45
เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ O-NET เเเเเเเเเเเเเ .เเเเเ เเเเเเ เเเเเเ เเเเเเเเเเเ เเ 2554 O-NET

เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

  • Upload
    -

  • View
    247

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

เอกสารประกอบคำ�าบรรยายติ�วสอบ O-NET

เรี�ยบเรี�ยงโดย อ.ด�รีงศั กด�� คำ�ลื�อ

วิ�ทย�ศั�สตรี� ปี� 2554

O-NET

Page 2: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

ชี�วิ�ตก บส��งแวิดลื อม ส��งม�ชี�วิ�ตก บกรีะบวินก�รีด�รีงชี�วิ�ต

หน%วิยพื้�'นฐ�นของส��งม�ชี�วิ�ต

เซลล�คำ�อ หน่�วยพื้��น่ฐาน่ที่��เล�กที่��ส ดของส��งมี�ชี�ว�ติเก�อบที่ กชีน่�ด (ยกเว&น่ไวร(ส) ที่��สามีารถแสดงสมีบ(ติ�ของส��งมี�ชี�ว�ติได&เพื้ราะไวร(สสามีารถส�บพื้(น่ธ์�หร�อเพื้��มีจำ�าน่วน่ได&แติ�จำะเพื้��มีจำ�าน่วน่ได&ใน่เซลล�ของส��งมี�ชี�ว�ติเที่�าน่(�น่ ไวร(สไมี�จำ(ดว�าเป.น่เซลล� พื้บว�าโคำรงสร&างของไวร(สจำะมี�โคำรงสร&างหล(กๆ คำ�อสารพื้(น่ธ์ กรรมี (DNA หร�อ RNA) และมี�โปรติ�น่ (Protein coat) ห &มีสารพื้(น่ธ์ กรรมีไว&เที่�าน่(�น่

เซลืลื�แบ%งออกได เปี,น 2 ปีรีะเภท

1. เซลืลื�โปีรีคำ�รี�โอต (Prokaryotic cell) เป.น่เซลล�ที่��ไมี�มี�น่�วเคำล�ยสเน่��องจำากไมี�มี�เย��อห &มีน่�วเคำร�ยส

Page 3: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

ส��งมี�ชี�ว�ติเหล�าน่��ได&แก�แบคำที่�เร�ยและสาหร�ายส�เข�ยวแกมีน่��าเง�น่(Cyanobacteria) และจำ(ดส��งมี�ชี�ว�ติเหล�าน่��ให&อย1�ใน่อาณาจำ(กรมีอเน่อรา

 

2) เซลืลื�ย.คำ�รี�โอต (Eukaryotic cell) เป.น่เซลล�ที่��มี�น่�วเคำล�ยสเน่��องจำากมี�เย��อห &มีน่�วเคำล�ยส

ภายใน่เซลล�โดยเฉพื้าะเซลล�ย1คำาร�โอติ จำะพื้บออร�แกเน่ลล� (Organelle) หลายชีน่�ดซ5�งมี�ด(งน่��

 

o ไรีโบโซม (ribosome) ที่�าหน่&าที่�� ใน่การสร&างหร�อส(งเคำราะห�โปรติ�น่ให&แก�เซลล�

Page 4: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

o ไมโทคำอนเดรี�ย (mitochondria) เป.น่แหล�งสร&างพื้ล(งงาน่ (ATP) ที่��ส�าคำ(ญของเซลล�

o รี%�งแหเอนโดพื้ลื�สซ/ม (endoplasmic reticulum:

ER) ที่�าหน่&าที่�� เป.น่ที่างผ่�าน่ของการล�าเล�ยงสาร เข&า - ออกจำากเซลล�แบ�งออกได&เป.น่ 2 แบบ

1. Rough ER (RER) มี�หน่&าที่��สร&างโปรติ�น่แล&วส�งออกน่อกเซลล� จำะพื้บมีากใน่เซลล�ที่��มี�การสร&างน่��าย�อย เชี�น่เซลล�ติ(บอ�อน่, เซลล�ที่��ติ�อมีน่��าลาย, เซลล�ที่��ติ�อมีสร&างพื้�ษง1 เป.น่ติ&น่

2. Smooth ER (SER) มี�หน่&าที่��สร&างสารสเติอรอยด� และไขมี(น่ส�งออกน่อกเซลล�เชี�น่พื้บใน่เซลล�ร(งไข�, อ(ณฑะและน่อกจำากน่��ย(งพื้บมีากใน่เซลล�ติ(บ เน่��องจำากมี�กระบวน่การก�าจำ(ดสารพื้�ษ

o กอลืจิ� บอด� (Golgi body) ที่�าหน่&าที่��ร (บสารจำาก ER แล&วส�งออก น่อกเซลล�

o ไลืโซโซม (Lysosome) ที่�าหน่&าที่��ย�อยสารติ�างๆ เน่��องจำากมี�น่��าย�อยอย1�ภายใน่

Page 5: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

o คำลือโรีพื้ลื�สต � (chloroplast) ที่�าหน่&าที่��เก��ยวก(บกระบวน่การส(งเคำราะห�ด&วยแสง

o แวิคำ�วิโอลื (vacuole) เป.น่แหล�งเก�บน่��าเก�บสารติ�างๆo ไซโทสเกเลืต ลื (cytoskeleton) ได&แก� ไมีโคำรที่�วบ1ล ไมีโคำรฟิ;

ลาเมีน่ติ� และอ�น่เติอร�มี�เด�ยติฟิ;ลาเมีน่ติ� ที่(�ง 3 จำะที่�าหน่&าที่��เป.น่โคำรงร�างของเซลล� ที่�าให&เซลล�มี�ร1ปที่รง

ต�รี�งแสดงก�รีเปีรี�ยบเท�ยบคำวิ�มแตกต%�งรีะหวิ%�งเซลืลื�พื้�ชีแลืะเซลืลื�ส ตวิ�

เซลืลื�พื้�ชี เซลืลื�ส ตวิ�

1. เซลล�พื้�ชีมี�ร1ปร�างเป.น่เหล��ยมี

1. เซลล�ส(ติว�มี�ร1ปร�างกลมีหร�อร�

2. มี�ผ่น่(งเซลล�อย1�ด&าน่น่อก 2. ไมี�มี�ผ่น่(งเซลล�แติ�มี�สารเคำล�อบเซลล�อย1�ด&าน่น่อก

Page 6: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

3. มี�คำลอโรพื้ลาสติ�ภายใน่เซลล�

3. ไมี�มี�คำลอโรพื้ลาสติ�

4. ไมีมี�เซน่ที่ร�โอ 4. มี�เซน่ที่ร�โอใชี&ใน่การแบ�งเซลล�

5. แวคำคำ�วโอมี�ขน่าดใหญ�มีองเห�น่ได&ชี(ดเจำน่

5. แวคำคำ�วโอมี�ขน่าดเล�กมีองเห�น่ได&ไมี�ชี(ดเจำน่

6. ไมี�มี�ไลโซโซมี 6. มี�ไลโซโซมี

1.โคำรงสร&างเซลล�ของส��งมี�ชี�ว�ติ 4 ชีน่�ด ใน่น่��าเป.น่ด(งน่��

ส��งมี�ชี�ว�ติใน่ข&อใดจำ(ดอย1�ใน่อาณาจำ(กรมีอเน่อรา

1. ก และ ข 2. ข และ คำ 3. คำ และ ง 4. ก และ ง

2.ส��งใดติ�อไปน่��ไมี�สามีารถใชี&ใน่การติรวจำลายพื้�มีพื้�ด�เอ�น่เอเพื้��อใชี&พื้�ส1จำน่�บ คำคำล

1. กระด1ก 2. เล�อด 3. น่��าเหล�อง 4. ปลายเส&น่ผ่มี

3.ไวร(สเพื้��มีจำ�าน่วน่ได&ใน่สภาวะใด

Page 7: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

ก. ใน่เซลล�ส(ติว� ข. ใน่เซลล�พื้�ชี คำ. ใน่อาหารส(งเคำราะห� ง. ใน่ซากส��งมี�ชี�ว�ติ

1. ก และ ข 2. คำ และ ง 3. ก ข และ ง 4. ก ข คำ และ ง

4.ข&อใดไมี�ใชี�ล(กษณะเฉพื้าะของไวร(ส HIV

1. ที่�าลายเซลล�เมี�ดเล�อดที่ กชีน่�ด 2. กลายพื้(น่ธ์ �ได&ง�าย

3. ถ�ายที่อดได&ที่างเพื้ศส(มีพื้(น่ธ์� หร�อร(บเล�อดจำากผ่1&ติ�ดเชี��อ

4. เพื้��มีจำ�าน่วน่โดยใชี&ว(ติถ ด�บจำากเซลล�ที่��ถ1กที่�าลาย

5.จำากการติรวจำเซลล� 4 ชีน่�ด พื้บส�วน่ประกอบด(งน่��

ข&อใดเป.น่เซลล�ที่��มีาจำากพื้�ชี

1. ก. และ ข. 2. ข. และ คำ. 3. คำ. และ ง. 4. ข. และ ง.

