцца "парціцыпарнай журналістыкай" або "журналістыкай удзелу" (Citizen journalism,"public", "participatory", "democratic", "guerrilla", "street journalism").Паводле вызначэння даследчыкаў Шэйні Боўмана (S. Bowman) і Крыса Ўіліса (C. Willis), пад грамадзянскай журналістыкай можна лічыць калектыўныя дзеянні грамадзян або групы грамадзян, якія маюць актыўную ролю ў працэсе збору, публікацыі і аналізу навінаў і інфармацыі. Мэта грамадзянскіх журналістаў – распазсюд незалежнай, праўдзівай, дакладнай і разнабаковай інфармацыі ў адпаведнасці з патрабаваннямі дэмакратыі.http://www.hypergene.net/wemedia/weblog.php
Самы вядомы прыклад грамадзянскай журналістыкі– OhmyNews
Гіперлакальныя навіны
● Ohmy News і іншыя падобныя структуры "грамадзянскай журналістыкі" працуюць пераважна з непрафесійнымі журналістамі і арыентуюцца на "гіперлакальныя навіны" – пра якія як правіла не пішуць нацыянальныя і мясцовая СМІ.
● Лідэры "грамадзянскай журналістыкі" тым не менш прадаюць кантэнт іншым СМІ.
У недапісаных артыкуле ў англамоўнай Вікіпэдыі падаецца, што тэрмін new media першапачаткова апісваў з'яўленне лічбавых,
камп'ютэрных ці сеткавых інфармацыйных і камунікацыйных тэхналогій напрыканцы ХХ стагоддзя (
http://en.wikipedia.org/wiki/New_media). Ёсць альтэрнатыўны тэрмін -- сацыяльныя медыя - гэта медыя,
якія дазваляюць размаўляць любым людзям без якіх-небудзь дадатковых грашовых укладанняў. Гэта - Twitter, сацыяльныя
сеткі, блогі - усё, што мае ў сабе магчымасць такога каментавання, прамых зносін.
Школа репортера РИА "Новости": тэкст, фота, відэа, інфаграфіка
● http://reporter.rian.ru/ugc_school/
Перавёрнутая піраміда
Лід: максімум 20 слоў. Што за навіна. Адказы на пытанні Хто? Што? Дзе? Калі? і Навошта? Сутнасць падзеі. Кошт пытання.
Цытата ў падтрымку ліда. Падтрымка галоўнай падзеі і яе развіцця, важныя дэталі,
перадгісторыя, сведчанні з цытатамі
Баланс. Іншая інтэрпрэтацыя з цытатамі. Другшасны матэрыял, дадатковая інфармацыя, статыстыка, фон
Заключэнне
Сказ:
25-45 слоў
Адна думка ў адным абзацы
Загаловак: максімум 7 слоў
Навошта пераварочваць піраміду● гэта зручна для чытача, бо дазваляе адразу быць у курсе таго, пра што
ідзе гаворка, улавіць галоўнае, перапыніць чытанне ў любы момант,
● не ўпусціўшы ключавых момантаў;
● выданне ўсё роўна дасягае сваёй мэты, паколькі, дзе б чытач ні закончыў
чытаць, самую важную інфармацыю ён ужо ўспрыняў, а тое, што ідзе далей, не настолькі істотнае ў параўнанні з тым, што ўжо было выкладзена;
● гэта спрашчае работу журналіста: дастаткова размеркаваць інфармацыю па значнасці — і матэрыял гатоў. Да таго ж журналіст завяршае матэрыял там, дзе заканчваецца менш значная інфармацыя, — гэта зручна, калі часу для работы над структурай матэрыялу бракуе;
● гэта зручна для рэдактара, бо можна проста «адсекчы» лішнія кавалкі, ведаючы, што яны будуць напрыканцы і матэрыял ад гэтага не прайграе;
● гэты прынцып вельмі карысны ў інтэрнэт-журналістыцы, калі чытач бачыць на экране толькі першыя («верхнія») некалькі абзацаў тэксту. Яны павінны яго зацікавіць і заахвоціць чытаць далей.
