63
Paisatges latents. Aportacions de l’Observatori del Paisatge de Catalunya Pere Sala i Martí Coordinador de l’Observatori del Paisatge de Catalunya

Paisatges latents. Aportacions de l'Observatori del Paisatge de Catalunya

Embed Size (px)

Citation preview

Paisatges latents. Aportacions de l’Observatori del Paisatge de Catalunya

Pere Sala i Martí Coordinador de l’Observatori del Paisatge de Catalunya

Constatacions inicials sobre el SNU

Marcdereferència:Convenieuropeudelpaisaje(2000)

“Paisatgeésqualsevolpartdelterritoritalicomlaperceplapoblació,elcaràcterdelqualéselresultatdel’accióiinteracciódefactorshumansi/onaturals”ImpulsatpelConselld’EuropaAprovatiratificatper38països

Constatacions inicials sobre el SNU

Marcdereferència:Convenieuropeudelpaisaje(2000)Concepelpaisatgecomunelementmoltimportantperalaqualitatdevidadelaciutadania.Posaalmateixnivelllaprotecció,comalges9óiordenaciódelspaisatges.LaideadelpaisatgeentèscomabécomúésinherentenlafilosofiadelCEP.

“Enquinsidiomestandiferentspodenparlar-seelcampanardeparetd’unaermitail’emagrogadelMcDonald’sfetaambduespatatesfregidesadaltdetotd’unpalmetàl·lical<ssim?Il’embalumplàs?cd’unabenzinerasobreil·luminadailamasiavetusta?Quèpodendir-selesrestesmedievalsd’uncastelliunaplantacimentera?Elcorriolil’autopista?Lasíniaielmolídeventielscarrersd’unaurbanitzacióencaraperedificar?Elforatd’unapedreraabandonadailanauindustrial?Ielcentrecomercialol’establimentturís?cil’horta?Nohihacomunicaciói,pertant,nohihaharmonia”ToniSala,2010

Foto:AnnaGuardiola

Constatacions inicials sobre el SNU

AlSNUhapassatelqueelCEPvoliaevitar:aquellspaisatgesnoconsideratssocialmenticulturalmentcomaexcel·lentsi,pertant,dignesdeprotecció,hanpa9tunprocésdebanalitzacióiontots’hival.Contenidordemúl9plesidiversosartefactes.PocaqualitatarquitectònicaPercepcionsdesagradablesalssen9ts.Especialmentenelslímitsentreelsespaisurbà,l’urbanitzableielnourbanitzable. Foto:JavierValencia

Constatacions inicials sobre el SNU

Mésde450.000edificacionsenelSNUdeCatalunya,queocupenmésde7400ha,ambunaocupaciómitjanade161m2cadascuna(DTES,2015).

Percadametrequadratdesòlnourbanitzableocupat,hiha408m2desòlnourbanitzablelliure(DTES,2015).

Lapercepcióquetenimd‘empobrimentpaisatgís9cdelSNUnos’ajustaalarealitatdelesxifres.

Constatacions inicials sobre el SNU

Acumulaciódispersad’intervencionsdetotamenaqueaïlladamentnosuposenunatransformaciósignifica9va,peròqueenconjuntposenenriscelcaràcterdelpaisatge.

Constatacions inicials sobre el SNU

Acumulacióenunsespaismoltvisibles,ambunagranexposicióvisuali,engeneral,ambunagrancàrregasimbòlica

Mul9plicaciódelapercepciónega9vaenlapoblacióqueelscontempla.

Constatacions inicials sobre el SNU

L’impactenoésnomésdecaràctervisual,sinóquecontémoltesdimensionsdecaireiden9tari,culturalifinsitotafec9u.

Constatacions inicials sobre el SNU

Lasocietatactualreclamaunmínimdequalitat,decoherència,unesregles,queensobligaarepensardedaltabaixquèespotferiquènoespotfer–ielcom-enelSNU.NohemestatcapaçosdeferemergirelvalorielsvalorsintrínsecspropisdelSNU,quehisón.

Imatge

CATÀLEGS DE PAISATGE

Einafonamentaltantpelconeixementdelterritori,comperalasevaprotecció,ges9óiordenació.

Pasprevinecessariperaldesplegamentdepolí9quesiprojectesdepaisatge,amésamésdesercadacopmésrellevantsenlespolí9quessectorials.

CATÀLEGS DE PAISATGE

1)Elscatàlegshaniden9ficaticartografiatvalorsenelpaisatge,bàsicsperaladefinicióposteriordelesdirectriusdepaisatge.

