2100 - 1006 41 แผนการจ ดการเร ยนร ท 1 รห สว ชา 2100 -...

1

แผนการจดการเรยนรท 1รหสวชา 2100 - 1006 ชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกส สอนครงท 1ชอหนวย ความปลอดภยในงานไฟฟา จานวน 4 ชวโมง******************************************************************************************* เนอหาสาระ 1. ความหมายและสาเหตของอบตเหต 2. คณสมบตของไฟฟา 3. อนตรายของไฟฟาตอรางกายมนษย 4. ขอควรปฏบตในการใชไฟฟาอยางถกตองปลอดภย 5. การปฏบตงานดานไฟฟาทปลอดภย 6. การชวยเหลอผประสบอนตรายจากไฟฟาดด 7. การปฐมพยาบาลผประสบอนตรายจากไฟฟาดด

สาระสาคญ ไฟฟาเปนปจจยพนฐานในการดาเนนชวต เนองจากในชวตประจาวนของมนษย ตองมการเกยวของกบกระแสไฟฟาอยตลอดเวลา และเปนททราบกนดวา ไฟฟามคณอนนตแตกมโทษมหนตเชนกน อนตรายทเกดขนจากไฟฟามโอกาสเกดขนไดตลอดเวลา ทงจากการปฏบตงานกบอปกรณ วงจรไฟฟาโดยตรง หรอจากการใชอปกรณทใชพลงงานไฟฟาอน ๆ ดงนน การมความรความเขาใจถงสาเหตและผลของอนตรายทเกดขน จะชวยใหผทเกยวของกบกระแสไฟฟาไดมความระมดระวงมากขน อบตภยทจะเกดจากกระแสไฟฟากจะลดลง ความเสยหายในชวตและทรพยสนกจะลดลงเชนกน

จดประสงคการเรยน จดประสงคทวไป 1. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบความหมายและสาเหตของอบตเหต 2. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบคณสมบตของไฟฟา 3. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบอนตรายของไฟฟาตอรางกายมนษย

2

4. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบขอควรปฏบตในการใชไฟฟาอยางถกตองปลอดภย 5. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบการปฏบตงานดานไฟฟาทปลอดภย 6. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบการชวยเหลอผประสบอนตรายจากไฟฟาดด 7. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบการปฐมพยาบาลผประสบอนตรายจากไฟฟาดด จดประสงคเชงพฤตกรรม 1. ดานความร (K) 1.1 นกเรยนบอกความหมายและสาเหตของอบตเหตได 1.2 นกเรยนอธบายคณสมบตของไฟฟาได 1.3 นกเรยนอธบายอนตรายของไฟฟาตอรางกายมนษยได 1.4 นกเรยนอธบายขอควรปฏบตในการใชไฟฟาอยางถกตองปลอดภยได 1.5 นกเรยนอธบายการปฏบตงานดานไฟฟาทปลอดภยได 1.6 นกเรยนอธบายการชวยเหลอผประสบอนตรายจากไฟฟาดดได 1.7 นกเรยนบอกวธการปฐมพยาบาลผประสบอนตรายจากไฟฟาดดได 2. ดานทกษะ (S) 2.1 นกเรยนมความรและทกษะดานความหมายและสาเหตของอบตเหตไดถกตอง 2.2 นกเรยนมความรและทกษะดานคณสมบตของไฟฟาไดถกตอง 2.3 นกเรยนมความรและทกษะดานอนตรายของไฟฟาตอรางกายมนษยไดถกตอง 2.4 นกเรยนมความรและทกษะดานขอควรปฏบตในการใชไฟฟาอยางถกตองปลอดภย ไดถกตอง 2.5 นกเรยนมความรและทกษะดานการปฏบตงานดานไฟฟาทปลอดภยไดถกตอง 2.6 นกเรยนมความรและทกษะดานการชวยเหลอผประสบอนตรายจากไฟฟาดดไดถกตอง 2.7 นกเรยนมความรและทกษะดานการปฐมพยาบาลผประสบอนตรายจากไฟฟาดด ไดถกตอง

3. ดานคณลกษณะอนพงประสงค (A) 3.1 เขาเรยนตรงตามเวลา 3.2 แตงกายตามระเบยบสถานศกษา 3.3 ความมนใจในการทางาน

3

3.4 ความกระตอรอรนในการทางาน 3.5 มนาใจชวยเหลอผอน

กจกรรมการเรยนการสอน 1. นกเรยนทาแบบทดสอบกอนเรยน ขนนาเขาสบทเรยน 1. แจงจดประสงคการเรยนร เรองความปลอดภยในงานไฟฟา 2. ครนาเขาสบทเรยนโดยครพดถงเนอหาโดยรวมของความปลอดภยในงานไฟฟา และคร ตงคาถามเพอใหนกเรยนรวมกนอภปราย จากประสบการณ ทเคยไดพบเหนตวอยางคาถาม เชน 2.1 ความปลอดภยในงานไฟฟา ทนกเรยนพบมอะไรบาง 2.2 ใหนกเรยนยกตวอยางความปลอดภยในงานไฟฟา

ขนสอน/ประกอบกจกรรม 1. ครอธบายเนอหาโดยใชสอ Power Point สอของจรง สอวดทศน สอนประกอบ การบรรยายเพอใหนกเรยนเขาใจเนอหาสาระของการเรยนรเรอง 1.1 ความหมายและสาเหตของอบตเหต 1.2 คณสมบตของไฟฟา 1.3 อนตรายของไฟฟาตอรางกายมนษย 1.4 ขอควรปฏบตในการใชไฟฟาอยางถกตองปลอดภย 1.5 การปฏบตงานดานไฟฟาทปลอดภย 1.6 การชวยเหลอผประสบอนตรายจากไฟฟาดด 1.7 การปฐมพยาบาลผประสบอนตรายจากไฟฟาดด 1.8 นกเรยนปฏบตงานตามใบงาน เรองความปลอดภยในงานไฟฟา โดยครอธบายวธการปฏบตงานตามใบงาน กอนใหนกเรยนปฏบตงานแลวสงเกตการปฏบตงานและควบคมดแลอยางใกลชด

ขนสรป 1. ครอธบายสรปเนอหา เรองความปลอดภยในงานไฟฟา และสรปผลการปฏบตงานตาม ใบงานและเสนอแนะการแกปญหาในการปฏบตงาน

4

2. นกเรยนทาแบบฝกหด เรองความปลอดภยในงานไฟฟา จากนนครและนกเรยนรวมกนเฉลย ตรวจคาตอบเพอประเมนผลการเรยน 3. ทาแบบทดสอบหลงเรยน 4. ตรวจประเมนใบงาน สรปผลการตรวจใหนกเรยนทราบ