Перавёрнутая піраміда ў Інтэрнэце
Лід: максімум 20 слоў. Што за навіна. Адказы на пытанні Хто? Што? Дзе? Калі? і Навошта? Сутнасць падзеі. Кошт пытання.
Цытата ў падтрымку ліда. Падтрымка галоўнай падзеі і яе развіцця, важныя дэталі,
перадгісторыя, сведчанні з цытатаміБаланс. Іншая інтэрпрэтацыя з цытатамі. Другшасны матэрыял, дадатковая інфармацыя, статыстыка, фон
Заключэние
Сказ:
25-45 слоў
Адна думка ў адным абзацы
Загаловак: максімум 7 слоў
Teaser
Загаловак інфармацыйны, а не інтрыгуючы, максімум 85 знакаў
Лід: галоўная тэма
Вытлумачэнне ліду: добрая цытата
ці расповед пра падзею
Бэкграўнд,дадатковы матэрыял
Дадатковаевытлумачэнне ліду:галоўныя факты,
цытаты
Другасная тэма:асноўныя факты
Лід
Важныя дэталі
Менш важныя дэталі
Яшчэ менш важныя дэталі
Другасная тэма
Paulyuk Bykowski 20
Ацаніць нагоду
Ці ёсць навіна (малавядомы, але цікавы факт, падзея ...)?
Ці з'яўляецца падзея сацыяльназначнай / цікавай грамадству?
Paulyuk Bykowski 21
Paulyuk Bykowski 22
Крыніцы тэмаў
● а) канфлікты і супярэчнасці ў любой галіне (грамадскай, палітычнай, эканамічнай, культурнай, сацыяльнай) жыцця;
● • б) істотныя змены ў гэтых жа сферах;
● • у) персоны «на слыху», «на ўвазе», т. е., каб яны не рабілі і не казалі, яны выступаюць у ролі «ньюсмейкераў», іншымі словамі, «прадукуюцьнавіны»;
● • г) усё, што вылучаецца з штодзённага шэрагу, унікальнае, эксклюзіўнае;
● • д) усё, што «адкрывае вочы» чытачам, слухачам, гледачам на дагэтуль ім невядомае ці не разумеецца;
● • е) каляндар.
Крыніца: Б. Лозовский. Журналистика: профессиональные стандарты. Екатеринбург, 2007, с. 29
Праца з крыніцамі інфармацыі
Канкрэтная сітуацыя
Утрымлівае праблему, крыніцу новых
звестак пра праблему,
пра яе прычыны
З'яўляецца носьбітам
досведу вырашэннямаштабнай праблемы
Можа праяўляцьканфліктныя наступствы
невырашанай праблемы
Навіны
● Хто?● Што?● Дзе?● Калі?
● Чаму?● Навошта?● Што з гэтага
вынікае?● Як гэта паўплывае
на мяне асабіста?● etc●
Спосабы класіфікацыі па жанрах● Фіксацыя відавочных характарыстык● Выяўленне глыбінных узаемасувязей● Пераасэнсаванне і абагульненне ў
вобразна-мастацкай форме
Падрабязней гл.. Тертычный А.А. Жанры периодической печати. М.: "Аспект Пресс", 2000
WEB: http://evartist.narod.ru/text2/01.htm
http://www.library.cjes.ru/online/?a=con&b_id=484
...класіфікацыі па жанрах● Фіксацыя
відавочных характарыстык
● Выяўленне глыбінных узаемасувязяў
● Пераасэнсаванне і абагульненне ў вобразна-мастацкай форме
● інфармацыйныя
● аналітычные
● мастацка-публіцыстычныя
Прыклады жанраў
ii● ХронікаХроніка● РэпартажРэпартаж● НататкаНататка● Справаз-Справаз-
дачадача● Інтэрв'юІнтэрв'ю
A● Карэспан-
дэнцыя
● Артыкул
● Рэцэнзія
● Агляд
● Каментар
● Аналітычнае інтэрв'ю
Х-П● Нарыс● Фельетон● Памфлет
Факт знаходзіцца ў аснове як інфармацыйнага, так і аналітычнага тэксту.
