การอ่านแผนที่ภูมิประเทศ...

การอานแผนทภมประเทศและการใชเครองมอบอกพกดบนพนผวโลก(GPS)

อภชาตสวรรณมณ

เชาวฤทธรอบรและคณะ

๑๑ ม.ค. ๒๕๕๗

1.       ความหมายของแผนท2.       ความรพนฐานเกยวกบภมศาสตรโลก3.       ความสำาคญและประโยชนของแผนท4.       การจำาแนกชนดของแผนท5.       องคประกอบของแผนท6.       มาตราสวนแผนท7.       ระบบพกดบนแผนท

เนอหา

การอานและแปลความหมายในแผนท

ในสมยเรมแรก การทำาแผนทอาศยขอมลการสำารวจภาคพนดนเทานน แตตอมามเทคโนโลยการ

สำารวจจากระยะไกล(Remote Sensing)

เกดขน จงมการนำาเอาภาพถายทางอากาศและภาพถายจากดาวเทยมมาชวยในการทำาแผนทเพราะทำาใหเกดความ

สะดวก รวดเรว และถก ตอง กวาการสำารวจภาค

พนดนเพยงอยางเดยว

การอานและแปลความหมายในแผนท

แผนทมบทบาทสำาคญตอการพฒนาประเทศ การ เรยนการสอน การประกอบอาชพสาขาตาง ๆ และการนำา

ไปใชงานดานตางๆ เชน ภมศาสตร การสำารวจ ธรณวทยา การเกษตร ปาไม การคมนาคมขนสง กจการ

ทหาร ตำารวจ ศลปวฒนธรรม

ความมนคงของประเทศ

ปาไมและเกษตรกรรม

การบรหารจดการ

การจดการทรพยากรธรรมชาต

สงแวดลอม

ธรกจ

บทบาทแผนทตอการพฒนาประเทศ

ในปจจบนความกาวหนาทางเทคโนโลยคอมพวเตอรทงฮารดแวร(Hardware) และ

ซอฟแวร (Software) มมากขนจงมการนำาเอาคอมพวเตอรมาผลต

แผนท ซงทำาไดสะดวกรวดเรว และถกตองมากกวาเดมททำาดวยมอ

คอมพวเตอรมวธการแสดงผลภาพออกมาใหเหมอนจรง หรอทำาเสมอนมองเหนไดในสภาพเปน

จรง (Visualization) เชน แสดงความลก สง ตำา นน รปแบบ

ภาพสามมต เปนลกษณะทงายตอ การสอความหมายมากขน

แผนท คอ สงทแสดง ลกษณะของผวโลก ทงทเปน

อยตามธรรมชาตและสงท มนษยสรางขน โดยแสดงลง

บน พนราบ อาศยการยอสวนใหเลกลงตามขนาดท

ตองการ และใชเครองหมายหรอสญลกษณแทนสงท

ปรากฏอยบนผวโลก หรออาจกลาวไดวาแผนทคอสงทเราบนทกเรองราวและความ

รตางๆ ทางภมศาสตรไวนนเอง

ความหมายของ แผนท

การอานแผนท คอ การคนหาราย

ละเอยด บนภมประเทศซงรายละเอยดบนภมประเทศดงกลาวน

หมายถง สงตางๆ บน ผวพภพ ทปรากฏตาม

ธรรมชาต และสงทเกดจากแรงงานของมนษย แผนททดททนสมยยอมใหประโยชนแกผใช

อยางมาก - เครองหมายทใชแทนลกษณะภมประเทศหรอสทใช

เปนสญลกษณ - ลกษณะ

ภมประเทศ - กรด และอาซมทส - มาตราสวน และ

ทศทาง

สณฐานของโลก

โลก (Earth) โลกของเรามรปรางลกษณะเปนรปทรงร(Oblate Ellipsoid) คอมลกษณะ

ปองตรงกลาง ขวเหนอ- ใต แบนเลกนอย แต พนผวโลกทแทจรง มลกษณะขรขระ

สง ตำา ไมราบเรยบ สมำาเสมอ

* พนผวโลกจะมพนทประมาณ509,450,00 ตารางกโลเมตร * มเสนผาศนยกลางทศนยสตรยาว12,757 กโลเมตร * มเสนผาศนยกลางจากขวโลกเหนอถงขว