สอการเรยนการสอน สอสงพมพ 1. เอกสารประกอบการสอนวชางานไฟฟาและอเลกทรอนกส 2. แบบฝกหด พรอมเฉลย 3. แบบทดสอบกอนเรยน/หลงเรยน พรอมเฉลย สอโสตทศนปกรณ 1. สอ Power Point ประกอบการสอน เรองความปลอดภยในงานไฟฟา 2. เครองคอมพวเตอร 3. สอของจรง 4. เครองโปรเจคเตอร พรอมจอ 5. สอวดทศนความปลอดภยในงานไฟฟา

การวดผลและประเมนผล 1. คะแนนจากการอภปรายประเมนผลการปฏบตงาน เรองความปลอดภยในงานไฟฟา 2. คะแนนจากแบบฝกหดหนวยท 1 เรองความปลอดภยในงานไฟฟา 3. คะแนนจากแบบทดสอบกอนเรยน/หลงเรยนหนวยท 1 เรองความปลอดภยในงานไฟฟา 4. คะแนนจากแบบประเมนผลใบงาน เรองความปลอดภยในงานไฟฟา 5. คะแนนจากแบบสงเกตพฤตกรรมระหวางการเรยนและการปฏบตงาน

แหลงการเรยนรเพมเตม 1. หองสมด 2. สถานประกอบการ 3. ขอมลจากอนเตอรเนต 4. เอกสารวารสารเกยวกบความปลอดภยในงานไฟฟา

5

กจกรรมเสนอแนะ 1. นกเรยนศกษาเพมเตมจากเอกสารขอมลเกยวกบความปลอดภยในงานไฟฟา 2. นกเรยนสบคนขอมลเพมเตม หรอทบทวนเนอหาจากเวบไซตทหองศนยขอมล คอมพวเตอรในเวลาวาง เรองความปลอดภยในงานไฟฟา

6

แบบทดสอบกอนเรยน หนวยท 1 เรองความปลอดภยในงานไฟฟา

******************************************************************************************* คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมายกากบาท (X) ลงในกระดาษคาตอบ ก , ข , ค และ ง ทเปนคาตอบทถกตองทสดเพยงคาตอบเดยว

1. ขอใดหมายถงเหตการณทเกดขนโดยมไดวางแผนไวลวงหนา ก. Safety ข. Accident ค. Danger ง. Damage 2. ขอใดคอ สาเหตของการเกดอบตเหตทสงทสด ก. คน ข. เครองจกร ค. ภยธรรมชาต ง. ดวงชะตา 3. เตาไฟฟา เตาอบ เตารดไฟฟา หมอหงขาวไฟฟาเปนการใชประโยชนจากไฟฟาในดานใด ก. ความรอน ข. พลงงานกล ค. อานาจแมเหลก ง. แสงสวาง 4. สภาวะทกระแสไฟฟาไหลไดครบวงจร โดยไมผานอปกรณไฟฟา เครองใชไฟฟา หรอภาระ (Load) คอขอใด ก. ไฟฟากระแสตรง ข. ไฟฟาชอต ค. ไฟฟาดด ง. ไฟฟารว

7

5. ขอใดตอไปน เปนการสมผสไฟฟาโดยตรง ก. A ถกฟาผาทกลางหลง ข. B ถกไฟดดขณะเปลยนลวดเชอม ค. C โดนไฟดดตอนใชไขควงซอมปลกไฟ ง. D โดนไฟดดเพราะไมไดสวมรองเทาปฏบตงาน 6. การสมผสไฟฟาในลกษณะใด เปนการสมผสไฟฟาโดยออม ก. ขณะอาบนาดวยเครองทานาอน ข. ขณะเสยบปลกเครองใชไฟฟา ค. ขณะซอมเครองใชไฟฟา ง. ถกทกขอ 7. ขอใดคอสงสาคญทตองคานงถงเปนอนดบแรกในการปฏบตงานดานไฟฟา ก. ความปลอดภย ข. ความสะดวก ค. ความคมคา ง. ความประหยด 8. ขอใดคอสงสาคญทควรปฏบต กอนการปฏบตงานเกยวกบไฟฟา ก. ศกษาขอมลใหเขาใจ ข. แขวนปายเตอน ค. ตดกระแสไฟฟา ง. ไมมขอใดถก 9. ขอใดไมใช วธการชวยเหลอผประสบอนตรายจากไฟฟาดด ก. รบดงผประสบอนตรายออก ข. หาทางตดทางเดนของไฟฟา ค. แจงการไฟฟาทรบผดชอบใหทราบโดยเรว ง. ใชขวานดามไมตดสายไฟ

8

10. ในกรณทมผประสบอนตรายกบสายไฟฟาแรงสง ผใหความชวยเหลอควรปฏบตอยางไร ก. ตดสวตชตดวงจรอตโนมตหรอสวตชประธาน ข. ลากตวผประสบอนตรายใหพนจากสงทมไฟฟา ค. ใชไมแหงเขยสายไฟฟาใหหลดพนออกจากตวผประสบอนตราย ง. พยายามหลกเลยงอยาเขาไปใกลและรบแจงการไฟฟาทรบผดชอบ

9

บตรบนทกกจกรรม แบบทดสอบกอนเรยน

หนวยท 1 เรองความปลอดภยในงานไฟฟา *******************************************************************************************

กระดาษคาตอบ แบบทดสอบกอนเรยนขอ ก ข ค ง1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

สรปคะแนนสอบกอนเรยน 10

10

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน หนวยท 1 เรองความปลอดภยในงานไฟฟา

*******************************************************************************************

เฉลยขอท 1 เฉลยขอท 2 เฉลยขอท 3 เฉลยขอท 4 เฉลยขอท 5ตอบ ข. ตอบ ก. ตอบ ก. ตอบ ข. ตอบ ค.

เฉลยขอท 6 เฉลยขอท 7 เฉลยขอท 8 เฉลยขอท 9 เฉลยขอท 10ตอบ ก. ตอบ ก. ตอบ ค. ตอบ ก. ตอบ ง.