6.ล(กษณะของส��งมี�ชี�ว�ติข&อใดใน่ติารางเป.น่ล(กษณะของไบรโอไฟิติ� (เชี�น่ มีอส)

Page 8: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

7.เซลล�ของติ�อมีไร&ที่�อ ที่�าหน่&าที่��ส(งเคำราะห�ฮอร�โมีน่ส�งไปย(งส�วน่ติ�าง ๆ ของร�างกายจำะมี�ออแกเน่ลล�ใดมีาก

1.แวคำ�วโอล 2.ไลโซโซมี

3.ไมีโที่รคำอน่เดร�ย 4.ร�างแหเอน่โดพื้ลาสซ5มี 8.ล(กษณะเด�น่ของอาณาจำ(กรมีอเน่อรา คำ�อข&อใด 1. มี�คำลอโรฟิ;ลล� 2.ไมี�มี�เน่��อเย��อ 3.มี�ผ่น่(งเซลล� 4.ไมี�มี�เย��อห &มีน่�วเคำร�ยส

9.เซลล�ที่��มี�ส�วน่ประกอบด(งติ�อไปน่��: ด�เอ�น่เอ ไรโบโซมี เย��อห &มีเซลล� เอน่ไซมี� และไมีโที่คำอน่เดร�ย เป.น่เซลล�ของส��งมี�ชี�ว�ติใน่ข&อใด

1. แบคำที่�เร�ย 2. พื้�ชีเที่�าน่(�น่

3. ส(ติว�เที่�าน่(�น่ 4. อาจำเป.น่ได&ที่(�งพื้�ชีหร�อส(ติว�

10.หล(กฐาน่ใน่ข&อใดที่��ไมี�สามีารถใชี&ติรวจำหาฆาติกรโดยใชี&ลายพื้�มีพื้�ด�เอ�น่เอ

1. เส&น่ผ่มี 2. ลายน่��วมี�อ 3. คำราบอส จำ� 4. คำราบเล�อด

11. ออร�แกเน่ลล�ใดใน่เซลล�พื้�ชีที่��ไมี�พื้บด�เอ�น่เอ

1. น่�วเคำล�ยส 2. แวคำ�วโอล 3. คำลอโรพื้ลาสติ� 4. ไมีโที่คำอน่เดร�ย

12.ส��งมี�ชี�ว�ติใน่ข&อใดติ�อไปน่�� เร�ยงติามีล�าด(บว�ว(ฒน่าการได&ถ1กติ&อง

1. เห�ด  แบคำที่�เร�ย อะมี�บา

2. สาหร�ายส�เข�ยว  สาหร�ายส�เข�ยวแกมีน่��าเง�น่ มีอส

3. หน่อน่ติ(วแบน่  ฟิองน่��า  ดาวที่ะเล

Page 9: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

4. สาหร�ายส�น่��าติาล สน่สองใบ  พื้�ชีเล��ยงคำ1�

13. ส��งมี�ชี�ว�ติใน่ข&อใดติ�อไปน่�� เร�ยงติามีล�าด(บว�ว(ฒน่าการได&ถ1กติ&อง

1. อะมี�บา สาหร�ายส�เข�ยวแกมีน่��าเง�น่  หน่อน่ติ(วแบน่

2. แบคำที่�เร�ย  ราเมี�อก  เห�ด

3. ไส&เด�อน่ด�น่  แมีลง  หอย

4. โพื้รที่�สติ�  ย�สติ�  สาหร�ายส�เข�ยวแกมีน่��าเง�น่

ก�รีลื�เลื�ยงส�รีผ่%�นเซลืลื�

A. ก�รีลื�เลื�ยงส�รีแบบผ่%�น (ทะลื2) เย��อห2 มเซลืลื�

1) แบบพื้�สซ�ฟ (Passive transportation) เป.น่การล�าเล�ยงสารผ่�าน่เย��อห &มีเซลล�โดยมี�ที่�ศที่างการเคำล��อน่ที่��ของสารจำากบร�เวณที่��มี�คำวามีหน่าแน่�น่ของสารมีากไปย(งบร�เวณที่��มี�คำวามีหน่าแน่�น่ของสารน่&อยกว�า ซ5�งกระบวน่การน่��ไมี�จำ�าเป.น่ติ&องอาศ(ยพื้ล(งงาน่ ATP ติ(วอย�างการเคำล��อน่ที่��แบบพื้าสซ�ฟิ เชี�น่การแพื้ร� (diffusion), การออสโมีซ�ส (osmosis), ฟิาซ�ล�เที่ติ

ก�รีออสโมซ�ส (Osmosis) เป.น่การแพื้ร�ของน่��าที่ะล ผ่�าน่เย��อห &มีเซลล� โดยหล(กการคำ�อ  จิะม�ก�รีเคำลื��อนท��ของโมเลืก2ลืน'�จิ�กบรี�เวิณท��ม�น'�ม�ก ไปีย ง“

บรี�เวิณท��ม�น'�น อยกวิ%�เสมอ” ด(งน่(�น่ก�จำะที่�าให&เก�ดการเปล��ยน่แปลงล(กษณะของเซลล�ซ5�งถ1กแชี�ใน่สารละลายที่��แติกติ�างก(น่ด(งน่��

Page 10: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

o ส�รีลืะลื�ยไฮโพื้โทน�ก (hypotonic solution) คำ�อสารละลายที่��มี�คำวามีเข&มีข&น่ติ��ากว�าใน่เซลล� (มี�น่��ามีาก) น่��าก�จำะออสโมีซ�สเข&าส1�เซลล�ที่�าให&เซลล�มี�การขยายขน่าดเก�ดภาวะเซลล�เติ�ง และถ&าหากเป.น่เซลล�ส(ติว�อาจำที่�าให&เก�ดภาวะเซลล�แติกติามีมีาได&

o ส�รีลืะลื�ยไฮเพื้อรี�โทน�ก (hypertonic solution) คำ�อสารละลายที่��มี�คำวามีเข&มีข&น่ส1งกว�าใน่เซลล� (มี�น่��าน่&อย)น่��าภายใน่

Page 11: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

เซลล�ซ5�งมี�มีากกว�าก�จำะออสโมีซ�สออกจำากภายใน่เซลล�เก�ดภาวะเซลล�เห��ยว

o ส�รีลืะลื�ยไอโซโทน�ก (isotonic solution) คำ�อสารละลายที่��มี�คำวามีเข&มีข&น่เที่�าก(บภายใน่เซลล� (มี�ปร�มีาณน่��าเที่�าก(น่) น่��าก�จำะเก�ดการออสโมีซ�สเข&าออกจำากเซลล�ปร�มีาณที่��เที่�าก(น่ ผ่ลที่��ได&คำ�อเซลล�ก�จำะมี�ขน่าดไมี�เปล��ยน่แปลง

ก�รีแพื้รี%แบบฟ�ซ�ลื�

เทต (Facilitated diffusion) เป.น่กระบวน่การขน่ส�งสารโดยอาศ(ย โปรติ�น่ติ(วพื้าหร�อ Transport proteins ชี�วยใน่การน่�าโมีเลก ลของสารผ่�าน่เย��อห &มีเซลล� จำากบร�เวณที่��มี�คำวามีเข&มีข&น่ของสารส1งไปย(งบร�เวณที่��มี�คำวามีเข&มีข&น่ติ��ากว�า โดยเซลล�ไมี�ติ&องใชี&พื้ล(งงาน่จำาก ATP

