VERİ TABANI KURTARMA İŞLEMLERİ

Bir şirket içinde bulunan veri tabanına ait veriler fonksiyonelliğini kaybedebilirler.

Bu gibi durumlarda büyük sorunlar yaşamamak için birinci altın; kural mutlaka yedekli

olarak çalışmaktır.

İşte bu konumuzda bunun nasıl yapılacağını ve kullanabileceğimiz diğer

yöntemleri inceleyeceğiz.

DA TABASE SNAPSHOTS:

Database Snapshots ile veri tabanının sağlam ve read-only(sadece okunabilir)

bir görünümünü oluşturarak, sistem yöneticilerinin kullanımına sunabiliriz.

Veri tabanının bir andaki görünümünü içeren bu yapıyı test amaçlı veya basit

raporlama için tercih edebiliriz.

Komple bir veri tabanının kopyasını almak yerine, fiziksel disk alanının üzerinde

NTFS dosya sisteminde kısımsal olarak tutabiliriz. Bunun için kaynak veri tabanında

bir değişikliğin olması gerekmektedir.

Hızlı kurtarma sağladığı için tercih edebileceğimiz bir yöntem olabilir.

DATABASE SNAPSHOTS YÖNETİMİ:

Database Snapshots oluşturmak için CREATE DATABASE ifadesi ile beraber

AS SNAPSHOT cümleciğini kullanabiliriz.

Snapshot mutlaka aynı SQL Server instance üzerinde kaynak veri tabanı gibi

oluşturulmalıdır ve oluşturulacak dosyanın bulunacağı hedef klasör mutlaka olmadır.

Ayrıca ON ifadesi her veri dosyası için bir dosya içermelidir. SİZE, MAXSIZE ve

FILEGROVVTH parametrelerini kullanmamak gerekir. NTFS olmasına dikkat edelim. Aşağıdaki örnek ile NTFS dosya sistemine sahip F sürücüsü içinde daha önce

var olan snap isimli klasörün içinde burak isimli veri tabanımın SNAPSHOT dosyasını oluşturuyorum.

F sürücüsünü açarak, snap klasörünün içini kontrol edebiliriz.

Oluşturulan snapshot o anki zamana ait veri tabanı bilgileri içerdiği için, SQL

Server Agent kullanılarak istenilen bir zamana ait snapshot bilgisi otomatik olarak

depolanabilir. Ayrıca bir veri tabanı için birden fazla snapshot bilgisi olabileceğinden

verdiğiniz isim; bu zamanı temsil etmelidir ki şaşırmayın.

Bir veri tabanında eğer çok fazla değişiklik oluyorsa snapshot dosyası çok

genişleyebilir. Eğer bir zamanlama ile oluşumu otomatikleştirmiş iseniz zamanlama

işi olarak eski snapshot sürümlerinin silinmesini ayarlamanız gerekmektedir.

Not: Bir veri tabanı snapshot yapısı için kaynak veri tabanlarını bulmak,

sorgulamak amaçlı sys.databases içinden source_database_id sütununu

kullanabilirsiniz

Oluşturulan bir snapshot yapısını kullanmak için;

1) Aşağıdaki yazılım prestige tablosu içindeki tüm kayıtları listelemek için

kullanılır.

Aynı şekilde Object Explorer kullanılarak da görüntüleme yapılabilir. Bunun

için Databasesklasörü altında bulunan Database Snapshots klasörünü açmak

yeterlidir.

2) Bu snapshot yapısında hiçbir değişiklik ve yeni kayıt ekleme

yapamazsınız. Ancak orijinal veri tabanında yeni kayıt eklediğiniz ve

boyuta etki eden değişiklik yaptığınız zaman bu, snapshot dosyasına

yansır.

3) Silmek için ise DROP DATABASE snapsot_adı ifadesi kullanılır.

Ancak silme yapabilmek için veri tabanının aktif olmaması gerekir

Ayrıca master, model veya tempdb verh tabanlarının snapshot'u alınamaz.

Yedekleme- Geri yükleme (Backup^ Restore), İliştirme- İlişiği sökme (Attach-

Deattach) işlemleri yapılamaz. Orijinal veri tabanı silinmeden önce mutlaka

snapshot silinmelidir.

DATABASE SNAPSHOT ile VERİKURTARMA:

Her ne kadar Backup- Restore mekanizması kadar güçlü bir veri kurtarma

yöntemi olmasa da , yine de veri kurtarmada kullanabileceğimiz yöntemlerden

biridir. Ancak siz Backup- Restore mekanizmasından bu yönteme güvenerek

kesinlikle vazgeçmeyin.

Bir veri tabanı dosyasının silinmesi, bir satırda meydana gelen silinme, hata,

değişiklik gibi olaylarda Backup-Restore mekanizmasına göre daha hızlı olduğu

için bu yöntemi tercih edebilirsiniz.

Bunu, bir senaryo üzerinde göstermeye çalışalım;

1) İlk olarak aşağıdaki komutla, orijinal tablomuz içindeki tüm kayıtları silelim.

2) Ardından snapshot içinde bulunan aynı tablodan tüm kayıtları

kurtararak, tekrar ana tablomuzu eski haline getirelim.

3) Ana tablomuz içindeki kayıtların kurtulduğunu, aşağıdaki ifade ile görebiliriz.

BACKUP-RESTORE (YEDFKLEME- GERİ YÜKLEME):

Veri tabanı üzerinde gerekli kurtarmaları yapmak için, bir veri taba.ni

yöneticisinin temel olarak kullanacağı strateji Backup- Restore olmalıdır. Bu kısımda

bu yapıyı detaylı olarak inceleyeceğiz.

BACKUP(YEDEKLEME):

SQL Server 2008 içinde çeşitli yedekleme seçenekleri vardır.

Bunlar;

*** Full: Veri tabanı içinde bulunan veri dosyalarının tamamının yedeğini alır.

Ayrıca Transaction log dosya kısmının yedeğini alır.

*** Differential: En son Full Backup alınan yerden itibaren değişikliğe uğrayan

verilerin yedeğini alır.