11

ใบความร หนวยท 1 เรองความปลอดภยในงานไฟฟา

******************************************************************************************* 1. ความหมายและสาเหตของอบตเหต (Causes of accident) การเกดอบตเหตในการทางานแตละครง มใชจะเกดขนจากโชคชะตาหรอเคราะหกรรมของแตละบคคลเทานน ซงอาจจะเกดขนไดโดยมสาเหตทชชดลงไปได การเสรมสรางความปลอดภยในการทางานจะเกดขนไดโดยการแกไขปองกนท สาเหตของอบตเหตไดอยางถกตองและเหมาะสม ในการศกษาถงสาเหตของอบตเหตและการปองกนตอไป

1.1 ความหมายของอบตเหต ในการศกษาถงสาเหตของอบตเหตและการปองกนอบตเหต ควรทจะทราบคาจากดความของคาตาง ๆ ทเกยวของกน ดงน 1.1.1 ความปลอดภย (Safety) โดยปกตทว ๆ ไปหมายถง การปราศจากภย ซงในทางปฏบตเปนไปไมไดทจะขจดภยทกชนดใหหมดไปโดยสนเชง ความปลอดภยจงใหรวมถงการปราศจากอนตรายทมโอกาสจะเกดขนดวย 1.1.2 อบตเหต (Accident) หมายถง เหตการณทเกดขนโดยมไดวางแผนไวลวงหนา ซงกอใหเกดความบาดเจบ พการ หรอตายและทาใหทรพยสนไดรบความเสยหาย 1.1.3 ภย (Hazard) เปนสภาพการณซงมแนวโนมทจะกอใหเกดการบาดเจบตอบคคลหรอความเสยหายตอทรพยสนหรอวสด หรอกระทบกระเทอนตอขดความสามารถในปฏบตงานตามปกตของบคคล 1.1.4 อนตราย (Danger) หมายถงระดบความรนแรงทเปนผลเนองมาจากภย (Hazard) อนตรายจากภยอาจจะมระดบสงหรอมากนอยกได ขนอยกบมาตรการทใชในการปองกนอบตเหต เชน การทางานบนทสงสภาพการณเชนนถอไดวาเปนภย (Hazard) ซงอาจกอใหเกดการบาดเจบถงตายไดหากมการพลดตกลงมาในกรณนถอไดวามอนตรายอยระดบหนง หากแตระดบอนตรายจะลดนอยลง ถาผปฏบตงานใชสายนรภย (Harness) ขณะทางานเพราะโอกาสของการพลดตกและกอใหเกดความบาดเจบลดนอยลง

12

1.1.5 ความเสยหาย (Damage) เปนความรนแรงของการบาดเจบหรอความเสยหายทางดานกายภาพ หรอความเสยหายทเกดขนตอการปฏบตงาน หรอความเสยหายทเกดขนทางดานการเงนทเกดขน เนองจากการขาดการควบคมภย ความหมายในเชงวศวกรรมความปลอดภย นอกจากความหมายทไดกลาวมาขางตนแลว อบตเหตยงมความหมายครอบคลมไปถงเหตการณทเกดขนแลว มผลกระทบตอขบวนการผลตปกต ทาใหเกดความลาชา หยดชะงก เสยเวลา แมจะไมกอใหเกดการบาดเจบหรอพการกตาม

1.2 สาเหตของอบตเหต (Causes of accident) สาเหตของอบตเหต ทสาคญม 3 ประการ สรปไดดงน 1.2.1 สาเหตทเกดจากคน (Human Causes) มจานวนสงทสด คอ 88 เปอรเซน ของการเกดอบตเหตทกครง ตวอยางเชน การทางานทไมถกตอง ความพลงเผลอ ความประมาท การมนสยชอบเสยงในการทางาน เปนตน 1.2.2 สาเหตทเกดจากความผดพลาดของเครองจกร (Mechanical failure) มจานวนเพยง 10 เปอรเซน ของการเกดอบตเหตทกครง ตวอยางเชน สวนทเปนอนตรายของเครองจกรไมมเครองปองกน เครองจกรเครองมอหรออปกรณตาง ๆ ชารดบกพรอง รวมถงการวางผงโรงงานไมเหมาะสม สภาพแวดลอมในการทางานไมปลอดภย เปนตน 1.2.3 สาเหตทเกดจากดวงชะตา (Acts of God) มจานวนเพยง 2 เปอรเซน สาเหตทเกดขนโดยธรรมชาตนอกเหนอการควบคมได เชน พาย นาทวม ฟาผา เปนตน

1.3 สาเหตจากสภาพแวดลอม ในโรงฝกงานหรอบรเวณพนทปฏบตงานจะตองมสภาพบรรยากาศในการทางานทเหมาะสมเชน แสงสวางตองเพยงพอ มเสยงไมดงเกนมาตรฐานทกาหนด การมฝนละอองมาก มกลนเหมน ลวนเปนสาเหตทอาจเกดความไมปลอดภยในการปฏบตงาน

2. คณสมบตของไฟฟา ไฟฟาจดเปนพลงงานชนดหนง ชวยอานวยความสะอาดแกมวลมนษยชวยใหมนษยบนโลกมความเปนอยทดขน โดยใชไฟฟาเปนแหลงพลงงานจายไปใหกบอปกรณ เครองมอเครองใชตาง ๆ ใหสามารถทางานไดปจจบนมความตองการใชพลงงานไฟฟาในการดาเนนชวตประจาวน และการทากจกรรมตาง ๆ เพมมากขนทกขณะ สงผลตอการกอใหเกดโอกาสทจะขาดแคลนพลงงานไฟฟา

13

เมอง

สายสงกาลงแรงดนสงหมอแปลงไฟฟา

สานกงาน

สถานผลต พลงงานไฟฟา

เพราะไมสามารถหาแหลงผลตพลงงานไฟฟามาเพมเตมไดเพยงพอ การผลตไฟฟาและการนาไฟฟาไปใชงาน ดงแสดงในรปท 1.1

รปท 1.1 แสดงการผลตไฟฟาและการนาไฟฟาไปใชงาน

ไฟฟาเปนพลงงานทสามารถเปลยนแปลงรปพลงงานได โดยอาศยคาแรงดนและกระแสจายไปใหอปกรณ เครองมอ และเครองใชไฟฟาใหเกดการทางาน โดยจายไปในรปกระแสไหลไฟฟาเคลอนทไดดในวตถตวนาจาพวกโลหะชนดตาง ๆ เชน ทองคา ทองแดง เงน เหลก ตะกว และอลมเนยม เปนตน ไฟฟาไมสามารถเคลอนทผานไปไดหรอเคลอนทไปไดลาบากในวตถทเปนฉนวน เชน พลาสตก ยาง แกว ไม และเซรามก เปนตน ไฟฟาเปนสงทมองไมเหน ไมสามารถรบรไดนอกจากไปสมผสโดยตรง กอใหเกดอนตรายตอผสมผสถกไฟฟา จงมกเรยกวาภยมด การทดสอบวาสายไฟฟามไฟฟาหรอไม หรออปกรณไฟฟาทตดตงพรอมใชงานมไฟฟาหรอไม จะตองทดลองใชอปกรณไฟฟาเหลานน หรอใชเครองมอวดไฟฟาตรวจวดทดสอบด ไฟฟามประโยชนอนนตและมโทษมหนต เปนคากลาวททนสมยอยเสมอผทใชไฟฟาทกคนจาเปนตองคานงถงความปลอดภยในการใชงานทกครง และใชงานดวยความระมดระวงโดยไมตกอยในความประมาท

