SAHH- MUSLM MUHTASARI

eviren; Hanefi AKIN

SAHIH-I MSLM MUHTASARI I ........................................................................................................ 14 nsz ..................................................................................................................................................... 14 Snnet: .................................................................................................................................................. 14 Sahih-i Mslimn zellikleri: .................................................................................................. 15 Sahih-i Mslim zerine Yaplan erh almalar: ...................................................... 17 Sahh-i Mslim zerine Yaplan Muhtasar almalar: ............................................ 17 Gnmz Trkiye'sinde Mslim zerine Yaplan Belli Bal almalar: ............ 17 Sahih- Mslim Muhtasar almamzdaki Metod: ........................................................ 18 mam Mslim'in Ksa Biyografisi ............................................................................................. 19 Eserleri: ................................................................................................................................................ 20 Fazileti: ................................................................................................................................................. 20 Mukaddime ......................................................................................................................................... 20 1- Resulullah (s.a.v.) zerine Yalan Uydurmann Pek Ar Bir ftira Olmas ...... 20 2- Her Isttn Sylemenin Yasak Olmas .......................................................................... 21 3- Ehliyetsiz Kimselerden Hadis Alrken Temkinli Davranmak ............................... 21 4- Senedin Dinden Olmas, Rivayetin Ancak Sika/Gvenilir Kimselerden Alnmas, Kendilerinde Bulunan Kusur Sebebiyle Ravileri Cerh Etmenin Caiz

Olmas ................................................................................................................................................... 22 1- MAN BLM ...................................................................................................................................... 24 1- man, slam Ve hsann Tanm ............................................................................................ 24 man: ...................................................................................................................................................... 24 slam: ..................................................................................................................................................... 25

hsan: ..................................................................................................................................................... 25 1- Cariyenin Kendi Efendisini Dourmas: .......................................................................... 25 2- plak, Yaln Ayak (Takm Kimselerin), nsanlara Lider Olmas: ...................... 25 2- slam'n art Olan Namaz ..................................................................................................... 25 3- slam'n artlarn Sorup renme .................................................................................... 26 4- Kendisiyle Cennete Girilen mann Mahiyeti ................................................................ 27 5- slam'n artlar ile Yce Temelleri ................................................................................... 27 6- Yce Allah'a Ve Resulullah (s.a.v.)'e man, Dinin Hkmlerini renmek, Dine Davet, Dinin Mahiyetini Sorup renmek Ve Kendisine Din Ulamam

Kimseye Din Tebli Etmek ........................................................................................................ 28 7- Kelime-i ahadete Ve slam'n Hkmlerine Davet Etmek.................................... 29 8- Allah'tan Baka lah Olmadna Ve Hz. Muhammed'in Allah'n Resul Olduuna ahitlik Edinceye Kadar nsanlarla arpmak ........................................... 29 1- Dinden Tamamen Dnenler: ................................................................................................ 29 2- Namaz ile Zekt Birbirinden Ayranlar:......................................................................... 30 9- lmek zere Olan Bir Kimsenin, Komaya Girmedii Mddete slam'a Girmesinin Sahih Olduuna, Mrikler iin Balanma steinde Bulunmasnn

Yrrlkten Kaldrlmas ............................................................................................................. 30 10- Tevhid zere len Kimsenin Kesinlikle Cennete Girecei .................................. 31 11- Rab Olarak Allah', Din Olarak slam' Ve Peygamber Olarak Muhammed (s.a.v.)'i Seen Kimsenin Mmin Saylmas ......................................................................... 34 1- mann ubelerinin Says ...................................................................................................... 34 Birinci Ksm: Tasdik ile lgili tikat. ....................................................................................... 35

Bu, 30 ubedir:.................................................................................................................................. 35 ikinci Ksm: Dil ile lgili Ameller. ............................................................................................ 36 Bu Da, 7 ubedir: ............................................................................................................................. 36 nc Ksm: Beden ile lgili Ameller. ................................................................................. 36 A- Belirli eylere Ait Olanlar ...................................................................................................... 36 B- Kendisine Tabi Olanlarla lgili eyler Bunlar, 6 ubedir: ...................................... 36 C- Kamu ile lgili eyler Bunlarda, 18 ubedir: ................................................................. 36 13- slam'n En Ozlu Tanm ........................................................................................................ 37 14- slam'da Hangi lerin Daha Faziletli Olduu Meselesi ......................................... 38 15- mann Tadn Alabilmek iin Sfat Edinilmesi Gereken Haslatler .................. 38 16- Resulullah (s.a.v.)'i; Aileden, ocuktan, Babadan Ve Btn nsanlardan Daha ok Sevmek ............................................................................................................................ 39 17- Kiinin Kendisi iin stediini Din Kardei iin De stemesinin, mann Hasletlerinden Olmas ................................................................................................................... 39 18- Komuya Eziyet Etmenin Haram Olmas ..................................................................... 39 19- Komuya Ve Misafire kram Etmeyi Tevik Etmek, Hayr Sz Konusu Deilse Susmak ................................................................................................................................................. 41 1- Hayr Sylemek yada Susmak: .............................................................................................. 41 2- Komuya kramda Bulunmak: ............................................................................................. 41 3- Misafire ikramda Bulunmak: ................................................................................................ 41 20- Ktlkten Al Koymannm And An Olmas, mann Amel Ynnden Artp Eksilmesi Ve yilii Emr ile Ktlkten Men Etme.......................................................... 42

21- Mminlerin man Ynnden Birbirlerinden Farkl Olmalar Ve Yemenlilerin man Konusundaki stnlkleri .............................................................................................. 43 22- Cennete Ancak Mminlerin Girmesi, Mminleri Sevmenin mandan Olmas Ve Selamlamann Sevgiye Neden Olmas ........................................................................... 43 23- Dinin Nasihat Olmas ............................................................................................................. 44 24- Gnahlar Sebebiyle mann Kemal Ynndeneksilmesi ...................................... 44 25- Mnafn zellikleri ............................................................................................................. 45 26- mslman Kardeine: Ey Kafir Diyen Kimsenin mannn Durumu ........... 45 27- Bile Bile Babasn nkar Eden Kimsenin mannn Durumu ............................... 46 28- mslman Svmenin Faklk Olmas Ve Onunla arpmasnn ise Kfr/Nankrlk Olmas ............................................................................................................. 46 29- Peygamber (s.a.v.)'den mslmanlarn, Birbirlerinin Boyunlarn Vuran Kafirler Gibi Olmamalar ile lgili Uyar ................................................................................ 47 30- Nesebe Dil Uzatmann Ve lye Alamann Kfr/Nankrlk Olmas ........ 47 31- Yldzn Dgup Batmasyla Yamura Kavutuk Diyen Kimsenin Kfr ........ 47 32- Ensar' ile Hz. Ali'yi Sevmenin mandan Olmas Ve Onlar Sevmemenin ise Nifak Alametlerinden Olmas .................................................................................................... 48 33- Namaz Terk Eden Kimsenin Durumu .......................................................................... 48 34- Yce Allah'a man Etmenin, Amellerin En Faziletlisi Olmas ............................. 49 Cihad:..................................................................................................................................................... 49 35- irkin Gnahlarn En irkin Olmas Ve Ondan Sonraki Gnahlarn En By .................................................................................................................................................. 50 36- Byk Gnahlar Ve Bunlarn En By ..................................................................... 51

1- Allah'a irk Komak: ................................................................................................................. 52 2- Sihir: ................................................................................................................................................. 52 3- Allah'n Haram Kld Cana Kymak: ............................................................................... 52 4- Yetim Mal Yemek: ..................................................................................................................... 52 5- Riba Yemek: .................................................................................................................................. 52 6- Dmana Hcum Srasnda Savatan Kamak:............................................................ 52 7- Namuslu ve kendi halinde bulunan mmin kadnlara zina iftiras atmak: .... 52 37- Kibirli Olmann Haram Olmas ......................................................................................... 53 38- Allah'a Hibir eyi Ortak Komadan len Kimsenin Cennete Ve irk Koan Kimsenin ise Cehenneme Girmesi ........................................................................................... 54 39- Allah'tan Baka lah Yoktur Dedikten Sonra Kafiri ldrmenin Haram Olmas ................................................................................................................................................... 54 40- Bize Silah eken Bizden Deildir Hadisi .................................................................. 55 41- Bizi Aldatan Bizden Deildir Hadisi ........................................................................... 55 42- Yanaklara Vurmann, Yakalar Yrtmann Ve Cahiliye Davetiyle armann Haram Olmas .................................................................................................................................... 55 43- Koucoluun iddetli Bir ekilde Haram Klnmas ............................................... 56 44- Elbise ile Eteini Yerde Srmenin, yilii Baa Kakmann, Mal Yeminle Satmann iddetli Bir ekilde Haram Klnmas ............................................................... 56 45- nsann Kendisini ldrmesinin iddetle Haram Klnmas............................... 58 46- Ganimete Hainlik Etmenin iddetle Haram Klnmas Ve Cennete Mminlerden Baka Hikimsenin Girememesi................................................................. 59 Ganimet: ............................................................................................................................................... 60