*** Partial: Full Backup gibidir. Ancak Tüm dosya gruplarını içermez.

"* Transaction Log: Veri tabanı içinde oluşan herhangi bir değişikliği

kaydeder.

*** Tail-Log: Geri yükleme(Restore) yapmadan önce alınması gereken bir

uzantı log yedeklemesidir.

*** File/ FileGroup: Bir veri tabanı içindeki belli bir dosya veya dosya grubunun

yedeklemesi için kullanılır.

"* Copy-only: Diğer yedeklemeler gibi değildir. Veri tabanı ve log bilgilerini

barındırır.

Üç tane de kurtarma modeli vardır;

*** Simple: Küçük veri tabanları için tercih edilir.

*** Full: Tam kurtarma modelidir.

*** Bulk-Logged: Veri tabanını yeniden oluşturmak için veri tabanı ve log

yedeklerini kullanır.

SQL Server 2005'den itibaren BACKUP yapısında çeşitli değişiklikler gelmiştir.

Eski sürümlerde olan BACKUP LOG WITH NO_LOG ve BACKUP LOG WITH

TRUNCATE_ONLY seçeneklerine destek vermemektedir.

Aşağıdaki ifade ile veri tabanı bütünlüğünü kontrol edebiliriz.

Basit olarak veri tabanını ve log dosyasını yedeklemek için kullanılan Full

Backup yazılımını verecek olursak;

İlk ifade veri tabanını, ikinci ifade ise log dosyasını yedekler.

Aşağıdaki yazılım burak isimli veri tabanının C: sürücüsünde yedek isimli

klasöre burakk.bkf adıyla yedeklemesini gösterir. Burada yedekleme_aygıtı olarak

fiziksel bir disk yeri belirledik. Ancak bu bir medya aygıtı da olabilir.O zaman Disk

ifadesini kullanmadan bu aygıtın ismini yazmak gerekir.

En son Full yedek aldıktan sonra sadece değişenleri yedeklemek için ise aşağıdaki ifade kullanılır.

Log yapılarını yedeklemek için ise aşağıdaki ifadeden yararlanılır;

Aynı işlemleri Object Explorer içinden yapmak için ise;

1) Yedeği alınacak veri tabanı üzerinde sağ tuşa basılarak gelen listeden

Tasks/ Back Up seçeneğine tıklanır.

2) Gelen yedekleme iletişim kutusundan gerekli ayarlamalar ve yedekleme aygıtı belirtilerek yedek alınır. Kısımsal yedekleme yapılarak süre kısaltılabilir.

READ_WRITE_FILEGROUPS seçeneği ile bu sağlanabilir.

Diğer bir özellik ise COPY-ONLY cümleciğidir. Bu cümlecikle alınan yedekleme,

genelde test gibi özel amaçlı yedeklemedir. Burada Full, differential ve

transaction log gibi normal sıra düzenlemesine izin vermez.

Buraya kadar aldığımız tüm yedekler, klasörün içinde şekildeki gibi görünecektir.

RESTORE (GERİ YÜKLEME)

Muhtemel geri yükleme aşağıdaki adımları içerir;

Data Copy: Bu adımda tüm veri, log ve index sayfaları yedek setinden

yüklenir.

Redo(Roll Forward): Yedek setinden Logged transaction

uygulamasını gerçekleştirir.

Undo(Roll Back): Uncommitted transaction verilerinde kullanılır.

SQL Server 2005' den itibaren Online Restore işlemi yapılabilmektedir. Online

Restore işlemi herhangi bir kullanıcı hareketine ihtiyaç duymadan, otomatik olarak

gerçekleşir.

Ayrıca daha önceden de belirttiğimiz gibi snapshot yapısından kurtarma

yapılabilir.

Eski versiyonda olduğu gibi RESTORE ifadesi ile yedeklenen bilgiler geri

yüklenebilir. Yeni özelliklerinden birisi RESTRICTEDJJSER seçeneğidir. Bu

seçenekle geri yükleme sadece db_ower, dbcreator ve sysadmin rolleri ile

gerçekleşebilir. SQL Server 2000 yapısında bu seçeneğin yerine DBO_ONLY ifadesi

kullanılmaktaydı.

Geri yükleme işlemi sadece eski versiyonlardan SQL Server 7.0 ve SQL

Server 2000'den yapılabilir. Daha eski yedek setlerine destek vermez.

Not1: Eğer bir veri tabanının snapshot'u varsa geri yükleme işlemi çalışmaz.

Bunun için ilk olarak bu veri tabanına ait snapshot silinmeli ardından geri yükleme

işlemi gerçekleştirilmelidir.

Ayrıca geri yükleme yapılırken master veri tabanı aktif olmamalıdır.

Not2: Bu kısımda değineceğimiz yedekleme Offline olarak çalışmaktadır.

Online geri yükleme çeşidi de yeni bir özellik olup sadece SQL Server 2005

Enterprise Edition sürümünde çalışır. Tabiki yedeklemenin de bu sürümde

yapılması gerekir. Zamandan kazanma temel prensibidir.

Management Studio kullanılarak geri yükleme işlemi gerçekleştirilebilir.

CHECKSUM:

Backup- Restore stratejisini tercih ettiğinizde herşey güllük güllüstanlık

olmayabilir© Örneğin; yedekleme aygıtında olabilecek bir hata geri yüklemede

sorunlara yol açabilir.

İşte bu hatalarda kullanabileceğimiz ifadelerden biri CHECKSUM ifadesidir. Bu

ifade ile yedekleme aygıtına yazılmadan tüm veriler kontrol edilir ve ondan sonra

yazılır. Bu da geçerli verinin yedek setine yazılmasını sağlar.

MIRROR:

Eğer verileriniz çok önemli ise biraz daha maliyetli bir işlem

gerçekleştirebilirsiniz. Bunun için kullanacağınız MIRROR ifadesi ile yedeğini bir

kopyasını da almış olursunuz. Eğer bu ifade ile yedek alacaksanız mutlaka WITH

FORMAT cümleciğini eklemeniz gerekir.

Ben aynı yere farklı isimler ile yedekledim. Ama gerçeğinde farklı ortamlarda

olması gerekir ki işe yarasın.

