45
Kemal ÜÇÜNCÜ, İş Güvenliği Mühendisi www.isteguvenlik.tc Endüstriyel Hidrolikte İş Güvenliği Versiyon: B Nisan 2014 1

Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Endüstriyel hidrolik uygulamalarında iş güvenliği tehlikeleri ve alınması gerekli önlemler

Citation preview

Page 2: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Endüstriyel Hidrolikte İş Güvenliği

İçerik • Basınçlı akışkanlar ve Hidrolik Sistemler,Tanımlar • Uygulama alanları ve temel devre elemanları • Endüstriyel hidrolikte tehlikeler • Basınçlı akışkan kazaları ve nedenleri • Basınçlı akışkan kazaları-önlemler • Endüstriyel hidrolikte yangın güvenliği • Sonuç ve kaynaklar

2

Page 4: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Basınçlı Akışkanlar -Hidrolik Sistemler

Hidrolik nedir? Yunanca Hydor: su Aulos: boru • Sıvıları basınçlandırarak güç elde etmeyi

amaçlayan mühendislik disiplini

4

Page 5: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Basınçlı Akışkanlar -Hidrolik Sistemler

1.Su hidroliği Akışkan: Basınçlı su Hidrolik biliminin inşaat ve yapı işlerinde uygulaması su hidroliği adını alır. Barajlar, su kanalları, su arıtma tesisleri, limanlar, kıyı yapıları, içme suyu, kanalizasyon işleri, yeraltı suları, pompalama ve sulama sistemleri su hidroliğinin konusudur.

5

Page 6: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Basınçlı Akışkanlar -Hidrolik Sistemler

2.Endüstriyel hidrolik

Akışkan: Basınçlı yağ Hidrolik biliminin endüstrideki uygulamasına güç hidroliği ya da endüstriyel hidrolik adı verilir. Hidrolik enerji ile doğrusal, dairesel ve açısal hareket üretmek için hazırlanan sistemlere hidrolik sistem denir.

6

Page 11: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Endüstriyel Hidrolik – Temel Devre Elemanları

Basit bir hidrolik taşıma sistemi çalışma prensip şeması

11

Page 12: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

• Basınçlı akışkan enjeksiyon yaralanmaları • Kirlilik ve toksisite kaynaklı enfeksiyon • Sıcak akışkan ile temas,yanma • Kırbaçlama (fırlama,savrulma,çarpma..) • Kompartıman sendromu (*) • Yangın (*) Basınçlı akışkanın el ve ön kola birikmesi sonucu kas içi basıncın damariçi basıncının üstüne çıkarak kan dolaşımını engellemesi

Endüstriyel Hidrolikte Tehlikeler

12

Page 13: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Basınçlı Akışkan Enjeksiyon Kazaları

Görünürde küçük kazalardır …

Belirtiler: Acısı başlangıçta İğne batması, Diken batması, Arı sokması veya sızlama şeklinde olur. Birkaç saat içinde kızarma-şişme görülebilir Hissizlik belirtileri olabilir

13

Page 14: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Olay Yüksek basınçlı hidrolik hortum patlaması sonucu el yaralanması. Hortum bağlantı noktasından patlamıştır. Olay anında kazazede deri eldiven kullanıyordu. Basınçlı yağ küçük bir delikten ele girdi,kola doğru ilerledi. Kazazede 5 adet operasyon geçirmiştir.

Ama büyük sonuçları olabilir…

Basınçlı Akışkan Enjeksiyon Kazaları

14

Page 15: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Basınçlı Akışkan Enjeksiyonunun Etkileri

• Basınçlı hortumdaki iğne ucu büyüklüğündeki bir delikten akışkan 650 km/saat hız ile fışkırabilir

• Bu hız bir tabancadan çıkan merminin namlu ucundaki hızına yakındır

• Hıza bağlı olarak koruyucu eldiveni delip geçebilir

15

Page 16: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Basınçlı Akışkan Enjeksiyonu Nasıl Zarar Verir?

