NETCAD/NETPRO Profesyonel Yol Projelendirme

Bu belgedeki tüm bilgiler önceden uyarı yapılmadan değiştirilebilir ve Ulusal CAD ve GIS Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş. adına verilmiş herhangi bir taahhüt niteliği taşımaz. Bu belgede açıklanan yazılım bir lisans ya da sınırlı kullanım sözleşmesine tabidir. Bu yazılım lisans ya da sınırlı kullanım sözleşmesinde açıklanan amaçlar dışında herhangi bir ortama kopyalanması yasalara aykırıdır.

Copyright Ulusal CAD ve GIS Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş. 1999-2004

Bütün Hakları Saklıdır. Telif hakkı kanunları çerçevesinde izin verilen haller dışında, önceden yazılı izin alınmaksızın çoğaltılması, uyarlanması ve tercüme edilmesi yasaktır.

NETCAD Apache Software Foundation tarafından geliştirilen XML Parser kütüphanesini kullanmaktadır. Bu nedenle devam eden not eklenmiştir.

"This product includes software developed by the Apache Software Foundation

(http://www.apache.org/)."

Birinci baskı, Nisan 1999

Basıldığı Yer: Ankara

Versiyon: V.2

Revizyon Tarihi:25.05.2005

Revizyon No: 003

Doküman No: NC_NETPRO_01

Yazan: EE

www.netcad.com.tr

teknik@netcad.com.tr

İÇİNDEKİLER 1. NETCAD/NETPRO Nedir? .................................................................. 1 2. NETCAD/NETPRO Kurulumu ............................................................. 1 3. NETCAD/NETPRO Yardım ................................................................. 2 1. Proje Menüsü ................................................................................... 1 1.1. Yeni Proje ...................................................................................1 1.2. Proje seç.....................................................................................1 1.3. Proje Parametreleri ......................................................................1 1.1.1. Kübaj Yöntemleri....................................................................2

1.4. Sıyırma Değerleri .........................................................................3 1.5. Toprak Sınıfları ............................................................................4 1.6. Özel Aralıklar Editörü....................................................................5 1.7. Depo Ariyet Noktaları ...................................................................6 1.8. TCK Formatına Çevir.....................................................................7

2. Güzergah Menüsü............................................................................. 1 2.1. Güzergah Tanımla ........................................................................1 2.2. Şevli Kotlu Plan............................................................................3 2.2.1. Plan Çizgileri ..........................................................................3 2.2.2. Plan Çizimi Tabakaları .............................................................4

2.3. Güzergah Raporları ......................................................................5 2.4. Rakortman Tanımları ....................................................................6 2.4.1. Grafikten Al ...........................................................................6 2.4.2. Genişlemeler..........................................................................7 2.4.3. Rakortman- Rakortman...........................................................7

2.5. Serbest Dever Tanımları ...............................................................8 2.6. Hendek Kaplama ve Drenaj ...........................................................8

3. Enkesit Menüsü ................................................................................ 9 3.1. Modelden Enkesit Al .....................................................................9 3.1.1. Sabit Aralıklı ..........................................................................9 3.1.2. Dosyadan okunacak..............................................................10 3.1.3. Listesi oluşacak ....................................................................11

3.2. Enkesitlerden Plankote................................................................11 3.3. Enkesit çizimi ............................................................................11 3.3.1. Genel Ayarlar.......................................................................12 3.3.2. Kesitler ...............................................................................14 3.3.3. Diğer ..................................................................................17

3.4. Enkesit Tabloları ........................................................................18 3.5. 3B Çizgilerden Enkesit ................................................................19 3.6. Noktalardan Profil ......................................................................20 3.7. Noktalardan Enkesit ...................................................................20

4. Profil ................................................................................................ 1 4.1. Profil Çizimi .................................................................................1 4.1.1. Çizim ....................................................................................2 4.1.2. Opsiyonlar .............................................................................3

4.2. Düşey Tanımla.............................................................................4 4.2.1. Dosya Menüsü........................................................................5

İçindekiler 2

4.2.2. İşlem Menüsü ........................................................................5 4.3. Profile satır ekle...........................................................................7 4.4. Kot taşı.......................................................................................7 4.5. Plan Profil Tasarımı.......................................................................8 4.5.1. Plan Profil Bloğunun Hazırlanması ...........................................10

4.6. Plan Profil Paftala .......................................................................11 5. Tools ................................................................................................ 1 5.1. Dever ölç ....................................................................................1 5.2. Kurp Değeri Yaz 1 ........................................................................1 5.3. Kurp Değeri Yaz 2 ........................................................................2 5.4. Yol Modelini Üçgenle.....................................................................2 5.5. Yol Modelini Çıkart........................................................................3 5.6. 3Boyutlu çizgi oluştur ...................................................................3 5.7. Platform şablonu..........................................................................3 5.8. Kilometre < > Koordinat ...............................................................4 5.9. Yüzey Alanı Hesapla .....................................................................5 5.10. NoktaZ ->DoğruZ ........................................................................5

6. Çizim ................................................................................................ 1 6.1. Yatay Krokisi ...............................................................................1 6.2. Düşey Krokisi ..............................................................................1 6.3. Dever krokisi ...............................................................................2

7. Editör ............................................................................................... 1 7.1. Güzergah editörü .........................................................................1 7.1.1. Dosya Menüsü........................................................................3 7.1.2. İşlemler Menüsü.....................................................................3

7.2. Kilometre Liste Editörü..................................................................5 7.2.1. Dosya Menüsü........................................................................5

8. Spiral................................................................................................ 1 8.1. Obje -> Spiral .............................................................................1 8.2. Spiral ->Doğru ............................................................................1 8.3. Spiral ->Daire .............................................................................1 8.4. Obje ->Spiral <-Obje ...................................................................1 8.5. Spiral bilgi...................................................................................2 8.6. Yayı Daire Yap .............................................................................2 8.7. Daireyi sabitle .............................................................................2 8.8. Orta daireyi hesapla .....................................................................2 8.9. Doğruya göre sabitle ....................................................................2

9. Kesit Editörü..................................................................................... 1 9.1. Dosya Menüsü .............................................................................2 9.2. Düzenleme/ Sorgu Menüsü............................................................2 9.2.1. Sırala....................................................................................2 9.2.2. Kod Sil ..................................................................................2 9.2.3. Kod yeniden adlandır ..............................................................3 9.2.4. Nokta Sil ...............................................................................3 9.2.5. Kesit Sil.................................................................................3 9.2.6. Sorgu....................................................................................4 9.2.6.1. Kod Sorguları .....................................................................4 9.2.6.2. Şev Eğim Listeleri ...............................................................4

9.3. Kesit İşlemleri Menüsü..................................................................5 9.3.1. Formasyon -> Yolla Birleştir.....................................................5 9.3.2. Yol->Zemine Uzat ..................................................................6

İçindekiler 3

9.3.3. Zemin->Sıyırma.....................................................................7 9.3.3.1. Tüm Kesit ..........................................................................9 9.3.3.2. Dolguda.............................................................................9 9.3.3.3. Yarmada..........................................................................10

9.3.4. Yakın Noktaları Kaldır............................................................11 9.3.5. Eksen Kaydır........................................................................12 9.3.6. Kesişim Noktalarını Ekle ........................................................12 9.3.7. Uzat....................................................................................13 9.3.8. Sıyırma Değerleri .................................................................13

9.4. İleri Kesit İşlemleri Menüsü .........................................................14 9.4.1. Diş Kazısı ............................................................................14 9.4.2. Birleştir ...............................................................................15 9.4.3. Kırp ....................................................................................15 9.4.4. Nokta Ekle...........................................................................16 9.4.5. Z Kotunun Altındakileri Değiştir ..............................................16 9.4.6. 2 Kod Arasındakileri Değiştir ..................................................17 9.4.7. Ripaj...................................................................................18 9.4.8. Makro Edit ...........................................................................18 9.4.9. Makro Çalıştır.......................................................................19 9.4.10. Excel'e Aktar........................................................................19

10. Platform Editörü ............................................................................... 1 10.1. Yeni Platform Sihirbazı..................................................................1 10.2. Makro çalıştır...............................................................................2 10.3. Mevcut Platformu Yükle ................................................................2 10.4. Dosya Menüsü .............................................................................3 10.4.1. Enkesit’e Çevir .......................................................................4

10.5. Referanslar Menüsü......................................................................6 10.5.1. Enkesitten Kilometre Oku ........................................................6 10.5.2. Listeden Kilometre Oku ...........................................................6 10.5.3. Kırmızı Kot Hesapla.................................................................6 10.5.4. Kot ve Sapma Oku..................................................................7 10.5.4.1. TekNokta .........................................................................7 10.5.4.2. 2Nokta ............................................................................8 10.5.4.3. Sabit kot..........................................................................8

10.5.5. Kırmızı Kot Fonksiyonu............................................................8 10.5.5.1. Lineer..............................................................................9 10.5.5.2. Parabolik..........................................................................9 10.5.5.3. Serbest............................................................................9

10.5.6. Enkesitten Kırmızı Kot Hesapla ...............................................10 10.5.7. Kilometre Sil ........................................................................10

10.6. Yüzey Tanımla Menüsü ...............................................................11 10.6.1. Yüzey Tanımla......................................................................11 10.6.1.1. Yüzey Tanım Kuralları ......................................................12 10.6.1.2. M Yatay Mesafe...............................................................13 10.6.1.3. DZ Düşey Mesafe ............................................................13 10.6.1.4. D Eğim ..........................................................................14 10.6.1.5. Elemanların Birlikte Kullanımı ...........................................14 10.6.1.6. Kodlama ........................................................................14 10.6.1.7. Yüzey Tanımında "KOD" Kullanımı .....................................15 10.6.1.8. Dairesel Kesit Tanımı.......................................................17

10.6.2. Yüzey Oluştur ......................................................................17

İçindekiler 4

10.6.3. Yüzey Kaydır........................................................................18 10.6.3.1. Sabit kot........................................................................18 10.6.3.2. Tanım............................................................................18 10.6.3.3. Formül...........................................................................19 10.6.3.4. Tablo.............................................................................20

10.6.4. Yüzey Edit ...........................................................................21 10.7. Şev Tanımları Menüsü.................................................................21 10.7.1. Şev Uygula ..........................................................................21 10.7.1.1. Palye Tanımları ...............................................................23

10.7.2. Dolgu Yüksekliklerine Göre Şev Uygula....................................24 10.7.3. Şev Tanımlarını Sil................................................................25 1.1.1 Maximum Dolgu Yükseklik Raporu................................................26

10.8. Makro Menüsü ...........................................................................26 10.8.1. Makro Çalıştır.......................................................................26 10.8.2. Makro Edit ...........................................................................26 10.8.3. Otomatik Kanal Tip Tanımları .................................................27 10.8.4. Otomatik İstinat Duvarı .........................................................27 10.8.5. Otomatik İksa Duvarı ............................................................27

11. Kübaj editörü ................................................................................... 1 11.1. Dosya Menüsü .............................................................................2 11.2. Hesap Menüsü .............................................................................2 11.2.1. Alan Hesapla..........................................................................2 11.2.2. Hacim Hesabı.........................................................................3 11.2.3. Kross Hesap Çıktısı .................................................................4 11.2.4. Alan Hesap Sihirbazı ...............................................................4 11.2.5. Makro Çalıştır.........................................................................8 11.2.6. Makro Edit .............................................................................8 11.2.7. Kolon Yer Değiştir...................................................................8 11.2.8. Kolon=F(Kolon,..Kolon) ...........................................................9 11.2.9. Kazı <-> Dolgu ......................................................................9 11.2.10. Kazı=|Kazı|+|Dolgu|..........................................................10 11.2.11. Excel'e Aktar .....................................................................10

11.3. Diğer Menüsü ............................................................................10 11.3.1. S/K Tablosu Hazırla ..............................................................10 11.3.2. S/K Değerlerini Uygula ..........................................................10

12. Brükner Dengelemesi ....................................................................... 1 12.1. Dosya Menüsü .............................................................................3 12.1.1. Proje Yükle ............................................................................3 12.1.2. Proje Sakla ............................................................................3 12.1.3. Sonuçlar................................................................................3 12.1.3.1. Brükner Çizimi ..................................................................4 12.1.3.2. Hafriyat ve Paralı Taşıma Cetveli .........................................4 12.1.3.3. Paralı Taşıma Bilgileri ........................................................4 12.1.3.4. Brükner Özeti ...................................................................4

12.2. İşlem Menüsü ..............................................................................5 12.3. Göster Menüsü ............................................................................6

13. Görsel Kesit İzleyici.......................................................................... 1 14. Makrolar ........................................................................................... 1 14.1. Makro Editörü..............................................................................1 14.2. Kesit Editörü Makroları..................................................................3 14.2.1. Örnek Kesit Editörü Makrosu....................................................8

İçindekiler 5

14.3. Kübaj Editörü Makroları...............................................................10 14.3.1. Örnek Kübaj Editörü Makrosu.................................................12

14.4. Platform Editörü Makroları...........................................................13 14.4.1. Örnek Platform Editörü Makrosu .............................................15

14.5. Enkesit Tablo Makroları ...............................................................16 14.5.1. Örnek Enkesit Tablosu Makrosu..............................................20

15. Manuel Kesit Girişi............................................................................ 1 15.1. Editör Kullanımı ...........................................................................2 15.2. Kayıt Girişi ..................................................................................3

16. Kullanılan Dosyalar .......................................................................... 1 17. Örnek Projeler.................................................................................. 1 17.1. Yol Projesi Hazırlanması/Proje Firmaları ..........................................1 17.2. Yol Projesi Hazırlanması/Müteahhit Firmalar ..................................10

18. Sonuç Çıktılar ................................................................................... 1 18.1. Plan Profil Aşamaları.....................................................................1 18.1.1. Profil Çiziminin Hazırlanması ....................................................1 18.1.2. Plan Çizimin Hazırlanması ........................................................2 18.1.3. Plan Profil Paftalarının Hazırlanması ..........................................3

18.2. Kübaj Hesabı ...............................................................................5 18.3. Enkesit Çizimi ..............................................................................5 18.4. Enkesit Tabloları ..........................................................................5

İçindekiler 6

Giriş 1

1. NETCAD/NETPRO Nedir? NETCAD/NETPRO arazide alınmış, sayısal arazi modelinden üretilmiş, yol, kanal yüzeyleri gibi hesaplanmış kesitler üzerinde çok çeşitli işlem ve bu kesitlerin çizimlerini yapabilmek için tasarlanmış bir Netcad modülüdür. NETCAD/NETPRO yol projelendirme modülü; Arazi çalışmaları, Otoyollar, Devlet ve İl yolları, Kent geçişleri, Demiryolları, Hava alanları, Limanlar, Barajlar, Kaplama ve Yol yenilemesi, Açık madencilik, Tüneller ve Alt geçitler, Hafriyat ve Yerleşim alanları planlaması ve benzeri tüm hacim işleri ve hizmetlerinde kullanılabilir. Özellikleri; • Klasik kesit bilgileri girişi, • Total station desteği, • Arazi modelinden otomatik Enkesit ve Boykesit oluşumu, • Yatay ve Düşey çalışmalar, • Klotoid desteği, • Sıyırma ve Diş kazısı hesabı, • Rakortman, Dever, • Şev, Hendek, Palye tanımları, • Kot taşıma, 3 boyutlu kavşak tasarımları, • Plan, Boykesit ve Enkesit çizimleri, her türlü rapor ve çıktı, • Brükner Dengelemesi, • TCK/DSİ ve Uluslararası standartlara uyum, • Net3D programı ile Projenin 3 boyutlu sanan modeli üzerinde gerçek zamanlı

gezi ve inceleme.

2. NETCAD/NETPRO Kurulumu NETCAD/NETPRO' nin CD'den kurulumunda izlenecek yol şudur:

1. NETCAD CD'sini CD sürücüsüne yerleştiriniz. 2. Bilgisayarım kısmında CD sürücüsü seçilerek CD içindeki Modül dizini

altındaki NETCAD/NETPRO 'yi seçerek Setup dosyasını çift tıklayarak çalıştırınız. Modül kurulum penceresi açılarak NETCAD/NETPRO 'in kurulacağı dizin adı NETCAD varsayılan olarak gelecektir (Eğer Ana Modülü kurarken NETCAD'in kurulacağı dizin adı değiştirilmişse NETCAD/NETPRO da bu dizin altına kurulmalıdır). Bu pencereyi Tamam ile geçiniz. Program kurulmaya başlayacaktır ve sizden ikinci disketi isteyecektir. Modül kurulumu bitince "Program başarı ile kurulmuştur" şeklinde mesaj gelir. Bu mesajı Tamam ile kapatarak işlemi bitiriniz.

Giriş 2

3. NETCAD/NETPRO Yardım Programla ilgili tüm işlemler için kullanıcıya bilgiler sunun yardımcı metinlere 3 farklı yöntemle ulaşılabilir:

1. Menülerden seçilen işlem üzerinde F1 tuşuna basılması 2. Yardım Menüsünden İçindekiler ya da Konu Başlıklarına Göre

bölümlerinden 3. İşleme girdikten sonra yardım ikonuna basılarak konu hakkında bilgi

edinilebilir. GENEL\AYARLAMALAR bölümünde HTLMHELP ikonu aktif hele getirilirse HTLM formatındaki yardımcılara ulaşılabilir. Bunun için işlem üzerinde F1 tuşuna basmak yeterlidir. Yardımcı metinler program ve işlemler hakkında bilgi sunarken ayrıca işlem ile ilgili yöntemleri de açıklayarak kullanıcıya rehber olurlar.

Netpro 1

1. Proje Menüsü Projenin geneli ile ilgili veri girişi ve ayarlamaların yapıldığı bölümdür.

1.1. Yeni Proje Çalışmaya bir proje ismi verilerek başlanır. Projenin geneliyle ilgili tüm bilgiler, kullanılan dosyaların isimleri proje dosyası içerisinde tutulur. Programda kullanılan ve oluşturulan dosyaların fazla olması nedeniyle kullanılacak dosyalar için bir dosyalama sistemi benimsenmesi, kullanılan dosyaların aynı dizin içinde oluşturulması önerilir.

1.2. Proje seç Birden çok projede çalışılıyor ise çalışılan proje buradan değiştirilebilir. Netcad'e girildiğinde son çalışılan proje dosyası otomatik olarak yüklenir. Yeni proje seçildiğinde program ile ilgili tüm ayarlar seçilen projeye uygun olarak değiştirilir.

1.3. Proje Parametreleri

Aktif proje parametrelerinin değiştirilebilmesini sağlayan bir işlemdir. İlk baştaki projenin niteliği ile ilgili olarak girilen veriler çıktılarda görünmesi amacıyla kullanılır. Dozer Taşıma Mesafesi, Skreyper Taşıma Mesafesi ve Kübaj Yöntemi bölümüne girilen/seçilen değerler ise direk olarak hesaplamalara yansıyacaktır.

Netpro 2

1.1.1. Kübaj Yöntemleri Hesaplamada kullanılacak yöntemin belirlendiği menüdür. Kullanılacak yöntemler ile ilgili ayrıntılı bilgi aşağıda verilmiştir.

• TCK Yöntemi Tatbik Mesafesi İki kesit arasındaki mesafedir.

Alan Kesit bazında kazı ve dolgu alanlarıdır. Hacim Her iki kesitde kazıda yada her iki kesitde dolguda ise,

(A1+A2)*L/2 formülü uygulanır. Kazıdan dolguya yada dolgudan kazıya geçiş olması durumunda ise geçiş formülü uygulanır.

• [A1+A2+Karekök(A1*A2)]*L/3 Tatbik Mesafesi İki kesit arasındaki mesafedir.

Alan Kesit bazında kazı ve dolgu alanlarıdır. Hacim Tüm durumlarda belirtilen formül uygulanır.

• (A1+A2)*L/2 Tatbik Mesafesi İki kesit arasındaki mesafedir.

Alan Kesit bazında kazı ve dolgu alanlarıdır. Hacim Tüm durumlarda belirtilen formül uygulanır.

• DSİ Yöntemi Tatbik Mesafesi Hesapla bulunan mesafedir. Hesaplama ise;

(2.Kesitin Kilometresi-1.Kesitin Kilometresi)/2 (3.Kesitin Kilometresi-1.Kesitin Kilometresi)/2 (4.Kesitin Kilometresi-2.Kesitin Kilometresi)/2 (5.Kesitin Kilometresi-3.Kesitin Kilometresi)/2 şeklinde devam eder. En son kilometrelerde ise; (n-1). kesitin kilometresi-(n-3). kesitin kilometresi/2 (n).kesitin kilometresi-(n-2). kesitin kilometresi/2 (n).kesitin kilometresi-(n-1). kesitin kilometresi/2 şeklinde biter.

Alan Kesit bazında kazı ve dolgu alanlarıdır. Hacim Tüm durumlarda (A1+A2)*L/2 formülü uygulanır.

Netpro 3

1.4. Sıyırma Değerleri Bitkisel toprak kalınlıklarının belirlendiği editördür. Kesit editöründeki İşlemlere Zemin (Sıyırma) ve İleri İşlemlere Zemin (Dolguda Sıyırma) işlemlerinde kullanılacak nebati toprak tabakasının kalınlığıdır. Bu editörde bir aralık bilgisi yoktur. Verilen KM değerleri ve Kalınlıklar arasında lineer enterpolasyon yapılır. Bu nedenle kalınlık değeri bir noktada aniden değişiyorsa (ki araştırma raporlarında genellikle bu şekildedir), değişiklik olan KM’ de ve bu KM’den projeyi etkilemeyecek bir uzaklıkta (örn. 1 m) iki ayrı değer verilerek çalışılabilir. Aşağıdaki şekildeki veriler bu durum için bir örnektir. Örneğin nebati toprak değerleri KM=0+000.000’dan KM=1+000.000’e kadar "0.00 cm." KM=1+000.000’den sonra ise "30 cm" olsun.

1. Veri KM=0+000.000 , Kalınlık=0.000 2. Veri KM=1+000.000, Kalınlık=0.300

olması durumunda KM=0+050.000‘da nebati toprak kalınlığı 0.150 olarak işlem yapılacaktır. Doğru işlem yapılması için veriler şu şekilde olmalıdır:

1. Veri KM=0+000.000, Kalınlık=0.000 2. Veri KM=1+000.000, Kalınlık=0.000 3. Veri KM=1+001.000, Kalınlık=0.300

Bu durumda istenilen kalınlıklar elde edilmiş olur. Ancak KM=1+000.000 ile KM=1+001.000 arasında kesit olmamasına dikkat edilmelidir.

• Kilometre: Kalınlık değerinin

başladığı kilometre değeridir. • Kalınlık: Bitkisel toprak kalınlığı

(metre) girilir. • [+] Ekle: Editör penceresinin sol

tarafında bulunan KM ve kalınlık bilgilerini yeni bir kayıt olarak sağ taraftaki listenin sonuna ekler.

• [>>] Değiştir: Editör penceresinin

sağ tarafında bulunan listedeki seçili kaydın KM ve kalınlık bilgilerini sol taraftaki bilgilerle değiştirir.

• [X] Sil: Sol taraftaki listede seçili olan kaydı siler.

Netpro 4

1.5. Toprak Sınıfları Toprak sınıfları ve Sıkışma/Kabarma değerlerinin girildiği editör açılır.

Eğer farenin sağ tuşuna basılırsa bir menü açılacaktır. Bu menüdeki komutlardan "Sil" ile seçili olan satır silinebilir. Eğer hiçbir satır seçili durumda değilse bir işlem yapılmaz. "Ekle" komutu ile verilerin sonuna yeni bir satır eklenmiş olur.

Bu komut seçildiğinde tüm değerleri 0(sıfır) olan Toprak Sınıfları veri penceresi açılır. Bu pencerede girilen bilgiler, yeni yaratılan satıra işlenirler. Eğer seçili bir satır üzerinde farenin sol tuşuna iki kez basılırsa yandaki pencere açılır. Bu açılan pencere, yeni satır yaratılırken açılan pencereden farklı olarak, seçili satırdaki bilgileri içerir. Bu

pencerede yapılan değişiklikler eğer “Tamam” tuşu ile çıkılırsa kaydedilmiş olur. “İptal” tuşu ile yapılan değişiklikler güncellenmeden pencere kapatılır. • Kilometre Başlangıç: Toprak sınıfı, S/K değeri ve şev eğimlerinin ait

olduğu aralığın başlangıç kilometresi. • Kilometre Bitiş: Toprak sınıfı, S/K değeri ve şev eğimlerinin ait olduğu

aralığın bitiş kilometresi.

Netpro 5

• S/K Katsayısı: Sıkışma/ Kabarma katsayısı. Kabarma +, Sıkışma - olarak 1’e eklenerek elde edilir. Örneğin %10 kabarma için S/K katsayısı 1.10, %15 sıkışma için S/K katsayısı 0.85 olacaktır. S=K durumu için S/K katsayısı 1 olur. NETCAD/NETPRO bu katsayı değerinin yanlış girilmesi ya da girilmemesi durumunu önlemek etmek amacı ile değerin 0.70 ile 1.30 arasında olup olmadığını kontrol eder ve bu sınırlar içinde değil ise kullanıcıyı uyarır. Ancak düzeltilmesi için zorunluluk yoktur.

• Araştırma Raporu Yarma ve Dolgu Şevleri: Zemin araştırmaları

raporuna göre yarma ve dolgu şevleri (Düşey,Yatay olacak şekilde). Bu değerler verildiği durumlarda, platform tanımlarında şev değerleri yerine $AR komutu kullanılabilir.

Toprak: Toprak yüzdesi. Küskü: Küskü yüzdesi. Y. Kaya: Yumuşak kaya yüzdesi. S. Kaya: Sert kaya yüzdesi. CS. Kaya: Çok sert kaya yüzdesi.

Toprak sınıfı yüzdeleri için toplamlarının 100 olması zorunluluğu vardır. NETCAD/NETPRO bu kontrolü yapar ve toprak sınıfları toplamı 100 olmadığı durumlarda bilgi güncellenmez. Eğer toprak sınıfı bilgileri herhangi başka bir editör ile düzenlenir ve sınıfların toplamı 100 olmaz ise, NETCAD/NETPRO bu değerlerin kullanıldığı durumlarda otomatik olarak uyarı verir (Örn. Kübaj tablosunda S/K değerlerini uygulama işleminde).

1.6. Özel Aralıklar Editörü Köprü, viyadük, tünel gibi kübaj işlemi yapılmayacak aralıkların proje bilgilerine aktarıldığı editördür.

Netpro 6

• Kilometre Başlangıç: Özel aralığın başlangıç kilometresi. Aralık sınırlarına dahil kabul edilir. Örneğin yukarıdaki şekil için 46+701.811 de bir kesit var ise, bu kesit kübaj işlemlerine katılmayacaktır (Kübaj Hesabı Yapma kutusu seçili ise).

• Kilometre Bitiş: Özel aralığın bitiş kilometresi. Aralık sınırlarına dahil

değildir. • Açıklama: Özel aralıkla ilgili açıklayıcı bilgi. KÖPRÜ, VİYADÜK ve TÜNEL

seçeneklerinden biri menüden seçilir. Hesaplarla ilgili bir veri değildir, sadece açıklayıcıdır.

• Kübaj Hesabı Yapma: Bu kutu işaretlenirse, ait olduğu özel aralık sınırları

içerisindeki kesitler kübaj hesaplamalarına katılmazlar. Kübajda alanları hesaplanır fakat hacim kolonlarına 0 (sıfır) olarak geçerler.

• [+] Ekle: Editör penceresinin sol tarafında bulunan KM başlangıç, KM bitiş,

açıklama ve kübaj hesabı bilgilerini yeni bir kayıt olarak sağ taraftaki listenin sonuna ekler.

• [>>] Değiştir: Seçilen satırın bilgileri veri giriş bölümüne getirilip gerekli

değişiklik yapıldıktan sonra bu işlem ile kayıt yenilenir. • [X] Sil: Listede seçili olan kaydı siler.

1.7. Depo Ariyet Noktaları Brükner dengelemesi için Depo ve Ariyet noktalarının kilometre ve yola uzaklıklarının verildiği editörü açar.

Depo veya Ariyet ocağı eklemek için Fare sağ tuş kullanılır.

Netpro 7

Depolarda Adı alanına D1,D2 gibi değerler verilmelidir. Kilometre ve Yola mesafe değerleri brükner dengelemesi işleminde kullanılırlar. Sol/Sağ ve Açıklama brükner çizim ve raporlarında kullanılırlar.

Ariyet Ocaklarında Adı alanına A1,A2 gibi değerler verilmelidir. Kilometre ve Yola mesafe değerleri brükner dengelemesi işleminde kullanılırlar. Sol/Sağ ve Açıklama brükner çizim ve raporlarında kullanılırlar. Brükner dengelemesi işleminin sağlıklı yapılabilmesi için Toprak Sınıfları girilmelidir. Toprak: Toprak yüzdesi. Küskü: Küskü yüzdesi. Y. Kaya: Yumuşak kaya yüzdesi. S. Kaya: Sert kaya yüzdesi. CS. Kaya: Çok sert kaya yüzdesi.

Toprak sınıfı yüzdeleri için toplamlarının 100 olması zorunluluğu vardır.

1.8. TCK Formatına Çevir Yapılan projenin ve dosyalarının TCK Şartnamelerinde açıklanan formata çevrilmesini sağlar. Harita bilgilerinin TCK’nin istediği kodlu alım formatına dönüştürülebilmesi için tabaka ve çizgi tiplerine karşı düşen kodların tanımlandığı bir tablo oluşturulmalıdır. Örnek bir tablo program ile birlikte gelmektedir. Harita için

kullandığınız tabaka yapısına göre bu tablonun bir kopyası alınıp üzerinde gerekli değişikler yapılmalıdır.

Enkesit Menüsü 1

2. Güzergah Menüsü Yol güzergahının tanımlanması, yol genişliği, serbest dever, hendek kaplama ve drenaj bilgilerinin girildiği, yolun şevli planının çizdirildiği ve yol güzergahı ile ilgili bir takım raporların alınabildiği işlemleri içerir.

2.1. Güzergah Tanımla Yeni güzergah tanımlanmasını sağlar.

Yeni güzergah oluşturmaya başlamadan önce güzergah yöntemi ve başlangıç kilometresi belirtilmelidir. NETCAD/NETPRO iki tip güzergah tanımlama yöntemini destekler

Klasik yöntem Güzergah some noktalarını birleştiren doğru ve some noktalarında bu doğrulara teğet yaylardan oluşur. Yayların uç noktalarına spiral yerleştirilmelidir. Başlangıç mutlaka bir someden olmalıdır. Yay veya spiral üzerinde bir başlangıç olamaz. TCK Standardında dever uygulaması otomatik olarak sağlanır. Rahatça edit edilebilir. Some koordinatları ve some noktalarındaki yay yarıçapları değiştirilebilir. Edit edebilmek için bir Güzergah Editörü mevcuttur. Grafik objelerden veya doğrudan koordinat/yarıçap verisi girerek oluşturulabilir.

Som

ele

r Yönte

mi

Devlet yolları ve Otoyol güzergahları için yeterli.

Yeni Yöntem Güzergah grafik olarak oluşturulmuş Doğru, yay ve spiral elemanlarından oluşur. Başlangıç herhangi bir elemandan başlayabilir. Ove spiraller desteklendiği için başlangıç noktası bir spiral üzerinde de olabilir. Serbest Dever tanımları kullanılmalıdır. Güzergah elemanlarının oluşturulabilmesi için pek çok yöntem sunulmuştur. Bu yöntemler ile doğru/yay ve spiraller istenilen teğetlik, RL, noktadan geçme gibi koşula göre oluşturulabilir. E

lem

anla

r Yönte

mi

Kavşak kollarında ve çok özel güzergahlarda her türlü durumu çözer.

Enkesit Menüsü 2

Yöntem seçildikten sonra Güzergah dosyası sorulur. Mevcut bir dosya veya yeni dosya adı verilebilir. Dosyanın verilmesi ile birlikte Güzergahı oluşturan objelerin seçilmesi istenir. Someler yönteminde Güzergah başlangıcından itibaren birbirine dokunan Doğru/yay/doğru veya Doğru/Doğru elemanları seçilir. Some koordinatları yaylardan ve ardışıl doğrular var ise kesişim noktalarından hesaplanır. Bu şekilde oluşan güzergah daha sonra değiştirilebilir. (Bknz. Güzergah Editörü )

Şekilde gösterilen doğrular ve yay, 4 someli bir güzergah oluşturur. İkinci somedeki yarıçap değeri otomatik olarak yaydan alınır. Diğer some deki yarıçap değeri Güzergah Editörü’nde değiştirilebilir. Elemanlar yönteminde güzergahı oluşturan tüm elemanlar var olmalıdır. Bu elemanların teğetlik koşulları kullanıcıya aittir. Elemanlar yönteminde güzergah temel olarak;

• Netcad çizgi çizme işlemi ve orta tuş menüsü • Netcad Daire işlemleri • NETCAD/NETPRO Spiral Menüsü

kullanılarak oluşturulur. Elemanlar yönteminde gösterim sırası önemli değildir. Seçim işlemi sonucunda başlangıç elemanının tekrar gösterilmesi istenir. Bu eleman başlangıca yakın ucundan seçilmelidir. Bu esneklik güzergahı oluşturan elemanların topluca seçilebilmesini sağlar. Farklı kavşak kolları için farklı tabaka ve/veya renkler kullanılarak her biri Tabaka ve/veya Renk süzgeci ile kolayca diğerlerinden ayrılıp seçilebilir.

Enkesit Menüsü 3

2.2. Şevli Kotlu Plan

Bu işlem; mevcut bir güzergahın ölçüleri ile birlikte yeniden çizilmesi için ve oluşturulmuş bir güzergahın şevli ve kotlu planının çizilmesi için kullanılabilir. Ölçek: Sembol ve yazı boyu çarpanını belirler. Kilometre Yazıları: Her işaretleme aralığında bir yazılan kilometre bilgisinin şeklini belirler. TO/TF Yazıları: Yay baş ve sonlarında yazılan TO/TF Bilgisi ve kilometre bilgisinin yazılacağı tarafı belirler. Güzergah: Mutlaka verilmelidir. Yol Enkesitleri: Verilmesi gerekmez. Bu durumda

yalnızca güzergah çizgisi ve gerekli kilometre bilgileri yazılır. Enkesitlerin verilmesi durumunda ek olarak plan çizgileri ve şevler çizilir. Sol/Sağ Yol Kenarı: Enkesitlerin verilmesi durumunda yol kenar çizgilerinin kodu verilmelidir. Bu kodlar sayesinde NETCAD/NETPRO kazı/dolgu geçişlerinde hendek çizgilerinin enterpolasyonunu yapabilir. 2.2.1. Plan Çizgileri NETCAD/NETPRO'de enkesit üzerindeki her bir noktanın bir kodu(niteliği) olabilir. (Yol kenarı, hendek dibi, dolguda araziyi kesen nokta gibi). Şevli kotlu plan Çiziminde arka arkaya çizilen enkesitlerde aynı kodlu noktalar birbirlerine bir çizgi ile bağlanırlar. Bunları plan çizgileri olarak adlandırıyoruz. Aşağıdaki örnekte plan çizgileri çok daha açık olarak görülebilir. Plandan tahmin edilebileceği gibi KDO Sol Taraf Dolguda Şev kazık noktaları, YKX yol kenarı, HDO Sol taraf hendek dibi, KYA Sağ Yarmada Şev Kazık noktalarıdır. Plan çizgilerinin kodlanması ayrıntılı şekilde Platform Editörü’nde anlatılacaktır. X Noktası enterpolasyonla bulunur. Bu noktanın sağlıklı bulunabilmesi için yol kenarı noktaları verilmelidir. X Noktasının bulunması ile birlikte HDA çizgisi uygun şekilde uzatılır. Benzer şekilde palye çizgileri de uzatılır.

