1

Zrozumieć nadpobudliwe dziecko

Prezentacja Prezentacja

Przygotowała: Alicja SiekluckaPrzygotowała: Alicja Sieklucka

www.szkolnedziecko.plwww.szkolnedziecko.pl

2

ADHD

Attention Attention

Deficyt Deficyt

HyperactivityHyperactivity

DisodrerDisodrer

3

Sławni ludzie z ADHD

Albert Ainstein, Leonardo da Vini,Albert Ainstein, Leonardo da Vini,

Thomas Edison, Agata Christie, Cher, Thomas Edison, Agata Christie, Cher,

Tom Cruise, Winston ChurchillTom Cruise, Winston Churchill

4

Nadpobudliwość ?

W każdym przypadku , gdy podejrzewamy W każdym przypadku , gdy podejrzewamy nadpobudliwość, należy zadać pytanie, czy nadpobudliwość, należy zadać pytanie, czy mamy do czynienia z nadpobudliwością mamy do czynienia z nadpobudliwością patologiczną.patologiczną.

- nie ma jednoznacznego testunie ma jednoznacznego testu- różne jest nasilenie objawów ( w sytuacji różne jest nasilenie objawów ( w sytuacji

trudnej się nasilają, w interesującej są trudnej się nasilają, w interesującej są niewielkie lub zanikają )niewielkie lub zanikają )

5

Jeśli dziecko dość dobrze radziło sobie w Jeśli dziecko dość dobrze radziło sobie w domu i w szkole, nie miało zaburzeń domu i w szkole, nie miało zaburzeń uwagi , nie było nadruchliwe, a nagle uwagi , nie było nadruchliwe, a nagle zaczyna mieć kłopoty, oznacza to zwykle, zaczyna mieć kłopoty, oznacza to zwykle, że albo zachorowało na jakąś chorobę, bądź że albo zachorowało na jakąś chorobę, bądź coś dramatycznego wydarzyło się w jego coś dramatycznego wydarzyło się w jego życiużyciu

- w obu przypadkach nie możemy mówić o zespole nadpobudliwości.

6

Objawy podobne

- lęk, depresjalęk, depresja- dziecko bite bądź krzywdzone, dziecko bite bądź krzywdzone,

zaniedbywane emocjonalniezaniedbywane emocjonalnie- choroby somatycznechoroby somatyczne- niedosłuch, niedowidzenieniedosłuch, niedowidzenie- wysoka inteligencja ( wszystko szybko wysoka inteligencja ( wszystko szybko

rozumie i się nudzi )rozumie i się nudzi )- upośledzenie ( nic nie rozumie i się nudzi)upośledzenie ( nic nie rozumie i się nudzi)

7

- wczesne epizody depresjiwczesne epizody depresji- nadczynność tarczycynadczynność tarczycy- FASFAS- alergiealergie- działania uboczne lekówdziałania uboczne leków

Zdarza się, że rodzicom łatwiej jest przyjąć Zdarza się, że rodzicom łatwiej jest przyjąć diagnozę zespołu hiperkinetycznego, niż diagnozę zespołu hiperkinetycznego, niż zachowań opozycyjno- bunowniczych czy zachowań opozycyjno- bunowniczych czy poważnych zaburzeń zachowania poważnych zaburzeń zachowania wynikających z relacji w rodzinie i metod wynikających z relacji w rodzinie i metod wychowawczychwychowawczych

8

Obecnie uważa się, że przyczyną tego zespołu nie jest tylko Obecnie uważa się, że przyczyną tego zespołu nie jest tylko organiczne uszkodzenie mózgu w okresie okołoporodowym, lecz iż organiczne uszkodzenie mózgu w okresie okołoporodowym, lecz iż jest to genetycznie uwarunkowana cecha człowieka. jest to genetycznie uwarunkowana cecha człowieka.

Mózg dziecka nadpobudliwego dojrzewa w odmienny sposóbMózg dziecka nadpobudliwego dojrzewa w odmienny sposób

..