โลกใต 12,714 กโลเมตรจะเหนวาระยะทางระหวางแนว

นอน(เสนศนยสตร) ยาวกวาแนวตง (ขวโลก เหนอ -ใต)

สณฐานของโลกมอย 3 แบบ คอ ทรงกลม(Spheroid) ทรงร (Ellipsoid) และ

ยออยด(Geoid) 1. ทรงกลม หรอ สเฟยรอยด เปนรปทรงทงายทสด จงเหมาะ

เปนสณฐานของโลกโดยประมาณ ใชกบแผนทมาตราสวนเลกท มขอบเขตกวางขวาง เชน แผนทโลก แผนททวป หรอ แผนท

อนๆ ทไมตองการความละเอยดถกตองสง2. ทรงร หรอ อลปซอยด โดยทวไป คอ รปทแตกตางกบรป

ทรงกลมเพยงเลกนอย ซงจะมลกษณะใกลเคยงกบสณฐาน จรงของโลกมาก จงเหมาะสำาหรบใชเปนพนผวการรงวด และ

การจดทำาแผนททตองการความละเอยดถกตองสง เชน แผนท ระดบชมชนเมอง แผนทภมประเทศมาตราสวนใหญทวไป

แผนทนำารอง เปนตน3. ยออยด เปนรปทรงทเหมอนกบสณฐานจรงของโลกมาก

ทสด เกดจากการสมมตระดบนำาในมหาสมทรขณะทรงตวอยนง เชอมโยงใหทะลไปถงกนทวโลก จะเกดเปนพนผวซงไมราบเรยบ

ตลอด มบางสวนทยบตำาลง บางสวนสงขน ขนอยกบความหนา แนนและแรงโนมถวงของโลก ทกๆ แนวดง(Plumb Line)

จะตงฉากกบยออยด ยออยดมบทบาทสำาคญในงานรงวดชนสง(Geodesy) แตกลบไมมบทบาทโดยตรงกบวชาการแผนท

นอกจากจะใชในการคำานวณแผนทประกอบกบรปทรงร

• ภาพตดขวางแสดงพนผวภมประเทศ เอลลปซอยด และ ยออยด ของโลก

ความรพนฐานเกยวกบภมศาสตรโลก

1. เสนวงกลมใหญ (Great Circle) คอ เสนรอบวงทเราลากผานไปรอบผวโลกโดย

ผานทศนยกลางวงกลม แลวบรรจบมาเปน วงกลม เรยกวา" “ วงกลมใหญ ตวอยาง เชน

เสนศนยสตร เสนเมอรเดยนทอยตรงขามกน เสนแบงเขต

มด - สวาง2. เสนวงกลมเลก (Small Circle) คอ

เสนรอบวงทเราลากผานไปรอบผวโลกโดยไม ผานทศนยกลางวงกลม แลวบรรจบมาเปน

วงกลม ตวอยาง เชน เสนขนาน3. เสนศนยสตร (Equator) คอ เสนท

ลากผานศนยกลางวงกลมในแนวตะวนออกและ ตะวนตก โดยจดเรมตนของเสนท 0 องศาทาง

ตะวนออก ซงเปนวงกลมใหญวงหนงเชนกน

4. เสนเมอรเดยน (Meridians) คอ เสนทลาก ผานศนยกลางวงกลมในแนวเหนอและใต โดยลากเชอม

ระหวางจดขวโลกเหนอ และขวโลกใต5. เสนเมอรเดยนปฐม (Prime Meridian)