2) แบบแอกท�ฟ (Active transportation) เป.น่การล�าเล�ยงสารผ่�าน่เย��อห &มีเซลล�โดยมี�ที่�ศที่างการเคำล��อน่ที่��ของสารจำากบร�เวณที่��มี�คำวามีหน่าแน่�น่ของสารน่&อยกว�าไปย(งบร�เวณที่��มี�คำวามีหน่าแน่�น่ของสารมีากกว�าซ5�งกระบวน่การน่��จำ�าเป.น่ติ&องอาศ(ยพื้ล(งงาน่ ATP

Page 12: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

B.ก�รีลื�เลื�ยงส�รีแบบท�เย��อห2 มเซลืลื�ให เปี,นถุ2ง (vesicle) ซ5�งการล�าเล�ยงสารล(กษณะน่��จำะติ&องใชี&ถ งใน่การล�าเล�ยงสารเพื้ราะโมีเลก ลของสารมี�ขน่าดใหญ�มีากและติ&องพื้ล(งงาน่ ATP ใน่การล�าเล�ยงด&วย

1) ท�เย��อห2 มเซลืลื�ให เปี,นถุ2งเพื้��อน�ส�รีเข �เซลืลื� (Endocytosis) แบ�งออกได&เป.น่ 2 แบบ

1.1) Phagocytosis (การก�น่ของเซลล�) มี�การสร&างและย��น่ไซโที่พื้ลาสซ5มีออกไปมี�ล(กษณะเป.น่เที่&าเที่�ยมี (Pseudopodium) แล&วย��น่เข&าไปโอบล&อมีอาหารและน่�าอาหารเข&าส1�เซลล� เชี�น่อะมี�บาก�น่อาหารเมี�ดเล�อดขาวจำ(บเชี��อโรคำ

1.2) Pinocytosis (การด��มีของเซลล�) เป.น่การล�าเล�ยงของเหลวเข&าเซลล�จำะไมี�มี�การสร&างเที่&าเที่�ยมี

2) ท�เย��อห2 มเซลืลื�ให เปี,นถุ2งเพื้��อน�ส�รีออกจิ�กเซลืลื� (exocytosis) 

หร�อการหล(�งสารออกจำากเซลล� โดยจำะ

เก�ดจำากออร�แกเน่ลล� กอลจำ�บอด� ที่��ร (บสารมีาจำาก ER แล&วส�งออกน่อกเซลล�

Page 13: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

1.ปรากฏการณ�ใดติ�อไปน่��จำะเก�ดก(บเซลล�พื้�ชีที่��แชี�ใน่สารละลายไฮโพื้โที่น่�คำ

1.เซลล�เติ�ง 2. เซลล�แติก 3. เซลล�เห��ยว 4. เซลล�เหมี�อน่เด�มี 2.การหล(�งเพื้ปซ�โน่เจำน่ออกจำากเซลล�ผ่น่(งกระเพื้าะอาหารอาศ(ยกระบวน่การใด

1. กระบวน่การแพื้ร� 2. กระบวน่การเอกโซไซโที่ซ�ส

3. การล�าเล�ยงแบบฟิาซ�ล�เที่ติ 4. การล�าเล�ยงแบบใชี&พื้ล(งงาน่

3. ข&อใดติ�อไปน่��อาศ(ยกระบวน่การเอกโซไซโที่ซ�ส

1. การที่�าลายเชี��อโรคำของเซลล�เมี�ดเล�อดขาว

2. การน่�าอน่ ภาคำขน่าดใหญ�เข&าส1�เซลล�ของอะมี�บา

3. การข(บเกล�อแร�ส�วน่เก�น่ออกที่างเหง�อกของปลาที่ะเล

4. การหล(�งเอน่ไซมี�ย�อยอาหารออกมีาจำากเย��อบ ผ่�วล�าไส&เล�ก

4.ลอกผ่�วใบว�าน่กาบหอยแล&วแชี�ลงใน่สารละลายน่��าติาลกล1โคำส เมี��อน่�ามีาส�องด1ด&วยกล&องจำ ลที่รรศน่�เห�น่ล(กษณะด(งภาพื้สารละลายน่��าติาลกล1โคำสน่��เป.น่สารละลายประเภที่ใดเมี��อเที่�ยบก(บสารละลายใน่เซลล�ผ่�วใบ

1. สารละลายไฮโพื้โที่น่�คำ 2. สารละลายไฮเพื้อร�โที่น่�คำ

Page 14: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

3. สารละลายไอโซโที่น่�คำ 4. อาจำเป.น่ข&อ 2 หร�อ 3 ก�ได&

5. เมี��อใส�ป Aยติ&น่ไมี&มีากเก�น่ไป ติ&น่ไมี&ไมี�เจำร�ญงอกงามีสมีคำวามีติ&องการ แติ�กล(บเห��ยวเฉาลงเพื้ราะเหติ ใด

1. สารละลายใน่ด�น่มี�แรงด(น่ออสโมีติ�กส1งกว�าใน่เซลล� ที่�าให&น่��าแพื้ร�จำากเซลล�ออกส1�ด�น่

2. สารละลายใน่ด�น่มี�แรงด(น่ออสโมีติ�กส1งกว�าใน่เซลล� ที่�าให&น่��าแพื้ร�จำากด�น่เข&าส1�เซลล�

3. สารละลายใน่ด�น่มี�แรงด(น่ออสโมีติ�กติ��ากว�าใน่เซลล� ที่�าให&น่��าแพื้ร�จำากเซลล�ออกส1�ด�น่

4. สารละลายใน่ด�น่มี�แรงด(น่ออสโมีติ�กติ��ากว�าใน่เซลล� ที่�าให&น่��าแพื้ร�จำากด�น่เข&าส1�เซลล�

6. กระบวน่การใดไมี�พื้บใน่กระบวน่การด1ดน่��ากล(บที่��ที่�อหน่�วยไติ

1. การแพื้ร� 2. ออสโมีซ�ส 3. เอน่โดไซโที่ซ�ส 4. การล�าเล�ยงแบบใชี&พื้ล(งงาน่

7.เมี��อหยดน่��าเกล�อลงบน่สไลด�ที่��มี�ใบสาหร�ายหางกระรอกอย1� จำะส(งเกติเห�น่การเปล��ยน่แปลงของเซลล�คำล&ายก(บที่��เก�ดข5�น่เมี��อหยดสารใดมีากที่��ส ดและเก�ดเร�วที่��ส ด

1. น่��ากล(�น่ 2. น่��าเชี��อมี 3. น่��าน่มีสด 4. แอลกอฮอล�

8.เมี��อน่�ากระเพื้าะปBสสาวะของส กรมีาบรรจำ สารละลายน่��าติาล ร(ดปลายที่(�งสองด&าน่ให&แน่�น่และน่�าไปชี(�งน่��าหน่(ก จำากน่(�น่จำ5งน่�าไปแชี�ใน่น่��ากล(�น่และชี(�งน่��าหน่(ก

Page 15: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

เป.น่ระยะๆ กราฟิใดแสดงการเปล��ยน่แปลงน่��าหน่(กของกระเพื้าะปBสสาวะได&ถ1กติ&อง

9. น่าย ก ที่�าการที่ดลองโดยน่�าเน่��อหมี1ชี��น่เด�ยวก(น่ น่��าหน่(กเที่�าก(น่ไปแชี�ใน่สารละลายติ�างก(น่เป.น่เวลา 1 ชี(�วโมีง น่�ามีาชี(�งน่��าหน่(กเป.น่ระยะ ๆ แล&วสร ปคำวามีส(มีพื้(น่ธ์�ด(งกราฟิ