Vegetacióderibera

Connec9vitat

Valorsecològics

Arbresmonumentalsivegetaciósingular

Biodiversitatdelsmosaicsagroforestals

Valorsestè9cs

Estructuresipatronsagrícoles

Conreussingulars

Singularitatsdelpaisatgelitoral

Contrastoscromà9cs

ArquitecturaruralEspaisd’aigua

Valorshistòrics

Escenarisd’episodishistòrics

Patrimoniassociatallitoral Patrimoniromànic

Infraestructuresvinculadesal’aigua Tracesd’arrelhistòrica

Elementsconstruïtsquemarquenl’estructuradelpaisatge

Valorsd’ússocial

Espaisd’ociideproducciódedicadaalconsumpropi

Recorregutsii9nerarisperinterpretarelpaisatge

Puntsd’observacióigaudidelpaisatge

Espaissingularsmoltfreqüentats

Valorssimbòlicsiiden9taris

Llegendes,contesitradicions

Elementsgeomorfològicssingulars Fonsescènicsemblemà9cs

Espaisqueinspirenar9stes Caminsambcàrregasimbòlica

Fitesvisiblesdesdetotarreu

Valorsproduc9us

Grandiversitatdeconreusdesecàideregadiu(conreusarborisiherbacisdesecàiregadiu,horta.etc.)

Explotacionssilvícolesialtresaprofitamentsdelbosc Dis9n9usdequalitatagroalimentària

Explotaciódelasuperdcieinnivada

Valorsestè9cs

Necessitemcartografies,peròferunacartografiadepaisatgedelSNUésdificilíssim:-  Comcalcartografiarles

novesrealitatspaisatgís9quespresentsenaquestsespais?

-  Comespodenplasmarlesrapidíssimesdinàmiquesdeleszonesmésperiurbanes?

-  Comespotcartografiarlapertorbaciódel’harmoniavisual?

-  Ilesnovesiden9tatsqueemergeixenenaquestsespais?

-  Ielsobjec9usdequalitatpaisatgís9caolesdirectrius?

CATÀLEGS DE PAISATGE

2)Elsterritoristenenelseucaràcter,ambunstretsquelidoneniden9tatipersonalitat.Nos’hauriad’intervenirenelSNUsensecontemplarprèviamentaquestcaràcter

CATÀLEGS DE PAISATGE

3)LesunitatsdepaisatgedefinidesenelscatàlegsdepaisatgedeCatalunyasónpotencialmentl’àmbitidoniperendegarpolí9quesdepaisatgeenelSNU(perlasevaescala,pelseucaràctersupralocal,perlasevaopera9vitat,iperquèsónmarcsidealsperrepensarlagovernançadelpaisatge)

UNITATSDEPAISATGELesunitatsnosónnomésàmbitsdecomprensióidescripciódelcaràcterd’unpaisatge,sinóàmbitsdeges9ó,d’ordenacióid’intervenció.

Cons9tueixenpecesterritorialsbàsiquesonaplicarinicia9ves,estratègies,norma9vesiprojectesdepaisatgeconcrets(territorials,turís9cs,culturals...)

Els134paisatgesnoreflecteixen9pologies,sinóunmosaicdepaisatgesdiferents,ambtretspropisidis9n9us,moltinseritsenlamemòriacol·lec9va.

CATÀLEGS DE PAISATGE

CATÀLEGS DE PAISATGE

LAUNITATDEPAISATGEPERMET:Vinculardecisionsdeplanejamenturbanís9c.

CATÀLEGS DE PAISATGE

LAUNITATDEPAISATGEPERMET:Vinculardecisionsdeplanejamenturbanís9c.

CATÀLEGS DE PAISATGE

LAUNITATDEPAISATGEPERMET:Vinculardecisionsdeplanejamenturbanís9c.

CATÀLEGS DE PAISATGE

LAUNITATDEPAISATGEPERMET:Formularestratègiesvinculadesapolí9quessectorialsdelsàmbitsagrícola,turís9c,opatrimonial.

CATÀLEGS DE PAISATGE

LAUNITATDEPAISATGEPERMET:Formularestratègiesvinculadesapolí9quessectorialsdelsàmbitsagrícola,turís9c,opatrimonial.

CATÀLEGS DE PAISATGE

LAUNITATDEPAISATGEPERMET:Desenvoluparpolí9quesdepaisatgeaescalasupralocalilocal,idissenyarprojectesconcrets.

CATÀLEGS DE PAISATGE

LAUNITATDEPAISATGEPERMET:Donarpautesdedesenvolupamentid’integracióenelSNU.