Enkesit Menüsü 4

Şev tarama aralıklarını tanımlamak için [...] butonu ile açılan pencerede enkesit dosyasında kullanılan tüm kod çiftleri(aralıklar) listelenir. Bu aralıklardan uygun olanlar(Örnekte: YKO KDA, HDA KYA, YKA KDA) işaretlenir. Şev tarama yönü otomatik olarak belirlenir. Şev çizgileri her zaman yol eksenine yakın çizgiye dik olarak oluşturulur. Şev tarama aralık listesinde bulunana * seçeneğinin seçilmesi durumunda kodlamaya bakılmaksızın en uçtaki çizgiler ile yanındakiler baz alınarak tarama yapılır. Yukarıdaki örnek bu kural ile taranabilir. Ancak palye gibi tanımların bulunması durumunda ayrıntılı tanım yapılmalıdır. Şev tarama aralık bilgisi enkesit dosyasında saklanır. Plan çizimi sonucunda enkesit üzerindeki tüm noktalar kodları ve X,Y,Z değerleri ile birlikte üretilir. Bu noktalar enkesit kazık no/enkesit üzerindeki sırası şeklinde adlandırılır. Plan üzerindeki çizgiler 3 Boyutludur. 3B çizgilerden enkesit işlemi ile plan üzerinden tekrar enkesit alınabilir. Verev yol platform enkesitleri oluşturulabilir. Çok özel durumlarda plan grafik olarak editlenip tekrar enkesit’e çevrilebilir. 2.2.2. Plan Çizimi Tabakaları Çizim yapıldığında tabakalar NETCAD/NETPRO’nin varsaydığı tabakalara yapılır. Bu tabakalar @PL yönetici tabakası altındadırlar. Yaratılan tabakalar şu şekilde sıralanabilir:

PL_ALİNMAN: Kurplar arasında kalan alinmanların bulunduğu tabaka. PL_KURP: Kurpların bulunduğu tabaka. PL_KM: 100 metre kilometre çizgilerinin bulunduğu tabaka. PL_TEĞET: Kurp teğetlerinin bulunduğu tabaka. PL_SOME: Some adının bulunduğu tabaka. PL_SEMBOL: Some sembollerinin bulunduğu tabaka. PL_KMYAZI: 100 metre kilometre yazılarının bulunduğu tabaka. PL_TCKKMYAZI: Tam (Binlik) kilometre yazılarının bulunduğu tabaka. PL_TOTFKM: TO ve TF noktalarının kilometre yazılarının bulunduğu tabaka.

Güzergahta klotoid kullanılmasına bağlı olarak;

PL_KLO: Klotoid elemanlarının bulunduğu tabaka. Şevlerin çizdirilmesine bağlı olarak;

@SEV SEV_DOLGU: Dolgu şevi taramalarının bulunduğu tabaka. SEV YARMA: Yarma şevi taramalarının bulunduğu tabaka. @K K_XXX: Şevi çizdirilen enkesit üzerindeki aynı koda sahip ardışıl noktaların birleştirilmesi ile elde edilen çizgilerin bulunduğu tabakalar. PL_NOKTA: Çizdirilen enkesit dosyasındaki noktaların bulunduğu tabaka. Bu noktaların kot bilgisi (Z) mevcuttur.

Enkesit Menüsü 5

PL_ENKESİT: Enkesit kilometrelerinde aynı enkesit’e ait noktaların birleştirilmesi ile oluşan çizgilerin bulunduğu tabaka.

2.3. Güzergah Raporları

Bu işlem güzergah ile ilgili raporların alınmasını sağlar. İşleme girildiğinde pencere açılır ve Yatay güzergah dosyası sorulur. Yapılacak raporlamalar seçilen güzergah dosyasındaki değerlere göre yapılacaktır. • Aplikasyon Tablosu:Güzergah hakkında ayrıntılı

bilgi verir. Some bazlı olduğu için Elemanlar yöntemine göre hazırlanmış güzergahlarda alınamaz.

• Eleman tablosu: Güzergah tipinden bağımsız

olarak kullanılan tüm elemanları listeler. • Özel Km Tablosu:Eleman değişim kilometrelerinin listelendiği özet

tablodur. • TCK dever->Serbest Dever: Someler yönteminde dever uygulaması TCK

Şartnamelerine göre otomatik olarak yapılabilir. Bazı özel durumlarda bazı kilometrelerde farklı uygulama yapılması gerekebilir. Bu gibi durumlarda TCK otomatik dever’i serbest dever’e çevrilir. Bu bir rapor olarak oluşturulur. Dilenirse kes/yapıştır yöntemi ile KTB içerisine alınır.

• Eksen Koordinatları: Aralık değeri sorulur ve verilen aralıklarda

koordinatlar hesaplanır ve raporlanır. Program otomatik olarak TO ve TF noktalarında da koordinatları hesaplayacaktır.

• Rapor Sonucu Ekran seçeneği işaretli ise sonuç ekrana gelir ve ekranda

istenilen yere bırakılabilir. Çizimle beraber yada tek olarak çıktısı alınabilir. • Rapor Sonucu Dosya seçeneği işaretli ise sonuç Text editörüne gelir.

Burada eklenti ve değişiklikler yapılabilir. Değişiklikler ASCII formatta dosyaya kaydedilebilir. Bağlı yazıcıdan çıktı alınabilir

Enkesit Menüsü 6

2.4. Rakortman Tanımları Rakortman editörü, tırmanma şeridi, servis cepleri, genişlemeler gibi platform genişlik değişimlerini tanımlamanın kolay bir yoludur.

Her rakortman çizgisinin bir numarası vardır. En fazla 30 rakortman çizgisi olabilir. Yeni bir çizgi tanımlanacağı zaman Dosya/Yeni Rakortman ile editörde yeni bir sayfa açılır. Değerler Sol Tarafta ilgili yerlere yazıldıktan sonra • [+] Ekle: ile listeye eklenir. • [>>] Değiştir: ile listedeki işaretli satır güncellenir. • [X] Sil: ile işaretli satır silinir. • Listeye tıklandığında satırdaki bilgi sol tarafa kopyalanır. Başlangıç ve bitiş değerleri arasındaki enterpolasyon Lineer/Kübik ayarlarına göre yapılır. Kübik geçişte bağlantı ters kurp olarak da adlandırılır. Değerler kilometre sırasına göre girilmek zorunda değildir. Bu sıralama otomatik olarak yapılır. Ayrıca çakışan aralıklar İşlemler/Kontrol ile rapor edilebilir. 2.4.1. Grafikten Al İşlemler/Grafikten Al işlemi ile rakortman bilgileri plan üzerinden de okunabilir. Plan üzerine çizilmiş çizgiler gösterilerek sorulan güzergaha göre otomatik olarak kilometre aralıkları ve genişlikler işlenir. 1,2,3 ve 4 numaralı çizgiler gösterilerek rakortman tanımı oluşturulur. 1 ve 2 arasındaki boşluk otomatik olarak 1'deki genişlikten 2'deki genişliğe kadar olacak şekilde doldurulur. Bu kural gereğince 3

Enkesit Menüsü 7

numaralı çizgiye gerek yoktur. Tanımlı rakortman çizgileri İşlemler/Çiz ile plan üzerine tekrar çizilebilirler. Bu kontrol veya teknik çizim amaçlı olarak işe yarar. Bu işlemde örnekleme aralığı sorulur. Bu örnekleme aralığı kurplarda ve kübik geçişlerde çizim duyarlığının ne olacağını belirler. 2.4.2. Genişlemeler Dar kurplarda genişleme değerleri rakortmanlar ile çözülür. İşlemler/ Genişlemeler ile verilen yatay güzergahın genişleme değerlerini içeren sol ve sağ taraf için 2 adet rakortman hazırlanır. 2.4.3. Rakortman- Rakortman Grafikten al seçeneği ile okutulan genişlik değerleri her çizgi için eksenden hesaplanmaktadır. Yandaki şekildeki örnek için R01=3.5 ve R02=6.0 olarak değerler hesaplanır. Platform tanımı yapıldığında 3.5 mt. yol 6 mt. banket olarak toplam 9.5 mt. yol oluşturulur. Bu nedenle Rakortman- Rakortman işleminin kullanılması gerekir. Rakortman- Rakortman işlemi iki rakortman çizgisi için toplama çıkartma işlemlerinin yapılmasını sağlar • 1.Rakortman Çizgisi: İşlemde

kullanılacak 1. çizginin numarası girilir.

• 2.Rakortman Çizgisi: İşlemde

kullanılacak 2. çizginin numarası girilir.

• Yeni Rakortman Çizgisi: İşlem

sonucunda oluşacak rakortman çizgisinin numarası girilir.

• Yöntem: “R1-R2” seçeneği ile iki rakortman çizgisinin farkı, “R1+R2”

seçeneği ile iki rakortman çizgisinin toplamı yeni bir rakortman çizgisi olarak tanımlanır.

Enkesit Menüsü 8

2.5. Serbest Dever Tanımları Yatay güzergah tanımı ile verilen dever tanımları T.C.K. standartlarına uygun dever değişimlerini sağlamak içindir. Bunun dışında kavşak vb. yerlerde dever uygulaması bu kurallara uymayabilir. Bu nedenle aşağıda açıklanan dever tanımı

getirilmiştir. Dever tanımları rakortmanlara çok benzer şekilde kilometre aralıklarında başlangıç ve bitiş değerleri olarak verilirler. Bu şekilde tanımlanmış deverler Yüzey Tanımlarında %D1, %D2... şeklinde kullanılırlar. Her dever çizgisinin bir

numarası vardır. En fazla 30 dever çizgisi olabilir. Yeni bir çizgi tanımlanacağı zaman Dosya/Yeni Dever Çizgisi ile editörde yeni bir sayfa açılır. Değerler Sol Tarafta ilgili yerlere yazıldıktan sonra; • [+] Ekle: ile listeye eklenir. • [>>] Değiştir: ile listedeki işaretli satır güncellenir. • [X] Sil: ile işaretli satır silinir. • Listeye tıklandığında satırdaki bilgi sol tarafa kopyalanır. Standart T.C.K. yönetmeliklerine uygun yapılan dever tanımları, editleme amacı ile yukarıdaki yönteme çevrilebilirler. Bu işlem için Güzergah menüsü, Güzergah Raporları işlemi ile ulaşılabilir.

2.6. Hendek Kaplama ve Drenaj Hendek kaplama ve Drenajların bulunduğu aralıklar ve açıklama bu bölümden girilerek profil üzerinde çıkması sağlanabilir.

Enkesit Menüsü 9

3. Enkesit Menüsü Arazi modeli üzerinden enkesit, enkesit dosyalarından plankote, enkesitlerin çizdirilmesi, enkesit tablolarının hazırlanması, 3B çizgilerden enkesit, noktalardan enkesit ve profil oluşturulması gibi işlemlerin bulunduğu menüdür.

3.1. Modelden Enkesit Al İşleme girildikten sonra enkesitlerin alınacağı güzergah sorulur. Enkesitlerin

alınacağı güzergah seçildikten sonra enkesitleri oluştururken hangi yöntemin izleneceği ile ilgili pencere gelir.

3.1.1. Sabit Aralıklı

Sabit aralıklı seçeneğini kabul edip, oluşacak enkesit dosyası için bir isim verdikten sonra yandaki tablo ekrana gelir. Bu tablo yardımıyla enkesitler arası mesafeler, enkesitlerdeki sola ve sağa genişlik değerleri tanımlanır. Enkesit alınması gereken, güzergahı kesen detayların tabakası girilebilir, Enkesitleri sınırla, Enkesit planı çiz, Sabit Aralıklı Enkesit noktaları seçenekleri kullanıcı tarafından işaretlenebilir.

• Enkesit Aralığı: Model üzerinden alınacak enkesitler için aralık değeri girilir.

Program TO,TF ve Genişliklerin değiştiği kilometrelerde otomatik olarak enkesit alır.

• Sola/Sağa Enkesit Genişliği: Alınacak enkesitler için genişlik değeri sola

ve sağa olmak üzere girilir. Toplam enkesit genişliği sola ve sağa değerlerin toplamıdır.

• Kırılma Hat Tabakaları: Güzergahın detayları kestiği noktalarda da enkesit

aldırabilmek için kullanılır.

Enkesit Menüsü 10

• Enkesitleri sınırla: Enkesitlerin kapalı bir alan içinde sınırlanması istenebilir. Örneğin kazı yapılan bölge sınırları belli ise bu bölgenin sınırlarından çizilecek bir çoklu doğru ile sadece bu bölgede enkesit oluşturma işlemi yapılabilir. Ancak kazı yapılan bölgede kübaj hesabının doğru olarak yapılabilmesi için enkesitlerin alınacağı güzergah, enkesitler oluşturulduğunda boş bölge kalmayacak şekilde olmalıdır. Enkesitleri sınırla işlemi kullanıldığında Sola/Sağa Enkesit Genişliği bölümünden girilen değerler dikkate alınmaz.

• Enkesit Planı Çizimi: Oluşturulan enkesitlerin planının grafikte görünmesi

isteniyorsa bu kutu aktif hale getirilmelidir. Bu kutu aktif hale getirildiğinde enkesitlerin kilometrelerine göre güzergaha olan açıları ve hangi bölgelerden enkesit alındığı çizim üzerinde rahatça görülebilir.

• Sabit Aralıklı Enkesit Noktaları: Modelden Enkesit Al işlemi, eksenin

sağından ve solundan üçgen modeli kesen noktalarda kot okuması yaparak enkesitleri oluşturur. Ancak bazı durumlarda enkesitlerin eksenlerinden itibaren belli aralıklarla nokta okuması yapılması istenebilir. Böyle durumlarda bu kutu aktif hale getirilmeli ve Aralık bölümüne ne kadar aralıklı nokta isteniyorsa bu girilmelidir. Sabit Aralıklı Enkesit Noktaları işlemi kullanıldığında noktalar üçgen köşelerinden enterpolasyon yöntemiyle hesaplanacaktır.

Gerekli seçenekler belirlendikten sonra enkesit bilgileri otomatik olarak verilen isimdeki dosyaya kaydedilir. 3.1.2. Dosyadan okunacak

Enkesit alınacak güzergah, kilometre liste dosyası ve oluşacak enkesitlerin bilgilerinin yazılacağı dosya sorulur. Enkesiti alınacak güzergahta genişlik ve aralık değerleri değişken ise bu yöntem kullanılır. Değişken değerler Editör bölümünden, Kilometre Liste Editörü işlemi seçilerek kilometre liste dosyası oluşturulur. Enkesit kilometre ve genişlik

değerleri girilen dosyadan okunacaktır. Dosyadan okunacak seçeneği kullanıldığında sadece Enkesit Planı Çizimi ve Sabit Aralıklı Enkesit Noktaları ile ilgili seçeneğin bulunduğu pencere gelecektir. Gerekli seçenekler belirlendikten sonra enkesit bilgileri otomatik olarak verilen isimdeki dosyaya kaydedilir.

Enkesit Menüsü 11

3.1.3. Listesi oluşacak

Bu işlem ile enkesiti alınacak kilometre ve genişlik değerleri (*.LIS) uzantılı dosyaya kaydedilir. İşleme girildikten sonra kilometre liste (*.LIS) dosyası girilir. Ekrana gelen pencereden, Enkesit aralığı, sağa ve sola enkesit genişliği, detayların güzergahı kestiği yerde enkesit alınması isteniyor ise güzergahı kesen detayların tabakası girilir. Program hesapladığı kilometreleri ve genişlik

değerlerini girilen liste dosyasına kaydeder. İstenirse bu dosyanın içindeki kilometre, genişlik ve açı değerleri Editör bölümü, Kilometre Liste Editörü işlemi ile değiştirilebilir, gerekli eklentiler yapılabilir.

3.2. Enkesitlerden Plankote İşleme girildiğinde kullanıcıdan enkesit ( *.KSE/*.KSP ) ve güzergah ( *.KTB ) dosyaları sorulur. Enkesit dosyasından okunan noktalar kesit bazında adlandırılarak ENK_NOK tabakasında grafik ekrana gelecektir. Bu noktaların tabaka ismi değiştirilebilir. Enkesit noktalarının koordine özet çizelgeleri alınabilir, üçgen model oluşturulabilir.

3.3. Enkesit çizimi Enkesit çizimlerinin alındığı bölümdür. İşleme girildiğinde aşağıdaki pencere gelir.

Enkesit Menüsü 12

3.3.1. Genel Ayarlar • Kilometre Süzgeci: Çizilecek kesitler için kilometre süzgecidir. Süzgeç

yardımı ile kesitler tek tek yada istenilen aralıklarda (Örn. "0..1200+2000..3000", "4370+5380","1800.75" gibi) çizdirilebilir.

• Yatay Ölçek: Normal harita çizimlerinden farklı olarak kesit çizimleri 1:1

ölçekte hazırlanmaz 1:500 ölçekte hazırlanan bir kesit çiziminde gerçekte 1 metre olan bir mesafe 2 metre olarak raporlanır. Bu nedenle yazıcı veya çiziciye gönderme ölçeği her zaman 1:1000 olmalıdır.

• Düşey Ölçek: Düşey ölçek yazı boylarını etkilemez. Yalnızca düşey çizgilerin

boylarını etkiler. • Yatay Aralık: Enkesit kolonları arasındaki boşluk değeri. Kağıt kullanımını

en aza indirmek için kullanılır. Dosyaların seçilmesinden sonra otomatik olarak program tarafından hesaplanır. Aralık değerini etkileyecek ölçek değişimleri gibi değişiklikler sonrasında yan taraftaki [...] butonu ile değer

yeniletilebilir, gerekiyor ise istenen değer bu bölüme klavyeden değer girilebilir. Enkesitlerin farklı kilometre aralıklarında farklı genişlik değeri alması nedeniyle, olması gereken genişlik değeri kilometre süzgeci ile beraber kullanılarak

maksimum kağıt tasarrufu sağlanabilir. • Düşey Aralık: Aynı kolonlar arasındaki kesitler arasındaki olması gereken

düşey mesafe değeri girilmelidir. Küçük değer verilmesi durumunda kesitler üst üste çıkacaktır. Büyük değer verilmesi durumunda ise kesitler arasındaki mesafe fazla olacağı için kağıt kullanımı artacaktır.

• Yazı Boyu: Çizim üzerinde çıkacak yazılar için (kot, ara mesafe vs.) yazı

boyu değeri girilir. • Kağıt Eni: Kesitlerin ekrana çizdirilmesi sırasında dikkate alınacak milimetre

cinsinden genişlik değeridir. Enkesitlerin rulo şeklinde uzun çizimi alınması gerektiğinde kullanılır. Her bir kolondaki enkesit sayısı belirlenir.

• Sembol: Enkesit noktalarına seçenekli olarak konulabilecek sembolün

numarasıdır. Bu amaçla 241 numaralı sembol hazırlanmıştır, ancak 241 dışında istenilen bir sembolde kullanılabilir. Kullanılacak sembolün numarası klavyeden girilebileceği gibi yan tarafındaki [...] bölümünden de seçilebilir.

Enkesit Menüsü 13

En sağdaki değer ise kullanılacak sembolün boyunu belirler. 241 numaralı sembol için 0.30 ile 1.00 arasındaki bir değer uygun düşecektir.

• Font: Yazılar için kullanılacak font seçimi yapılır. Kullanılacak font dosyası

ekranın altındaki font seçimi bölümünden eklenmiş olmalıdır. • Çizim Tipi: Kesit değerlerinin yazdırılma şekli belirlenir.

Değerler Kesit Üzerinde seçeneği kullanıldığında en son seçilen dosyanın değerleri kıyas hattı üzerine, diğer kesitlerin değerleri ise kesitlerin üzerine olacak şekilde aşağıdaki şekildeki gibi çizim oluşturulur ve değerler yazılır.

Değerler Kutuda seçeneği kullanıldığında, aşağıdaki şekildeki gibi çizim oluşturulur ve tüm kesit değerleri kesit altında oluşturulacak kutulara yazılırlar.

Enkesit Menüsü 14

Kesit Bazında seçeneği kullanıldığında ise yazılacak kesit değerlerinin, kesitin üzerine mi yoksa kutuda mı olacağı kesit bazında kullanıcı tarafından belirlenir. Bunun için ilgili kesit dosyası seçildikten sonra

kesit adının yan tarafındaki kutu seçeneği aktif yapılırsa değerler kutuda, pasif yapılırsa değerler enkesit üzerinde çıkar.

• Düşey Yerleşim: Kesit çizimlerinin düşey olarak yerleşimi ayarlanır;

Optimum Kağıt Kullanımı seçeneği kullanıldığında kesitlerin yüksekliklerine göre her sütundaki kesit sayısı program tarafından kağıt kullanımı minimum olacak şekilde otomatik olarak belirlenir.

Eşit Aralıklı seçeneği kullanıldığında ise tüm kesitler düşey aralıkları aynı olacak şekilde dizilirler, bu yöntem ile kesitlerin daha düzenli bir şekilde çıktıları alınabilmektedir.

3.3.2. Kesitler Kesit dosyalarının, istinat ve iksa duvarlarının (platform dosyası) ekleme/çıkarma işlemlerinin yapıldığı bölümdür. NETCAD/NETPRO programında aynı anda 20 kesiti çizebilme imkanı vardır.

Bu bölümde yapılacak işlemler için ilgili satır seçili iken mouse sağ tuşuna basılır ve açılan menüden istenilen işlem seçilir. • Enkesit Ekle: Enkesit çizimi alınacak kesit dosyalarının (KSE,KSP) seçilmesi

amacıyla kullanılır. • İstinat/İksa Ekle: İstinat ve İksa duvar çizimlerinin enkesitlerle beraber

çizdirilmesi amacıyla platform dosyaları seçilir. Duvar tanımlarının

Enkesit Menüsü 15

çizdirilebilmesi için platform editöründe duvar tanımları (Bkz. Otomatik İstinat Duvarı, Otomatik İksa Duvarı) yapılmış olmalıdır.

• Çıkart: Seçili olan dosyanın listeden çıkarılması amacıyla kullanılır. • Özellikler: Seçili enkesit dosyası ile ilgili bir takım çizim özelliklerini

belirlendiği açıklamaların girildiği bölümdür. Genel bölümü ve çizim bölümü olarak iki pencere vardır.

İlk girişte Genel penceresi ekrana gelir. Açılan pencerenin en üstünde ilgili kesit dosyasının ismi, kilometre başlangıç/ bitiş, sola/sağa ve toplam genişlik değerleri gibi bilgiler açıklama olarak kullanıcıya sunulur.

• Enkesit Dosyası Açıklaması: Enkesit dosyası ile ilgili istenen açıklama girilebilir.

• Kilometre Satırı: Açıklama bilgisi

girilebilir. • Kot Satırı: Kutulu çizim alındığında, ilgili

kesitin kot kutusunun başına yazılacak açıklama değeridir, "/" işareti kullanılarak iki satır (Örn. Siyah Kot/Ground Level) yazı yazılabilir.

• Aramesafe Satırı: Kutulu çizim

alındığında, ilgili kesitin aramesafe kutusunun başına yazılacak açıklama değeridir, "/" işareti kullanılarak iki satır (Örn. Ara Mesafe/Distance) yazı yazılabilir.

Çizim bölümü seçildiğinde ise enkesit çiziminde çıkması/çıkmaması gereken

değerler belirlenir. • Kot Yazılmayacaklar: [...] Bölümünden

kesitte kullanılan noktaların kodlarının olduğu liste açılır. Bu listeden seçilen noktaların kot değerleri çizimde görünmez.

• Aramesafe Yazılmayacaklar: [...]

Bölümünden kesitte kullanılan noktaların kodlarının olduğu liste açılır. Bu listeden seçilen noktaların aramesafe değerleri çizimde görünmez.

• Sembol Konulmayacaklar: [...]

Bölümünden kesitte kullanılan noktaların kodlarının olduğu liste açılır. Bu listeden seçilen kodların olduğu noktalara sembol işareti konmaz.

Enkesit Menüsü 16

• Dever Yazılacak Aralıklar: Ard arda iki nokta bir çizgi oluşturur. Örneğin

EKS ve YKA kodlu noktalar arasında başka bir nokta yok ise, bu iki nokta bir çizgi oluşturur ve istenirse bu çizginin dever değeri otomatik olarak çizimde üzerine yazdırılabilir. Program tüm aralıkları (çizgileri) otomatik olarak bulur. [...] Bölümünden dever değerleri yazılacak aralıklar işaretlenerek değerlerin çizimde çıkması sağlanır.

• Eğim Yazılacak Aralıklar: Ard arda iki nokta bir çizgi oluşturur. Örneğin

YKA ve HDA kodlu noktalar arasında başka bir nokta yok ise, bu iki nokta bir çizgi oluşturur ve istenirse bu çizginin eğim (şev) değeri otomatik olarak çizimde üzerine yazdırılabilir. Program tüm aralıkları (çizgileri) otomatik olarak bulur. [...] Bölümünden eğim (şev) değerleri yazılacak aralıklar işaretlenerek değerlerin çizimde çıkması sağlanır.

Aşağıda Dever ve Eğim (şev) değerlerinin yazdırılması ile ilgili bir örnek şekil hazırlanmıştır.

Kot Kutusunu Oluşturma: Bu seçeneğin işaretli olması durumunda, kesit kutulu çizdirilecek olursa ilgili kesitin kot değerleri oluşturulmayacaktır. Aramesafe Kutusunu Oluşturma: Bu seçeneğin işaretli olması durumunda, kesit kutulu çizdirilecek olursa ilgili kesitin ara mesafe değerleri oluşturulmayacaktır.

Enkesit Menüsü 17

3.3.3. Diğer Çizim ile ilgili diğer parametrelerin ayarlandığı menüdür. • İlk Kesitten Taşma: Genellikle doğal zemin yola göre çok daha geniştir. Bu

durum çizimlerde gereksiz kağıt harcanmasına neden olur. Bu bölümden girilen değer "T", ikinci ve daha sonra verilen kesit dosyalarının ilk kesitten ne kadar daha fazla çizileceğini belirler.

• Kıyas Hattı Farkı: Çizilecek kesitin kıyas hattı ile olan farkı girilir.

Enkesit Menüsü 18

• Eğim Değerleri Hane Sayısı: Kesit çiziminde çıkması istenen eğim

değerleri için virgülden sonraki hane sayısı bu bölümden belirlenmektedir. • Enkesitleri Sınırla: Çizilecek olan enkesitlerin genişlikleri için bir sınırlama

getirilebilmektedir. Enkesit genişliği sola/sağa bu bölümden girilen değerleri geçen bölümler çizilmeyecektir. Eşit Aralıklı seçeneği ile beraber kullanıldığında, yatay ve düşeyde aynı hizada aynı genişlikte enkesit paftaları hazırlanabilmektedir.

• Çizim Yukarıdan Aşağıya: Enkesitlerin ekrana çizdirilmesinde kilometre

artış yönünün yukarıdan aşağı yada aşağıdan yukarıya olacağı belirlenir. • Eksen Çiz: Eksen çizgisinin çizimde çıkıp çıkmayacağı belirlenir. • Kesit Numaraları Yazılacak: Kesit numaralarının çizimde çıkıp

çıkmayacağı belirlenir. İşaretli olması durumunda kilometre yazıları ile birlikte (Örn. (22)1+820.000 şeklinde) kesit numaraları da yazılacaktır.

• Sanat Yapılarını Çiz: Sanat yapılarının çizimde çıkıp çıkmayacağı belirlenir.

3.4. Enkesit Tabloları

Enkesit tablo makrolarının hazırlanabildiği, çalıştırılabildiği ve enkesit tablo değerlerinin kesit çizimleri üzerine ekletilebildiği bölümdür. Öncelikle ekranda enkesit çizimleri oluşturulmuş olmalıdır. İşleme girildiğine gelecek pencereden yazı boyu, satır aralığı ve aktif fontun

kullanılıp kullanılmayacağı ve yazıların enkesit’e göre konumu belirlenir.

Enkesit Menüsü 19

• Tablo Makrosu Hazırla: Enkesit tabloları ile ilgili makrolarının hazırlandığı bölümdür. Enkesit Tablolarının Hazırlanması ile ilgili bilgiler ayrıca makrolar bölümünde anlatılacaktır.

• Tablo Hazırla: İşleme girildiğinde daha önceden hazırlanmış olan

kullanılacak makro dosyası seçilir. Program kullanıcıya verilerin okunacağı dosyaları (yol dosyası, kübaj dosyası, değerlerin yazılacağı enkesit dosyası vs.) sırasıyla sorar. Otomatik olarak seçilen dosyalardan makroda belirtilen değerler okunur ve ilerde tekrar kullanılmak üzere ilgili enkesit tablosu dosyasına ve ekranda belirlenen parametrelerle enkesitlerin yanına ilgili yere yazılırlar.

• Mevcut Tabloyu Uygula: Daha önceden hazırlanmış enkesit tablosu

dosyalarındaki verilerin, ekranda enkesit dosyalarının yanına yazdırılması için kullanılan işlemdir. İşleme girildiğinde kullanıcıya hazırlanmış olan enkesit tablosu dosyası sorulur, program gerekli verileri dosyadan okur ve ekranda belirlenen parametrelerle enkesitlerin yanına ilgili yere yazar.

3.5. 3B Çizgilerden Enkesit NETCAD/NETPRO plan çizimlerini 3 boyutlu olarak üretir. Planda var olan yola ait olan tüm çizgi ve noktalar kotları ile bellidir. Kavşak kolları ve benzeri birleşme yerlerinde ayrı ayrı tasarlanmış yollar plan çizimi ile birleştirilebilir ve birleşme yerleri editlenebilir. Bu editleme Netcad'in Obje Edit, Birleştir ve Uzat vb. işlemlerinin 3 boyutlu çalışması ile yapılabilir. 3B Çizgilerden Enkesit işlemi ile bu şekilde birleştirilmiş ve editlenmiş planlardan tekrar enkesit alınabilir.

• Tabaka Süzgeci: Uygun süzgeç değerleri verilerek istenilmeyen çizgiler işlem dışı bırakılabilir. Süzgeç verilmediği durumlarda aynı sonuca Kesit Editörü, Düzenleme sorgu menüsü, Nokta Sil işlemi kullanılarak da ulaşılabilir.

• Güzergah: Enkesitlerin alınacağı

yatay güzergah dosyası bu bölümden seçilir.

Enkesit Menüsü 20

• Genişlik ve Kilometre Referansı: Enkesit alınması sırasında, dikkate

alınacak genişlik ve kilometre değerlerinin bulunduğu dosyadır.

3.6. Noktalardan Profil Profil çizimi hazırlanması amacıyla araziden alınmış belirli aralıklardaki noktalardan enkesit dosyası oluşturulması işlemidir. İşlemin yapılabilmesi için ayrıca güzergah bilgilerinin de Güzergah Editöründe girilmiş olması gereklidir. İşleme girilmesi ile birlikte ekrandaki profil noktaları, obje seçme yöntemlerinden uygun olanı kullanılarak seçilir. Noktaların seçilmesinden sonra ilgili güzergah dosyası seçilir, oluşturulacak enkesit dosyası için isim girilir.

Noktalar için İzin Verilen Maksimum Sapma (güzergahtan olan uzaklık) ve Enkesit Genişliği (iki enkesit arasındaki mesafe) için uygun değerler girilir. İşlem sonrasında verilen isimde enkesit dosyası otomatik olarak oluşturulacaktır.

3.7. Noktalardan Enkesit

Enkesit dosyası oluşturmak amacıyla kot ve koordinat okuması yapılarak Netcad grafik ortamına yüklenen noktalardan enkesit dosyası oluşturulması işlemidir. İşlemin yapılabilmesi için noktalar enkesit okuması şeklinde, yaklaşık güzergah dik doğrultular üzerinde okunmuş olmalıdır. Ayrıca

güzergah bilgilerinin de Güzergah Editöründe girilmiş olması gereklidir. İşleme girilmesi ile birlikte ekrandaki enkesit noktaları, obje seçme yöntemlerinden uygun olanı kullanılarak seçilir.

Enkesit Menüsü 21

Noktaların seçilmesinden sonra ilgili güzergah dosyası seçilir, oluşturulacak enkesit dosyası için isim girilir.

Noktalar için İzin Verilen Maksimum Sapma (güzergahtan olan uzaklık) ve Enkesit Genişliği (iki enkesit arasındaki mesafe) için uygun değerler girilir. İşlem sonrasında verilen isimde enkesit dosyası otomatik olarak oluşturulacaktır.

Profil Menüsü 1

4. Profil Profil çiziminin hazırlanması, kırmızı kot bilgilerinin girilmesi, hazırlanmış bir profil çiziminin altına satır ilave edilmesi, plan profil paftalarının yapısının tasarlanması ve hazırlanması işlemlerinin yapıldığı bölümdür.

4.1. Profil Çizimi Profili çizimlerinin hazırlandığı bölümdür. Çizim ve Opsiyonlar olmak üzere iki pencereden oluşur. Gerekli ayarlamalar yapıldıktan sonra “Profil Çiz butonu ile çizim alınır, etkileşimli olarak ekranda istenilen bir yere bırakılabilir.

Ağaç yapısını göster. Tüm seçilen dosyaları ve değişkenleri açar. Ağaç yapısını kapat. Tüm seçilen dosyaları ve değişkenleri kapatır.

[Yükle] Kaydedilmiş profil yapıları bu bölümden yüklenebilmektedir. [Sakla] Profil yapısının (yapılan ayarlamaların ve değişikliklerin) kaydedilmesi amacıyla kullanılır. Ayrıca Plan Profil Paftalarının hazırlanması sırasında profil çizimi için de bu bölümden yapılan tanımlamaların saklanması gereklidir.

Profil Menüsü 2

Seçilen değişken ilgili bölüme eklenebilir,

Seçilen değişken ilgili bölüme eklenemez,

Seçilen değişken Profil Dosyaları bölümü üzerinde.

Çizim bölümüne eklenebilen değişkenler.

Profil alt ve üst satırı bölümüne eklenebilen değişkenler.

Hem çizim hem de profil alt ve üst satırına eklenebilen değişkenler.

4.1.1. Çizim Profil üzerinde çıkması istenen bilgiler ve bu bilgilerin okunacağı dosyalar çizim penceresinden belirlenmektedir. Çizim penceresi 4 bölümden oluşmaktadır; Profil Dosyaları: Dosyaların seçildiği bölümdür. Dosya seçme işlemi için işaretleyici bu bölümün üzerinde iken sağ tuşa basılır ve açılacak pencereden seçilecek dosya tipi belirlenir. Seçilen dosya listeye eklendiğinde aynı zamanda profil çiziminde çıkacak değişkenler de ilgili dosyanın altına eklenir. Eklenen değişkenler Burada 3 tip değişken vardır;

Değişkenler ilgili bölümlere sürükle ve bırak yöntemi ile eklenir. Değişkenlerin hangi bölüme eklenebilecekleri işaretleyicinin değişiminden anlaşılabilir. Seçilen değişkenlerin sıraları yine sürükle ve bırak özelliği ile ayarlanabilir. Değişkenler ile ilgili yazı boyu, yükseklik, tabaka vb. birtakım bilgileri değiştirmek için ilgili değişken mouse ile iki kez seçilir ve açılan pencereden istenen bilgi/bilgiler değiştirilir.

Profil Üst Satırları: Yazı özelliği taşıyan değişkenler eklenebilir. Bu bölüme eklenen değişkenler profilin üst kısmında çıkacaktır. Profil Çizim: Çizim özelliği taşıyan değişkenler eklenebilir. Bu bölüme eklenen değişkenler profilin çizim bölümünde çıkacaktır. Profil Alt Satırları: Yazı özelliği taşıyan değişkenler eklenebilir. Bu bölüme eklenen değişkenler profilin alt kısmında çıkacaktır.