คอ เสนเมอรเดยนทลากผานหอดดาวทตำาบลกรนช(Greenwich) ประเทศองกฤษ ใชเปนเสนหลกในการ

กำาหนดคาลองจจด ซงถกกำาหนดใหมลองจจดเปนศนย ถา ถอตามขอตกลงนานาชาต ค.ศ. 1884 หรอเรยกวา เสน

เมอรเดยนกรนช กได

เสนศนยสตร เสนขนาน เสนเมอรเดยน และเสนเมอรเดยนเรมแรก(ปฐม)

6. เสนขนาน (Parallels) คอ เสนทลากขนานกบเสนศนยสตร หรอ วงกลม เลก

7. ละตจด (Latitude) หรอ เสนรง คอ ระยะทางเชงมมทวดไปทางเหนอ

และใตของเสนศนยสตร นบจาก 0 องศาไปทาง เหนอและทางใต 90 องศา

8. ลองจจด (Longitude) หรอ เสนแวง คอ ระยะทางเชงมมทวดจาก

เมอรเดยนปฐมซงถอท 0 องศา ตำาบลกรนชเปน หลก วดไปทางตะวนออก 180 องศาตะวนออก

และทางตะวนตก 180 องศาตะวนตก" รงตะแคงแวงตง" เปนคำาเรยกขานเพอใหงายตอการจำาวา

เสนละตจดและลองจจดคออะไร มลกษณะอยางไร

9. โครงแผนท คอ ระบบของเสนทสรางขนในพนทแบนราบ เพอ

แสดงลกษณะของเสนขนานและเสนเมอรเดยนอนเปนผลจากแบบและวธการสรางรปทรง

เรขาคณต และการวเคราะหทางคณตศาสตรใน การถายทอดเสนเหลานนจากผวโลก ซงเปนทรง

กลมลงบนพนทแบนราบ ซงวธการนน เรยก วาการฉายแผนท โดยการใชพนผวรปทรง

เรขาคณต 3 ชนด คอ รประนาบ(Plane) รปทรงกรวย(Cone) และรปทรงกระบอก(Cylinder) ในการฉายเสนโครงแผนท

10. โปรเจคชนของแผนท คอ ระบบการเขยนแนวเสนทแทนเสนเมอรเดยน

และเสนขนาน (Meridians and Parallels) ของพภพทงหมด หรอ สวนใดสวนหนงลงบนพน

แบนราบตามมาตราสวน

ลกษณะพนผวทใชแสดงเสนโครงแผนท

รปทรงกระบอก(Cylinder) รปทรงกรวย (Cone) รประนาบ(Plane)

ลกษณะพนผวทใชแสดงเสนโครงแผนท

11. ทศเหนอจรง (True North) คอแนวทนบ จากตำาบลใดๆ บนพภพไปยงขวโลกเหนอจะเหนวาเสน

ลองจจด(Longitude) ทกเสน กคอแนวทศเหนอจรงตามปกตใชสญลกษนรปดาวแทนทศเหนอจรง โดยทวโปจะ

ไมใชทศเหนอจรงในการอานแผนท12. ทศเหนอกรด (แผนท) (Grid North) คอแนวเสนกรดใต- เหนอบนแผนท ใชสญลกษณ GN ทศเหนอกรดใหประโยชนในการหาคาพกดบนเเผนทและมมของทศ13. ทศเหนอแมเหลก (Magnetic North) คอแนวตามปลายลกศรทแสดงทศเหนอของเขมทศ. ซง

โดยปกตเขมทศจะชไปทางขวเหนอของแมเหลกโลกเสมอ ในแผนทจะใชสญลกษณรปลกศรครงซก ทศเหนอแม

เหลก ใชประโยชนในการหาทศทางเมออยในภมประเทศจรง14. อะซมท (Azimuth) เปนวธการทคดขนมาเพอใชในการบอกทศทางคอวดขนาดของมมทางราบทวดจากแนวทศเหนอหลกเวยนตามเขมนาฬกามาบรรจบกบแนว

เปาหมายทตองการมมทศอะซมทนจะมคาตงแต 0 - 360 องศา และเมอวดมมจากเสนฐานทศเหนอหลกชนดใด ก