47- Kendisini ldren Kimsenin Tekfir Edilmemesi ..................................................... 61 48- Kyamete Yakn Ortaya kacak Ve Kalbinde Bir Para man Bulunan Kimselerin Ruhlarn Alacak Olan Rzgar ........................................................................... 61 49- Kyametten nce Fitneler Ortaya kmadan Amellere Sarlmaya Tevik .... 61 50- Mmin Kimsenin, Amelinin Boa Gitmesinden Korkmas .................................. 62 51- Cahiliye Dnemi Amellerinden Dolay Sorumlu Olunup Olunmayaca Meselesi ................................................................................................................................................ 62 52- slam'n, Kendisinden nceki Dnemlere Ait Gnahlar Yok Etmesi Ve Hicret ile Haccn Da Byle Olmas ........................................................................................... 63 53- Kafirin, mslman Olmazdan nceki Amelinin Hkm ....................................... 64 54- manda Samimiyet Ve hlas ................................................................................................ 64 55- Yce Allah'n, Kullarna G Yetrelemeyecek eyleri Teklif Etmemesi ....... 65 56- Knn iinden Geen eyler Ve Kalbe Gelen Kt Fikirler, Szl Ve Fiili Olarak Eyleme Gemedii Mddete Allah'n Affetmesi .............................................. 66 57- Kul, Bir yilik Yapmay Gnlden Geirdii Zaman Onun Yazlmas Ve Ktlk Yapmay Gnlden Geirdii Zaman Yazlmamas........................................ 66 58- manda Vesvese Ve Vesveseyi Kendinde Hisseden Kimsenin Ne Diyecei Meselesi ................................................................................................................................................ 67 59- Bir mslmann Hakkn Yalan Yere Yeminle Alan Kimsenin Cehennemle Tehdit Edilmesi ................................................................................................................................ 68 60- Haksz Yere Bakasnn Maln Almak steyen Ka-Stnn Kendi Hakknda Kan Heder, ldrlrse Cehennemlik Ve Mal Urunda ldrlen Kimsenin De

ehit Olmas ....................................................................................................................................... 70 61- daresi Altndakileri Aldatan Valinn/darecnn Cehennemi Hak Etmesi .. 70

62- Baz Kalplerden Emanet le mann Kaldrlmas Ve Baz Kalplerde ise Fitne Meydana Gelmesi ............................................................................................................................ 71 63- slam'n Garip Olarak Balayp Garip Olarak Sona Ermesi Ve iki Mescid Arasna ekilmesi ............................................................................................................................ 71 64- Ahir Zamanda mann Elden Gitmesi............................................................................. 73 65- Korkan Kimsenin mann Gizlemesi ............................................................................. 73 66- man Zayf Olduu iin manna Kar Korku Duyulan Kimsenin Kalbini slam'a Altrma Ve Kesin Delil Olmadka Kati Surette man Hkm Vermenin

Yasak Olmas ...................................................................................................................................... 73 67- Delillerin Birbirini Desteklemesi Suretiyle Kalbin tminann Artrma ........ 74 68- Peygamber (s.a.v.)'in Tm nsala Peygamber Olarak Gnderilmesi Ve Dier Btn Dinlerin Yrrlkten Kaldrlmas ............................................................... 75 69- Resulullah (s.a.v.)e Vahyin Balamas Sahih-i Mslim Muhtasar .................. 75 70- Resulullah (s.a.v.)'in Geveleyin Semalara Yrtlmesi Ve Be Vakit Namazn Farz Klnmas ............................................................................................................... 77 71- Sidretul-Munteha .................................................................................................................... 79 72- Peygamber (s.a.v.)'in Mira Gecesi Rabbini Grp Grmedii Meselesi ...... 80 73- Peygamber (s.a.v.)'in O, Bir Nurdur. Onu Nasl Grebilirim Ki Sz .......... 80 1- Allah'n Dnyada Grlmesi:................................................................................................ 80 2- Allah'n Ahirette Grlmesi: ................................................................................................. 81 74- Allah'n Uyumamas, Perdesinin Nurdan baret Olmas, Perdeyi Kaldracak Olsa Yznn Parltlarnn Gznn Ulaabildii Btn Mahlukat Yakmas .. 81 75- Mminlerin Ahirette Rablerini Greceklerinin spat ........................................... 81 76- Kyamet Gnnde Allah' Grmenin Yolunu Bilme................................................. 82

77- efaatin spat Ve Mminlerin Cehennemden karlmas ................................. 85 78- Cehennemden En Son karlan Kii .............................................................................. 86 79- Cennette Makam En Aa Olanlar ................................................................................ 87 80- Hz. Peygamber (s.a.v.)'in, Cennet In ilk efaat Edecek Kii Ve Peygamberlerin En ok Tabisi Bulunan Olmas ............................................................. 91 81- Peygamber (s.a.v.)'in efaat Duasn mmeti iin Saklamas ............................ 92 82- Peygamber (s.a.v.)'in Duas Ve Onlara efkatinden Dolay Alamas ............ 93 83- Kafir Olarak len Kimsenin Cehennemde Ebedi Kalaca iin Hibir efaata Nail Olamamas Ve Onlarn, Allah'n Yakn Dostlarna Akraba Olmalarnn

Kendilerine Hibir Fayda Salamamas ................................................................................ 94 1- Sorumlu Olmadn Benimseyenler: ............................................................................... 94 2- Ahirette mtihan Edileceklerini Benimseyenler: ........................................................ 95 3- Kyamette Sorgulandktan Sonra Yok Edileceklerini Benimseyenler: ............. 95 4- Sorumlu Olacaklarn Benimseyenler: ............................................................................. 95 84- Yce Allah'n En Yakn Akrabalarn Uyar 98 Sahabi Mrselleri yle sralanmtr; .................................................................................. 99 85- Hz. Peygamber (s.a.v.)'in, Amcas Ebu Talibe efaati Ve Bu Sebeple Azabnn Hafifletilmesi ................................................................................................................................... 100 86- Cehennemliklerden En Hafif Azab Grecek Olan ................................................. 101 87- Kafir Olarak len Kimseye Hibir Amelinin Fayda Vermemesi ..................... 101 88- Mminlerin Birbirleriyle Dostluk Kurmalar Ve Bakalarndan ise Uzaklamalar .................................................................................................................................. 102

89- mslmanlardan Bir ok Taifenin Hesapsz Ve Azabsz Olarak Cennete Girmesi ............................................................................................................................................... 102 1- Mubah Olan Rukye: ................................................................................................................. 103 2- Haram Olan Rukye: ................................................................................................................. 104 3- irk olan Rukye: ........................................................................................................................ 104 90- Cennetliklerin Yarsn, Bu mmetin Oluturmas ................................................ 104 91- Yce Allah'n Adem (a.s.)'a: Cehenneme Gnderilenlerin Her Bir Tanesinden Dokuz Yz Doksan Dokuzunu kar Buyurmas................................. 105

2. TAHARET (=TEMZLK) .................................................................................................................. 105 1- Abdest Almann Fazileti ........................................................................................................ 106 2- Namaz iin Temizliin art Olmas.................................................................................. 106 3- Abdestin Aln ekli Ve Tam Hali .................................................................................... 107 4- Abdest Almann Ve Abdest Aldktan Sonra Namaz Klmann Fazileti ............ 107 5- Byk Gnahlardan Kanmak Suretiyle Be Vakti Namaz, iki Cuma Ve iki Ramazann, Kendi Arasndaki Kk Gnahlara Kefaret Olmas ........................... 108 6- Abdest Alndktan Sonra Okunmas Mstehab Olan Dualar ............................... 109 7- Hz. Peygamber (s.a.v.)'in Abdest Al ekli .................................................................. 109 8- Burnu Ayklamada Ve Tala Temizlenmede Tek Yapma ...................................... 110 9- Ayaklar Tastamam Ykamann Farz Olmas ............................................................... 110 10. Ykanacak Yerlerin Her Tarafn Kaplayarak Ykamann Farz Olmas ......... 110 11- Abdest Suyuyla Birlikte Gnahlarn kp Gitmesi ............................................... 111 12- Abdestte Yuz, El Ve Ayaklardaki Parlakl/Nuru Uzatmann Mstehab Olmas ................................................................................................................................................. 111

13- Mminin Nurunun, Abdest Suyunun Ulat Yere Kadar Varmas .............. 113 14- Zorluklara Ramen Abdesti Yerli Yerinde Tastamam Almann Fazileti ..... 113 15- Misvak......................................................................................................................................... 114 16- Ftrat Hasletler! ...................................................................................................................... 115 a- Snnet Olmak: ............................................................................................................................ 116 b- Kasklar Tra Etmek: ............................................................................................................. 116 c- Byklar Ksaltmak: ................................................................................................................. 116 d- Trnak Kesmek: ......................................................................................................................... 116 e- Koltuk Altndaki Kllar Yolmak: ....................................................................................... 116 1- Haram olduu gr. ........................................................................................................... 117 2- Mubah olduu gr. ........................................................................................................... 117 17- stinca ......................................................................................................................................... 119 18- Sa Elle Taharetlenmenin Yasak Olmas .................................................................... 121 19- Temizlik Ve Dier lerde Hep Sadan Balama .................................................... 121 20- Yollara Ve Altnda Oturmak iin Tahsis Edilen Glge Olan Yerlere, Byk Yda Kk Abdest Bozmann Yasak Olmas ................................................................... 121 21- Byk Abdest Bozduktan Sonra Suyla Taharetlenme ......................................... 122 22- Mestler zerine Mesh Etmek .......................................................................................... 122 23- Aln Ve Sarn zerine Mesh Etme .............................................................................. 124 24- Mestler zerine Mesh Etmenin Mddeti ................................................................... 124 25- Btn Namazlar, Bir Abdestle Klmann Caiz Olmas ......................................... 124

26- Abdest Alan Kimsenin, Baka Bir Kimsenin Pislendii pheli Olan Elini Defa Ykamadan Kaba Daldrmasnn Mekruh Olmas ................................................ 125 27- Kopein Kab Yalamasnn Hkm ............................................................................... 125 30- drar ile Dier Pis eyler Mescitte Vuku' Bulursa Onlar Ykamann Vacip Olmas Ve drar Deen Yeri Kazmayp Suyla Temizlenmesi .................................... 127 31- St Emen ocuun drarnn Hkm Ve Deen Yerin Nasl Ykanaca Meselesi .............................................................................................................................................. 127 32- Mennn/Spermn Hkm ................................................................................................. 128 33- Kann Pis Olmas Ve Onun Nasl Ykanaca Meselesi ......................................... 129 34- drarn Necs Ve Ondan Korunmann Vacip Olmas ............................................. 129 1- Ruh asndan: ........................................................................................................................... 130 2- Beden Asndan:...................................................................................................................... 130 3- HAYIZ/AY HAL BLM .............................................................................................................. 130 1- Hayzl Kadna Gmlek zerinden Yaklamak ........................................................... 130 2- Hayzl Kadnla Ayn Yorgan Altnda Yatmak ............................................................. 131 3- Hayzl Kadnn, Kocasnn Ykayp Taramasnn Caiz Olmas, Artnn Temiz Olmas Ve Kocasnn Onun Kucana Yaslanarak Kur'an Okumas ....................... 131 4- Mezi ................................................................................................................................................ 133 5- Uykudan Uyannca Yz Ve Elleri Ykamak ................................................................ 134 6- Cnpken Uyumann, Uyumak, Bir ey Yemek Veya Bir ey mek stediinde Abdest Almann ..................................................................................................... 134 Mstehab Olmas ........................................................................................................................... 134 7- Meninin Gelmesi Sebebiyle Kadnn Boy Abdesti Almasnn Vacip Olmas . 135