CATÀLEGS DE PAISATGE

DIRECTRIUSDELPAISATGE:Àmbitpotencialperaplicarlesdirectriusdelpaisatgeapar9rdelsobjec9usdequalitatpaisatgís9ca. Catàlegsdepaisatge

DIRECTRIUSDELPAISATGE

Platerritorialparcial

Article3.83. El desenvolupament urbà tindrà un tractament específic alsmunicipisquetinguintallaventsarbrats.Es tracta delsmunicipisdeFigueres,…iSerradeDaró.Enaquestscasos,elspossiblesnousurbanss’integraranalesestructurespreexistentsharmònicamentirespectant la seva singularitat. En aquest sentit, els plansd’ordenacióurbanísticamunicipalhaurandeprotegir iordenarelpatrimonidelstallaventsarbratsdemésinterèspaisatgístic.

CARTES DEL PAISATGE

Instrumentsdeconcertacióaescalasupramunicipal,decreaciódeconsensos,depacteid’acords,voluntaris,promogutstantperlesadministracionscomperlasocietatciviloelsactorslocals.

Totiserunaeinadeconcertació,tambédonapistes,lliçonssobrecomafrontarelSNU.

Elsactorsquehipar9cipen–demaneraindividualocol·lec9va–esresponsabilitzendavantlasocietatdetreballarperassolirelscompromisossignatsambl’objec9udevaloritzarodinamitzarunpaisatge.

CARTES DEL PAISATGE

CartadelpaisatgedelPrioratReglamentperalsmovimentsdeterres,abancalamentsialtresac9vitatsrelacionadesambelsòlnourbanitzableivinculadesalaplantacióiexplotaciódevinya(Denominaciód’OrigenQualificadaPriorat)

CARTES DEL PAISATGE

CartadelpaisatgedelPrioratCreaciód’unbancdeterresalPriorat.Implementaciódesistemesdeges9ódel’espaiagrariqueperme9nelmantenimentdelesexplotacionsagràriesilarecuperaciódeconreusabandonats.

CARTES DEL PAISATGE

Cartesdelpaisatgedel’AltBerguedàidel’AltEmpordàXarxademiradorspaisatgís9cs

CARTES DEL PAISATGE

CartadelpaisatgedelPenedèsFitxesdebonespràc9quesdelpaisatgevi9vinícoladelPenedès

CARTES DEL PAISATGE

CartadelpaisatgedelPenedèsIntegraciópaisatgís9caderotondesientradesamunicipisdel’AltPenedès

CARTES DEL PAISATGE

CartadelpaisatgedelavalldeCamprodonFomentarlarecuperaciódepastures,pratsipratsdedallalaValldeCamprodon

MAPA DEL PAISATGE TRANSFRONTERER DE LA CERDANYA

EnelmarcdelPladepaisatgetransfrontererdelaCerdanya,impulsatdesdel’Observatori,elConsellcomarcaldelaCerdanya,elParcRegionaldelsPirineusCatalans,laComunitedeComuns,iajuntaments.

MAPA DEL PAISATGE TRANSFRONTERER DE LA CERDANYA

MAPA DEL PAISATGE TRANSFRONTERER DE LA CERDANYA

Launitatdepaisatgeesdevél’àmbitdereferència

MAPA DEL PAISATGE TRANSFRONTERER DE LA CERDANYA

Mapaelaboratdemanerapar9cipada,atravésdelconeixementlocal.

MAPA DEL PAISATGE TRANSFRONTERER DE LA CERDANYA

Nonomésiden9ficaidescriu,sinóqueplasmaunsobjec9usiunprojectedeterritoriperlaCerdanya,apar9rdelsvalors.

Téunavoluntatmésprojectual:-  Fonsescènicsquecal

preservarinoocultar.-  Separadordelcon9nuurbà

quecalpotenciar.-  Estructuresdeclosaque

condicionenelplanejament.-  Lesàreesmésdegradades

queconvémillorar.-  Miradorsquecalpotenciar.-  Etc

[Espaiagrícola]

[Pratsipastures]

Manteniriposarenvalorelconjuntdepaisatgesagrarisdelsfonsdevallideleszoneselevades.

[Entradaarbradaiambmursdepedraensec]

[Entradadesordenada]

Millorarlaqualitatdelsaccessosalsnuclisurbansiruralsevitant-hielementsdiscordants,imantenintirecuperantelcaràcterdelesentradesarbradesiambmursdepedraensec.