Ayrıca bir disk alanını sanki bir tape aygıtı gibi algılatabiliriz. Bunun yazılımı ve

kullanımı aşağıdaki gibidir.

.NET CLR

NET CLR VE SOL SERVER:

SQL Server 2008 içindeki veri tabanı objelerini yönetmek için .NET

CLR(Common Language Runtime) ile yazılmış program kodları kullanılabilir.

Böylelikle .NET Framework yapısı, veri tabaınna güçlü, sağlam ve daha güvenli özellikler kazandırmış olur.

Runtimes yeni bir program değildir. Bir çok program dili Runtimes kullanır. Örneğin; Microsoft Visual Basic, Visual C# ve Jscript gibi. Ayrıca ilaveten SmallTalk, Perl ve Java gibi üçüncü yazılım dillerini de destekler.

Burada .NET Framevvork yapısının rolü oldukça kritik ve önemlidir. Çünkü diğer Runtimes yapılarından, tüm programlama dillerinde ortak bileşenleri kullandığı için ayrılır.

Bünyesinde bulunan bir bileşen çalışırken CLR; hafıza yönetimi, işlemlerin başlaması ve durdurulması, güvenlik ayarları ve diğer komponentlerle olan ilişkilerinden sorumludur. Bunları hep kontrol eder.

Ayrıca SQL Server içine CLR yapısının direkt dahil edilmesi sağlanabilir. Çağrılan kütüphaneler yardımı ile gerekli kodlar uygulanır. Bu bir stored procedure çağırmak gibi oldukça basit bir olaydır. Ancak geleneksel stored procedure yapısından çok daha güçlü ve sağlamdır.

Buraya CLR yapısından kod çağırma ve kullanma olayına assembly denir. Karmaşık programlama durumlarında .NET Framework'ün içinde bulunan bir kütüphaneyi kullanmak ihtiyacı duyduğumuzda ve işlemciyi (CPU) daha performanslı kullanmak istediğimizde tercih edeceğimiz bir yöntemdir.

CREATE ASSEMBLY:

Assembly kodları ile SQL Server 2008 içinde çalışmak için mutlaka veri tabanına kayıt etmek gerekir. Bunun için kullanılacak CREATE ASSEMBLY

ifadesinde izlenecek

adımlar;

*** Assembly için veri tabanı nesnesinin adının atanması.

*** Bulunduğu dosya yolunun belirtilmesi.

*** Güvenlik izinlerinin atanması.

Kullanım Şekli;

Eğer kayıt olmuş bir Assembly'nin kaydı silinmek istenirse DROP ASSEMBLY ifadesi kullanılır.

Assembly_ad: Assembly için veri tabanı nesnesinin adıdır. Bu ismi stored procedure gibi veri tabanı nesneleri ile bağlantı kurmak istediğimiz zaman kullanırız. Bu isimin geçerli bir SQL Server adı ve veri tabanı içinde tek olması gerekir. Assembly dosya adı ile aynı olması zorunludur. Eğer bu ismi yazmazsak SQL Server uygun bir isim ataması bizim yerimize yapar.

CREATE ASSEMBLY [assembly_ad] [AUTHORIZATION owner_ad ] FROM {assembly_dosya_yolu\ assembly_bits[,…n]}

[WITH PERMISSION_SET=(SAFE\EXTERNAL_ACCESS\UNSAFE}]

Assembly_dosya_yolu: Kullanılacak Assembly'nin bulunduğu fiziksel yoldur. Burada istenirse bir netvvork yolu da UNC kullanmak sureti ile

verilebilir. Assembly yalnızca bir dosya içerebilir, çünkü SQL Server 2008 çoklu Assembly yapısına destek vermez. Eğer bu Assembly'nin bağlı bulunduğu dosyalar varsa ve aynı yol üzerinde değilse işlem gerçekleşmez. Aşağıdaki yazılım bir netvvork ortamından alınan Assembly'nin nasıl kayıt edildiğini göstermektedir. İsimlerin aynı olduğuna dikkat edin.

WITH_PERMISSION_SET: Kod için açma yetkisi vermek istediğimizde

kullanacağımız cümleciktir.

Burada bulunan seçenekler.

SAFE En kısıtlayıcı ve varsayılan ayardır. Özel bir durum olmadıkça değiştirmemek

gerekir. Böylelikle dış sistem kaynakları tarafından erişilmesi önlenir.

EXTERNAL ACCESS Bazı sistem kaynakları tarafından erişimine izin verilir. Bu kaynaklar; içerdiği

dosyalar, netvvork, environment ve registry değerleri. Önüne gelen açar.Ancak bu izinle Assembly oluşturmak için mutlaka sysadmin

grubunun üyesi olmak gerekir.

Aşağıdaki kod, kayıt edilen Assembly için verilen izni göstermektedir.

Kod yazmadan oluşturmak için ise Management Studio içinden Object Explorer altında bulunan veri tabanımızı açarak, Programmability klasörünün altındaki Assemblies klasörü üzerinde sağ tuş ile New Assembly komutunu çalıştırırız. Gelen iletişim kutusundan kolaylıkla kayıt işlemini gerçekleştirebiliriz.

CREATE ASSEMBLY feneryener FROM ‘\\GORYUK\kutuphane\feneryener.dll’

CREATE ASSEMBLY feneryener

FROM 'C:\superlig\feneryener.dll' WITH PERMISSION_SET = EXTERNAL_ ACCESS

EXTERNAL NAME: Bu çağrılan kütüphaneyi (Assembly Kaydı) kullanarak SQL Server içinde

oluşturabileceğimiz birçok veri tabanı objesi vardır.

Burada kullanılacak iadeler;

*** CREATE PROCEDURE

*** CREATE TRIGGER

*** CREATE FUNCTION

*** CREATE TYPE

*** CREATE AGGREGATE

CREATE ifadelerinde kullanım şekli, standart kullanım şeklindeki AS cümlesine kadar aynıdır. Bundan sonra kullanılan EXTERNAL NAME cümleciği ile çağırmış olduğumuz kütüphaneyi ilişkilendiririz.