8- Erkek ile Kadnn Sperminin zellikleri Ve ocuun, Her ikisinin Sperminden Yaratlmas ............................................................................................................ 136 9- Cnplkten Dolay Ykanmann ekli .......................................................................... 137 10- Cnplkten Dolay Ykanrken Mstehab Olan Su Miktar Ve Erkek ile Kadnn Ayn Kaptan Ykanmas Ve Birbirlerinden Artan Suyla Ykanmalar . 138 11. Boy Abdesti Alrken Baa Ve Dier Yerlere Suyu Defa Dknmenin

Mstehab Olmas ........................................................................................................................... 139 12- Boy Abdesti Alan Kadnn Sa rglerinin Hkm............................................... 139 13- Hayzdan Dolay Ykanan Kadnn, Kan Gelen Yere Bir Para Kokulu Br ey Srmesinin Mstehab Olmas .................................................................................................. 140 14- Mstehaza, Olan Kadnn Ykanmas Ve Namaz .................................................... 140 15- Hayzl Kadna Namaz Degl, Sadece Orucun Kazasnn Vacip Olmas ........ 141 16- Boy Abdesti Alan Kimsenin Elbise Ve Ona Benzer Bir eyle Perdelenmesi ................................................................................................................................................................ 141 16- Boy Abdesti Alan Kimsenin Elbise Ve Ona Benzer Bir eyle Perdelenmesi ................................................................................................................................................................ 142 17- Bakalarnn Avret Yerlerine Bakmann Haram Olmas ..................................... 142 18- Avret Yerini Almaktan Korumaya Dikkat Gsterilmesi .................................. 142 19- Boy Abdestnn, Meninin Gelmesinden Dolay Olmas ........................................ 143 20- Boy Abdestinin Meniden Dolay Olmasyla lgili Hadisin Yrrlkten Kaldrlmas Ve Snnet Yerlerinin Birbirlerine Kavumasyla Gusln Vacip

Olmas ................................................................................................................................................. 144 21- Atete Pien eylerden Dolay Abdest Almann Gerekmesi ............................. 144 22- Atete Pien eylerden Dolay Abdest Almann Gerekmemesi ....................... 144

23- Deve Eti Yemekten Dolay Abdest Almann Gerekmesi ...................................... 145 24- Abdestli Olduunu Yakinen Bilen Bir Kimse, Sonra Abdestinin Bozulduundan phe Etse O Abdestle Namaz Klabileceinin Delili ................. 145 25- Olu Hayvan Derilerinin Tabaklamak Suretiyle Temizlenmesi ........................ 146 26- Teyemmm .............................................................................................................................. 146 27- mslmann Necis Olmamas .......................................................................................... 148 28- Cnplk Halinde Ve Dier Hallerde Allah' Anmak ............................................ 149 29- Abdestsiz Kimsenin Yemek Yemesinin Caiz Olmas, Bunun Mekruh Olmamas Ve Abdest Almasnn Hemen Vacip Olmamas .......................................... 149 30- Tuvalete Girmek steyen Kimsenin Okuyaca Dua ............................................. 150 31- Oturarak Uyumann Abdesti Bozmamas .................................................................. 150

4. SALT (=NAMAZ) BLM .......................................................................................................... 150 1- Ezann Balamas ..................................................................................................................... 151 2- Ezann ift, Kametin Tek Lafzlarla Okunmas .......................................................... 153 3- Ezann Sfat ................................................................................................................................ 153 4- Bir Mescitte Ik Mezzin Bulundurmann Mustehab Olmas .............................. 154 5- Yannda Gz Gren Biri Bulunduunda mnn Ezan Okumasnn Caiz Olmas ................................................................................................................................................. 154 6- Aralarnda Ezan Sesi Duyulduu Zaman Kfr Diyarnda Bulunan Bir Kavme Baskin Yapmaktan Kanma ..................................................................................................... 155 7- Ezan iten Kimseye, Mezzinin Sylediklerini Sylemenin, Sonra Peygamber (.A.V)'E Salevat Getirmenin, Sonra Da Ona Vesileyi stemenin

Mstehab Olmas ........................................................................................................................... 155

1- Fiil cabet: Bu iki ksm ayrlr: ......................................................................................... 156 2- Kavl cabet: ................................................................................................................................ 156 8- Ezann Fazilei Ve eytann, Ezan Duyunca Kamas ............................................ 156 9- ftitah Rkuya Giderken Ve Rkudan Dorulur-Ken Tekbir Getirmeyle Beraber Elleri Omuz Hizasna Kaldrmann Mstehab Olmas Ve Secdeden

Dorulukken Bunun Yaplmamas ........................................................................................ 157 10- Namaz iindeki Her Eilme Ve Dorulmada Tekbir Getirme, Bundan Rkudan Dorulma Halinin Mstesna Olmas, nk Bu Durumda "Semiallahu

Limen Hamide" Denildii .......................................................................................................... 160 11- Her Rekatta Fatiha Okumann Vacip Olmas, Fatiha Okumay Beceremeyen Ve renme mkan Bulamayan Kimsenin, Kolayna Gelen Baka Bir Sure

Okumas ............................................................................................................................................. 161 Gizli ve Ak Okumann ls: .............................................................................................. 162 12- mama Uyan Kimsenin, mamn Arkasnda Aktan Okumasnn Yasak Olmas ................................................................................................................................................. 164 13- Besmele Namazda Aktan/Sesli Okunmaz Diyenlerin Delili .......................... 164 14- Besmele, Tevbe Suresinin Dndaki Her Surenin Bandan Bir Ayettir Diyenlerin Delili ............................................................................................................................. 164 15- Namaz Klan Kimsenin, ftitah Tekbirinden Sonra Sa Elini Sol Elinin zerine Balayarak Gbeinin stne Ve Gsnn Altna Koymas Ve Secdede

ise Ellerini Omuzlarnn Hizasnda Yere Demesi ....................................................... 165 16- Namazda Teehhd .............................................................................................................. 166 17- Teehhudden Sonra Peygamber (s.a.v.)e Salavat Getirme............................... 167 18- Tesmi\ Tahmd Ve Temin ................................................................................................. 169 19- Cemaatn mama Uymas ................................................................................................... 170

20- Tekbir Ve Dier Rkunlarda mamdan nce Davranmann Yasak Olmas 171 21- Kendisine Hastalk, Yolculuk Gibi Bir ey Arz Olduu Zaman mamn Cemaata Namaz Kldracak Bir Kimseyi Yerine Brakmas, Ayakta Duramayacak

Durumda Olduu Zaman Oturarak Namaz Klan mamn Arkasndaki Cemaatin

G Yetirdii Takdirde Ayakta Durmas Ve Ayakta Durmaya G Yetiren Kimse

Hakknda Oturarak Klan mamn Arkasnda Oturarak Namaz Klmann Neshi ................................................................................................................................................................ 171 22- mam Ge Kald Ve ne Geirmekle Herhangi Bir Problemle Korkulmad Zaman Cemaatn, Kendilerine Namaz Kldracak Bir Kimseyi ne Geirmeleri ................................................................................................................................................................ 174 23- Namazdayken Kendilerine Bir ey Arz Olduunda Erkeklerin Subhanallah Demesi Ve Kadnlarn ise El rpmas ................................................................................. 175 24- Namazn Gzel, Tastamam Ve Huljyla Klnmas Emri ..................................... 175 25- Rku, Secde Ve Benzeri Fiilleri mamdan nce Yapmann Haram Olmas 176 26- Namazda Gzleri Havaya Dikmenin Yasak Olmas ............................................... 176 27- Namazda Skunetin Salanmas, Selam Verirken Elleri Kaldrmann Yasak Olmas Saflar Smsk Yapmann Emrolunmas ............................................................. 177 28- Saflarn Dz Ve Doru Tutulmas, ilk Saftan Sonra Srayla teki Saflarn Fazileti, ilk Safa Skma Ve Ona Girmek iin Yarma, Fazilet Sahiplerini n

Safa Geirme Ve mama Yaklatrma ................................................................................... 177 29- Erkeklerin Arkasnda Namaz Klan Kadnlarn, Erkeklerden nce Balarn Secdeden Kaldrmamalar ......................................................................................................... 180 30- Fitneye Sebep Olmamak Kaydyla Kadnlarn Mescitlere kmalar, Fakat Koku Srnmemeleri .................................................................................................................. 180 31- Aktan Okunan Namazda Sesli Okumak Yznden Bir Bozgunculuk kacandan Korktuu Zaman Kraatte Sesli ile Sessiz Aras Orta Bir Yol

Tutmak ............................................................................................................................................... 182