Paulyuk Bykowski 29
Галоўныя каштоўнасці навіны
● -Частата: часовыя рамкі, неабходныя для раскрыцця і рэалізацыі патэнцыялу мерапрыемства. Як правіла, перавага аддаецца падзеям, якія ўваходзяць у рамкі звычайнага парадку працы СМІ, а не доўгачасовым працэсам.
● -Ганак/павялічэнне інтэнсіўнасці / абсалютнай інтэнсіўнасці: Падзея становіцца навіной, калі яна мае нейкую значнасць, калі яна больш яркае, маштабнае і значнае, чым іншыя падобныя падзеі.
● -Адназначна: Перавага аддаецца найбольш простай трактоўцы падзеі. Складаныя або няясныя падзеі таксама не ўпісваюцца ў навінавыя рамкі.
● -Значнасць/культурная блізкасць / рэлевантнасць: падзея павінна быць успрынятая як важная або рэлевантная для аўдыторыі-спажыўца навін. Пры іншых роўных, перавага аддаецца матэрыялу з культурна блізкіх краін, чым адкуль-небудзь яшчэ.
● - Гармонія / прадказальнасць / попыт: існуе шэраг чаканых формаў навін, формаў, якія ўмацоўваюць надзеі аўдыторыі на грамадства. Асвятленне навін аб выбарах застаецца даволі сталым ад выбараў да выбараў і ад выпуску да выпуску.
Paulyuk Bykowski 30
● - Нечаканасць / непрадказальнасць / рэдкасць: Выступаючы ў якасці перавагі да папярэдняй навіннай каштоўнасці, момант нечаканасці (незвычайнасці або рэдкасці) таксама шануецца ў навінах. Як раз-такі ў такіх выпадках і барадатая гісторыя «пра тое, як мужык укусіў сабаку»становіцца навіной.
● -Кампазіцыя: Рэдактары навін заўсёды імкнуцца балансаваць паміж рознымі катэгорыямі навін - мясцовымі, нацыянальнымі, палітычнымі і міжнароднымі. Канкрэтная кампазіцыя адрозніваецца ад астатніх выпускаў навін, у залежнасці ад меркаваных патрэб і жаданняў адпаведных аўдыторый.
● -датычыцца эліты: заснаванае на культурным перавазе, большасць навін тычыцца эліты нацыі. І гэта нядзіўна, бо дзеянні рознага роду сацыяльнай і глабальнай эліты маюць нашмат большае значэнне, чым дзеянні не эліты.
● - Сувязь з чым-небудзь негатыўным: дрэнныя навіны паведамляюць нашмат больш ахвотна, чым добрыя, часткова таму, што яны лепш адпавядаюць іншым навінавым каштоўнасцям (такім як адназначнасць, ганак, значнасць, нечаканасць)
Paulyuk Bykowski 31
Тэхналогія
● 1. адрас тэмы, заяўка на тэму● 2. збор папярэдніх дадзеных● 3. "навядзенне рэзкасці" – вызначэнне
канкрэтнага прадмету● 4. вывучэнне прадмету пабудова
гіпотэзы (версіі)
Paulyuk Bykowski 32
Патрабаванні да версіі
Версія мусіць:● мець пэўныя падставы● быць канкрэтнай, ясна і дакладна
сфармуляванай, не можа супярэчыць свайму зместу
● быць рэальнай, то бок абгрунтаванай у канкрэтных умовах месца і часу фактамі і звесткамі з улікам інфармацыі
Paulyuk Bykowski 33
● Недапушчальна пераацэньваць да завяршэння праверкі значнасць якой-небудзь адной версіі, ставіцца да яе прадузята і недаацэньваць іншыя.
