KEKAYAAN EKONOMI SABAH MENARIK MINAT

SYARIKAT BORNEO UTARA BRITISH

BAB 5

OBJEKTIF

PEMBELAJARAN

PENGETAHUAN

PENGUKUHAN MASTER

1. Memerihalkan pertapakan SBUB di Sabah.

2. Menerangkan usaha SBUB mengukuhkan kuasa di Sabah.

3. Menerangkan usaha SBUB mengeksploitasi hasil bumi Sabah.

4. Menerangkan perubahan sosial yang dilaksanakan oleh SBUB di Sabah.

OBJEKTIF PEMBELAJARAN

5.1 SBUB bertapak di Sabah

5.2 SBUB mengukuhkan kuasa di Sabah

5.3 SBUB mengeksploitasi hasil bumi Sabah

5.0 Mukadimah

5.4 Perubahan sosial yang dilaksanakan oleh SBUB di Sabah

PENGETAHUAN

SABAH

Brunei

Sulu

dikuasai

1704Sultan Brunei serah Sabah kepada Sultan Sulu

1878Sultan memberi konsesi kepada Baron Von Overback dan Alfred Dent

Persatuan Sementara Borneo Utara British Berhad 1880

1882Syarikat Borneo Utara British (SBUB)

1941Pemerintahan Jepun

Kronologi Penguasaan asing di bumi Sabah sehingga 1945

Sabah ada potensi

Britian Sepanyol

Belanda

Menarik minat

S.Brunei

beri konsensi C.L Morse

1865

C.L Morsejual

J.W TorreyT.B Harris Overback

jual

minta bantuan

syarikat Alfred RentEdward Dent

* Gebenor Treacer (Labuan)

Bersetuju bantu Overback baharui Pajakan.

5.1 SBUB bertapak di Sabah

m/s 102-103

Amerika.Syarikat

10 tahun

5.1 SBUB bertapak di Sabah

Sultan Brunei

baharui perjanjian

Overbackserah

* Teluk Kimanis

* Sg Sibuki

Overback Dent + Sultan Sultan Adamserah Sg Pandesan

Sg Sibuku

1880

Overback jual hak kepada

Alfred DentEdward Dent * Adward Dent

Tubuhkan PSBUBB usaha dapatkan piagam

Piagam Diraja Kerajaan British 1881tujuan

Kukuhkan kedudukan

Majukan perniagaan

m/s 102-103

5.1 SBUB bertapak di Sabah

m/s 102-103

Nov 1881

Kerajaan British anugerah

PIAGAM DI RAJA PSBUBBkepada

kesan British dapat mentadbir SabahDapat menghalang kuasabarat lain

1882 PSBUBB

tukar nama

SBUB

Residen pertama Sir Rutherford Alcock

Alferd DentPengarah Urusan

5.1 SBUB bertapak di Sabah

1888SBUB tandatangan Persatuan

Perlindungan Borneo Utara

kesan

1. Sabah menjadi negeri naungan British

2. British bertanggungjawab terhadap hal ehwal luar Sabah

Syarat Pemberian Piagam

PSBUBB (SBUB)

1. Tidak boleh serah wilayah tanpa kebenaran British.2. Mesti menerima nasihat daripada British3. Mesti memerintah dengan adil dan saksama.4. Mesti melantik pegawai yang diakui British5. Memelihara - adat

- agama rasmi - undang-undang politik tempatan.

m/s 104

m/s 105-108

5.2 SBUB mengukuhkan kuasa di Sabah.

Majlis PenasihatMenasihat Gabenor dalam hal pentadbiran.Ahli – setiausaha kerja, ketua pasukan keselamatan

Pemegang Saham

GABENOR di SabahW.H Treacher

SETIAUSAHA KERAJAAN

KETUA-KETUA JABATAN

Jab. PosJab PolisJab. BuruhJab. KewanganJab. Tanah& Ukur

RESIDENKetua pentadbiran di setiap residensi4 ResidensiPantai barat ,Pantai timurSandakan , Pedalaman

Residen

PEGAWAI DAERAH(orang Eropah)