32- Kraati Dinleme ...................................................................................................................... 182 33- Sabah Namaznda Kurann Aktan Okunmas Ve Cinlere Kur'an Okuma 183 34- le Namaz ile ikindi Namaznda Kraat .................................................................. 184 35- Sabah Namaznda Kraat ................................................................................................... 185 36- Yats Namaznda Kraat ...................................................................................................... 186 37- mamlarn Namaz Kldrrken Namaz Hafif Tutmalar ...................................... 187 38- Namazn Rukunlarn Tam Yapmak Ve Namaz Tam Klmak........................... 189 39- mama Uyma Ve Rkudan Kalkld Zaman Okunacak Dua ............................ 189 40- Namaz Klan Kimsenin, Ban Rkudan Kaldrd Zaman Ne Okuyaca Meselesi .............................................................................................................................................. 189 41- Rku Ve Secde Srasnda Kuran Okumann Yasak Olmas ................................ 190 42- Rku Ve Secde Srasnda Okunacak Dualar .............................................................. 191 43- Secdenin Fazileti Ve Secdeye Tevik............................................................................ 192 44- Yedi Organ zerine Secde Etme, Namazda Sa ile Elbiseyi Toplamann Ve Sa Arkadan Topuz eklinde Balamann Yasak Olmas .......................................... 193 45- Secdede tidal, Avular Yere Koyma, Dirsekleri Yanlardan Kaldrma Ve Karn Uyluklardan Kaldrma .................................................................................................... 194 46- Secde Srasnda Kollarn Ne Kadar Alaca Meselesi........................................ 194 47- Namaz Klan Kimsenin Sutres ....................................................................................... 195 Mina: .................................................................................................................................................... 196 48- Namaz Klan Kimsenin, nnden Geen Kimseyi Engellemesi ...................... 196 49- Namaz Klan Kimsenin Streye Yakn Durmas ..................................................... 197

50- Namaz Klan Kimsenin nne, Enine Doru Yatmak .......................................... 198 51- Bir Tek Elbise erisinde Namaz Klma ...................................................................... 198 5. MESACD (=MESCITLER) VE MEVAD'S-SALAT (=NAMAZ KILINAN YERLER) BLM ...................................................................................................................................................... 199

Yeryznde Kurulan ilk Mescit .............................................................................................. 199 Peygamber (s.a.v.)in, Dier Peygamberlerden stn Klnd zellikleri ....... 200 1- Hz. Peygamber (s.a.v.)'in Btn nsanla Peygamber Olarak Gnderilmesi: ................................................................................................................................................................ 201 2- Dmanla Aralarnda Bir Aylk Yol Nisbetinde Mesafe Varken Dmann Ondan Ve Ordusundan Korkmas: ......................................................................................... 201 3- Yeryznn Mescd Klnmas:........................................................................................ 201 4- Ganimetin Helal Klnmas: .................................................................................................. 201 5- Kyamet Gn nsanlara efaat Etmesi: ........................................................................ 201 6- Su Bulunmadnda Toprakla Teyemmm Yapmas: ............................................. 202 7- Cevamiu'l-kelim (=az szle ok ey syleme) Kabiliyeti Verilmesi: ............... 202 8- Yeryz Hazinelerinin Anahtarlarnn Verilmesi: ................................................... 202 9- Peygamberliin, Hz. Peygamber (s.a.v.)'le Son Bulmas: ...................................... 202 10- mslmanlarn Saflarnn, Meleklerin Saflar Gibi Klnmas: ......................... 202 1- Resulullah (s.a.v.)'in Mescidinin nas ......................................................................... 202 2- Kblenin Kuds'ten Kabe'ye evrilmesi ........................................................................ 204 3- Mezarlarn zerine Mescit Yapmann, Mescitlerin erisinde Resim Bulundurmann Ve Mezarlar Mescit Edinmenin Yasak Olmas ............................. 205 4- Mescit Yapmann Fazileti Ve Buna Tevik ................................................................... 207

5- Rkuda Elleri Dizler zerine Koymak Ve Avular Birbiri zerine Kapamann Neshi .................................................................................................................................................... 207 6- Namazda keler zerine melmenin Caiz Olmas ............................................. 208 7- Namazda Konumann Haram Klnmas ..................................................................... 208 8- Namaz Srasnda eytana Lanet Etmenin, Ondan Allah'a Snmann Ve Namaz erisinde (Namaz Dyla lgili) Az Bir Amelle Uramann Caiz Olmas ................................................................................................................................................................ 210 9- Namazda ocuk Tamann Caiz Olmas ....................................................................... 211 1- Amel- Kesr (ok ): ............................................................................................................. 211 2- Amel- Kall (Az ): ................................................................................................................. 211 10- Namazda Bir-iki Adm Yrmenin Caiz Olmas ...................................................... 211 11- Namazda Elleri Bre Dayamann Mekruh Olmas .............................................. 212 12- Namaz Srasnda Yerdeki Ufak Talar Kaldrp Atmann Ve Secde Yerindeki Tora Dzeltmenin Mekruh Olmas ................................................................................. 212 13- Namaz Srasnda Ve Namaz Dnda Mescide Tkrmenin Yasak Olmas 213 14- Ayakkablarla Namaz Klma ............................................................................................. 213 15- izgili Elbise erisinde Namaz Klmann Mekruh Olmas ................................ 214 Hamisa: ............................................................................................................................................... 214 16- Akam Yemei Hazrken Namaz Klmann Mekruh Olmas .............................. 214 17- Sarmsak, Soan, Prasa Veya Bunlara Benzer Bir ey Yiyen Kimsenin Mescide Gelmesinin Yasak Olmas ........................................................................................ 215 18- Mescitte Kayp Aramann Yasak Olmas Ve Buna Ramen Kayp Arayan Kimsenin Sesi Duyulduunda Sylenilecek Sz ............................................................. 216

19- Namazda Yanlma Ve Yanlmadan Dolay Sehiv Secdesi Yapma .................... 216 20- Tilavet Secdesi ........................................................................................................................ 220 21- Namazda Nasl Oturulaca Ve Ellerin Uyluklar zerine Nasl Konulaca Meselesi .............................................................................................................................................. 221 22- Namazdan kmak iin Namazn Sonunda Selam Vermek Ve Bunun Mahiyeti ............................................................................................................................................. 222 23- Namazdan Sonra Zikir ........................................................................................................ 222 24- Kabir Azabndan Allah'a Snmann Mstehab Olmas ..................................... 222 25- Namazda ken Kendisinden Allah'a Snlacak eyler ....................................... 223 26- Farz Namazdan Sonra Kaplan Zikrin ekli Ve Bu Zikri Yapmann Mstehab Olmas ................................................................................................................................................. 224 27- Balang Tekbiri ile Kraat Arasnda Okunacak Dua .......................................... 227 28- Namaza Vakarla Ve Skunetle Gelmenin Mste-Hab Olmas Ve Koarak Gelmenin Yasak Olmas .............................................................................................................. 228 29- Cemaatin Farz Namaz Klmak iin Ne Zaman Ayaa Kalkaca Meselesi . 229 30- Namazn Bir Rekatna Yetien Kimsenin, O Namaza Yetimi Saylmas ... 230 31- Be Vakit Namazn Vakitleri ............................................................................................ 231 32- iddetli Scak Olduunda Ogle Namazn Serinlie Brakmann Mstehab Olmas ................................................................................................................................................. 233 33- iddetli Scak Olmad Zaman le Namazn ilk Vaktinde Klmann Mstehab Olmas ........................................................................................................................... 233 35- ikindi Namazn Karmann Cezas ............................................................................. 235 36- Orta Namaz, ikindi Namazdr Diyenlerin Delili................................................ 235

37- Sabah Ve Iknd Namazlarnn Fazileti Ve Bu Ik Namaz Cemaatle Klmaya Devam ................................................................................................................................................. 236 38- Akam Namaznn ilk Vaktinin, Gnein Batmasndan Sonra Olduu Meselesi .............................................................................................................................................. 238 39- Yats Namaznn Vakti ile Yats Namazn Geciktirme ......................................... 238 Ateme: ................................................................................................................................................. 240 40- Sabah Namazn, Alaca Karanlk Hal Olan ilk Vaktinde Klmann Mstehabl Ve Sabah Namaznda Kraatin Miktar ................................................... 240 41- Namaz Gereken Vaktinden Geri Brakmann Mekruh Olmas Ve mam Namaz Geciktirdiinde Cemaatn Ne Yapmas Gerektii Meselesi ...................... 242 42- Cemaatle Namaz Klmann Fazileti Ve Cemaata Devam Etmeyen Kimselerin Durumu .............................................................................................................................................. 242 43- Ezan iten Kimsenin Mescide Gitmesi...................................................................... 243 44- Cemaatla Namaz Klmann, Snneti Hda'dan Olmas........................................ 244 1- Snnet-i Hda:.......................................................................................................................... 244 2- Snnet-i Zevaid: ........................................................................................................................ 244 45- Mezzin Ezan Okuduunda Mescitten kmann Mekruh Olmas ................. 244 46- Yats Namaz ile Sabah Namazn Cemaatle Klmann Fazileti ........................ 245 47- Bir zr Sebebiyle Cemaattan Geri Kalma Hususunda Ruhsat ...................... 245 48- Nafile Namazda Cemaat Olmann Ve Hasr, Yayg : Seccade Tr eyler zerinde Namaz Klmann z Olmas ................................................................................... 246 49- Namaz Cemaatle Klmann Ve Namaz Beklemenin Fazileti ........................... 247 50- Mescitlere Doru ok Adm Atmann Fazileti ......................................................... 248

51- Namaza Gitmekle Gnahlarn Yokedilmesi Ve Derecelerin Ykseltilmesi 249 52- Sabah Namazndan Sonra Namaz Klnan Yerde Oturmann Ve Mescitlerin Faziletleri........................................................................................................................................... 250 53- mamla En Layk Olan Kimse ....................................................................................... 250 54- mslmanlarn Bana Bir Sknt Geldii Zaman Btn Namazlarda Kunut Yapmann Mustehab Olmas .................................................................................................... 251 55- Gemi Namazlarn Kazas Ve Kaza Namazn abucak Klmann Mstehab Olmas ................................................................................................................................................. 253

6. SALTU'L-MUSAFRIN VE KASRIHA (YOLCULARIN NAMAZI VE BU NAMAZI KISALTILMASI) BLM .................................................................................................................... 257 1- Yolcularn Namaz Ve Bu Namazn Ksaltlmas ........................................................ 257 A- Vatan- Asl (Srekli kametgah):..................................................................................... 261