9

Czynniki pozagenetyczne

1. Biologiczne- powikłania płodowe i - powikłania płodowe i okołoporodowe, wcześniactwo, alkohol, okołoporodowe, wcześniactwo, alkohol, narkotyki, zatrucia ciążowe, urazy narkotyki, zatrucia ciążowe, urazy mechaniczne w okresie ciąży lub podczas mechaniczne w okresie ciąży lub podczas porodu, choroby zakaźne )porodu, choroby zakaźne )

10

22. Środowiskowe – warunki bytowe, struktura – warunki bytowe, struktura rodziny, atmosfera domowa, postawy rodziny, atmosfera domowa, postawy rodzicielskie, brak zaspokajania rodzicielskie, brak zaspokajania podstawowych potrzeb psychicznych podstawowych potrzeb psychicznych dzieckadziecka

3. 3. Społeczne – wymagania najbliższego – wymagania najbliższego otoczenia, w tym instytucji, do których otoczenia, w tym instytucji, do których dziecko uczęszczadziecko uczęszcza

11

Rozpoznawanie ADHD stawia najczęściej Rozpoznawanie ADHD stawia najczęściej lekarz psychiatra/psycholog dziecięcy na lekarz psychiatra/psycholog dziecięcy na podstawie cech zachowania i podstawie cech zachowania i funkcjonowania dziecka, które odpowiadają funkcjonowania dziecka, które odpowiadają elementom zawartym w specjalnie do tego elementom zawartym w specjalnie do tego skonstruowanych kwestionariuszach. skonstruowanych kwestionariuszach.

12

Zaburzenie to jest rozpoznawane u dzieci Zaburzenie to jest rozpoznawane u dzieci mających trwałe występujące objawy, mających trwałe występujące objawy, które rozpoczęły się przed 7 rokiem życia.które rozpoczęły się przed 7 rokiem życia.

Zespół ten objawia się trwałymiZespół ten objawia się trwałymi sposobami sposobami zachowania układających się w zachowania układających się w charakterystyczną triadę :charakterystyczną triadę :

1.1. Problemy z utrzymaniem uwagiProblemy z utrzymaniem uwagi

2.2. Problemy z impulsywnościąProblemy z impulsywnością

3.3. Nadmierna ruchliwośćNadmierna ruchliwość

Któryś z elementów może przeważaćKtóryś z elementów może przeważać

13

Opis objawów

1. Zaburzenia uwagi :- krótki czas skupienia uwagikrótki czas skupienia uwagi- nieumiejętność wybrania takiego bodźca, na nieumiejętność wybrania takiego bodźca, na

którym należy się skupić którym należy się skupić

( np.wypowiedź N)( np.wypowiedź N)

- niepohamowana chęć posiadania- niepohamowana chęć posiadania

14

Powoduje to, że dzieci :- osiągają słabsze wynikiosiągają słabsze wyniki- mają gorsze kontakty z nauczycielemmają gorsze kontakty z nauczycielem- stale gubią przedmiotystale gubią przedmioty- zapominają różnych rzeczyzapominają różnych rzeczy- zapominają o terminachzapominają o terminach- mają gorsze poczucie upływu czasumają gorsze poczucie upływu czasu- niezdolność do przewidywanianiezdolność do przewidywania- brak zdolności ukrywania emocjibrak zdolności ukrywania emocji

15

Problemy z impulsywnością i kontrolą Problemy z impulsywnością i kontrolą zachowańzachowań

- wykonują czynności bez przewidywania, jakie mogą być ich następstwa dla niego i innych

- zwykle rozpoczynają zadanie bez całkowitego zrozumienia instrukcji czy jej wysłuchania

- mają kłopoty z wykonaniem złożonych prac

16

- trudniej im uczyć się z wcześniejszych trudniej im uczyć się z wcześniejszych doświadczeń oraz ogólnych zasaddoświadczeń oraz ogólnych zasad