สารละลายใน่กราฟิร1ป A B และ C หมีายถ5งสารใดติามีล�าด(บ

1.น่��าเกล�อเข&มีข&น่ 0.85% น่��ากล(�น่ น่��าปลา

2. น่��าปลา น่��ากล(�น่ น่��าเกล�อเข&มีข&น่ 0.85%

3.น่��าเกล�อเข&มีข&น่ 10% น่��ากล(�น่ น่��าปลา

4.น่��าเกล�อเข&มีข&น่ 10% น่��าปลา น่��ากล(�น่

Page 16: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

กลืไกก�รีรี กษ�ด2ลืยภ�พื้

กลืไกก�รีรี กษ�ด2ลืยภ�พื้ของอ2ณหภ.ม�ในรี%�งก�ย เมี��อพื้�จำารณาการเปล��ยน่แปลงอ ณหภ1มี�ของร�างกายติ�ออ ณหภ1มี�ส��งแวดล&อมี ที่�าให&สามีารถแบ�งส(ติว�ออกได&เป.น่ 2 กล �มี

o ส ตวิ�เลื�อดเย9น (poikilothermic animals) คำ�อส(ติว�ที่��มี�อ ณหภ1มี�ของร�างกายแปรผ่(น่ติามีอ ณหภ1มี�ของส��งแวดล&อมีเชี�น่ปลา, ส(ติว�คำร5�งบกคำร5�งน่��า, ส(ติว�เล��อยคำลาน่

o ส ตวิ�เลื�อดอ2 %น (homeothermic animals) คำ�อส(ติว�ที่��มี�อ ณหภ1มี�ของร�างกายคำงที่�� ไมี�แปรผ่(น่ติามีอ ณหภ1มี�ของส��งแวดล&อมีเน่��องจำากมี�กลไกร(กษาอ ณหภ1มี�ร�างกายให&คำงที่��ได& เชี�น่ส(ติว�ปCก และส(ติว�เล��ยงล1กด&วยน่มีที่ กชีน่�ด เชี�น่ พื้ย1น่ โลมีา วาฬ

 

กลืไกก�รีรี กษ�อ2ณหภ.ม�รี%�งก�ยให คำงท��ในมน2ษย�

เม��ออ�ก�ศัรี อน (อ2ณหภ.ม�ส��งแวิดลื อมส.ง): ศ1น่ย�คำวบคำ มีอ ณหภ1มี�ใน่ไฮโพื้ที่าลามี(ส จำะส(�งการให&มี�การลดอ(ติราเมีติาบอล�ซ5มีโดยลดการเผ่า

Page 17: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

ผ่ลาญอาหารและอ(ติราการหายใจำ น่อกจำากน่��ย(งส(�งการให&หลอดเล�อดที่��ผ่�วหน่(งขยายติ(ว(ติ(วแดง) และเพื้��มีการที่�างาน่ของติ�อมีเหง��อใน่การข(บเหง��อ

เม��ออ�ก�ศัเย9น (อ2ณหภ.ม�ส��งแวิดลื อมต��) : ศ1น่ย�คำวบคำ มีอ ณหภ1มี�ใน่ไฮโพื้ที่าลามี(ส จำะส(�งการให&มี�การเพื้��มีอ(ติราเมีติาบอล�ซ5มีโดยเพื้��มีการเผ่าผ่ลาญอาหารและอ(ติราการหายใจำ น่อกจำากน่��ย(งส(�งการให&หลอดเล�อดที่��ผ่�วหน่(งหดติ(ว(ติ(วซ�ด) และลดการที่�างาน่ของติ�อมีเหง��อ อ�กที่(�งกล&ามีเน่��อลายจำะหดติ(ว (ที่�าให&เก�ดการส(�น่), กล&ามีเน่��อโคำน่ขน่ก�หดติ(ว (ขน่ล ก)

Page 18: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

กลืไกก�รีรี กษ�ด2ลืยภ�พื้ของน'�แลืะเกลื�อแรี%ในส��งม�ชี�วิ�ต

o พื้วิกส��งม�ชี�วิ�ตเซลืลื�เด�ยวิ : เชี�น่อะมี�บา, พื้ารามี�เซ�ยมี ที่��อาศ(ยอย1�ใน่น่��าจำ�ดจำะมี� contractile vacuole ที่�าหน่&าที่��ก�าจำ(ดน่��าส�วน่เก�น่

o พื้วิกนกทะเลื : มี� nasal gland ส�าหร(บข(บเกล�อที่��ง

o พื้วิกปีลื�น'�จิ�ด : จำะมี�การข(บน่��าที่��งโดยการปBสสาวะบ�อยๆ แติ�คำ�อน่ข&างเจำ�อจำาง, มี�เหง�อกที่�าหน่&าที่��พื้�เศษโดยการด1ดเกล�อแร�โดยว�ธ์� a

Page 19: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

ctive transport , น่อกจำากน่��ย(งมี�ผ่�วหน่(งและเกล�ดปEองก(น่น่��าเข&าส1�ร �างกาย

o พื้วิกปีลื�น'�เคำ9ม : จำะมี�การปBสสาวะน่&อยๆ แติ�เข&มีข&น่มีาก, มี�เหง�อกที่�าหน่&าที่��พื้�เศษโดยการข(บเกล�อแร�ที่��งโดยว�ธ์�active

transport , น่อกจำากน่��ย(งมี�ผ่�วหน่(งและเกล�ดปEองก(น่เกล�อแร�เข&าส1�ร �างกาย

กลืไกก�รีรี กษ�ด2ลืยภ�พื้ของน'�แลืะเกลื�อแรี%ในคำน

ในคำน : โดยจำะมี�ไติ (kidneys) เป.น่อว(ยวะที่��ส�าคำ(ญใน่การคำวบคำ มีปร�มีาณน่��าและเกล�อแร�ใน่ร�างกายให&เหมีาะสมีไติใน่คำน่มี� 2 ข&างแติ�ละข&างมี�หน่�วยที่��ที่�างาน่ได&เร�ยกว�าหน%วิยไต (nephron) ประมีาณข&างละ 1 ล&าน่หน่�วย หล(กการที่�างาน่คำ�อกรองของเส�ย น่��าและเกล�อแร�ส�วน่เก�น่ออกจำากเล�อด และข(บที่��งออกจำากร�างกายใน่ร1ปของน่��าปBสสาวะซ5�งใน่น่��าปBสสาวะของคำน่ปกติ�จำะประกอบด&วยน่��าส�วน่เก�น่, ของเส�ยจำ�าพื้วกย1เร�ย แอมีโมีเน่�ย ย1ร�ก และเกล�อแร�ส�วน่เก�น่ แติ�จำะไมี�พื้บน่��าติาล, กรดอะมี�โน่, โปรติ�น่ซ5�งเป.น่สารที่��ด�มี�ประโยชีน่�ใน่น่��าปBสสาวะ ถ&าพื้บอาจำบอกได&ว�าเก�ดคำวามีผ่�ดปกติ�ของไติหร�อเป.น่โรคำบางอย�างได&เชี�น่เบาหวาน่

Page 20: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

โดยใน่การคำวบคำ มีสมีด ลน่��าพื้บว�ามี�สมีองส�วน่ไฮโพื้ที่าลามี(ส ที่�าหน่&าที่��ส( �งการและคำวบคำ มีสมีด ลน่��าใน่ร�างกาย โดยมี�กลไกการคำวบคำ มีสมีด ลน่��าด(งน่��

เม��อรี%�งก�ยข�ดน'� : น่��าใน่เล�อดติ��า (เล�อดเข&มีข&น่, แรงด(น่ออสโมีซ�สใน่เล�อดส1ง) ภาวะน่��ไฮโพื้ที่าลามี(สจำะส(�งการให&มี�การหล(�งฮอร�โมีน่ ADH

(Antidiuretic hormone หร�อ Vasopressin) เพื้��อกระติ &น่ให&ที่�อหน่�วยไติมี�การด1ดน่��ากล(บเข&าส1�หลอดเล�อดมีาก เพื้��อให&น่��าใน่หลอดเล�อดส1งข5�น่ ด(งน่(�น่ก�จำะปBสสาวะน่&อย น่อกจำากน่��ย(งมี�การกระติ &น่ให&เก�ดการกระหายน่��าด&วย

เม��อรี%�งก�ยม�น'�ม�ก : น่��าใน่เล�อดมีาก (เล�อดเจำ�อจำาง, แรงด(น่ออสโมีซ�สใน่เล�อดติ��า) ภาวะน่��ไฮโพื้ที่าลามี(สจำะย(บย(�งการหล(�งฮอร�โมีน่ ADH

(Antidiuretic hormone หร�อ Vasopressin) ที่�าให&ที่�อหน่�วยไติมี�การด1ดน่��ากล(บเข&าส1�หลอดเล�อดน่&อยลง เพื้��อให& ด(งน่(�น่ก�จำะปBสสาวะมีาก

