SOSYAL MEDYA VE AFET YÖNETİMİ

OYA BAYRAKTAR

Sosyal medya üzerinden afet yönetimi konusunu

Afet öncesi afet sırası afet sonrası

yapılacak olan çalışmalar olarak üç başlık altında toplayabiliriz.

Afet öncesi yapılabilecek sosyal medya koordinasyon hazırlıkları

Yanlış ve faydasız bilginin yayılmasını engellemek ve tüm afet çalışmalarının bu ağ üzerinde üretilen bilgilere dayalı

olarak yapılmasını sağlamak açısından önemlidir. Başbakanlık Afet Yardım ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı

başta olmak üzere, Emniyet Genel Müdürlüğünün, Yerel yönetimlerin ve ilgili diğer tüm kamu otoritelerinin bu

maksatla Sosyal Medya’ da etkin bir şekilde yer almaları, sosyal medya ekiplerini oluşturmaları ve oluşturdukları

mecraları etkin ve üretken bir şekilde yönetmeleri büyük önem taşımaktadır

iletişim hazırlığı

Afetlere karşı hazırlıklı olma, afetten haberdar olunduğunda ya da afete maruz kalınmasının ilk saniyesinden itibaren neler

yapılması gerektiği konusunda yeterli bilgiye sahip olmak, afetin etkilerini en aza indirmek açısından büyük önem taşımaktadır .Toplumun büyük bir kesiminin artık sosyal

medyayı etkin bir şekilde kullandığı göz önüne alındığında, sosyal medya üzerinden yapılacak bilgilendirme faaliyetleri, afet anında ve afet süresince afetin yok edici etkilerinden

korunmada büyük yararlar sağlayacaktır.

Afet öncesi eğitim ve bilgilendirme

Özellikle afet süresince yürütülecek tüm faaliyetlerde; bu amaca yönelik oluşturulmuş sosyal ağlara üye olan kişi ve grupların bilgilerinin önceden analiz edilmesi, faaliyetlerin

başarısında önemli veri tabanı olacaktır.

Sosyal Ağ üyelerinin konumu, demografik bilgileri ve sosyal

grupların analizi

Afet öncesi yapılabilecek hazırlıklar konusunda Şişli belediyesinin başlattığı bir uygulamayı örnek vermek istedim. Uygulamanın ismi mobil şişli afet bilgi sistemi . Bu sistem ile cep bilgisayarına aktarılan tüm Şişli haritaları (yerleşime uygunluk, acil yardım bilgileri v.b.)ile herhangi bir afet anında hızlı hasar tespiti ve yardım organizasyonu gerçekleştirebilecek.

Bu sistem ile afet anında bulunulan konumun koordinatlarla belirlenmesi ve arazide kısa sürede binaların ağır , orta , hafif hasar durumuna ait bilgilerin girilmesi mümkün olmaktadır. Cep Bilgisayara aktarılan tüm Şişli haritalarında eksik olan Eğitim Binaları ve Sağlık Binaları yerlerinde GPS bağlantılı cep bilgisayarı ile tespit edilerek bilgisayar ortamına aktarılmış durumda.

Türk Kızılayı, Clickline dijital reklam ajansı ile yaptıkları işbirliğiyle sosyal medya dünyasına giriş

yapmaya hazırlanıyor. Afetlerde birçok iletişim aracının işe yaramadığını ancak sosyal medyanın örgütsel ve bilgi akışı açısından sağladığı faydaları göz önüne alacak olursak, bu profesyonel girişim

oldukça yerindedir.Türk Kızılayı'nın sosyal medyadaki varlığı afet

yönetiminin yanı sıra, kan bağışları, çevre paylaşımları, insani yardım duyuruları ve halkla

ilişkiler konularında da kuruma büyük fayda sağlanacak.

