EssayAV ELISE RABBEN TRONSTAD

Kva er eit essay?

• Skriftleg sjanger

• Hovudsaklig i bøker og tidsskrifter

• Reflektera, utforskar, kommenterar og stiller spørsmål innanfor eit emne/område.

• Målet er å få lesaren til å tenkje og reflektere rundt emne.

• Er på mange måtar ein blanding mellom eit kåseri og artikkel.

Kva slags typar essay fins det?Vi har to typar essay:

•Saksessay:• Blir og kalla formelt essay.• Saka blir satt i sentrum, og forfattaren er i bakgrunnen.• Sakprosatekst, saklig innhald.

•Personlig essay:• Eg-form.• Forfatterens egne subjektive refleksjoner. • Formålet er å vekke ettertanke hos lesaren.

Nokre skrivetips til Essay

• Unngå sarkasme.

• Det skal være ein samtale mellom forfattar og lesar.

• Trekke ulike greinar frå temaet.

• Stille spørsmål utan å trekkje beslutningar. Få lesaren til å tenkje sjølv.

• Lek med språket.

• Formuler setningane så bra som du greier.

Oppbygging• Inndeling:

Presentere emnet og kva for ei vinkling. Fengande og interessant. Spørsmål og problemstillingar.

• Hovuddel: Passe på å holde seg til hovudidėen heile vegen. Ta med eksemplar og fakta som kan byggje opp teksten. Ta gjerne med tankar, spørsmål og vurderingar, men unngå open

argumentasjon.

• Avslutning: Avslutninga skal være open. Opne for vidare refleksjonar hos lesaren.

Språkelige verkemiddel

Humor og ironi er to språkelige verkemidlar som ein blant anna bruker i essay.

•Humor: Det vi ler av. "tilskudd" til andre virkemidler. For eksempel ironi. Perspektivet utvides og det blir lettare å få fram bodskapet. Eksempel: « -jeg vil ikke på skolen i dag, mor! – Ta deg sammen, Petter. Husk

at du er 65 år og lærer! (Fra norsksidene.no).

•Ironi: Motsatt av det du meinar. Hensikta er å gjøre narr av nokon. kan være vanskeleg å få det fram i teksten. Eksempel: «Ja, her var det ryddig!»

Eksempel på humor og ironi frå «Plastisk kirurgi» skrevet av ukjend.

Humor:

• «Stormakten USA er det vi trygt kan kalle plastisk kirurgiens hjemland».

Ironi:

• «Britney Spears er et godt eksempel på hvordan vi kvinner helst skal være i dag.»

• Ironi er ikkje alltid like lett å skjønne.

•Samanlikningar: Samanlikningsord som for eksempel: som, lik, om, likne. For eksempel: Seier vi ho er som ei rose, samanliknar vi kvinna med ei rose.

•Kontrastar: Ord/setningar/heile avsnitt som representerer motsetninga, blir satt opp mot

kvarandreSkapar spenningVi brukar ofte antonymar -ord som betyr det motsette av eit anna ord, for å få

fram kontrastar.For eksempel Svart/kvit, eller lys/mørk.

Sitat• Blir brukt i essay.

• Å sitere –gjengi det ein person har skreve eller sagt ordrett.

• Markere det du vil sitere med «…» eller "... "

• Sitat inntil 3 linjer: Hermeteikn, og flett det inn i teksten.

•Lengre sitat: Innrykk. blank linje både over og under. Ikkje bruk hermeteikn.

Essay og Kåseri

• Mange likskaper, og er derfor ikkje alltid like lett å skilje.

• Begge er personlege og subjektive.

• Humor og ironi blir brukt i begge sjanger.

• Kåseri er hovudsakleg ein munnleg sjanger, medan essay er skriftleg.

• Medan essay er grundigare og filosoferande, så er Kåseri meir humoristisk og underhaldande.

Kjelder http://www.vgskole.no/teachers/norsk/spraak/virkemidler/#humo

http://ndla.no/nb/node/6788

http://skolediskusjon.no/kompendier/norsk/essay

http://vefir.mh.is/norska/litt_om_spra4.htm

http://ndla.no/nb/node/13413?fag=116784

http://ndla.no/nb/node/13316

http://www.skoleforum.com/stiler/essay/det.aspx?id=3668