Page 21: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

กลืไกก�รีรี กษ�ด2ลืยภ�พื้ของกรีด-เบสในรี%�งก�ย

ใน่คำน่คำ�า pH ปกติ�ใน่เล�อดอย1�ระหว�าง 7.35 – 7.45 ถ&าเล�อดมี� pH ติ��ากว�า 7.35 คำ�อเล�อดมี�คำวามีเป.น่กรดมีากกว�าปกติ� (acidosis) แติ�ถ&า pH ส1งกว�า 7.45 คำ�อเล�อดมี�คำวามีเป.น่เบสมีากกว�าปกติ� (alkalosis) สาเหติ หล(กของการเก�ด acidosis หร�อ alkalosis คำ�อปร�มีาณของกFาซ CO2 ใน่เล�อด

Page 22: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

 

ด(งน่(�น่ถ&าร�างกายมี�เมีติาบอล�ซ5มีส1ง เซลล�ก�จำะปล�อย CO2 มีาก ที่�าให&เก�ด H+ ใน่เล�อดมีาก ด(งน่(�น่ pH ใน่เล�อดก�จำะติ��า (acidosis) ซ5�งร�างกายของเราจำะมี�กลไกส�าหร(บการคำวบคำ มี pH ของเล�อดให&คำงที่��อย1� 3 ว�ธ์�

1.เปล��ยน่แปลงอ(ติราการหายใจำ เพื้��อลดหร�อเพื้��มี CO2

2.โดยระบบบ(ฟิเฟิอร� (chemical buffer system)

3.โดยการข(บ H+ เพื้��มีข5�น่หร�อลดลงที่างไติ (ประส�ที่ธ์�ผ่ลด�ที่��ส ด)

โรีคำไตวิ�ย (Renal failure) เป.น่โรคำที่��ไติส1ญเส�ยการที่�างาน่ ของเส�ยจำะถ1กสะสมีอย1�ใน่ร�างกายไมี�สามีารถข(บถ�ายออกที่างน่��าปBสสาวะได&ส�งผ่ลให&เก�ดคำวามีผ่�ดปกติ�ใน่การร(กษาสมีด ลน่��า แร�ธ์าติ และคำวามีเป.น่กรด-เบส ของร�างกาย การด1แลที่(�วไปเชี�น่ การใชี&ยา หร�อการฟิอกเล�อดโดยใชี&ไติเที่�ยมี ซ5�งเป.น่เคำร��องมี�อที่��ที่�าหน่&าที่��แที่น่ไติ หร�ออาจำใชี&ว�ธ์�การผ่�าติ(ดเปล��ยน่ไติ ผ่1&ให&ไติแมี&ว�าจำะเหล�อไติเพื้�ยงข&างเด�ยวก�ย(งคำงมี�ชี�ว�ติอย1�ได&

Page 23: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

1.ส(ติว�ข&อใดที่��อ ณหภ1มี�ร�างกายแปรผ่(น่ติามีอ ณหภ1มี�ของส��งแวดล&อมี

1. มี&าน่��า 2. แมีวน่��า 3. น่กเป.ดน่��า 4. หมี1น่��า (พื้ะย1น่)

2

1. ปลาฉลามี และ กบ

2. น่กกางเขน่ และ ก��งก�า

3. หน่1 และ น่กเพื้น่กว�น่

4. เติ�า และ โลมีา

Page 24: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

. ก. และ ข. เป.น่กราฟิแสดงคำวามีส(มีพื้(น่ธ์�ระหว�างอ ณหภ1มี�ร�างกายและอ ณหภ1มี�ส��งแวดล&อมีของส(ติว�ชีน่�ดใดติามีล�าด(บ

3.ส(ติว�ชีน่�ดใดที่��ไมี�มี�กลไกใน่การร(กษาอ ณหภ1มี�ของร�างกายให&คำงที่�� อ ณหภ1มี�ของร�างกายจำ5งแปรผ่(น่ไปติามีอ ณหภ1มี�ส��งแวดล&อมี

1. จำระเข& 2. น่กเพื้น่กว�น่ 3. พื้ะย1น่ 4. ปลาวาฬ

4.หล(งจำากการออกก�าล(งกายกลางแดดน่าน่ๆ ร�างกายมี�กลไกใน่การร(กษาด ลยภาพื้ของอ ณหภ1มี�อย�างไร

1. ลดอ(ติราเมีแที่บอล�ซ5มี และหลอดเล�อดขยายติ(ว

2. ลดอ(ติราเมีแที่บอล�ซ5มี และหลอดเล�อดหดติ(ว

3. เพื้��มีอ(ติราเมีแที่บอล�ซ5มี และหลอดเล�อดขยายติ(ว

4. เพื้��มีอ(ติราเมีแที่บอล�ซ5มี และหลอดเล�อดหดติ(ว5.ขณะที่��ส��งแวดล&อมีมี�อ ณหภ1มี�ส1งข5�น่ ข&อใดเป.น่ส��งที่��เก�ดข5�น่ใน่ร�างกายของเรา

Page 25: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

6. ข&อใดกล�าวถ5งการร(กษาด ลยภาพื้ของน่��าและแร�ธ์าติ ของปลาน่��าจำ�ดได&ถ1กติ&อง

1. ไติข(บปBสสาวะที่��มี�คำวามีเข&มีข&น่ส1งและปร�มีาณน่&อย

2. ไติข(บปBสสาวะเจำ�อจำางและปร�มีาณน่&อย

3. ไติข(บปBสสาวะที่��มี�คำวามีเข&มีข&น่ส1งและปร�มีาณมีาก

4. ไติข(บปBสสาวะเจำ�อจำางและปร�มีาณมีาก

7.สารใดที่��ไมี�พื้บใน่ปBสสาวะของคำน่ปกติ�

1. โปรติ�น่ 2. ย1เร�ย 3. ย1ร�ก 4. เกล�อโซเด�ยมี

8.การด��มีน่��าส&มีเป.น่ปร�มีาณมีาก ที่�าให&เล�อดมี�สภาวะเป.น่กรดจำร�งหร�อไมี� เพื้ราะเหติ ใด

1. เป.น่กรดจำร�ง เพื้ราะว�ติามี�น่ซ�ละลายน่��าได&

2. เป.น่กรดจำร�ง เพื้ราะน่��าส&มีมี�รสเปร��ยวและมี�ปร�มีาณกรดส1ง

3. ไมี�เป.น่กรด เพื้ราะเล�อดมี�สมีบ(ติ�เป.น่สารละลายบ(ฟิเฟิอร�

4. ไมี�เป.น่กรด เพื้ราะร�างกายจำะได&ร(บอ(น่ติรายได&หากเล�อดมี�สภาวะเป.น่กรด

9.เหติ ใดผ่1&ด��มีเคำร��องด��มีผ่สมีแอลกอฮอล�จำ5งมี(กปBสสาวะบ�อยกว�าปกติ�

1. ไติที่�างาน่อย�างมี�ประส�ที่ธ์�ภาพื้ส1งข5�น่

2. การหล(�งฮอร�โมีน่วาโซเปรสซ�น่ลดลง

Page 26: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

3. แอลกอฮอล�เป.น่พื้�ษติ�อร�างกาย จำ5งถ1กก�าจำ(ดที่��งอย�างรวดเร�ว

4. ร�างกายคำวบคำ มีการที่�างาน่ของกล&ามีเน่��อกระเพื้าะปBสสาวะไมี�ได&

10.ข&อใดแสดงสภาวะของเล�อดใน่คำน่ก�อน่และหล(งการออกก�าล(งกายใหมี�ๆ ไมี�ถ1กติ&อง

11.โคำรงสร&างของส��งมี�ชี�ว�ติใน่ข&อใดติ�อไปน่��ที่��ไมี�ได&ที่�าหน่&าที่��ปEองก(น่การส1ญเส�ยน่��าจำากร�างกาย

1. ขน่น่ก 2. เกล�ดปลา

3. ผ่น่(งล�าติ(วแมีลง 4. เย��อห &มีเซลล�พื้ารามี�เซ�ยมี

12.พื้�จำารณาแผ่น่ภาพื้ข&างล�างที่��แสดงกลไกการร(กษาสมีด ลอ ณหภ1มี�ใน่ร�างกายมีน่ ษย�

Page 27: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

การติอบสน่องใน่ข&อใดไมี�ถ1กติ&อง

1. (ก) และ (ข) 2. (คำ) และ (ฉ)

3. (ง) และ (ชี) 4. (จำ) และ (ซ)