14

2.1 ประโยชนของไฟฟา ประโยชนของไฟฟามมากมายมหาศาล ถกนาไปใชงานกนอยางแพรหลายโดยทวไป เชน งานการผลตทางอตสาหกรรม งานทางเกษตร งานดานสอสารโทรคมนาคม งานดานใหบรการ งานดานของการอานวยความสะดวก และการใหความร ความบนเทง เปนตน ประโยชนของไฟฟาเมอพจารณาทางดานการนาไปใชงาน แบงออกดงน 2.1.1 ใหความรอน โดยเปลยนพลงงานไฟฟาใหเปนความรอน เชน เตาไฟฟา เตาอบ เตารดไฟฟา หมอหงขาวไฟฟา เครองเปาผม และหวแรงบดกร เปนตน 2.1.2 ใหความเยน โดยเปลยนพลงงานไฟฟาใหเปนความเยน เชน ตแชเขง ตนาเยน ตเยน และเครองปรบอากาศ เปนตน 2.1.3 ใหพลงงานกล โดยเปลยนพลงงานไฟฟาใหเปนพลงงานกล เชน มอเตอร พดลม สวานไฟฟา เครองซกผา และเครองดดฝน เปนตน 2.1.4 ใหอานาจแมเหลก โดยเปลยนพลงงานไฟฟาใหเปนสนามแมเหลก เชน ลาโพงกระดงไฟฟา หมอแปลงไฟฟา และแมเหลกไฟฟา เปนตน 2.1.5 ใหแสงสวาง โดยเปลยนพลงงานไฟฟาใหเปนแสงสวาง เชน ไฟฉาย หลอดไฟฟา และการเกดประกายไฟจากการเชอมไฟฟา เปนตน 2.1.6 ใหความสะดวกสบาย โดยจายพลงงานไฟฟาไปใหอปกรณอเลกทรอนกส ทาใหเกดการทางานในอปกรณอเลกทรอนกสชนดตาง ๆ เชน เครองรบวทย เครองรบโทรทศน เครองขยายเสยง เครองเลนวดทศน คอมพวเตอร และวทยสอสาร เปนตน

2.2 โทษของไฟฟา โทษของไฟฟามมากมายมหาศาลเชนเดยวกน สวนใหญเกดจาการใชไฟฟาอยางผดวธ ขาดความระมดระวง หรอใชไฟฟาดวยความประมาทเลนเลอ กอใหเกดอนตรายตามมาอยางมากมายทงตอทรพยสน เชน อปกรณไฟฟาและอเลกทรอนกสชารดเสยหาย และทาใหเกดเพลงไหม เปนตน หรอตอรางการมนษย เชน รางกายพการ และเสยชวต เปนตน จงจาเปนตองมการปองกนอนตรายทอาจเกดขนจากการใชไฟฟา อนตรายเกดจากไฟฟาแบงออกไดเปน 2 ลกษณะ คอ ไฟฟาซอต (Short Circuit) และไฟฟาดด (Electric Shock) ซงทงสองลกษณะนมสาเหตของการเกดทตางกน และอนตรายทไดรบกตางกนดวย 2.2.1 ไฟฟาซอต หรอเรยกอกชอวาไฟฟาลดวงจร คอ เกดจากสภาวะทกระแสไฟฟาไหลไดครบวงจร โดยไมผานอปกรณไฟฟา เครองใชไฟฟา หรอภาระ (Load) ผลของไฟฟาซอตจะทาใหเกดความรอนสง เมอความรอนถงจดลกไหม ทาใหเกดเพลงไหมขนได การเกดไฟฟาซอต ดงแสดงในรปท 1.2

15

รปท 1.2 แสดงลกษณะเพลงไหมเกดจากไฟฟาชอต

2.2.2 ไฟฟาดด คอ เกดจากสภาวะทกระแสไฟฟาไหลผานรางกายมนษยครบวงจร จะกอใหเกดอาการเกรงของกลามเนอ จนรางกายมนษยไมสามารถดนหรอสะบดใหหลดออกจากไฟฟาได หรออาจถงเสยชวตได การเกดไฟฟาดด ดงแสดงในรปท 1.3

รปท 1.3 แสดงลกษณะของไฟฟาดด

3. อนตรายของไฟฟาตอรางกายมนษย ไฟฟาเปนพลงงานทสามารถเคลอนทได โดยการนาไฟฟาไปใชงานโดยใชปรมาณของแรงดนทแหลงกาเนดไฟฟาผลตขนมา และปรมาณของกระแสทเกดจากภาระตองการใชงาน คณสมบตของไฟฟา คอ กระแสไหลผานไดดในวตถตวนาจาพวกโลหะทกชนด โดยทขณะกระแสไหลไมสามารถมองเหน เพยงแตรบรไดจากการทอปกรณ เครองมอ และเครองใชไฟฟาทางานและจากการตรวจวดดวยเครองมอวดทดสอบทางไฟฟา หรอจากสมผสโดยตรงของรางกายมนษยทาใหเกดกระแสไหลครบวงจร นนคอเปนผลของการเกดไฟฟาดด

16

รางกายมนษยเปนตวนาไฟฟาเชนเดยวกบตวนาอน ๆ ไฟฟาสามารถผานรางกายไปไดอยางสะดวก ดงนน ควรระมดระวงไมใหรางกายทกสวนสมผสถกตวนาไฟฟาทตอรบพลงงานอยกบแหลงกาเนดไฟฟา หรอในขณะทมกระแสไหลผานตวนาไฟฟาเหลานน โดยเฉพาะอยางยงขณะทสวนหนงสวนใดของรางกายมนษยสมผสอยกบพนนา พนดน พนปน หรอโลหะทตอถงพนดนหรอพนนา กระแสสามารถไหลผานรางกายลงสพนดนหรอพนนาไดสะดวก หรอในอกกรณหนงทรางกายมนษยสมผสถกสายตวนาไฟฟาพรอมกนมากกวาหนงเสน รางกายมนษยจะกลายเปนภาระไฟฟาทนทแทนเครองใชไฟฟา จะทาใหเกดกระแสไหลผานรางกายมนษยครบวงจร เรยกการเกดกระแสไหลในลกษณะนวาไฟฟาดด การถกไฟฟาดดของรางกายมนษยจากการสมผสสวนทมไฟฟา สามารถแยกตามลกษณะของการสมผสไฟฟาได 2 แบบ คอ การสมผสโดยตรง (Direct Contact) และการสมผสโดยออม (Indirect Contact)

