24
31.08.2010 • Martin van den Toorn • Technische Universiteit Delft, Faculteit Bouwkunde MINOR STEDEBOUW IN DE DELTA • college 1 Landschap en water • BK 7210 LANDSCHAP EN WATER; land, landschap en stedebouw BK 7210 Martin van den Toorn [email protected] Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde DELFT Tuesday, September 7, 2010

2010 minor stedebouwlandschap_1_martin van den toorn

Embed Size (px)

DESCRIPTION

 

Citation preview

Page 1: 2010 minor stedebouwlandschap_1_martin van den toorn

31.08.2010 • Martin van den Toorn • Technische Universiteit Delft, Faculteit Bouwkunde

MINOR STEDEBOUW IN DE DELTA • college 1 Landschap en water • BK 7210

LANDSCHAP EN WATER; land, landschap en stedebouwBK 7210

Martin van den Toorn

[email protected]

Technische Universiteit DelftFaculteit Bouwkunde

DELFT

Tuesday, September 7, 2010

Page 2: 2010 minor stedebouwlandschap_1_martin van den toorn

31.08.2010 • Martin van den Toorn • Technische Universiteit Delft, Faculteit Bouwkunde

MINOR STEDEBOUW IN DE DELTA • college 1 Landschap en water • BK 7210

Overzicht van colleges

In de colleges gaat het erom enkele achtergronden duidelijk te maken van de relatie tussen stedebouw en landschap; er wordt uitsluitend aandacht besteed aan het landschap als conditie voor de stedebouw.

In het eerst college worden enige basisbegrippen behandeld die nodig zijn voor het begrijpen van de relatie tussen landschap en stedebouw.In het tweede college worden die basisbegrippen toegepast op het studie-gebied IJsselmonde

Eerste college:1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuur

2. Het landschap als systeem: basistopografie, bodem, water/watersystemen, polders

3. Stedebouw, landschap, polders

4. Landschappelijke structuren en nederzettingen

Literatuurverwijzingen

Tuesday, September 7, 2010

Page 3: 2010 minor stedebouwlandschap_1_martin van den toorn

31.08.2010 • Martin van den Toorn • Technische Universiteit Delft, Faculteit Bouwkunde

MINOR STEDEBOUW IN DE DELTA • college 1 Landschap en water • BK 7210

Kern van het college

In dit college willen we laten zien dat de vorm van het landschap niet een willekeurige is, maar samenhangt met een krachtenveld waarin verschillende krachten een rol spelen. Uitgangspunt is dat we het landschap opvatten als systeem dat voortdurend verandert en dynamisch is. Het landschap is op drie verschillende maar wel samenhangende aspecten deel van elke nederzetting, van elk stedelijk milieu; de basistopografie, de bodem en het watersysteem. We willen laten zien hoe de basistopografie, de bodem en het watersysteem in het verleden gebruikt is in het ontwerp van het stedelijk landschap in het verleden maar ook gebruikt kan worden als basis voor het eigentijdse stedelijk ontwerp.

Om dat landschap te gebruiken in het ontwerp moet je eerst begrijpen hoe het landschap wordt gevormd door een krachtenveld van verschillende soorten krachten en hoe je daar als ontwerper op in kunt spelen.Omdat er maar zeer beperkte tijd is — twee colleges en een excursie — beperken we ons tot die factoren die bepalend zijn voor het landschap van IJsselmonde

We gebruiken voorbeelden uit Delft en omgeving zodat je die zelf kunt gaan bekijken en ervaren. Het is belangrijk dat je deze voorbeelden ook in werkelijkheid waarneemt en leert begrijpen.

wat willen we duidelijk maken in dit college?

1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuur

2. Het landschap als systeem: basistopografie, bodem, water/watersystemen, polders

3. Stedebouw, landschap, polders

4. Landschappelijke structuren en nederzettingen

Literatuurverwijzingen

Tuesday, September 7, 2010

Page 4: 2010 minor stedebouwlandschap_1_martin van den toorn

31.08.2010 • Martin van den Toorn • Technische Universiteit Delft, Faculteit Bouwkunde

MINOR STEDEBOUW IN DE DELTA • college 1 Landschap en water • BK 7210

1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuurwat willen we duidelijk maken in dit college?

