Aajacaa saomaInaar

raop vaaTIka vyavasaaya

P`astut kta-

AivanaaSa gavaarI

maaga-dSa-kbalarama KTko

raop vaaTIka mhNajao kaya

• fLJaaDaMcaI AiBavawI k$na %yaaMcaI kahI kaL kLjaI puva-k saMgaaopna krNyaat yaoNyaa&yaa izkaNaasa raop vaaTIka Asao mhNatat

raop vaaTIkocao fayado

• raopvaTIkotUna AapNaasa AayatI klamao raopo ]plabQa haot AsalyaamaULo svat: klamao raopo na krta fLbaagaa laavata yaotat

• klamao raopo tyaar krNyaasaazI vaoL pOsaa AaiNa Eama vaayaa jaat naahI

• klama raopaMcyaa gauNava%tocaI KaHaI Asalyaanao SaMka raht naahI

• fLbaagaa laavalyaasa va vaaZivalyaasa ek p`karo p`ao%saahna imaLto

raop vaaTIkocaI garja

• maharaYT/at AaiNa [tr rajyaatUnahI raojagaar hanaI yaaojanaa fLbaaga laagavaD yaaojanaa vaRxa laagavaD yaaojanaa AaOYaQaI vanasptI vaRwI yaaojanaa yaasaar#yaa yaaojanaa raabaivalyaa jaat Aaho

AlaIkDo fLaMcaI maagaNaI vaaZt Aaho ivaivaQa p`karcaI fLJaaDo laagavaDI KalaI yaot Aaho tMHa&ana ivakisat Jaalyaanao AaMtrdoSaIya baajaar pozaMcao jaaLo AQaIk baLkT haot Aaho

pwtI

• inavaara Garo

• hrIt gaRho (iga`na ha}sa) : Saasanaanao 2 p`karcaI hrIt gaRho maanya kolaI Aaho

A) kmaI Kcaao-cao AaiNa hvaamaaNa inayaMHaIt nasaNaaro hrIt gaRh

ba) qaaoDyaa p`maaNaat hvaamaaNa inayaMHaIt AsaNaaro AaiNa maQyama Kcaa-cao hrIt gaRh

• tuYaar gaRho : yaamaQyao sauYma fvaa&yaaWaro paNaI ]Divalao jaato Aad`ta dmaTpNaa

vaaZlyaamaULo tuSaargaRhatIla ABaIvaRwIt AQaIk yaSa imaLto

• SaoDIMga naoT : saaQyaa saaMgaaDyaavar vaogavaogaLyaa rMgaacaI va kmaI AQaIk p`maaNaat

]YNata va p`kaSa inayaMHaIt krta yaoto tyaar klamao raopo jalad vaaZNyaasaazI ]pyaaoga haotao

maaQyama

• maatI: AaplyaakDIla ho ek maha%vaacao maaQyama Aaho paoyaTa maatI mhNaUna tI Asato maatImaQyao GaNa, d`va, vaayaU yaa itnhI GaTkaMcao imaEaNa Asato

A) BaaOtIk gauNaQama-

ba) raasaayainak gauNaQama-

k) jaOivak gauNaQama-

• vaaLU: vaaLU mhNajao KDkacaI dgaDacaI Aakaracao kNa haot vaaLU faTo klamaMnaa

mauLo fuTNyaasaazI ]pyaU@t samajalao jaato vaaLU Gaotanaa tI caaLUna Qau}na vaafaLUna

baurSaInaaSako ijarvaUna Gyaavao

• sp^ga`ma maa^sa: mhNajao ihrvao SaovaaL hI ek vanasptI AsaUna itcyaa 3 p`jaatI

pavasaaLyaat dmaT hvaamaaNaat vaaZtat jaMgalaat JaaDaMcyaa KaoDavar yaa

SaovaaLaacaI vaaZ haoto

SaovaaL vajanaanao hlako Asato tsaoca %yaacaI paNaI Qa$na zovaNyaacaI

Sa@tI AQaIk Asato gauTyaa baaMQaNyaasaazI ho ]pyaU@t Aaho

• kaokao ipT: naarL fLavarIla kaqyaaMcaa kuT paNyaacaa inacara caaMgalaa Aaola Qartao ‘

• kaoLsaa: xaarivarhIt vajanaanao hlaka kaba-na ]plabQa inacara

paNaI doNyaacyaa kahI pQdtI :paTpaNaI izMbak tuYaar hatpaNaI naLIWaro

paNaI vyavasqaapnaatIla kahI baabaI 1.paNyaacaI ]plabQata

2.paNyaacaI gauNava%ta : jao paNaI ]PalabQa Aaho %yaacaI gauNava%ta caaMgalaI pahIjao

paNyaacaI xaarta ikmaana AsaavaI %yaat @laaora[-D salafoT karbaao-naoTsa baayakarbaao-naoTsacao p`maaNa zravaIk patLI poxaa AiQak Asau nayao

3.paNaI doNyaacaI vaoL vaara kDk }na nasatanaa sakaLI dUpar naMtr saMQyaakaLI dyaavao .