3.1 การสมผสไฟฟาโดยตรง การสมผสไฟฟาโดยตรง คอ เปนกรณทสวนของรางกายสมผสถกสวนทมไฟฟาจายมาโดยตรง เชน สายไฟฟารวเพราะฉนวนชารดมคนใชมอจบสายไฟฟาทรว และจากการทใชนวมอหรอโลหะขนาดเลก เชน ลวด ไขควง หรอโลหะอน ๆ แหยเขาไปในรของเตารบไฟฟา เปนตน ลกษณะการสมผสไฟฟาโดยตรงน จะมผลใหเกดกระแสจานวนมากไหลผานเขาสรางกายคนไปลงดน ทาใหเกดอนตราย คนอาจพการหรอถงเสยชวตได การสมผสไฟฟาโดยตรง ดงแสดงในรปท 1.4

3.2 การสมผสไฟฟาโดยออม การสมผสไฟฟาโดยออม เปนการสมผสทคนไมไดสมผสกบสวนทมไฟฟาโดยตรง แตเกดจากคนสมผสกบอปกรณไฟฟา หรอเครองใชไฟฟาตามปกต ซงโดยปกตจะไมมไฟฟาจายออกมาทตวถงโลหะ แตถาเมออปกรณไฟฟา หรอใชไฟฟาเกดไฟฟารว จงมไฟฟาจายอยทตวถงโลหะของอปกรณไฟฟา หรอเครองใชไฟฟานน เมอคนไปสมผสจงเกดกระแสไหลผานเขาสรางกายคนไปลงดน เชนเดยวกบการสมผสสวนทมไฟฟา การสมผสไฟฟาโดยออมมอนตรายสงมาก เพราะเกดจากการขาดความระมดระวงของผใชงาน การสมผสไฟฟาโดยออม ดงแสดงในรปท 1.5

17

รปท 1.4 แสดงลกษณะของการสมผสไฟฟาโดยตรง

รปท 1.5 แสดงลกษณะของการสมผสไฟฟาโดยออม

รางกายมนษยเมอถกไฟฟาดด จะเกดอาการเกรงของกลามเนอจนไมมแรงสะบดใหหลดออกจากไฟฟาได ผลของไฟฟาดดอาจทาใหบาดเจบ พการ หรออาจเสยชวตได อนตรายทเกดขนจะมากหรอนอยขนอยกบขนาดของกระแสทไหลผานรางกายไป กระแสไหลผานนอยเกดอนตรายนอย กระแสไหลผานมากเกดอนตรายมาก ความสมพนธของปรมาณกระแสไหลผานรางกายมนษยมผลตอปฏกรยาทเกดขน ดงแสดงในตารางท 1.1

18

ตารางท 1.1 ความสมพนธของปรมาณกระแสไหลผานรางกายคนมผลตอปฏกรยาทเกดขน ปรมาณกระแสไหลผานรางกายคน ปฏกรยาทเกดขน

ตากวา 0.5 มลลแอมป (mA) ยงไมมผลหรอไมรสก1 mA รสกจกจหรอกระตกเลกนอย

5 mA รสกสนเลกนอย แตไมเจบ คนสวนใหญสามารถหนไดแตการเคลอนทอยางไมระมดระวงจะทาใหเกดอนตรายได

6 - 25 mA (ผหญง) 9 - 30 mA (ผชาย)

รสกเจบปวด สญเสยการควบคมกลามเนอ นคอปรมาณกระแสทรางกายไมสามารถขยบเขยอนได

50 - 150 mA ไดรบความเจบปวดเปนอยางมาก อวยวะทเกยวกบการหายใจหยดทางาน กลามเนอหดตวอยางรนแรง กลามเนอขอตอจะแขง ทาใหเสยชวตได

1 - 4.3 แอมแปร (A) หวใจหยดเตน กลามเนอหดตว เสนประสาทถกทาลายทาใหเสยชวต

10 A หวใจหยดเตน และถกเผาไหมอยางรนแรง เสยชวต

15 A กระแสเกนคาตาสดทฟวส หรอเซอรกตเบรกเกอรจะตดวงจร

นอกจากนนระยะเวลาทกระแสไหลผานรางกายคน จะสงผลถงอนตรายทจะเกดขนนอยหรอมากดวย กระแสไหลผานใชเวลานอยเกดอนตรายนอย กระแสไหลผานใชเวลามากเกดอนตรายมาก ในระยะเวลาทถกไฟฟาดด ดงนน ถาไมมบคคลอนทชวยเหลออยางทนทวงท อนตรายทไดรบกจะสาหสมากขน คอหวใจเตนรวเรวหรอชา ซงอาจไดรบอนตรายถงเสยชวต เมอระยะเวลาทถกไฟฟาดดนานเกนกวาระยะเวลากาหนดทบอกไว ดงแสดงในตารางท 1.2

ตารางท 1.2 ความสมพนธของปรมาณกระแสไหลผานรางกายคนกบระยะเวลาททาใหเสยชวต

ปรมาณกระแสไหลผานรางกายคน ระยะเวลา หมายเหต15 mA นานกวา 2 นาท

เสยชวต

20 mA นานกวา 1 นาท30 mA 35 วนาท100 mA นานกวา 3 วนาท500 mA นานกวา 0.11 วนาท1 A นานกวา 0.01 วนาท

19

4. ขอควรปฏบตในการใชไฟฟาอยางถกตองปลอดภย 4.1 การใชไฟฟาทกครงควรคานงถงความปลอดภย ใชอยางมประสทธภาพ มความคมคา เกดประโยชนสงสด และใชอยางประหยด ซงนอกจากกระเปนการชวยประหยดพลงงานแลว ยงมผลดตอสวนรวมของประเทศในแงของการอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอม ยงชวยลดภาวะโลกรอนไดอกดวย ผใชไฟฟาจงจาเปนตองเรยนรวธการใชไฟฟาอยางถกตอง ขอควรปฏบตในการใชไฟฟาอยางถกตองปลอดภย ปฏบตไดดงน 4.1.1 ควรตรวจสอบใหแนชดกอนจางงานหรอทาสญญากบบรษท หรอชางทจะดาเนนการออกแบบ และเดนสายไฟตดตงระบบไฟฟาวาเปนผทมประสบการณ มความรความชานาญเชอถอไดเทานน 4.1.2 อปกรณในการตดตงทางไฟฟาตองเปนชนดทไดรบการรบรองจากมาตรฐานตาง ๆ ทนาเชอถอ เชน สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (สมอ.) UL, VDE และ IEC เปนตน เครองหมายมาตรฐานอปกรณไฟฟาประเทศตาง ๆ ดงแสดงในรปท 1.6

มอก. มาตรฐานไทย มาตรฐานอเมรกา มาตรฐานเยอรมน มาตรฐานยโรป รปท 1.6 แสดงเครองหมายมาตรฐานอปกรณไฟฟาประเภทตาง ๆ