1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuur

2. Het landschap als systeem: basistopografie, bodem, water/watersystemen, polders

3. Stedebouw, landschap, polders

4. Landschappelijke structuren en nederzettingen

Literatuurverwijzingen

• LandDe fysieke ondergrond voor het stedelijk landschap

kennis domein: aardwetenschappen, geologie, geomorfologie, bodemkunde, hydrologie, klimatologie

'grond' (buiten Nederland komt ook 'rots' voor) vormt met water en lucht de materiële bestanddelen van land

Voor dit college zijn drie grondsoorten belangrijk:zandveenklei

• LandschapHet resultaat van het menselijk gebruik van het land; occupatie, landgebruik

kennisdomein: geografie

'Landgebruik' is de verschillende vormen van ruimtegebruik zoals landbouw, wegenpatroon, recreatie, natuurgebieden

'Occupatie' is het gebruik van het land voor menselijke vestiging en nederzetting,

• Stedebouw/landschapsarchitectuurHet ontwerpend ingrijpen in het landschap

kennisdomein: architectuur, stedebouw, landschapsarchitectuur

land en landschap gaan op drie manieren relaties aan met de nederzetting; de basistopografie, de bodem en het watersysteem

Tuesday, September 7, 2010

Page 5: 2010 minor stedebouwlandschap_1_martin van den toorn

31.08.2010 • Martin van den Toorn • Technische Universiteit Delft, Faculteit Bouwkunde

MINOR STEDEBOUW IN DE DELTA • college 1 Landschap en water • BK 7210

1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuurLand; Den Haag en omgevingOp de bodemkaart van Zuid Holland zie je de langwerpige structuur van de duinen waarop Den Haag gebouwd is. Op een historische kaart van Den Haag (links) zie je hoe die bodemkundige structuur herkenbaar is in de langwerpige stroken die afwisselend hoog en laag zijn. Op de historische kaart kun je zien dat Den Haag ontstaan is op zo'n hogere strandwal en Scheveningen ontstaan is als vissershaven. De Scheveningse weg vormde de verbinding tussen die twee.

wat willen we duidelijk maken in dit college?

1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuur

2. Het landschap als systeem: basistopografie, bodem, water/watersystemen, polders

3. Stedebouw, landschap, polders

4. Landschappelijke structuren en nederzettingen

Literatuurverwijzingen

Tuesday, September 7, 2010

Page 6: 2010 minor stedebouwlandschap_1_martin van den toorn

31.08.2010 • Martin van den Toorn • Technische Universiteit Delft, Faculteit Bouwkunde

MINOR STEDEBOUW IN DE DELTA • college 1 Landschap en water • BK 7210

1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuurTopografische kaart van deel van Den Haag en Scheveningen. Op deze kaart is goed te zien hoe die langwerpige structuur van de strandwallen herkenbaar is in het stratenpatroon en daarmee in de structuur van de nederzetting.

wat willen we duidelijk maken in dit college?

1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuur

2. Het landschap als systeem: basistopografie, bodem, water/watersystemen, polders

3. Stedebouw, landschap, polders

4. Landschappelijke structuren en nederzettingen

Literatuurverwijzingen

Tuesday, September 7, 2010

Page 7: 2010 minor stedebouwlandschap_1_martin van den toorn

31.08.2010 • Martin van den Toorn • Technische Universiteit Delft, Faculteit Bouwkunde

MINOR STEDEBOUW IN DE DELTA • college 1 Landschap en water • BK 7210

1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuurTopografische kaart van deel van Den Haag en Scheveningen. Op deze kaart is goed te zien hoe die langwerpige structuur van de strandwallen herkenbaar is in het stratenpatroon en daarmee in de structuur van de nederzetting. De Scheveningseweg die we op de oude kaart zagen, is nog herkenbaar en deels nog in gebruik.

wat willen we duidelijk maken in dit college?