EXTERNAL NAME cümleciğinin kullanım şekli;

Proje adı ile ana namespace Visual Basic .Net yapısında aynıdır. Ancak Visuai C# varsayılan ismi koymadığı için bunu eklememiz gerekir. Bunun anlamı bu iki dilde hazırlanan yapıların EXTERNAL NAME ile kullanımı farklılık gösterir.

Aşağıdaki yazılım CREATE ASSMBLY ile daha önce SQL Server içine kaydedilmiş feneryener isimli Asemmbly'nin içindeki futbol class'ı fb namespace'i içindedir. Bunun içinde de brezilya isimli bir fonksiyon bulunmaktadır.

Eğer bir namespace içermese idi isim yazılımı aşağıdaki gibi olacaktı.

Oluşturduktan sonra çalıştırması geleneksel şekilde gerçekleştirilir.

UYGULAMA: 1-) Yeni bir Visual Studio .NET projesinde Class Library kalıbını seçerek Location kısmında C:\ sürücüsü seçili iken Name kısmına feneryener yazalım. Ardından OK butonuna basalım.

EXTERNAL NAME AssemblyName.[[Namespace].ClassName].MetrıodName

CREATE PROCEDURE yuksel.puantablo AS

EXTERNAL NAME feneryener.[fb.futbol].brezilya

2) İçindeki tüm kodlan silerek, yerine aşağıdaki kodlan yazalım.

C#

using System; using System.Collections.Generic; using System.Text; using System.Data.Sql; using System.Data.SqlTypes; namespace feneryener { public class futbol

{ public static Sqllnt32 brezilya()

{ retum 5;

} }}

VB

Imports System

Imports System.Data.Sql

Imports System.Data.SqlTypes

Public Class futbol Public Shared Function brezilya() As Sqllnt32

Return 5 End Function

End Class

3) Build menüsünden Build Solution komutunu çalıştırarak projemizi derleyelim

4) Başarı ile derlediğimizde kaydettiğimiz yer olan C:\ sürücüsü altındaki feneryener klasörü içinde bin\debug klasörleri içinde feneryener.dll isimli bir dosyanın oluşması gerekir..

5) Oluşturduğumuz kütüphaneyi SQL Server ile ilişkilendirmek için SQL Server 2008 içinde Query bölümünde aşağıdaki kodu yazalım.

6) İşlem başarı ile tamamlandığı zaman Assembly klasörü altında görebilirsiniz 7) Assembly oluştuktan sonra bunu bir stored procedure içine

aşağıdaki şekilde yerleştirebiliriz.

CREATE ASSEMBLY feneryener FROM ‘C:\feneryener\feneryener\bin\debug\feneryener.dll’

CREATE PROCEDURE dbo.azvar AS EXTERNAL NAME feneryener. [feneryener . futbol] .brezilya

Not: Eğer NET ortamında oluşturduğunuz fonksiyon bir string değer döndürecek ise, bu değeri yakalamak için aşağıdaki gibi bir fonksiyon oluşturabilirsiniz.

CREATE FUNCTION k2 () RETURNS nvarchar(20) AS EXTERNAL NAME feneryener.[feneryener.futbol].brezilya GO select dbo.k2()

8) Sonucu görebilmek için ilk olarak aşağıdaki ayarları yapmamız gerekir. Bunu bir kez yaptıktan sonra iptal edene kadar her zaman için SQL Server yapısında geçerli olacaktır. İfadeyi Query Analyzer içine yazıyoruz.

Bunun sonucunda aşağıdaki ifadeyi görmemiz gerekir.

9) Son olarak gelen değeri görmek için aşağıdaki kod yazılır

Sonuç şekildeki gibi olacaktır.

SYSTEM.DATA.SQLSERVER:

.NET platformu ile ilişki kurup SQL Server içinde nesne oluştururken en yaygın kullanacağımız namespace yapısı sqlaccess.dll içinde bulunan Sysytem.Data.SqlServer'dır.

Veri tabanını hızlı açmak ve istediğimiz işlemleri yapmak için bu namespace

Sp_configure ‘clr enabled’,1

GO

RECONFIGURE

Declare @a int Exec @a=azvar Select @a

altında bulunan Class'ları bilmemiz gerekir.

Şimdi bunları inceleyelim;

SqlContext: Durum içeriğini almak için kullanılır. Örneğin o anki veri tabanı bağlantısı veya transaction durumu gibi.

SqlConnection: Herhangi bir veri sorgulaması yapmadan önce veri tabanına bağlanmak için kullanılır. Eğer aynı veri tabanına bir nesne

oluşturmak için tekrar bağlantıya geçmemek ihtiyacı duyarsak SqlContext ile beraber aşağıdaki gibi kullanılabilir.

SqlCommand: Veri tabanına Transact-SQL komutlarını göndermek ve bir

stored procedure veya fonksiyon çağırmak için kullanılır.

Burada kullanılan ExecuteNonQuery methodu Transact-SQL ifadesinin çalıştırılarak SQL Server üzerine gönderilmesini sağlar. Döndürdüğü değer etkilenen kayıt sayısıdır.

Eğer kayıt seçimi yapılacak ise ExecuteReader methodu sadece okunabilir özelliğine sahip olan SqlDataReader ile beraber kullanılır. Server cursor yapısına girerek kaydırma ve güncelleme yapmak için ise ExecuteResultSet methodu kullanılır. Döndürdüğü değer ise IsdlResultSet nesnesidir.

SqlParameter: Bu class ile SqlCommand nesnesine parametre ekleme imkanı sağlarız. Örneğin bir stored procedure içinde tanımlı olan parametrelere değer yollamak gibi.

VB

Dim c as SqlConnection = SqlContext.GetConnection();

C#

SqlConnection c = SqlContext.GetConnection();

Dim co As New SqlCommand co.Connection=c co.CommandText = "DELETE kitap WHERE kitapno = 5" Dim sonuc As Integer = co.ExecuteNonQuery()

C#

SqlCommand co = new SqlCommand(); Co. Connection=c; Co.CommandText="DELETE kitap WHERE kitapno=5"; int sonuc=co. ExecuteNonQuery;

Bu temel yapılar dışında diğer class'ları kısaca açıklayacak olursak;

SqlPipe: Client uygulamaları direkt sonuç veya mesaj yollamak için kullanılır.