Kto vyavasqaapna

paoYana mhNajao sava- p`akarcaI paoYak d`vao va %yaapasauna Annasaaza va purvaza haoya ,vanasptIMcyaa paoYanaa saazI sava- p`karcaI d`vao AavaSyak AasalaI trI %yaaMcyaa garjaa kmaI AiQak Aasatat.

baabaI

raovaaTIkosa maatRvaRxa va klamao raopo yaaMnaa Kto dotanaa vaogaLa ivacaar kravaa maatRvaRxa Anaok vaYao- vayaacao Asatat tovha %yaaMcaa ivastarva ]%padna klama kaMDyaapasaUna vaogaLo Asalyaanao %yaaMcaI garjahI vaogavaogaLI Aaho

raop vaaZivaNyaacyaa pwtI

• iba ]gavaNao: jar Aaplyaalaa iba pasaUna raop tyaar krayacao Asaola tr AavaLa isatafL baaor [. fLaMcyaa ibayaa 100 ip. ip. ema.ijae maQyao raHaBar iBajat zovalaI maga naMtr laagavaD kolyaasa 100% ]gavaNa haoto

• faTo klama: d`axa gaulaaba AMjaIr jaasvaMd [. vanasptIMcaI faTo 1000 ip.ip.ema Aaya baIe saMjaIvakaMcyaa d`avaNaat 30 imanaITo bauDvaUna naMtr laagavad kolyaasa lavakr AaiNa BarpUr p`maNaat mauLo fuTtat

• gauTI klamao: 1000 ip.ip.ema Aaya baIe AaiNa 1000 ip.ip.ema Aaya ee

yaa saMjaIvakacao imaEaNa vaaprlyaasa 4 AazvaDyaat BarpUr mauLo fuTtat

ibayaaMcaI ]gavaNa xamata caaMgalaI AsaavaI ikmaaNa 100 pOkI 80 ibayaa ]gavaNaxama Asaavyaa tr kahI vanasptIMcyaa ibayaa ]SaIranao va kmaI p`maaNaat ]gavatat tr yaa ADcaNaIvar maat krNyaasaazI ibayaaMnaa porNaIpuvaI- kahI ]pcaar p`k`Iyaa kravyaa laagatat

rasaayainak ]pcaar:

• rasaayainak maulad`vya

• saMjaIvako

• baurSaI naaSako ho GaTk kahI p`maaNaat imaEaNa k$na iba porNao

jyaa JaaDacaI raopo banavaayacaI Aahot %yaaMcaa AByaasa k$na laagavaD kravaI

• gaulaaba: DaoLa klama kravao

ipSavyaamaQyao raopo tyaar kravaI raopo zovaNyaasaazI SaoDnaoTcaI

vyavasqaa tuYaar isaMcana, izbak isacaMna caI paNyaacaI vyavasqaa

• AaMbaa:

1. kMpaosT Kt: p`%yaok KDyaasaazI 5 GamaolaI

2. ijavaaNaU Kt: p`%yaok KDyaasaazI 100 ga`^ma

3. rasaayainak Kto: saupr fa^spoT 1.5 ik ga`^

puNa- vaaZlaolyaa AaMbyaacyaa eka JaaDasa p`tIvaYaI-

1. kMpaosT Kt 12.5 Gamaola

2. ijavaaNaU 250 ga`^ma

3.naHa spurd palaaSa ik ga`^ 1.0:0.7:1.2

Pao$cyaa laagavaDIcyaa vaoLI p`%yaok JaaDasaazI

• kMpaosT Kt 2 Gamaola

• ijavaaNaU 50 ga`^ma

• naHa spurd palaSa 0.0:0.30:0.00

po$ca vaya 2 vaYaa-pya-Mt va naMtr p`%yaok JaaDasa p`tIvaYaI-

Kt vaya1 vaya2 vaya3va naMtr

kMpaosT Kt GamaolaI 3 4 5

ijavaaNaU Kt ga`^ma: 75 100 12.5

naHa spurd palaSa ik ga`^: 0.4:0.3:0.2 0.6:0.4:0.3 0.9:0.3:0.3s

fLJaaDo laagavaD kaya-k`maasa maaozyaa p`maaNaat caalanaa imaLavaI ¸ Saotk¹yaaMcaI Aaiqa-k isqatI sauQaarNyaasa madt vhavaI ¸ Saotk¹yaaMnaa %yaaMcyaa Saotavarca raojagaar ]plabQa vhavaa yaa ]_oSaanao raojagaar hmaI yaaojanaoSaI inagaiDt fLJaaDo laagavaD kaya-k`ma 1990¹91 yaavaYaa-pasauna kayaa-invat kolaa Aaho. ha kaya-k`ma kRiYaivaBaagaacyaa p`iSaxNa va BaoT ¸ maRdsaMQaarNa AaiNa flaao%padna yaatIna ivaBaaMgaamaaf-t rabaivaNyaat yaotao .

fLipk laagavaD AMtr ho@TrI saM#yaa Anaudana

AaMbaa klamao 10 x 10 100 18883

kajau 7 x 7 200 12563

isatafL 5 x 5 400 14622

icaMca 7 x 7 200 12416

fnasa 7 x 7 200 12416

jaaMBaUL 10 x 10 100 9473

kbaz 10 x 10 100 9473

naarL 8 x 8 150 15632

tpSaIla $pyao

1.1¸000 KuMT pa^ilaipSavyaaMt mauLo fuTlaolao………………2¸000À­

2. DaoLkaDyaa 500($.2À­p`maaNao)……………………1¸000À­

3. DaoLo BarNao($.1À­p`maaNao )……………………………1¸000À­

4. maaozyaa ipSavyaaMt badlaNaI krNao………………………1¸000À­

5. ivak`I hao[-pya-Mt klamao saMBaaLNao………………………… 1¸000À­

ekUNa……………………………………………………9¸000À­

klamaaMcaI Apoixat r@kma tyaar JaalyaanaMtr 3 mahInyaaMpya-t…………………………12¸000À­ saha mahInyaaMcaI tyaar klamao………………………………14¸000À­ eka vaYaa-caI tyaar klamao …………………………………15¸000À­ Kca- vajaa jaata ivak`Icao Apoixat ]%pnna ………………20¸000À­

($.11¸000À­ikMvaa $.8¸000À­ikMvaa 6¸000À­)