4.1.3 การเดนสายและการตดตงอปกรณไฟฟา ตองเปนไปตามกฎการเดนสายและตดตงอปกรณไฟฟาของการไฟฟานครหลวง หรอตามมาตรฐานการตดตงไฟฟาทการไฟฟานครหลวงยอมรบ 4.1.4 กอนใชเครองใชไฟฟา ผใชตองอาน ศกษาคมอแนะนาการใชงานใหเขาใจ ปฏบตตามคาแนะนาอยางเครงครด 4.1.5 ทกครงทจะใชเครองใชไฟฟา ควรทาการตรวจสอบสายไฟ และเตาเสยบ (ปลกไฟ) ของเครองวามรองรอยของการชารดหรอไม

20

4.1.6 เครองใชไฟฟาทมเปลอกหมภายนอกทาดวยโลหะทกชนด หรอเครองใชไฟฟาทอาจมไฟฟารวมากบนา เชน เตารด หมอหงขาว เตาไมโครเวฟ เครองซกผา หมอตมนารอน พดลม กระทะไฟฟา เครองทานาอน เตาไฟฟา และเครองปรบอากาศ เปนตน จาเปนตองมการตอสายดนของเครองใชไฟฟาเขากบระบบสายดน เพอชวยปองกนอนตรายทอาจเกดขน ระบบสายดนเครองใชไฟฟา ดงแสดงในรปท 1.7

รปท 1.7 แสดงเตาเสยบเตารบชนดมขวสายดน

4.1.7 เมอรางกายเปยกชน หามแตะตองสวนทมไฟฟา หรอเครองใชไฟฟาโดยเดดขาด หากมไฟฟารวจะทาใหกระแสไฟฟาไหลผานรางกายไดสะดวก และจาเปนตองตดตงเครองตดไฟรว ทไดมาตรฐานความปลอดภย (มอก.) เครองตดไฟรว ดงแสดงในรปท 1.8

รปท 1.8 แสดงลกษณะเครองทานาอนทมระบบตดไฟรว

4.1.8 ในการเดนสายไฟหรอลากสายไฟไปใชงานนอกอาคารเปนการชวคราวหรอถาวร เชน งานกอสราง นอกจากอปกรณไฟฟาและสายไฟตองเปนชนดทกนนา และทนทานตอสภาวะแวดลอมทางกลและแสงแดดแลว วงจรไฟฟาหรอเตารบจะตองมการปองกนดวยเครองตดไฟรวดวยจงจะปลอดภย

21

4.1.9 ควรแยกวงจรไฟฟาทนาอาจทวมถง เชน บรเวณชนลางของอาคาร เพอใหสามารถปลดไฟออกไดทนทเมอเกดนาทวม หรออาจตดตงเครองตดไฟรวรวมดวยกได 4.1.10 หมนตรวจสอบอปกรณตดตงทางไฟฟา และเครองใชไฟฟาเปนประจาอยางนอย ปละ 1 ครง 4.1.11 ฝกเปนคนชางสงเกตสงผดปกตจากส กลน เสยง และการสมผสอณหภม รวมทงการใชเครองมอตรวจสอบอยางงาย เชน ไขควงทดสอบไฟฟาแตะดวามไฟรวหรอไม เปนตน การใชไขควงทดสอบไฟรว ดงแสดงในรปท 1.9

รปท 1.9 แสดงการใชไขควงลองไฟทดสอบไฟรว

4.1.12 ไมควรใชไฟฟาหรอเปดสวตชเครองใชไฟฟา เชน พดลมระบายอากาศ ในบรเวณทมไอของสารระเหยหรอกาซทไวไฟปกคลมอยเตมพนท เชน กาซหงตม ทนเนอร หรอไอนามนเบนซน เปนตน 4.1.13 ระมดระวงการใชอปกรณไฟฟาราคาถกจากบางประเทศทผลตแบบไมไดมาตรฐานนอกจากจะมอายการใชงานสนแลว อาจไมปลอดภยในการใชงานโดยเฉพาะในเรองของอคคภย 4.1.14 อปกรณทมการเสยบปลกทงไวนาน ๆ โดยไมมผดแล เชน หลอดไฟทางเดน หรอบนได หมอแปลงไฟทมขนาดเลก (อะแดปเตอร) และเครองชารจแบตเตอรขนาดเลก เปนตน หากมความจาเปนตองใชใหหลกเลยงการใชในบรเวณทมวสดทตดไฟไดงายอยใกล ๆ 4.1.15 ทกครงทเลกใชเครองใชไฟฟา ควรปดสวตชทเครองใชไฟฟา และถอดเตาเสยบออกจากเตารบทกครง เพอไมใหเครองใชไฟฟาชารดเสยหายงาย การถอดเตาเสยบออกจากเตารบทกครงเมอเลกใชงานเครองใชไฟฟา ดงแสดงในรปท 1.10

22

รปท 1.10 แสดงการถอดเตาเสยบออกจากเตารบทกครงเมอเลกใชงานเครองใชไฟฟา

4.1.16 อยาซอมเครองใชไฟฟาดวยตนเอง หรอซอมโดยชางทไมมความชานาญ เพราะเครองใชไฟฟาบางประเภทจาเปนตองอาศยอปกรณตรวจสอบดานความปลอดภย เชน เตาไมโครเวฟ ตองมการตรวจสอบการรวของคลนไมโครเวฟไมใหมากเกนอตราทกาหนด หรอเครองใชไฟฟาทมสายดนตองตรวจสอบความตอเนองของสายดน ทดสอบการทนกระแสลดวงจรของจดตอสายดน และทดสอบความเปนฉนวนระหวางสายดนกบสายศนย เปนตน 4.1.17 หลกเลยงการใชอปกรณอเลกทรอนกสในขณะทฝนตกฟาคะนอง เชน โทรทศน เครองเสยง คอมพวเตอร อปกรณสอสาร และโทรศพทเคลอนท เปนตน เพอปองกนการชารดเสยหาย ขณะมฝนตกฟาคะนองควรปดเครองและถอดปลกไฟ รวมทงสายอากาศ แลสายโทรศพทออกจากเครองทกครงการเกดฟาผา ดงแสดงในรปท 1.11 4.1.18 เครองใชไฟฟาทควบคมการเปดปดดวยรโมทคอนโทรล เชน โทรทศน เครองเสยง เครองเลนวดทศน เครองปรบอากาศ และอปกรณคอมพวเตอร เปนตน ซงเครองใชไฟฟาเหลานเมอปดเครองแลว จะยงมไฟเลยงวงจรควบคมภายในอยตลอดเวลา จงมกเกดอปกรณควบคมภายในชารด ในบางครงทาใหเกดไฟลกไหมทรพยสนเสยหายได ดงนน เมอเลกใชงานทกครงควรถอดปลก หรอตดตงวงจรสวตชตดตอวงจร เพอตดไฟออกทกครงทเลกใชงาน ลกษณะการเกดเพลงไหมของคอมพวเตอร ดงแสดงในรปท 1.12