13.ส(ติว�ใน่ข&อใดติ�อไปน่��มี�อ ณหภ1มี�ร�างกายใน่สภาวะปกติ�ส1งที่��ส ด

1. อ1ฐ 2. ชี&าง 3. แมีว 4. น่กกระจำ�บ

ใชี&ข&อมี1ลติอบคำ�าถามีข&อ 14

ก.เพื้��มีอ(ติราเมีแที่บอล�ซ5มี ง.หลอดเล�อดขยายติ(ว

ข.ลดอ(ติราเมีแที่บอล�ซ5มี จำ.หลอดเล�อดหดติ(ว

ง.ขน่ติ(�งติรง เหง��อไมี�ออก ฉ.ขน่เอน่ราบ เหง��อออกมีาก

Page 28: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

14. น่ายเออย1�บน่ภ1กระด5งจำ(งหว(ดเลยใน่เด�อน่มีกราคำมีที่��มี�อากาศหน่าวจำ(ดน่ายเอคำวรมี�อาการเชี�น่ไร

1. ก คำ และ จำ 2.ข ง และ ฉ

3. ก ง และ ฉ 4. ข คำ และ จำ

15.ส(ติว�ใน่ข&อใดอ ณหภ1มี�ร�างกายคำ�อน่ข&างคำงที่��แมี&ส��งแวดล&อมีจำะปล��ยน่ไป

1. น่กกระจำอกเที่ศ กบ 2. ง1 จำระเข&

3. พื้ย1น่ น่กกระจำ�บ 4.ปลาฉลามี วาฬ

16.อว(ยวะใดไมี�ได&ที่�าหน่&าที่��ข(บเกล�อออกจำากร�างกายปลาที่ะเลส�วน่ใหญ�

1.เหง�อก 2.ที่วารหน่(ก 3.ไติ 4.ผ่�วหน่(ง

17. หล(งจำากออกกาล(งกายกลางแดดน่าน่ๆ รางกายมี�กลไกร(กษาด ลยภาพื้ของอ ณหภ1มี�อย�างไร

1. ลดอ(ติราเมีที่าบอล�ซ5มี และหลอดเล�อดขยายติ(ว

2. ลดอ(ติราเมีที่าบอล�ซ5มี และหลอดเล�อดหดติ(ว

3. เพื้��มีอ(ติราเมีที่าบอล�ซ5มี และหลอดเล�อดขยายติ(ว

4. เพื้��มีอ(ติราเมีที่าบอล�ซ5มี และหลอดเล�อดหดติ(ว

18. หล(งการออกก�าล(งกายอย�างหน่(กเล�อดใน่ร�างกายจำะมี�สภาพื้อย�างไร

ก. เล�อดมี�สภาพื้เป.น่เบส เพื้ราะมี� OH- ใน่เล�อดติ��า

ข.เล�อดมี�สภาพื้เป.น่เบส เพื้ราะมี� OH- ใน่เล�อดติ��า

Page 29: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

คำ.เล�อดมี�สภาพื้เป.น่กรด เพื้ราะมี� H+ ใน่เล�อดติ��า

ง.เล�อดมี�สภาพื้เป.น่กรด เพื้ราะมี� H+ ใน่เล�อดส1ง

19.ติ&น่มีะมี�วงติอบสน่องติ�อภาวะแห&งแล&งเน่��องจำากฝน่ไมี�ติ&องติกติามีฤด1กาลอย�างไร

ก. ที่��งใบบางส�วน่ เพื้��อลดการคำายน่��า

ข.รากใชี&พื้ล(งงาน่เพื้��มีข5�น่ เพื้��อให&สามีารถด1ดน่��าได&

คำ.ปากใบเป;ดกว&างมีากข5�น่ เพื้��อร(บน่��าจำากอากาศปาก

ง.ใบป;ดเฉพื้าะเวลากลางคำ�น่ เพื้��อปEองก(น่การสญเส�ยน่��า

รีะบบภ.ม�คำ2 มก นของรี%�งก�ย

แอนต�เจิน (Antigen) คำ�อเชี��อโรคำหร�อส��งแปลกปลอมีที่��เข&าส1�ร �างกาย ด(งน่(�น่ร�างกายจำ5งจำ�าเป.น่ติ&องมี�อว(ยวะที่��ที่�าหน่&าที่��ปEองก(น่ และที่�าลายแอน่ติ�เจำน่เหล�าน่�� โดย

ผ่�วิหน ง เป.น่ด�าน่แรกใน่การปEองก(น่การเข&าส1�ร �างกายของแอน่ติ�เจำน่ เย��อบ2ต�แลืะน'�ต� ใน่น่��าติาจำะมี�เอน่ไซมี�ที่��สามีารถฆ�าเชี��อแบคำที่�เร�ยได&

Page 30: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

เย��อบ2ท�งเด�นห�ยใจิ ที่��พื้��น่ผ่�วจำะมี�ขน่ส(�น่ๆ เร�ยกว�าซ�เล�ย (cilia) คำอยพื้(ดโบก

ในกรีะเพื้�ะอ�ห�รี มี�สภาพื้เป.น่กรด สามีารถฆ�าเชี��อแบคำที่�เร�ยได& ท%อปี:สส�วิะ แลืะเย��อบ2อวิ ยวิะเพื้ศัส�บพื้ นธุ์2� จำะมี�สภาพื้เป.น่กรดอ�อน่ๆ เซลืลื�เม9ดเลื�อดข�วิ (White blood cells, Leucocytes) ที่�า

หน่&าที่��ที่�าลายเชี��อโรคำหร�อก�าจำ(ดแอน่ติ�เจำน่สร&างมีาจำากไขกระด1ก เน่��อเย��อน่��าเหล�อง และติ�อมีน่��าเหล�อง แบ�งออกเป.น่ 2 กล �มีติามีล(กษณะการก�าจำ(ดเชี��อโรคำ

1. กลื2%มฟ�โกไซต� (phagocyte) มี�ว�ธ์�การที่�าลายแอน่ติ�เจำน่โดยการสร&างเที่&าเที่�ยมี (pseudopodium) แล&วเอาเข&าเซลล�โดยกระบวน่การ pha

gocytosis ได&แก�น่�วโที่รฟิ;ล, อ�โอซ�โน่ฟิ;ล, เบโซฟิ;ล และโมีโน่ไซติ�

2. กลื2%มลื�มโฟไซต� (lymphocyte) มี�ว�ธ์�การที่�าลายแอน่ติ�เจำน่โดยการสร&างแอน่ติ�บอด� (antibody) ซ5�งเป.น่สารประเภที่โปรติ�น่ โดยแอน่ติ�บอด�จำะจำ(บก(บแอน่ติ�เจำน่ เก�ดเป.น่กล �มีก&อน่

รีะบบน'�เหลื�อง มี�หน่&าที่��หล(กคำ�อเป.น่ที่�อระบายน่��า และย(งเป.น่แหล�งระบบภ1มี�คำ &มีก(น่อ�กด&วย ประกอบด&วย

1. อว(ยวะน่��าเหล�อง เป.น่แหล�งสร&างเซลล�เมี�ดเล�อดขาว ได&แก�ติ�อมีน่��าเหล�อง เชี�น่ติ�อมีน่��าเหล�องที่��คำอ

Page 31: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

(ติ�อมีที่อน่ซ�ล), มี&ามี (เป.น่อว(ยวะน่��าเหล�องที่��ขน่าดใหญ�ที่��ส ด), ติ�อมีไธ์มี(ส

2. น่��าเหล�อง เป.น่ของเหลวที่��ซ5มีผ่�าน่ผ่น่(งหลอดเล�อดฝอย แล&วไหลเว�ยน่อย1�ภายใน่ที่�อน่��าเหล�อง

3. ที่�อน่��าเหล�อง

รีะบบภ.ม�คำ2 มก นของรี%�งก�ย แบ�งออกได&เป.น่ 2 ประเภที่

1. ภ.ม�คำ2 มก นแบบก%อเอง (Active immunity) เป.น่ภ1มี�คำ &มีก(น่ที่��จำะเก�ดได&ชี&าแติ�อย1�ได&น่าน่ เก�ดจำากร�างกายถ1ก

กระติ &น่จำากแอน่ติ�เจำน่ ได&แก�

ว(คำซ�น่ (vaccine) เป.น่เชี��อโรคำที่��อ�อน่ฤที่ธ์�Iหร�อติายแล&วจำน่ไมี�สามีารถที่�าให&เก�ดโรคำได&