- ketua pentadbiran- majistret- pemungut cukai- bendahari daerah- pegawai buruh- ketua pentadbiran di pej daerah

Tim Pen Peg Daerah(penduduk tempatan)

KETUA KAMPUNGTugas-Urus hak ehwal kampung& keamanan-Bantu memajukan pertanian

KETUA ANAK NEGERITugas:1 Jaga keamanan2. Urus pembahagian tanah3. Kutip cukai & memajukan pertanian

Lembaga Pengarah (di London)

Mahkamah di Sabah

Mahkamah Mahkamah

Majistret Mahkamah Anak

Negeri

Bidang Kuasa

Mengendalikan kes-kes berat seperti kes pembunuhan, penculikan, dan rompakan.

Mengendalikan kes-kes peribumi yang berkaitan dengan undang-undang Islam dan hukum adat.

Hakim Pegawai DaerahDilantik dari kalangan Ketua Anak Negeri yang arif dalam agama Islam dan adat.

Ms 108

5.2 SBUB mengukuhkan kuasa di Sabah.

Menjimatkan kos pentadbiran

Memastikan jenis hukuman yang dikenakan sesuai dengan budaya masyarakat tempatan

Mematuhi syarat piagam dengan memelihara adat resam, agama dan undang-undang penduduk tempatan.

Sebab SBUB Mewujudkan Dua Jenis Mahkamah

5.2 SBUB mengukuhkan kuasa di Sabah.

m/s 109-113

Pembalakan Perlombongan Pertanian Tradisional

Pertanian Dagangan

Kawasan:TawauSandakanLahad Datu

Tenaga Buruh:IndonesiaFiliphina

EksportChinaBritainAustralia

Hasil:

Emas(Sg Segama)

Arang Batu(Silimpopon dan Labuan)

Mangan(Teluk Marudu)

Hasil:

Sarang Burung

Pokok Sagu

Kelapa

Rotan

Trepos

Hasil:

GetahBeaufort,Jesseltodan Tenom)

Tembakau (Pulau Banggi Teluk Marudu , Lahad Datu ,Tawau Dan Sandakan)

5.3 SBUB mengeksploitasi hasil bumi Sabah

.

Hasil Bumi Sabah

5.3 SBUB mengeksploitasi hasil bumi SabahSirip Ikan yu

Pokok Lanut

5.4 Perubahan Sosial SBUB di Sabah

Kesihatan Perbandaran Perhubungan Pendidikan

Hospital :-Jeselton-Sandakan-Beaufort-Kudat

Klinik-Di desa

Pusat Kesihatan- Di luar bandar

SandakanDiasaskan Willian PyrePeranan-pusat pentadbiran-pelabuhan a.bangsa-pusat pembalakan-nama lain (Elopura) maksudnya bandar yang cantik.

Kudat-Pusat pentadbiran

Jeselton-Diasaskan 1900-Nama lain – Api-Api - Sangga MataPeranan :- pusat pentadbiran pelabuhan

KeretapiDibina tahun 1896 dari Westen ke Beaufort

1905 Beaufort - Jeselton, Tenom- MalakopBawa hasil ke pedalaman

JalanrayaLokasi : Jeselton, Sandakan, Lahad Datu, Kudat dan Tawau

Air dan Sungai :>1890 : steamshipTujuan : angkut penumpang dan barang.

Mubaligh KristianSandakan :Ins Byron1939 – 49 sekolah – 3700 pelajar.

Jabatan Pelajaran1909- sekolah latihan

Sekolah Melayu1921 – Kota Belud1930 – 10 sekolah - 400 pelajar

CinaDibina oleh masyarakat Cina

m/s 115-119

BANDAR UTAMA SABAH

JALAN RAYA & KERETA API

5.4 Perubahan Sosial SBUB di Sabah

Perubahan sosial

UniformPerhubungan

Sekolah

Kota Kinabalu

(Jesselton)