1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuur

2. Het landschap als systeem: basistopografie, bodem, water/watersystemen, polders

3. Stedebouw, landschap, polders

4. Landschappelijke structuren en nederzettingen

Literatuurverwijzingen

Tuesday, September 7, 2010

Page 8: 2010 minor stedebouwlandschap_1_martin van den toorn

31.08.2010 • Martin van den Toorn • Technische Universiteit Delft, Faculteit Bouwkunde

MINOR STEDEBOUW IN DE DELTA • college 1 Landschap en water • BK 7210

1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuurStedebouw en landschapsarchitectuurIn het plan voor het centrumgebied van Den Haag — 'De kern gezond' — is die landschappelijke structuur die de basis vormt voor de huidige stedelijke structuur, opnieuw gebruikt als inspiratie voor het plan. Een van de onderdelen van het plan is om de relatie tussen die 'lange lijnen' duidelijk te maken in een dwarsverbinding die deze lijnen kruist in de vorm van een opnieuw ontworpen openbare ruimte ruwweg tussen de Hofvijver in het noorden en het Danstheater in het zuiden (Dooren & Leeuwen, 2003)

wat willen we duidelijk maken in dit college?

1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuur

2. Het landschap als systeem: basistopografie, bodem, water/watersystemen, polders

3. Stedebouw, landschap, polders

4. Landschappelijke structuren en nederzettingen

Literatuurverwijzingen

Tuesday, September 7, 2010

Page 9: 2010 minor stedebouwlandschap_1_martin van den toorn

31.08.2010 • Martin van den Toorn • Technische Universiteit Delft, Faculteit Bouwkunde

MINOR STEDEBOUW IN DE DELTA • college 1 Landschap en water • BK 7210

1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuurStedebouw en landschapsarchitectuurNog een ander voorbeeld van een plan in het kader van 'De Kern Gezond' in Den Haag; het plan voor het Malieveld in Den Haag vlakbij het Centraal Station.

Het Malieveld, de Hofvijver en het Haagse Bos vormen eveneens een 'lange lijn' maar vormen juist een lager deel, een dal. In het plan is gepoogd om die groenstructuur zoveel mogelijk door te zetten en het verkeer te ondertunnelen.

wat willen we duidelijk maken in dit college?

1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuur

2. Het landschap als systeem: basistopografie, bodem, water/watersystemen, polders

3. Stedebouw, landschap, polders

4. Landschappelijke structuren en nederzettingen

Literatuurverwijzingen

Tuesday, September 7, 2010

Page 10: 2010 minor stedebouwlandschap_1_martin van den toorn

31.08.2010 • Martin van den Toorn • Technische Universiteit Delft, Faculteit Bouwkunde

MINOR STEDEBOUW IN DE DELTA • college 1 Landschap en water • BK 7210

1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuurAls laatste een voorbeeld van invloed van ontwerp op een nederzetting vlakbij Den Haag: Voorburg en de buitenplaats Hofwijck bij het station Voorburg.De buitenplaats Hofwijck is ontworpen in de 17e eeuw door Constantijn Huygens en is nu een museum. De tuin die bij het huis hoorde is voor een groot deel verdwenen door de aanleg van de spoorlijn en de autosnelweg. Het ontwerp van het station en de omgeving is van Carel Weeber.

wat willen we duidelijk maken in dit college?

1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuur

2. Het landschap als systeem: basistopografie, bodem, water/watersystemen, polders

3. Stedebouw, landschap, polders

4. Landschappelijke structuren en nederzettingen

5. Samenvatting, conclusies en opgave

Literatuurverwijzingen

Tuesday, September 7, 2010

Page 11: 2010 minor stedebouwlandschap_1_martin van den toorn

31.08.2010 • Martin van den Toorn • Technische Universiteit Delft, Faculteit Bouwkunde

MINOR STEDEBOUW IN DE DELTA • college 1 Landschap en water • BK 7210

2. Het landschap als systeem: basistopografie, bodem, water/watersystemen, poldersIn Nederland — zeker in het westen — zijn land en water onlosmakelijk met elkaar verbonden; je kunt ze wel onderscheiden maar niet scheiden. In de colleges over watersystemen in de Delta wordt dieper ingegaan in de techniek en beheer. Hier gaat het om de samenhang met land en landschap te begrijpen.

Er zijn twee grote eenheden die typisch zijn voor de Delta; de rivieren en de zee. In een Delta gebied zoals Nederland zijn er talrijke relaties.Links: het gedeelte van Nederland onder zee niveauRechts: het stroomgebied van de rivieren de Rijn en de Maas

wat willen we duidelijk maken in dit college?