เรยกตามทศเหนอหลกนน เชน อะซมทจรง, อะซมทกรด, อะซมทแมเหลก

ความสำาคญและประโยชนของแผนท

แผนทเปนสงทแสดงใหทราบถงลกษณะของภมประเทศและการกระจายของกจกรรมตางๆ ของมนษย รวมทงความสมพนธของสงตางๆ อกดวย เราจะเหนวาแผนทนนอาจแสดงถงสถตตางๆ ทมนษยตองการทราบไดเกอบทกอยาง เชน ปรมาณนำาฝน อณหภม ลกษณะภมประเทศ การกระจายของพลเมอง การกระจายของสตว พชพรรณ วศวกรโยธาซงทำางานเกยวกบการสรางทางหลวง การกอสราง จำาเปนตองมแผนทซงแสดงถงลกษณะภมประเทศ

*ความจำาเปนตอสาธารณะประโยชน เชนเพอใชในการวางแผนสรางสถานผลตกระแสไฟฟาและ การวางสายไฟ การประปา สายโทรศพทและ แหลงทจะทงขยะมลฝอย บรษทประกนภยกตองใชแผนทเพอจะไดศกษาถง ทางเดนของพาย

บรเวณทถกภยธรรมชาต บรเวณทมกจะเกด แผนดนไหว เปนตน

*แผนทเกยวกบขอมลพนฐานตางๆ - นำาไป ใชในการพฒนาดานทรพยากรธรรมชาต และใน การวางแผนดานการเศรษฐกจและสงคม เชน

การสราง อางเกบนำา ทอนำา โรงงานกรองนำาเสย การขดบอบาดาล หรอโครงการเกยวกบการ

ปองกนนำาทวม*การสงเสรมการทองเทยว - ทำาใหนกทอง

เทยวรจกสถานททองเทยวไดงาย และสะดวกในการทจะวางแผนการเดนทาง

*ดานการทหาร - การวางแผนยทธศาสตรยทธวธ

การจำาแนกชนดของแผนท

1.การจำาแนกชนดของแผนทแบบทวไป - แผนทแบบแบน แสดงพนผวโลกในทางราบ เชน

แผนททางคมนาคม - แผนทภมประเทศ แสดงใหเหนความสง-ตำาของ

ภมประเทศ - แผนทภาพถาย เชนภาพถายทางอากาศ2.การจำาแนกชนดของแผนทตามขนาดของมาตราสวน - แบงทางภมศาสตร มาตราสวนใหญ( ใหญกวา

1:250,000) กลาง เลก(เลกกวา1:1,000,000) - แบงในกจการทหาร มาตราสวนใหญ(1:50,000)

กลาง เลก(เลกกวา1:1,000,000)3. การจำาแนกชนดของแผนทตามชนดของการใช และ

ชนด ของรายละเอยด - แผนททวไป แผนทยทธศาสตร แผนทยทธวธ

แผนทการบน เปนตน

องคประกอบของแผนท 1.องค

ประกอบของแผนททอยภายนอกขอบระวางเรยกวา องคประกอบภายนอกขอบระวาง 2. องคประกอบของแผนททอยภายในขอบระวางเรยกวา องคประกอบภายในขอบระวาง 

1. มาตราสวนแผนท (Map scale) 2. คำาอธบายสญลกษณ (Legend) 3. ศพทานกรม (Glossary) 4. ระบบบงบอกระวาง (Sheet identification system) 4.1 ชอชดและมาตราสวน (Series name and scale) 4.2 ชอระวาง (Sheet name) 4.3 ลำาดบชด (Series number) 5. บนทกตางๆ (Note) 6. แผนผงและสารบญตางๆ (Diagram and Index) 7. คำาแนะนำาในการใชคากรด (Grid Reference Box) 8. หมายเลขสงอปกรณ (Stock NO.)