B- Vatan- kamet (Geici kametgah): ................................................................................ 261 C- Vatan- Skn (Yolculuk kametgah): ........................................................................... 261 A- Vatan- Asl (Srekli kametgah):..................................................................................... 262 B- Vatan- kamet (Geici kametgah): ................................................................................ 262 C- Vatan- Skn (Yolculuk kametgah): ........................................................................... 262 2- Mina'da Namaz Ksaltma .................................................................................................... 262 3- Yamurlu Zamanda Namazn Meskenlerde Klnmas ........................................... 263 1- Yolculuk: ....................................................................................................................................... 263 2- Yamur, Kar, Dolu: .................................................................................................................. 263 3- Hastalk: ........................................................................................................................................ 263 4- htiya, Meguliyet ve Sknt: ............................................................................................ 264

4- Yolculuk Srasnda Hayvan zerinde, Hayvann Dnd Tarafa Doru Nafile Namaz Klmann Caiz Olmas.................................................................................................. 265 5- Yolculuk Srasnda iki Namaz Birletirerek Klmann Caiz Olmas................. 266 6- kamet Halinde/Yerleik Hayatta iki Namaz Birletirerek Klma ................... 266 7- Namaz Bitirdikten Sonra Sadan Ve Soldan kp Gitmenin Caiz Olmas ... 267 8- Cemaat Halinde Namaz Klarken mamn Sanda Bulunmann Mstehab Olmas ................................................................................................................................................. 267 9- Mezzin Kamete Baladktan Sonra Nafile Namaza Balamann Mekruh Olmas ................................................................................................................................................. 267 10- Mescide Giren Kimsenin Okuyaca Dua ................................................................... 268 11- iki Rekat Tahiyyetu'l-Mescid Namaz Klmann Mustehab Olmas, Tahiyyetu'l-Mescid Namaz Klmadan Oturmann Mekruh Olmas Ve Tahiyyetu'l-Mescid Namaznn Her Zaman iin Meru Olmas ............................... 269 12- Yolculuktan Gelen Kimsenin, Gelir Gelmez Mescitte iki Rekat Namaz Klmasnn Mstehab Olmas ................................................................................................... 269 13- Duha (Kuluk) Namaznn Mstehab Olmas, En Aznn iki Rekat, En Mkemmelinin Sekiz Rekat, Ortasnn Drt Yada Alt Rekat Olmas Ve Bu

Namaz Devaml Surette Klmaya Tevik ........................................................................... 270 Tebih: ................................................................................................................................................ 271 Tahlil: .................................................................................................................................................. 271 14- Sabah Namaznn Ik Rekat Snnetini Klmann Mstehab Olmas .............. 272 15- Farz Namazlardan nce Ve Sonra Klnan Rtibe (=Mekked) Snnetlerinin Fazileti Ve Saylar ......................................................................................................................... 273 16- Nafile Namaz Ayakta Ve Oturarak Klmann, Bir Rekatn Bir Ksmn Ayakta Ve Bir Ksmn Da Oturarak Klmann Caiz Olmas ........................................................ 274

17- Gece Namaz Ve Peygamber (s.a.v.)'in Geceleyin Kld Namazlarn Rekat Says, Vitir Namaznn Bir Rekat Olduu Ve Bir Rekat Namazn Sahih Olmas ................................................................................................................................................................ 275 18- Uyuyakalmak Yada Hasta Olmak Suretiyle Gece Namaz Klamayan Kimsenin Durumu ......................................................................................................................... 278 19- Evvabin Namaznn, Kumlarn Scaklndan Deve Yavrularnn Ayaklar Yand Zamanda Klnmas ...................................................................................................... 279 20- Gece Nafilesinin ikier ikier, Vitrin ise Gecenin Sonunda (Namaz) Tek Yapmas .............................................................................................................................................. 280 21- Gecenin Sonunda Kalkamayacandan Korkan Kimse, Vitri, Gecenin Evvelinde Klmas .......................................................................................................................... 280 22- Namazn En Faziletlisi, Kyam Uzun Olandr .......................................................... 281 23- Geceleyin Dualarn Kabul Edildii Bir Saatin Varl ........................................... 281 24- Gecenin Sonunda Allah' Anma Ve Duaya Tevik ile O Zamanda Yaplan Duann Kabul ................................................................................................................................ 281 25- Ramazan Aynda Gece badetine Ve Teravihe Tevik ......................................... 282 26- Gece Namaznda Ve Kyamnda Dua ............................................................................ 284 27- Gece Namaznda Kraati Uzun Tutmann Mstehab Olmas ............................ 287 28- Geceden Sabaha Kadar Uyuyup Ta Namaza Kalkamayan Kimsenin Durumu ................................................................................................................................................................ 288 29- Nafile Namaz Evde Klmann Mstehab Olmas Ve Mescitte Klmann Da Caiz Olmas ....................................................................................................................................... 289 30- Gece Namaznda Yada Dier Namazlarda, Devaml Olan Amelin Faziletli Olmas ................................................................................................................................................. 290

31- Namaz Klarken Uyuyan Ve Bundan Dolay Namazda Kuran Okumaktan Ve Dua Etmekten Aciz Kalan Kimsenin, Bu Halin Kendisinden Gitmesi iin Uyumasn Veya Oturmasn Emretmek ............................................................................. 290 32- Kurann Faziletleri Ve Kuran ile lgili Hususlar ...................................................... 291 33- Kur'an Okurken Sesi Gzelletirmenin Mstehab Olmas................................. 292 34- Peygamber (s.a.v.)'in, Mekke'nin Fethi Gn Fetih Suresini Okumas .... 292 35- Kurann Okunmas Sebebiyle Sekinetin nmesi ..................................................... 293 36- Kuran Hafznn Fazileti .................................................................................................... 293 37- Kur'an Okumada Mahir Olan ile Okumada Zorluk eken Kimsenin Fazileti ................................................................................................................................................................ 294 38- Kur'an Okuyan Kimsenin, Dinleyen Kimseden Daha Deerli Olsa Da Fazilet Ve Okumada Maharet Sahibi Kimseye Kar Kur'an Okumann Mustehab Olmas ................................................................................................................................................................ 294 39- Kuran Dinlemenin, Onu Dinlemek iin Bir Hafzdan Okumasn stemenin Ve Kuran Okunurken Alayp Tefekkr Etmenin Fazileti ......................................... 295 40- Namazda Kuran Okumann Ve Kuran renmenin Fazileti............................ 296 41- Kuran Ve Bakara Suresini Okumann Fazileti ........................................................ 296 42- Fatiha Suresi ile Bakara Suresinin Son iki Ayetinin Fazileti Ve Bu iki Ayeti Okumaya Tevik ............................................................................................................................. 297 43- Kehf Suresi ile Ayete'l-Krs'nin Fazileti ................................................................... 298 44- hls Suresini Okumann Fazileti ................................................................................... 299 45- Felak Ve Nas Surelerini Okumann Fazileti .............................................................. 299

46- Kuran renip reten Kimsenin Fkh Yada Baka limler Bakmndan Hikmetlerini renen Ve Onlarla Amel Edip Bakalarna Da reten Kimsenin Fazileti ................................................................................................................................................ 300 47- Kurann Yedi Harf/Okunu zerine Olmas ............................................................. 300 48- Kuran- Yava Yava Okumak, frat Derecede Hzlca Okumaktan Saknmak Ve Bir Rekatta iki Yada Daha Fazla Sure Okumann Mubah Olmas ..................... 302 49- Kurann eitli Kraatleri/Okuyu Tarzlar ile lgili Hususlar ...................... 302 51- Amr bn Abese'nin mslman Olmas ........................................................................ 304 52- Namaznz iin Gnein Dogmasn Ve Batmasn Aramayn Hadisi ........ 305 53- Peygamber (s.a.v.)in ikindi Namazndan Sonra Klmakta Olduu iki Rekat Namaz ................................................................................................................................................. 305 54- Akam Namaznn Farzndan nce iki Rekat Nafile Namaz Klmann Mstehab Olmas ........................................................................................................................... 306 55- Her iki Ezan Arasnda Bir Namazn Olmas .............................................................. 307 56- Korku Namaz ......................................................................................................................... 307

7. CUMA NAMAZI BLM ................................................................................................................ 308 Cuma Namaz: ................................................................................................................................. 308 Cuma Namazna Giderken Boy Abdesti Almak ............................................................... 309 1- Akl Ve Ergenlik ana Girmi Herkese Cuma Gn Ykanmann Vacip Olmas ................................................................................................................................................. 309 2- Cuma Gn Koku Srnmek Ve Misvak Kullanmak ............................................... 310 3- Cuma Gn Hutbe Srasnda Hibir ey Konumamak ......................................... 310 4- Cuma Gn Duann Kabul Edildii Zaman ................................................................... 310

5- Cuma Gnnn Fazileti ......................................................................................................... 311 6- Bu mmetin, Cuma Gnne Hidayet Buyurulmas ................................................. 312 7- Cuma Gn Namaza Erken Gitmenin Fazileti ............................................................ 313 8- Hutbe Srasnda Susarak Dinleyen Kimsenin Fazileti ............................................ 313 9- Cuma Namaznn, Gne Tam Tepe Noktasndan Batya Doru Kaydnda Klnmas ............................................................................................................................................ 313 10- Cuma Namazndan nce Ik Hutbe Okunmas Ve Bu iki Hutbe Srasnda Oturma ................................................................................................................................................ 314 11- Yce Allah'n, Onlar Bir Ticaret Veya Elence Grdkleri Zaman Ona Doru Koutular, Seni Ayakta Braktlar Ayeti Hakknda..................................................... 314 12- Cuma Namazn Terk Eden Kimselerin Urayaca Ceza ................................... 315 13- Cuma Namazn Ve Hutbeyi Ksa Tutma .................................................................... 316 14- mam Hutbe Okurken Tahiyyatu'l-Mescid Namaz' Klma ................................ 318 15- Hutbe Srasnda Birisine Bir ey retme ................................................................ 319 16- Ccma Namaznda Okunacak Sureler ............................................................................ 319 17- Cuma Gn Okunacak Sureler ........................................................................................ 320 18- Cumann Farzndan Sonra Klnan Namaz ................................................................ 320 8- SALATU'L-IYDEYN (=BAYRAM NAMAZLARI) BLM ................................................. 320 d: .......................................................................................................................................................... 320 Ramazan Bayram ile Kurban Bayram Namazn Bayram Hutbesinden nce