1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuur

2. Het landschap als systeem: basistopografie, bodem, water/watersystemen, polders

3. Stedebouw, landschap, polders

4. Landschappelijke structuren en nederzettingen

Literatuurverwijzingen

Tuesday, September 7, 2010

Page 12: 2010 minor stedebouwlandschap_1_martin van den toorn

31.08.2010 • Martin van den Toorn • Technische Universiteit Delft, Faculteit Bouwkunde

MINOR STEDEBOUW IN DE DELTA • college 1 Landschap en water • BK 7210

2. Het landschap als systeem: basistopografie, bodem, water/watersystemen, poldersZowel de rivieren als de zee — naast klimaat en geologisch materiaal — hebben een dominante invloed gehad op de bodem en bodemvorming in Nederland.De drie bodemtypen die we in dit college behandelen zijn: zand, veen en klei

Zand is het dominante bodem materiaal in de duinen zoals we eerder in Den Haag gezien hebben. Delft ligt in het veen en in Rotterdam treffen we zowel veen als klei aan.Zand is afgezet door de zee en later door de wind gevormd tot duinen en strandwallen zoals we die nu kennen.Veen is gevormd tijdens warme klimaat perioden waarin uitbundige plantengroei plaatsvond. Het is gevormd achter de duinen in grote delen van West Nederland.Klei is zowel afgezet door rivieren (in het oosten van Nederland als door de zee (in het westen en noorden van Nederland)Rechts een voorbeeld van bodemprofielen uit de BosatlasOp de vereenvoudigde bodemkaart links zijn alle drie duidelijk te onderscheiden

wat willen we duidelijk maken in dit college?

1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuur

2. Het landschap als systeem: basistopografie, bodem, water/watersystemen, polders

3. Stedebouw, landschap, polders

4. Landschappelijke structuren en nederzettingen

Literatuurverwijzingen

Tuesday, September 7, 2010

Page 13: 2010 minor stedebouwlandschap_1_martin van den toorn

31.08.2010 • Martin van den Toorn • Technische Universiteit Delft, Faculteit Bouwkunde

MINOR STEDEBOUW IN DE DELTA • college 1 Landschap en water • BK 7210

2. Het landschap als systeem: basistopografie, bodem, water/watersystemen, poldersPolders domineren het landschap in het westen. Alle gebieden die een kunstmatige waterbeheer hebben, noemen we een polder. Hoofdelementen van een polder zijn: de omringende dijk die het water buiten houdt, het gemaal dat het water uit de polder pompt en de hoofdwatergang in de polder die naar het gemaal voert.Beneden: de polderkaart van Nederland en rechts het hoofdwatersysteem van Delft en omgeving

wat willen we duidelijk maken in dit college?

1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuur

2. Het landschap als systeem: basistopografie, bodem, water/watersystemen, polders

3. Stedebouw, landschap, polders

4. Landschappelijke structuren en nederzettingen

Literatuurverwijzingen

Tuesday, September 7, 2010

Page 14: 2010 minor stedebouwlandschap_1_martin van den toorn

31.08.2010 • Martin van den Toorn • Technische Universiteit Delft, Faculteit Bouwkunde

MINOR STEDEBOUW IN DE DELTA • college 1 Landschap en water • BK 7210

2. Het landschap als systeem: basistopografie, bodem, water/watersystemen, poldersAls voorbeeld om de relatie tussen bodem, water en polders te laten zien, hebben we gekozen voor Delft en omgeving.Delft is een echte Hollandse waterstad gebouwd in het veen. Tot in de 18e eeuw was de stad alleen toegankelijk via water; de Schie.

De ontwikkeling van de stad Delft aan de hand van analyses van oude kaarten (Geurtsen, 1988). Rechtsonder de topografische kaart van de binnenstad van Delft

wat willen we duidelijk maken in dit college?

1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuur

2. Het landschap als systeem: basistopografie, bodem, water/watersystemen, polders

3. Stedebouw, landschap, polders

4. Landschappelijke structuren en nederzettingen

Literatuurverwijzingen

Tuesday, September 7, 2010

Page 15: 2010 minor stedebouwlandschap_1_martin van den toorn

31.08.2010 • Martin van den Toorn • Technische Universiteit Delft, Faculteit Bouwkunde

MINOR STEDEBOUW IN DE DELTA • college 1 Landschap en water • BK 7210

2. Het landschap als systeem: basistopografie, bodem, water/watersystemen, poldersDelft lag aan de belangrijke waterverbinding tussen Amsterdam en Rotterdam en had een eigen haven aan zee: Delfshaven.

wat willen we duidelijk maken in dit college?