Profil Menüsü 3

4.1.2. Opsiyonlar Profil çizimi ile ilgili parametrelerin verildiği bölümdür.

• Yatay Ölçek: Profil yatay ölçek değeri girilir, yazı boyları ölçeğe göre

otomatik belirlenir. Profil çizimi bu ölçekte yapılmalıdır. • Düşey Ölçek: Düşey ölçek yazı boylarını etkilemez. Yalnızca düşey çizgilerin

boylarını etkiler. • Yükseklik: Profil için milimetre cinsinden yükseklik değeri girilir, Profil Kır

seçeneği ile beraber kullanıldığında aktif olur. • Üst Boşluk: Profil üstünde bırakılacak boşluk değeri girilir. Profil çizim alanı

verilecek değere göre belirlenir. • Alt Boşluk: Profil altında bırakılacak boşluk değeri girilir. Profil çizim alanı

verilecek değere göre belirlenir. • Satırbaşı Uzunluğu: Profil alt satırlarına yazılacak açıklamalar için ayrılan

bölümün genişliğidir. • Cetvel Kısa Çizgi: Cetvel üzerinde işaretleme amacıyla kullanılan çizgiler

için verilecek uzunluk değeridir. • Satır Başlıklarını Yaz: Profil alt ve üst satırların başına yazılacak

açıklamaların çıkıp çıkmayacağı belirlenir. • Profili Kır: Profil çiziminin belirli bir yüksekliği geçtiği yerlerde kesilerek yeni

bir kıyas kotuna göre çizimin devam ettirilmesi sağlanabilir.

Profil Menüsü 4

• Başlangıç/Bitiş Km: Çizimi alınacak profil için başlangıç ve bitiş kilometresi

girilebilir. Proje başlangıç kilometresinin 0'dan (sıfırdan) farklı olduğu durumlarda ve profil çiziminin belirli bir bölümünün çizdirilmesi gerektiğinde kullanılır.

• Düşey Cetvel YB: Düşey cetvel üzerindeki (kıyas kot yazıları) yazı

boylarının ayarlandığı bölümdür. • Düşey Cetvel Çözünürlüğü: Düşey cetvel çizgilerinin kaç metrede bir

çizileceği belirlenir. • Kıyas Kot Çözünürlüğü: Kıyas kot çizgilerinin kaç metrede bir çizileceği

belirlenir. • Düşey Cetvel Çiz: Düşey cetvel çizgilerinin çizimde çıkıp çıkmayacağı

belirlenir. • Kıyas Kot Çizgilerini Çiz: Kıyas kot çizgilerinin çizimde çıkıp çıkmayacağı

belirlenir.

4.2. Düşey Tanımla Düşey geometri ile ilgili bilgilerin girilebildiği, gerekli değişikliklerin yapılabildiği bir editördür.

• [+] Ekle: İşlemi ile sol tarafta girilen kilometre, kot ve kurp boyu bilgileri

sağ tarafa eklenir. Değerler kilometre sırasına göre girilmek zorunda değildir. Bu sıralama otomatik olarak yapılır.

• [>>] Değiştir: Listeye tıklandığında satırdaki bilgi sol tarafa kopyalanır.

Gerekli değişiklik yapıldıktan sonra Değiştir işlemi ile ilgili satırın üzerine kopyalanır. Düşey kurp bilgileri bu işlem ile girilebilir.

• [X] Sil: Seçili olan satırın silinmesi amacı ile kullanılan bir işlemdir.

Profil Menüsü 5

• [...] Ardışıl Some Oku: Öncelikle ilgili doğal zemin profilinin çizdirilmiş

olmalıdır. Çizgi çiz işlemi ile profil üzerine önceden kırmız kot çalışması yapılabilir. İşlem ile ilgili profil üzerindeki düşey some noktaları işlemden çıkmadan sıra ile gösterildiğinde kilometre ve kot değerleri otomatik olarak okunacaktır. İşlem ile mevcut bir kaydın devamına yeni kayıtlar da ekletilebilir.

• [.] Some Oku: Editörde seçili olan some noktasının görüntüsü ekranın

ortasına gelir. İşlem some noktasının yerinin ekranda görüntülenmesi amacıyla kullanılabileceği gibi some noktasının yerini değiştirmek amacıyla da kullanılabilir. Somenin yeni yeri gösterildiğin editöre geri dönülür ve ilgili some noktasının kilometre ve kot değerleri değişir.

4.2.1. Dosya Menüsü Dosyanın saklanması ve editörden çıkış ile ilgili işlemlerin bulunduğu menüdür. 4.2.2. İşlem Menüsü • Profil Üzerinden Some Oku: Düşey tanımla menüsü üzerinden [.] butonu

ile de işleme ulaşılabilir. İşlem düşey tanımla bölümünde anlatılmıştır. • Profil Üzerinden Ardışıl Some Oku: Düşey tanımla menüsü üzerinden [...]

butonu ile de işleme ulaşılabilir. İşlem düşey tanımla bölümünde anlatılmıştır.

• Güzergah Çiz: Girilen kilometre,

kot ve kurp değerlerine uygun olarak profil üzerinde çizdirilmesi amacıyla kullanılan işlemdir. Genel olarak girilen bilgilerin kontrolü amacıyla kullanılır. Profil çizimi sırasında kırmızı kot çizimi alınması ayrıca anlatılacaktır.

İşleme girildiğinde yandaki pencere gelir. Bu pencereden gerekli bilgiler girilir ve Tamam butonu ile çizim oluşturulur.

Profil Menüsü 6

• TCK Standardında Kurp Boyları: İşleme girildiğinde Açık Kurp ve Kapalı

Kurp için gerekli katsayıların girilebileceği pencere gelir. Daha önce kurp değeri girilmemiş "0.00" olan some noktaları için otomatik olarak kurp değeri hesaplanır ve yazılır, kurp değeri girilen somelerde ise hesaplanan kurp değeri ile girilen kurp değeri karşılaştırılır. Kurp değerinin kurtarmadığı kilometreler kullanıcıya rapor olarak gelir.

• Kurp Çakışmasını Kontrol Et: Düşey some noktalarının birbirine çok yakın

olması, L boylarının kurtarmaması nedeniyle olabilecek çakışmalar kontrol edilir. Varsa hatalar kullanıcıya rapor edilir.

Profil Menüsü 7

4.3. Profile satır ekle

Profil çizimi ile ilgili istenen ekstra bir takım bilgilerin profilin altına eklenebilmesi amacıyla kullanılan bir işlemdir. Değerler bölümünden yazdırılacak seçenek işaretlenir, Tamam butonu ile satır ekrana gelir, profilin altına uygun şekilde bırakılır. • Kilometre Başlangıç/Bitiş: Değerlerin

yazdırılacağı kilometre aralığı girilir. • Yazı Boyu: Yazdırılacak değerler için yazı

boyu değeri girilir. • Nokta Kodu: Kodu Bilinen Nokta Seçeneği

kullanıldığında, ilgili noktanın kod değeri bu bölüme yazılmalıdır.

4.4. Kot taşı Hesaplanmış bir yoldan diğer bir yola, deverler sabit kalacak şekilde kot taşıma işlemi yapılır. Bu işlem ile kavşakların düşey geometri çözümleri son derece kolay bir şekilde yapılabilir.

Profil Menüsü 8

Platform Tanımı Ana Yol enkesitlerinin oluşturulmasında kullanılan platform dosyası bu bölümden seçilmelidir.

Kilometre Başlangıç/Bitiş

Kot taşıma işleminin yapılacağı aralığın başlangıç/bitiş kilometreleri girilebilir yada ekrandan etkileşimli olarak seçilebilir.

Ana Y

ol

Çözüm Aralığı Kot taşıma işleminin hassas bir şekilde yapılabilmesi için uygun çözüm aralığı değeri bu bölümden girilmelidir. Program girilen değere uygun aralıklarda kot taşıma işlemi yapılacaktır.

Güzergah Tali Yol güzergahı bu bölümden seçilir. Tali Yol güzergahının oluşturulması sırasında eksen olarak mutlaka tali yol kenarı kullanılmalıdır. Ayrıntılı bilgi aşağıdaki şekilden öğrenilebilir.

Düşey Tanımını Sil

Daha önce girilmiş düşey geometri bilgileri varsa silinip /silinmeyeceği belirlenir. Seçenek işaretli değil ise bilgiler dosyaya eklenir.

Rakortman Tanımını Sil

Daha önce girilmiş serbest dever bilgileri varsa silinip /silinmeyeceği belirlenir. Seçenek işaretli değil ise bilgiler dosyaya eklenir. Oluşturulacak dever çizgisinin numarası yan taraftaki kutudan girilir.

Tali Y

ol

Dever Sürekli seçeneği seçildiğinde, dever program tarafından ana yoldan hesaplanır. Verilen seçeneğinde ise yan taraftaki kutudan girilen değer verilen örnekleme aralığında dosyaya yazılır.

4.5. Plan Profil Tasarımı Plan Profil paftalarının tasarımının yapılması için kullanılan işlemdir. Tasarımın yapılabilmesi için yol planının (Şevli plan+Arazi haritası) hazırlanmış olması gerekmektedir.

Profil Menüsü 9

Plan çizimi hazırlandıktan sonra işleme girilir ve açılan pencerede gerekli parametreler belirlenir.

• Bindirme: Ardışıl iki pafta arasındaki iç içe geçme miktarı girilir.

• Plan/Profil Tasarım Bloğu: [...]

bölümünden kullanılacak blok dosyası seçilir. Plan üzerinde oluşturulacak indekslerin boyutu

tanımlanan bloğa göre belirlenecektir. Blok dosyası ile ilgili bilgi Plan Profil Bloğunun Hazırlanması bölümünde verilmiştir.

• Yatay Güzergah: [...] bölümünden kullanılacak yatay güzergah dosyası

seçilir. Oluşturulacak indekslerin plan üzerinde yerleşimi yatay güzergah referans alınarak yapılacaktır.

• İşaretle: Bindirmelerin ekran üzerinde işaretlenmesi amacıyla kullanılır.

Bindirme bölümünden girilen değer yarıçap olacak şekilde çizim üzerinde daireler oluşturulur.

• Pafta İndekslerini Oluştur: Seçilen tasarım bloğu ve yatay güzergaha

bağlı olarak indeksler oluşturulur. Paftalandırma da indekslerin içi dikkate alınacağı için indeks dışında kalan ve çıkması istenen bölümler kaydır, döndür işlemleri ile indeksin yeri yeniden belirlenerek indeks içerisine alınabilir.

Profil Menüsü 10

4.5.1. Plan Profil Bloğunun Hazırlanması Plan Profil paftalarının oluşturulması sırasında kullanılacak antetlerin hazırlanması sırasında aşağıdaki noktalara dikkat edilmelidir. • Örnek olarak \netcad\modul\netpro\secme dizini içerisindeki PPRO_0,

PPRO_1, PPRO2, PPRO3 çizim dosyaları yüklenerek incelenebilir. • Ölçüler milimetre cinsinden verilmelidir. • Antet ile ilgili tasarım (çizgilerin renk, kalınlık ve yazılar için yazı boyu aktif

font vb.) tamamen kullanıcının tercihlidir. • Plan ve Profilin yerleşeceği bölüm için, CIZPEN tabakası açılır, Çizgi çiz

işlemi ile sol aşağıdan sağ yukarı çapraz olarak birleştirilir ve oluşan doğrulara Obje sor işlemi ile Vtkodu olarak PLAN ve PROFİL yazılır.

• CIZPEN tabakası kapatılır ve oluşturulan çizim isim verilerek uygun bir dizine

kaydedilir.

Profil Menüsü 11

4.6. Plan Profil Paftala İndeks oluşturulmuş plan çizimini ve tanımları yapılıp saklanmış profil dosyalarından Plan/Profil paftalarının hazırlanması amacıyla kullanılır. İşleme girildiğinde plan pafta indekslerinin başlangıç kilometreleri okunarak aşağıdaki pencerede paftalar bölümüne gelir. Üst bölümde kullanılacak blok dosyasının ismi açıklayıcı bilgi olarak görünür.

• Paftalar: Oluşturulacak paftalar için plan

başlangıç kilometreleridir.

İndeksler oluşturulduktan sonra proje üzerinden otomatik olarak okunur. Paftası

oluşturulacak kilometreler mouse ile tek tek (Shift ve Ctrl ile windows seçme yöntemi) seçilebilir yada Tümünü Seç işlemi ile tüm kilometreler seçilebilir.

• Tanım Dosyası Değerleri: İşleme girildiğinde blok dosyasında tanımlanmış

ise kullanılan değişkenlerin listesi gelir, karşılıkları bu bölümden girilebilir. Girilen değerler blok üzerinde çıkacaktır.

• Profil Çizim Tanımı: Plan ile birlikte profil çiziminin çıkıp çıkmayacağı

belirlenir. İşaretli olması durumunda, Profil Çizimi bölümünden yapılan ayarlamaların saklandığı tanım dosyaları bu bölümden seçilerek yüklenir.

• Sonuç Dizin: Plan/Profil dosyalarının saklanacağı sürücü ve dizin belirlenir.

Oluşturulacak dosyalar PLANXXX.NCZ şeklinde isimlendirilerek ilgili dizine kaydedilir.

• Düzeltilecek Yazı/Sembol Tabakaları: Paftaların oluşturulması sırasında,

düzeltilecek yazı ve sembollerin tabakası belirlenir. Genel Netcad süzgeç operatörleri geçerlidir.

Tools Menüsü 1

5. Tools Proje çalışması sırasında kullanılabilecek ekstra işlemlerin bulunduğu kolaylıklar menüsüdür.

5.1. Dever ölç 3 boyutlu olarak oluşturulmuş planlardan istenilen doğrultuda dever okunur. Özellikle kavşak kollarında dever hesaplamak için faydalı bir işlemdir.

İşleme girildiğinde dever okunacak doğrultunun sırası ile birinci ve ikinci noktası gösterilir. Hesap sonucu otomatik olarak ekrana gelir. İşleme ardışıl devam edilebilir. Dever hesabı için gösterilen her iki noktada da kot bilgisi bulunan bir obje (doğru, nokta, çoklu doğru vb.) bulunmalıdır.

5.2. Kurp Değeri Yaz 1

Özellikle kavşak planlarının ölçülendirilmesi sırasında yay yarıçap değerlerinin çizim üzerine yazdırılması için kullanılan işlemlerden birincisidir. İşleme girildiğinde öncelikle Yazı Boyu değeri ve Aktif Font'un kullanılıp kullanılmayacağı

belirlenir. Yarıçap değeri yazdırılacak olan yay seçilir ve daha sonra yayın içi yada dışı gösterilerek değer otomatik olarak yazdırılır.

Tools Menüsü 2

5.3. Kurp Değeri Yaz 2

Özellikle kavşak planlarının ölçülendirilmesi sırasında yay yarıçap değerlerinin çizim üzerine yazdırılması için kullanılan işlemlerden ikincisidir. İşleme girildiğinde öncelikle Yazı Boyu değeri ve Aktif Font'un kullanılıp kullanılmayacağı belirlenir.

Yarıçap değeri yazdırılacak olan yay seçilir ve daha sonra yayın içi yada dışı gösterilerek değer otomatik olarak yazdırılır.

5.4. Yol Modelini Üçgenle Oluşturulan yol enkesitlerinin üçgenlenmesi amacıyla kullanılan bir işlemdir. Yol Modelini Çıkart işlemi sonrasında silinen üçgenlerin yerine yol modeli üçgenlenerek, yolun bitmiş durumunun arazi ile birlikte 3 boyutlu modeli elde edilebilir. Model üzerinden enkesit alınabilir.

Tools Menüsü 3

5.5. Yol Modelini Çıkart Bu işlem ile var olan bir arazi modelinden hazırlanmış bir yol çıkartılır. İşlem öncesinde arazi modeli yüklenmiş olmalıdır. İşleme girildiğinde Yol Enkesitleri ve Güzergah Dosyası sorulur. Yolun içerisine düşen üçgenler tamamen silinir, yolu kesenler ise uygun şekilde kesilirler. İşlem, yol içerisinden eşyükselti eğrisi geçirilmemesi ve Yol Modelini Üçgenle işlemi sonrasında 3 boyutlu yol görüntüsü hazırlamada kullanılabilir.

5.6. 3Boyutlu çizgi oluştur Bu işlem ile "Yatay" ve "Düşey" tanımları var olan bir güzergah dosyası seçilerek 2m. örnekleme aralığı ile, 3 boyutlu "kot bilgileri olan" bir çizgi oluşturulabilir.

5.7. Platform şablonu

Tünel vb. tip kesitleri Platform Editöründe tanımlamanın güç olması nedeniyle bu gibi özel durumlarda Platform Şablonu işlemi kullanılmaktadır. • Güzergah: Gösterilen referans nokta

için kırmızı kot bilgilerinin okunacağı güzergah dosyası seçilir.

• Kilometre Referansı: Enkesitleri

oluşturulacağı kilometrelerin okunacağı kilometre liste dosyasıdır. İşlem öncesinde tanımlanacak kesit 1:1 ölçekte çizilir. Bu çizim yalnızca doğru ve çoklu doğruları içermelidir. Yay tanımlamak için yaylar istenilen aralıkta ayrıştırılmalıdır. Kod verilmek istenen noktalarda, nokta objesi yaratıp kod olarak noktanın adı verilmelidir.

Tools Menüsü 4

Diyalog kutusundaki gerekli dosyalar seçildikten sonra oluşturulan tip kesit obje seçme yöntemlerinden uygun olanı kullanılarak seçilir ve referans nokta olarak kesitin (0,0) noktası seçilir. Kesitlerin oluşturulacağı kilometreler "Kilometre Referansı" olarak seçilen dosyadan, kırmızı kot bilgileri ise "Güzergah" olarak seçilen dosyadan okunacaktır. Diğer noktaların kot değerleri bu noktaya göre belirlenecektir.

5.8. Kilometre < > Koordinat Kilometre verisinden koordinat, koordinattan kilometre bulmak için kullanılır.

• [...] Güzergah Seç: Yeni bir

güzergah (KTB) dosyası seçmek için dosya seçim penceresini açar.

Kilometre-Koordinat: Kilometre ve eksene mesafe (offset)

bilgisinden, noktanın koordinatları öğrenilir. Nokta Oku işlemi ile koordinatın nereye düştüğü görülebilir. Eğer

hesaplanan koordinat o andaki ekran bölgesi içerisinde değilse, nokta ekranın ortasına gelecek şekilde gerekli kaydırma yapılır.

Koordinat-Kilometre: Verilen koordinatın eksene mesafesini, kilometresini ve kırmızı kotunu hesaplar. Nokta Oku işlemi ile koordinat

çizim üzerinden seçilebilir.

Tools Menüsü 5

5.9. Yüzey Alanı Hesapla Bilindiği gibi eğik kenarlardan ve yatay kenarlardan hesaplanan alan değerleri farklıdır. Bu işlem ile üçgen model üzerinde istenilen bir bölgenin eğik kenarlardan yüzey alanı hesaplanabilmektedir. Eğik kenarlar, üçgenlerin köşelerindeki kot değerlerine bağlı olarak program tarafından hesaplanacaktır. İşlem için üçgen modelin ekranda yüklü olması gerekmektedir. İstenirse yüzey alanı hesaplanacak bölge daha önceden çoklu doğru objesi olarak oluşturulabilir. İşleme girildiğinde yüzey alanı hesaplanacak üçgenler sorulur. Genel süzgeç yöntemleri (alan içerisindekiler, pencere içerisine girenler vb.) geçerlidir.

5.10. NoktaZ ->DoğruZ Doğruların ucundaki nokta kotlarının, doğruların uçlarına okutulması için kullanılan bir işlemdir. İşleme girildiğinde noktaların, doğru uçlarına olan yakınlık kriteri sorulur, verilen değerden daha yakın olan noktalar doğru ucunda kabul edilerek kot okuma işlemi yapılır.

Çizim Menüsü 1

6. Çizim Yatay, düşey ve dever krokisi çizimleri bu bölümden hazırlanabilir.

6.1. Yatay Krokisi

Bu işlem profil çizimlerinde kullanılmak üzere yatay kurp değişim krokisi hazırlar. İşlem için öncelikle güzergah dosyası seçilir, kroki için yükseklik ve yazı boyları için değer girilir ve "Tamam" butonu ile kroki Profilin

altına yada ekranda boş bir yere etkileşimli olarak yerleştirilir.

6.2. Düşey Krokisi

Bu işlem profil çizimlerinde kullanılmak üzere düşey kurp değişim krokisi hazırlar. İşlem için öncelikle güzergah dosyası seçilir, kroki için yükseklik ve yazı boyları için değer girilir ve "Tamam" butonu ile kroki Profilin

altına yada ekranda boş bir yere etkileşimli olarak yerleştirilir.

Çizim Menüsü 2

6.3. Dever krokisi Bu işlem profil çizimlerinde kullanılmak üzere dever krokisi hazırlar.

Yöntem: Programda TCK Dever ve Serbest Dever olmak üzere iki tür seçenek kullanılabilmektedir. Bu nedenle Dever krokisini hazırlayabilmek için gerekli yöntem bu bölümden seçilir. Sol/Sağ Dever Çizgisi: Serbest Dever seçeneğinin seçilmesi durumunda Sol Dever ve Sağ dever için Serbest Dever Editöründen verilen çizgi numaraları bu bölümden girilmelidir.

Yükseklik/Yazı Boyu: TCK Dever ve Serbest Dever seçenekleri için gerekli "Kroki Yükseklik" ve "Yazı Boyu" değerleri bu bölümden girilebilir. "Tamam" butonu ile kroki Profilin altına yada ekranda boş bir yere etkileşimli olarak yerleştirilir.

Editör Menüsü 1

7. Editör Yatay güzergah bilgilerinin girildiği/değiştirilebildiği Güzergah Editörü, kilometre liste dosyası oluşturmak için kullanılacak Kilometre Liste Editörü bu bölümde bulunmaktadır.

7.1. Güzergah editörü Güzergah ile ilgili bilgi girişi, düzenleme ve değişiklik işlemlerinin yapıldığı editördür. Editörün üst bölümünde yapılacak işlemlerin bulunduğu menüler ve butonlar yer almaktadır.

• [+] Ekle: İşlemi ile numara verilerek yeni bir some noktası eklenir. Some

noktası ile ilgili olarak aşağıdaki penceredeki bilgiler girilebilir.

Some Numarası,Y,X,R: Sırası ile some noktasının adı, koordinatları ve some noktasındaki kurp yarıçapıdır. İlk ve son noktalarda verilse dahi sıfır sayılır. Dever: Kurp içerisinde deverin alacağı maksimum değerdir. Her zaman pozitif verilmelidir. Program sağ/sol ayrımını otomatik olarak yapar. Ancak ilk ve son some noktalarında kurp yoktur, bu

noktalarda dever değeri alinmandaki deverdir ve negatif verilmelidir.

Editör Menüsü 2

Giriş L/Çıkış L: TO ve TF noktalarında dever değişiminin olduğu aralığın uzunluğudur. Dever değişimi TO noktasından 2/3L kadar önce başlar ve 1/3L

sonrasında biter. Benzer şekilde TF noktasından 1/3L kadar önce başlar ve 2/3L sonrasında biter. Yandaki şekilde deverin kurp içerisinde değişimi gösterilmiştir. Kurbun sağa olduğu varsayımı ile düz

çizgi sol deverin, kesikli çizgi sağ deverin değişimini gösterir. Program bu ayrımların hepsini otomatik olarak yapar. L boyları Giriş ve Çıkış ayrı ayrı verilir. Bu alinman boylarının çok kısa olması durumunda dever uygulanmasının daha kontrollü olarak yapılabilmesini sağlar. Alinman boyunun sıfır olduğu kombine kurplarda birinci kurbun L2 değeri,ikinci kurbun L1 değeri sıfır verilerek kurp için maksimum deverin birleşme noktasında da devam etmesi sağlanabilir. Kurp İçi/Kurp Dışı: Bazı özel durumlarda sadece L boylarının girilmesi uygun geçişi sağlamayabilir. Bu durumda deverin kurp içerisinde uygulanacağı aralığın boyu kullanıcı tarafından belirlenir, kurp dışında uygulanacağı aralığın boyu ise farkı alınarak program tarafından otomatik olarak yazılır. Dever Tip: Uygulanacak dever geçiş eğrilerinin tipi belirlenir. Spiralde L Boyları: Kurp giriş ve çıkışında kullanılacak geçiş eğrilerinin L boyları bu bölümden girilir. Program girilen L boyuna bağlı olarak gerekli hesaplamaları yaparak geçiş eğrisini oluşturur. Geçiş eğrisi uygulanmış kurplarda, dever krokisi dever değişimi klotoid üzerinde olacak şekilde otomatik olarak ayarlanır. Geçiş eğrilerinin kaldırılması durumunda dever değişimi eski durumuna döner. Girilen değerler Tamam butonu ile kabul edilerek editöre eklenir. Tekrar [+] ekle işlemi ile yeni someler eklenebilir. • [>>] Araya Ekle: Güzergahtaki bir değişiklik yada unutulan bir some

değerinin girilmesi amacıyla kullanılan bir işlemdir. Editörde seçili olan satırın üzerine yeni bir satır açılır ve some bilgileri girilerek araya ekleme yapılır. Araya ekleme işlemi sonrasında İşlemler menüsü Yeniden Sıra Numarası Ver işlemi ile some noktaları yeniden isimlendirilebilir. Yada eklenen someler araya "/" (Örn. 1/A,13/8 gibi) işareti koyularak girilebilir.

• [X] Sil: Seçili olan satırın silinmesi amacı ile kullanılan bir işlemdir. • [...] Ardışıl Some Oku: Ardışıl some okuma yeni bir güzergah oluştururken

büyük kolaylık sağlar. Çizim üzerindeki some noktaları işlemden çıkmadan sıra ile gösterildiğinde Y,X değerleri otomatik olarak okunacaktır. İşlem ile mevcut bir kaydın devamına yeni kayıtlar da ekletilebilir.

Editör Menüsü 3

• [?] Some Oku: Editörde seçili olan some noktasının görüntüsü ekranın

ortasına gelir. İşlem some noktasının yerinin ekranda görüntülenmesi amacıyla kullanılabileceği gibi some noktasının yerini değiştirmek amacıyla da kullanılabilir. Somenin yeni yeri gösterildiğin editöre geri dönülür ve ilgili some noktasının Y,X değerleri değişir.

7.1.1. Dosya Menüsü Dosyanın saklanması ve editörden çıkış ile ilgili işlemlerin bulunduğu menüdür. 7.1.2. İşlemler Menüsü • Başlangıç Kilometresi: Yatay ve düşey güzergah için başlangıç

kilometresini vermek için kullanılır. Program varsayılan değeri 0+00.00'dır. Proje başlangıç değerinin 0+00.00'dan farklı olması durumunda değer buradan girilmelidir.

• Sıradan Numara Ver: Başlangıç some değeri sorulur, girilen some değerine

göre otomatik olarak editördeki some noktalarına yeniden isim verilir. • Some Tablosu: Editördeki tüm somelerin bilgileri tek bir tablo olarak rapor

edilir. • Aplikasyon Tablosu: Somelerle ilgili aplikasyon bilgilerinin alınabildiği

işlemdir. • Some Bilgileri: Some bilgilerinin plan üzerinde somelerin yanına

yazdırılması amacıyla kullanılan bir işlemdir. Öncelikle editörden some noktası seçilmelidir, ilk ve son some noktalarında kurp bilgisi olmayacağı için seçilse bile some bilgileri alınamaz. Some noktası seçildikten sonra işleme girilir ve açılan pencereden yazdırılacak bilgiler işaretlenir.

Tamam butonu ile ilgili some ekranın ortasına

gelir, gerekli büyültme/ küçültme, ekran kaydırma işlemleri yapılarak bilgiler istenen bir yere bırakılır. • Yatay Krokisi: Yatay krokisi çizimi hazırlanabilir. Ayrıntılı bilgi çizim menüsü

içerisinde anlatılmıştır.

Editör Menüsü 4

• Dever Krokisi: Dever krokisi çizimi hazırlanabilir. Ayrıntılı bilgi çizim

menüsü içerisinde anlatılmıştır. • Otomatik TCK Dever: Bu bölümden girilen parametreler yardımıyla proje

hızı, dever ve L boyu hesabı otomatik olarak yaptırılabilir. Proje hızı girilir, kurp yarıçaplarına bağlı olarak gerekli dever ve L boyu otomatik olarak hesaplanır ve editörde gerekli yerlere yazılır. İşlem sonrasında Yatay Kurp Kontrolü ve Dever Kontrolü yapılmalıdır. Kullanıcı tercihli olarak, hesaplanan hız 10’un katlarına hesaplanan deverde tamsayıya yuvarlatılabilir.

• Yatay Kurp Kontrolü: Some noktalarındaki kurp boylarının uzun ardışıl iki

some arasındaki alinmanın kısa olması nedeniyle yatay kurplar iç içe girebilir. İşlem ile yatay kurpların iç içe girip girmediği rapor olarak alınabilir. Toplu rapor sonucu Text Editörüne gelir. İstenirse ASCII bir dosyaya kaydedilir yada bağlı yazıcıdan çıktı olarak alınabilir.

• Dever Kontrolü: Ardışıl iki some arasındaki alinmanın kısa olması nedeniyle

dever çizgileri iç içe geçebilir. Bu nedenle some bilgileri girildikten sonra mutlaka dever kontrolü yaptırılmalıdır. Çakışan aralıklar tek tek ve topluca rapor edilir. Toplu rapor sonucu Text Editörüne gelir. İstenirse ASCII bir dosyaya kaydedilir yada bağlı yazıcıdan çıktı olarak alınabilir. Gerekli düzeltmeler yapıldıktan sonra tekrar dever kontrolü yapılarak hatanın düzeltilip düzeltilmediği kontrol edilebilir.

Editör Menüsü 5

7.2. Kilometre Liste Editörü İşlem yapılacak kilometreler, editör yardımıyla bir dosyaya girilerek, kilometre listesinin sorulduğu çeşitli işlemlerde (platform şablonu, modelden enkesit al vs.) kullanılabilir. Kilometre bilgisinin yanı sıra sola/sağa genişlik, açı ve özellik kodu bilgileri de editörde girilir. Özellikle modelden enkesit alma işleminde, sanat yapılarının olduğu kilometrelerde de enkesit aldırabilmek için Kilometre Liste Editörü mutlaka kullanılmalıdır. Bu sayede istenilen kilometrede istenile açı değeri ile kesit alınabilecektir. • Kilometre: İşlem yapılacak kilometre değeri. • Sola Genişlik: Üçgen modelden enkesit alımı yapılırken solda doğal zemin

kotlarının okunacağı mesafe. • Sağa Genişlik: Üçgen modelden enkesit alımı yapılırken sağda doğal zemin

kotlarının okunacağı mesafe. • Açı: Kesitin verevlik açısı. • Kod: Kesitin kodu. Sadece bilgi amaçlı. (Modelden enkesit alımı için ön

değer olarak MODEL) • [+] Ekle: Editör penceresinin sol tarafında bulunan KM, sağa ve sola

mesafe, açı ve kod bilgilerini yeni bir kayıt olarak sağ taraftaki listenin sonuna ekler.

• [>>] Değiştir: Editör penceresinin sağ tarafında bulunan listedeki seçili

kaydın KM, sağa ve sola mesafe, açı ve kod bilgilerini sol taraftaki bilgilerle değiştirir.

• [X] Sil: İşlemi ile işaretli satır silinir. Ayrıca listedeki bir kayıt seçildiğinde bilgi sol tarafa kopyalanır. 7.2.1. Dosya Menüsü Dosya saklama yükleme işlemlerinin yapıldığı menüdür. Ayrıca Enkesitten Yükle işlemi ile genişlik kilometre ve kod değerleri istenilen bir kesit dosyasından okutulabilir.

Spiral Menüsü 1

8. Spiral Spirallerle ilgili uygulamalarda kullanılacak çeşitli işlemler bu bölümden yapılmaktadır.

8.1. Obje -> Spiral Çoklu doğru, doğru ve yay objelerinin sonuna spiral eklemek amacıyla kullanılır. Spiral seçilen objenin, seçim sırasında gösterilen en yakın ucuna eklenir. Çoklu doğru ve doğrularda spiral için RL değeri, R değeri ve spiral yönü girilir. Girilen değerlere uygun olarak spiral hesaplanarak çoklu doğru yada doğrunun sonuna eklenir. Yaylarda spiral objesinin eklenmesi için “L” boyunu girilmesi yeterli olacaktır. Girilen “L” değerine uygun olarak hesaplanan spiral yayın yakın ucuna eklenecektir.

8.2. Spiral ->Doğru Spiralin sonuna doğru eklemek amacıyla kullanılan bir işlemdir. Eklenecek doğrunun uzunluğu açılan pencereden girilir. Ekleme işlemi spirali seçerken gösterilecek en yakın ucuna yapılır.

8.3. Spiral ->Daire Spiralin sonuna daire eklemek amacıyla kullanılan bir işlemdir. Eklenecek daire için teğet L boyu değeri açılan pencereden girilir. Ekleme işlemi spirali seçerken gösterilecek en yakın ucuna yapılır.

8.4. Obje ->Spiral <-Obje Gösterilen iki obje arasına spiral yerleştirmek için kullanılır. Objelerin seçildiği noktalar aynı zamanda spiral’in yerleştirme yönünü belirler. Kullanılacak objeler Yay yada Daire objesi olmalıdır. Minimum RL ve Maksimum RL değerleri girilir program Reverse RL değerini hesaplar. İşlem sonunda spiral otomatik olarak yerleştirilir.

Spiral Menüsü 2

8.5. Spiral bilgi Spirallerle ilgili bilgilerin sorgulanabilmesi amacıyla kullanılan bir işlemdir. Seçilen spiralle ilgili bilgiler aşağıdaki şekildeki gibi listelenir.

8.6. Yayı Daire Yap Ekranda gösterilen yay, yarıçap ve merkez koordinatı değiştirilmeden otomatik olarak daireye dönüştürülür.

8.7. Daireyi sabitle Arka arkaya iki yay/daire gösterilir, oluşturulacak spiral için RL değeri girilir. Mesafenin korunacağı Daire yada Doğru için Eleman Sabitleme Yöntemi seçilir, seçime uygun olarak ekranda sabit doğru yada daire gösterilir. Referans obje ve RL değeri dikkate alınarak ikinci gösterilen daire uygun mesafeye kaydırılır. İşlemin devamında kaydırılması istenen diğer objeler de gösterilerek kaydırılabilir. Daha sonra Obje Spiral Obje işlemi ile araya spiral objesi yerleştirilebilir.

8.8. Orta daireyi hesapla İki dairenin arasına Yarıçap ve RL değeri verilerek yeni bir daire oluşturmak için kullanılır. Obje Spiral Obje işlemi ile daireler arasına spiral objesi yerleştirilebilir.

8.9. Doğruya göre sabitle Sabitlenecek yay/daire ve sabit doğru gösterilir, istenen RL değeri girilir. Referans olarak gösterilen doğru yada daireye mesafesi korunacak şekilde gösterilen yay/daire girilen RL değerine uygun bir şekilde kaydırılır. Daha sonra Obje Spiral Obje işlemi ile araya spiral objesi yerleştirilebilir.