SqlDataReader: Veri tabanından dönen kayıtları yakalamak için kullanılır.

SqlTransaction: Veri tabanı içindeki transaction yapısını günceliemek için kullanılır.

SqlTriggerContext: Aktif Trigger yapıları hakkında bilgi edinmek için kullanılır.

VB

Dim c As New SçIConnection Dim co As New

SqlCommand Co.Connection = c

co.CommandText = "Sil"

co.CommandType = CommandType.StoredProcedure

Dim p As New SqlParameter()

p.SourceColumn = "Kitapno"

p.Direction = ParameterDirection.Input p.SçIDbType = SqlDbType.lnt p. Value = 5 co. Parameters.Add(p) co. ExecuteNonQuery()

C#

SqlCommand co = new SqlCommand(); Co. Connection=c; co.CommandText = "Sil"; co.CommandType = CommandType.StoredProcedure;

SqlParameter p = new SqlParameter();

p.SourceColumn = "Kitapno";

p.Direction = ParameterDirection.Input;

p.SqlDbType = SqlDbType.lnt;

p. Value = 5;

co.Parameters.Add(p);

co. ExecuteNonOuery();

Not: Bu class'iarı kullanmak için .NET platformunda kod kısmına imports veya using ifadelerini kullanarak, aşağıdaki

namespace'leri tanımlamak gerekir.

System.Data.Sql System.Data System.Data.SqlClient Microsoft.SqlServer Microsoft.SglServer.Server

CLR ile STORED PROCEDURE:

CLR stored procedure oluşturma, eski versiyonlardaki stored procedure yapılarına göre çok daha sağlam ve güvenilirdir.

Oluşum için aşağıdaki adımların takip edilmesi gerekir.

1) Bir public class yapısı içinde Visual C# .NET için static, Visual Basic .NET için shared fonksiyon oluşturulur.

2) Fonksiyon içine SqlProcedure özellikleri ile eklenir. Bir class içinde birden fazla stored procedure fonksiyonu bulunabilir. Yani her stored procedure için ayrı bir class oluşturmaya gerek yoktur.

3) Gerekli kodlar yazılır. Şimdi bu üç yapıyı örnekleyelim;

UYGULAMA:

1) Bu uygulamamızda ciro tablosunu kullanacağız. Bu tablo tasarımı ve içindeki kayıtlar şekildeki gibidir.

2) Bu uygulamamızı ilk olarak klasik yolla yapacağız, ardından yapacağımız uygulama ile daha basit bir yol izleyeceğiz. Bunun için C sürücüsü içinde yazar isimli bir Class Library oluşturalım.

3) İçine aşağıdaki kodları yazalım. Sonraki uygulamada direkt

yapacağımızdan C# kodlarını vermeye gerek duymadım. 4) Derledikten sonra SOL Server 2008 içindeki Ouery bölümüne aşağıdaki

kodları yazarak; hem Assembly oluşturalım, hem de Storede procedure.

Irnports System.Data.Sql Imports System.Data İmports System.Data.SqlClient Imports Microsoft.SqlServer imports Microsoft.SqlServer.Server Public Class Class1 Public Shared ReadOnly s As String = "Server=fb1\yuk2008;database=yuksel3;lntegrated Security=SSPI;"

Public Shared Function hepsigel() As Integer Dim c As New SqlConnection c.ConnectionString = s Dim co As New SqlCommand co.Connection = c c.Open() co.CommandText = "select count(urunad) from ciro” Dim i As Integer = co.ExecuteScalar c.Close() Return i

End Function

End Class

CREATE ASSEMBLY yazar FROM ' C: \yazar \yazar \bin\Debug\yazar.dll WITH PERMISSION_SET – EXTERNAL_ACCESS

GO CREATE PROCEDURE dbo.gel AS EXTERNAL NAME yazar.[yazar.Class1].hepsigel

5) Aşağıdaki kodu Ouery bölümüne yazarak, test edelim. 6) Çalıştırınca şekildeki gibi toplam kayıt sayısı görüntülenecektir.

UYGULAMA:

1)Bu uygulamadan itibaren daha basit bir yapı üzerinde duracağız ve bundan sonraki tüm CLR ile SOL Server nesneleri oluşturmada bu tekniği kullanacağız.

2)Yeni bir proje oluşturma seçeneğinde karşımıza gelen iletişim kutusunda; sol

taraftan yazılım yapacağımız dilin altından Database, sağ taraftan ise SOL Server Project kalıbını seçip yazar2 ismini vererek OK butonuna basalım.

Declare @a int

Exec @a=gel

Select @a

3) İlk bağlantımızda gerekli tanıtımları yapmak için gelen iletişim kutusunda; eğer veri tabanımız yoksa, alt kısımda bulunan Add New Reference ile ekliyoruz.

OK ve YES butonları ile işlemi sonlandıralım.

4) Oluşturduğumuz bu yeni proje üzerinde sağ tuşa basarak Add seçeneğinden Stored Procedure seçeneğine tıklayalım.

Gelen iletişim kutusunda direkt Add butonuna basalım. Karşımıza şekildeki gibi hazır yapı gelecektir. Eğer yoksa üste

System.Data.Sq I Client namespace'ini ilave edelim.

5) Buradaki kodları aşağıdaki şekilde değiştirelim. Sadece olmayanları îiave ediniz. Burada context connection=true ifadesi ile aktif bağlantı özeliklerini kullanıyorum. Ve sonucu yollamak içinse SqlPipe yapısından yararlanıyorum.