Klma Ve Bu iki Bayram Namaz Srasnda Ezan ile Kametin Okunmamas ..... 320 1- Ramazan Bayram ile Kurban Bayramnda Kadnlarn Namazgaha kmalar Ve Erkeklerden Ayr Olarak Hutbe Dinlemelerinin Mubah Olmas ...................... 322

Avtik: ................................................................................................................................................. 322 2- Ramazan Bayram ile Kurban Bayram Namazndan nce Ve Sonra Namazgahta Baka Namaz Klmama .................................................................................... 323 3- Ramazan Bayram Namaz ile Kurban Bayram Namaznda Okunacak Dualar ................................................................................................................................................................ 323 4- Bayram Gnlerinde, erisinde Masiyet Bulunmayan Oyunlara zin Verilmesi ................................................................................................................................................................ 323 1- Gayeli Oyunlar: .......................................................................................................................... 324 2- Zararl Oyunlar: ........................................................................................................................ 324 3- Oyalayc Oyunlar: ................................................................................................................... 324 9- SALTU'L-STSKA' (= YAMUR STEME NAMAZI) BLM ..................................... 324 lstisk1: .............................................................................................................................................. 324 1- Yamur Duas Srasnda Elleri Kaldrma ...................................................................... 325 2- Yamur Duas Srasnda Dua .............................................................................................. 325 Sel: ........................................................................................................................................................ 326 3- Rzgar ile Bulutu Grnce Allah'a Snma Ve Yamur Grnce ise Sevinme ................................................................................................................................................................ 326 4- Saba (=Gndousu) Rzgar ile Bati (=Gnbats) Rzgar ................................. 326 10- KSF ( GNE TUTULMASI) NAMAZI BLM........................................................... 327 1- Kusuf (Gne Tutulmas) Namaz .................................................................................... 327 2- Husuf (Ay Tutulmas) Namaznda Kabir Azabnn Anlmas ............................... 328 3- Gne Tutulmas Namaznda ken Peygamber (s.a.v.)'e Arz Olunan Cennet ile Cehennemin Halli .......................................................................................................................... 329

4- Peygamber (s.a.v.)'in Gne Tutulmas Namaznda Sekiz Rkuu ile Drt Secde Yaptn Syleyenler ..................................................................................................... 330 Gne Tutulmas Namaz Klnaca Zaman nsanlara Haydi Namaz

Toplaycdr Diye Seslenilmesi .............................................................................................. 330 11- CENAZ (=CENAZELER) BLM .......................................................................................... 331 1- lmek zere Olan Kimselere La lahe llallah (Allah'tan Baka lah Yoktur) Sznn Telkin Edilmesi ........................................................................................................... 331 Telkin: ................................................................................................................................................. 331 2- Musibet Srasnda Sylenilecek Soz ................................................................................ 332 3- Hastann Yada lmek zere Olan Kimsenin Yannda Sylenecek Sz ........... 332 4- len Kimsenin Gzlerini Kapatma Ve Can Boaza Geldii Zaman Ona Duada Bulunma ............................................................................................................................................. 332 5- len Kimsenin Dikilip Kalan Gzlerinin Ruhunu Takip Etmesi ........................ 333 6- len Kimsenin Ardndan Alamak .................................................................................. 333 7- Hastalar Ziyaret Etmek ........................................................................................................ 334 8- Musibetin ilk Geliinde Sabretme .................................................................................... 334 Sabr: ..................................................................................................................................................... 334 9- len Kimsenin, Ailesinin Ona Alamas Sebebiyle Azab Olunmas ................. 335 10- lnn Ardndan zelliklerini Sayarak Feryadu Figanla Alama Hususundaki Haramn iddeti ................................................................................................ 337 11- Kadnlarn Cenaze Arkasnda Yrmesi Meselesi ................................................. 338 12. Cenazeyi Ykama .................................................................................................................... 338 Sidr: ...................................................................................................................................................... 339

Kfur: ................................................................................................................................................... 339 13- len Kimsenin Kefeni .......................................................................................................... 339 a- Snnet zere Olan Kefenleme: .......................................................................................... 339 b- Yeterli Olan Kefenleme Kefen-i Kifayet:........................................................................ 339 c- Zaruri Olan Kefenleme Kefen-i Zaruret: ........................................................................ 339 14- lnn rtlmesi .................................................................................................................. 340 Hibera: ................................................................................................................................................ 340 15- len Kimsenin Kefenini Gzel Yapmak ...................................................................... 340 16- Cenazeyi Defnetmede Hzl Davranmak ..................................................................... 341 17- Cenaze Namaz Klmann Ve Cenaze Arkasndan Yrmenin Fazileti ........ 341 Krat: .................................................................................................................................................... 342 18- Bir Kimsenin Cenazesnn Yuz Knn Klmas Halinde O Kimse Hakknda efaatlarn Kabul Edilmesi ........................................................................................................ 342 19- Bir Kimsenin Cenazesini Krk Kii Klarsa Kendilerine O Kimse Hakknda efaata zin Verilmesi .................................................................................................................. 342 20- len Kimselerin Hayr Yada erle Anlmalar ........................................................... 343 21- Rahata Ermi Ve Kendisinden Krtulunm Kimse ............................................. 343 22- Cenaze Namaznda Alnan Tekbirler ........................................................................... 343 23- Kabirin Yannda Cenaze Namaz Klmak.................................................................... 344 24- Cenaze iin Ayaa Kalkma ................................................................................................ 345 25- Cenaze iin Ayaa Kalkmann Hkmnn Kaldrlmas ..................................... 346 26- Cenaze Namaznda l iin Okunan Dua ................................................................... 346

27- Cenaze Namaz Klmak iin mamn, Cenazenin Neresine Doru Duraca Meselesi .............................................................................................................................................. 346 28- Cenaze Namaz Klan Kimsenin, Namazdan Sonra Bir Vastaya Binmesi .. 347 29- Kabir erisinde Lahid Oymak Ve lnn Etrafna Kerpi Dizmek .............. 347 Lahd: .................................................................................................................................................... 347 30. Kabre Kadife Koymak ......................................................................................................... 347 31- Yerle Ayn Hizada Bulunan Kabrin Yerle Bir Edilmesi ........................................ 347 32- Kabri Kirelemenin Ve Kabir zerine Bina Yapmann Yasak Olmas .......... 348 33- Kabir zerine Oturmann Ve Kabir zerinde Namaz Klmann Yasak Olmas ................................................................................................................................................................ 348 34- Cenaze Namaznn Mescitte Klnmas ........................................................................ 348 35- Kabristana Giderken Okunacak Dualar Ve Orada Yatanlara Dua Etme ...... 348 36. Peygamber (s.a.v.)in, Annesinin Kabrini Ziyaret iin Allah'tan zin stemesi ................................................................................................................................................................ 349 37- ntihar Eden Kimsenin Cenaze Namazn Klmay Terk Etme ......................... 350

SAHIH-I MSLM MUHTASARI nsz slam'n gnderiliinden bu yana, Resulullah (s.a.v.)'in snneti; Allah'n kitabyla

delil getirme gibi alglanm, kabul grm ve bu delil sunma biimi, slam alimleri

ve mctehidlerinin tespit etmi olduklar kurallara uygun olarak yaplmtr. Bilindii gibi snnet; Resulullah (s.a.v.)'in, tebli, teri ve beyana taalluk eden sz,

fiil ve takrirlerinden olumaktadr. Ve btn mslmanlar, ite bu anlay ierisinde

snnet ile delil getirme; akl zaruret ve ftr bedahet araclyla Allah'n dininin bir

gerei olduunu bilirler. Snnet: Kur'an'n mcmelini aklar, ayetlerini izah eder ve hkmlerini tatbik eder. Bazen

zahiren umm ifade edeni tahsis, zahiren mutlak olan da takyit edebilir. te bu

konumuyla snnet, her zaman Kur'an ile i ie olmutur. Snnet Resulullah (s.a.v.)'in yaad dnemdeki aklama ve uygulamalardan ibaret

olup, ayn zamanda, slam'n itima, iktisad ve fikri karakteristiklerini yanst-maktadr. Dolaysyla anlama metotlarn renip-almann, en nemli ve zorunlu almalardan olduu kabul edilmelidir. Gerekten de bu merhale, Allah'n yery-znde olmasn istedii yntemin somut bir rneini tekil etmektedir. Nitekim

yce Kur'an, pratikte olmas gereken yntemin hayata aktarlmas ve uygulanmas

hareketini bizzat kendisi ynetmekte, yntemine uygunluk arz etmesi iin bu

hareketin btn ynlerini gzetip-kollamakta, ebed olarak insanln kendisine bavurmas iin meramn en kmil bir ekilde ifade etmektedir. Hatta Kur'an'n

yet-i kermeleri ok defa uygulamadaki bir hatay dzeltme, onu tenkit, tahlil veya

tasvip etmek, doruya ynlendirmek ya da eksikleri tamamlamak zere iniyordu.