Kesit Editörü 1

9. Kesit Editörü Oluşturulan kesitlerle ilgili düzenleme ve değişiklik işlemlerinin yapıldığı editördür. Kesit editörüne birden fazla dosya yüklenebilmektedir. Yüklenen dosyalardan sadece Aktif olan (seçilen) dosyanın verileri ekranda görünür. Yapılacak olan tüm düzeltme ve değişiklikler aktif olan (seçilen) dosya üzerinde etkili olur. Bu nedenle işleme girmeden önce düzenleme yada değişiklik yapılacak dosya seçilmelidir. Dosya seçme işlemi, dosyanın adının yazılı olduğu bölüm mouse ile seçilerek yapılır.

Kilometre Bul: Seçilerek açılan pencereden istenen kilometre

girildiğinde, o kilometredeki kesit değerleri ekrana gelir. Editörün üst bölümünde yapılacak işlemlerin bulunduğu menüler yer almaktadır. Bu menülerdeki bazı işlemlere ve bazı ekstra editleme işlemlerine verilerin bulunduğu ekranda mouse sağ tuşuna basarak açılan menüden de ulaşılabilir. Bu menüden yükleme saklama işlemlerinin yanı sıra bir takım ekstra işlemler yapılabilir. • Satır Ekle: Bulunulan satırın üzerine yeni veri girmek için

bir satır eklenir. • Edit: Manuel kesit giriş editörü açılır. Bu bölümden kesit dosyalarının pratik

bir şekilde editlenmesi ve ekleme işlemleri yapılabilir. Ayrıntılı bilgi için Bölüm 15 “Manuel Kesit Giriş Editörü”

• Satır Sil: Seçili olan satır silinir. • Özellikler: Enkesitlerin çizdirilmesi sırasında kullanılacak bir takım

parametreler ve ayarlamalar bu bölümden yapılabilir. Yapılan düzeltme ve değişiklikler sonucunda genel olarak kullanılan dosya değişmez, değişiklikler açılan yeni bir dosyaya kaydedilir. Kaydedilen dosyanın ismi program tarafından otomatik olarak verilir. Oluşan dosyalar bellekte tutulur, istenirse bir isim verilerek diske kaydedilir. Kaydedilmemesi durumunda oluşan dosya editörden çıkıldığında kaybolur. Kayıtları değiştirmek için, mouse ile ilgili satır iki kez seçilir.

Kesit Editörü 2

Görsel Kesit İzleyici: Editörde yüklü bulunan dosyaların Görsel Kesit İzleyicide görüntülenebilmesi için kullanılır.

Kesit editöründe yapılabilecek işlemler menüler altında toplanmıştır.

9.1. Dosya Menüsü Yükleme, saklama,çıktıların alınması, rapor düzenleme gibi işlemlerin yapıldığı menüdür.

9.2. Düzenleme/ Sorgu Menüsü Kesitlerin düzenlenmesi ve kesit sorguları ile ilgili işlemlerin bulunduğu menüdür. 9.2.1. Sırala Karışık girilmiş kesitleri düzenlemek için kullanılır. İşlem sonunda kesitler kilometre sırasına, kesit içerisindeki noktalar eksene mesafeye göre soldan sağa olacak şekilde sıralanırlar. Sıralı olmayan dosyalar, yapılacak olan kübaj hesaplamalarında ve çizimlerde hatalı sonuçlara neden olacaktır. Sıralama işlemi sonucu değişiklikler mevcut dosyada yapılır. İsteniyor ise yeni bir isim vererek yada aynı isimdeki dosyaya kaydedilebilir. 9.2.2. Kod Sil

NETCAD/NETPRO’de kesit noktalarına özellik kodu verilebilmektedir. Gerektiğinde verilen özellik kodları bu bölümden silinebilir. Kod silme işlemi sonucu değişiklikler mevcut dosyada yapılır. İsteniyor ise yeni bir isim

vererek yada aynı isimdeki dosyaya kaydedilebilir. • Kilometre süzgeci: Genel Netcad süzgeç operatörleri geçerlidir. Kod silme

işleminin yapılacağı kilometreler girilir. • Kod süzgeci: Genel Netcad süzgeç operatörleri geçerlidir. Silinecek Kodlar

için bu bölümden süzgeç verilir.

Kesit Editörü 3

9.2.3. Kod yeniden adlandır

Bul değiştir işlemidir, diğer bul değiştir işleminden kullanım olarak biraz farklıdır. Aynı zamanda bu işlem ile mevcut kodların başına istenilen karakter eklenebilir. Kodlar maksimum 6 karakter olabilir. Kod Yeniden Adlandırma işlemi sonucu

değişiklikler mevcut dosyada yapılır. İsteniyor ise yeni bir isim vererek yada aynı isimdeki dosyaya kaydedilebilir. • Kilometre süzgeci: Genel Netcad süzgeç operatörleri geçerlidir. Kod

Yeniden Adlandırma işleminin yapılacağı kilometreler girilir. • Kod süzgeci: Değiştirme işleminin yapılacağı Kodlar için süzgeç verilir. Kod

değiştirme yapılacaksa süzgeç verilen kodun sonuna "*" işareti konulur. Aksi halde süzgece uyan kodların başına, kural bölümünden girilen değer eklenir.

• Kural: Bu bölümden girilen değer verilen süzgece bağlı olarak kod değeri ile

değiştirilir yada başına eklenir. 9.2.4. Nokta Sil

İstenilen noktalar kod süzgeci verilerek silinebilir. Nokta silme işlemi sonucu değişiklikler mevcut dosyada yapılır. İsteniyor ise yeni bir isim vererek yada aynı isimdeki dosyaya kaydedilebilir.

• Kilometre süzgeci: Genel Netcad süzgeç operatörleri geçerlidir. Nokta silme işleminin yapılacağı kilometreler girilir.

• Kod süzgeci: Genel Netcad süzgeç operatörleri geçerlidir. Silinecek Noktalar

için bu bölümden süzgeç verilir. 9.2.5. Kesit Sil

İşlem için öncelikle silinecek olan kesit kilometresi mouse ile seçilmelidir. İşleme girildiğinde silinecek kilometreyi belirten bir uyarı mesajı görüntülenir. Tamam ile ilgili kesit silinir.

Kesit Editörü 4

9.2.6. Sorgu Şev eğim listesi raporlarının alındığı, kod sorgulamalarının yapıldığı bölümdür.

9.2.6.1. Kod Sorguları

Kod sorgulamaları yapılarak bir takım sonuçlar alınabilir. Sandık kazı yada sandık dolgu olan kesitler, sağ taraf dolgu olan kesitler, sol taraf yarma olan kesitler vs. aralık olarak rapor edilebilir. Bu işlem aslında verilen kodların olduğu kilometrelerin listesidir. Kod listesine "KDO KDA" yazıldığında, bu kodlar dolgu şevlerini ifade ettiği için kesitlerin dolguda olduğu kilometreler rapor edilecektir.

• Kod Listesi: Aranacak olan kodların

listesidir. Birden fazla kod girildiğinde kodlar arasında boşluk bırakılmalıdır.

• Arama Yöntemi: Tüm kodlar olmalı

seçeneği işaretli olması durumunda, birden fazla kod girilmişse, tüm kodların olduğu kilometreler rapor edilir. Herhangi Biri

Yeterli seçeneği işaretli ise Kod listesinde verilen kodlardan herhangi birisinin olduğu kilometreler listelenir.

• Tek Kilometreleri İhmal Et: Bu seçeneğin işaretli olması durumunda

sadece tek bir kesitte koşul sağlanmışsa ihmal edilir ve aralık şeklinde koşulun sağlandığı kilometreler rapor edilir. işaretlememesi durumunda koşulun sağlandığı tüm kilometreler rapor edilir.

9.2.6.2. Şev Eğim Listeleri

Sol dolgu ve sağ dolgu, sol yarma ve sağ yarma tanımında uygulanan şev eğim değerlerinin listesi bu bölümden rapor olarak alınabilir.

• Liste: Rapor alınacak şev bu bölümden

seçilir. Bir seferde tek bir şevin eğim değerleri listelenebilir.

• Tek Kilometreleri İhmal Et: Bu

seçeneğin işaretli olması durumunda sadece tek bir kesitte koşul sağlanmışsa ihmal edilir ve aralık şeklinde koşulun sağlandığı kilometreler rapor edilir. işaretlememesi durumunda koşulun sağlandığı tüm kilometreler rapor edilir.

Kesit Editörü 5

9.3. Kesit İşlemleri Menüsü Kesit dosyaları ile ilgili işlemlerin bulunduğu menüdür. Temel kesit işlemleri bu menü altında toplanmıştır. 9.3.1. Formasyon -> Yolla Birleştir Bu işlem yol uygulamalarında ortaya çıkan bir durumu çözmek için kullanılır. Formasyon çizgisi çizim amaçlı kullanıldığında yol çizgisini kestiği noktalarda kalmalıdır. Formasyon kullanılarak yapılan hacim hesaplarında ise çizgi yolu şev kazıklarına kadar izlemelidir. Ancak bu durumda yol ile formasyon aynı anda çizildiğinde pek çok çift nokta ortaya çıkacaktır. Bu nedenle formasyon yalnızca yolu kestiği noktalara kadar üretilir ve gerektiğinde bu işlem kullanılarak yol çizgisi ile birleştirilir.

Şekil 1'de formasyon çizgisi yol çizgisini kestiği noktaya kadar uzamaktadır.

Formasyon->Yolla Birleştir işleminden sonra, formasyon çizgisi sk noktalarına kadar uzatılır ve @Formasyon Yol isminde bir dosya oluşturulur. Editörden çıkmadan bu dosya yeni bir isim verilerek saklanmalıdır. Böylece formasyon çizgisinin iki farklı durumu elinizde olur. Bu işlem diğer pek çok amaç içinde kullanılabilir. Örneğin yapılmış yol ile arazi katmanları birleştirilerek bitmiş arazinin enkesitleri oluşturulabilir.

Kesit Editörü 6

İşlem sonucunda editörde @FORMASYON YOL isminde bir dosya oluşturulur. Bu dosya incelenip değişiklikler kontrol edildikten sonra isim verilerek saklanabilir. Kaydedilmeyen dosyalar editörden çıkışta kaybolacaktır. 9.3.2. Yol->Zemine Uzat İşlemi ile yolun zemin ile kesişerek şev kazık noktalarının kesin olarak hesaplanması sağlanır. İşlem sonrasında yol çizgisine şekilde kesik çizgi ile gösterilmiş olan bağlantılar yapılır.

Doğal zemin ile tanımlanan kesit pek çok farklı yerde (Yol üzerinde bankette, yol kenarı ile hendek dibi arasında vb.) kesişebilirler. Bu kesişimlerden hangi ikisinin şev kazık noktası olacağını belirleyebilmek için bazı kritik noktaların kodları gereklidir.

Şekilde görülen 6 kesişimden yalnızca 2 ve 6 numaralı noktalar şev kazığıdır. Bunların verilebilmesi için HDO,YKO ve YKA noktaları verilmelidir. Zemine uzatma işlemi için daha genel olarak; Yol Kenarı Sol, Yol Kenarı Sağ, Hendek

Kesit Editörü 7

Dibi Sol, Hendek Dibi Sağ kodları sorulur. Her iki taraf dolgu ise sol ve sağ yol kenarı, her iki taraf yarma olması durumunda hendek dipleri arasındaki doğal zemin kesişimleri dikkate alınmaz. Uygun kodların verilmemesi durumunda eksen ile eksenin sağı ve solundaki ilk noktalar arasındaki kesişimler dikkate alınmaz.

Yol->Zemine Uzat işlemi, enkesitin uzun olması durumunda kırpma işleminde de kullanılabilir. Kısaca Yol->Zemine uzat işlemi Enkesitin kısa kalması durumunda uzatma, Enkesitin uzun olması durumunda kırpma işleminde kullanılabilir. Yukarıdaki şekilde Yol->Zemine uzat işlemi sonucunda sol tarafta araziyi geçtiği için kırpma, sağ tarafta ise kısa kaldığı için uzatma işlemi yapılacaktır. İşlem sonucunda editörde @YOLA UZATILDI isminde bir dosya oluşturulur. Bu dosya incelenip değişiklikler kontrol edildikten sonra isim verilerek saklanabilir. Kaydedilmeyen dosyalar editörden çıkışta kaybolacaktır. 9.3.3. Zemin->Sıyırma Editörde seçili zemin dosyası, sıyırma değerleri bölümünden verilen değerlere uygun olarak kaydırılarak, bitkisel toprak sıyırması sonucu zemin değerleri oluşturulur. • Kilometre süzgeci: Genel Netcad süzgeç

operatörleri geçerlidir. Sıyırma işleminin yapılacağı kilometreler girilir.

Kesit Editörü 8

• Gerçek paralel ve AraMesafeler değişmeden olarak iki seçenek vardır. Sıyırma değerleri bölümünden girilen değer tam olarak uygulandığında, sıyırma kalınlığıyla orantılı olarak ara mesafelerde değişiklik olacaktır. Aramesafeler değişmesin seçeneği kullanıldığında ise sıyırma kalınlıkları doğal zemine bağlı olarak çok az miktarlarda değişecektir.

• Eski Yol Kenarı Kodu: Mevcut yolun genişletilmesi gibi durumlarda, sağlam

zemin olmasından dolayı sıyırma kazısı mevcut yolun kaplamasına kadar olması gerekir. Bu durumu sağlamak için bir sınırlama koymak gerekecektir. Doğal zemin enkesitlerinde eski yol sol ve sağ kenarı için iki farklı kod kullanılarak sıyırma işleminin yapılmayacağı bir aralık oluşturulabilir.

Şekilde; Eski Yol Kenar Kodu1 için "A", Eski Yol Kenar Kodu2 için "B" değeri girilerek eski yol yüzeyinin, olduğu yerlerde sıyırma yapılmaması sağlanır.

• Yol ile sınırla: Sadece Tüm Kesit seçeneğinde kullanılan işlemdir. Bu işlem

ile doğal zemin sadece şev kazık noktalarına kadar sıyrılır. İşaretlenmemesi durumunda doğal zemin her yerde sıyrılır.

İlk şekilde Yol ile sınırla işlemi işaretlendiği için şev kazık noktalarına kadar sıyırma işlemi uygulanmıştır. İkinci şekilde Yol ile sınırla işlemi işaretlenmediği için doğal zemine, kesit boyunca sıyırma yapılmıştır.

Kesit Editörü 9

9.3.3.1. Tüm Kesit

Kazı yada Dolgu olma durumu göz önünde bulundurulmadan, her durumda yapılan sıyırma şeklidir.

İşlem sonucunda editörde @SIYIRMA isminde bir dosya oluşturulur. Bu dosya incelenip değişiklikler kontrol edildikten sonra isim verilerek saklanabilir. Kaydedilmeyen dosyalar editörden çıkışta kaybolacaktır.

9.3.3.2. Dolguda

Sıyırma işleminin yalnızca dolguda uygulanan şeklidir. Editörde seçili zemin dosyası, sıyırma değerleri bölümünden verilen değerlere uygun olarak sadece dolgu olan bölümlerde kaydırılarak, bitkisel toprak sıyırması sonucu zemin değerleri oluşturulur.

Kesit Editörü 10

Yol dosyası olarak formasyon dosyası seçilerek dolgu olan bölgelerin formasyon dosyasına göre belirlenmesi sağlanabilir. Aşağıdaki şekilde oluşturulan formasyon dosyası kullanılarak, formasyon dosyasına göre Kazı/Dolgu belirlenmiştir.

İşlem sonucunda editörde @SIYIRMA(DOLGUDA) isminde bir dosya oluşturulur. Bu dosya incelenip değişiklikler kontrol edildikten sonra isim verilerek saklanabilir. Kaydedilmeyen dosyalar editörden çıkışta kaybolacaktır.

9.3.3.3. Yarmada

Sıyırma işleminin yalnızca yarmada uygulanan şeklidir. Editörde seçili zemin dosyası, sıyırma değerleri bölümünden verilen değerlere uygun olarak sadece yarma olan bölümlerde kaydırılarak, bitkisel toprak sıyırması sonucu zemin değerleri oluşturulur.

Kesit Editörü 11

Yol dosyası olarak formasyon dosyası seçilerek yarma olan bölgelerin formasyon dosyasına göre belirlenmesi sağlanabilir. Aşağıdaki şekilde oluşturulan formasyon dosyası kullanılarak, formasyon dosyasına göre Kazı/Dolgu belirlenmiştir.

İşlem sonucunda editörde @SIYIRMA(YARMADA) isminde bir dosya oluşturulur. Bu dosya incelenip değişiklikler kontrol edildikten sonra isim verilerek saklanabilir. Kaydedilmeyen dosyalar editörden çıkışta kaybolacaktır. 9.3.4. Yakın Noktaları Kaldır Kesit dosyasının düzenlemek amacıyla kullanılan bir işlemdir. Özellikle modelden alınan enkesitlerde birbirine çok yakın noktalar ortaya çıkabilir. Bu noktaların hesaplamalar açısından hiçbir sakıncası yoktur ancak çizim yapıldığında okunaklığı azaltabilir. İşleme girildiğinde sorulan yakınlık kriteri içerisinde olan noktaların ortalamaları alınır ve ortalama eksene mesafe ve kot olarak yeni bir nokta yaratılır.

Kesit Editörü 12

9.3.5. Eksen Kaydır Bu işlem ile seçilen tüm kesitlerin ara mesafeleri verilen miktar kadar kaydırılır. İşlem sonucunda eski eksen "0.00" noktası verilen değeri alır. Eksene paralel yol geometrilerini tanımlamak amacıyla kullanılır. Eksen 3 mt. paralel olarak sağa doğru kaydırıldığında ara mesafelerde olan değişiklik yukarıdaki şekilden izlenebilir. Eksen sağa doğru kaydırıldığı için eksene göre solda kalan noktaların ara mesafeleri verilen değer kadar artmış, sağda kalan noktaların ara mesafeleri ise verilen değer kadar azalmıştır. Eksen kaydır işlemi sonucu değişiklikler mevcut dosyada yapılır. İsteniyor ise yeni bir isim vererek yada aynı isimdeki dosyaya kaydedilebilir. 9.3.6. Kesişim Noktalarını Ekle Manuel yöntemler ile kros çevirmek için 2 tabakanın kesişim noktalarının bilinmesi büyük kolaylık sağlar. Enkesit çizimlerinin üzerinde kontrol makamlarının kesişim noktalarını istemesi durumunda bu işlem kullanılabilir.

Öncelikle editörden yol dosyası seçilir, işleme girilir ve işlem dosyası olarak Formasyon veya Doğal zemin dosyası seçilir. İşlem sonucunda oluşacak noktalar için KOD değeri girilebilir.

Kodlar Otomatik Arttırılacak seçeneği işaretlendiğinde girilen kod değeri nümerik ise ilk verilen değer artırılarak devam eder. Verilen değer alfa nümerik ise, sonuna "1" eklenir ve arttırılarak devam eder.

İşlem sonucunda editörde @KESİŞİM NOKTALARI isminde bir dosya oluşturulur. Bu dosya incelenip değişiklikler kontrol edildikten sonra isim verilerek saklanabilir. Kaydedilmeyen dosyalar editörden çıkışta kaybolacaktır.

Kesit Editörü 13

9.3.7. Uzat İşlem özellikle doğal zeminin yeterince geniş alınmadığı durumlarda, kesit uç noktalarını aynı eğimle uzatmak amacıyla kullanılır.

İşleme girilmesi ile birlikte Sol ve Sağ genişleme değerleri sorulur. Girilen değer pozitif ise enkesit genişliği girilen genişlik değerine uzatılır. Örneğin Enkesit genişliği 30 mt. ise Sola ve Sağa

genişlik değeri için 50 mt. girildiğinde enkesitler 50 mt.'ye uzatılacaktır yani Enkesit genişliği 50 mt. olacaktır. Girilen değer negatif ise enkesit genişliğine verilen mesafe eklenecektir. Örneğin Enkesit genişliği 30 mt. ise Sola ve Sağa genişlik değeri için -10 mt. girildiğinde enkesitlere 10 mt. eklenecektir yani Enkesit genişliği 40 mt. olacaktır. 9.3.8. Sıyırma Değerleri Bitkisel toprak kalınlıklarının belirlendiği editördür. Kesit editöründeki İşlemlere Zemin (Sıyırma) ve İleri İşlemlere Zemin(Dolguda Sıyırma) işlemlerinde kullanılacak nebati toprak tabakasının kalınlığıdır. Bu editörde bir aralık bilgisi yoktur. Verilen KM değerleri ve Kalınlıklar arasında lineer enterpolasyon yapılır. Bu nedenle kalınlık değeri bir noktada aniden değişiyorsa (ki araştırma raporlarında genellikle bu şekildedir), değişiklik olan KM’de ve bu KM’den projeyi etkilemeyecek bir uzaklıkta (örn. 1 m) iki ayrı değer verilerek çalışılabilir. Aşağıdaki şekildeki veriler bu durum için bir örnektir. Örneğin nebati toprak değerleri KM=0+000.000’dan KM=1+000.000’e kadar "0.00 cm." KM=1+000.000’den sonra ise "30 cm" olsun.

1. Veri KM=0+000.000 , Kalınlık=0.000 2. Veri KM=1+000.000, Kalınlık=0.300

olması durumunda KM=0+050.000‘da nebati toprak kalınlığı 0.150 olarak işlem yapılacaktır. Doğru işlem yapılması için veriler şu şekilde olmalıdır:

1. Veri KM=0+000.000, Kalınlık=0.000 2. Veri KM=1+000.000, Kalınlık=0.000 3. Veri KM=1+001.000, Kalınlık=0.300

Bu durumda istenilen kalınlıklar elde edilmiş olur. Ancak KM=1+000.000 ile KM=1+001.000 arasında kesit olmamasına dikkat edilmelidir.

Kesit Editörü 14

Kilometre: Kalınlık değerinin başladığı kilometre değeridir. Kalınlık: Bitkisel toprak kalınlığı (metre) girilir. [+] Ekle: Editör penceresinin sol tarafında bulunan KM ve kalınlık bilgilerini yeni bir kayıt olarak sağ taraftaki listenin sonuna ekler. [>>] Değiştir: Editör penceresinin sağ tarafında bulunan listedeki seçili kaydın KM ve kalınlık bilgilerini sol taraftaki bilgilerle değiştirir. [X] Sil: Sol taraftaki listede seçili olan kaydı siler.

9.4. İleri Kesit İşlemleri Menüsü Kesit dosyaları ile ilgili işlemlerin bulunduğu menülerden ikincisidir. Temel kesit işlemleri bu menü altında toplanmıştır. 9.4.1. Diş Kazısı Diş kazısının yapılmasının gerektiği durumlarda kullanılır. İşleme girmeden önce editörde diş kazısının açılacağı dosya seçilmiş olmalıdır. İşleme girildikten sonra ise Dolguda olan yerlerin tespiti için formasyon yada yol dosyasının verilmesi

gerekir. Dosyanın seçilmesinden sonra diş ile ilgili bir takım parametrelerin verileceği pencere açılır. Maksimum Diş Genişliği, Minimum Diş Genişliği ve Diş Uygulanacak Maksimum Eğim değerleri girilir ve tamam butonuna basılır. Otomatik olarak, diş açılmış yüzey oluşturulacaktır. Program diş

kazısını sadece doğal zeminin eğiminin verilen değeri geçtiği yerlerde açar.

Kesit Editörü 15

Mevcut yolun genişletilmesi gibi durumlarda, sağlam zemin olmasından dolayı diş kazısının mevcut yola kadar olması gerekir. Bu durumu sağlamak için bir sınırlama koymak gerekecektir. Doğal zemin enkesitlerinde eski yol sol ve sağ kenarı için iki farklı kod kullanılarak diş açılmayacak bir aralık oluşturulabilir. 9.4.2. Birleştir Aynı kilometredeki kesit noktalarının birleştirilmesine yönelik bir işlemdir. Bu yöntem ile yolun sağ ve sol tarafının okumaları ayrı yapılmışsa yada araziden eksik olan okumalar tamamlanmış ve eklenmesi isteniyor ise kullanılabilir. İşlem sonucunda editörde @BİRLEŞTİR isminde bir dosya oluşturulur. Bu dosya incelenip değişiklikler kontrol edildikten sonra isim verilerek saklanabilir. Kaydedilmeyen dosyalar editörden çıkışta kaybolacaktır. 9.4.3. Kırp İşlemin yapılacağı kilometreler için süzgeç verilebilir. Verilen süzgece uyan kilometrelerde verilen iki kod değeri dışında kalan noktalar otomatik olarak silinecektir KYO HDO YKO YKO EKS (YKO,YKA) EKS YKA YKA HDA KYA Örnekte; KYO, HDO, YKO, EKS, YKA, HDA ve KYA şeklinde dizilmiş olan noktalardan nokta kodu süzgeci olarak YKO ve YKA girilmiş ve YKO, EKS ve YKA haricindeki noktalar silinmiştir.

Kesit Editörü 16

9.4.4. Nokta Ekle Editörde seçili olan kesit dosyasına, başka bir kesit dosyasından nokta eklemek amacıyla kullanılan bir işlemdir. Eklenecek noktalar için kilometre ve kod süzgeci verilebilir. Kurala uyan noktalar kilometre ve ara mesafe sırasına uygun şekilde eklenir. 9.4.5. Z Kotunun Altındakileri Değiştir Sahil bölgelerinde yapılan projelerde ortaya çıkan arazi kesitlerinin denizin altına uzaması nedeniyle bu bölgelerde sıyırma yapılmaması için kullanılacak bir işlemdir.

Şekilde dolgu şevinin denizin altına kadar uzaması nedeniyle, sıyırma yüzeyi de denizin altına kadar hesaplanmıştır. Bu bölümde denizin altında sıyırma yapılamayacağı için sıyırmanın deniz yüzeyinin başladığı noktada bitirilmesi gerekmektedir.

Z Kotunun altındakileri değiştir işlemi neticesinde sıyırma dosyası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Kesit Editörü 17

İşleme girmeden önce sıyırma dosyasının seçilmiş olması gereklidir. Diğer dosya olarak ise doğal zemin dosyası seçilir. Verilen kot değeri ve seçilen bağlama yöntemine göre yeni sıyırma dosyası oluşturulacaktır. • Baz kot: Değişiklik işleminin yapılacağı kot

değeri girilir. Girilen kot değerinin altındaki noktalar diğer dosyadan değiştirilecektir.

• Bağlama Yöntemi: Değiştirme işlemi sırasında bağlantının nasıl yapılacağı

belirlenir.

9.4.6. 2 Kod Arasındakileri Değiştir Genel amaçlı bir işlemdir. Seçilen dosyadaki noktalardan aramesafe olarak uygun olanlar, verilen ikinci dosyadaki Kod'lar arasında kalan noktalar ile değiştirilir. İstenirse değişiklik yapılacak kilometreler için kilometre süzgeci verilebilir.

Kesit Editörü 18

9.4.7. Ripaj Güzergahtaki değişiklikler nedeniyle oluşan kilometre ve aramesafe değişikliklerine uygun olarak kesit dosyasının değiştirilmesidir. İşlem için eski güzergah ve yeni güzergah dosyaları hazır olmalıdır. Editörden değiştirilecek dosya seçilir ve Ripaj işlemine girilir, sıra ile eski ve yeni yatay güzergah dosyaları seçilir. Yapılan ripaj işlemi ile ilgili rapor ekrana gelecektir. Gerekiyor ise rapor kontrol edilebilir veya bağlı yazıcıdan çıktı alınabilir.

İşlem sonucunda editörde @RİPAJ isminde yeni bir kesit dosyası oluşturulur. Bu dosya incelenip değişiklikler kontrol edildikten sonra isim verilerek saklanabilir. Kaydedilmeyen dosyalar editörden çıkışta kaybolacaktır. 9.4.8. Makro Edit Makrolar Kesit Editörü içerisindeki tüm işlemleri tam otomatik hale getirmek için kurulmuş yapılardır. Genel olarak NETCAD/NETPRO içerisinde bir projeyi yaparken kullanılan işlemler makrolarda kullanılabilir. Makroları temel ilkesi, bir hesap sırasında gerekli dosyaları kullanıcıya bir kez ve anlamlı adlar ile sormak ve geri kalan işlemleri tümü ile otomatik olarak yapmaktır. Makroların her biri "SECME" alt dizininde, "NCM" uzantılı ASCII tipli ayrı dosyalarda saklanırlar. Seçim işlemi öncesinde bu dosyalar taranır ve enkesit makro adlarının ve dosyalarının göründüğü listeden seçim yapılır. Makroların hazırlanması Makrolar başlığı altında anlatılacaktır.

RİPAJ RAPORU ----------------------------------------------- | Eski Km | Yeni Km | Mesafe | ----------------------------------------------- | 0+000.000 | 0+000.000 | 0.000 | | 0+020.000 | 0+020.075 | 2.813 | | 0+040.000 | 0+040.368 | 5.403 | | 0+044.667 | 0+045.041 | 5.620 | | 0+060.000 | 0+061.264 | 5.924 | | 0+080.000 | 0+082.471 | 6.097 | | 0+087.735 | 0+090.678 | 6.096 | | 0+100.000 | 0+102.976 | 5.309 | | 0+119.999 | 0+129.335 | 3.205 | | 0+140.000 | 0+149.040 | 1.782 | | 0+153.870 | 0+162.886 | 0.783 | | 0+160.000 | 0+169.028 | 0.402 |

Kesit Editörü 19

9.4.9. Makro Çalıştır Makro Edit bölümünde hazırlanan enkesit makroları bu bölümden çalıştırılır. 9.4.10. Excel'e Aktar Enkesit verilerinin Excel programına aktarılması için kullanılan bir işlemdir.

Platform Editörü 1

10. Platform Editörü Platform editörü tip kesit tanımlamalarının yapıldığı bölümdür. Kurulan yapı ile yol, kanal, baraj, pist vs. istenilen her türlü yüzey son derece hızlı bir şekilde

tanımlanabilir. Platform editörüne girişte yapılacak işleme uygun seçenek seçilmelidir;

10.1. Yeni Platform Sihirbazı Bu seçenek ile Yeni bir platform tanımlanabilir. Seçenek işaretlenip Tamam butonuna basıldığında tanımlanacak platformla ilgili dosyaların seçildiği ve tanımlamaların verilebildiği pencere açılır. • Yeni Platformun Adı: Oluşturulacak

platform için bu bölümden isim girilir yada daha önce oluşturulmuş platform dosyaları yeniden oluşturulması için yüklenebilir.

Eski bir dosya açılacağı zaman [...] butonuna basılarak açılan menüden seçilir ve Kabul edilir. Yeni bir dosya açılacağı zaman [...] butonu ile açılan menüden, [+] Ekle butonuna basılarak dosya ismi girilir ve Kabul edilir.

• Bağlı Olduğu Güzergah: [...] Butonuna basılarak açılan menüden,

kullanılan güzergah dosyası seçilmelidir. Tanımlanacak her yüzey bir Yatay ve Düşey Güzergah ile bağlantılı olmak zorundadır. Bu nedenle yeni bir yüzey tanım dosyası açıldığında, bağlı olduğu güzergah sorulur. Bu güzergah mutlaka verilmek zorundadır. Bağlı olduğu güzergah bir kez verildikten ve dosya saklandıktan sonra bir daha sorulmaz ayrıca Platform Editörü içerisinde güzergaha bağlı tüm işlemlerde otomatik olarak kullanılır.

Yüzey tanımları oluşturulduktan ve saklandıktan sonra bağlı güzergahın silinmesi/adının ve/veya yerinin değiştirilmesi durumunda, Düşey tanım bulunamadı mesajı gelecektir. Bu durumda güzergah dosyası tekrar eski durumuna getirilmeli yada platform ile ilgili dosya seçme vb. işlemler tekrarlanmalıdır,

Platform Editörü 2

• Referans Enkesitler: [...] Butonuna basılarak açılan pencereden

kullanılacak Referans Enkesit dosyası seçilmelidir. Referans Enkesitler oluşturulacak tip kesitlerin kilometrelerinin belirlenebilmesi ve yarma/dolguların tespitinde kullanılacaktır.

• Sağa/Sola Tanım: Tip kesit tanımlamalarının yapıldığı bölümdür.

Tanımlamalar eksenden sola ve sağa yapılmaktadır. Sağ/Sol aynı seçeneğinin işaretli olması durumunda Sola Tanım yazılırken aynı zamanda Sağa Yol Tanımı da oluşturulacaktır. Tanımlamalar ile ilgili ayrıntılı bilgi Platform Editörü/Yüzey Tanımla bölümünde Yüzey Tanımla işleminde anlatılacaktır.

10.2. Makro çalıştır Platform editöründe dosya seçimi, tanımlamaların yapılması gibi bir takım işlemlerin bir sıra dahilinde yapılması gerekmektedir. Yapılması gereken tüm işlemler için Platform Editörü/Makro/Makro Edit bölümünden makro yazılarak, yazılan makrolar bu bölümden çalıştırılabilir.

10.3. Mevcut Platformu Yükle Daha önce oluşturulmuş olan platform dosyaları bu bölümden yüklenip kullanılabilir. Bu durumda dosya seçme işlemlerinin tekrar yapılması gerekmeyecektir. İşlemler sonucunda platform editörü ekrana gelecektir;

Platform Editörü 3

• Kilometre: Tanımlanan kesitin kilometresi. • Eksen Kotu: Eksen üzerindeki kot değeridir. • Eksenden Sapma: Tip kesit tanımlamaları eksenden sola ve sağa

yapılmaktadır. Tanımlamanın eksenden değil de eksene belirli bir mesafedeki noktadan (Refüj Kenarı, sol şev kazık noktasının 1mt. ilerisi gibi) yapılması gereken durumlarda eksenden sapma işlemi kullanılmaktadır.

• Sola/Sağa Tanım: Tip kesit tanımlarının yazıldığı bölümlerdir. Sola ve Sağa

tanım değerleri genelde otomatik olarak oluşturulmaktadır fakat manuel editleme imkanı vardır.

Platform editöründe gerekli tanımlamalar yapıldıktan sonra kayıtlar üzerinde tek tek değişiklik yapmak istenirse ilgili satır mouse ile iki kez seçilerek açılan pencereden gerekli değişiklikler yapılabilmektedir. Yukarıdaki şekilde görüldüğü gibi herhangi bir kilometredeki kırmızı kot, Eksenden Sapma, Sola ve Sağa Tanım değerlerine müdahale edebilme imkanı vardır. Kabul butonu ile çıkıldığında gerekli değişiklikler yapılmış olacaktır. Butonuna basılarak yapılmış olan tanımlar, çizgisel olarak görülebilir. Platform Editöründe yapılabilecek işlemler menüler altında toplanmıştır.

10.4. Dosya Menüsü Genel olarak Kesit Editörüne geçiş, yapılan tanımların dosyaya saklanması/yüklenmesi vb. İşlemlerin yapıldığı menüdür. Dosya menüsü içerisinde en önemli işlem, yapılan dosyaların enkesit çevrilmesi için kullanılan Enkesit’e Çevir işlemidir.

Platform Editörü 4

10.4.1. Enkesit’e Çevir Platform editöründe yapılan tanımların, enkesit dosyası formatına (kilometre, eksene mesafe, kot ve özellik kodu) çevrilmesi için kullanılan işlemdir. Genel olarak platform dosyaları "KSP", zemin dosyaları ise "KSE" uzantılı isimlendirilirler. Oluşan dosyaların isimlendirilmesi içeriğini belirlemeye yöneliktir. Yapısal olarak dosyalar arasında bir farklılık yoktur. • Kilometre Süzgeci: İşlem yapılacak

kilometreler için bu bölümden süzgeç verilebilir. Enkesit’e çevirme işlemi tanımlanan kilometre aralığında yapılacaktır.

• Yeni Oluşacak Enkesit Dosyası: İşlem

ilk kez yapılıyor ise bu bölüme platform dosyası ile aynı isimde (KSP uzantılı) olacak şekilde program tarafından otomatik olarak isim verilir. İsteniyor ise dosya [...] butonu ile açılacak listeden seçilebilir yada aynı pencereden "[+] Ekle" butonu ile yeni dosya ismi verilir.