- - nie są lubiane przez rówieśników- nie są lubiane przez rówieśników- często same prowokują do wyrażania często same prowokują do wyrażania

o sobie złych opiniio sobie złych opinii- mają krótszy czas odwlekania działania mają krótszy czas odwlekania działania

( muszą zrobić coś natychmiast )( muszą zrobić coś natychmiast )

-nie potrafią czekać na nagrodę, czy pochwałę-nie potrafią czekać na nagrodę, czy pochwałę

- wtrącają się do wypowiedzi nauczyciela lub - wtrącają się do wypowiedzi nauczyciela lub innych dzieciinnych dzieci

17

- nieustannie domagają się pytanianieustannie domagają się pytania- nie umieją rozwiązywać problemównie umieją rozwiązywać problemów- nie umieją analizowaćnie umieją analizować- upośledzenie zdolności zadawania sobie upośledzenie zdolności zadawania sobie

pytańpytań- sztywność charakterologiczna ( trudność w sztywność charakterologiczna ( trudność w

akceptowaniu zmian )akceptowaniu zmian )

- znacznie częściej ulegają poważnym - znacznie częściej ulegają poważnym wypadkomwypadkom

18

3. 3. NadruchliwośćNadruchliwość- Jest nie połączona z wykonywaniem przez Jest nie połączona z wykonywaniem przez

dziecko zadaniadziecko zadania- Irytująca i męcząca dla będących wokół Irytująca i męcząca dla będących wokół - Często biega, wspina się na meble Często biega, wspina się na meble

( u starszych dzieci ogranicza się to do ( u starszych dzieci ogranicza się to do wiercenia, rysowania, obgryzania wiercenia, rysowania, obgryzania długopisu, poczucia wewnętrznego długopisu, poczucia wewnętrznego niepokoju .Wolniej poprawia się zdolność niepokoju .Wolniej poprawia się zdolność skupiania uwagi )skupiania uwagi )

19

Kiedy się zaczęło ?

Rodzice zgłaszają się po pomoc wtedy, gdy Rodzice zgłaszają się po pomoc wtedy, gdy

ruchliwość i impulsywność dziecka ruchliwość i impulsywność dziecka

uniemożliwia mu naukę w szkole.uniemożliwia mu naukę w szkole.

20

We wczesnym dzieciństwie

- duża drażliwość dzieckaduża drażliwość dziecka- problemy ze snem i łaknieniemproblemy ze snem i łaknieniem- nadmierna aktywność ruchowanadmierna aktywność ruchowa- nadmierna emocjonalnośćnadmierna emocjonalność- kłopoty z przyswajaniem norm społecznychkłopoty z przyswajaniem norm społecznych- skrajna impulsywnośćskrajna impulsywność- konflikty z rówieśnikamikonflikty z rówieśnikami

21

W klasach młodszych

- nadaktywność motoryczna : chodzi, kręci nadaktywność motoryczna : chodzi, kręci się na krześle, przebiera palcami, obgryza się na krześle, przebiera palcami, obgryza paznokcie, skubie ubraniepaznokcie, skubie ubranie

- wzmożona lękliwośćwzmożona lękliwość- ekspresja uczuć:płaczliwość, drażliwośćekspresja uczuć:płaczliwość, drażliwość- deficyty uwagideficyty uwagi- kłopoty z koncentracjąkłopoty z koncentracją