● Неабходна будаваць усе рэальна магчымыя версіі і паралельна арганізоўваць іх праверку.
Paulyuk Bykowski 34
● Нельга забывацца, што версія сама па сабе нічога не даказвае, а толькі дапамагае устанаўліваць і даследаваць факты.
● Яна з'яўляецца толькі здагадкай, уяўленнем пра падзею, верагоднасным вытлумачэннем фактаў.
Paulyuk Bykowski 35
Версіі мусяць быць:
супастаўляльнымі,параўнальнымі
альтэрнатыўнымі па змесце
(або -- або)
Неабходна высоўваць вычарпальны спіс супастаўляльных, альтэрнатыўных, рэальных версій!
Paulyuk Bykowski 36
Перад зборам інфармацыі
● Што трэба даведацца?● Дзе і ў якім выглядзе можа
быць неабходная інфармацыя?● Хто можа валодаць патрэбнай
інфармацыяй? ● Як можна атрымаць
неабходную інфармацыю?Крыніца: П. Шеремет. TV: Между иллюзией и правдой жизни. М. 2009, с. 128 – 129
Paulyuk Bykowski 37
Падрыхтоўка да расследавання
Вызначэнне параметраў:
● Хто шукае інфармацыю?
● Якую інфармацыю шукаюць?
● Дзе можа знаходзіцца інфармацыя?
● Наколькі падрабязнай мусіць быць гэтая інфармацыя?
● Колькі грошаў / часу ёсць у распараджэнні?
● Якая інфраструктура ёсць у распараджэнні?
● ...
Paulyuk Bykowski 38
Адкуль прыходзяць навіны
● Брыфінгі
● Прэзентацыі
● Прэс-канферэнцыі
● Прэс-рэлізы
● Бюлетэні, паведамленні інфармацыйных агенцтваў
Крыніцыінфармацыі
Агульныя Уласныя
● Дакумент: прадукт яго аналізу
● Чалавек
● Прадметна-рэчавае асяроддзе: характар абстаноўкі, эфект прысутнасці
Крыніцыінфармацыі
Paulyuk Bykowski 39
Тры крыніцы
І тры складніка пошуку інфармацыі:● Дакументы, праекты, лісты, чарцяжы,
фотаздымкі● Жывыя сведкі: інтэрв'ю або прыватнае
відэа● Уласныя назіранні журналістаў
Paulyuk Bykowski 40
Гісторыя па фотаздымку
Paulyuk Bykowski 41
Дзе трэба быць
Paulyuk Bykowski 42
Дакументы
Paulyuk Bykowski 43
Paulyuk Bykowski 44
Размова дае журналісту
● факты;● меркаванні (у т. л. эмацыйныя рэакцыі
суразмоўцы);● тлумачэнні;● здагадкі і прагнозы;● маўленчыя прыкметы суразмоўцы.
Paulyuk Bykowski 45
Paulyuk Bykowski 46
Paulyuk Bykowski 47
Paulyuk Bykowski 48
Paulyuk Bykowski 49
Падрыхтоўка да інтэрв'ю
● Апытанне тых, хто добра ведае будучага суразмоўцу, у тым ліку калегаў у рэдакцыі, якія мелі з ім справу;
● вывучэнне матэрыялаў прэсы, калі ён ужо быў прадметам цікавасці журналістаў;
● знаёмства з вынікамі яго прафесійнай працы;
● самаадукацыя, гэта значыць набыццё дастатковай кампетэнцыі ў той галіне, дзе суразмоўца - дока;
● пошук біяграфічных звестак пра яго;
● вызначэнне яго прыхільнасцяў, звычак, кола сяброў і інтарэсаў.