• Süzgece Uyan Kesitleri Yenile:

Enkesit’e çevir işlemi sonrasında dosyadaki kayıtlar silinir ve yeni kayıtlar yazılır. Süzgece Uyan Kesitleri Yenile işlemi ile kilometre süzgeci verilerek istenilen kilometrelerdeki tanımlar yenilenebilir. Bu durumda sadece süzgeç verilen kilometrelerdeki tanımlar değişecek diğer mevcut tanımlar korunacaktır.

• Sonuç Eksen Kodu: Bu bölüme yazılan değer, oluşan enkesit dosyasındaki

eksen noktasına kod olarak verilecektir. • Uzatma Yapılacak: Oluşturulacak dosyanın başka bir dosyaya uzatılıp

uzatılmayacağı seçilir. İşaretli olması durumunda tanımlanan dosya Uzatılacak Enkesit Dosyası bölümünden seçilen dosyaya uzatılacaktır.

Platform Editörü 5

Şekilde düz çizgi ile gösterilen yol dosyasının, kesik çizgi ile gösterilen doğal zemin dosyasına uzatılması sonucunda gerekli kesme ve uzatma işlemleri otomatik olarak yapılacaktır.

Doğal zemin ile tanımlanan kesit pek çok farklı yerde ( yol üzerinde bankette, yol kenarı ile hendek dibi arasında vb.) kesişebilir. Bu kesişimlerden hangisinin şev kazık noktası olacağını belirleyebilmek için bazı kritik noktaların kodları gereklidir.

Şekilde görülen 6 kesişimden yalnızca 2 ve 6 numaralı noktalar şev kazığıdır. Bu noktaların bilinmesi için YKO, YKA ve HDA kodları verilmelidir. Gerekli bilgiler Sol/Sağ Yol Kenar Kodu ve Sol/Sağ Hendek Dibi Kodu bölümlerinden girilir. Her iki taraf dolgu ise sol ve sağ yol kenarı, her iki tarafın yarma olması durumunda hendek dipleri arasındaki doğal zemin kesişimleri dikkate alınmaz. Şev kazık noktalarının doğru olarak hesaplanabilmesi için mutlaka uygun kod değerleri yazılmalıdır.

• Soldan/Sağdan Uzat: Sadece sola yada sadece sağa uzatmanın yapılacağı

durumlarda ilgili seçenek işaretlenir. • Son Kodlar Korunsun: İşaretli olması durumunda, tanımda kullanılan

son noktanın kodu, şev kazık noktasının kodu olacak şekilde kesit oluşturulur. Seçenek işaretli değil ise tanımda kullanılan kodlama sırasına göre kesişimden sonraki ilk noktanın kodu kesişim noktasının kodu olacak şekilde kesit oluşturulur.

Platform Editörü 6

10.5. Referanslar Menüsü Kot ve kilometre hesaplatılmasına yönelik işlemlerin bulunduğu menüdür. Bu menü ile kot ve kilometreye bağlı çok özel tanımlamalar kolay bir şekilde yapılabilmektedir. 10.5.1. Enkesitten Kilometre Oku Platform tanımlamalarının yapılacağı kilometreler enkesit dosyalarından yada kilometre liste dosyalarından okutulabilmektedir. Enkesitten kilometre oku işlemi ile kilometreler seçilecek bir Enkesit dosyasından okutulabilir. Enkesit dosyasının daha önceden oluşturulmuş olması gereklidir. İşleme girildikten sonra okunacak kilometrelerin olduğu dosya listeden seçilir. 10.5.2. Listeden Kilometre Oku Platform tanımlamalarının yapılacağı kilometreler enkesit dosyalarından yada kilometre liste dosyalarından okutulabilmektedir. Listeden kilometre oku işlemi ile kilometreler seçilecek bir kilometre liste dosyasından okutulabilir. Kilometre liste dosyasının önceden oluşturulmuş olması gereklidir. İşleme girildikten sonra okunacak kilometrelerin olduğu dosya listeden seçilir. 10.5.3. Kırmızı Kot Hesapla Kırmızı kot bilgilerinin güzergah dosyasından okutulması işlemidir. Düşey Tanımla bölümünden sadece şaküllü kurp değerleri girilmektedir. Girilen şaküllü kurp değerlerine göre ara kilometrelerdeki kırmızı kot değerleri bu bölümden hesaplatılabilir. Program otomatik olarak eğim ve kurp boyu değerlerine göre gerekli hesaplamayı yaparak kot değerlerini yazar.

Platform Editörü 7

10.5.4. Kot ve Sapma Oku Referans bir kesit dosyasından, verilen kilometre süzgecine göre nokta yada noktaların kot ve eksene mesafelerinin kot ve sapma bölümlerine okunması işlemidir. • Referans Enkesit: Kot ve

mesafelerin okunacağı enkesit dosyasının seçildiği bölümdür.

• Kilometre süzgeci: Genel

Netcad süzgeç operatörleri geçerlidir. Kot ve Sapma okuma işleminin yapılacağı kilometreler girilir.

• Kot Oku/Sapma Oku:

Sadece Kot, sadece sapma yada her ikisi birden okutulabilir.

• Sabit Sapma Eki: Okunacak mesafe değerine eklenecek ilave mesafe

değeridir. • Okunamayanları Sil: Kot ve Sapma değerlerinin okunacağı kesit

dosyasında nokta/noktalar mevcut değilse kot ve sapma değerleri okunamayacaktır. İstenirse bu seçenek ile noktaların okunamadığı kilometreler platform editöründen silinebilir. Seçenek işaretlenmezse noktanın olmaması durumunda kot ve sapma değeri değişmeyecektir.

Kot ve Sapma değerleri okunması ile ilgili olarak 3 seçenek vardır;

10.5.4.1. TekNokta

Kot ve Sapma okuma işlemi tek noktadan yapılmaktadır. Referans Enkesit bölümünden seçilen kesit dosyasında bulunan Kodlar Referans Kod1 bölümünde listelenir. Kot ve Sapma değeri okunacak nokta bu bölümden seçilir.

Platform Editörü 8

10.5.4.2. 2Nokta

Kot ve Sapma okuma işlemi için 2 nokta verilebilmektedir. Verilen 2 noktanın da Referans Enkesit bölümünden seçilen kesit dosyasında olması durumunda Kot ve Sapma okuma işlemi yapılacaktır. Ayrıca okunacak noktalardan hangisinin kullanılacağı MinimumZ ve MaksimumZ seçeneklerinden işaretlenmelidir. İşaretlenen seçeneğe göre Minimum kotlu yada Maksimum kotlu noktanın Eksene mesafe ve Kot değeri okunacaktır.

10.5.4.3. Sabit kot

Seçilen iki noktanın oluşturduğu çizginin belirli bir kot değerinden geçen çizgi ile kesiştirilerek ara mesafesinin hesaplanması işlemidir. İşlem sonunda otomatik olarak ara mesafe değeri hesaplanır ve sabit kot değeri ile birlikte editörde gerekli yerlere yazılır. Not: Ayrıca sadece Sapma değeri verilecek ise, Platform Editörü ekranındaki bölümü seçilerek açılan pencereden Kilometre süzgeci ve uygulanacak sapma değeri girilebilir. 10.5.5. Kırmızı Kot Fonksiyonu Kırmızı kot hesaplamalarıyla ilgili işlemlerin yapıldığı menü açılır. Bu menüden uygun işlem seçilip gerekli veriler girildikten sonra istenen aralıktaki kırmızı kot değerleri hesaplatılabilmektedir. • Kilometre Başlangıç / Bitiş: Kırmızı

kot hesaplamasının yapılacağı aralık tanımlanır. Girilen değerler dışındaki kilometreler işlem dışında tutulacaktır.

• Başlangıç Kot: Başlangıç kot değeri

girilir. Diğer kilometrelerdeki kot değerleri kullanılan işleme göre program tarafından otomatik olarak hesaplanacaktır.

Kırmızı kot hesaplama yöntemleri 3 ana başlık altında toplanmıştır;

Platform Editörü 9

10.5.5.1. Lineer

Eğim ve Bitiş kot değerine göre iki türlü hesaplama yapılır; Eğim%: Negatif değer azalan kot değeri, pozitif değer artan kot değeridir. Girilen eğim değerine göre kilometrelerdeki kot değeri başlangıca olan mesafelere göre otomatik bir şekilde lineer olarak hesaplanacaktır. Bitiş Kotu: Başlangıç kotu değeri ile bu bölümden girilen bitiş kot değerine bağlı olarak başlangıca olan mesafelere göre otomatik bir şekilde lineer olarak hesaplanacaktır.

10.5.5.2. Parabolik

Kırmızı kot değeri belirli bir aralıkta kilometre değerine bağlı olarak parabol denklemi kullanılarak hesaplanabilmektedir. Bilindiği gibi parabol denklemi ax2+bx+c=0 şeklindedir, burada dikkat edilmesi gereken nokta "x" değerinin programda "Kilometre" değerine karşılık geliyor olmasıdır. Yani program tarafından uygulanan denklem ak2+bk+c=0 (k=kilometre) şeklindedir. Kullanıcı tarafından A,B ve C değerleri girilmelidir. Girilen değerlere göre kilometre değerine karşılık düşen kırmızı kot değerleri otomatik olarak hesaplanacaktır.

10.5.5.3. Serbest

Kilometre değişkenine bağlı olarak istenilen formüller oluşturulabilir. Oluşturulan formüllere bağlı olarak belirlenen kilometre aralığında kırmızı kot değerleri otomatik olarak hesaplanacaktır. Şekilde parabol denkleminin Serbest seçeneği kullanılarak uygulanması formül olarak görülmektedir. Formülde görüldüğü gibi "X" değişkeni yerine "Kilometre" değişkeni girilmiştir. Benzer şekilde "Kilometre" değişkeni kullanılarak çeşitli eğri ve doğru formülleri elde edebilmek mümkündür.

Platform Editörü 10

10.5.6. Enkesitten Kırmızı Kot Hesapla Kırmızı kot değerlerini oluşturulmuş bir kesit dosyasından okuyabilme imkanı sağlar. Okunacak kot değerleri için mesafe değeri verilebilmektedir. Verilecek mesafe değeri kot değeri alınacak yerin eksenden olan mesafesidir.

Mesafe değerinin kesitin dışında olması durumunda kot değeri hesaplanmayacaktır. 10.5.7. Kilometre Sil Platform editöründen istenen kilometrelerin silinmesi için kullanılacak işlemdir. Tip kesit uygulanmayacak kilometreler bu yöntemle silinebilir. Kilometre silmek için 2 tip süzgeç verilebilmektedir; • Kilometre Süzgeci Aktif:

Kilometre Süzgeci bölümünden girilen süzgeç dikkate alınarak, süzgece uyan kilometreler editörden silinecektir.

• Sapma Süzgeci Aktif: Minimum

sapma ve Maksimum sapma süzgeci verilir. Verilen süzgeç arasında kalan sapmaların bulunduğu kilometreler editörden silinecektir.

Kilometre süzgeci ve Sapma süzgeci aynı anda kullanılamaz. Her iki süzgecinde kullanılması durumunda sadece Kilometre Süzgeci dikkate alınacaktır.

Platform Editörü 11

10.6. Yüzey Tanımla Menüsü Yüzey tanımlama ile ilgili işlemlerin bulunduğu menüdür. Bu menüdeki işlemler yardımıyla tip kesitler çok kolay bir şekilde uygulanabilir. 10.6.1. Yüzey Tanımla Var olan kilometrelerde sağa ve sola tanımların topluca işlenebilmesi sağlanır.

Kilometre Süzgeci: Yol platformunun farklı kilometre aralıklarında farklı genişlik değerleri alması durumunda, Kilometre süzgeci kullanılarak arka arkaya farklı tanımlar yapılabilir. Kilometre süzgecine "*" verilmesi durumunda tüm kilometrelerde işlem yapılacaktır. Belirli bir aralık veya tek bir kilometre verilmek istendiğinde ise "Kilometre..Kilometre" şeklinde (31200..31400 veya 33800..33800 vb.) girilmelidir. Sola/Sağa Tanım: Sağa ve Sola tip kesit tanımları bu bölümden girilir. Bu bölümden girilen tanımlar verilen kilometre aralığındaki tüm kesitlere uygulanır. İşlem ile son derece kolay bir şekilde her türlü yol/ kanal/ baraj vb. yüzeyler tanımlanabilir.

Sola Tanım: 5%-2.5 0.25,0 0,1.8 -1,2 Sağa Tanım: 5%-2 0.25,0 0,1.8 -0.5,1 1,1

Yukarıda sayısal olarak verilen tanım aşağıdaki şekle karşılık düşmektedir.

Platform Editörü 12

Görüldüğü gibi eksene mesafe ve kotların hesaplanması gibi sürekli yapılması zor ve hataya açık işlemler yerine oluşturulacak kesit üzerindeki noktalar eksen kotuna göreceli olarak tanımlanabilir. Tanımlar yapılırken normal olarak belirli bir eksen etrafında yapılır. Eksen, platform editörüne girişte seçilen yatay güzergahtır. Platform editöründeki Sapma bölümünden değer verilerek eksenden istenen mesafede yeni bir eksen oluşturulabilir. Sağa ve Sola tanımların aynı olması yada her ikisinin birden verilmesi gibi bir zorunluluk yoktur. İstenirse eksenden sadece sol tarafa yada sağ tarafa yüzey tanımı yapılabilir. Sağ ve Sola tanım pencerelerinin yanında bulunan onay kutusu işaretli değil ise tanım değerleri uygulanmaz. [...] Bölümünden daha önce uygulanmış tanımlar var ise seçilebilir. Sağ ve Sol aynı seçeneğinin işaretli olması durumunda, Sola tanım değeri girilirken otomatik olarak Sağa tanım değeri oluşturulur.

10.6.1.1. Yüzey Tanım Kuralları

Yüzey tanımlarında iki tip eleman kullanılabilmektedir;

1. Belirli bir mesafenin belirli bir eğim ile gidilmesi. 2. Verilen Yatay/ Düşey mesafe kadar gidilmesi.

Platform Editörü 13

10.6.1.2. M Yatay Mesafe

Bu tanımlarda "M" herhangi bir değer olabileceği gibi değişkende olabilir. Değişken mesafe, Rakortman Tanımları bölümünden girilir ve KTB dosyası içerisinde saklanır ve gerektiğinde bu dosyadan otomatik olarak okunur. Bu durumda mesafe değeri R01%(EĞİM), R02%(EĞİM)..RN%(EĞİM) şeklinde verilmelidir. Tanımda arka arkaya rakortman kullanılabilir. Genişlik değeri her zaman bir önceki çizgiye görece olarak hesaplanır. Arka arkaya 2 elemanda birden aynı ve/veya farklı rakortman kullanıldığını varsayarsak tanım R01%D R02%D şeklinde iken uygulama;

şeklinde olacaktır. Burada ilk düz çizgi birinci eleman (R01) tarafından, ikinci kalın çizgi ise ikinci eleman (R02) tarafından oluşturulur.

10.6.1.3. DZ Düşey Mesafe

DZ değeri sabit olabilir. Pozitif değerler yukarıya, negatif değerler aşağıya doğrudur.

Platform Editörü 14

10.6.1.4. D Eğim

Eğim değeri sabit veya değişken olabilir. Sabit değer olarak istenilen eğim değeri "%" olarak (%2,%-2,%5 gibi) verilmelidir. Pozitif değerler pozitif, negatif değerler negatif kot farkları oluştururlar. Değişken dever 2 farklı tanımdan kaynaklanabilir. Güzergah editöründen girilen some bilgilerine ek olarak verilen otomatik T.C.K yönetmeliklerine uygun dever; • %D Dever, sağda veya solda olmasına göre otomatik olarak belirlenir. • %DA Sağ dever, solda sağ tarafın değerini kullanmak için gerekli. • %DO Sol dever, sağda sol tarafın deverini kullanmak için gerekli ve ek

olarak %-D, %-DA ve %-DO biçimleri de programda tanımlıdır. Serbest dever, Serbest Dever Tanımları, bölümünden girilen, İstenilen kilometre aralıklarında, istenilen deverin uygulanması için kullanılır. %D1, %D2..%DN şeklinde kullanılır.

10.6.1.5. Elemanların Birlikte Kullanımı

Bir satırda tanım yaparken her bir tanım elemanı arasında boşluk bırakılmalıdır.

10.6.1.6. Kodlama

Yol projelendirmede kodlama plan oluşturmada, enkesitlerin yorumlanmasında, enkesitlerin raporlanmasında, gereksiz ayrıntının ayıklanması gibi pek çok konuda sayısız yarar getirmektedir. Bu kodlamanın gerçekte nasıl yapılacağı tamamen kullanıcının ihtiyaçlarına bağlıdır. Ancak genel olarak uyulması gereken kurallarda bulunmaktadır. 1. Yolun sağ ve sol tarafı farklı şekilde kodlanmalıdır. Bunun gerekliliği yolun

sağ ve solunun gerçekte farklı çizgilerden oluşmasıdır. 2. Enkesit üzerinde aynı kodlu iki nokta bulunmamalıdır. Şev kazıkları kazı ve

dolguda aynı tarafta olsalar bile farklı kodlanmalıdır. Bu şevli plan oluşturmada ortaya çıkacak ikilemleri ortadan kaldırmak içindir.

Platform Editörü 15

3. Bunların dışında kesin gerekmemekle birlikte standart bir kodlama sistemi oluşturulmalıdır. Bu eğitimin kolaylaşması, daha önce yapılan projelerin yorumlanması, verilerin paylaşılması gibi pek çok konuda yarar sağlar.

Yukarıda sayılan kurallara uyulmaması durumunda; • Zemine uzatma işleminde şev kazıklarının belirlenmesi yanlış olabilir. • Planlar yanlış çıkabilir. Kodlanmamış çizgiler planda görünmez.

10.6.1.7. Yüzey Tanımında "KOD" Kullanımı

Oluşan noktaya kod verebilmek için yüzey tanımı ile eleman tanımlandıktan sonra boşluk bırakmadan virgül konularak noktaya verilecek kod yazılır.

Sola Tanım : 3.5%D,BKO 2.5%D,YKO Sağa Tanım: 3.5%D,BKA 2.5%D,YKA

Sola ve sağa, verilen tanımlar sonrasında oluşacak yüzey yukarıdaki gibi olacaktır. Tanım sözlü olarak anlatılacak olursa; 3.5 mt. sola doğru "%D" eğimiyle git ve oluşan noktaya "BKO" kodunu ver, 2.5 mt. git ve oluşan noktaya "YKO" kodunu ver şeklinde olacaktır. Burada kullanılan kodlar; "BKO" Banket kenarı sol, "YKO", Yol kenarı sol anlamını taşımaktadır. Aynı kodların sağ taraf için kullanıldıklarında sadece "O" harfi yerine "A" harfi geldiğine dikkat edilmelidir. Türkçe'de Sol ve Sağ her ikiside "S" harfiyle başladığı için kodlamada her ikisininde ikinci harfi olan sol için "O" ve sağ için "A" harfleri kullanılmaktadır. Not: DZ ve Mesafe verilerek oluşturulacak tanımlar en genel olarak şev tanımlarında kullanılmaktadır.

Sola Yarma Şevi Tanımı: -1.2,3,HDO 1,1,KYO Sola Dolgu Şevi Tanımı: -2,3,KDO Sağa Yarma Şevi Tanımı: -1.2,3,HDA 1,1,KYA Sağa Dolgu Şevi Tanımı: -2,3,KDA

Platform Editörü 16

Dolgu Kesiti

Kazı Kesiti

Şev tanımı sözlü olarak anlatılacak olursa; Dolguda 2 metre aşağı doğru, 3 metre yatay olarak sola doğru git ve oluşan noktaya "KDO" kodunu ver. Kazıda ise 1.2 metre aşağı doğru, 3 metre yatay olarak sola doğru git oluşan noktaya "HDO" kodunu ver, sonra 1 metre yukarı, 1 metre yatay olarak sola doğru git oluşan noktaya "KYO" kodunu ver şeklinde olacaktır. Burada kullanılan kodlar; "KDO", Kesişim dolguda sol, "HDO", Hendek dibi sol, "KYO", Kesişim yarma sol anlamını taşımaktadır. Yine aynı şekilde kodlar sağ taraf için kullanıldığında sadece "O" harfi yerine "A" harfi gelecektir.

Platform Editörü 17

10.6.1.8. Dairesel Kesit Tanımı

Tünel, Kanal vb. yapılarda ortaya çıkabilecek dairesel kesitler programda özel bir yöntemle tanımlanabilmektedir. Dairesel kesit için verilebilecek tanım ve değişkenler aşağıda açıklamıştır. Yay tanımı, $MY,MX,BAŞA,BİTA,R,N,KOD şeklinde verilmelidir. Burada kullanılan değişkenler; • MY,MX: Merkez Y ve X koordinatı. Bu koordinat enkesit düzlemindedir.

Eksen koordinatı 0,0 alınır. Y değeri yatay, X değeri düşeydir. Sağa tanımlarda Y ekseni sağa, sola tanımlarda Y ekseni sola doğrudur. Bu şekilde aynı tanım her iki tarafta da kullanılabilir.

• BAŞA,BİTA: Başlangıç ve bitiş açısı Grad değeri cinsinden verilir. Açılar

yatay eksenden (Y) sağa tanımlarda ters saat yönünde, sola tanımlarda saat yönünde ölçülürler.

• R: Yayın yarıçap değeridir. • N: Örnek nokta sayısı belirlenir. Oluşturulan yay N parçadan oluşur. • KOD: Yayın bitiş noktasına verilecek kod değeri girilmelidir. Örnek tanım; Sağa: $0,3,100,0,10,TNA1 -3,0,TNA2 Sola: $0,3,100,0,10,TNO1 -3,0,TNO2 Tanım ile ilgili açıklayıcı şekil yanda verilmiştir. 10.6.2. Yüzey Oluştur Referans enkesit dosyasına bağlı olmadan istenen aralıklarda, başlangıç ve bitiş kilometresi verilerek tanım yapılacak kilometrelerin eklenmesi amacıyla kullanılır. İşlem öncesinde editörde girilmiş olan kilometreler var ise aynı kilometreler değiştirilmez, yeni kilometreler eklenir.

Platform Editörü 18

10.6.3. Yüzey Kaydır Eksen kotundan, sabit bir değerin yada çeşitli hesaplamalar sonucunda elde edilecek bir değerin düşülmesi yada ekletilmesi işlemidir. Yüzey kaydırma işleminde kullanılacak 4 seçenek vardır.

10.6.3.1. Sabit kot

Eksen kotlarından verilen bir sabit değer kadar kaydırılır. Eklenecek değerin negatif olması durumunda mevcut kotlara eklenir, pozitif olması durumunda mevcut kotlardan çıkartılır.

10.6.3.2. Tanım

Bu bölümden kaydırma miktarı olarak yüzey tanımlamalarında kullanılan deyimler kullanılabilir. Kaydırma miktarı yapılan tanımın başlangıç ve bitişi arasındaki kot farkıdır. Dikkat edilmesi gereken nokta bu tanımda sağ/sol ayrımı yapılamayacağıdır. Bu nedenle %D ve/veya %-D tanımı kullanılamaz. Bunun yerine %DA,%DO,%-DA ve %-DO kullanılması gereklidir.

Platform Editörü 19

Şekilde, kesik çizgi ile gösterilen formasyon çizgisini tanımlamak için hesaplanan kırmızı kotlardan sabit bir değer kadar kaydırmak yeterlidir. Eksende kot farkları tüm kilometrelerde aynı olacaktır.

Yukarıda görülen durumda sağ tarafın formasyon tabakasını oluşturmak için yüzeyin sabit bir değer kadar kaydırılması yeterli değildir. Kurplardaki dever değişimlerinden ötürü sol ve sağ yolların eksenleri arasındaki kot farkı sabit değildir. Bu kot farkı; M1%D1 M2%D2 tanımının düştüğü kot farkı ile aynıdır. Kaydırma miktarı; M1%D1 M2%D2 verilerek bu sonuca ulaşılabilir. Daha sonra formasyon kalınlığı kadar sabit bir değer verilerek yüzey aşağı kaydırılır.

10.6.3.3. Formül

İki enkesit dosyası arasında eksenden belirli bir mesafedeki kot farkı bulunarak "A" değişkeni elde edilir. Bulunan bu değer Formül bölümünde, oluşturulan bir formülde kullanılarak elde edilen değer işaretine göre eksen kotlarından düşülür yada eklenir. • Enkesit/2. Enkesit: Kot farkı

hesaplamasında kullanılacak iki kesit dosyası seçilir. Dosyaların seçilme sırası bulunacak "A" değişkeninin işaretinde etkili olacaktır.

• Kot Farkı Hesaplanacak Sapma: Kot farkı hesaplanacak yerin eksenden

olan mesafesi girilir. Sol taraf için negatif sağ taraf için pozitif değer verilmelidir.

Platform Editörü 20

• Formül: Bulunan "A" değişkeni bu bölümden yazılacak formül içerisinde kullanılır. Elde edilen değer işaretine göre eksen kotlarından düşülür yada eklenir.

İşlem özellikle baraj projelendirmelerindeki kret kotu hesabında kullanılabilir. Bilindiği gibi kret kotu hesabında, eksendeki baraj kotu ve doğal zemin kotu arasındaki fark hesaplanarak bulunan değer bir katsayıyla çarpılıp ilave edilecek kot miktarı hesaplanmaktadır.

10.6.3.4. Tablo

Kaydırma işleminde kullanılacak değerler oluşturulacak bir tablodan okutularak işlemler yapılabilir. Öncelikle değerlerin tabloya girilmesi gereklidir, Tablo Edit bölümü seçilerek açılan pencere üzerinde iken mouse sağ tuşuna basılır ve "Ekle" işlemi seçilerek gerekli bilgiler girilir ve tamam butonu ile tabloya eklenir.

Kilometre başlangıç ve bitiş değerleri ile başlangıç ve bitişteki kaydırma miktarları girilir. Başlangıç ve bitiş değerlerinin faklı olması durumunda, ara kilometrelerdeki kaydırma miktarı program tarafından otomatik olarak hesaplanır. Gerekli bilgiler girilip tamam butonu ile işlemden çıkıldığında gerekli yüzey

kaydırma işlemi tamamlanmış olacaktır. Girilen kalınlık ve kilometre değerleri ileride tekrar kullanılmak üzere program tarafından güzergah dosyası içerisine kaydedilir.

Platform Editörü 21

10.6.4. Yüzey Edit Bul ve Değiştir işlemidir. Bul bölümünden girilen değer yerine, Değiştir bölümünden girilen değer yazılır. Değiştirme işleminin yapılacağı kilometreler için kilometre süzgeci verilebilmektedir. Bu işlem ile 3.5%D,YKO şeklinde tanım yapılmışsa ve yol genişliğinin 3.5 metre değil de 5 metre olması durumunda, Bul bölümüne 3.5, Değiştir bölümüne 5 yazılarak, tüm kilometrelerde gerekli değişiklik otomatik olarak yaptırılabilir.

10.7. Şev Tanımları Menüsü Genel olarak programda yol kenarına kadar olan bölüm ayrı bir tanım, şev tanımları ise ayrı bir tanım olarak verilmektedir. Bu bölümde şev tanımları ile ilgil ayrıntılı bilgi verilecektir. 10.7.1. Şev Uygula Yol projeleri için tip kesitlerin oluşturulmasında en büyük sorun nerede kazı, nerede dolgu olacağının belirlenmesidir. Şev Uygula işlemi, uygun şevlerin belirlenmesi işlemini tamamen otomatik hale getirir. Öncelikle yolun sadece yol kenarına kadar olan tanımları yapılmalıdır. Tanımlanan yüzeyde şev tanımları olmamalıdır.

• Kilometre süzgeci: Farklı kilometre aralıklarında farklı tanımlar uygulamak

amacıyla kilometre süzgeci verilebilir.

Platform Editörü 22

• Doğal Zemin Enkesitleri: Programın yarma/dolgu tercihlemesini yaparken kullanacağı enkesit dosyasıdır. Normal yol işlerinde bu dosya genel olarak arazi enkesitleridir.

• Yarma ve Dolgu Tanımları: Yol yüzeyinin kazıda/dolguda olması

durumuna göre uygulanacak tüm tanımlar bu bölümden girilir. Oluşabilecek şevler için 4 tane seçenek vardır, solda kazı yada dolgu ve sağda yarma yada dolgu olabilir. Program yol yüzeyinin kazıda yada dolguda olması durumuna göre verilen tanımları tespit ederek uygular.

• Hendek Kritik Yüksekliği ve Mesafesi: Doğal zemin ile yol dolgu şevinin,

yol yüzeyine çok yakın bir noktada kesişmesi durumunda, dolgu yüksekliği çok az olacağı ve bu durum drenaj açısından sorun çıkaracağı için kritik yüksekli ve kritik mesafe değerleri verilir. Girilen bu değerler Yarma/Dolgu kararının verilmesinde etkili olacaktır.

• Sağ ve Sol Aynı: Bu seçeneğin işaretli olması durumunda, Sola şev

değerleri girilirken otomatik olarak Sağa şev değerleri oluşturulur. Şev tanımları öncesinde yol yüzeyi yol kenarlarına kadar tanımlı olmalıdır. Yol kenarı kavramı şev tanımından önceki son nokta olarak algılanmalıdır. Şev tanımları hariç tip kesit görüntüsü aşağıdakine benzer şekilde (yüzey tanımına bağlı olarak) oluşacaktır.

Solda Yarma Tanımı: -1.2,3,HDO 1,1,KYO Sağda Dolgu Tanımı: -1,3,KDO Sağda Yarma Tanımı: -1.2,3,HDA 1,1,KYA Sağda Dolgu Tanımı: -1,3,KDA

İşlem sonunda şekilde belirtilen YKO ve YKA noktalarının zemine göre konumlarına göre kazı veya dolgu tanımları var olan tanımların yanına yazılır. Şekilde gösterilen kesitte sol taraf dolgu, sağ taraf kazı olarak bulunmuştur. Doğal zemin siyah renkte gösterilmiştir.

Platform Editörü 23

Şevlerin uygulanması sırasında karar YKO ve YKA noktalarına göre verilir. Yolun sağ tarafında, YKA noktası doğal zeminin üzerinde kalıyor ise Dolgu, altında kalıyor ise Yarma şevi uygulanır. Ancak doğal zeminin YKA-HDA noktalarının oluşturduğu çizgiden geçmesi durumunda daha öncede belirtildiği gibi dolgu yüksekliği çok az olacak ve drenajda sorun yaşanacaktır. Yarma Hendeği Kritik Yüksekliği ve Mesafesi değerleri bu gibi durumlara son derece etkin bir çözüm sunar. Bu değerler Yarma/Dolgu kararının verileceği noktanın konumunu değiştirir. Yarma hendeği kritik yüksekliği YKA noktasının Yarma/Dolgu kararı öncesinde, kritik yükseklik kadar aşağıda ve kritik mesafe kadar sağda varsayılmasına yol açar. Bu işlemin amacı HDA noktasının doğal zeminin altında kalmasını sağlamaktır. Bu nedenle kritik yüksekliğin hendek yüksekliğine, kritik mesafenin YKA-HDA yatay mesafesine eşit verilmesi gerekir. Parametreler sol ve sağ için ayrı ayrı verilmelidir. Şev tanımlarında son elemanlar yalnızca doğrultu belirlerler. Bu elemanların gerçekte ne kadar uzun olacağı şev kazık noktalarına göre değişecektir. Şev kazık noktaları Enkesit’e Çevir İşlemi ile otomatik olarak hesaplanacaktır.

10.7.1.1. Palye Tanımları

Palye tanımları da şev tanımları gibi yapılmaktadır. Tahmini maksimum palye sayısı kadar tanım tekrarlanarak yapılır.

Platform Editörü 24

Dolgu Sol; -10,5,D1O 5%5,D2O -10,5,D3O 5%5,D4O -10,5,D5O 5%5,D6O -10,5,D7O

Yarma Sol

-1,2,HDO 15,5,P1O 5%5,P2O 15,5,P3O 5%5,P4O 15,5,P5O 5%5,P6O 15,5,P7O

her iki tanımda da 3 palye bulunmaktadır. Doğal zemini nerede keseceği otomatik olarak belirlenerek gereksiz tanımlar kesit bazında ayıklanırlar. Şekilde kesik çizgi ile olası doğal zemin ve bunlar için hesaplanacak şev kazık noktaları gösterilmiştir. Doğal zeminin tanımın ötesine geçmesi durumunda son eleman uzatılacaktır. 10.7.2. Dolgu Yüksekliklerine Göre Şev Uygula Farklı dolgu yüksekliklerine göre farklı tanımların uygulanabilmesi için kullanılan işlemdir. Tanımlamalar ile ilgili geniş bilgi Şev Uygula işleminde anlatılmıştır.

• Kilometre süzgeci: Farklı kilometre aralıklarında farklı tanımlar uygulamak

amacıyla kilometre süzgeci verilebilir.

Platform Editörü 25

• Doğal Zemin Enkesitleri: Programın yarma/dolgu tercihlemesini yaparken

ve dolgu yüksekliklerinin tespitinde kullanacağı enkesit dosyasıdır. Normal yol işlerinde bu dosya genel olarak arazi enkesitleridir.

• Dolgu Yüksekliği ve Sola/Sağa Dolgu Tanımları: Gerekli yükseklik

kriterleri ve uygulanacak tanımlar bu bölümden girilir. • Solda/Sağda Yarma Tanımı: Yarmada uygulanacak tanım girilir. • Hendek Kritik Yüksekliği ve Mesafesi: Doğal zemin ile yol dolgu şevinin,

yol yüzeyine çok yakın bir noktada kesişmesi durumunda, dolgu yüksekliği çok az olacağı ve bu durum drenaj açısından sorun çıkaracağı için kritik yüksekli ve kritik mesafe değerleri verilir. Girilen bu değerler Yarma/Dolgu kararının verilmesinde etkili olacaktır.

• Sağ ve Sol Aynı: Bu seçeneğin işaretli olması durumunda, Sola şev

değerleri girilirken otomatik olarak Sağa şev değerleri oluşturulur. • TCK Yönetmeliğine Göre: Dolgu yüksekliğinin tespiti ve tanımın

uygulanmasında iki tip yöntem kullanılmaktadır. TCK yönetmeliğine göre seçeneği işaretli olması durumunda, her dolgu aralığı için maksimum yükseklik hesaplanır ve aralıktaki tüm kesitlere aynı şev değeri uygulanır. İşaretli olmaması durumunda maksimum yükseklik ve uygulanacak tanım kesit bazında belirlenecektir.

10.7.3. Şev Tanımlarını Sil Şev tanımları ve yüzey tanımları temel olarak birbirinden ayrı olarak tutulur. Her yüzey tanımında varsa bir önceki tanım silinir. Şev tanımında bu durum aynı değildir. Şev tanımlarının arka arkaya tekrar uygulanması durumunda , yeni uygulanan tanım bir öncekinin devamına eklenecektir. Bu çok özel durumlar dışında kullanılmaması gereken bir yöntemdir. Şev tanımı yapmadan önce, daha önce uygulanmış şev tanımı varsa bu işlem ile silinmelidir. Tanımların silineceği kilometreler için süzgeç verilebilir ayrıca tanımların sağda ve solda yada sadece sağda, sadece solda silineceği belirlenebilir.