VB Imports System Imports System.Data Imports System.Data.Sql Imports System.Data.SqlCiient Imports System.Data.SqlTypes Imports Microsoft.SqlServer.Server

Partial Public class StoredProcedures Shared ReadOnly c As New SqlConnection(“context connection=true") <SqlProcedure(Name:="gel22")>_ Public Shared Sub hepsigel() Dim co As New SqlCommand co.Connection = c c.Open() co.CommandText = "select * from ciro" Dim rdr As SqlDataReader = co.ExecuteReader() Dim sp As SqlPipe=SqlContext.Pipe Sp.Send(rdr) Sp.send(“merhaba”) c.close() end sub End class

6) Ardından proje adı üzerinde sağ tuşa basarak Deploy seçeneğine tıklayalım.

Böylelikle bir önceki uygulamada SQL Server içinde yaptıklarımıza hiç gerek kalmadı. Otomatik olarak yazar2 isimli bir Assembly ve gel22 isimli bir Stored Procedure oluşmuş oldu. Gidip SQL Server içinden kontrol ediniz. Herşey çok pratik oldu.

C#

using System;

using System.Data;

using System.Data.Sql;

using System.Data.SqlTypes;

using Microsoft. Sq I Server. Server;

using System.Data.SqlClient;

public partial class StoredProcedures

{ [Microsoft.SqlServer.Server.SqlProcedure(Name = "ge!22")] public static void hepsige!2()

{

using (SqlConnection c = new SqlConnection("context connection=true"))

{ c.Open(); SqlCommand cmd = new SqlCommand("seIect * from ciro", c); SqlDataReader r = cmd.ExecuteReader(); SqlContext.Pipe.Send(r); SqlContext.Pipe.Send("merhaba");

c.Close(); }

}

}

}

7) SQL Server içinden sadece aşağıdaki kodu yazarak sonucu görebilirsiniz. Sonuçta, Results bölümünde tüm kayıtlar görünecek ve Messages kısmında da merhaba yazacaktır.

UYGULAMA:

1) Bu uygulamamızda da oluşturacağımız stored procedure içinde XML yapısını kullanacağız.

2) Yeni bir SQL Server projesini .NET ortamında oluşturalım.

3) Gelen iletişim kutusundan veri tabanımızı seçerek OK butonuna basalım.

4) Projemize Stored Procedure dahil edelim.

5) Üst tarafa System.Xml namespace'ini ekleyelim.

6) Aşağıdaki adımları uygulayarak projemizde namespace yapısını yapılandıralım. Gerçi burada gerek yok, ama nasıl olduğunu bilmek açısından ileride işinize yarayabilir.

VB.NET için;

Proje adı üzerinde sağ tuşa basarak Properties seçeneğine tıklayalım. Gelen ayarlar iletişim kutusundan Application bölümünde Root namespace kısmına namespace adı olacak yüksel ifadesini yazalım.

C#.NETiçin;

Using ifadelerinden sonraki kodları aşağıdaki blok içine alalım.

namespace yüksel { }

7) Class yapımız içindeki tüm kodları aşağıdaki hale getirelim.

VB Imports System Imports System.Data Imports System.Data.Sql Imports System.Data.SqlTypes Imports Microsoft.SqlServer.Server Imports System.XmI

Partial Public Class StoredProcedures

<SqlProcedure(Name:="kitap3")> _

Public Shared Sub SaveXML(ByVal x As SqlXml, ByVal f As SqlString) Dim d As New XmlDocument()

d.LoadXml(x.Value)

d.Save(f.Value)

End Sub

End Class

C# using System; using System. Data; using System.Data.Sql; using System.Data.SqlTypes; using Microsoft. SqlServer. Server; using System.Xml;

namespace yüksel

{ public partial class StoredProcedures

{ [SqlProcedure(Name = "kitap3")] public static void SaveXML (SqlXml x,SalString f)

{

XmlDocument d = new XmlDocument(); d.LoadXml(x.Value); d.Save(f.Value);

}

}; }

8) Projemizi derledikten sonra proje adı üzerinde sağ tuşa basarak Deploy seçeneği ile SQL Server'a yollayalım. Hem Assembly, hem de Stored Procedure otomatik olarak oluşsun.

9) SQL Server içinde oluşan Assembly üzerinde sağ tuşa basarak Properties seçeneğine tıklayalım.

10) Permission set kısmından External access seçeneğini seçerek OK butonuna basalım.

Eğer sahiplikle ilgili bir hata mesajı çıkarsa; veri tabanımızın özelliklerine girerek Properties kısmından o an bağlandığınız kullanıcıya sahiplik verebilirsiniz.

11) C sürücüsünde ciro isimli bir klasör oluşturalım ve aşağıdaki yazılımı Query

bölümüne yazarak, yapımızı test edelim. 12) Bunun sonucunda C: sürücüsü içinde oluşturduğumuz ciro klasöründe

ciro.xml isimli bir dosya oluşacaktır ve içine ciro tablosundaki tüm kayıtları yerleştirecektir

Declare @kitapliste xml SET @kiyapliste=(SELECT * FROM ciro ciroyolla FOR XML AUTO ,ROOT(‘kitap’),TYPE) EXEC dbo.kitap3 @kitapliste, ‘C:\\ciro\\ciro.xml

Dosyayı açtığımızda görüntü, şekildeki gibi olacaktır;

CLR İLE FUNCTION:

Oluşum kademeleri stored procedure oluşturma ile aynıdır. Hem scalar hem tabular olarak oluşturulabilir. Döndürülecek veri tipi System.Data.SqlTypes namespace'i kullanılarak doğru tanımlanmalıdır.

Opsiyonel DataAccess argümanı ile veri okunabilir ve DataAccessKind.Read değeri atanabilir. Veri tabanı dışında dosya ve normal veriler üzerinde de çalışılabilir.

Eğer table-valued fonksiyon oluşturulacaksa ve döndüreceği değer bir veri tablosundaki satırlar olacak ise mutlaka lsqlReader kullanılmalıdır.

UYGULAMA:

1) Yeni bir .NET SqlServer projesi açarak, veri tabanımızı seçelim.

2) User-Defined Function seçeneği ile bir fonksiyon tanımlama sayfası ekleyelim.

3) İçindeki kodları aşağıdaki gibi değiştirelim.