• Basınçlı akışkan deriyi delerek ve vücut dokularına nüfuz edebilir

• Enfeksiyonlara neden olabilir • 7 barlık basınç deriyi deler • 135 bar basıncın üzerinde uzuv kesilme olasılığı %50 dir • Damara nüfuz eden akışkan dolaşım sistemine girebilir

16

Page 17: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

• Basınçlı Akışkan Enjeksiyon Yaralanması Ne

• 1.Baş parmak veya işaret parmağı

• 2.Avuç içi veya uzun parmak

• 3.Kullanılmayan el Nerede

• Arızi veya planlı bakımlarda,normal çalışmada,kaçak kontrolü veya temizlikte Ne zaman

• Tasarım-üretim-montaj hataları,kullanım şartları değişmesi,yanlış seçim,yaşlanma,yıpranma,yetersiz bakım

Neden

• 2-700 bar akışkanın hortum,boru veya ekipmandaki çok küçük bir delikten (pin) fışkırarak deriyi delmesi Nasıl

• Bakımcı,kontrolcü,temizlik ve üretim personeli Kim

Basınçlı Akışkan Enjeksiyonlarında 5N +1K

17

Page 18: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Basınçlı Akışkan Kazaları –MGBF Uyarıları

18

Page 19: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Basınçlı Akışkan Kazaları - Yanıklar

Kapalı devrelerdeki hidrolik yağlar 80-90 ⁰C ye kadar ısınabilir. Deriye temas halinde yanık oluşturabilir

19

Page 20: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Basınçlı Akışkan Kazaları - Yanıklar

1. derece yanıklar: Derinin sadece en üst tabakasının zedelendiği yanıklardır. Kızarıklık, gerginlik ve ağrı görülür. 2. derece yanıklar: Derinin üst ve değişen oranlarda alt kısmının etkilendiği yanıklardır. Kızarıklık, gerginlik, ağrı ve su toplanması (bül) ile karakterizedir. 3. derece yanıklar: Tüm deriyi kapsayan; derialtı dokularına, derin dokulara ve hatta kemiklere kadar ulaşan yanıklardır. Deri kuru kayış gibi olabilir veya renk değişikliği görülebilir (kömür gibi, beyaz veya kahverengi olabilir ).

Yanıklar

20

Page 21: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Basınçlı Akışkan Kazaları - Önlemler

Hidrolik kaçakları aramak için çıplak el ve parmak kullanmayın Basınçlı hatlardaki küçük kaçaklar kolay farkedilmeyebilir Kaçak-sızıntı aramak için: Uzunca bir tahtanın ucunu, Uzunlama katlanmış bir kağıt veya karton kullanın

Bakım ,Temizlik ve Kontrol

21

Page 22: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Basınçlı Akışkan Kazaları - Önlemler

Sızıntı arkada ve görünmeyen bir ekipmanda olabilir,demontajda bunu dikkate alın, Hortum ve bağlantıları yandaki yöntemle ‘yoklayın’

Bakım ,Temizlik ve Kontrol

22

Page 23: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Basınçlı Akışkan Kazaları - Önlemler

• Sızıntı kontrolünden önce tüm ekipmanları durdurun • Devreyi bölümlere ayırın,mümkünse her ekipmanı bağımsız

hareket ettirip bağlantıları gözlemleyin • Demontaj esnasında basıncın olmadığından emin olun • Hidrolik aküleri sistemden ayırın,boşaltın veya enerjiyi kesin • Yüksek basınçlı bağlantıları debi veya basınç ölçmek için

ayırmayın

Bakım ,Temizlik ve Kontrol

23

Page 24: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Basınçlı Akışkan Kazaları - Önlemler

• Motoru durdurun • Kabini kilitleyin,yetkisiz müdahaleyi engelleyin • Bom,kepçe ,platform vb ataşmanları en alt konuma getirin • Çalışma kaçınılmaz ise mutlaka ataşmanları payanda ile

destekleyin

Bakım ,Temizlik ve Kontrol

İş Makinalarında

24

Page 25: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Basınçlı Akışkan Kazaları - Önlemler