Platform Editörü 26

1.1.1 Maximum Dolgu Yükseklik Raporu Bu bölümden maximum dolgu yükseklikleri ile ilgili rapor alınabilmektedir.

Rapor alınacak kilometreler için süzgeç verilebilmektedir. Dolguda olan kesitlerin tespiti için Doğal zemin kesitlerinin, Hendek kritik yükseklik ve Mesafe değerlerinin verilmesi gereklidir. Raporlar solda ve sağda olmak üzere ayrı ayrı alınabilir.

10.8. Makro Menüsü Otomatik Kanal, İstinat ve İksa duvarı tanımlarının ile Platform Makrolarının yazma, değiştirme ve çalıştırma işlemlerinin yapıldığı bölümdür. 10.8.1. Makro Çalıştır Makro Edit bölümünde hazırlanan platform makroları bu bölümden çalıştırılır. 10.8.2. Makro Edit Makrolar Platform Editörü içerisindeki tüm işlemleri tam otomatik hale getirmek için kurulmuş yapılardır. Genel olarak NETCAD/NETPRO içerisinde bir projeyi yaparken kullanılan işlemler makrolarda kullanılabilir. Makroları temel ilkesi, bir hesap sırasında gerekli dosyaları kullanıcıya bir kez ve anlamlı adlar ile sormak ve geri kalan işlemleri tümü ile otomatik olarak yapmaktır. Makroların her biri "SECME" alt dizininde, "NCM" uzantılı ASCII tipli ayrı dosyalarda saklanırlar. Seçim işlemi öncesinde bu dosyalar taranır ve platform makro adlarının ve dosyalarının göründüğü listeden seçim yapılır. Makroların hazırlanması Makrolar başlığı altında anlatılacaktır.

Platform Editörü 27

10.8.3. Otomatik Kanal Tip Tanımları Prekast ve Tersiyer tipi kanalların otomatik oluşturulması için gerekli tanımlar mevcuttur. 10.8.4. Otomatik İstinat Duvarı İstinat duvarı oluşturulması ile ilgili işlemler bu bölümden otomatik olarak yapılabilmektedir. İstinat duvarı oluşturmadan önce gerekli şev tanımlamaları yapılmış olmalıdır. İşleme girişte istinat duvarının oluşturulmasında kullanılacak olan doğal zemin dosyası seçilir. Seçme işlemi sonrasında gerekli bilgilerin girileceği pencere gelir. • Solda/Sağda İstinat Duvar Aralıkları: İstinat duvarlarının oluşturulacağı

kilometrelerin başlangıç ve bitiş değerleri ile başlangıç ve bitiş noktalarındaki eksene olan mesafeleri girilir.

• Uygula: Girilen bilgilere uygun olarak solda ve sağda istinat duvarları

oluşturulur. Oluşturulan bilgiler platform dosyası içerisinde tutulur. • Temel Derinliği: Temel derinliği bilgisi girilir. • Duvar Kalınlık Tablosundan: Hamule yüksekliği ve Duvar Yüksekliği

bilgisine göre hesaplanacak olan duvar kalınlığının, ara değer olması durumunda; Hesaplanan Ara Değerin mi? yoksa cetvelden Bir Üst Değerin mi? alınacağı belirlenir. Ayrıca "T" butonuna basılarak duvar kalınlığı öğrenilebilir.

10.8.5. Otomatik İksa Duvarı İksa duvarı tanımlamaları yapılır.

Kübaj Editörü 1

11. Kübaj editörü Kesitler arasında her türlü alan ve kübaj hesaplamalarının yapıldığı editördür. Hesapta kullanılacak kesitler KSE veya KSP formatında olmalıdır. Hesaplamalar sonrasında bulunacak değerler saklanarak brükner dengelemesi, enkesitlerin yanına kübaj değerlerinin yazdırılması gibi çeşitli işlemlerde kullanılabilir. Saklanan dosyalar KUB uzantılı olarak kaydedilir. Kübaj editörü Alanlar (Kazı/Dolgu) ve Hacimler (Kazı/Dolgu) olarak iki farklı bölümden oluşmaktadır. Her iki bölümde de A, B, C, D, E ve F kolonları olmak üzere 6 tane kolon mevcuttur. Alan hesaplamaları sonucu değerler alan hesapları için ayrılan bölüme Hacim hesaplamaları sonucu ise hacim hesaplamaları için ayrılan bölüme yazılır.

Kübaj editöründe sadece kazı ve dolgu alanlarına müdahale edilebilir. Kazı ve dolgu alanlarını değiştirmek için ilgili satır iki kez seçilir yeni değer girilir ve tamam butonu ile kabul edilir. Bazı durumlarda güzergah üzerinde köprü, viyadük, tünel vb. yerlerde kübaj hesabı yapılması istenmez. Bu gibi yapıların olduğu kilometreler Özel Aralıklar Editöründen girildiği takdirde, bu kilometrelerde hesap yapılmayacaktır. Kübaj editöründe yapılacak işlemler menüler altında toplanmıştır.

Kübaj Editörü 2

11.1. Dosya Menüsü Yükleme, saklama,çıktıların alınması, rapor düzenleme gibi işlemlerin yapıldığı menüdür.

11.2. Hesap Menüsü Alan ve Hacim hesabı, Kross hesap Çıktılarının alınması, kolon işlemleri ve makro işlemlerinin bulunduğu menüdür 11.2.1. Alan Hesapla Kesitler arası alan hesabı yapar. İşlem seçildiğinde gerekli dosyaların seçilebileceği pencere açılır. Bu penceredeki seçenekler yardımıyla eksenin solunda ve/veya sağında kalan alanlar hesaplatılabilir. Sonraki ve önceki alım kesitleri veriliş sırası önemlidir. Yol ile doğal zemin dosyası arasında yapılacak bir alan hesabında öncelikle yol dosyasının seçilmesi ile doğru sonuç elde edilebilir. Sıranın yanlış verilmesi durumunda sadece kazı ve dolgu değerleri ters çıkacaktır. Bu durumda Kazı<->Dolgu işlemi ile, ilgili kolonun kazı ve dolgusu yer değiştirilerek doğru sonuç elde edilmiş olur. Alanlar A, B, C, D, E ve F kolonları olarak bölümlenmiştir. Hesaplanan alanlar işleme girmeden önce seçilen kolona yazılırlar. Kolonlar arası yer değiştirme ve hesaplama gibi işlemler Hesap Menüsü altında toplanmıştır. Alan hesabı sırasında dikkat edilmesi gereken bir nokta kesitlerin bir diğeri üzerine uzatılmış olmasıdır aksi durumda program uzatma yapılmamış kesitleri düşey olarak diğeri ile birleştiğini kabul ederek alan hesabı yapacaktır.

Kübaj Editörü 3

Şekil 1'de gerekli uzatma işlemleri sonrası yol yüzeyi, doğal zemin üzerinde bittiği için kübaj hesaplamaları sonrasında alan hesabı doğru olarak hesaplanacaktır. Şekil 2'de ise yol dosyası doğal zemin ile birleşmediği için kesik çizgilerin olduğu varsayılarak hesaplama yapılacaktır.

Şekil 2'de koyu renkli tarama ile gösterilen alan hesaplama dışında kalacaktır. Ana kural kesitlerin birleşmemesi durumunda 1. verilen dosyanın 2. dosyaya düşey olarak birleştirileceğidir yani birleştirme işlemi her zaman 1. Dosyadan yapılır. 11.2.2. Hacim Hesabı Alanlar için ayrılan bölümden, hacim hesabının yapılacağı değerlerin bulunduğu alan ve ayrıca hacimler için ayrılan bölümden, yapılan hesap sonucu bulunan değerlerin yazılacağı kolon seçilmelidir. Editöre ilk girişte her ikisi içinde "A" kolonu seçili olacaktır. Hacim hesabı işlemine girildiğinde ekrana kullanılacak Kübaj Yönteminin seçileceği pencere gelir ve bu pencereden ilgili seçenek seçilerek tamam butonu ile hesap yaptırılır. Hesap sonucu değerler seçilen kolonda ilgili yerlere yazılacaktır.

Kübaj Editörü 4

11.2.3. Kross Hesap Çıktısı Kross hesabında kullanılan noktaların listesi alınabilir. Alınan listede kilometreler, kazı ve dolgu alanları da listelenecektir. Kross Hesap Çıktısı Örneği

Raporlanan değerler, bağlı yazıcıdan çıktı alınarak kontrol yapacak kuruma teslim edilebilir yada daha sonra yazdırılmak üzere dosyaya kaydedilebilir. Her aşamada Kross hesap çıktısının tekrar alınabilmesi mümkündür. 11.2.4. Alan Hesap Sihirbazı Alanların hesaplanmasında kesitlerin yanı sıra görselliği de ele alan bir işlemdir. Hesaplanacak alanlar pencereden gösterilerek kolonlara yazdırılır.

KİLOMETRE: 0.000 KAZI ALAN = 2.90 CROSS kot= 894.82 893.37 894.37 894.46 894.55 894.80 CROSS mes= -10.44 -9.00 -7.50 -3.05 -5.00 -10.00 DOLGU ALAN = 3.74 CROSS kot= 894.46 894.52 894.37 893.89 893.85 894.32 CROSS mes= -3.04 0.00 7.50 8.22 5.00 0.00 KAZI ALAN = 0.33 CROSS kot= 893.89 893.37 893.90 CROSS mes= 8.22 9.00 9.52 KİLOMETRE: 20.00 KAZI ALAN = 3.12 CROSS kot= 896.60 894.90 895.90 895.95 895.96 896.52 CROSS mes= -10.70 -9.00 -7.50 -4.87 -5.00 -10.00 DOLGU ALAN = 4.83 CROSS kot= 895.95 896.05 895.98 895.62 895.59 895.47 CROSS mes= -4.87 0.00 7.50 8.02 5.00 0.00 KAZI ALAN = 0.541 CROSS kot= 895.6283 894.9800 895.6471 CROSS mes= 8.0276 9.0000 9.6671

Kübaj Editörü 5

İşlem özellikle baraj projelerinde belirli bir kota göre yapılan dolguların hesaplanmasında pratik çözümler sunar. Bu yöntem ile yapılan dolgu miktarları ve daha ne kadar dolgu yapılacağı gibi sorulara çok kısa bir sürede çözüm üretilebilir.

• Dosya: Kübaj hesabında kullanılacak dosyaların

Ekleme, Silme ya da Referans olma özelliğinin belirlendiği bölümdür. Dosya bölümü üzerinde mouse sağ tuşuna basılarak açılan pencereden yapılacak işlem seçilebilir.

Seçilen dosyaların yanındaki kutulardan renk seçimi

yapılabilir. Renk için, renk kutusu iki kez seçilerek açılan paletten istenen renk seçilir. Dosya ekle: Yeni bir dosya eklenir. Dosya Sil: Seçili dosya listeden çıkarılır. Referans Yap: Seçili dosya referans olarak belirlenir. Dosyanın referans olma özelliği kilometreler açısından önemlidir. Listede referans olan dosyanın kilometrelerine göre kesitler çizilir. Referans dosyada olmayan kilometreler görüntülenmez. Limit bul işleminde de limitler referans kesite göre hesaplanır.

• Kesit: Referans dosya kilometrelerinin görüntülendiği bölümdür. Seçili

kilometredeki enkesit pencerede çizilir. Kilometreler arasında klavyeden aşağı ok, yukarı ok ve mouse ile dolaşılabilir.

Kübaj Editörü 6

• Sınır: Sınır ile ilgili işlemlerin bulunduğu menü açılır ve bu menüden yapılacak işlem seçilir. Yapılan sınırlamalar bir kesit gibi algılanır ve arada kalan alan hesaplanabilir. Yatay Sınır: Belirli bir kota göre sınır geçirilir. Düşey Sınır: Eksene mesafe girilerek sınır çizgisi geçirilir. Sınır Sil: Listede seçili olan sınır çizgisi silinir. Tümünü Sil: Tüm işaretler silinir.

• Üst Menü İşlemleri: Üst menüde yer alan işlemler ve ikonlarla ilgili bilgiler aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Kübaj Editörü 7

Kolonlar (A,B,C,D,E,F)

6 adet kazı ve 6 adet dolgu kolonu bulunmaktadır. Kazı alanı hesaplatılacak ise alanın içi gösterilir, dolgu alanı hesaplatılacak ise “Shift” tuşu ile beraber alanın içi gösterilir. Kazı ve dolgu alanları farklı renkte taranır ayrıca her kolonun taraması da farklıdır. Gösterilen alanlar diğer kilometrelerde de var ise otomatik olarak bulunur. Oluşturulan alan aynı kolon seçili iken tekrar gösterilir ise silinir. Farklı kolon seçilerek gösterilirse yada kazı ise dolgu, dolgu ise kazı olarak gösterilirse değiştirilerek yeni alan hesaplanır.

Limit bul

Çizim limitleri hesaplanarak görüntülenir.

Pencere Büyüt

Ayrıntı seçilemiyor ise bu işlem ile pencere içerisine alınarak büyütülebilir. İşlemi kullanmak için tekrar seçmek gerekir.

Önceki Pencere

Bir önceki görüntüye dönmek için kullanılır.

Ekran Kaydır

Görüntü çizim penceresi dışında kalıyor ise ekranı kaydırarak görüntü ortalanabilir.

Görüntü Kilitle

Diğer kesitlerde de aynı detayın, aynı ekran büyüklüğünde gelmesi için kullanılan işlemdir.

Kaydet ve Çık

Oluşturulan alanlardan seçilenler, kübaj editöründeki kolonlara aktarılarak Alan Hesap Sihirbazından çıkılır.

Kontrol Et

Kesitlerde kapatılmamış alanların olduğu kilometreler rapor edilir.

Film Oynatıcı

Kesitlerin klavye ve mouse kullanımına gerek kalmadan sıra ile ekrana gelmesi sağlanabilir. Bekleme Süresi (sn): Her kesitte bekleme süresi saniye cinsinden belirlenir Başlangıç Kilometresi: Görüntülenecek kesitler için başlangıç kilometresi belirlenebilir. Bitiş Kilometresi: Görüntülenecek kesitler için bitiş kilometresi belirlenebilir Seçili Kilometreden Başla: Seçenek işaretlenirse başlangıç kilometresi olarak kesitler bölümünde seçilen kilometre referans alınır.

Kübaj Editörü 8

• Mouse Sol Tuşu: Çizim penceresi üzerinde mouse sol tuşu ile açılacak menüden, çizim detayları belirlenebilir, oluşturulan kuralların raporları alınabilir, kurallar silinebilir. Noktalar: Kesitlerin noktalarının görünüp görünmemesi belirlenebilir. Eksen Çizgisi: Eksen çizgisinin görünüp görünmemesi belirlenebilir. Alanlar: Alanların görünüp görünmemesi belirlenebilir. Arka Fon Rengi: Çizim penceresi arka fon rengini belirlemek için kullanılır. Kuralları Göster: Oluşturulan tüm alanların, hangi kesitler tarafından sınırlandığı bir rapor olarak alınabilir. Kuralları Temizle: Oluşturulan tüm kurallar silinir.

11.2.5. Makro Çalıştır Makro Edit bölümünde hazırlanan enkesit makroları bu bölümden çalıştırılır. 11.2.6. Makro Edit Makrolar kübaj cetveli içerisindeki tüm işlemleri tam otomatik hale getirmek için kurulmuş yapılardır. Genel olarak NETCAD/NETPRO içerisinde bir projeyi yaparken kullanılan işlemler makrolarda kullanılabilir. Makroları temel ilkesi, bir hesap sırasında gerekli dosyaları kullanıcıya bir kez ve anlamlı adlar ile sormak ve geri kalan işlemleri tümü ile otomatik olarak yapmaktır. Makroların her biri "SECME" alt dizininde, "NCM" uzantılı ASCII tipli ayrı dosyalarda saklanırlar. Seçim işlemi öncesinde bu dosyalar taranır ve kübaj makro adlarının ve dosyalarının göründüğü listeden seçim yapılır. Makroların hazırlanması Makrolar başlığı altında anlatılacaktır. 11.2.7. Kolon Yer Değiştir Kolonlar arası yer değiştirme işlemi yapılabilir. Yer değişikliği yapılacak kolonlar açılacak pencereden yapılır. Bu sayede özel bir rapor tanımlanmışsa, hesaplar raporda tanımlanan yapıya uygun şekle getirilebilir.

Kübaj Editörü 9

11.2.8. Kolon=F(Kolon,..Kolon) Kolonlar arası istenilen her türlü hesap yapılabilir. İşleme girilmesi ile birlikte kazı ve dolgu için 2 formül sorulur. Verilmesi gereken formüller aşağıdaki kurallara uygun olmalıdır.

Kolon=F(@AK,@AD+@BK+@BD...@FK,@FD) Kolon=F(@AK,@AD+@BK+@BD...@FK,@FD)

Burada Kolon sonucun yazılacağı (A,B,...,F) kolondur. Formül ise her türlü aritmetik ifadeyi içerebilir. Sabit değerlerin yanında kübaj cetvelindeki alan değerleri de değişken olarak kullanılabilirler. Bu alan değerleri @+KolonAdı+K/D şeklinde verilir. @AK A kolonunun kazısı, @ED E kolonunun dolgusuna karşılık düşer. İlk formül kazı değeri, diğeri dolgu içindir. Çeşitli formül örnekleri;

A=@AK-@BK A=@AD-@BD A=@AK-(@BK-0.33*@ED) A=@AD-@BD/2

11.2.9. Kazı <-> Dolgu Kazı ve dolgu alanlarındaki değerlerin yer değiştirilmesi için kullanılan işlemdir. Alan hesabı sonrasında dosyaların sırası yanlış verilmişse, kazı ve dolgular ters çıkacağı için tekrar hesap yapmaya gerek kalmadan, bu işlem ile hata giderilir. İşlemi yapmak için kazı ve dolgu değerlerinin değiştirileceği kolon seçilir ve tamam butonuna basılır. İşlem sonunda hacimlerde değişme olmaz hacimlerinde değişmesi için yer değiştirme işlemi sonrasında tekrar hacim hesaplatılmalıdır.

Kübaj Editörü 10

11.2.10. Kazı=|Kazı|+|Dolgu| Kazı ve dolgu alanları işaret farkı dikkate alınmadan (mutlak değerleri) toplanır ve elde edilen sonuç seçilen kolona yazılır. İşlem sonunda dolgu alanı sütunundaki değerler sıfırlanır. 11.2.11. Excel'e Aktar Kübaj verilerinin Excel programına aktarılması için kullanılan bir işlemdir.

11.3. Diğer Menüsü Bu bölümde sıkışma/ kabarma değerlerinin girilmesi, uygulanması gibi işlemler ele alınmıştır. 11.3.1. S/K Tablosu Hazırla Toprak sınıfları ve Sıkışma/Kabarma değerlerinin girildiği editör açılır. Ayrıntılı bilgi için Bölüm 1 “Toprak Sınıfları Editörü” kısmına bakınız. 11.3.2. S/K Değerlerini Uygula Sıkışma/Kabarma ve Toprak Sınıf Değerleri Editöründen girilen Sıkışma/Kabarma değerleri kübaj editöründeki S/K sütununa otomatik olarak yazılır. Hacim hesabı sırasında S/K sütununda bulunan değer hesaplanan hacim değerine çarpan olarak gelecektir.

Brükner Dengelemesi 1

12. Brükner Dengelemesi Brükner dengelemesinin yapılabilmesi için öncelikle kübaj dosyasının hazırlanmış olması, Depo/Ariyet, Toprak sınıfı, Özel aralıklar bilgilerinin editörlerden girilmiş olması gereklidir. Gerekli bilgiler girildikten ve Kübaj Hesabı yapıldıktan sonra kübaj dosyası, Dosya menüsü, Proje Yükle işlemi yüklenir. Daha sonra Brükner ilk değerinin belirlenmesi beklenir. Varsayılan değer “1000000” dur. Brükner değerlerinin negatif (-) olması NETCAD/NETPRO çalışma düzenini etkilemez. Ancak kübaj çıktıları ile brükner değerlerinin birbiri ile uyumlu olması açısından kübaj çıktısı alınırken kullanılan brükner ilk değerinin brükner editörü işlemlerinde de kullanılması gerekir. Herhangi bir kübaj dosyası yüklenmemişse, İşlem ve Göster menüleri aktif durumda değildir.

Tümünü Gör

Brükner çiziminin tümünü görmek için kullanılır. Ayrıca brükner ekranında görüntüye yaklaşma ve uzaklaşma işlemleri için + ve - tuşları kullanılabilir. Ana Hat Ekle

Ana hat eklemek için kullanılır.

Yardımcı Hat Ekle

Yardımcı hat eklemek için kullanılır. Ana hatlar belirlenip yerleştirildikten sonra İşlem menüsünden Tüm Yardımcı Hatları Bul ile manuel yardımcı hat yerleştirmesine gerek kalmaz. Dozer Hattı Ekle

Dozer hattı (Bedava taşıma) eklemek için kullanılır. Ana hatlar belirlenip yerleştirildikten sonra İşlem menüsünden Tüm Dozer Hatlarını Bul ile manuel dozer hattı yerleştirilmesine gerek kalmaz. Hat Sil

Denge çizgisi silmek için kullanılır. Farenin sol tuşuna bastığınızda, imlecin yakın olduğu denge çizgisi silinecektir. Birbirine yakın olan denge çizgilerinden doğru olanını silmek için görüntüye yaklaşarak çalışılması gerekir. İmlece yakın denge çizgisi yoksa herhangi bir etkisi olmaz. Hatların görünür durumda olması gerekli değildir. Hat Sorgula

Ana denge, yardımcı denge ve dozer hatlarını sorgular. İşlem için hatların görünür durumda olma zorunluluğu yoktur. Denge çizgisinin tipi (Ana, yardımca, dozer), başlangıç ve bitiş KM si, brükner değeri ve uzunluk bilgilerini verir. Nokta Sorgula

Brükner eğrisi üzerindeki noktaları sorgular. Brükner noktası veya brükner denge çizgilerinin uç noktalarına ait KM ve brükner değeri bilgilerini verir. İşlem için noktaların görünür durumda olma zorunluluğu yoktur. Ekran Kaydır

Pencere kaydırma moduna geçer. Netcad pencere kaydırma işlemine benzer. Görüntü kaydırma işlemi için brükner penceresinin sağında ve altında bulunana kaydırma çubuklarından da yararlanılabilir.

Brükner Dengelemesi 2

Bunlara ek olarak editör penceresinde grid açıp kapatma, çizimin yatay ve düşey ölçeğini değiştirme işlemlerini yapabileceğiniz kontroller bulunmaktadır. Yatay ve Düşey ölçek, sadece çizimin editördeki görüntüsüne ait yatay/düşey oranını saptamak amaçlıdır. Netcad’e gönderilecek brükner çizimi üzerinde etkisi yoktur. Ayrıca Brükner Editörü penceresinin sağ üst köşesinde brükner diyagramı hakkında bilgiler bulunur. Bunlar, toplam denge çizgisi sayısı (ana + yardımcı + dozer), toplam alan sayısı, toplam nokta sayısı ve fare imlecinin bulunduğu konuma ait KM ve Brükner değeri bilgileridir.

Brüknerde dikkat edilmesi gereken noktalar;

• Köprüler vs.. • Alan sayısı=Hat sayısı • Toprak sınıfı değişim noktaları=Brükner nokta KM leri • Depo ve Ariyet noktası olmalı • Toplam Nokta Sayısı 10000 • Brükner ilk değeri • Çok büyük mesafelerin tek denge ile geçilmesi • Brükner çiziminde kağıt boyutu ve ölçeklendirme

Brükner editöründe yapılacak işlemler menüler altında toplanmıştır.

Brükner Dengelemesi 3

12.1. Dosya Menüsü Genel olarak yapılan işlemlerin saklanması ve yüklenmesi ile ilgili işlemler yapılmaktadır. Ayrıca sonuç raporlar ve çizimler de bu bölümden alınmaktadır. 12.1.1. Proje Yükle Mevcut bir kübaj dosyası bu bölümden seçilerek yüklenir. Kübaj dosyasının "A" kolonundaki yarma/dolgu ve S/K değerlerini kullanarak brükner değerlerini hesaplar ve Brükner Editörü penceresine yükler. Brükner dengelemesi amacıyla kübaj dosyası daha önceden yüklenmiş ve işlemler sonrasında bilgiler kaydedilmiş ise kübaj dosyası ile birlikte diğer bilgilerde gelecektir. 12.1.2. Proje Sakla Brükner bilgilerini saklamak amacıyla kullanılır. Proje sakla işlemi ile Ana, yardımcı ve dozer hatları ile alanlara ait bilgiler saklanır. Saklama sonrasında kübaj dosyasında herhangi bir değişiklik olmaz. 12.1.3. Sonuçlar Brükner dengelemesi sonucunda raporların ve çizimlerin hazırlandığı bölümdür.

Brükner Dengelemesi 4

12.1.3.1. Brükner Çizimi

İşleme girildiğinde gerekli ölçek, yazı boyu, pafta yüksekliği vb. parametrelerin belirleneceği pencere açılır. Bu pencereden gerekli bilgiler girildikten sonra Tamam butonu ile çizim Netcad grafik ortamına gönderilir. Çizim üzerinde gerekli editlemeler yapıldıktan sonra kaydedilebilir. Bağlı çiziciden çıktı alınabilir.

12.1.3.2. Hafriyat ve Paralı Taşıma Cetveli

Hafriyat ve Paralı Taşıma Metraj Cetveli hazırlamak amacıyla kullanılan bir işlemdir.

12.1.3.3. Paralı Taşıma Bilgileri

Paralı taşıma ile ilgili, Poz numaraları, Taşınan miktar, Taşıyan makine ve Taşınan malzemenin cinsi bilgileri bu bölümden rapor olarak alınabilmektedir. Alınan rapor otomatik olarak Text editörüne gelir, istenirse bağlı yazıcıdan çıktı alınabilir.

12.1.3.4. Brükner Özeti

Brükner ile ilgili özet bir rapor bu bölümden alınabilir. Raporda Kilometre aralıklarında kazı/dolgu bilgileri ve depo/ ariyetlere giden miktarlar bulunmaktadır. Alınan rapor otomatik olarak Text editörüne gelir, istenirse bağlı yazıcıdan çıktı alınabilir.

Brükner Dengelemesi 5

12.2. İşlem Menüsü Oluşturulan hatların/alanların kontrolü, otomatik olarak hatların oluşturulması, gerekli bir takım bilgilerin girilmesi gibi işlemlerin toplandığı menüdür. Projeyi Kontrol Et Hatlar arası minimum mesafe değeri girilir. Proje geneli

ile ilgili genel hatalar ve açıklamalar rapor edilir. Km'den Geçen Ana Hattı Bul

Ana hattın geçmesi istenen kilometre değeri bu bölümden girilerek istenilen kilometreden ana hat geçirilmesi sağlanabilir.

Brükner Değerinden Geçen Ana Hattı Bul

Ana hattın geçmesi istenen brükner değeri bu bölümden girilerek istenilen brükner değerinden ana hat geçirilmesi sağlanabilir.

Tüm Yardımcı Hatları Bul

Tüm yardımcı hatlar program tarafından otomatik olarak bulunur.

Tüm Dozer Hatlarını Bul

Tüm dozer hatları program tarafından otomatik olarak bulunur.

Tüm Alanları Bul Tüm alanlar program tarafından otomatik olarak hesaplanır.

Depo/Ariyet Aralıklarını Bul

Depo Ariyet Aralıkları girilmiş olmalıdır. Yakınlık kriterine göre otomatik olarak hangi depo/ariyet'in kullanılacağı program tarafından otomatik olarak bulunur. [>>] Değiştir ile üzerinde bulunulan satır üzerindeki Depo/Ariyet adı, Depo/Ariyet Noktası bölümünden seçilen kayıt ile değiştirilebilir. Depo/Ariyet Noktaları... bölümünden Depo/Ariyet Noktaları Editörüne geçilerek yeni Depo/Ariyet noktası eklemek/değiştirmek mümkündür.

Depo/Ariyet Aralıkları Editörü

Depo/Ariyet Noktaları Editörüne geçilir, kullanım ile ilgili ayrıntılı bilgi için Bölüm 1 “Depo/Ariyet Noktaları Editörü” kısmına bakınız.

Tüm Alanları Sil Oluşturulmuş tüm alanlar otomatik olarak silinir. Tüm Hatları Sil Oluşturulmuş tüm hatlar otomatik olarak silinir.

Brükner Dengelemesi 6

12.3. Göster Menüsü

Brükner diyagramı üzerindeki objelerin görünür veya gizli duruma getirilmelerini sağlar. Menüde, yanında onay işaret bulunan objeler görünür durumdadır.

Görsel Kesit İzleyici 1

13. Görsel Kesit İzleyici Seçilen bir yada daha fazla enkesiti, enkesit çiz işlemi yapmadan KM sırasına göre izlenmesini sağlar. Verilen ilk enkesit dosyasının KM değerleri referans alınır.

Enkesit çizimi üzerindeki eksen, kodlar, kodlar, nokta, mesafe, renk ve kesitin kendisinin gösterimleri seçimliktir. Pencerenin üst kısmındaki ikonlar ile istenilen özelliklerin görülmesi yada görülmemesi sağlanabilir. Eğer "Tümü" ikonu seçili durumda ise, açık yada kapalı duruma getirilen seçim kutusu tüm kesitlere etki eder. "Tümü" seçili değilse Enkesit kutusunda seçili olan enkesit çizimi etkilenir. Aşağıda Görsel Kesit İzleyicideki bölümler ve işlemler ile ilgili ayrıntılar bulunabilir. • Dosya: Görsel Kesit İzleyicide görüntülenmesi

istenen dosyaların Ekleme, Silme ya da Referans olma özelliğinin belirlendiği bölümdür. Dosya bölümü üzerinde mouse sağ tuşuna basılarak açılan pencereden yapılacak işlem seçilebilir.

Seçilen dosyaların yanındaki kutulardan renk ve kalınlıkları belirlenebilir.

Renk için, renk kutusu iki kez seçilerek açılan paletten istenen renk seçilir. Kalınlık için, kalınlık kutusu iki kez seçildiğinde kalınlık bir birim artar, 5. seçimden sonra ilk moda dönülür.

Görsel Kesit İzleyici 2

Dosya ekle: Yeni bir dosya eklenir. Dosya Sil: Seçili dosya listeden çıkarılır. Referans Yap: Seçili dosya referans olarak belirlenir. Dosyanın referans olma özelliği kilometreler açısından önemlidir. Listede referans olan dosyanın kilometrelerine göre kesitler çizilir. Referans dosyada olmayan kilometreler görüntülenmez.

• Kesitler: Referans dosya kilometrelerinin görüntülendiği bölümdür. Seçili

kilometredeki enkesit pencerede çizilir. Kilometreler arasında klavyeden aşağı ok, yukarı ok ve mouse ile dolaşılabilir. Kesitler bölümünde ayrıca düzeltme yapılacak kesitlerin işaretlenmesi ve işaretli kesitlerin raporunun alınması ile ilgili işlemler yapılabilmektedir. İşaretleme ile ilgili işlemler için, Kesitler bölümünde işaretlenecek kilometre seçilerek mouse sağ tuşuna basılır ve yapılacak işlem seçilir. İşaretle: İşaretleme için 5 tane sembol kullanılabilir. Aynı tipten düzeltmeler gruplanarak her grup için bir işaret kullanılmalıdır. Sil işlemi ise seçilen kilometredeki işareti kaldırmak için kullanılır. İşaretleri Sil: Tüm kilometrelerdeki işaretleri kaldırmak için kullanılır. İşaret Raporu: İşaretlenmiş kilometrelerin raporunun alınması için kullanılır. Her işaret ve kullanıldığı kilometreler liste halinde ekrana gelir. İstenirse bağlı yazıcıdan çıktısı alınır.

• Üst Menü İşlemleri: Üst menüde yer alan işlemler ve ikonlarla ilgili bilgiler aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Eksen Çiz

Eksen çizgisi açılıp kapatılabilir.

Tümü

Eğer "Tümü" ikonu seçili durumda ise, açık yada kapalı duruma getirilen seçenekler tüm kesitlere etki eder. "Tümü" seçili değilse seçili olan enkesit çizimi etkilenir.

Kesit Çiz/Çizme

Seçili kesitin çizim penceresinde görünüp görünmeyeceği belirlenir.

Görsel Kesit İzleyici 3

Kotları Yazdır

Kesitlerin kot değerlerinin görünüp görünmemesi belirlenebilir.

Noktalar

Kesitlerin noktalarının görünüp görünmemesi belirlenebilir.

Ara Mesafeler

Ara mesafelerin görünüp görünmemesi belirlenebilir.

KOD değerleri

KOD değerlerinin görünüp görünmemesi belirlenir.

Limit bul

Çizim limitleri hesaplanarak görüntülenir.

Pencere Büyüt

Ayrıntı seçilemiyor ise bu işlem ile pencere içerisine alınarak büyütülebilir. İşlemi kullanmak için tekrar seçmek gerekir.

Önceki Pencere

Bir önceki görüntüye dönmek için kullanılır.

Ekran Kaydır

Görüntü çizim penceresi dışında kalıyor ise ekranı kaydırarak görüntü ortalanabilir.

Görüntü Kilitle

Diğer kesitlerde de aynı detayın, aynı ekran büyüklüğünde gelmesi için kullanılan işlemdir.

Arka Fon Rengi Seç

Çizim penceresi arka fon rengini belirlemek için kullanılır.

Film Oynatıcı

Kesitlerin klavye ve mouse kullanımına gerek kalmadan sıra ile ekrana gelmesi sağlanabilir. Bekleme Süresi (sn): Her kesitte bekleme süresi saniye cinsinden belirlenir Başlangıç Kilometresi: Görüntülenecek kesitler için başlangıç kilometresi belirlenebilir. Bitiş Kilometresi: Görüntülenecek kesitler için bitiş kilometresi belirlenebilir Seçili Kilometreden Başla: Seçenek işaretlenirse başlangıç kilometresi olarak kesitler bölümünde seçilen kilometre referans alınır.

Makrolar 1

14. Makrolar Makrolar, kullanıcıya kolaylık sağlamak amacıyla tasarlanmış küçük bir programlama dili olarak tanımlanabilir. Makrolar kullanılarak, yapılması zaman alan bir çok işlem pratik bir şekilde çözümlenebilir. Bu küçük programlama dili şu an NETCAD/NETPRO içerisinde, • Enkesit Editörü • Kübaj Editörü • Platform Editörü • Enkesit Tabloları içerisinde kullanılmaktadır. Bu bölümde kullanıcıya, makro editörüne giriş, makroların hazırlanması ve çalıştırılması ile ilgili bilgiler verilecektir.

14.1. Makro Editörü Makro Editörüne girmek için Kesit Editörü, Kübaj Editörü ve Platform Editöründe Makro Edit İşlemi, Enkesit Tabloları işleminde ise Tablo Makrosu Hazırla işlemi kullanılır.

İşlemin seçilmesi ile birlikte daha önceden oluşturulan makroların bulunduğu liste ekrana gelir. Bu ekrandan daha önce oluşturulan makrolar seçilerek [Sil] işlemi ile silinebilir. Seçilen makroların içerikleri Ön izleme Penceresinde görülebilir. Daha önceden hazırlanmış bir makroyu Editlemek için makro seçilir ve Tamam butonuna basılır, Makro Editörüne geçtikten sonra gerekli editlemeler yapılır. Yeni Makro oluşturmak içinde ilk önce mevcut makrolardan birisi seçilerek Tamam butonu ile Makro Editörüne geçilir. Daha sonra Dosya menüsünden Yeni işlemi seçilerek boş bir makro dosyası açılır.

Makrolar 2

Makro Editöründeki işlemler Dosya menüsü içerisinden ve ORNEK MAKRO ekranında sağ mouse tuşuna basılarak açılan pencereden seçilebilir. Makrolara istenirse açıklama bilgisi girilebilir.