Nitekim bu husus, Al-i mrn, Enfl vb. srelerin bir ok yetlerinde aka ve canl olarak gzkmektedir. 1[1] Hz. Peygamber (s.a.v.)'in, Mekke'de iken hadisleri yazmak isteyen herkese izin

vermek istemedii bilinmekle birlikte Resulullah (s.a.v.)'den bu konuda izin alan

sahabiler, duyup rendikleri hadisleri, hem ezberlediler ve hem de yazdlar. 2[2] Sahfe adyla anlan bu belgeleri kaleme alan sahabiler arasnda, 1000 civarnda

hadis htiva eden "es-Sahfet's-Sdka"nn sahibi Abdullah bn Amr bata olmak zere Sa'd b. Ubde, Muz b. Cebel, Hz. Ali, Amr b. Hazm el-Ensr, Semure b. Cndub, Abdullah bn Abbs, Cbir b. Abdullah, Abdullah b. Ebi Evf ile Enes b.

Mlik bulunmaktadr. Ebu Hureyre tarafndan talebesi Hemmm b. Mnebbih'e yazdrlan ve iinde 138

hadis bulunan Sahfet Hemmm b. Mnebbih (es-Sahfet's-Sahha) ilk defa Muhammed Hamidullah tarafndan yaymlanmtr. Ebu Musa el-E'ar'den olunun, ondan da torunun rivayet ettii Msned Breyd adyla tannan 40 hadislik cz de vardr. 3[3] Hz. Osman'n ehid edilmesi olayndan hemen sonra Havric ve Galiye gibi siyas

frkalarn, I (7.) yzyln sonlarndan itibaren Kaderiye ve Mrele, bir mddet sonra

da Cehmiyye ve Mebbihe gibi mezheplerin ortaya kmas sebebiyle hadislerin

tedvin almalarna balanr. nk bu frka ve mezhep taraftarlarnn, ilerine

gelmeyen hadisleri inkar etmeleri, grlerini glendirmek maksadyla hadis uy-durmalar, hadisleri toplamakla megul olan kiileri konu zerinde dnmeye ve

nlem almaya sevk etmitir. I (7.) yzyln ilk yarsndan itibaren rivayette, isnad konusu gndeme gelmitir.

snadn balamasndan itibaren Ehl-i snnete mensup ravilerin rivayetleri kabul grm, Ehl-i bid'atin rivayetleri alnmamt. 4[4]

1[1] Yusuf Kardavi, Snneti Anlamada Yntem, Rey Yaynclk, Kayseri 1993, s. 2-4. 2[2] Msned, 2/403. 3[3] Sleymniye ktphanesi, ehid Ali Paa, nr. 541, vr 136-174. 4[4] Mslim, Mukaddime 5.

Bunun sonucu olarak; hadisi bir uzmanlk sahas olarak gren kimseler tarafndan

raviler titizlikle takip edilmi; yaaylar, dine ballklar ve drstlkleri, bid'atle

ilgileri bulunup bulunmad, zellikle yalan syleyip sylemedikleri, hafzalarnn

zayf olup olmad aratrlm ve bylece daha I. yzylda cerh ve ta'dil ilmi

domu, bunun sonucunda ravilerin hal tercmeleri (biyografileri) hakknda geni

bir birikim meydana gelmitir. Sahabe tarafndan kaleme alman sahifeler bir yana, bir tespite gre; I. (7.) yzyln

ikinci yars ile II. (8.) yzyln ilk yarsnda 400 kadar muhaddis tarafndan ha-dislerin yazld artk belgeleriyle bilinmektedir. Hadislerin tedvini tamamlannca, bunlarn sistemli bir kitap haline getirilmesi ve

bylece aranan hadisleri kolayca bulmaya imkan verecek usullerin gelitirilmesi

ynndeki almalar arlk kazanmtr. ilk tasnif almalaryla tannan baz muhaddislerin II. (8.) yzyln ortalarnda vefat

etmesi, bu almalarn ayn yzyln ilk eyreinden itibaren hazrlanm olduunu gstermekte, dolaysyla tedvin ve tasnif ilerini kesin bir izgiyle birbirinden

ayrmaya imkan bulunmadn ortaya koymaktadr. III. (9.) yzylnda hadis kitaplarnda deiik ihtiyalara gre muhtelif sistemler

uygulanmtr. Bunlarn en yaygn iki ekli hadislerin raui adlaryla (ale'r-Ricl) ve konularna (ale'l-Ebvb) gre tasnif edilmesidir. 5[5] Ravi adlaryla (ale'r-Ricl)'e gre hazrlanan kitaplar, Msnedler ile Mu'cemlerdir. Konularna (ale'l-Ebvb) gre tasnif edilen kitaplar ise Musannefler, Camiler ve Snenlerdir. Musannef, Snen'lerdeki merfu hadislere ilaveten mevkuf ve maktu hadisleri

ihtiva eden hadislerdir. Snenler, taharetten vasiyete kadar btn fkh konulara ait merfu hadisleri ihtiva

eden fkh kitaplar tertibndek hadis kitaplardr. 5[5] M. Yaar Kandemr, Hadis, DA, XV, 30-33.

Cmi'Ier din konularn hemen tamamn kapsayan sekiz ana blm kapsama zelliine sahiptirler. Her birine Kitap denilen bu sekiz blmn ierikleri ksaca

yledir: man, Ahkam veya Snen, Rikak veya Zhd, Et'ime ve Eribe veya dab, Tefsir, Tarih-Syer-Cihad, Menakb, Fiten ve Melahm. Cmi'ler, bu blmlerden herhangi birine dahi olmayan bir takm konular da ihtiva ederler. Yine Cami'ler, bu

8 bmden herhangi birini ihtiva etmezler veya naks olarak htiva ederlerse Cami

olmaktan karlar. Bu sebeple Tefsir blm eksik oiduu ve sistematik olmad

gerekesiyle Mslim'in kitabnn Cami saymak istemeyen grler ileri

srlmtr. Cam'ler ayn zamanda Sahih adyla da anlmaktadrlar. rnein,

Buhr, Mslim ve Tirmiz'nin kitaplarnn ad el-Camiu's-Sahhtir. III. (9.) yzylda tasnif edilen en nemli hadis kitaplar olarak Ktb-i Sitte kabul edilmektedir. Bunlarn iinde sadece sahih hadisleri toplamay hedef aldklarndan

Buhr ile Mslim'in el-Cmiu's-Sahhleri, Kur'an'dan sonra slam'n en gvenilir iki kitab saylr. Buhr'nin el-Cmiu's-Sahhi, tamamen sahih hadislerden meydana geldii kabul edilen mehur bir hadis kitabdr. Deiik konulardaki hadisleri bir araya toplayan

Cami trnde bir eserdir.

Sahih-i Mslimn zellikleri: Mslim'in Sahih adl eserinin zelliklerini ksaca yle sralamak mmkndr: 1- Mslim'in el-Cmiu's-Sahhi ise hadisin altn ai kabul edilen 3. asrda yazlm ve tamamen sahih hadislerden meydana gelmitir. slam aleminde daha ok Sahih-i Mslim adyla mehur olmutur. Bu eser, Kur'an'dan sonra en sahih hadis kitab

olarak kabul edilen Buhr'den sonra gelen en muteber ikinci sahih hadis kitabdr. 2- Mslim Sahhini, iittii yz bin hadisten seerek ald hadislerden meydana getirmitir. Eserini on be ylda tamamlad rivayet edilir. Kitabna ald

her hadisi muhakkak bir delile gre alm, almadn da yine bir delili gz nnde

bulundurarak terk etmitir. Kendisinden nakledildiine gre Mslim Sahhine

hadisilerin shhati zerinde birletikleri hadisler almtr. 6[6] 3- Mslim, Sahhini tamamladktan sonra devrinin hadis otoriterlerinin tetkikine sunmutur. Sahhi tetkik eden Ebu Zur'a er-Rz'nin zayf grd hadisleri karmtr. 4- Sahih-i Mslim, Cami tr hadis kitaplarnda bulunan ana konulara ait hadisleri kapsamaktadr. Mslim, kitabnn Mukaddime ksmnda, tekrarlardan imkan nispetinde katn

belirtmekte, fakat 'hi tekrara yer vermedim' de dememektedir. Mslim'de tekrarlaryla birlikte 7275 hadis bulunmaktadr. Muhammed Fuad Abdulbaki (.

1377/1958)'nin, Mslim'e yapt tahkikli neirde tekrarlar tespite byk nem

verir onlar teker teker gstermeye alr. 54 ana blmde mevcut bablar da tekrarlar hari 3033 hadis var denilse de bu

hadisler ierisinde de bir miktarda olsa tekrar hadisler vardr. Tercmeye esas ald-mz nshann fihrist blmnde bu tekrar edilen hadislerin says 137'dir. Bunlar-dan bir ksm ayn blmler erisinde tekrar edilirken, 71 tanesi farkl blmlerde

tekrar edilmektedir. rnein, Ahmed Davudolu'nun Sahih-i Mslim Tercme ve erhinde zaman zaman hadislerde arka arkaya gelen rakamlarn sray birden

kaybettii grlr. Sraya uymayan o rakam, hadisin ilk getii yerde ald hadis

numarasna delalet eder ve bu durum, o hadisin tekrar olduunu gsterir. Yine almama esas aldm eyh Mslim Osman'n, Mslim'e yapt tahkik de, bu

tekrar edilen hadislerin; hangi sahabiden geldii, hadisin kitab bal ve hadis

numaras belirtilmek suretiyle hadisin nerede getii teker teker gsterilmitir. Mslim'in bablarnn says ise 1322'dir. Bu alma, bir muhtasar zeliini tad

iin Mslim'in Mukaddime'inde yer alan bablar da dahil edildiinde 1307 bab

bulunmaktadr. Bu karlan bablarda, ya benzer hadis bulunduundan yada eitli

nedenlerden dolay bab says azalmtr. Bununla birlikte karlmayan bablar oldu-u gibi kalmtr. Fazladan bab ismi verilmemitir. ncekiler olduu gibi korunmu-

6[6] Ulumu'l-Hadis, s. 16.

tur. 5- Mslim'in kitab, tertip gzellii ve rivayet inceliklerinde gsterdii hassasiyet ve asla sadakat konularnda Buhr'yi geer. nk Mslim, kitabna ald hadisleri,

prensip olarak konularna gre tanzim etmitir. Yalnz bu ii yaparken de, bir

hadisin btn farkl senet ve metinlerini bir arada toplamay n plana almtr. By

bir hadisi; tarn olarak ihata ve kavrama imkan olmakta, tekrar edilen hadisler en

aza indirilmi ve hadisler blnmeye uramadan tam olarak verilmitir. Daha nce de belirtildii zere, Mslim, kitabna ald hadisleri, bizzat iiterek

ald 300 binden fazla ierisinden setiini, kitabna delilsiz hibir ey koymadn

ve hibir eyi de delilsiz kitabnn dnda tutmadn belirtmitir. Kitabndaki

hadisler, shhati hususunda hocalarnn icma ettikleri hadislerdir. 6- Mslim'deki bu hadisler, genelde ezber ve salamlk ynnden orta seviyedekilerin rivayetleri ve zayf ravilerin rivayetleri olmak zere gruptur.