Paulyuk Bykowski 50
Paulyuk Bykowski 51
Парады Уолтэра Бінгхэмаі Брюса Мура
● знаходзьце і выкарыстоўвайце прыемныя асацыяцыі;
● дазваляйце суразмоўцу адчуваць сябе нязмушаным і гатовым распавядаць;
● не задавайце пытанняў наўпрост да таго часу, пакуль вы не пераканайцеся, што суразмоўца гатовы даць пажаданую інфармацыю і даць яе дакладна;
● слухайце;
● дайце суразмоўцу расказаць цалкам сваю гісторыю, затым дапамажыце дапоўніць яе;
● будзьце сумленнымі і шчырымі, што значна лепш, чым быць хітрым і майстэрскім;
● пазбягайце ролі настаўніка, не грубіце.
Paulyuk Bykowski 52
● старайцеся выказваць вашы пытанні так, каб яны былі лёгка зразумелыя;
● не падказвайце адказаў на свае пытанні;
● калі вы прапануеце альтэрнатыўныя пытанні, выказвайце іх так, каб ні той, ні іншы не быў прымальны суразмоўцу;
● дапамагайце суразмоўцу ўсведамляць адказнасць за яго сцвярджэнні;
● трымаеце важныя пытанні ў розуме да таго часу, пакуль не будзе атрымана адэкватная інфармацыя на кожны;
● спасцігайце сэнс кожнага сцвярджэння;
● правярайце адказы пры любой магчымасці;
Paulyuk Bykowski 53
● аддзяляе факты ад высноў;● запісвайце ўсе дадзеныя тут жа або як
мага хутчэй пасля заканчэння інтэрв'ю, паколькі звычайна людзі не ўяўляюць з якой хуткасцю адбываецца забыванне.
● І апошняе: па заканчэнні інтэрв'ю сачыце за дадатковай інфармацыяй або новымі кірункамі ў выпадковых заўвагах суразмоўцы.
Paulyuk Bykowski 54
Paulyuk Bykowski 55
Paulyuk Bykowski 56
Праца з чуткамі
● Знайсці крыніцу чутак.● Пераправерыць інфармацыю ў крыніцы
чутак; ацаніць аўтарытэтнасць крыніцы.● Пошук крыніцы, якая гатовая
пацвердзіць паведамленне.● Дамоўленасць аб магчымасці выдавання
імя крыніцы інфармацыі ў выпадку судовага пазову да газеты.
Paulyuk Bykowski 57Людзі не заўсёды кажуць праўду !
Paulyuk Bykowski 58
Калі матэрыял гатовы
● варта ператэлефанаваць крыніцы і, абапіраючыся на тэкст, пераправерыць лічбы, факты, іншыя дадзеныя, прагаварыць ясна і выразна важныя выказванні і спытаць: "ці правільна я падаў ваша меркаванне? "
● па магчымасці варта супаставіць атрыманыя звесткі з наяўнымі на гэты конт відэа- і аўдыёзапісамі, тэкставымі дакументамі;
● апытаць дадатковых сведкаў і відавочцаў;
● паказаць тэкст экспертам;
● зачытаць артыкул дасведчаным калегам у рэдакцыі;
● даць прачытаць тэкст рэдакцыйным юрысту.
Paulyuk Bykowski 59
Кантрольная матрыца
Paulyuk Bykowski 60
Paulyuk Bykowski 61
Матэрыялы для абмеркавання
Paulyuk Bykowski 62
19 сентября 2001 г. 12:52
Произошел сход тележки вагона дизель-поезда19 сентября, Минск /Корр. БЕЛТА/. На 183 километре железнодорожного перегона Веремейки - Чаусы произошел сход тележки последнего вагона дизель-поезда, следовавшего со скоростью 25 километров в час. Им управлял машинист локомотивного депо "Могилев". Это произошло 19 сентября в 5 часов 57 минут.