Dosya Menüsünde yer alan işlemler aşağıda anlatılmıştır; • Yeni: Boş bir makro dosyası açmak için kullanılır. Editördeki makro silinerek

boş bir dosya oluşturulur ve yeni makro yazılır. • Yükle: Daha önceden oluşturulan makrolar seçilerek editöre yüklenir. • Sakla: Oluşturulan makro dosyası saklanır. • Farklı Sakla: Oluşturulan makro dosyası yeni bir isim verilerek saklanır. • ASCII Yükle: Eski versiyonlarda oluşturulmuş ASCII yapıdaki makro

dosyalarının yüklenmesi için kullanılır. • ASCII Sakla: Oluşturulan makro dosyalarının ASCII yapıda saklanması için

kullanılır.

Makrolar 3

14.2. Kesit Editörü Makroları Enkesit Editörü makroları, editörde seçili olan kesit dosyasında bulunan noktaların kodlarına bağlı olarak oluşturulan makrolardır. Bu nedenle Makro yazmaya başlamadan önce Kesit Editöründe ilgili kesit dosyası seçilmiş olmalıdır. Kesit Editörü makrolarında temel kural kesitleri oluşturan noktaların hesaplatılması işlemidir. Hesaplatılan noktalar daha sonra “Ekle” makrosu ile enkesitin oluşturulmasında kullanılır. Yazmış olduğunuz makroları daha sonra oluşturacağınız kesit dosyalarında kullanmak daha da önemlisi NETCAD/NETPRO’yu iyi bir şekilde kullanabilmek için kodlamalarda standartlaşmaya gitmeniz önerilir. Makro yazabilmek için ilk önce Yeni Makro satırı seçilir ve makro penceresinde (sağ pencere) sağ mouse tuşuna basarak açılan pencereden istenen işlem seçilir. Makro yazarken araya ekleme yapılabilir bunun için eklenecek satırın altındaki satır seçildikten sonra mouse sağ tuşuna basılır ve işlem seçilir. • Adını Değiştir: Oluşturulan makro dosyasının adını girmek yada

değiştirmek için kullanılır. Yeni oluşturulan makro dosyaları için mutlaka Adını Değiştir işlemi ile isim girilmelidir.

• Makro Edit: Oluşturulan satırlar daha sonra tekrar seçilerek editlenebilir.

Editleme işlemi için ayrıca ilgili satır mouse ile iki kez seçilerek editleme yapılabilir.

• Makro Sil: Seçili olan satırın silinmesi için kullanılır. • Soldan Topla: Kod bilgisi girilir. Girilen Kod’a

kadar olan tüm noktalar makro sonucu oluşacak dosyaya eklenir.

• Topla: 2 Kod girilir. Girilen Kodlar arasında kalan

tüm noktalar makro sonucu oluşacak dosyaya eklenir.

Makrolar 4

• Sona Kadar Topla: Başlangıç noktası girilir. Girilen noktadan sonraki tüm noktalar makro sonucu oluşacak dosyaya eklenir.

• Nokta: Yeni nokta hesaplamak için kullanılacak işlemlerin bulunduğu

menüdür. Bu menüden uygun işlem seçilerek yeni nokta hesaplatılabilir.

Nokta Kodundan Tanım ile Hesapla: Tanım ile yeni nokta hesaplanması işlemidir. Hesaplanacak nokta için isim girilir, kullanılacak referans nokta seçilir ve tanım girilir.

İki Doğrunun Kesişimi: İki doğrunun kesişimlerinin hesaplanarak yeni bir nokta oluşturulması işlemidir. Daha önce işlemde kullanılacak doğrular makro ile tanımlanmış olmalıdır. Oluşacak nokta için isim girilir, 1. Doğru ve 2. Doğru seçilir. Hesaplanacak yeni nokta için Kod girilir.

Doğrunun Uç Noktaları: Doğruların başlangıç ve bitişlerinin nokta olarak tanımlanması için kullanılan işlemdir. Daha önce işlemde kullanılacak doğrular makro ile tanımlanmış olmalıdır. Oluşacak nokta için isim girilir, İşlemde kullanılacak doğru seçilir. Doğrunun Başlangıç, Bitiş seçeneklerinden uygun olan işaretlenir. Hesaplanacak yeni nokta için Kod girilir.

Makrolar 5

Önceki Noktadan Tanım ile Hesapla: Nokta makrosu ile oluşturulan noktalar kullanılır. Hesaplama verilen tanıma göre yapılır. Oluşacak nokta için isim girilir, İşlemde kullanılacak nokta seçilir ve tanım girilir.

• Doğru Yap: İki nokta arasını doğru olarak tanımlamak için kullanılır. Başlangıç noktası tipi ve Bitiş noktası tipi için değişik seçenekler kullanılabilir. KOD: Başlangıç ve Bitiş noktası için kullanılacak kod noktaları seçilir. <KOD: Kodu girilen noktadan bir önceki nokta kullanılır. >KOD: Kodu girilen noktadan bir sonraki nokta kullanılır. =i (Kesitin i. Noktası): Numaralar soldan başlayarak hesaplanır. İlgili noktanın sıra numarası girilerek doğru tanımlanır. $Px Nokta Makrosu: Makroda tanımlanan noktalar kullanılarak doğru tanımlanır. Ekle: Enkesit noktaları ve tanımlanan noktalar seçilerek yeni kesit tanımlanır. Nokta ve Kodlar bölümünde kesit dosyasındaki tüm noktalar ve makroda tanımlanan noktalar yer alır. Seçilen Noktalar ve Kodlar bölümünde ise oluşacak enkesit dosyasında yer alacak noktalar eklenir, çıkarılır yada sırası değiştirilebilir. Noktalar soldan sağa doğru sıralı olmalıdır. Ekleme, çıkarma ve sıra değiştirme işlemleri oklar yardımı ile yapılır.

Makrolar 6

Paralel: Oluşturulan doğruların paralel olarak ötelenmesi amacıyla kullanılır. Değerler doğrunun oluşturulma yönüne göre sol negatif (-), sağ pozitif (+) olarak girilir. Doğru: İşlemde kullanılacak doğru seçilir. Doğrunun daha önce tanımlanmış olması gerekmektedir. Mesafe: Sabit yada değişken bir değer girilir. Bunun için öncelikle Sabit yada Değişken seçeneğinin işaretlenmiş olması gerekmektedir. Değişkenler için daha önceden, Değişkenler makrosu ile liste oluşturulmuş olmalıdır. Sabit seçeneğinin işaretlenmesi durumunda sayısal değer girilir. Değişken seçeneğinin işaretlenmesi durumunda istenen değişken listeden seçilir. Değişken seçeneğinin kullanılmasının avantajı makronun çalıştırılması sırasında yeni değer girilebiliyor olmasıdır.

• Değişkenler: Kullanılacak değişkenlerin tanımlandığı bölümdür. Değişken ekleme ve silme işlemi mouse sağ tuşuna basılarak yapılır, Değişken ekle işlemi ile açılan pencereden değişkenin adı ve değeri girilir. Sil işlemi ise listede seçili olan değişkeni silmek için kullanılır.

• Uzat: Oluşturulan doğruların sola/ sağa uzatılması için kullanılır. Uzatma işlemi başka bir doğruya uzatma olarak algılanmamalıdır. Verilen mesafe/değişken kadar uzatma yapılır. Yön: Uzatmanın eksene göre sola yada sağa mı olacağı belirlenir. Doğru: Uzatma işleminin yapılacağı doğru seçilir. Mesafe: Sabit yada değişken bir değer girilir. Bunun için öncelikle Sabit yada Değişken seçeneğinin işaretlenmiş olması gerekmektedir. Değişkenler için daha önceden, Değişkenler makrosu ile liste oluşturulmuş olmalıdır. Sabit seçeneğinin işaretlenmesi durumunda sayısal değer girilir. Değişken seçeneğinin işaretlenmesi durumunda istenen değişken listeden seçilir.

Makrolar 7

Değişken seçeneğinin kullanılmasının avantajı makronun çalıştırılması sırasında yeni değer girilebiliyor olmasıdır.

• IF/ENDIF: Makroların çalışması nokta koşuluna bağlıdır. Makroda kullanılan nokta o kesitte varsa makro çalışır yoksa makro hata verir. Bu nedenle bazı kesitler için nokta koşulunun kullanıcı tarafından belirlenmesi gerekebilir. Örneğin dolgu kesitlerindeki ve yarma kesitlerindeki kodlandırma farklı olduğu için dolgu ve yarma durumu için koşul vermek gerekebilir. Koşul için IF makrosu seçilir ve koşulun bağlı olduğu nokta belirlenir. Koşulun bitiminde ENDIF makrosu kullanılır.

Makrolar 8

14.2.1. Örnek Kesit Editörü Makrosu Kesit Editörü makrolarının daha iyi anlaşılması amacı ile aşağıdaki örneği incelemeniz faydalı olacaktır. Makro Kodu

$MAKRO ÖRNEK MAKRO (FORMASYON) $L1 <YKO,YKO // $L2 YKO,EKS // $L3 EKS,YKA // $L4 YKA,>YKA // $MP $L2 0.5 // $MP $L3 0.5 // $P1 X YKO,$L1,$L2 // $P2 N EKS,-0.5,0,EKS // $P3 X YKA,$L3,$L4 // $E $P1+$P2+$P3 //

Makro ile Formasyon Yüzeyi Oluşturulması • Doğru (L1)

Başlangıç Noktası: “<YKO” Bitiş Noktası: “YKO”

• Doğru (L2) Başlangıç Noktası: “YKO” Bitiş Noktası: “EKS”

• Doğru (L3) Başlangıç Noktası: “EKS” Bitiş Noktası: “YKA”

• Doğru (L4)

Başlangıç Noktası: “YKA” Bitiş Noktası: “>YKA”

Makrolar 9

• Paralel Doğru: “L2” Mesafe: “0.50”

• Paralel

Doğru: “L3” Mesafe: “0.50”

• Nokta (2 Doğrunun Kesişimi)

Nokta No: “1” Doğru 1: “L1” Doğru 2: “L2”

• Nokta (2 Doğrunun Kesişimi)

Nokta No: “1” Doğru 1: “L1” Doğru 2: “L2” Yeni Nokta Kodu: “YKO”

• Nokta (Nokta Kodundan Tanım ile Hesapla)

Nokta No: “2” Referans Nokta Kodu: “EKS” Tanım: “-0.50,0,EKS”

• Nokta (2 Doğrunun Kesişimi)

Nokta No: “3” Doğru 1: “L3” Doğru 2: “L4” Yeni Nokta Kodu: “YKO”

• Ekle

P1,P2,P3

Makrolar 10

14.3. Kübaj Editörü Makroları Enkesitler oluşturulduktan sonra yapılabilecek her türlü kübaj hesabı için makro komutları kullanılabilmektedir. Makro sonucu hesaplanan değerler gene makro içerisinden seçilen rapor dosyası ile çıktı olarak alınabilir. • Adını Değiştir: Oluşturulan makro dosyasının adını girmek yada

değiştirmek için kullanılır. Yeni oluşturulan makro dosyaları için mutlaka Adını Değiştir işlemi ile isim girilmelidir.

• Makro Edit: Oluşturulan satırlar daha sonra tekrar seçilerek editlenebilir.

Editleme işlemi için ayrıca ilgili satır mouse ile iki kez seçilerek editleme yapılabilir.

• Makro Sil: Seçili olan satırın silinmesi için kullanılır. • Dosya Seç: Bu bölümden makroda

kullanılacak tüm dosyaların kullanıcıya sorulması sağlanır. Mouse sağ tuşu “Ekle” işlemi ile listeye ekleme ve yine Mouse sağ tuşu “Çıkart” işlemi ile listeden silme yapılabilir. Listeye ekleme işlemi tek tek her dosya için yapılır, eklenecek dosya için Dosya Açıklaması ve Dosya Tipi girilir.

• Alan Hesabı: Alan Hesabı için kullanılır. Alan

Hesabı işlemi aynı makro içerisinde birden çok kullanılarak farklı dosyalar arasında farklı kolonlara alanlar hesaplatılabilir. Kolon: Değerlerin yazılacağı kolon seçilir. Dosya 1,Dosya 2: Hesapta kullanılacak kesit dosyaları seçilir.

Makrolar 11

• Kolonlar Arası Hesap: Kolonlar arası aritmetik hesaplamalar yapılabileceği gibi bir kolonun bir sabitle çarpılması bölünmesi gibi hesaplamalarda da kullanılabilir.

• Mutlak Değer: Seçilen kolonun Kazı ve Dolgu değerlerinin mutlak değerlerinin toplamı kazı kolonuna aktarılır.

• İki Kolon Yer Değiştir: Seçilen iki kolondaki değerler yer değiştirilir.

• Kübaj Hesabı: Seçilen kolonların kübaj hesaplarının yaptırılması amacıyla kullanılır.

• Kolon Kazı ve Dolgusu Yer Değiştir: Seçilen kolonun Kazı ve Dolgu değerleri yer değiştirilir.

• Rapor: Kullanılacak rapor dosyası seçilir. Makro sonucu hesaplanan değerler seçilen rapor formatında ekrana gelir.

Makrolar 12

14.3.1. Örnek Kübaj Editörü Makrosu Kübaj Editörü makrolarının daha iyi anlaşılması amacı ile aşağıdaki örneği incelemeniz faydalı olacaktır. Makro Kodu

$MAKRO SIYIRMA $DS // YOL,KSP ARAZI,KSE SIYIRMA,KSE $SON $AH A // @0 @2 $SON $AH B // @0 @1 $SON $HE // C=@AK-@BK C=@AD-@BD $SON $MD C // $HE // D=@AK+@BK+@CK D=0 $SON

Makro ile Kazı, Dolgu ve Sıyırma Kazısı Alanları Hesabı • Dosya Seç

Yol,KSP Arazi,KSE Sıyırma,KSE

• Alan Hesapla

Kolon: “A” Kolonu. Dosya1: Yol,KSP Dosya2: Sıyırma,KSE

• Alan Hesapla

Kolon: “B” Kolonu. Dosya1: Yol,KSP Dosya2: Arazi,KSE

• Kolonlar Arası Hesap

Kolon Formül C @AK-@BK C @AD-@BD

Makrolar 13

• Mutlak Değer

Kolon: “C” Kolonu. • Kolonlar Arası Hesap

Kolon Formül D @AK+@BK+@CK D 0 (Sıfır)

• Rapor

Sıyırma 1 Makrosu Sonucu Alanlar

14.4. Platform Editörü Makroları Benzer nitelikteki tip kesitler için hazırlanacak makrolar ile tekrar tekrar yüzey tanımlamak yerine tek seferde kesitler hızlı ve pratik bir şekilde oluşturulabilir. Bunun için kullanılması gereken makro komutları ile ilgili açıklamalar aşağıda verilmiştir. • Adını Değiştir: Oluşturulan makro dosyasının adını girmek yada

değiştirmek için kullanılır. Yeni oluşturulan makro dosyaları için mutlaka Adını Değiştir işlemi ile isim girilmelidir.

• Makro Edit: Oluşturulan satırlar daha sonra tekrar seçilerek editlenebilir.

Editleme işlemi için ayrıca ilgili satır mouse ile iki kez seçilerek editleme yapılabilir.

• Makro Sil: Seçili olan satırın silinmesi için kullanılır. • Dosya Seç: Bu bölümden makroda

kullanılacak tüm dosyaların kullanıcıya sorulması sağlanır. Mouse sağ tuşu “Ekle” işlemi ile listeye ekleme ve yine Mouse sağ tuşu “Çıkart” işlemi ile listeden silme yapılabilir. Listeye ekleme işlemi tek tek her dosya için yapılır, eklenecek dosya için Dosya Açıklaması ve Dosya Tipi girilir.

Makrolar 14

• Doğal Zemin: Dosya seç makrosunda tanımlanan dosyalardan, doğal zemin dosyası olarak kullanılacak dosya seçilir. Genel olarak seçilen dosya, tip kesitlerin kilometrelerinin belirlenmesinde ve uzatma işleminde kullanılır.

• Yol Dosyası: Dosya seç makrosunda tanımlanan

dosyalardan, yol dosyası olarak kullanılacak dosya seçilir. Enkesite Çevir ve Uzat makrosu sonucunda oluşacak dosyadır.

• Yol+Şev: Yol tanımı, şev tanımı, kritik yükseklik ve mesafe tanımlarının

beraber verildiği makro tanımıdır. Yol + Şev tanımı kullanıcı için kolaylık sağlayan bir tanımdır, tüm değerler tek işlemde girilir, İstenirse Yol Tanım, Dolgu Tanım, Yarma Tanım, Kritik Yükseklik ve Mesafe makroları ile değerler ayrı ayrı da verilebilir.

• Yol Tanım: Sadece yol tanımının verildiği makro tanımıdır. Yolun solu ve

sağı için ayrı ayrı tanım yapılır. • Dolgu Tanımı: Sadece dolgu şevinin tanımlandığı makrodur. Yolun solu ve

sağı için ayrı ayrı tanım yapılır. • Yarma Tanımı: Sadece yarma şevinin tanımlandığı makrodur. Yolun solu ve

sağı için ayrı ayrı tanım yapılır. • Kritik Yükseklik ve Mesafe: Sadece kritik yükseklik ve mesafe değerlerinin

girildiği bölümdür. Yolun solu ve sağı için ayrı ayrı tanım yapılır. • Şev Uygula: Yol, Dolgu, Yarma, Kritik Yükseklik ve Mesafe makroları ayrı

ayrı kullanılmışsa (Yol+Şev makrosu kullanılmamışsa) şevlerin oluşturulması için Şev Uygula makrosu kullanılmalıdır.

• Enkesite Çevir: İşlem sonunda enkesit dosyası oluşturulur fakat uzatma

işlemleri yapılmaz şevler olduğu gibi bırakılır. • Enkesite Çevir ve Uzat: İşlem sonunda seçilen arazi dosyasına göre gerekli

uzatma, kırpma işlemleri yapılarak enkesit dosyası oluşturulur. • Sapma: Bilindiği gibi tanımlar, girilen kırmızı kot değerindeki bir eksenden

sola ve sağa doğru yapılmaktadır. Sapma makrosu ile tanımların istenilen bir kot/ mesafeye göre verilmesi mümkündür. Bunun için 3 tane seçenek kullanılabilir. Sapmalarla ilgili ayrıntılı bilgi için kitabın Platform Editörü bölümünü incelemeniz faydalı olacaktır.

Makrolar 15

• Diğer: Yüzey tanımlamada kullanılan diğer bazı standart işlemlerin bulunduğu menüdür. Bu menü içerisinden Kilometre Oku, Kilometre Sil, Kot Kaydır ve Kırmızı Kot Hesapla işlemleri seçilerek kullanılabilir.

14.4.1. Örnek Platform Editörü Makrosu Platform Editörü makrolarının daha iyi anlaşılması amacı ile aşağıdaki örneği incelemeniz faydalı olacaktır. Makro Kodu

$MAKRO MAKRO1 $DS // Yol,KSP Arazi,KSE $SON $DZ @1 // $YOL @0 // $KMOKU @1 // $KIRMIZIKOTHESAPLA // $YS * // SolY=3.5%D,YKO SolSY=1.2,3,HDO 1,1,KYO SolSD=-2,3,KDO SolKY=1.2 SolKM=3 SagY=3.5%D,YKA SagSY=1.2,3,HDA 1,1,KYA SagSD=-2,3,KDA SagKY=1.2 SagKM=3 $SON $UCEVIR * // YolKenari(YKO,YKA) HendekDibi(HDO,HDA) $SON

Örnek Platform Editörü Makrosu • Dosya Seç

Yol,KSP Arazi,KSE

• Arazi Dosyası

Arazi,KSE

• Yol Dosyası

Yol,KSP

• Diğer-Kilometre Oku

Makrolar 16

Arazi,KSE • Diğer-Kırmızı Kot Hesapla • Yol+Şev

Kilometre Süzgeci * Solda Yol 3.5%D,YKO Sağda Yol 3.5%D,YKA

Solda Dolgu Tanımı -2,3,KDO Sağda Dolgu Tanımı -2,3,KDA Solda Yarma Tanımı -1.2,3,HDO 1,1,KYO Sağda Yarma Tanımı -1.2,3,HDA 1,1,KYA

Hendek Kritik Yüksekliği 1.2 Hendek Kritik Mesafesi 3

• Enkesite Çevir ve Uzat

14.5. Enkesit Tablo Makroları Enkesit Tabloları bölümünden hazırlanan makrolar, enkesit Çizimleri sonrasında enkesit değerlerinin (alan değerleri, kot ve mesafe değerleri vs.), enkesitlerin yanına yazdırılması amacıyla kullanılır. Makro yardımıyla istenen değerler öncelikle bir dosyaya yazılır, daha sonra bu değerler program tarafından okunarak enkesitlerin yanına yazdırılır. • Adını Değiştir: Oluşturulan makro dosyasının adını girmek yada

değiştirmek için kullanılır. Yeni oluşturulan makro dosyaları için mutlaka Adını Değiştir işlemi ile isim girilmelidir.

• Makro Edit: Oluşturulan satırlar daha sonra tekrar seçilerek editlenebilir.

Editleme işlemi için ayrıca ilgili satır mouse ile iki kez seçilerek editleme yapılabilir.

• Makro Sil: Seçili olan satırın silinmesi için kullanılır. • Dosya Seç: Makroda kullanılacak dosyaların

seçildiği bölümdür. Genel olarak Enkesit Tablosu Makroları ile direk olarak ilgili olan dosyalar; Enkesit (KSP,KSE) Dosyaları, Kübaj (KUB) Dosyaları ve makro sonucu oluşturulan bilgilerin kaydedildiği Enkesit Tablosu (EKT) Dosyalarıdır. Gelişen yapı içerisinde gerektiğinde bu listeye yeni dosya tipleri de eklenebilecektir.

Dosya Seç işlemi seçildiğinde ekrana yan taraftaki pencere gelir. Bu pencereden makroda kullanılacak dosya adı girilir ve dosyanın tipi belirlenir. İstenirse

Makrolar 17

makroya açıklama bilgisi girilebilir. Girilen bilgiler Kabul butonu ile eklenir. • Tablo Hazırla: Makroda kullanılan değişkenlerin seçildiği bölümdür.

Açıklama: İstenirse makro ile ilgili açıklama bilgisi girilebilir.

Enkesit Tablosu: Makro sonucu bilgilerin kaydedileceği dosyadır. Bilgiler bu bölümden seçilen dosyaya yazılır. Tek EKT dosya seçilmişse bu dosya varsayılan dosyadır.

Kilometre Referansı: Referans olarak kilometre bilgilerinin alınacağı dosya seçilir. Sadece bir tane kesit dosyası seçilmişse bu dosya varsayılan dosyadır.

Komut Penceresi: Makro kullanılan değişkenleri seçileceği penceredir. Enkesit Tablosu Makrolarında 3 tip değişken vardır; Enkesit Değerleri, Diğer Kübaj Değerleri ve Kazı Dolgu Alanları. Enkesit Değerleri: Mesafe ve Kot değerlerinin yazdırılması için kullanılan değişkenlerin bulunduğu bölümdür. Açıklama Açıklama yazısı, ekranda ilgili değerin karşısında çıkar.

(Örneğin “Sol Şev Kazığı L : ” ) Dosya Seçilen değişkenin okunacağı enkesit dosyası bu bölümden

seçilir. Birim İlgili değişken için birim değeri bu bölümden seçilir yada

girilebilir. (Örneğin “m2, m3, m, ... ” ) Değer Değişkenlerin seçildiği bölümdür. Değişkenler programda

tanımlıdır, bu bölüme ekleme yapılamaz. EKM Enkesitin kilometre değeri yazdırılabilir. SOLSEVAMES Sol şev kazığının eksene olan mesafesi yazdırılabilir. SOLSEVKOT Sol şev kazığının kot değeri yazdırılabilir. SAGSEVAMES Sağ şev kazığının eksene olan mesafesi yazdırılabilir. SAGSEVKOT Sağ şev kazığının kot değeri yazdırılabilir. SOLSEVEGIM Sol şev eğimi yazdırılabilir. SAGSEVEGIM Sağ şev eğimi yazdırılabilir.

Makrolar 18

Diğer Kübaj Değerleri: Toprak sınıfı ile ilgili değerlerin yazdırılması için kullanılan değişkenlerin bulunduğu bölümdür. Açıklama Açıklama yazısı, ekranda ilgili değerin karşısında çıkar.

(Örneğin “Sıkışma Değeri : ” ) Dosya Seçilen değişkenin okunacağı enkesit dosyası bu bölümden

seçilir. Birim İlgili değişken için birim değeri bu bölümden seçilir yada

girilebilir. (Örneğin “m2, m3, m, ... ” ) Değer Değişkenlerin seçildiği bölümdür. Değişkenler programda

tanımlıdır, bu bölüme ekleme yapılamaz. SK SIKISMA Sıkışma değeri yazılır. KABARMA Kabarma değeri yazılır. TOPRAK Toprak % değeri yazılır. KUSKU Küskü % değeri yazılır. YKAYA Yumuşak Kaya % değeri yazılır. SKAYA Sert Kaya % değeri yazılır. CSKAYA Çok Sert Kaya % değeri yazılır.

Kazı/Dolgu Alanları: Seçilen kübaj dosyasından, istenilen kolondaki kazı/dolgu değerinin yazdırılması için kullanılan bölümdür. Kazı/Dolgu Kazı ve Dolgu değerleri aynı kolonda farklı alanlarda

tutulduğu için ayrıca Kazı veya Dolgu olduğu başlangıçta seçilmelidir.

Açıklama Açıklama yazısı, ekranda ilgili değerin karşısında çıkar. (Örneğin “Sıyırma Kazısı : ” )

Dosya Seçilen değişkenin okunacağı enkesit dosyası bu bölümden seçilir.

Birim İlgili değişken için birim değeri bu bölümden seçilir yada girilebilir. (Örneğin “m2, m3, m, ... ” )

Kolon Kazı/Dolgu alanlarının kübaj dosyasından okunması amacı ile kullanılır. Bu işlemde Değişkenler yerine Kolon kullanılır. Yani ilgili değerin hangi kolondan okunacağı belirlenir.

Makrolar 19

Kot ve Mesafe Farkları: Kot ve mesafe farklarının hesaplatılmasına yönelik işlemlerin yapıldığı bölümdür. İşlem için hesaplanacak değer ve hesaplamada kullanılacak dosya/dosyaların seçilmesi gereklidir. Hesaplanacak Değer Ara mesafe Dosya 1 ve Kod 1, Dosya 2 ve Kod 2 seçilir.

Aynı dosyadaki iki kod arasındaki mesafe hesaplatılabileceği gibi farklı iki dosyadaki kodlar arasındaki mesafe de hesaplatılabilir.

Kot Farkı Dosya 1 ve Kod 1, Dosya 2 ve Kod 2 seçilir. Aynı dosyadaki iki kod arasındaki kot farkı hesaplatılabileceği gibi farklı iki dosyadaki kodlar arasındaki kot farkı da hesaplatılabilir.

“Kod 1” deki Kot Farkı Dosya 1, Kod 1 ve Dosya 2 seçilir. Dosya 1 ve Dosya iki farklı dosyalar olmalıdır. Kod 1 noktasında iki dosya arasındaki kot farkı hesaplanır.

Belirli mesafedeki kot farkı

Sol için negatif, sağ için pozitif değer girilir. Seçilen iki dosya arasında verilen mesafedeki kot farkı hesaplanır.

Sil: Seçili olan satırın (yapılan tanımlamanın) silinmesi amacıyla kullanılır.

Ok tuşları ile seçilen satır aşağı yada yukarı kaydırılarak sıralama değiştirilebilir.

Makrolar 20

14.5.1. Örnek Enkesit Tablosu Makrosu Enkesit Tabloları makrolarının daha iyi anlaşılması amacı ile aşağıdaki örneği incelemeniz faydalı olacaktır. Makro Kodu

$MAKRO ALANLAR $DS // Yol Dosyası,KSP Kübaj Dosyası,KUB Enkesit Tablo,EKT $SON $TABLO // @2 REF,=@0 KM Sıyırmalı Kazı Alanı,m2=@1 @AK:0 Sıyırmalı Dolgu Alanı,m2=@1 @AD:0 Kazı Alanı,m2=@1 @BK:0 Dolgu Alanı,m2=@1 @BD:0 Sıyırma Kazısı,m2=@1 @CK:0 $SON

Makro ile Kazı, Dolgu ve Sıyırma Kazısı Değerleri Tablosu İşlem için öncelikle kübaj değerleri hesaplatılmış olmalıdır. Kübaj hesabında;

Yol Sıyırma Alanları A Kolonu Yol Doğal Zemin Alanları B Kolonu Sıyırma Alanları C Kolonu

olarak hesaplatılmış olsun. • Dosya Seç

Yol Dosyası,KSP Kübaj dosyası,KUB Enkesit Tablo,EKT

• Tablo Hazırla (Kazı Dolgu Alanları seçilecek)

Kazı/Dolgu: Kazı Açıklama: Sıyırmalı Kazı Alanı Dosya: Kübaj Dosyası,KUB Birim: m2 Kolon: A

Makrolar 21

Kazı/Dolgu: Dolgu Açıklama: Sıyırmalı Dolgu Alanı Dosya: Kübaj Dosyası,KUB Birim: m2 Kolon: A

Kazı/Dolgu: Kazı Açıklama: Kazı Alanı Dosya: Kübaj Dosyası,KUB Birim: m2 Kolon: B

Kazı/Dolgu: Dolgu Açıklama:Dolgu Alanı Dosya:Kübaj Dosyası,KUB Birim: m2 Kolon: B

Kazı/Dolgu: Kazı Açıklama:Sıyırma Kazısı Dosya:Kübaj Dosyası,KUB Birim: m2 Kolon: C

Manuel Kesit Girişi 1

15. Manuel Kesit Girişi İşleme Kesit Editörü ekranında mouse sağ tuşuna basılarak açılan menüden Edit işlemi ile girilebilir. Ayrıca İmar veya Harita modülü yüklü kullanıcılar hesap menüsü içerisindeki Netveri kısmından Enkesit Editörünü seçerek de ulaşabilirler. Kesit verilerinin metin ekranda görüntülendiği, klavyeden veri girişi ve değişikliklerin yapılabilmesi için düzenlenmiş bir bölümdür. Enkesit editörü

işlemine girilmesi ile birlikte dosya seçim penceresi gelir, buradan yeni bir dosya ismi verilerek açılabilir veya mevcut dosyalar ekleme ve değişiklikler için seçilebilir. • Kesit No: Yalnızca kullanım sırasında kilometreye ek bir referans özelliği

taşır. Bunun dışında herhangi bir özelliği yoktur. • Kilometre: Kesitin, kesit alınan güzergah başlangıcına olan mesafesidir.

Aynı kilometrede iki kesit olması durumunda yalnızca ilk kesit dikkate alınır. • Eksene Mesafe: Kesit üzerindeki noktaların eksene olan mesafesidir.

Kilometre artış yönünde sol taraf negatif, sağ taraf pozitiftir. Değerlerin karışık girilmesi durumunda “F5” tuşu Sıralama işlemi gerekli düzeltmeyi yapacaktır.

• Kot: Noktanın kotudur. Bir kesit dosyası içerisindeki tüm kotlar aynı

referansa bağlıdır. • Kod: Noktanın özelliği ile ilgili kullanıcı tanımlı koddur. Bu kodların

tanımlanması zorunlu olmamakla birlikte, tanımlanması durumunda çizim ve raporlamada pek çok kolaylık sağlayacaktır.

Manuel Kesit Girişi 2

15.1. Editör Kullanımı "F2" tuşuna basılarak kayıtlar üzerinde değişiklik yapılabilir. "F3" tuşuna basılarak yeni bir kayıt satırı açılır. Veri girişi bittiğinde ekleme modundan Esc tuşu ile çıkılır. "F4" tuşuna basılarak istenilen kesite; numara, kilometre ve kod verilerek ulaşılabilir.

• Kesit No: Kesit numarası verilerek arama yapılır. • Kesit Kilometre: Kesit kilometresinden arama yapılır. Kesit kilometresi

3 desimal noktası ile birlikte verilmelidir. Arama her zaman son bulunulan kayıttan dosya sonuna doğru yapılır. Herhangi bir kayıt bulunamaması durumunda mesaj verilir ve bir sonraki arama tekrar dosya başından itibaren yapılır.

• Nokta Kodu: Nokta kodundan arama yapılır. Aynı kod pek çok kesitte

bulunabilir. İşlem arka arkaya girilerek tüm kesitler taranabilir. Uygun kaydın bulunması ile, kayıt ekrana gelir. Bulunamaması durumunda bulunamadı mesajı gelir ve pencere kapanır.

"F5" tuşu yada Mouse sağ tuşu ile işlem menüsüne ulaşılabilir. Bu menüden;

• Yükle: Mevcut kesit dosyalarını yüklemek için kullanılır. • Sakla: Üzerinde çalışılan dosya yeni bir isim verilerek saklanabilir. • Sırala: Kesitler kilometre ve eksene mesafe sırasına sokulur

"F6" tuşu ile bulunulan satırın üzerine yeni bir satır açar. "F7" tuşu bulunulan satır silinir. Aynı işlem Delete tuşu ile de yapılabilir. "F9" tuşu ile çıkmadan saklama yapılabilir. Veri girişi sırasında, veri kaybını engellemek için periyodik aralıklarla girilen veriler saklanmalıdır.

Manuel Kesit Girişi 3

15.2. Kayıt Girişi "F3" tuşuna basılması ile yeni bir kayıt satırı açılır. Kursor Kesit No üzerindedir. Bir değer girilmesi durumunda kayıt kesit başlığı olur, daha sonra kilometre değeri sorulur. Kesit numarasının boş geçilmesi durumunda kursor eksene mesafe alanı üzerine geçer ve sırasıyla kot ve nokta kodu değerleri sorulur. Ekleme modunda iken veri girişine Enter tuşu ile devam edilmelidir. Ctrl+Sola/Sağa ok tuşları ile yatayda, Yukarı/Aşağı ok tuşları ile düşeyde kayıtlar arasında dolaşılabilir. Sola/Sağa ok tuşu ile ise aynı kayıt içerisinde hareket edilebilir. Ekleme modunda iken yatay veya düşeyde yer değiştirme yapılırsa değiştirme (F2) moduna geçilir. Aksi takdirde kayıt ekleme işlemi Esc tuşuna basana kadar devam eder. "F2" tuşu ile kayıtlar üzerinde değişiklik yapılabilir. Değişiklikler yapıldıktan sonra ekleme modundan Esc tuşu ile çıkılır. Ekleme veya değiştirme modunda değil iken kesinlikle kayıtlar üzerinde değişiklik yapılamaz.

Dosya Tipleri 1

16. Kullanılan Dosyalar Aşağıda genel olarak Netcad ve NETCAD/NETPRO’da kullanılan dosya tipleri ile ilgili açıklayıcı bilgiler verilmiştir.

Netcad çizim dosyası

*.NCZ Netcad grafik ortamında hazırlanan ve dosya tipi değiştirilmeden saklanan tüm dosyalar *.NCZ uzantısını alırlar.