ที่อกซอยด� (toxoid) เป.น่สารพื้�ษที่��ถ1กที่�าให&หมีดฤที่ธ์�I

Page 32: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

2. ภ.ม�คำ2 มก นแบบรี บม� (Passive immunity) ภ1มี�คำ &มีก(น่ที่��จำะเก�ดได&ที่(น่ที่�เมี��อให& แติ�อย1�ได&ไมี�น่าน่ เก�ดจำากร�างกายได&ร(บสารที่��มี�คำ ณสมีบ(ติ�ปEองก(น่โรคำอย1�แล&วเชี�น่แอน่ติ�บอด� ได&แก�

เซร �มี (serum) ของมี&าหร�อกระติ�าย

น่��าน่มีเหล�อง (colostum)

1.เมี��อเชี��อโรคำเข&าส1�ร �างกายคำน่ ร�างกายจำะมี�ปฏ�ก�ร�ยาติอบสน่องโดยสร&างสารใดมีาติ�อส1&

1. ซ�ร �มี 2. แอน่ติ�เจำน่ 3. ที่อกซอยด� 4. แอน่ติ�บอด�

2.เมี��อติรวจำเล�อดแล&วพื้บวาเมี�ดเล�อดขาวเพื้��มีข5�น่มีากผ่�ดปกติ� แสดงวาเป.น่โรคำใด

1. เอดส� 2.ติ�ดเชี��อ 3.โลห�ติจำาง 4.ธ์าล(สซ�เมี�ย

3.ว�ธ์�การใน่ข&อใดที่��ใชี&คำวบคำ มีโรคำไวร(สใน่พื้�ชีได&ผ่ลด�ที่��ส ด

1. การเผ่าที่�าลายพื้�ชี 2. การฉ�ดว(คำซ�น่

3. การใชี&ยาปฏ�ชี�วน่ะ 4. การเพื้��มีไน่โติรเจำน่ใน่ด�น่

4.อว(ยวะใน่ข&อใดติ�อไปน่��ไมี�เป.น่ส�วน่หน่5�งของระบบน่��าเหล�องใน่ร�างกายมีน่ ษย�

1. มี&ามี 2. ที่อน่ซ�ล 3. ติ�อมีไที่มี(ส 4. ติ�อมีหมีวกไติ

Page 33: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

5.การเล��ยงที่ารกด&วยน่��าน่มีแมี�เป.น่การให&ภ1มี�คำ &มีก(น่แก�ที่ารกเปร�ยบเที่�ยบได&ก(บข&อใด

1. การฉ�ดว(คำซ�น่ 2. การฉ�ดซ�ร(มี

3. การฉ�ดที่อกซอยด� 4. การเล�น่ก(บเพื้��อน่ที่��เป.น่โรคำติ�ดติ�อ

6.เมี��อเด�กหญ�ง ก ได&ร(บสาร A แล&วร�างกายสร&างภ1มี�คำ &มีก(น่ที่��อย1�ได&น่าน่ติ�อมีาเมี��อเขาได&ร(บสาร B ซ5�งเป.น่ภ1มี�คำ &มีก(น่ที่��อย1�ได&ไมี�น่าน่ สาร A และ B หมีายถ5งสารข&อใดติามีล�าด(บ

1. เซร �มี ว(คำซ�น่ 2.ว(คำซ�น่ เซร �มี

3. เซร �มี ที่อกซอยด� 4.ที่อกซอยด� ว(คำซ�น่

ก�รีถุ%�ยทอดลื กษณะท�งพื้ นธุ์2กรีรีม

ก�รีถุ%�ยทอดลื กษณะท�งพื้ นธุ์2กรีรีม เก�ดมีาจำากโคำรโมีโซมี ซ5�งมี�ล(กษณะเป.น่แที่�งๆ พื้บใน่น่�วเคำล�ยส ซ5�งใน่ร�างกายของคำน่ พื้บว�า 1 เซลล�น่(�น่จำะมี�โคำรโมีโซมีที่(�งส��น่ 46 แที่�ง ซ��าก(น่เป.น่คำ1�ๆ (แบบละ 2 ติ(ว) จำ5งอาจำเร�ยกว�า 23 คำ1�ก�ได&แติ�ละแบบที่��ซ��าก(น่เป.น่คำ1�เร�ยกว�าโฮโมีโลก(ส โคำรโมีโซมี (homologous chromosome)

Page 34: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

โคำรีโมโซม เก�ดมีาจำากการรวมีกล �มีก(น่ของสาย DNA ซ5�งเป.น่สารพื้(น่ธ์ กรรมีพื้(น่รอบโปรติ�น่ฮ�สโติน่ ใน่การน่(บจำ�าน่วน่โคำรโมีโซมีให&พื้�จำารณาด1ที่��จำ�าน่วน่เซน่โที่รเมี�ยร� (centromere) ติ�อเซลล� ใน่คำน่จำะมี�โคำรโมีโซมี 46 แที่�ง หร�อ 23 คำ1�โดยพื้บว�า 22 คำ1� (44 แที่�ง) จำะเป.น่โคำรโมีโซมีร�างกาย (autosom

e) ซ5�งจำะเหมี�อน่ก(น่หมีดไมี�ว�าชีายหร�อหญ�ง ส�วน่อ�ก 2 แที่�งที่��เหล�อจำะเร�ยกว�าโคำรโมีโซมีเพื้ศ (sex chromosome) ซ5�งจำะมี�ขน่าดเที่�าก(น่ใน่เพื้ศหญ�งคำ�อ XX ส�วน่เพื้ศชีายจำะเป.น่ XY

ก�รีแบ%งเซลืลื� (Cell division) แบ�งออกได&เป.น่ 2 ประเภที่คำ�อไมีโที่ซ�ส (mitosis) และไมีโอซ�ส (meiosis)

Page 35: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

ใน่เซลล�พื้�ชีและเซลล�ส(ติว� จำะมี�คำวามีแติกติ�างก(น่ใน่ข(�น่ส ดที่&ายของการแบ�งเซลล� (ระยะ telophase) โดยขณะที่��มี�การแบ�งออกเป.น่ 2 เซลล�โดยพื้บว�าเซลล�ส(ติว�จำะเก�ดการคำอดขาดออกเป.น่ 2 เซลล�ได&เลย ส�วน่เซลล�พื้�ชีจำะมี�การสร&างแผ่�น่ก(�น่ห&องชี(�วคำราว เร�ยกว�าการสร&างเซลล�เพื้ลที่ (cell plate) ติ�อจำากน่(�น่ก�จำะกลายเป.น่ผ่น่(งเซลล�ที่��แข�งแรง

Page 36: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

พื้ นธุ์2ศั�สตรี� (Genetics) เป.น่ว�ชีาที่��ศ5กษาเก��ยวก(บหล(กเกณฑ�การถ�ายที่อดล(กษณะที่างพื้(น่ธ์ กรรมีของส��งมี�ชี�ว�ติ ล(กษณะติ�างๆจำากพื้�อและแมี�จำะไปปรากฏอย1�ใน่ล1กหร�อล1กมี�ล(กษณะคำล&ายคำล5งก(บพื้�อแมี� ล(กษณะที่ กชีน่�ดของส��งมี�ชี�ว�ติ สามีารถถ�ายที่อดจำากพื้�อแมี�ไปส1�ร �น่ล1กได& ล(กษณะเหล�าน่��เร�ยกว�า ลื กษณะท�งพื้ นธุ์2กรีรีม (Genetic character)

โยฮ นน� เมนเดลื (Johann Mendel) บาที่หลวงชีาวออสเติร�ย ได&รวบรวมีพื้(น่ธ์ �ถ(�วล(น่เติา และที่ดลองผ่สมีถ(�วล(น่เติาพื้(น่ธ์ �ติ�าง ๆ จำน่ได&ร(บการยกย�องว�าเป.น่ บ�ด�แห%งวิ�ชี�พื้ นธุ์2ศั�สตรี� เมีน่เดลได&เล�อกถ(�วล(น่เติา (Garde

n pea)มี�ชี��อว�ที่ยาศาสติร�ว�า Pissum sativum มีาใชี&ใน่การที่ดลอง พื้�ชีชีน่�ดน่��มี�ข&อด�หลายอย�างได&แก� หาง�าย ปล1กง�าย เล��ยงง�าย โติเร�ว มี�คำวามีติ&าน่ที่าน่โรคำส1ง ให&ล1กมีาก วงชี�ว�ติส(�น่ มี�ล(กษณะที่��แติกติ�างก(น่หลายล(กษณะ มี�ดอกเป.น่ดอกสมีบ1รณ�เพื้ศ คำ�อ มี�ที่(�งเกสรติ(วผ่1&และเกสรติ(วเมี�ยอย1�ภายใน่ดอกเด�ยวก(น่ มี�กล�บดอกที่��ปกป;ดมี�ดชี�ดมี�ให&ละอองเรณ1จำากดอกอ��น่เข&ามีาผ่สมีก(บเซลล�ไข� พื้�ชีที่��ผ่สมีติ(วเองหร�อมี�การถ�ายละอองเรณ1ภายใน่ดอกเด�ยวก(น่