VB

Imports System

Imports System.Data

Imports System.Data.Sql

Imports System.Data.SqlTypes

Imports Microsoft.SqIServer.Server

Partial Public Class UserDefinedFunctions <Microsoft.SqlServer.Server.SqlFunction(Name:="tarih")>_

Public Shared Function Function"! (ByVal t As SqlDateTime) As SqISt ring

Return t.Value.ToLongDateString()

End Function

End Class

using System;

using System.Data;

using System.Data.Sql;

using System.Data.SçITypes;

using Microsoft.SqlServer.Server;

public partial class UserDefinedFunction

{

[SqlFunction(Name="tarih")]

public static SqlString GetLongDate(SqlDateTime t)

{

return t. Value. ToLongDateString();

}

};

4) Derledikten sonra proje üzerinde sağ tuşa basarak; seçeceğimiz Depioy komutu ile SQL Server içine yollayalım.

5) SQL Server içinde Query kısmını açarak aşağıdaki kodu yazıp fonksiyonumuzun çalıştığını test edelim. Tarih girerken ay/gün/yıl formatında giriyoruz.

Sonuç;şekildeki gibi olacaktır.

CLR ile AGGREGATE:

Kullanıcı tanımlı Aggregate oluşturmak için kullanılır. SOL Server içinde kümeleme işlemlerini gerçekleştiren birçok hazır Aggregate bulunmaktadır. (Örneğin MAX,MIN,SUM)

Oluşturmak için;

1) Bir Structure veya Class tanımlanır.

2) Class'a Serializable ve SqiUserDefinedAggregate özellikleri kazandırılır. Serializable; geçici çalışma tablosu için biçimi belirlerken, diğer özellik ise SQL Server içinde en performanslı şekilde tutulması gerekli olan ayarları tutar. Bu yapıda kullanılacak Format seçeneği ile kullanıcı biçimi serDefined cümleciği ile istediği gibi belirleyebilir veya Native cümleciği ile otomatik ayarlanabilir. Bu tür bilgiler için ayrılacak en fazla boyut miktarı için ise MaxByteSize kullanılır.

3) Aşağıdaki methotlar oluşturularak, gerekli kodlar yazılır;

Irıit: Sorgu işlemcisi; her bir grup için bu methodu bir kez çağırır. Lokal değişkenleri sıfırlamak için gerekli temizleme kodlarının buraya yazılması gerekmektedir.

Accumulate: Kullanılacak değerin alacağı yeni şekil belirlenir. Örneğin;

Select dbo.tarih(‘08/02/2001’)

arkasına çeşitli karakterler bu bölümde ilave edilir.

Merge: Yapıları birleştirmek için kullanılır.

Terminate: Sonucu döndürmek için kullanılır.

Eğer bir Class olarak tanımlarsanız ve IbinarySerilaze ile Implement etmek ihtiyacı duyarsanız; aşağıdaki methotları da eklemeniz gerekir.

UYGULAMA:

1) Yeni bir SOL Server kalıbını .NET içinden ekleterek üzerinde sağ tuşa basıp Add seçeneğinden Aggregate seçeneğine tıklayalım.

İçindeki kodları aşağıdaki şekilde değiştirelim. Bu, seçilen değerin başına üç yıldız koyacaktır. Eğer seçilen değer boş ise üç nokta koyacaktır. Kod'a dikkat ediniz, gelen yapıyı Class olarak değiştirip IbinarySerialize ile Implement

Overridable Sub Read(ByVal r As BinaryReader) Implements IBinarySerialize.Read Overridable Sub rite(ByVal w As BinaryWriter) Implements IBinarySerialize.Write End Sub

VB

Imports System imports System.Data Imports System.Data.Sql İmports System.Data.SqlTypes İmports Microsoft.SqlServer.Server İmports System.Text 'Biz ekledik İmports System.10 'Biz ekledik <Serializable()>_ <Microsoft.SqlServer.Server.SqlUserDefinedAggregate(Format.User Defined,_

lslnvariantToNulls:=True, lslnvariantToDuplicates:=False, _ IslnvariantToOrder:=False, MaxByteSize:=8000, Name.="yildiz")> _ Public Class yildiz1 Implements IBinarySerialize Dim sonuc As StringBuilder Public Sub Init()

Sonuc=New stringBuilder() End Sub Public Sub Accumulate(ByVaI value As SqlString) If value.lsNull Then sonuc.Append("...") Else sonuc.Append("***" & value.ToString) End lf End Sub

Public Sub Merge(ByVal gelen As yildizl) sonucAppend(gelen.sonuc) End Sub Public Function Terminate() As SqlString Dim gelen As String = String.Empty If (sonuç.Length > 0) Then gelen = sonuc.ToString(0, sonuc.Length -1) Retum New SqlString(gelen) Endlf

End Function Overridable Sub Read(ByVal r As BinaryReader) Implements

IBinarySerialize.Read sonuc = New StringBuilder(r.ReadString()) End Sub

Overridable Sub rite(ByVal w As BinaryVVriter) Implements IBinarySerialize.VVrite w.Write(sonuc.ToString()) End Sub End Class

3) Test etmek için aşağıdaki ifadeyi SQL Server içinden yazalım.

4) Çalıştırdığımızda görüntü, şekildeki gibi olur.

C# using System; using System.Data; using System.Data.Sql; using System.Data.SqlTypes; using Microsoft. SglServer. Server; using System.Text;//'Biz ekledik using System.lO;//'Biz ekledik [Serializable] [SqlUserDefinedAggregate( Format.UserDefined,lslnvahantToNulls=true, lslnvariantToDuplicates=false,lslnvahantToOrder=false, MaxByteSize=8000, Name="yiİd iz") ] public class yildizl: IBinarySerialize { private StringBuilder sonuç; public void lnit( ) { sonuç = new StringBuilder(); } public void Accumulate(SqlString value) { if(value.lsNull) { retum; } sonuc.Append(value. Value). Append(‘,'); } public void Merge(yildiz1 gelen) { sonuc.Append(gelen. sonuç); } public SqlString Terminate() { string gelen = String.Empty; if (sonuc! null && sonuc.Length > 0) gelen = sonuc.ToString(0, sonuc.Length-1); retum new SqlString(gelen); } public void Read(BinaryReader r) ' { sonuç = new StringBuilder(r.ReadString()); public void Write(BinaryWriter w) { w. Write(sonuc. ToString()); } }

Select personelad ,dbo.yildiz(urunad) as sattiklari from ciro Group by personel ad

CLR İLE USER DEFİNE DATA TYPE:

Kullanıcı tanımlı veri tipi (UTDs) oluşturmak mümkündür. Burada izlenecek adımlar;

1)Class veya Structure oluşturulur. Bunlara Serializable ve

SqlUserDefinedType özellikleri kazandırılır.