Semporna

Lahad Datu

Kudat

Sandakan

Tawau

Hospital

Menara Jam

SBUB mula mengeluarkan setem

sejaak 1883

Setem

Logi air

Bangunan

Polis

Skuad Terbang

Pelabuhan

Jalan kereta apiJalan raya

Mubaligh

Melayu

Sekolah Rendah

Tidak menguntungkan

Kurang wang

Cina

Bandar

Akhbar

5.4 Perubahan Sosial SBUB di Sabah

5.1 SBUB bertapak di Sabah

5.2 SBUB mengukuhkan kuasa di Sabah

5.3 SBUB mengeksploitasi hasil bumi Sabah

5.4 Perubahan sosial yang dilaksanakan oleh SBUB di Sabah

PENGUKUHAN

Sabah

1.Namakan pelabur-pelabur yang tertarik dengan ekonomi Sabah.(ms102)i. …………………………… ii. …………………………….iii …………………………… iv. …………………………….

2.Tanaman ………………… dan …………………. gagal mendatangkan pulangan kepada syarikat Torrey.(ms102)

3. Perjanjian 1877 antara Sultan Brunei dan Overback, baginda kehilang dua kawasan iaitu ………………………. dan ……………………..(ms103)

4.SBUB hendaklah memelihara………………. , ………………. dan undang- undang tempatan. (ms104)

Pengukuhan

Amerika Syarikat

Britain

5. Mengapakah kedua-dua pelabur dari negara di atas begitu inginkan Sabah? ms103

A. Potensi ekonomi B. Kepelbagaian budayaC. Keamanan negeriD. Kedudikan pelabuhan

A

6. Di antara berikut yang manakah merupakan syarat pemberian Piagam kepada Persatuan Sementara Borneo Utara British ?(ms104)

I Mesti menerima penasihat BritishII Memerintah dengan adil dan saksamaIII Memelihara agama adat resam penduduk tempatan.IV Boleh menyerahkan wilayah tanpa persetujuan kerajaan British.

A I dan II

B II dan III

C III dan IV

D I dan IV

B

7. Labelkan Resendensi di Sabah ( ms 107)

i. …………………….

iii. …………………….

iv. …………………….

ii. …………………….

Tajuk : …………………….

8. Dengan merujuk carta organisasi SBUB di Sabah, isi jadual di bawah dengan menyatakan peranan jawatan-jawatan berkenaan. (ms106)

Jawatan Peranan

Gabenor

Residen

Pegawai Daerah

Ketua Anak Negeri

Ketua kampung

9. Mengapakah SBUB perlu mendapatkan Piagam Diraja daripada kerajaan British? (ms104)

I. Memajukan perniagaan merekaII. Mengukuhkan kedudukannyaIII. Menguatkan pertahanan IV. Meluaskan pengaruh

A. I dan II B. II dan IIIC. III dan IVD. I dan IV

A

10.

Syarikat Borneo Utara British memaksa penduduk tempatan menambahkan hasil keluaran tradisional dan hasil jualan ini dikenakan cukai. Apakah tujuan langkah ini? (ms111)

A Mengatasi masalah kewanganB Mengaut keuntungan yang tinggi C Memperkenalkan tanaman komersialD Mengawal kewangan penduduk tempatan

11

Penduduk Sabah telah bekerja keras namum tidak dapat menikmati keuntungan malah menghadapi kesukaran hidup. Apakah punca keadaan ini? (ms110-111)

A Pertanian sara diriB Kemelesetan ekonomiC Dibebani pelbagai cukaiD Kekurangan hasil pengeluaran

A

C

12 a. Lukiskan jalinan jalan keretapi.

12 b. Lukiskan pada bandar yang memiliki hospital

13. SBUB hanya menyediakan pendidikan rendah di Sabah . Apakah alas an SBUB bertidak demikian?(ms116)

A Kekurangan guru B Kekurangan wang C Tiada sokongan peribumi D Masalah muka bumi Sabah C

Lahat DatuTawauSandakan

14. Apakah persamaam ketiga tiga bandar di atas?(ms118-119)

A Pusat perlombongan B Pusat kegiatan pembalakan C Bandar yang pernah menjadi pusat pentadbiran D Bandar yang muncul kerana pertanian dagangan B