Page 37: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

ก�รีศั/กษ�ลื กษณะพื้ นธุ์2กรีรีมของเมนเดลื

ใน่การที่ดลองเมีน่เดลเล�อกศ5กษาล(กษณะติ�าง ๆ ของถ(�วล(น่เติาที่��มี�คำวามีแติกติ�างก(น่อย�างเห�น่ได&ชี(ดเจำน่ ที่(�งหมีด 7 ล(กษณะ ด(งน่�� คำวามีส1งของล�าติ&น่มี�ติ&น่ส1ง (Tall) และติ&น่เติ��ย (Dwarf) ร1ปร�างฝBก มี�ฝBกอวบ (Inflated) และฝBกแฟิบ(Constricted) ร1ปร�างเมีล�ด มี�เมีล�ดกลมี (Round) และเมีล�ดขร ขระ (Wrinkled) ส�เมีล�ด มี�เมีล�ดส�เหล�อง (Yellow) และเมีล�ดส�เข�ยว (Green) ติ�าแหน่�งที่��เก�ดดอก มี�ดอกเก�ดที่��ล�าติ&น่ (Axial) และดอกเก�ดที่��ปลายยอด (Terminal) ส�ดอก มี�ดอกส�มี�วง (Purple) และดอกส�ขาว (White) ส�ฝBก มี�ฝBกส�เข�ยว (Green) และฝBกส�เหล�อง (Yellow)

ข 'นตอนก�รีทดลืองก�รีผ่สมลื กษณะเด�ยวิ(Monohybrid cross)

o เมีน่เดลได&ที่�าการที่ดลอง 3 ข(�น่ติอน่ เติร�ยมีเมีล�ดถ(�วล(น่เติาที่��เป.น่พื้�อพื้(น่ธ์ �และแมี�พื้(น่ธ์ � เร�ยกว�า ร �น่พื้�อแมี� = P (Parental

generation) ซ5�งเป.น่พื้(น่ธ์ �แที่& ที่��ได&จำากการผ่สมีพื้(น่ธ์ �ใน่ดอกเด�ยวก(น่หลาย ๆ ร �น่ โดยล1กที่ กร �น่จำะมี�ล(กษณะที่ กอย�างเหมี�อน่เด�มี จำน่แน่�ใจำว�าที่ กล(กษณะเป.น่พื้ นธุ์2�แท  (Pure line)

Page 38: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

o ผ่สมีพื้(น่ธ์ �ถ(�วล(น่เติาร �น่พื้�อแมี� ที่��มี�ล(กษณะแติกติ�างก(น่เป.น่คำ1� ๆ ผ่ลปรากฏว�าล1กผ่สมี (Hybrid) ร �น่ล1กที่�� 1 = F1 (First filial

generation) มี�เพื้�ยงล(กษณะเด�ยว ด(งติ(วอย�างการผ่สมีพื้(น่ธ์ �ถ(�วล(น่เติาใน่ร �น่พื้�อแมี�ใชี&เมีล�ดส�เหล�องผ่สมีก(บเมีล�ดส�เข�ยว ร �น่ที่�� 1 ได&ถ(�วล(น่เติาเมีล�ดส�เหล�อง

o ให&ร �น่แรกผ่สมีก(น่เอง จำน่ได&ล1กผ่สมีใน่ร �น่ที่�� 2 = F2 (Second

filial generation) ผ่ลปรากฏว�า ร �น่ที่�� 2 มี�ล(กษณะที่��ปรากฏใน่พื้(น่ธ์ �พื้�อแมี�ที่(�ง 2 ล(กษณะ

เมนเดลืได เสนอกฎก�รีถุ%�ยทอดลื กษณะท�งพื้ นธุ์2กรีรีม 2 ข อ

o กฎก�รีแยกต วิของย�น (Law of segregation) ย�น่ที่��อย1�คำ1�ก(น่จำะแยกติ(วออกจำากก(น่ไปอย1�ใน่แติ�ละเซลล�ส�บพื้(น่ธ์ � ก�อน่ที่��จำะมีารวมีติ(วก(น่ใหมี�เมี��อมี�การปฏ�สน่ธ์�

o กฎก�รีรีวิมต วิก นอย%�งอ�สรีะ (Law of independent

assortment) ย�น่ที่��เป.น่คำ1�ก(น่เมี��อแยกออกจำากก(น่แล&ว แติ�ละย�น่จำะไปก(บย�น่อ��น่ใดก�ได&อย�างอ�สระน่(�น่คำ�อ เซลล�ส�บพื้(น่ธ์ �จำะมี�การรวมีกล �มีของหน่�วยพื้(น่ธ์ กรรมีของล(กษณะติ�าง ๆ โดยการรวมีกล �มีที่��เป.น่ไปอย�างอ�สระ

Page 39: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

ก�รีผ่สมสองลื กษณะ (Dihybrid cross)

เมีน่เดลย(งได&ที่�าการที่ดลองโดยการน่�าเอาล(กษณะสองล(กษณะมีาพื้�จำารณาพื้ร&อมีก(น่ ว�ธ์�การน่�� เร�ยกว�า ก�รีผ่สมสองลื กษณะ (Dihybrid

cross) ติ(วอย�างเชี�น่ เอาติ&น่ถ(�วล(น่เติาเมีล�ดกลมีส�เหล�องซ5�งเป.น่พื้(น่ธ์ �แที่&ผ่สมีก(บติ&น่ถ(�วล(น่เติาเมีล�ดขร ขระส�เข�ยวพื้(น่ธ์ �แที่&เชี�น่ก(น่ ปรากฏผ่ลการที่ดลองด(งน่��

Page 40: เอกสารประกอบคำบรรยายติวสอบ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

ก�รีถุ%�ยทอดลื กษณะเด%นไม%สมบ.รีณ� (Incomplete dominant) ใน่ส��งมี�ชี�ว�ติมี�หลายล(กษณะที่��ย�น่เด�น่ไมี�สามีารถข�มีย�น่ด&อยได&สมีบ1รณ� โดยบางกรณ�คำ1�ย�น่ที่��เป.น่เฮเที่อโรไซก(สก(น่ก�ไมี�มี�ย�น่ใดเป.น่ย�น่เด�น่และไมี�มี�ย�น่ใดเป.น่ย�น่ด&อย กล�าวคำ�อ จำ�โน่ไที่ปJใน่สภาพื้เฮเที่อโรไซก(สจำะมี�ล(กษณะผ่สมีผ่สาน่ระหว�างจำ�โน่ไที่ปJที่(�ง 2 แบบ จำะแสดงล(กษณะออกมีากลาง ๆ

ม ลืต�เปี=ลืแอลืลื�ลืคำวิบคำ2มหม.%เลื�อด ABO หมี1�เล�อดระบบ ABO เป.น่ล(กษณะที่��คำวบคำ มีด&วยย�น่ติ�าแหน่�งเด�ยว (Single locus) แติ�มี�แอลล�ลมีากกว�า 2 แบบเล�อดที่��มี�แอน่ติ�เจำน่เป.น่ล(กษณะเด�น่ แที่น่ด&วย IA และ I B ซ5�งเป.น่ล(กษณะเด�น่เที่�าก(น่แสดงล(กษณะเด�น่ร�วมีก(น่ (co dominance) เล�อดที่��ไมี�มี�แอน่ติ�เจำน่เป.น่ล(กษณะด&อย แที่น่ด&วย i โดยแติ� IA และ IB สามีารถข�มี i ได&สมีบ1รณ�

ก�รีข%มรี%วิมก น (C