22

Kontakty z kolegami

Przebiegają bardzo burzliwiePrzebiegają bardzo burzliwie : :- - wpada innym w zabawę- wpada innym w zabawę- - nie stosuje się do reguł- nie stosuje się do reguł- - chce przeforsować swoje- chce przeforsować swoje- - nawiązuje znajomości krótkotrwałe- nawiązuje znajomości krótkotrwałe- - postrzegane jest jako łamaga, błazen- ten, - postrzegane jest jako łamaga, błazen- ten,

z którego można się pośmiać, pokpićz którego można się pośmiać, pokpić

23

Dorastający

- edukacja poniżej potencjalnych możliwościedukacja poniżej potencjalnych możliwości- mniejsza dojrzałość niż rówieśnikówmniejsza dojrzałość niż rówieśników- problemy w kontaktach społecznychproblemy w kontaktach społecznych- niska samoocenaniska samoocena- zwiększone ryzyko aspołecznych zachowańzwiększone ryzyko aspołecznych zachowań- większe ryzyko uzależnień, depresji, większe ryzyko uzależnień, depresji,

konfliktu z prawemkonfliktu z prawem

24

Konsekwencje psychologiczne

Problemy nadpobudliwego dziecka nie wiążą Problemy nadpobudliwego dziecka nie wiążą się tylko z tą jego cechą , są często jej się tylko z tą jego cechą , są często jej konsekwencjami, ponieważ:konsekwencjami, ponieważ:

- jest bardzo często karane ( w różny sposób)jest bardzo często karane ( w różny sposób)- nieustannie odbiera negatywne komunikaty nieustannie odbiera negatywne komunikaty

o sobie o sobie - brak emocjonalnej ( nie fizycznej) brak emocjonalnej ( nie fizycznej)

obecności rodzicówobecności rodziców

25

Tworzy na tej podstawie obraz siebieTworzy na tej podstawie obraz siebie : :- zły, uparty, wybuchowyzły, uparty, wybuchowy- gorszy od innychgorszy od innych- podły, złośliwy...podły, złośliwy...- werbalnie agresywnywerbalnie agresywny

W zależności od warunków rodzinnychW zależności od warunków rodzinnych

i cech temperamentu może zareagowaći cech temperamentu może zareagować : :

- agresją- agresją

- wycofaniem- wycofaniem

- rezygnacją z wszelkich usiłowań- rezygnacją z wszelkich usiłowań

..

26

Można więc powiedzieć, że dziecko Można więc powiedzieć, że dziecko nadpobudliwe stale przeszkadza, nie słucha, nadpobudliwe stale przeszkadza, nie słucha, nie wypełnia poleceń, nie pracuje na lekcji, nie wypełnia poleceń, nie pracuje na lekcji, przeszkadza innym, nie odrabia prac przeszkadza innym, nie odrabia prac domowych, sprawia wrażenie nieobecnego, domowych, sprawia wrażenie nieobecnego, jest często zamieszane w klasowe bójki, jest często zamieszane w klasowe bójki, albo w kłótnie z rodzeństwem. albo w kłótnie z rodzeństwem.

Warto jednak podkreślić, że bardzo niewiele z Warto jednak podkreślić, że bardzo niewiele z tego jest jego winą.tego jest jego winą.

27

Co może rodzic

1.1. Nie hamuj nadmiernej aktywności Nie hamuj nadmiernej aktywności dziecka, lecz stale, dyskretnie kieruj na dziecka, lecz stale, dyskretnie kieruj na właściwy celwłaściwy cel

2.2. Konsekwentne przyzwyczajaj i wdrażaj Konsekwentne przyzwyczajaj i wdrażaj do finalizowania zadaniado finalizowania zadania

3.3. Stale kontroluj i przypominaj o Stale kontroluj i przypominaj o obowiązkach obowiązkach

4.4. Ustal stały plan dnia – zajęć, nie godzinUstal stały plan dnia – zajęć, nie godzin

28

5. Pomóż w organizowaniu zajęć, swoją 5. Pomóż w organizowaniu zajęć, swoją kontrolę osłabiaj wraz z wiekiem dziecka, kontrolę osłabiaj wraz z wiekiem dziecka, obserwuj działanieobserwuj działanie

6. Naucz kontrolować i opanowywać reakcje 6. Naucz kontrolować i opanowywać reakcje emocjonalne, wskazuj jak może inaczej emocjonalne, wskazuj jak może inaczej rozładować napięcie i złośćrozładować napięcie i złość