Netcad çizim dosyası yedeği

*.$NC Netcad ortamında hazırlanan dosyalar kaydedildiğin de otomatik olarak, kaydedilen dosyanın eski hali *.$NC uzantısı ile yedek olarak saklanır. Her saklama işlemi sonrası yeni yedek dosyası, eski yedeği siler, yani dosyanın sadece bir yedeği olur. Netcad nokta dosyası

*.NCN Netcad de noktalar çizim dosyaları içerisinde tutulabileceği gibi ayrı nokta dosyaları olarak da tutulabilir, bunun gerekliliği, Netveri veri giriş programında üretilmiş dosyaları okuyabilmek ve bu programa nokta verilerini gönderebilmek içindir. NETCAD/NETPRO proje dosyası

*.PRJ

İşlemlerde en son kullanılan dosyalar,Bitkisel toprak kalınlık değerleri, enkesit çizim parametreleri, profil çizim parametreleri, brükner dengelemesi ve brükner çizim parametreleri gibi birçok verinin içinde tutulduğu dosyadır. Karışıklık olmaması için her proje için farklı dizin açılması, farklı proje isimleri verilerek çalışılması önerilir. Güzergah dosyası

*.KTB İçerisinde Yatay some, Düşey some, Kilometre başlangıç, Rakortman ve Serbest dever gibi genel olarak güzergah ile ilgili bilgilerin tutulu olduğu dosyadır. Enkesit dosyaları

*.KSE *.KSP

KSE ve KSP dosyaları içerik olarak aynı dosyalardır. Bu dosyaları ayırmaktaki amaç tabi zemin dosyaları ile kullanıcının kendi tanımladığı dosyaların birbirine karışmasını engellemektir. Kullanıcı isterse tüm kesit dosyalarının aynı uzantı ile kullanabilir. Platform dosyaları

*.PLA İçerisinde platform ile ilgili yapılan tanımlamalar saklanır.

Kilometre listesi

*.LIS

Modelden enkesit al işlemi ile alınacak enkesitler belirli aralıkta olabilir, sadece TO ve TF kilometrelerinde, Rakortman tanımının olduğu kilometrelerde program otomatik olarak enkesit okuması yapar. Enkesit alınması istenilen özel kilometreler için, dosya oluştur seçeneği ile bir kilometre listesi oluşturulur ve bu listeye Kilometre liste editörü ile eklemeler yapılır. Kübaj dosyası

*.KUB Kübaj hesaplandıktan sonra istenirse tekrar kullanılmak üzere dosya isim verilerek saklanır, dosya uzantısı KUB olacaktır.

Dosya Tipleri 2

Kross dosyası

*.CRS Kübaj hesabı yapıldıktan sonra dosya saklanırsa ya da Kübaj editörü \Hesap \Kross Hesap Çıktısı işlemi ile Kross dosyaları elde edilebilir.

Brükner dosyası

*.BRU Brükner bilgilerini içeren dosyadır. Ana hatları, yardımcı hatları, dozer hatlarını, normal alanları, dozer alanlarını ve depo-ariyet bölgelerini içerir. Enkesit tablo dosyası

*.EKT Enkesit \Enkesit tabloları işlemi ile oluşturulan enkesit tabloları yardımı ile Kesitlerdeki yarma, dolgu alanları, Sol - Sağ şev ara mesafeleri gibi bazı değerler kesitlerin yanına yazılabilir. Çıktı dosyaları

*.CKS Netcad’de genel olarak çıktılar ilk olarak Text Editörüne gelir, gerekli düzenlemeler varsa yapılır, istenirse saklanır yada bağlı yazıcıdan çıktı alınır. Netcad rapor dosyaları

*.TEM Çıktı alınacak bir işlem sonrası oluşturulan CKS dosyalarının yapısını ve hesaplanması istenilen değişkenleri belirtir. Netcad makro dosyaları

*.NCM Tanımlanan makroların kaydedildiği dosyalardır.

Örnek Projeler 1

17. Örnek Projeler Bu bölümde kullanıcıya programı öğrenmesi konusunda yardımcı olması amacıyla örnek projeler sunulacaktır. Uygulamadaki farklılıklar nedeniyle Proje Firmaları ve Müteahhit firmalar için Yol, Baraj ve Kanal konuları ayrı ayrı ele alınacaktır.

17.1. Yol Projesi Hazırlanması/Proje Firmaları Kullanılacak örnekler netcad\ornek\netpro\proje dizini içerisinde bulunmaktadır. Anlatım sırasında hangi örneğin kullanılacağı belirtilecektir. Tüm isimlendirmelerde Türkçe karakter ve küçük harf kullanmamaya özen gösterin. 1. Çalışma dizininin oluşturulması ve projenin set edilmesi; • NETCAD/NETPRO- Proje Menüsü- Yeni Proje işlemi ile;

netcad\ornek\netpro\proje dizini içerisinde "ORNEK" ismini vererek bir proje oluşturun.

2. Arazi modelinin yüklenmesi ve güzergah çalışması; • Proje menüsü Dosya Yükle işlemi ile;

\netcad\ornek\netpro\proje\ucgen.ncz dosyasını yükleyin. • Tabaka menüsüne girerek “Eksen” isminde bir tabaka açın.

Örnek Projeler 2

• Çiz menüsü- Çizgi Çiz işlemi ile oluşturmak istediğiniz güzergahı çizgisel olarak belirleyin.

• Çiz menüsü- Daire- 2 Teğet- 1 Noktadan geçen seçeneği ile etkileşimli olarak

teğet daireleri belirleyin.

Örnek Projeler 3

• Edit menüsü- Obje Kes işlemi ile daire ve doğrular için gerekli kesme işlemlerini yaparak güzergahınızı düzenleyin.

İşlemler sonucunda 8 elemanlı doğru ve yaylardan oluşan güzergah çizgisel olarak oluşacaktır.

• NETCAD/NETPRO menüsü- Güzergah- Güzergah Tanımla işlemine girin.

Seçili olan Someler seçeneğini Tamam butonu ile kabul edin.

[+ Ekle] butonu ile güzergahınıza “ORNEK” ismini verin Kabul butonu ile kabul edin.

İlk objeden (1 numaralı) başlayarak sıra ile ekrandaki doğru ve yayları mouse ile seçin. Güzergahı oluşturulan tüm objeler seçildikten sonra mouse sağ tuşu ile işlemden çıkıldığında güzergah ile ilgili bilgiler (some Y, X, yarıçap) “ORNEK” ismindeki dosyaya yazılmış olacaktır.

3. Oluşturulan güzergah ile ilgili bilgilerin editlenmesi; • NETCAD/NETPRO menüsü- Editör- Güzergah Editörü işlemini seçin. • Ekrana gelen menüden “ORNEK.KTB” dosyasını seçin ve Kabul butonuna

basın.

Örnek Projeler 4

• 2 numaralı somenin bulunduğu satırı mouse ile çift tıklayarak seçin. Açılan pencereden yarıçap değerini 150.00 olarak değiştirin ve Kabul butonuna basın. İşlem sonunda 2 numaralı somenin yarıçap bilgisi 150.00 olarak değişecektir. Aynı işlemi uygulayarak, 3 numaralı somenin yarıçap bilgisini 150.00, 4 numaralı someyi 200.00 ve 5 numaralı someyi de 150.00 olarak değiştirin.

• İşlemler menüsünden- Otomatik TCK dever işlemini seçin, Proje Hızı olarak

40 değerini girin ve Kabul edin. İşlem sonunda program otomatik olarak Dever ve L boyu (DevL1=Giriş, DevL2=Çıkış) değerlerini hesaplayacaktır.

• Dosya menüsü- Sakla çık işlemi ile yapılan değişiklikleri kaydederek

Güzergah Editöründen çıkın. 4. Arazi modeli üzerinden enkesit oluşturulması; • NETCAD/NETPRO menüsü-Enkesit- Modelden Enkesit Al işlemi seçilir. Ekrana

gelen listeden “ORNEK.KTB” dosyasını işaretleyin ve Kabul butonuna basın. • Sabit Aralıklı seçeneğini Tamam butonu ile kabul edin. • [+ Ekle] butonu ile oluşturulacak enkesitler için “ARAZI” ismini verin

Kabul butonu ile kabul edin. • Enkesit Parametreleri için sadece;

Sola Enkesit Genişliği : 50.00 Sağa Enkesit Genişliği : 50.00

değerlerini değiştirin ve Tamam butonu ile kabul edin. İşlem soncunda enkesitler “ARAZI.KSE” isimli dosyaya yazılacaktır.

5. Arazi kesitlerinin Kesit Editörüne yüklenmesi ve görsel olarak

kontrolü; • NETCAD/NETPRO menüsü- Kesit Editörü işlemini seçin.

Ekrana boş olarak Kesit Editörü gelecektir. Dosya menüsü- Yükle işlemi ile “ARAZI.KSE” dosyasını seçin, Kabul butonu ile kesit dosyasını editöre yükleyin.

Butonuna basılarak enkesitler görsel izleyicide görüntülenir ve hata olup olmadığı kontrol edilir.

Gerekli kontrolü yaptıktan sonra Dosya Menüsü- Çık işlemi ile editörden çıkın.

Örnek Projeler 5

6. Kırmızı Kot Çalışması; • Proje menüsü- Aktif Projeyi Kapat işlemi ile ekrandaki çiziminizi kapatın. • NETCAD/NETPRO menüsü- Profil Çizimi işlemini seçin. Ekrana Profil Çizimi

penceresi gelecektir. • Profil Dosyaları penceresi üzerinde sağ tuşa

basın ve açılan pencereden Enkesit Dosyası Ekle işlemini seçin.

• Profil çiz butonu ile profili etkileşimli olarak ekranda boş bir yere bırakın.

(Yakalama modlarının kapalı olması gerekmektedir) • Tabaka menüsüne girerek “KIYAS” tabakasını kapatın ve “EKSEN” isminde

yeni bir tabaka açın ve tabakaya kırmızı rengi seçin. • Çiz menüsü- Çizgi çiz işlemi ile profil üzerinde kırmızı kot çalışmasını yapın.

Anlatımla uyumlu olması için burada sizin tanımladığınız kırmızı kot çalışması yerine bizim hazırladığımız örnek kullanılacaktır. Bu nedenle “PROFIL.NCZ” dosyası programla birlikte gönderilmiştir.

• Proje menüsü Dosya Yükle işlemi ile;

\netcad\ornek\netpro\muteahit\profil.ncz dosyasını yükleyin. • “PROFIL.NCZ” dosyası sizin kırmızı kot çalışmasını yapığınız varsayılan

dosyadır.

• NETCAD/NETPRO menüsü- Profil- Düşey Tanımla işlemini, ekrana gelen

dosya listesinden ise “ORNEK.KTB” dosyasını seçin. Dosyada veri var ise [X] butonuna basarak listedeki verileri silin.

Örnek Projeler 6

• İşlemler menüsünden- Profil Üzerinden Ardışıl Some Oku işlemini seçin, Son Nokta Yakala modu aktif değil ise aktif yapın ve işlemden çıkmadan sıra ile 1,2,3 ve 4 ile gösterilmiş dairelerin merkezindeki doğru uçlarını gösterin. İşlemden çıkmadan büyültme, küçültme ve ekran kaydırma işlemleri kullanılabilir. En son noktayı da gösterdikten sonra mouse sağ tuşuna bir kez basarak işlemden çıkın. Editördeki değerler aşağıdaki gibi olacaktır.

Şimdi yapacağımız işlem ise kurp boyu değerlerinin girilmesi olacaktır. Bunun için listeden 0+577.41 kilometresi satırını seçin, değerler sol taraftaki kutulara gelecektir. Kurp Boyu kutusuna 250.00 yazın ve [>>] butonuna basın listedeki değerler güncellenecektir.

Aynı şekilde 1+386.68 satırını seçin, Kurp Boyu kutusuna 150.00 yazın [>>] butonu ile listeyi güncelleyin.

• İşlemler menüsü- Güzergah Çizimi işlemini seçin ve ekrana gelen pencerede

Tamam butonuna basın. Bu işlem ile değiştirilmiş son değerler ile güzergah çizimi profil üzerine yapılacaktır. Oluşturulan çizim tamamen kontrol amaçlıdır.

• Dosya menüsü- Sakla Çık işlemi ile editörden çıkın.

Örnek Projeler 7

7. Platform tanımının yapılarak yol kesitlerinin oluşturulması; • NETCAD/NETPRO menüsü- Platform Editörü işlemini ve ekrana gelen

pencereden Yeni Platform Sihirbazı işlemini seçip Tamam butonuna basın.

Ekrana kullanılacak dosyaların seçileceği ve ilgili tanımlamaların yapılacağı pencere gelecektir.

Yeni Platformun Adı [...] butonuna basın, [+ Ekle] butonu ile

dosyaya “yol” ismini verin ve Kabul edin. Bağlı Olduğu Güzergah [...] butonuna basın ve “ORNEK.KTB” dosyasını

seçin. Referans Enkesitler [...] butonuna basın ve “ARAZI.KSE” dosyasını

seçin. Sola Tanım 3.5%D,BKO 2.5%D,YKO Sağa Tanım 3.5%D,BKA 2.5%D,YKA

Sola tanım ve sağa tanımlamayı yaparken nokta, virgül ve boşluklara dikkat edilmesi gerekmektedir.

Tanımlamaları yaptıktan sonra Tamam butonu ile pencereyi kapatarak Platform Editörüne geçin.

Örnek Projeler 8

• Şev Tanımları menüsü- Şev Uygula işlemini seçin. Ekrana gelen pencerede

otomatik olarak gelen bazı değerleri değiştirilmesi gerekmez.

Aşağıdaki değerlerin girilmesi/değiştirilmesi yeterlidir.

Solda Dolgu Tanımı -2,3,KDO Sağda Dolgu Tanımı -2,3,KDA Solda Yarma Tanımı -1.2,3,HDO 2,1,KYO Sağda Yarma Tanımı -1.2,3,HDA 2,1,KYA Hendek Kritik Yük. 1.20 Hendek Kritik Mes. 3.00

Girilen değerleri Tamam butonu ile Kabul edin.

• Dosya menüsü- Enkesit’e Çevir işlemini seçin. Ekrana gelen pencereden

Uzatma Yapılacak seçeneğini işaretleyip Tamam butonuna bastığınızda ekrana kesit editörü gelecek ve “YOL.KSP” dosyası hazır olacaktır.

• Butonuna basılarak enkesitler görsel izleyicide görüntülenir ve hata olup olmadığı kontrol edilir.

8. Formasyon Yüzeyinin oluşturulması; • Dosya menüsü- Çık işlemi ile Kesit Editöründen çıkılır ve Platform editörüne

dönülür. • Dosya Menüsü- Sakla işlemi tanımlar saklanır. • Yüzey Tanımla menüsünden- Yüzey Kaydır işlemi seçilir, Sabit bölümünden

Düşey Kayma Miktarı olarak -0.70 girilir ve Tamam butonu ile çıkılır. Tüm kırmızı kotlardan 70 cm. düşülmüş olacaktır.

• Yüzey Tanımla menüsünden- Yüzey Tanımla işlemi seçilir.

Sola Tanım 1%D,YKO Sağa Tanım 1%D,YKA

• Dosya menüsü- Enkesit’e Çevir işlemini seçin.

Yeni Oluşacak Enkesit Dosyası için [...] butonuna basıp [+ Ekle] ile “YOLALT.KSP” tam adını verin.

Uzatma Yapılacak seçeneğini işaretleyip Uzatılacak Enkesit Dosyası olarak [...] butonuna basarak listeden “YOL.KSP” dosyasını seçin.

Örnek Projeler 9

Tamam butonu ile “YOLALT.KSP” dosyası oluşturulur ve ekrana kesit editörü gelir.

• Butonuna basılarak enkesitler görsel izleyicide görüntülenir ve hata olup olmadığı kontrol edilir.

• Editörde “YOLALT.KSP” dosyasını seçili değil ise seçili konuma getirin.

Kesit Editörü- Formasyon� Yolla Birleştir işlemini seçin.

Yol dosyası olarak “YOL.KSP” işlemini seçin. • Editörde “YOLALT.KSP” dosyasını seçili konuma getirin ve Dosya menüsü-

Kapat işlemi ile kapatın.

Editörde en sağda @Formasyon Yol isminde bir dosya program tarafından oluşturulmuş olacaktır. Bu dosyayı seçili konuma getirin ve Dosya menüsü� Sakla işlemi ile “FORMAS.KSP” tam adını vererek dosyayı kaydedin.

9. Sıyırma Değerlerinin Girilmesi;

Kesit İşlemleri menüsü- Sıyırma Değerleri işlemini seçin. Ekrana sıyırma değerlerinin girileceği pencere gelecektir. Aşağıdaki değerleri girerek kabul ile işlemden çıkın.

Kilometre Kalınlık

0.000 0.30 500.000 0.25 1771.582 0.25

Buradaki değerlere göre 0.000 ile 500.000 arasında 30 cm, 500 ile 1771.582 arasında 25 cm sıyırma yapılacaktır.

10. Sıyırma (Dolguda) Dosyasının Oluşturulması; • Editörde “ARAZI.KSE” dosyasını seçili konuma getirin ve Kesit İşlemleri

menüsünden- Zemin� Sıyırma işlemini seçin. Gerçek Paralel, Yol ile sınırla ve Dolguda seçeneklerini işaretleyerek tamam butonuna basın.

Yol dosyası olarak “FORMAS.KSP” dosyasını seçin.

En sona @SIYIRMA (DOLGUDA) isminde yeni bir dosya eklenecektir. Bu dosyayı seçili konuma getirin ve Dosya menüsü- Sakla işlemi ile “SIYIRMA” ismini vererek kaydedin.

• Butonuna basılarak enkesitler görsel izleyicide görüntülenir ve hata olup olmadığı kontrol edilir.

Örnek Projeler 10

Yapılan tüm işlemler neticesinde 5 adet kesit dosyası oluşturulmuş olacaktır.

ARAZI.KSE Arazi enkesitleri YOL.KSP Yol enkesitleri YOLALT.KSP 70.cm aşağıdaki alt temel yüzeyi (Enkesit çizimi için) FORMAS.KSP 70.cm aşağıdaki alt temel yüzeyi (Kübaj hesabı için) SIYIRMA.KSE Dolguda sıyırma kazısı dosyası

Oluşturulan bu dosyalar ve arazi modeli kullanılarak çeşitli çıktıların üretilmesi ile ilgili konular bir sonraki bölümde ele alınacaktır.

17.2. Yol Projesi Hazırlanması/Müteahhit Firmalar Kullanılacak örnekler netcad\ornek\netpro\muteahit dizini içerisindeki ilgili dizinlerde bulunmaktadır. Anlatım sırasında hangi örneğin kullanılacağı belirtilecektir. Tüm isimlendirmelerde Türkçe karakter ve küçük harf kullanmamaya özen gösterin. 1. Çalışma dizininin oluşturulması ve projenin set edilmesi; • NETCAD/NETPRO- Proje Menüsü- Yeni Proje işlemi ile;

netcad\ornek\netpro\muteahit dizini içerisinde "ORNEK" ismini vererek bir proje oluşturun.

2. Arazi Enkesitlerinin Oluşturulması; Kullanılabilecek 3 yöntem bulunmaktadır. a) Arazi modeli üretilmesi ve arazi modeli üzerinden kesitlerin oluşturulması.

b) Total Stationların veri kayıt ünitelerinden aktarım yapılarak.

c) Manuel kesit girişi yapılarak.

Burada bu yöntemlerin kullanılması üzerinde durulmayacak, kullanıcıya arazi enkesitlerinin olduğu dosya hazır olarak verilecektir. 3. Arazi kesitlerinin Kesit Editörüne yüklenmesi ve görsel olarak

kontrolü; • NETCAD/NETPRO menüsü- Kesit Editörü işlemini seçin.

Örnek Projeler 11

• Ekrana boş olarak Kesit Editörü gelecektir. Dosya menüsü- Yükle işlemini seçin.

• [+ Ekle] işlemi ile “ARAZI.KSE” dosyasını seçin, Kabul butonu ile kesit

dosyasını editöre yükleyin.

• Butonuna basılarak enkesitler görsel izleyicide görüntülenir ve hata olup olmadığı kontrol edilir.

• Gerekli kontrolü yaptıktan sonra Dosya Menüsü- Çık işlemi ile editörden

çıkın. 4. Yatay Güzergah bilgilerinin girilmesi; • NETCAD/NETPRO menüsü- Editör- Güzergah Editörü işlemini seçin, [+ Ekle]

butonu ile güzergahınıza “ORNEK” ismini verin Kabul butonu ile kabul edin. Ekrana güzergah editörü gelecektir.

• [+] Butonuna basarak aşağıda verilen some bilgilerini sıra ile girin.

Some No

Y Değeri X Değeri Yarıçap Dever Gir L Çık L

1 73459.55 58223.90 0.00 -2.00 0.00 0.00 2 73746.80 58572.25 150.00 5.00 45.00 45.00 3 74072.35 58225.73 150.00 5.00 45.00 45.00 4 74400.63 58254.91 200.00 4.00 45.00 45.00 5 74655.05 58431.82 150.00 5.00 45.00 45.00 6 74521.00 58747.34 0.00 -2.00 0.00 0.00

5. Yolun düşey bilgilerinin girilmesi • NETCAD/NETPRO menüsü- Profil- Düşey Tanımla işlemini listeden

“ORNEK.KTB” dosyasını seçin. Ekrana düşey güzergah editörü gelecektir. • Dosyada veri var ise [X] butonuna basarak listedeki verileri silin. • Aşağıda verilen some bilgilerini sıra ile sol taraftaki kutulara girerek [+]

butonu ile listeye ekleyin.

Kilometre Kot Kurp Boyu 0.00 1030.20 0.00

577.41 1035.75 250.00 1386.67 1008.46 150.00 1771.58 1007.08 0.00

Örnek Projeler 12

6. Platform tanımının yapılarak yol kesitlerinin oluşturulması;

NETCAD/NETPRO menüsü- Platform Editörü işlemini ve ekrana gelen pencereden Yeni Platform Sihirbazı işlemini seçip Tamam butonuna basın.

Ekrana kullanılacak dosyaların seçileceği ve ilgili tanımlamaların yapılacağı pencere gelecektir.

Yeni Platformun Adı

[...] butonuna basın, [+ Ekle] butonu ile dosyaya “yol” ismini verin ve Kabul edin.

Bağlı Olduğu Güzergah

[...] butonuna basın ve “ORNEK.KTB” dosyasını seçin.

Referans Enkesitler

[...] butonuna basın ve “ARAZI.KSE” dosyasını seçin.

Sola Tanım 3.5%D,BKO 2.5%D,YKO Sağa Tanım 3.5%D,BKA 2.5%D,YKA

Sola tanım ve sağa tanımlamayı yaparken nokta, virgül ve boşluklara dikkat edilmesi gerekmektedir.

Tanımlamaları yaptıktan sonra Tamam butonu ile pencereyi kapatarak Platform Editörüne geçin.

Örnek Projeler 13

• Şev Tanımları menüsü- Şev Uygula işlemini seçin. Ekrana gelen pencerede

otomatik olarak gelen bazı değerleri değiştirilmesi gerekmez.

Aşağıdaki değerlerin girilmesi/değiştirilmesi yeterlidir.

Solda Dolgu Tanımı -2,3,KDO Sağda Dolgu Tanımı -2,3,KDA Solda Yarma Tanımı -1.2,3,HDO 2,1,KYO Sağda Yarma Tanımı -1.2,3,HDA 2,1,KYA Hendek Kritik Yük. 1.20 Hendek Kritik Mes. 3.00

Girilen değerleri Tamam butonu ile Kabul edin.

• Dosya menüsü- Enkesit’e Çevir işlemini seçin. Ekrana gelen pencereden

Uzatma Yapılacak seçeneğini işaretleyip Tamam butonuna bastığınızda ekrana kesit editörü gelecek ve “YOL.KSP” dosyası hazır olacaktır.

• Butonuna basılarak enkesitler görsel izleyicide görüntülenir ve hata olup olmadığı kontrol edilir.

7. Formasyon Yüzeyinin oluşturulması; • Dosya menüsü- Çık işlemi ile Kesit Editöründen çıkılır ve Platform editörüne

dönülür. • Dosya Menüsü- Sakla işlemi tanımlar saklanır. • Yüzey Tanımla menüsünden- Yüzey Kaydır işlemi seçilir, Sabit bölümünden

Düşey Kayma Miktarı olarak -0.70 girilir ve Tamam butonu ile çıkılır. Tüm kırmızı kotlardan 70 cm. düşülmüş olacaktır.

• Yüzey Tanımla menüsünden- Yüzey Tanımla işlemi seçilir.

Sola Tanım 1%D,YKO Sağa Tanım 1%D,YKA

• Dosya menüsü- Enkesit’e Çevir işlemini seçin.

Yeni Oluşacak Enkesit Dosyası için [...] butonuna basıp [+ Ekle] ile “YOLALT.KSP” tam adını verin.

Uzatma Yapılacak seçeneğini işaretleyip Uzatılacak Enkesit Dosyası olarak [...] butonuna basarak listeden “YOL.KSP” dosyasını seçin.

Tamam butonu ile “YOLALT.KSP” dosyası oluşturulur ve ekrana kesit editörü gelir.

Örnek Projeler 14

• Butonuna basılarak enkesitler görsel izleyicide görüntülenir ve hata olup olmadığı kontrol edilir.

• Editörde “YOLALT.KSP” dosyasını seçili değil ise seçili konuma getirin.

Kesit Editörü- Formasyon� Yolla Birleştir işlemini seçin.

Yol dosyası olarak “YOL.KSP” işlemini seçin. • Editörde “YOLALT.KSP” dosyasını seçili konuma getirin ve Dosya menüsü-

Kapat işlemi ile kapatın.

Editörde en sağda @Formasyon Yol isminde bir dosya program tarafından oluşturulmuş olacaktır. Bu dosyayı seçili konuma getirin ve Dosya menüsü� Sakla işlemi ile “FORMAS.KSP” tam adını vererek dosyayı kaydedin.

8. Sıyırma Değerlerinin Girilmesi;

Kesit İşlemleri menüsü- Sıyırma Değerleri işlemini seçin. Ekrana sıyırma değerlerinin girileceği pencere gelecektir. Aşağıdaki değerleri girerek Kabul ile işlemden çıkın.

Kilometre Kalınlık

0.000 0.30 500.000 0.25 1771.582 0.25

Buradaki değerlere göre 0.000 ile 500.000 arasında 30 cm, 500 ile 1771.582 arasında 25 cm sıyırma yapılacaktır.

11. Sıyırma (Dolguda) Dosyasının Oluşturulması; • Editörde “ARAZI.KSE” dosyasını seçili konuma getirin ve Kesit İşlemleri

menüsünden- Zemin� Sıyırma işlemini seçin. Gerçek Paralel, Yol ile sınırla ve Dolguda seçeneklerini işaretleyerek tamam butonuna basın.

Yol dosyası olarak “FORMAS.KSP” dosyasını seçin.

En sona @SIYIRMA (DOLGUDA) isminde yeni bir dosya eklenecektir. Bu dosyayı seçili konuma getirin ve Dosya menüsü- Sakla işlemi ile “SIYIRMA” ismini vererek kaydedin.

• Butonuna basılarak enkesitler görsel izleyicide görüntülenir ve hata olup olmadığı kontrol edilir.

Örnek Projeler 15

Yapılan tüm işlemler neticesinde 5 adet kesit dosyası oluşturulmuş olacaktır.

ARAZI.KSE Arazi enkesitleri YOL.KSP Yol enkesitleri YOLALT.KSP 70.cm aşağıdaki alt temel yüzeyi (Enkesit çizimi için) FORMAS.KSP 70.cm aşağıdaki alt temel yüzeyi (Kübaj hesabı için) SIYIRMA.KSE Dolguda sıyırma kazısı dosyası

Oluşturulan bu dosyalar ve arazi modeli kullanılarak çeşitli çıktıların üretilmesi ile ilgili konular bir sonraki bölümde ele alınacaktır.

Sonuç Çıktılar 1

18. Sonuç Çıktılar Bu bölümde hazırlanması gereken bir takım standart çizim ve raporlar ile ilgili bilgi verilecektir. Anlatım sırasında hazırlanan örnek projedeki veriler kullanılacaktır. Kullanılacak ilgili dosyalar için, NETCAD/NETPRO menüsü- Proje- Proje seç işlemini seçin ve \netcad \ornek \netpro \ciktilar \cikti.prj dosyasını set edin.

18.1. Plan Profil Aşamaları İşlem; profil çiziminin hazırlanması, plan çizimin hazırlanması ve Plan Profil paftalarının hazırlanması olarak üç aşamada ele alınacaktır. 18.1.1. Profil Çiziminin Hazırlanması • NETCAD/NETPRO menüsü- Profil- Profil Çizimi işlemini seçin. Ekrana profil

çizim tanımlamalarının yapılacağı pencere gelecektir. • Profil dosyaları penceresi üzerinde iken mouse sağ tuşuna basarak Enkesit

Dosyası ekle işlemini ve listeden ARAZI.KSE dosyasını seçin. • Profil dosyaları penceresi üzerinde iken mouse sağ tuşuna basarak Enkesit

Dosyası ekle işlemini ve listeden YOL.KSP dosyasını seçin. • Profil dosyaları penceresi üzerinde iken mouse sağ tuşuna basarak KTB

Dosyası ekle işlemini ve listeden ORNEK.KTB dosyasını seçin. Farklı olarak değişkenler ilgili dosyanın altına eklenir. Buradan “KIRMIZI_KOT” değişkenini sürükleyerek Profil Çizim penceresine bırakın.

Sonuç Çıktılar 2

Profil Çizim bölümüne ve Profil Al Satırları bölümüne ilgili tanımlar otomatik olarak gelecektir. Sürükle ve Bırak özelliği yardımıyla tanımların sırası değiştirilebilir, ilgili tanım mouse ile Çift Seçilerek yazı boyu, yazı tipi vb. özellikleri değiştirilebilir.

• Opsiyonlar penceresinden Yükseklik değerini 220 yapıp, Profil’i Kır seçeneğini

işaretli konuma getirin, Çizim bölümünden Sakla butonu ile yapılan tanımları ORNEK ismini vererek saklayınız. İstenirse yapılan tanımlamalar kontrol amacıyla, Profil Çiz işlemi ile istenirse ekrana boş bir yere çizdirilebilir.

18.1.2. Plan Çizimin Hazırlanması • Aşağıda anlatılan işlemlerden bazıları için harita modülünün kullanılması

gerekmektedir, bu nedenle harita modülü olmayan kullanıcılar, • \netcad\ornek\netpro\ciktilar\plan.ncz dosyasını yükleyerek 1.1.3

Plan Profil Paftalarının Hazırlanması konulu işlemden itibaren çalışmaya devam edebilirler.

• \netcad\ornek\netpro\ciktilar dizini içerisindeki ORNEK.NCZ dosyasını

ekrana yükleyin. • NETCAD/NETPRO menüsü- Tools- Yol Modelini Çıkart işlemini seçin ve yol

sağ/sol çizgileri arasında kalan üçgenleri, YOL.KSP ve ORNEK.KTB dosyasını kullanarak temizletin. İşlem sonrasında aşağıdaki şekil oluşacaktır.

• Harita menüsü- Eğri İşlemleri- Eğri Geçir işlemi ile eşyükselti eğrilerini

geçirin. Yol çizgisi içerisinde kalan üçgenler temizlendiği için bu bölgelerden eğri geçirilmeyecektir.

Sonuç Çıktılar 3

• NETCAD/NETPRO menüsü- Güzergah- Şevli Kotlu Plan işlemi ile YOL.KSP ve ORNEK.KTB dosyasını kullanarak yolun şevli planını oluşturun.

Tabaka menüsünden UCGEN_MODEL tabakasını kapatın. İşlemler sonrasında aşağıdaki görüntü elde edilecektir.

• NETCAD/NETPRO menüsü- Editör- Güzergah Editörü işlemi seçilerek, İşlem

menüsü- Some Bilgileri işlemi ile some bilgileri çizim üzerine yerleştirilebilir. • Varsa yapılacak düzelmeler tamamladıktan sonra Plan Profil Paftalarının

hazırlanması işlemine geçilebilir. 18.1.3. Plan Profil Paftalarının Hazırlanması İşlem için hazırlanan plan çizimin ekranda olması gerekmektedir. Harita modülü olmayan kullanıcılar \netcad\ornek\netpro\ciktilar\plan.ncz dosyasını yükleyerek işleme devam edebilirler. • NETCAD/NETPRO menüsü- Profil- Plan Profil Tasarımı işlemini seçin,

Bindirme Miktarı 30 mt. Plan Profil Tasarım Bloğu \netcad\modul\netpro\secme\ppro0.ncz Yatay Güzergah ORNEK.KTB

Sonuç Çıktılar 4

olarak belirleyin. İşaretle işlemi ile bindirme noktalarını işaretletin, Pafta İndekslerini Oluştur işlemi ile, plan üzerine pafta indekslerini oluşturun. İşlemler sonrasında aşağıdaki görüntü elde edilecektir.

• İndeks içerisinde kalan bölgeler Plan Profil Paftasının plan çizimi bölümünde

çıkacak ve her indeks ayrı bir pafta olacaktır. Bu nedenle bindirme noktaları her iki paftada da bulunacak şekilde gerekli kaydırma, döndürme işlemlerinin yapılması gerekmektedir.

• NETCAD/NETPRO menüsü- Profil- Plan Profil Paftala işlemini seçin, ekrana

gelen pencereden sırasıyla Profil Çizim Tanımı için ORNEK’i, oluşturulacak paftaların saklanacağı dizini, Tümünü Seç işlemini ve Paftaları Yarat işlemini seçin.

• İşlem sonucunda belirtilen dizine PafXXX.ncz isimli dosyalar

oluşturulacaktır. İstenilen dosya yüklenerek gerekli düzenlemeler varsa yapılır, çizime gönderilebilir.

Sonuç Çıktılar 5

18.2. Kübaj Hesabı • NETCAD/NETPRO menüsü- Kübaj Editörü işlemini seçin, ekrana kübaj editörü

gelecektir. Burada Hesap menüsü- Alan hesapla işlemini seçin.

Sonraki Alım Enkesitleri FORMAS.KSP Önceki Alım Enkesitleri SIYIRMA.KSE

• Dosyaları seçin ve Hesapla butonuna basın. Program tüm kilometrelerdeki

kazı/ dolgu alan değerlerini hesaplayacaktır. • Dosya menüsü- Yaz işlemini seçip, ekrana gelen listeden Hacimler Tablosu

(TCK özet)’i çift seçerek hacimlerinde bulunduğu bir rapor alınır. • Kübaj editöründen çıkışta ORNEK ismini vererek dosyayı kaydedin.

18.3. Enkesit Çizimi • NETCAD/NETPRO menüsü- Enkesit- Enkesit Çizimi işlemini seçin. Ekrana

enkesit çizimi için gerekli ayarlamaların yapılacağı, dosyaların seçileceği pencere gelecektir.

• Kesitler bölümünden ilk satırı çift seçerek YOL.KSP dosyasını, ikinci satırı çift

seçerek YOLALT.KSP dosyasını, üçüncü satırı çift seçerek SIYIRMA.KSE dosyasını ve dördüncü satırı çift seçerek ARAZI.KSE dosyasını seçin.

• Çiz butonuna basın, ekranda bir nokta gösterin yakalama modlarından açık

olan var ise kapatın ve kesitleri ekrana çizdirin.

18.4. Enkesit Tabloları Şev Kazık Kot/Mesafe ve Kübaj vs. değerlerinin enkesitlerin yanına yazdırılması işlemidir. Değerlerin yazdırılması işlemi öncesinde enkesitler çizdirilmiş olmalıdır. • NETCAD/NETPRO menüsü- Enkesit- Enkesit tabloları işlemini, ekrana gelen

pencereden Tablo Hazırla işlemini, ekrana gelen listeden Ek Tablo Y/D makrosunu seçin.

Yarma/Dolgu Alanları ORNEK.KUB Yol Platformu YOL.KSP Enkesit Tablo Dosyası [+] Ekle butonuna basarak ORNEK isminde bir

dosya oluşturun • Dosyalar seçildikten sonra işlemden çıkıldığında otomatik olarak enkesitlerin

yanına değerler yazılacaktır.