Afet Süresince Sosyal Medya Kullanımı ve Sosyal Medya Afet

Koordinasyonu

Özellikle yavaş oluşan afetler ya da süreç içerisinde yayılan afetlerde sosyal medya üzerinden erken uyarı mekanizması oluşturmak, tedbir almak veya afet bölgesinden uzaklaşmak

için insanlara yeterince zaman kazandırabilir.

Afet öncesi erken uyarı sisteminin oluşturulması

Afete maruz kalan insanlarla sosyal medya araçları üzerinden bireysel veya toplu olarak iletişime geçerek afetin etkisinden kurtulmak, afet bölgesinden uzaklaşmak, afetten etkilenenlere yapılabilecek ilk yardım bilgileri gibi bilgilerin aktarılmasının yanı sıra kendilerine acil yardımın gelmesine

kadar iletişimde kalmaları için yapmaları gereken temel bilgi ve uyarılar verilebilir.

Afetzedelere ilk yardım bilgisinin verilmesi, yaşamda kalma ve iletişimde kalması için gerekli

bilgilerin verilmesi

Sosyal Medya uygulamaları ve mobil araçlar üzerinden anlık

olarak alınacak afetin büyüklüğü, etkilediği insan sayısı, kritik yer ve yapıların durumu, gelişme istikameti gibi bilgilerin

analizi ile başta dijital haritalar oluşturularak tüm veriler acil müdahale ve yardıma esas olacak verilere dönüştürülebilir. Bu yolla elde edilecek bilgilerle tahliye stratejileri, afete müdahale

kaynaklarının organizasyonu, kurtarma çalışmalarının yapılması ve ilk yardımların afetzedelere ulaştırılması gibi

çalışmalar organize edilebilir.

afet bölgesinden çevrimiçi bilgi toplamak

Sosyal medyayı aktif bir şekilde kullanan meşru otoritelerin insiyatif ve kararlarıyla oluşacak bilgilendirmeler, direktifler ve

yönlendirmeler sosyal medya üzerinden aktif ve anlık bir şekilde yapılabilir. Bu şekilde yapılacak bir arka kanal iletişim, diğer yıkıcı haberleşmelerin yaratacağı olumsuz etkiyi ortadan

kaldıracağı gibi, insanların panik durumlarının ortadan kalkmasını da sağlar.

sürekli bilgilendirme ve yönlendirme yapmak

Gerek ulusal ve gerekse uluslararası boyutta iyi bir sosyal medya bilgilendirme mekanizması ile afet bölgesinin her türlü ihtiyaç envanteri doğru bir şekilde çevrimiçi olarak

duyurulabilir. Bu yardımların ne şekilde toplanacağı, hangi kanallarla afet bölgesine ulaştırılacağının da meşru otoritelerce sosyal medya üzerinden duyurulması, yardımların etkin bir şekilde yapılmasını ve doğru

kanallardan yerine ulaşmasını sağlar. Afetin önlenmesi için gerekli makina, araç ve gerecin de doğru tespit edilerek kaynaklarından temini için sosyal medya verileri iyi bir

araçtır.

afetin önlenmesi ve afetzedelere destek yardımlarının koordine

edilmesi

Afet Sonrasında Sosyal Medya Kullanımı Sosyal Medyada Yapılması Gerekenler

Yaşanan afete yönelik her türlü verinin sistematize edilerek ve analizi yapılarak ulusal bir sosyal medya afet veri tabanı oluşturulması büyük önem taşımaktadır. Bu verilerle vaka

analizleri yapılabilecek, sosyal davranışlar analiz edilebilecek, hatalar ve başarılar değerlendirilebilecek ve sonraki afetlere

yönelik her türlü çalışmaya sağlam bir altyapı oluşturacaktır.

afet bilgilerinin analizi

Gerek kamunun yapması gereken afet yardımlarının takibi ve gerekse sosyal organizasyonlar ve bireyler tarafından

yapılacak yardımların devamlılığının sağlanması da yine sosyal medya üzerinden izlenmesi ve koordine edilmesi gereken bir

husustur.