23

รปท 1.11 แสดงลกษณะการเกดฟาผา

รปท 1.12 แสดงลกษณะการเกดเพลงไหมเครองคอมพวเตอร

4.1.19 เมอไฟฟาทจายมาจากการไฟฟาดบ ใหปดสวตชเครองใชทกชนดทเปดคางอยทนท เพอปองกนสาเหตทจะเกดขน ดงน 4.1.19.1 เครองใชชารดจากแรงดนไฟฟาทผดปกตขณะไฟฟาดบไมสนท (แรงดนไฟฟาตก) หรอขณะทเรมมไฟฟากลบเขามา (แรงดนไฟฟาอาจเกน) 4.1.19.2 อปกรณตดวงจรทางานเมอมไฟกลบเขามา ถามเครองใชทกนไฟในการสตารทมากเปดอยอาจจะทาใหมไฟดบอกครง 4.1.19.3 อนตรายจากเครองใชไฟฟาทตดคางอย เชน เตารด และเตาไฟฟา เปนตน 4.1.19.4 ฝกฝนใหรจกวธแกไข และการปองกนรวมทงชวยเหลอปฐมพยาบาล เมอมอบตเหตทางไฟฟาเกดขน

24

5. การปฏบตงานดานไฟฟาทปลอดภย 5.1 การปฏบตงานดานไฟฟาทปลอดภย การสมผสหรอจบตองไฟฟาถอเปนอนตรายตอรางกายคนอยางรายแรง ดงนน การปฏบตงานทางดานทตองเกยวของกบไฟฟาจาเปนตองมความระมดระวงอยางมาก ตองมนใจวาเกดความปลอดภย ในขณะปฏบตงานจะตองมอปกรณอานวยความสะดวก และอปกรณปองกนอนตรายทเพยงพอ ตองปฏบตงานใหถกตองตามขนตอน ทางานอยางเปนระบบและมความรอบคอบ หลกการปฏบตงานทางดานไฟฟาทปลอดภย มดงน 5.1.1 ควรคานงถงกฎแหงความปลอดภยทกครง ขณะทางานหรอซอมบารงเครองใชไฟฟา อปกรณไฟฟา และอยาทางานดวยความประมาท 5.1.2 กอนการปฏบตงานเกยวกบไฟฟา ตองถอวาเครองใชไฟฟา อปกรณไฟฟาเหลานนมไฟฟาจายอย ตองตรวจสอบจนแนใจกอนวาไมมไฟฟาจายใหแลว และตดไฟฟาทกครงกอนการปฏบตงาน ดงแสดงในรปท 1.13

รปท 1.13 แสดงการตดไฟฟาทกครงกอนการปฏบตงาน

5.1.3 จะปฏบตงานเกยวกบไฟฟาเรองใด ตองมความรความเขาใจในเรองนนกอนการปฏบตงาน หรอถาไมรไมเขาใจควรสอบถามผร และใหผรเปนผกระทา 5.1.4 อปกรณและเครองมอทใชในการปฏบตงาน หากมสวนชารดหรอไมสมบรณไมควรนามาใชงาน 5.1.5 อยาปฏบตงานเมอรสก เหนอย ออนเพลย งวงนอน หรอรบประทานยาอาจทาใหเกดอาการงวงซม 5.1.6 อยาปฏบตงานในขณะมอเปยกนา หรอยนอยบนพนทเปยกนา ทาใหเกดอนตรายไดงาย อนตรายเกดจากไฟฟากบนา ดงแสดงในรปท 1.14

25

รปท 1.14 แสดงลกษณะอนตรายเกดจากไฟฟากบนา

5.1.7 ถาจาเปนตองปฏบตงานในบรเวณทมคนพลกพลาน หรอมการปฏบตงานอน ๆ รวมดวย ตองแขวนปายหรอเขยนปายแสดงการงดใชไฟฟาไวใหมองเหนชดเจนทกครงกอนเรมการปฏบตงาน 5.1.8 ถาจาเปนตองปฏบตงานในบรเวณทไมสามารถตดไฟออกได ตองกนบรเวณหรอปองกนไมใหผไมเกยวของเขาใกลได 5.1.9 การปฏบตงานถามการละงานไปชวคราว เชน พกเทยง เมอกลบมาปฏบตงานตอตองตรวจสอบสวตชตดตอน สะพานไฟ ตลอดจนเครองหมายตาง ๆ ททาไวตองอยในสภาพเดมกอนปฏบตงานตอไป 5.1.10 การปฏบตงานแตละครง ควรมผรวมปฏบตงานดวยอยางนอย 2 คน 5.1.11 การปฏบตงานเกยวของกบไฟฟาแรงสง ควรใชเครองชวยปองกนไฟฟาใหมากขนกวาปกต เชน ใชเสอยางฉนวนปพน สวมถงมอฉนวน และปลอกแขนฉนวน เปนตน กอนการปฏบตงานทกครง

6. การชวยเหลอผประสบอนตรายจากไฟฟาดด 6.1 การชวยเหลอผประสบอนตรายจากไฟฟาดดเปนสงจาเปน และสาคญอยางยงทตองกระทาดวยความรวดเรวอยางถกวธ มความรอบคอบ และดวยความระมดระวง เพอใหผประสบอนตรายมโอกาสรอดพนจากอนตรายขนรายแรง และผใหความชวยเหลอเกดความปลอดภยไมเปนอนตรายตามไปดวย สงสาคญคอผใหความชวยเหลอตองรจกวธใหความชวยเหลอทถกตองและถกวธ การปฏบตทาไดดงน 6.1.1 อยาใชมอเปลาแตะตองตวผทกาลงตดอยกบสายไฟฟา หรอตวนาไฟฟาทมกระแสไหลผาน เพอปองกนไมใหผใหความชวยเหลอเกดอนตรายตามไปดวยอกคน

26

6.1.2 รบหาทางตดทางเดนของไฟฟากอน โดยถอดเตาเสยบ ตดสวตชตดวงจรอตโนมตหรอสวตชประธาน ถาทาไมไดใหใชวสดทไมเปนสอตวนาไฟฟา เชน ผาแหง เชอกแหง ไมแหง สายยางแหง หรอผาพลาสตกทแหงสนท ดงเอาตวผประสบอนตรายใหพนจากสงทมไฟฟา หรอใชไมแหงเขยสายไฟฟาใหหลดพนออกจากตวผประสบอนตราย หรอเขยสวนของรางกายผประสบอนตรายใหหลดพนออกจากสายไฟฟาโดยเรว การชวยผประสบอนตรายจากไฟฟาดด ดงแสดง ในรปท 1.15