1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuur

2. Het landschap als systeem: basistopografie, bodem, water/watersystemen, polders

3. Stedebouw, landschap, polders

4. Landschappelijke structuren en nederzettingen

Literatuurverwijzingen

Tuesday, September 7, 2010

Page 16: 2010 minor stedebouwlandschap_1_martin van den toorn

31.08.2010 • Martin van den Toorn • Technische Universiteit Delft, Faculteit Bouwkunde

MINOR STEDEBOUW IN DE DELTA • college 1 Landschap en water • BK 7210

2. Het landschap als systeem: basistopografie, bodem, water/watersystemen, poldersWatersysteem en polders van de campus van de Technische Universiteit. De campus bestaat uit twee verschillende watersystemen. De polder watert af of de Schie.

wat willen we duidelijk maken in dit college?

1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuur

2. Het landschap als systeem: basistopografie, bodem, water/watersystemen, polders

3. Stedebouw, landschap, polders

4. Landschappelijke structuren en nederzettingen

Literatuurverwijzingen

Tuesday, September 7, 2010

Page 17: 2010 minor stedebouwlandschap_1_martin van den toorn

31.08.2010 • Martin van den Toorn • Technische Universiteit Delft, Faculteit Bouwkunde

MINOR STEDEBOUW IN DE DELTA • college 1 Landschap en water • BK 7210

3. Stedebouw, landschap, polders• LandschapstypenVoor Delft en omgeving is een onderscheid op basis van bodemtypen het eenvoudigst; het zijn landschapstypen die gebaseerd zijn op de historische ontwikkeling van het gebied.Duinlandschap (Den Haag en omgeving)Veenlandschap (Delft en omgeving)Landschappen van de zeeklei-polders (Rotterdam, op de linker oever)• NederzettingstypenIn de verschillende landschapstypen zijn verschillende nederzettingstypen te onderscheiden. Voor dit gebied kunnen we onderscheid maken in:Dijkdorpen (bijvoorbeeld Maassluis)Haven-nederzetting (bijvoorbeeld Scheveningen, Rotterdam, Delfshaven)Tenslotte willen we ook een eigentijds nederzettingstype onderscheiden; VINEX - lokatiesOp de kaart van een oude Bosatlas is zijn landschapstypen en sommige nederzettingstypen nog wel te onderscheiden, op de recente kaarten is dat niet meer te zien

wat willen we duidelijk maken in dit college?

1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuur

2. Het landschap als systeem: basistopografie, bodem, water/watersystemen, polders

3. Stedebouw, landschap, polders

4. Landschappelijke structuren en nederzettingen

Literatuurverwijzingen

Tuesday, September 7, 2010

Page 18: 2010 minor stedebouwlandschap_1_martin van den toorn

31.08.2010 • Martin van den Toorn • Technische Universiteit Delft, Faculteit Bouwkunde

MINOR STEDEBOUW IN DE DELTA • college 1 Landschap en water • BK 7210

3. Stedebouw, landschap, poldersVINEX is een acronym dat staat voor VIerde Nota EXtra, een ruimtelijke ordeningsnota op nationaal niveau uit de 90-er jaren. Daarin is een woningbouwprogramma opgesteld voor de bouw van een miljoen woningen in 10 jaar. Het programma loopt nu ten einde.Een voorbeeld van een VINEX - lokatie in de buurt van Delft is: Ypenburg (Venema, 2000), ontworpen door het bureau van Palmboom & Van den Bout uit Rotterdam.Ypenburg is de lokatie van een vroeger militair vliegveld.

wat willen we duidelijk maken in dit college?