[Pedreres]

[Àreescomercialsiindustrials]

[Dipòsitsdematerialsal’airelliure]

Ordenarimillorarlaimatgedelesactivitatscomercials,turístiquesideserveis,tantlasevaubicaciócomdimensió.

MAPA DEL PAISATGE TRANSFRONTERER DE LA CERDANYA

Contribueixalasensibilitzaciópaisatgís9cadelesins9tucionsidelaciutadaniaengeneral.

CharteduParcnaturalrégionaldesPyrénéesCatalanes(France)

“Landscapecoordinator”

(TheNetherlands)

OAP, PLU Narbonne

PAHISCAT. PAISATGE HISTÒRIC DE CATALUNYA

Projectepilotsobrel’evolucióhistòricadelspaisatgesaCatalunya.

Identifica,documenta,cartografiaidifonlestracesdelpassatvisiblesen4dels134paisatgesdeCatalunya.

L’objectiudePaHisCatnoésnoméseld’entendremillorelpassat,sinóutilitzaraquestconeixementcomunaeinadeplanificacióidesensibilització.

PAHISCAT. PAISATGE HISTÒRIC DE CATALUNYA

Lamajoriadelselementsiconjuntsiden9ficats(estructuraparcel·làriamil·lenària,feixescentenàries,xarxaviàriad’arrelhistòrica,fileresarbrades)noseranmainiBCINniBCIL,perònoperaixòdeixendetenirinterès.

Lapràcticatotalitatd’aquestselementssónpresentsenelSNU.

L’objec9uésque,es9guinonocatalogats,puguinincidirenelplanejamentterritorialiurbanís9cicondicionar-neeldesenvolupament.

ENERGIA EÒLICA i PAISATGE. ORIENTACIONS PER A UNA ADEQUADA IMPLANTACIÓ A CATALUNYA

Laimplantacióeòlicaenelpaisatgecomunaestratègiapersumarvaloralterritoriiperapropar-nosanousvalorsianoussignificats,vinculatsalanostracontemporaneïtat.

ENERGIA EÒLICA i PAISATGE. ORIENTACIONS PER A UNA ADEQUADA IMPLANTACIÓ A CATALUNYA

Bendimensionatsiemplaçats,elsaerogeneradorstenenungranpotencialpercapgirarlapercepcióquesovinttélapoblaciód’espaisambpocinterès.

Ferparocipsalescomunitatsilesins9tucionslocalsdelsprocessosdeplanificacióiges9ódel’energiaeòlica.

ENERGIA EÒLICA i PAISATGE. ORIENTACIONS PER A UNA ADEQUADA IMPLANTACIÓ A CATALUNYA Objec9usdelaguia:Situarelsaerogeneradorsenlaquo9dianitatdelpaisatge.Disposard’orientacionsprecisesiclaresqueajudinperalalocalitzacióieldissenyadequatdelsaerogeneradorsenelpaisatge.Esdevenirunaeinaperaldisseny,l’avaluacióilaplanificacióeòlica,ú9lperatècnics,professionalsipromotorsdenousprojectes.

Mésenllàdelaregulacióestricta,elsmanualsoguiesdebonespràc9quespermillorarlaqualitatdelpaisatgesónunaeinaimprescindiblepelmantenimentdelaqualitatdelspaisatgesdelSNU.Posemmoltèmfasienlanormaimoltpocenlaformacióienl’exemplificació.Aquestsinstrumentstenenunelevatpotencialpergenerarculturadepaisatgeisensibilitzar.

WIKIPEDRA. EL PORTAL DE LA PEDRA SECA A CATALUNYA

Hacrescutelvalordelessocietatscol·labora9vesidelages9ócol·lec9vadelpaisatge,queesvaldelaproximitat,lasolidaritat,l’experiènciaquo9diana,elcontactedirecteambelterritori.

Basededadescol·labora9vasobrebarraquesdepedrasecaaCatalunya.

WIKIPEDRA. EL PORTAL DE LA PEDRA SECA A CATALUNYA

Inventaridepropde14.000barraques.

Projectebasatenl’intercanvideconeixements,enlaconfiança,lareciprocitatilacooperacióentrepersonesquetenenuninterèsencomú.

WikipedrademostraqueéspossiblevisibilitzaraquellsvalorslatentsenelSNUquesovintnilespolí9quesnielsinstrumentsoficialsdetecten.

Paisatges latents. Aportacions de l’Observatori del Paisatge de Catalunya

Pere Sala i Martí Coordinador de l’Observatori del Paisatge de Catalunya