องคประกอบภายนอกขอบระวางแผนท(Marginal information

1. มาตราสวนแผนท (Map scale)

มาตราสวนแผนทเปนขอมลทจำาเปน ทสด ในการบอกใหผใชแผนททราบวา

แผนทนนยอมาจากภมประเทศจรงดวย อตราสวนเทาใด การแสดงมาตราสวน

แผนทนน นอกจากจะแสดงในรปตวเลข เศษสวน (Representative

fraction) แลว ยงแสดงในรปเสน บรรทด (Graphic scale) อกดวย

นำาระยะทเราวดไดมาทาบกบมาตราสวนเสนบรรทด จะไดระยะบนภมประเทศ

วธการใชมาตราสวนเสนบรรทด

มาตราสวนแผนท (Map scale) = ระยะทางบนแผนท(Map Distance)

ระยะทางในภมประเทศ(Ground Distance)

หรอ Scale = M.D G.D

เชน 1:50000 หรอ = 1 50,000

การบอกมาตราสวนแผนท1. มาตราสวนเศษสวน(Representative

Fraction หรอ Fraction Scale หรอ Numerical Scale ใชตวยอ R.F.)2. มาตราสวนคำาพด(Verbal Scale)3. มาตราสวนรปภาพหรอมาตราสวนเสนบรรทด(Graphic Scale)

2. คำาอธบายสญลกษณ (Legend) ประกอบดวยตวอยางของสญลกษณทใชแทนราย

ละเอยดทปรากฏภายในขอบระวางของแผนทนนพรอมทงคำาอธบายและความหมายของสญลกษณ

3. ศพทานกรม (Glossary) เปนสวนทผผลตแผนทแสดงไวเพอใหผใชแผนท

(โดยเฉพาะชาวตางประเทศ) เขาใจความหมายของคำาทใช ในแผนท ตวอยาง เชน

4. ระบบบงบอกระวาง (Sheet identification system)

การผลตแผนทแสดงลกษณะ ภมประเทศในโครงการใหญ เชน การ

ผลตแผนทแสดงลกษณะภมประเทศ ของประเทศไทย ตองผลตแผนทให

คลมพนทบรเวณกวางใหญ จำานวนแผนททตองทำาการผลตจงมหลาย

ระวาง ดงนน เพอความสะดวกในการ จดเกบแผนทและเรยกใช จงมความ

จำาเปนตองคดระบบบงบอกระวางขน มา ซงประกอบดวย

4.1 ชอชดและมาตราสวน(Series name and scale)

ในการผลตแผนทซงทำาการ ผลตครอบคลมพนทเปนบรเวณกวาง

เชน ครอบคลมทงประเทศ ภมภาค หรอทวป แผนทนนอาจมมาตราสวน เดยวกน ใชในจดประสงคเดยวกน ดง

นน การกำาหนดชอชดจะชวยจำากด บรเวณทแผนทครอบคลมอย ตวอยาง

เชน ประเทศไทย 1:50,000 ชอชดและมาตราสวนนจะปรากฏอยมมบน

 ดานซายของระวาง

4.2 ชอระวาง(Sheet name)

ชอระวางของแผนทจะปรากฏอย ตรงกลางดานบนของขอบระวาง ตาม

ปกตแลวการตงชอระวาง นยมตงชอ ตามลกษณะทเดนของภมประเทศ หรอ

ลกษณะเดนทมนษยสรางขนทปรากฏบน แผนทแผนนน เชน ดอยอางขาง อำาเภอ

บานโฮง เปนตน

4.3 ลำาดบชด(Series number)

ลำาดบชดจะปรากฏอยมมขวาดานบนและมมซายดานลาง ของขอบระวาง การกำาหนดลำาดบชด มสาเหตในการกำาหนด คอ

ในพนทบรเวณหนงๆ อาจมการผลตแผนทขนหลายชด ทม ขนาดของแผนระวางหรอมาตราสวนทแตกตางกน การกำาหนด ชอชดจะทำาใหผใชแผนททราบไดวาเปนแผนทชดใด ประกอบ