7. Stwórz spokojną atmosferę w domu, 7. Stwórz spokojną atmosferę w domu, oszczędzaj bodźceoszczędzaj bodźce

8. Nie krytykuj, nie obrażaj, nie karz, nie 8. Nie krytykuj, nie obrażaj, nie karz, nie izolujizoluj

29

9. Nie wolno Ci być agresywnym wobec 9. Nie wolno Ci być agresywnym wobec dziecka( często występują u nich objawy dziecka( często występują u nich objawy nerwicowe- lęki, moczenie, arogancka nerwicowe- lęki, moczenie, arogancka postawa )postawa )

10. Wykorzystaj umiejętnie czas wolny- 10. Wykorzystaj umiejętnie czas wolny- organizuj mu zabawę, kontroluj, podsuń organizuj mu zabawę, kontroluj, podsuń temattemat

11. Proponuj- puzzle, mozaiki,zajęcia 11. Proponuj- puzzle, mozaiki,zajęcia wymagające skupieniawymagające skupienia

12.Wieczorem wycisz uspokój,regularne 12.Wieczorem wycisz uspokój,regularne chodzenie spać, O bajekchodzenie spać, O bajek

30

13. Niech odrabia prace domowe o tej samej 13. Niech odrabia prace domowe o tej samej porze. Zapewnij mu spokójporze. Zapewnij mu spokój

14. Uporządkuj jego otoczenie14. Uporządkuj jego otoczenie

15. Musisz mieć więcej niż inni rodzice 15. Musisz mieć więcej niż inni rodzice zrozumienia, tolerancji , spokoju i zrozumienia, tolerancji , spokoju i cierpliwościcierpliwości

16. Unikaj puszczania głośnej muzyki, 16. Unikaj puszczania głośnej muzyki, zapraszania zbyt wielu gości, ogranicz zapraszania zbyt wielu gości, ogranicz przesiadywanie przed telewizorem czy przesiadywanie przed telewizorem czy komputeremkomputerem

17. Mów jasno i wyraźnie17. Mów jasno i wyraźnie

31

18. Mów konkretnie- zamiast „ nie 18. Mów konkretnie- zamiast „ nie posprzątałeś pokoju”- „pościel łóżko”- nie posprzątałeś pokoju”- „pościel łóżko”- nie dawaj możliwości wyborudawaj możliwości wyboru

19. Staraj się planować- wyprowadza je z 19. Staraj się planować- wyprowadza je z równowagi to co niespodziewanerównowagi to co niespodziewane

20. Przewiduj za dziecko wydarzenia20. Przewiduj za dziecko wydarzenia

21. Rozkładaj jego zadania na etapy21. Rozkładaj jego zadania na etapy

22. Miejsce do pracy- ciche, jasne, bez 22. Miejsce do pracy- ciche, jasne, bez zbędnych rzeczyzbędnych rzeczy

32

23. Kąpiel traktuj nie tylko jako zabieg 23. Kąpiel traktuj nie tylko jako zabieg higieniczny lecz wyciszeniehigieniczny lecz wyciszenie

24. Interweniuj w sytuacjach konfliktowych, 24. Interweniuj w sytuacjach konfliktowych, ucz go rozwiązywania problemówucz go rozwiązywania problemów

25. Zachęcaj do prac plastycznych25. Zachęcaj do prac plastycznych26. Porządkuj wypowiedzi dziecka, zadawaj 26. Porządkuj wypowiedzi dziecka, zadawaj

pytaniapytania27. Staraj się budzić zainteresowania27. Staraj się budzić zainteresowania28.Poznaj czynniki, które go irytują28.Poznaj czynniki, które go irytują

33

29. Niezwłocznie reaguj na symptomy 29. Niezwłocznie reaguj na symptomy zapowiadające stany rozdrażnienia ( wyraz zapowiadające stany rozdrażnienia ( wyraz twarzy )twarzy )