Dikkat ! Motor dursa bile devrenin bir kısmında basınç mevcut olabilir. Enerjinin nasıl boşaltılacağı hakkında tüm bakım personeli eğitimli olmalı ve, Uygun enerji boşaltma bağlantıları kullanılmalıdır

Bakım ,Temizlik ve Kontrol

25

Page 26: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Basınçlı Akışkan Kazaları - Önlemler

• 5 duyu kontrolü yapın • Kilitle-Etiketle uygulayın • Eldiven, uzun kollu elbise ve koruyucu gözlük kullanın • Değişecek yağları uygun şekilde boşaltmak için planlama yapın • Dökülme-saçılma ve kaymaları engelleyin • Yağlı bezleri-üstübüleri cebinizde taşımayın,ellerinizi silmeyin

Bakım ,Temizlik ve Kontrol

26

Page 27: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Basınçlı Akışkan Kazaları - Önlemler

Güvenli test ekipmanı kullanın !

27

Page 29: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Basınçlı Akışkan Kazaları - Önlemler

Periyodik Kontrol ve Önleyici Bakım Yapın !

29

O- ring ve keçe değiştirirken uygun aparat kullanın !

Dikkat ! O-ring ölçüleri birbirine çok benzer ! Yanlış O-ring kullanma kaynaklı yağ fışkırma kazaları mevcuttur.

Page 30: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Basınçlı Akışkan Kazaları - Önlemler

Üretici tavsiyelerine uygun ekipman seçin !

Değişen kullanım şartlarını dikkate alın!

Yağları kontrol edin, değişim sürelerine uyun!

30

Page 31: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Basınçlı Akışkan Kazaları - Önlemler

Montaj kurallarına uyun ,kırbaçlamadan korunun !

31

Page 34: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Basınçlı Akışkan Kazaları - Önlemler

Kazadan sonra: • Yaraya turnike uygulamayın • Akışkanın malzeme güvenlik bilgi formuna bakın • Toksik etkisi var mı?,Hekime bilgi verin • Hastayı yalnız bırakmayın • Araba kullanmasına izin vermeyin • Geciktirmeyin,cerrahi müdahale ile akışkanın dokudan

drene edilmesi veya • Debridman (*) gerekebilir

(*) Debridman:Bir yaralıdaki ölü dokunun ameliyatla alınması

34

Page 35: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Basınçlı Akışkan Kazaları – Yanıklarda Acil Müdahale

1. Derece yanıklarda - ASLA yoğurt, salça, diş macunu, zeytinyağı vb. şeyler sürülmez ! - En az 10 dakika soğuk suya tutulur. - Gerginliği azaltmak üzere yağlı krem veya ağrısını almak ve gerginliği azaltmak üzere yanık merhemi sürülebilir. -Geniş yanıklarda, kişi kendi içebilecek durumdaysa bol sıvı içirilir.

2. Derece yanıklarda Tedavi 1. derece yanıklarla aynıdır. -Üstteki deri ASLA SOYULMAZ ! -Su toplayan yerler PATLATILMAZ ! -Eğer patlamışsa, o zaman içindeki sıvı boşaldıktan sonra o kısım antiseptikle silinip üzeri steril gazlı bez ile kapatılıp sargı beziyle sarılır. Zira flaster yanıklı dokuyu zedeleyebilir.

35

Page 36: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

3. Derece yanıklarda -Hastanın mutlaka bir yanık merkezine veya hastaneye götürülmesi gerekir. -Hasta bilinçli (kendi içebilecek durumda) ise bol sıvı içirilir. -ALKOLLÜ ve ASİTLİ içecekler İÇİRİLMEZ! - Açık yanık yarası hava ile temas ettiği sürece ağrıya neden olacağından, yaranın hemen hava ile teması kesilmelidir, bunun için yara nemli steril gazlı bez ile kapatılır. Böylece enfeksiyondan da korunmuş olur.

Basınçlı Akışkan Kazaları – Yanıklarda Acil Müdahale 36

Page 37: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Endüstriyel hidrolik – Yaşanmış kazalar

Göz yaralanması Kaya kırıcıda hortum değiştirme esnasında çek valf kapalı olduğundan sistemde basınç mevcuttu. Hortumu sökmeye çalışan bakımcının yüzüne sıcak yağ fışkırdı.