afet yardımının devamlığının sağlanması

TÜRKİYE’ DE SOSYAL MEDYADA AFET ve

VAN ÖRNEĞİ

23 Ekim 2011 tarihinde yaşanan Van depreminden sonra bir hafta içinde Sosyal Medya’ da gerçekleşen başlıca aktivitelerin sayısal değerleri ise şöyledir :

Atılan tweet sayısı : 500.000’ in üzerinde, Google Kişi Bulucu’ da takip edilen insan sayısı: 4900 Kullanılan konular ( hashtags) : #van, #EvimEvindirVan,

#deprem, #kardeslikzamani#, #vanicintekyurek. Gazeteci Ahmet Tezcan’ ın Twitter’ da başlatmış olduğu

#EvimEvindirVan kampanyasına ilk saatlerde 15 binin üzerinde evini açma teklifi geldi.

#kardeslikzamani programı için toplanan yardım miktarı 65 milyon TL’ nin üzerinde oldu.

# vanicintekyurek programı için toplanan yardım miktarı 61 miyon TL’ nin üzerinde oldu.

Twitter üzerinden gönderdiği mesajlar sayesinde enkaz altından kurtarılan insanlarda olmuştur.

Sosyal medyanın olumsuz kullanımına örnek olarak olarak

da esasen Van depreminden etkilenmemesine ve başka şehirlerde olmasına rağmen enkaz altında kaldığına yönelik tweet atanlardır.

2011 yılı Avustralya’nın Queensland Sel felaketi

Sel felaketi esnasında Queensland polisinin @QPSMedia hesabı üzerinden koordinasyonu sağlaması, selden etkilenmiş olan kişilere yardımcı olabilecek anlık bilgiler sağlaması Twitter'ın krizler ve acil durumlar sırasında nasıl kullanılabileceğine dair çok ilginç bir deneyim olmuş. Twitter sadece polisle halk arasındaki koordinasyonu ve iletişimi sağlamakla kalmamış, sel esnasında 15500 civarında kullanıcı #qldfloods etiketi (hashtag) üzerinden haber, bilgi, resim ve video paylaşmış.

35,000'den fazla tweet felaketin ilk 3 gününde #qldfloods etiketi üzerinden çekilmiş.

Çekilen tweetlerin hiçbirinde yanlış yönlendirme ya da suistimal olmamış (Van depreminde Akut'u yanlış yönlendirip, belki başka yerlerde insanların enkaz altında ölmesine neden olan psikopat kişilikler oldu.

@QPSMedia hesabı "#Mythbuster" adlı etiket altında yolladığı tweetlerde selden etkilenmiş olanların moralini bozacak dedikodular veya yanlış bilgiler daha en başından bertaraf edilmiş. Böylelikle polisin doğru ve etkili bir şekilde yanlış bilgilendirme yapılmadan koordinasyon yapması sağlanmış. Bu yöntem Van depreminde de denenebilirdi.

http://1sosyalmedya.com/turk-kizilayi-artik-online.html

http://www.ahder.org/afete-hazirlik/afet-nedir, 13 Aralık 2011

http://www.afad.gov.tr/, 13 Aralık 2011 http://www.sislibelediyesi.com/site/pager.asp?ID=39

http://www.police.qld.gov.au/Resources/Internet/services/reportsPublications/documents/QPSSocialMediaCaseStudy.pdf,

13.12.2011http://www.e-siber.com/sosyal-medya/sayilarla-sosyal-medyada-van-

depremi/ , 14.12www.bilisim2023.com/sosyal-medya/sosyal-medya-da-afet-

yonetimi-...http://www.e-siber.com/sosyal-medya/dogal-felaketlerde-bir-afet-

yonetim-ve-kriz-haberlesme-araci-olarak-twitter

kaynaklar