ดวยตวอกษรและตวเลข L 7018 มความหมายดงนL แทน Regional Area หรอ Sub-Regional Area

จะใชตวอกษรภาษาองกฤษ L เปนภมภาคทครอบคลม ประเทศไทย ลาว กมพชา เวยดนาม มาเลเซย จน ไตหวน เกาหล

และญปน7 แทน มาตราสวน( ระหวาง 1:70,00 ถง 1:35,000) 0 แทน บรเวณทแบง L เปนภมภาคยอย(Sub-Regional Area) คอบรเวณ ประเทศไทย ลาว กมพชา

เวยดนาม มาเลเซย และจน 18 แทน เลขลำาดบทการทำาชดแผนททมมาตราสวน

เดยวกน และ อยในพนทภมภาค L เดยวกน ประเทศไทย ตรง กบลำาดบชดท 18

4.4 เลขหมายแผนระวาง(Sheet number)

เลขหมายแผนระวางเปนเลขหมายอางอง เพอความ สะดวกในการเกบรกษา จดระเบยบหรอแจกจาย สำาหรบ

แผนทมาตราสวน 1:50,000 ไดกำาหนดเลขหมายแผน ระวางเปนตวเลข 4 ตว และตอทายดวยเลขโรมน เชน

sheet 4745 I sheet 5136 IV เปนตน เลขโรมนจะม ตงแต I-IV เทานน เลขหมายแผนระวางจะแสดงไวตรงมม

ขวา ดานบนและมมซายดานลางของขอบระวาง สวนแผนทตามเลขหมายแผนระวางจะคลมบรเวณใดกดไดจากสารบาญแผนท(map index)

5. บนทกตางๆ(Note) คอ หลกฐานขอมลตางๆ ทใชในการทำาแผนท มดงน

* ชวงตางเสนชนความสง 20 เมตร (Contour Interval 20 Meters)

*บนทกการใชคารปทรงสณฐาน(Spheroid) * กรด (Grid) เปนระบบอางองในทางราบ*เสนโครงแผนท(Projection) บอกใหทราบวาแผนท L

7018 มาตราสวน 1:50,000 เสนโครงแผนทชนดทรานสเวอรสเม อรเคเตอร (Transverse Mercator) จะแสดงอยทขอบระวางใต สเฟยรอยด

* บนทกหลกฐานทางอางอง (Datum Note) เปนระบบหลก ฐานทใชอางองในการกำาหนดคาทางแนวยนและแนวนอน เพอใชเปนจด

บงคบทางความสงและควบคมตำาแหนงบนแผนท* หลกฐานทางแนวยน (Vertical Datum) * หลกฐานทางแนวนอน (Horizontal Datum)* กำาหนดจดควบคมโดย (Control By) * สำารวจชอโดย (Names Data By)* แผนทนจดทำาและพมพโดย (Prepared and Printed

By) * พมพเมอ (Date) วน เดอน ป ทจดพมพ *บนทกเกยวกบเสนแบงอาณาเขต(Boundary Note)

  * หมายเหตใหผใชทราบ (User Note) บอกใหผใชไดกรณาแจงขอแกไขและความเหนในอนทจะใหประโยชนของแผนทระวางนไป

ยงกรมแผนททหาร จะปรากฏทมมขวาตอนลางสด

6. แผนผงและสารบญตางๆ(Diagram and Index) * แผนภาพทแสดงใหทราบถงคา

มมเบยงเบนของแนวทศเหนอ จรง แนวทศเหนอกรด และแนว

ทศเหนอแมเหลก ณ บรเวณ ศนยกลางของแผนทระวาง

แสดงความสมพนธระหวางทศ เหนอ 3 ทศ

คำาแนะนำาเกยวกบระดบความ

สง(Elevation Guide)

สารบาญระวางตดตอ(Adjoining Sheets)

สารบญแสดงแนวแบงเขตการปกครอง(Boundaries)

7. คำาแนะนำาในการใชคากรด (Grid Reference Box)