1- Hidrolik sistemlerde bakım yaparken kalıntı basınçlara dikkat edilmeli 2- Bağlantılar yavaş ve sürekli gözlem altında gevşetilmeli

Olay

Çıkarılacak Dersler

37

Page 38: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Olay

Ayak yaralanması Bakımcı forklift kaldırma silindir basıncını ölçmek için devreye manometre takmak istedi. Bağlantıyı sökerken basınç altındaki yağ fışkırdı ve çatal bakımcının ayağına düştü.

Çıkarılacak Dersler 1.Bakım esnasında tüm ataşmanların en alt konumda olmasına dikkat edilmeli 2.İş güvenliği ayakkabısı kullanılmalı

Endüstriyel hidrolik – Yaşanmış kazalar

38

Page 39: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Olay

El yaralanması Üretim yöneticisi anlatıyor:

Çıkarılacak Dersler

Katılımcıların görüşleri ve öneriler ?

Endüstriyel hidrolik – Yaşanmış kazalar

39

Page 40: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Hidrolik yağların alevlenme sıcaklığı yüksektir.(>180 C) Ancak çok sıcak yüzeylere temas yanmaya neden olur. Sis ve buharlar ise yanıcıdır Özellikle döküm,dövme,demir-çelik gibi endüstrilerde Hidrolik hortumlar korunmalı, Metal boru bağlantıları , Yangına dayanıklı hidrolik akışkanlar tercih edilmelidir

Endüstriyel hidrolik – Yangın güvenliği

40

Page 41: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Boş konteynerler yanıcı sis ve buharlar içerebilir Temizlemede kullanılan absorbanlar,üstüpü, bez vb. maddeler yanıcı içeriklidir Statik eletriklenmeden kaçının, toprak ile bağlantı yapın Basınç altında çalışan devrede sızıntı olmasını engelleyin Kaçak sonucu oluşabilecek sis ve buharların da yanıcı olduğunu unutmayın

Endüstriyel hidrolik – Yangın güvenliği

41

Page 42: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Hidrolik yağların alevlenme sıcaklığını öğrenin Yakında sıcak yüzeyler var mı? Koruma gerekir mi? Yağ birikintileri var mı? Temizlik uygun mu? Kapalı hacimlerde yağ buharı oluşuyor mu? Nasıl uzaklaştırılabilir ? Kıvılcım kaynağı mevcut mu? B Tipi yangınlar için uygun söndürücü mevcut mu?

Endüstriyel hidrolik – Yangın güvenliği

42

Page 43: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Endüstriyel hidrolik kazalarını önlemek için en güçlü araç

Bilgidir.

Endüstriyel hidrolikte iş güvenliği

43

Page 44: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Basınçlı akışkan yaralanmalarını önemseyin ! İlk müdahaleyi geciktirmeyin !

Endüstriyel hidrolikte iş güvenliği - Sonuç

Hidrolik , güç gerektiren ağır işlerde kullanılır Güç=Basınç=Tehlike ’dir.

44

Page 45: Endustriyel hidrolikte iş güvenliği

Endüstriyel hidrolikte iş güvenliği - Kaynaklar

1-Injection injuries: seemingly minor injuries with major consequences http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2532970/ 19.05.2013 2-Tehlikeli Gerçekler-Hidrolik Basınç , Bosch-Rexroth Sunum 3-Test Ekipmanları: http://catalog.hydracheck.com/viewitems/hose-tube-cleaning-products/ies-hose-tube-cleaning-products-clean-seal-flanges? 20.05.2013 4-Fluid Injection Injury,Barker R. http://www.tigercat.com/images/stories/safety/fluid_injection.pdf 21.05.2013 5-Yanıklarda İlk Yardım http://www.acilveilkyardim.com/ilkyardim/yaniklar.html 23.05.2013 6-BGR 237 Hydraulik Schlauchleitungen,Regeln für den sicheren Einsatz,2008

45