1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuur

2. Het landschap als systeem: basistopografie, bodem, water/watersystemen, polders

3. Stedebouw, landschap, polders

4. Landschappelijke structuren en nederzettingen

Literatuurverwijzingen

Tuesday, September 7, 2010

Page 19: 2010 minor stedebouwlandschap_1_martin van den toorn

31.08.2010 • Martin van den Toorn • Technische Universiteit Delft, Faculteit Bouwkunde

MINOR STEDEBOUW IN DE DELTA • college 1 Landschap en water • BK 7210

3. Stedebouw, landschap, poldersVINEX - lokatie YpenburgHet voormalig vliegveld ligt in een polder en wordt omsloten door drie autosnelwegen. Voor de nieuwe stedelijke uitbreiding is een apart watersysteem aangelegd waarin waterberging een belangrijke rol speelt. In het stedelijk raamwerk (de stedelijke structuur) is het watersysteem volledig geïntegreerd en speelt een belangrijke rol in de stedelijke structuur als geheel.

wat willen we duidelijk maken in dit college?

1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuur

2. Het landschap als systeem: basistopografie, bodem, water/watersystemen, polders

3. Stedebouw, landschap, polders

4. Landschappelijke structuren en nederzettingen

5. Samenvatting, conclusies en opgave

Literatuurverwijzingen

Tuesday, September 7, 2010

Page 20: 2010 minor stedebouwlandschap_1_martin van den toorn

31.08.2010 • Martin van den Toorn • Technische Universiteit Delft, Faculteit Bouwkunde

MINOR STEDEBOUW IN DE DELTA • college 1 Landschap en water • BK 7210

4. Landschappelijke structuren en nederzettingenAls voorbeeld hoe landschappelijke structuren invloed kunnen hebben op nederzettingen willen we iets van de haven-ontwikkeling van Rotterdam laten zien.De eerste havens van Rotterdam ontwikkelden zich op de rechter oever, pas in de 19e eeuw met het groter worden van de schepen en de uitbreiding van de haven activiteiten is de havenontwikkeling op de linker oever begonnen. In dat gebied wordt nu de Kop van Zuid ontwikkeld; een uitbreiding van het centrum van Rotterdam

Eerst een overzicht van het landschappelijk gegeven; Rotterdam temidden van dijken, polders, rivieren en de zee tussen 1250 en 1600

wat willen we duidelijk maken in dit college?

1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuur

2. Het landschap als systeem: basistopografie, bodem, water/watersystemen, polders

3. Stedebouw, landschap, polders

4. Landschappelijke structuren en nederzettingen

Literatuurverwijzingen

Tuesday, September 7, 2010

Page 21: 2010 minor stedebouwlandschap_1_martin van den toorn

31.08.2010 • Martin van den Toorn • Technische Universiteit Delft, Faculteit Bouwkunde

MINOR STEDEBOUW IN DE DELTA • college 1 Landschap en water • BK 7210

4. Landschappelijke structuren en nederzettingenHavenontwikkeling Rotterdam; de oude kaart links en een recente topografische kaart die een goed overzicht geven van de haven ontwikkeling

wat willen we duidelijk maken in dit college?

1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuur

2. Het landschap als systeem: basistopografie, bodem, water/watersystemen, polders

3. Stedebouw, landschap, polders

4. Landschappelijke structuren en nederzettingen

Literatuurverwijzingen

Tuesday, September 7, 2010

Page 22: 2010 minor stedebouwlandschap_1_martin van den toorn

31.08.2010 • Martin van den Toorn • Technische Universiteit Delft, Faculteit Bouwkunde

MINOR STEDEBOUW IN DE DELTA • college 1 Landschap en water • BK 7210

4. Landschappelijke structuren en nederzettingenHaven ontwikkeling Rotterdam in groter verband

wat willen we duidelijk maken in dit college?

1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuur

2. Het landschap als systeem: basistopografie, bodem, water/watersystemen, polders

3. Stedebouw, landschap, polders

4. Landschappelijke structuren en nederzettingen

Literatuurverwijzingen

Tuesday, September 7, 2010

Page 23: 2010 minor stedebouwlandschap_1_martin van den toorn

31.08.2010 • Martin van den Toorn • Technische Universiteit Delft, Faculteit Bouwkunde

MINOR STEDEBOUW IN DE DELTA • college 1 Landschap en water • BK 7210

4. Landschappelijke structuren en nederzettingenHaven ontwikkeling Rotterdam; de ontwikkeling van de Maasvlakte, inmiddels in de tweede fase en de ontwikkeling van de oude havens op de rechter oever en die op linker oever; de Kop van Zuid

wat willen we duidelijk maken in dit college?