2)Boş(Null) değerler tanıtılır.

3)Veri tipleri string dönüşümü yapılır.(Parse veya Tostring)

4)Public özelliklerinin Private özellikleri açması sağlanır. (GeL.Set)

UYGULAMA:

1) Yeni bir SQL Server kalıbı ile .NET projesi oluşturalım. Proje adı üzerinde sağ tuşa basarak Add seçeneğinden User-Defined Type alt seçeneğine tıklayarak; gelen iletişim kutusunu "tarihayir" adı ile onaylayalım

2) İçindeki kodları, aşağıdaki şekilde düzenleyelim.

VB

Imports System

Imports System.Data

Imports System.Data.Sql Imports System.Data.SqlTypes

Imports Microsoft.SqlServer.Server <Serializable()> _ <Microsoft.SqlServer.Server.SqlL)serDefinedType(Format.Native)>_ Public Structure tarihayir Implements INullable

Private bos As Boolean

Private m_a As Double

Private m_b As Double

Private m_c As Double Public Overrides Function ToString() As String

If Me.lsNull Then

Retum "NULL"

Else

Return m_a.ToString & "." & m_b.ToString & ".’' & m_c.ToString End lf

End Function Public ReadOniy Property lsNull() As Boolean Implements INullable.lsNull

Get

Return bos End Get

End Property Public Shared ReadOniy Property Null() As tarihayir Get

Dim t As New tarihayir()

t.bos = True

Return t

End Get

End Property Public Shared Function Parse(ByVal s As SqlString) As tarihayir

If s.lsNull Then Return tarihayir.Null

Else Dim t As New tarihayir() ,Dim str As String = Convert.ToString(s),Dim ab() As String =

str.Split("/".ToCharArray()) t.A = Double. Parse(ab(0)),t.B = Double.Parse(ab(1)).t.C = Double.Parse(ab(2))

Retum t End lf End Function

Public Property A() As Double

Get

Return m_a

End Get Set(ByVal value As Double)

m_a = value

End Set End Property Public Property B() As Double

Get Return m_b

End Get Set(ByVal value As Double)

m_b = value End Set End Property

Public Property C() As Double

Get Return m_c

End Get Set(ByVal value As Double)

m_c = value

End Set End Property

Public Function unvan() As String

Return "Tarih: " + Me.ToString()

End Function End Structure

C#

using System; using System. Data. Sql; using System.Data.SqlTypes; using System. Text; using Microsoft. SqlServer. Server;

namespace tarihler

{ [Serializabie] [SqlUserDefinedType(Format.Native)] public struct tarihayir: INullable

i private bool bos; private double m_a; private double m_b; private double m_c;

public override string ToString() { if (this.lsNull)

{

Return ‘’NULL’’;

} else {

return m_a + "." + m_b + "." + m_c;

} }

public bool IsNull

{ get { return bos;

} }

public static tarihayir Null { get

{ tarihayir tarih = new tarihayir();

tarih.bos = true; return tarih;

} }

public static tarihayir Parse(SqlString s) { if (s. IsNull)

{ return tarihayir.Null;

} else

{ tarihayir tarih = new tarihayir();

String str = Convert. ToString(s); / String[]ab = str. Split(‘’/’’. ToCharArray()); tarih. A = double.Parse(ab[0]); tarih.B = double.Parse(ab[1]); tarih.C = double. Parse(ab[2]);

return tarih; }

}public Double A { get { retum m_a; } set { m_a = value;

} } public Double B{get { retum m_b; } set{ m_b = value;

} }public Double C { get { retum m_c; } set { m_c =

value;} } public Strirtg unvan(){ retum "Tarih:" + this.

ToString();

} }}

3) Projeyi derleyerek Deploy edelim.

4) Bunu, bir tabloda kullanalım.

5)Bunun sonucunda tarih girerken arada / işareti kullanmak zorunlu olacaktır. Onun dışında girilen tarih veya başka bir değerde şekildeki gibi hata verecektir.

CLR ile TRİGGER:

Diğer oluşturacağımız SOL Server nesnesi de çok kullanılan Trigger nesnesidir.

Takip edilecek adımlar;

1) Class oluşturulur.

2) İşlemleri kolaylaştırmak için SqlTrigger özelliği eklenir.

3) Gerekli Trigger kodları yazılır.

UYGULAMA:

1) Yeni bir .NET projesini SQL Server kalıbı ile oluşturalım.

2) Proje adı üzerinde sağ tuşa basarak Add/ Triggers seçeneğine şekildeki gibi tıklayalım.

3) Aşağıdaki gibi kodları uygulayalım.

VB

Imports System

Imports System.Data

Imports System.Data.Sql

Imports System.Data.SqlTypes

Imports Microsoft.SqlServer.Server

Imports System.Data.SqlClient

Partial Public Class Triggers Shared ReadOnly c As New SqlConnection("context connection=true") <SqlTrigger(Name:="silvb", Target:="Ciro", Event:="FOR INSERT")> _

Public Shared Sub silvb()

Dim hareket As SqlTriggerContext

Dim p As SgIPipe = SqlContext.Pipe hareket = SqlContext.TriggerContext() If (hareket.TriggerAction = TriggerAction.Insert) Then Dim co As New SqlCommand co.Connection = c c.Open() co.CommandText = "SELECT satisno FROM INSERTED"

Dim r As SqlDataReader = co.ExecuteReader()

While (r.Read())

p.Send("Yeni Kaydın Numarası: " & r("satisno").ToString)

End While

Endlf

End Sub

End Class