8. หมายเลขสงอปกรณ(Stock NO.) แสดงทขอบระวางดานลางสดทางมม

ขวาแสดงหมายเลขอปกรณ ซงเปนเครองบงใหทราบถงชนดของแผนท

ตางๆ ในระบบการสงกำาลงและเพอ ความมงหมายในการเบกแผนท

องคประกอบภายในขอบระวางแผนท หมายถง รายละเอยด ตางๆ ทแสดงไว

ภายในกรอบซงลอมรอบดวยเสนขอบระวางแผน ท ตามปกตแลวจะประกอบดวย

รายละเอยดตางๆ ดงน1. สญลกษณ (Symbol) 2. ส (Color) 3. ชอภมศาสตร (Geographical

names) 4. ระบบอางองในการกำาหนดตำาแหนง

(Position Reference System)

องคประกอบภายในขอบระวางแผนท

1. สญลกษณ (Symbol) ไดแก เครองหมายซงใชแทนรายละเอยด

ทปรากฏอยบนพนภมประเทศ การกำาหนดรป แบบของสญลกษณตองยดถอหลกวา

สญลกษณตองเปนแบบเรยบๆ ชดเจน ขนาดพอเหมาะกบมาตราสวนของแผนท

สญลกษณมหลายชนด แบงออกเปนประ เภทใหญๆ ไดดงน

* ประเภทใชแทนแหลงนำา เชน แมนำา ลำาคลอง หนอง บง

* ประเภทใชแทนสงทมนษยสรางขน เชน อาคาร บานเรอน ถนน ทางรถไฟ

*ประเภทใชแทนลกษณะความสงตำาของพนผวภมประเทศ

* ประเภทใชแทนพชพนธไมตางๆ เชน นา สวน และลกษณะ ของปาชนดตางๆ

2. ส (Color) สทใชภายในขอบระวางจะเปนสของสญลกษณทใชแทนราย

ละเอยดของแผนท แผนทแสดงลกษณะภมประเทศมสของ สญลกษณอย 4 ส และสนนสอดคลองกบรายละเอยดทใช

สญลกษณนนๆ แทน ตวอยางสแดง ใชแทน ถนนสายหลก พนทยานชมชนหนาแนน

บางแหงแสดงไวใหทราบเปนพนทหวงหาม หรออนตรายสดำา ใชแทน รายละเอยดทสำาคญทางวฒนธรรมหรอ

สงทมนษยสรางขน เชน หมบาน ทางรถไฟ อาคาร สสาน วด สถาน ทราชการตางๆ เปนตน

สนำาเงน ใชแทน สกษณะภมประเทศทเปนนำา เชน ทะเล แมนำา หนอง บง เปนตน

สเขยว ใชแทน พชพนธไมตางๆ เชน ปา สวนไร

สนำาตาล ใชแทน ลกษณะ ภมประเทศทมความ สงโดยทวไป เชน เสนชนความสง

3. ชอภมศาสตร(Geographical names)

เปนตวอกษรทกำากบรายละเอยดตางๆ เพอบอกใหทราบวา สถานทนนหรอสงนน มชอวาอะไร

4. ระบบอางองในการกำาหนดตำาแหนง(Position reference system) คอ เสนหรอตารางทแสดงไวในแผนระวาง เพอ

ใชในการกำาหนดคาพกดของตำาแหนงใดๆ บนแผนท ระวางนน ระบบอางองในการกำาหนดตำาแหนงทใช โดยทวไป มอย 2 ชนด คอ

ก. พกดภมศาสตร (Geographic co-ordinate)

ไดแก เสนละตจด(latitude) และเสนลองจจด(longitude) ซงจะแสดงใหเหนเปน

เสนยาวแทนขอบระวางภายในของแผนท โดยมตวเลขแสดงคากำากบไวดวย

ข. พกดกรด (Grid co-ordinate) เปนหมของเสนขนาน 2 ชดทมระยะหางเทาๆ

กน ตดกนเปนรปสเหลยมมมฉาก แตละเสนของหมเสนขนานจะมตวเลขแสดงคากำากบดวย

ระบบอางองในการกำาหนดตำาแหนงบน

แผนท(Position)