30. Nie dawaj za dużo zabawek na raz30. Nie dawaj za dużo zabawek na raz

31. Odstaw czekoladę, kakao, chipsy, colę 31. Odstaw czekoladę, kakao, chipsy, colę

Nieraz warto na jakiś czas przestać się nim Nieraz warto na jakiś czas przestać się nim zajmować-nie po to, by je ukarać, lecz by zajmować-nie po to, by je ukarać, lecz by zarówno sobie, jak i jemu dać czas na zarówno sobie, jak i jemu dać czas na ochłonięciaochłonięcia

34

Jak nagradzać

- - pochwała życzliwym tonem- pochwała życzliwym tonem- - przytulenie, serdeczny wyraz twarzy- przytulenie, serdeczny wyraz twarzy- - tabliczka z nalepkami, słoik z kulkami- tabliczka z nalepkami, słoik z kulkami

35

Jak ćwiczyć w domu

- stemplowanie na papierze- stemplowanie na papierze - kopiowanie rysunków- kopiowanie rysunków - odrysowywanie wzorów- odrysowywanie wzorów - rysowanie lub malowanie- rysowanie lub malowanie - rysowanie kredką na ciemnym papierze- rysowanie kredką na ciemnym papierze - wysypywanki z piasku- wysypywanki z piasku

36

- „ rysowanie „ nitką- „ rysowanie „ nitką - kompozycje ze sznurka i wełny- kompozycje ze sznurka i wełny - „malowanie ” kaszą- „malowanie ” kaszą - kolorowa wydzieranka- kolorowa wydzieranka - płaskorzeźba z plasteliny- płaskorzeźba z plasteliny - naklejanki z kulek z bibuły - naklejanki z kulek z bibuły

37

Uwagi dla rodzica

- Pamiętaj, że twoje wypróbowane metody Pamiętaj, że twoje wypróbowane metody wychowawcze mogą cię zawieśćwychowawcze mogą cię zawieść

- Nie obwiniaj się – masz niesforne dziecko, Nie obwiniaj się – masz niesforne dziecko, więc i ty stajesz się niekiedy impulsywny-więc i ty stajesz się niekiedy impulsywny-jeśli się tak zdarzy, przeproś i działaj dalejjeśli się tak zdarzy, przeproś i działaj dalej

- Pracuj nad własnymi emocjamiPracuj nad własnymi emocjami

38

39

Prośby dziecka nadpobudliwego

1.1. Pomóż mi skupić się na jednej czynnościPomóż mi skupić się na jednej czynności

2.2. Chcę wiedzieć, co się zdarzy za chwilęChcę wiedzieć, co się zdarzy za chwilę

3.3. Poczekaj na mnie, pozwól mi się Poczekaj na mnie, pozwól mi się zastanowićzastanowić

4.4. Jestem w kropce, nie potrafię tego zrobić, Jestem w kropce, nie potrafię tego zrobić, pokaż mi wyjście z tej sytuacjipokaż mi wyjście z tej sytuacji

40

5.Chciałbym od razu wiedzieć, czy to co 5.Chciałbym od razu wiedzieć, czy to co zrobię, jest zrobione dobrzezrobię, jest zrobione dobrze

6. Dawaj mi tylko jedno polecenie na raz6. Dawaj mi tylko jedno polecenie na raz

7. Przypomnij mi, żebym się zatrzymał i 7. Przypomnij mi, żebym się zatrzymał i pomyślałpomyślał

8. Dawaj mi małe zadania do wykonania, 8. Dawaj mi małe zadania do wykonania, kiedy cel jest daleko gubię siękiedy cel jest daleko gubię się

9. Chwal mnie choć raz dziennie, bardzo tego 9. Chwal mnie choć raz dziennie, bardzo tego potrzebujępotrzebuję

41

10. Wiem, że potrafię być męczący, ale czuję, 10. Wiem, że potrafię być męczący, ale czuję,

że rosnęże rosnę

kiedy okazujesz mi jak mnie kochaszkiedy okazujesz mi jak mnie kochasz