Man-vrouw verschillen bij pijn op de borst

Prof.dr. Toine Lagro-Janssen

Doel

• Het herkennen van sekseverschillen in de presentatie van pijn op de borst

• Met deze verschillen in het diagnostisch proces rekening te houden

• Stellingen

• Aanleiding aparte aandacht m/v

• Risicofactoren m/v

• Man-vrouw verschillen in presentatie video

Opzet

• Diagnostiek m/v

• Leerpunten

• Profiel m/v coronaire hartziekten

Lees de stellingIs deze juist of onjuist

1. Hart- en vaatziekten komen als doodsoorzaak vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.

2. Diabetes Mellitus is voor vrouwen een grotere risicofactor voor hart- en vaatziekten dan voor mannen.

3. Peervormig overgewicht (vrouwen) vormt een kleiner risico voor hart- en vaatziekten dan appelvormig (mannen) overgewicht.

4. Vrouwen met angina pectoris hebben vaker dan mannen pijn op de borst die in rust niet binnen 10 minuten overgaat.

5. De voorspellende waarde van een negatieve inspanningstest (fietsproef) is voor mannen en vrouwen gelijk.

Wat is aanleiding aparte aandacht?

• Mannen met pijn op de borst vaker en sneller ECG

• Mannen vaker verwezen cardioloog

• Mannen meer diagnostische en therapeutische ingrepen

• Mannen met infarct sneller in ziekenhuis

Lori Mosca CL. C. Gender differences in the management and clinical outcome of stable angina Circulation 2006;113:490-498

Daly C. Gender differences in the management and clinical outcome of stable angina Circulation 2006;113:490-498

Wat is aanleiding aparte aandacht?

• Mannen met pijn op de borst vaker en sneller ECG

• Mannen vaker verwezen cardioloog

• Mannen meer diagnostische en therapeutische ingrepen

• Mannen met infarct sneller in ziekenhuis

• Dokters beoordelen klachten pijn borst van mannen

serieuzer

• Merendeel onderzoek naar diagnostiek HVZ: witte

mannen

• Effecten medicatie bijna uitsluitend bij mannen onderzochtLori Mosca CL. C. Gender differences in the management and clinical outcome of stable angina Circulation 2006;113:490-498

Daly C. Gender differences in the management and clinical outcome of stable angina Circulation 2006;113:490-498

Womens’ Health Study. NEJM 2005;352:1293-1304

Rienstra M. J Am Coll Cardiol 2005;46:1298-1306

Heer Hartemink

• 55 jaar, timmerman

• Spoed geroepen

• Acute pijn op de borst

Heer Hartemink

• hypertensie, 5 jaar goed ingesteld chloortalidon

• roken; 15-20 shags sinds 20e jaar 2 x gestopt

• geen diabetes

Vóórgeschiedenis

• geen overgewicht

• familiair niet belast

• voetbalt senioren Trekvogels

• normaal cholesterol

Heer Hartemink

Beloop Coronaire angiografie

Coronaire bypass operatie

Diagnose infarct

Mevrouw Langleven

• 70 jaar, oud wijkverpleegkundige

• komt voor controle diabetes spreekuur

• soms druk op de borst, uitstralend linker schouder

• komt bij trappenlopen

• komt ook bij emoties

Mevrouw Langleven

• diabetes mellitus 10 jaar goed ingesteld metformine

• hypertensie goed ingesteld ACE-remmer

• niet roken

Vóórgeschiedenis

• familiair niet belast

• sport niet

• normaal cholesterol

• overgewicht (BMI 25)

Mevrouw Langleven

Beloop Medicatie

• bloedverdunner: acetylsalicyl

• β-blokker

• cholesterol verlager

Diagnose: angina pectoris

Profiel coronaire hartziekten man/vrouw

• vrouwen 10-15 jaar ouder

• vrouwen eerste presentatie angina pectoris; mannen eerste presentatie myocard infarct

• risicofactoren gelijk maar andere impact

• m/v verschillen in presentatie en in symptomatologie

• mortaliteit m/v gelijk: dagelijks 68 vrouwen en 63 mannen

0

5

10

15

20

25

30

35

geen diabetes diabetes

vrouwen

mannen

Incidentie van hartinfarct in vrouwen en mannen zonder en met diabetes

Insulineresistentie bij vrouwen sterkere risicofactor HVZ

(metabool syndroom)

• Zwangerschapsdiabetes

• Pre-eclampsie

• Polycysteuze ovaria syndroom

Video

6. soms reactie op nitroglycerine

1. vaker na inspanning of emotie

2. vaker pijn die overgaat in rust

4. vaker uitstraling naar hals, nek, schouder of arm

5. vaker onaangenaam gevoel achter het borstbeen

6. vaker reactie op nitroglycerine

Diagnostiek VrouwDiagnostiek Man

1. vaker pijn in rust

2. vaker gaat de pijn niet over bij terugnemen van de activiteiten

3. presenteert de klachten vaker samen met andere klachten bv duizeligheid

4. minder vaak uitstraling

5. vaker onaangenaam gevoel ‘ergens in de borst’

7. voorspellende waarde positieve inspanningproef groter dan bij vrouwen

8. thallium-scintigrafie zekerder uitslag dan bij vrouwen

Diagnostiek VrouwDiagnostiek Man

7. inspanningsproef vaker fout-positief; geen M/V verschillen bij negatieve inspanningsproef

8. uitslag thallium-scintigrafie minder zeker

9. bij coronair angiogram iets meer vaatproblemen vanwege kleinere diameter van vaten

Leerpunten

• Bij vrouwen vergroten diabetes mellitus (en lage SES) het risico op angina pectoris meer dan bij mannen.

• Vrouwen met angina pectoris hebben vaker dan mannen klachten die in rust niet verdwijnen of ook in rust optreden (atypische pijn op de borst).

• Vrouwen hebben bij angina pectoris vaak andere klachten dan pijn op de borst als dyspnoe, moeheid, misselijkheid, duizeligheid bij inspanning (atypische presentatie).

• Vrouwen en artsen denken niet aan hartziekten bij vrouwen.

Het hart op de juiste plaats