1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuur

2. Het landschap als systeem: basistopografie, bodem, water/watersystemen, polders

3. Stedebouw, landschap, polders

4. Landschappelijke structuren en nederzettingen

Literatuurverwijzingen

Tuesday, September 7, 2010

Page 24: 2010 minor stedebouwlandschap_1_martin van den toorn

31.08.2010 • Martin van den Toorn • Technische Universiteit Delft, Faculteit Bouwkunde

MINOR STEDEBOUW IN DE DELTA • college 1 Landschap en water • BK 7210

Literatuurverwijzingen

> Boeijenga & Mensink, 2008Boeijenga, J. & J. MensinkVINEX atlasRotterdam, 010, 2008> Dooren & Leeuwen, 2003Dooren, N. van & R. van Leeuwen (red.)Alle Hosper — Landschapsarchitect 1943-1997Rotterdam, 010, 2003> Geurtsen, 1988Geurtsen, R.Locatie Zuidpoort Delft — Stadsmorfologische atlasDelft, DUP, 1988> Geuze & Feddes, 2005Geuze, A. & F. Feddes (red.)Polders! — Gedicht NederlandRotterdam, NAI, 2005> Goossens et al., 1995Goossens, J. & A. Guinée & W. OosterhoffBuitenruimte — Ontwerp, aanleg en beheer van de openbare ruimte in RotterdamRotterdam, 010, 1995> grote, 2007-De grote Bosatlas — voor VMBO-HAVO-VWOGroningen, Wolters-Noordhoff, 2007, 53e dr.> Harsema et al., 2007Harsema, H. & R. Bijhouwer & Sj. Cusveller & N. van Keulen & F. MeyerLandschapsarchitectuur en stedebouw in Nederland 2003–2007Wageningen, Uitg. Blauwdruk, 2007> Jong et al., 2008Jong, T.M. de & C. van den Akker & D. de Bruin & M.J. Moens & C.M. Steenbergen & M.W.M. van den ToornSun wind water Earth life and living — Legends for designDelft, TUD, 2008> Lörzing et al., 2006Lörzing, H. & W. Klemm & M. van Leeuwen & S. SoekiminVINEX! — een morfologische verkenningDen Haag/Rotterdam, RPB/NAI, 2006> Lynch, 1974Lynch, K.Site planningCambridge, MIT, 1974, 2nd ed/4th pr

> Lynch, 1981Lynch, K.A theory of good city formCambridge, MIT Press, 1981>> Motloch, 2001Motloch, J.L.Introduction to Landscape DesignNew York, 2001, 2nd ed.> Oldenburger–Ebbers et al., 1998Oldenburger–Ebbers, C.S. & A.M. Backer & E. BlokGids voor de Nederlandse Tuin– en Landschapsarchitectuur — Deel West Noord Holland Zuid HollandRotterdam, De Hef, 1998> Palmboom, 1987Palmboom, F.Rotterdam, verstedelijkt landschapRotterdam, 1987> Ven, 2003Ven, G.P. van de (red.)Leefbaar laagland — Geschiedenis van de waterbeheersing en landaanwinning in NederlandUtrecht, Matrijs, 2003, 5e dr.> Venema, 2000Venema, H.Buitenplaats Ypenburg — Een bevlogen bouwlocatieBussum, Thoth, 2000> Visscher, 1975Visscher, H.A.De Nederlandse landschappen — ontstaan, wetenschappelijke betekenis, belevingswaarde deel IIUtrecht/Antwerpen, 1975> Vroom, 1992Vroom, M.J. (red./ed.)Buitenruimten — ontwerpen van Nederlandse tuin–en landschapsarchitecten in de periode na 1945 —Outdoor space — Environments designed by DutchLandscape Architects since 1945Amsterdam, Thoth, 1992

wat willen we duidelijk maken in dit college?

1. Land, landschap, stedebouw/landschapsarchitectuur

2. Het landschap als systeem: basistopografie, bodem, water/watersystemen, polders

3. Stedebouw, landschap, polders

4. Landschappelijke structuren en nederzettingen

Literatuurverwijzingen

Tuesday, September 7, 2010