ระบบพกดภมศาสตร (GeographicCoordinate

) ระบบพกดภมศาสตร เปนระบบอางอง

คาเสน Longitude และคาเสนLatitude คาของเสนทงสองนมหนวยเปน

Latitude

Longitude

ระบบพกดภมศาสตร (Geographic co-ordinate)

ขนาดระวางของ แผนท

1:50,000 จะม ขนาดเทากบ 15

x 15 ลปดา อานออกมาเปนคา

ละตจด และคา ลองจจด โดยใช การแบง ทงแนว

ตงและแนวนอน เปน อยางละ 15 สวน คาพกดทอาน

ไดจะมความ ละเอยดเทากบ 1

ลปดา

ระบบพกดกรด (Grid coordinate) หรอระบบพกดUTM (Universal Transvers Mercator

พกดภมศาสตรและพกด UTM ตางกนอยางไร

- พกดภมศาสตรคอพกดทสำาหรบอางอง ตำาแหนงทกวางไกล แตพกด UTM ใชสำาหรบ

อางองตำาแหนงทไมกวางไกลนก เพราะพกดUTM เปนพกดบนพนราบ ถาพนทกวางมากจะ

เกดขอผดพลาดทางตำาแหนง จงจำาเปนตองม การเปลยน ZONE ฉะนนในกองทพอากาศและ

กองทพเรอจงใชระบบพกดภมศาสตร เพราะพนท ปฏบตการกวางและไกลมาก ขณะทกองทพบกใช

ระบบ UTM เพราะพนทปฏบตการไมกวางไกลมากนก

การหาตำาแหนงของสถานทบนพนโลก

วธการอานพกด กรด(UTM)

บนแผนท Topographic Map

วธการอานพกดกรดบนแผนทคาพกดทจด A ในแผนท

1:50,000 มขนตอนดงน2 ซ.ม.

2 ซ.ม..

A1.38 ซ.ม.

0.68 ซ.ม.

พกดแนวนอน (X)= 797000 + 0.68/21000= 797340 Eพกดแนวตง (Y)= 1605000 + 1.38/21000= 1605690 N

วธการอานพกดกรดบนแผนทดงนน จดพกดทไดคอZone = 47P UTM X = 797340 E UTMY = 1605690 N

QS|RS80047P

คาพกดแบบยอจะมคาเทากบ 47PQS973056Sheet 5338 II

800

QS RSA.

WGS84 คออะไร- เนองจาก แตละประเทศหรอแตละ

ภมภาคภายในโลกเราน ใชลกโลกสมมต(ellipsoid)แทนลกโลกจรงไมเหมอนกน ทำาใหเกดปญหาเวลานำาแผนทมาตอกน สหรฐอเมรกาเลยเปนผนำาใหทวโลกใชลกโลกสมมตตวเดยวกนคอลกโลกสมมตทชอวา WGS84 คอลกโลกสมมตทไดมาจากการสำารวจดวยดาวเทยมฉะนน แผนทของโลกเรากใชระบบเดยวกน ไมมปญหาเรองการเชอมตอกน และคาพกดทไดจากการสำารวจดวย GPS กใช WGS84

ขอควรระวงในการใช GPS- ทกครงกอนใชงานเครอง GPS ใน

สนาม ควรอานคาจาก GPS และเทยบตำาแหนงกบแผนทภมประเทศมาตราสวน 1:50,000

- กอนอานคาพกด ควรใหเครอง GPS รบสญญาณนานเพยงพอทจะมความคลาดเคลอนอยในเกณฑทยอมรบได

- ตรวจสอบระบบพกดอางองของเครอง ซงควรตงเปน WGS84 เพอใหพกดทไดตรงกบแผนทภมประเทศมาตราสวน 1:50,000 ลำาดบชด L7018