Как сообщили БЕЛТА в пресс-службе Управления Белорусской железной дороги, неисправный вагон был отцеплен. Задержка поезда составила один час. Обстоятельства данного случая расследуются.-0-
Paulyuk Bykowski 63
6 марта 2003 г. 17:00
Ежегодно в Беларуси примерно на 8 процентов увеличивается число больных алкоголизмом женщин
6 марта, Минск /Наталья Бегун - БЕЛТА/. Ежегодно в Беларуси число женщин, страдающих алкоголизмом, увеличивается примерно на 8 процентов. В минувшем году, например, поставлены на учет более 21 тысячи зависимых от тяжкого недуга представительниц "слабого" пола. Такие данные сообщил на пресс-конференции 6 марта главный нарколог Министерства здравоохранения страны Владимир Максимчук. Он отметил, что в отличие от женщин ряды зависимых от алкоголя мужчин пополняются не столь быстрыми темпами – рост составляет за год примерно 4,6 процента. Всего на официальном учете в медучреждениях страны находятся около 150 тысяч страдающих алкоголизмом.-0-
Paulyuk Bykowski 64
23 июля 2004 г. 15:10
Через 20 лет китайцы съедят
всю рыбу в мире23 июля, Минск /Корр. БЕЛТА/. Если Китай реализует в ближайшие 20 лет планы в четыре раза увеличить ВВП, промышленно-развитым странам нужно будет потуже затянуть пояса. К такому выводу пришел глава экологической программы ООН Клаус Топфер, сообщают информационные агентства.
По мнению эксперта, экономика Китая растет ошеломляющими темпами, жители Поднебесной все больше осваивают западный образ жизни. Это может обернуться проблемами для всего человечества. Прежде всего, с продуктами питания.
К примеру, правительство хочет, чтобы каждый китаец съедал в год 200 яиц, что для всей страны будет означать цифру в 260 млрд. яиц в год. Для производства такого количества понадобится 1,3 млрд. кур, на прокорм которых уйдет больше зерна, чем выращивает вся Австралия.
Китайцы полюбили и морепродукты. Но если они начнут потреблять столько же рыбы, сколько японцы, то съедят весь годовой улов всех стран мира. О пиве, которое любят китайцы, разговор особый. Для того, чтобы обеспечить каждого китайца дополнительно хотя бы тремя бутылками пива в год, нужно столько зерновых, сколько ежегодно производит Норвегия.
Не удивительно, что эксперт ООН обеспокоен такими перспективами. И призывает людей в развитых странах радикально изменить свои потребительские привычки.-0-
Paulyuk Bykowski 65
* Общество/криминал-цыгане-деньги-хищение-Ганцевичи
В ГАНЦЕВИЧСКОМ РАЙОНЕ ЦЫГАНКИ ПОХИТИЛИ У 86-ЛЕТНЕГО ПЕНСИОНЕРА 1270 ДОЛЛАРОВ США И 1,7 МЛН. БЕЛОРУССКИХ РУБЛЕЙ
Брест, 19 января. В Ганцевичский РОВД 18 января обратился житель деревни Передел с заявлением о похищении у него 1270 долларов США и 1 млн. 700 тысяч белорусских рублей. Как сообщил БелаПАН сотрудник отдела информации и общественных связей УВД облисполкома Виктор Василевский, эти деньги исчезли после того, как 86-летний пенсионер пустил к себе в дом четырех женщин цыганок, которые предложили свои услуги в качестве гадалок. По факту хищения возбуждено уголовное дело по статье 205 часть 1 УК РБ (кража). "Сейчас эти "гадалки" находятся в розыске, — отметил В.Василевский. — Не исключена возможность, что они могут появиться в любом регионе республики и продолжить свою преступную деятельность. Как показывает практика, чаще они воруют и выманивают деньги и драгоценности у престарелых людей, молодых девушек и женщин".
Лариса ШИГАНОВА, БелаПАН.
Paulyuk Bykowski 66
Paulyuk Bykowski 68
Дзякуй за ўвагу
● E-mail [email protected]● Skype p.bykowski●
●
● Мае прэзентацыі на