Takip ettii metot gerei, ezber ve salamlkla tannm ravilerin rivayetlerine ncelik vermi, sonra da hadisin dier geli yollarna iaret etmek zere teki iki

gruba dahil ravilerin rivayetlerini nakletmitir. Sahihte asl olan ilk rivayetlerdir. 7- Sahih-i Mslim, slm alemine brahim b. Muhammed b. Sufyan rivayetiyle yaylmtr. Marib lkelerinde bu rivayetle birlikte Ebu Muhammed Ahmed b. Ali el-Kalnis rivayeti mehur olmutur. Sahih zerine almalar yapan iki mehur alim, Kad yaz ile Nevevi'nin rivayet yollar da el-Kalnisf nin rivayetine ular. 8- Sahih-i Mslimin en nemli zelliklerinden biri; ba tarafnda bir mukad-dimenin olmasdr. 6 babdan oluan Mukaddime'de Mslim, srasyla yalanc

ravilerden rivayeti terk ederek sikadan rivayet ve Hz. Peygamber (s.a.v.)'e yalan

snadndan kanmak; Hz. Peygamber (s.a.v.)'e snad ederek yalan sylemenin en

ar yalan olduu; her iitileni rivayet etmenin doru olmad; zayf ravilerden ri-vayetin men edilmesi ve zayf bilinen ravinin hadislerini almakta ihtiyatl

davranlmas; isnad ve ravilerin tenkidi; nihayet mu'an'an hadisle delil getirmenin

sahih olduu konularna yer vermi; bu konulardaki rivayetlere dayanarak kendi

grlerini aklamtr. zellikle altnc babda aklad birbirlerinden An

lafzyla rivayette bulunan ravilerin birbirleriyle ada olup grmeleri imkan

olduu ve ilerinde tedlis yapan bulunmad zaman isnadlannn mevsl hkmnde

saylacana dair gr mehurdur. Mslim'in art denilen bu husus, onun

Buhr'den ayrld nemli bir noktadr. 9- Yukarda da deinildii gibi Mslim, Sahihte verdii hadisleri deiik isnadlar ve lafzlaryla bir arada toplam, fkhn hangi konusuna giriyorsa oraya koymutur.

Bu hadisleri sralarken nce ezber ve salamlk itibariyle isim yapm ravilerin

rivayetlerini vermi, ezber ve salamlk asndan orta seviyede olanlarn

rivayetlerini sona brakmtr. Zayf ve metruk ravilerin rivayetlerini en sona koy-mutur. Bu hususta da, Buhr'den ayrlmtr. Ancak Mslim'in bu metoduyla ara-nan hadis hem daha kolay bulunur, hem de bir hadisin btn isnadlar ve metin

farkllklar bir arada olmakla hkm karma kolaylar. Sahihi Mslimi,

Buhar'ye stn klan aslnda bu teknik yndr. Ayn hadisin orta seviyede ve zayf

ravilerden gelen rivayetlerine yer vermesi ilk bakta tenkit edilmise de bunun sadece mutba'at ve evahid iin yapld sylenmitir, Nevev'ye gre Mslim,

isnadnda baz zayf ravilerin yer ald rivayetleri de vermise bu tamamen

mutbaat kuvvetlendirmek veya metinde bulunan bir ziyade yzndendir. 7[7] 10- Sahh-i Mslimin tertibi ok gzel olmakla birlikte, ya ihtisar dncesiyle yada daha baka sebeplerle mam Mslim tarafndan, Buhr'nin bab balklar gibi

bablara ayrlmamtr. Bablarma, fkh hkmler yerletirilmi de deildir. Alimler

bunu babn ihtiva ettii hadisten faydalanmay okuyucuya brakt eklinde yor-mulardr. Bugn elde bulunan Mslim nshalarndaki bab balklar Nevev

tarafndan konulmutur. Bu konuda Nevev unlar sylemitir: Bazlar, Mslim'in bablarna balklar koymulardr. Bunlarn bir ksm gzeldir.

Ne var ki bir ksm, ya ibare kusuru, ya lafzlarnn bozukluu, ya da baka sebepler

yznden hi de uygun dmemitir. 8[8] Buradan anlaldna gre Nevev'den nce de Mslim'in Sahhine bab balklar

koyanlar olmusa da bunlar uygun bulunmamtr. 11- mam Mslim'in kitabna ald eserler, genellikle merfu hadislerdir. O, Buhr'de bulunmayan 820 merfu hadisi de kitabna almtr.

7[7] Nevev, Mslim, erhi, I, 25. 8[8] Nevev, Mslim, erhi, I, 21.

Hakim en-Nsbr: Gk kubbenin altnda Mslim'in kitabndan daha sahih hibir kitap yoktur

demitir. Onun bu sznn gerekesi, ondaki merfu hadislere hibir kimsenin

sznn karmam olmasdr. 12- Buhr, kitabna ald hadisleri daha ok fkh meseleyi gz nnde bulun-durarak ald iin kitabnda hadisleri blerek tekrar etmektedir. Dolaysyla

Buhr, bir hadisi naklederken, bu hadis baka yerde de konuyla ilgisi olduu zaman

ayn hadisi nakledebilmektedir. Mslim'in, kitabna hadis almadaki asl gayesi; fkh deildir. Onun asl gayesi, fkh

yapmak deil, hadislerin senedlerni bir araya getirmektir. Dolaysyla bir hadisin eitli geli yollar ve metinleri hakknda bilgi edinmek Buhr'de problem olu-turmakta iken bu husus Mslim'de ok kolaydr. nk bir hadisin ne kadar geli

yolu ve farkl metni varsa hepsini bir arada kaydetmektedir. 13- Sahih-i Mslimin bir zellii de, mevkuf rivayetlere nadir olarak yer vermesidir. Bu tr rivayetler ancak rivayetin balam iinde gelmise verilmitir.

Saylar, son derece azdr. Ayn ekilde mu'allak hadislere de yer verilmitir. Mslim

hadisleri iinde sadece 17 (veya 14 yada 12) muallak rivayete rastlanr. 9[9] Hatta Sahih-i Mslimde 14 tane maktu hadis olduu eletirisine cevap olarak bu konudaki hadisleri vasletmeye ynelik olarak Reiduddin Yahya b. Ali el-Attr Gureru'l-fevidi'l-mecma f beyn m veka'a f Sahh-i Mslim mine'l-ehdisi'l-makt'a adl eserini yazmtr. 14- Mslim, Buhr'den hi hadis rivayet etmemitir.

Sahih-i Mslim zerine Yaplan erh almalar: Gemite en ok Kuzey Afrika, Marib lkeleri ile Endls'te ve kendi halkmz

9[9] Mcteba Uur, Ansiklopedik Hadis Terimleri Szl, T.D.V. Yaynlar, Ankara 1992, s. 349-350.

arasnda da mehur olan Sahih-i Mslimin zerine bir ok erh yazlmtr. Katip eleb (. 1067/1656)'nin Kefu'z-Znn adl eserinde bu erhlerden 15 kadar zikredilmektedir. Fuat Sezgin'de Trhu't-Tursda 30'a yakn erhin adn verir. Mcteba Uur'da Hadis limleri Edebiyat adl eserinde Mslim'in Sahhi zerine

yazlan erhlerin saysn 40, ksm erhlerin saysn 10 olarak vermektedir. 10[10] nemli erhlerinden bazlar unlardr: 1- Muhammed b. Ali el-Mazir (. 536/1141)'nin Mu'lim bi-Fev'idi Mslim!. Mzir, Mslim'deki btn hadisleri erh etmemi, sadece lzum grd yerleri

erh etmitir. Onun Mslim'e yapt bu erh tarz, kendisinden sonra gelenlere de

bir rnek tekil etmitir. Bu eser, 1988 ylnda Tunus'ta 3 cilt olarak baslmtr. 2- Kad yaz (. 544/1149)'n kmlu'l-Mu'lim f erhi Mslimi. Kad yaz, bu eserini, Mazer'nin eserine yapt ilavelerden olumutur. Kad yaz'n bu erh

almas, Mazer'nin erhini tamamlamaya yneliktir. Kad yaz, bu eserinde, Ms-lim'e kapsaml ve aklayc yorumlar getirmitir. Dolaysyla Kad yz'dan sonra

gelen sarihler, onun Mslim'e yapt bu yorumlar ondan bolca nakilde bulunmala-rna sebep olmutur. rnein, Nevev, Mslim'deki hadisleri aklarken zellikle

Kad yz'dan bol miktarda alntlara yer verir. Bu eser, 1910 ylnda Kahire'de ba-slmtr. 3- Nevev (. 676/1277)'nin Minhc f erhi Mslim bnil-Haccc. Bu erh, Mslim erhleri ierisinde en yaygn oian erhtir. Mslim'in erhi denilince akla

Nevev'nin erhinden bakas gelmez. Nevev, bu erhinde, Mazer ve Kad yz'dan

alntlar yapm, bu ikisi Mslim'in ilk iki sarihi olmalar hasebiyle konuyla ilgili ola-rak onlarn ilgili grlerine bavurur. Bazen on