รปท 1.15 แสดงลกษณะการชวยผประสบอนตรายจากไฟฟาดด

6.1.3 เมอไมสามารถทาวธอนใดไดแลวใหใชมด ขวาน หรอของมคมทมดามไม หรอดามทเปนฉนวน ฟนสายไฟฟาใหขาดหลดออกจากผประสบภยโดยเรวทสด และตองใหแนใจวาสามารถทาไดดวยความปลอดภย 6.1.4 ในกรณทมกระแสอยในบรเวณทมนาขง อยาลงไปในนา ใหหาทางเขยสายไฟฟาออกไปใหพนนา หรอตดไฟฟาออกกอนจะลงไปชวยผประสบอนตรายทอยในบรเวณนน 6.1.5 ถากรณทเปนสายไฟฟาแรงสง ใหพยายามหลกเลยงอยาเขาไปใกล และตองรบแจงการไฟฟาทรบผดชอบใหทราบโดยเรว

7. การปฐมพยาบาลผประสบอนตรายจากไฟฟาดด ผประสบอนตรายจากกระแสไฟฟาดด สวนมากจะหมดสตไมรสกตว ซงอาจจะไมหายใจและมสภาวะหวใจหยดเตน สงเกตไดจากอาการทเกดขนดงน รมฝปากเขยว สหนาซดเขยวคลาทรวงอกเคลอนไหวนอยมากหรอไมเคลอนไหว ชพจรเตนชาและเบามาก หากหวใจหยดเตนจะคลาชพจรไมพบ มานตาขยายคางไมหดเลกลง การหมดสตเชนนตองรบใหการปฐมพยาบาลทนท เพอใหปอดและหวใจทางาน เรยกการชวยเหลอนวา การปฏบตการชวยฟนคนชพ (Cardio Pulmonary Resuscitation ; CPR) โดยวธการชวยฟนคนชพขนพนฐาน (Basic Life Support ; BLS) ไดแก การผายปอดดวยการใหลมหายใจทางปากทเรยกวาการเปาปาก รวมกบการนวดหวใจภายนอก กอนนาผปวยสงแพทย

27

7.1 การผายปอดดวยการใหลมหายใจทางปาก ภาวะหยดหายใจ (Respiratory Arrest) เปนภาวะทมการหยดการทางานของอวยวะ ในระบบทางเดนหายใจ และการไหลเวยนของโลหต สวนมากมกจะพบวามการหยดหายใจกอน เกดภาวะหวใจหยดเตน และถาไมไดรบการชวยเหลอทถกตอง จะทาใหเสยชวตได การผายปอดดวยการใหลมหายใจทางปาก เปนวธพนฐานทจาเปนตองปฏบตในเบองตน ทาไดดงน 7.1.1 ใหผปวยนอนหงายราบกบพน จดทานอนใหเหมาะสม เพอเปดทางใหมอากาศ เขาสปอดไดสะดวก โดยผปฐมพยาบาลจะอยทางดานขวา หรอดานซายบรเวณศรษะของผปวยกได ลกษณะการจดทานอนทถกตองเหมาะสมใหผปวย ดงแสดงในรปท 1.16

รปท 1.16 แสดงลกษณะการจดทานอนทถกตองเหมาะสมใหผปวย

7.1.2 ใชมอขางหนงดงคางผปวยหรอดนใตคอพรอมกบใชมออกขางดนหนาผากใหแหงน เปนวธปองกนไมใหลนตกไปอดปดทางเดนหายใจ และตองระวงไมใหนวมอทดงคางนน กดลกลงไปในสวนของเนอใตคางเพราะจะทาใหอดกนทางเดนหายใจไดโดยเฉพาะอยางยงในเดกเลก สาหรบ ในเดกแรกเกด ไมควรหงายคอมากเกนไป เพราะอาจทาใหเกดหลอดลมแฟบ และเกดอดตนทางเดนหายใจได ลกษณะการใชมอจบศรษะผปวยใหหนาแหงน ดงแสดงในรปท 1.17

รปท 1.17 แสดงการใชมอจบศรษะผปวยใหหนาแหงน

28

7.1.3 สอดนวหวแมมอเขาในปากผปวย จบขากรรไกรลางยกขนจนปากอาออก 7.1.4 ลวงเอาสงอน ๆ ทอาจมตดคางอยในปากและลาคอออกใหหมด เชน ฟนปลอมและเศษอาหาร เปนตน เพอไมใหขวางทางลม 7.1.5 ตรวจสอบการหายใจของผปวย โดยเอยงหนาหนไปทางปลายเทาผปวยใหหชดปากผปวย เพอฟงเสยงการหายใจ ตาดการเคลอนไหวของทรวงอก ถาผปวยหายใจไดเองอยางเพยงพอ ใหจดทานอนใหผปวยใหม โดยจดใหนอนตะแคงกงควาเพอนอนพก การจดทานอนใหผปวยนอนตะแคงกงควา แสดงตามขนตอนท 1 - 4 ดงแสดงในรปท 1.18

แสดงขนตอนท 1 แสดงขนตอนท 2

แสดงขนตอนท 3 แสดงขนตอนท 4

รปท 1.18 แสดงการจดทานอนใหผปวยนอนตะแคงกงควา

29

7.1.6 ถาผปวยไมหายใจ ใหปฐมพยาบาลโดยวธการผายปอดดวยการเปาปากของผปวย ผปฐมพยาบาลอาปากใหกวางหายใจเขาปอดใหเตมท มอขางหนงบบจมกผปวยใหแนนสนท สวนมออกขางหนงยงอยทคางของผปวยอย แลวจงประกบปากปดปากผปวยใหสนท พรอมกบเปาลมเขาไปเปนจงหวะประมาณ 12 - 15 ครง/นาท ในเดกเลกประมาณ 20 - 30 ครง/นาท การผายปอดดวยการเปาลมเขาปาก ดงแสดงในรปท 1.19

รปท 1.19 แสดงลกษณะการผายปอดดวยการเปาลมเขาปาก

7.1.7 ขณะทาการเปาปากผปวยตาตองเหลอบดดวยวา หนาอกผปวยมอาการขยายขนลงหรอไม หากไมมการกระเพอมขนลงอาจเปนเพราะทานอนไมดหรอมสงกดขวางทางเดนหายใจ ซงตองรบแกไขจดทาใหม และอยาใหมสงกดขวางทางเดนหายใจ การดหนาอกผปวยขยายขนลง ดงแสดงในรปท 1.20

รปท 1.20 แสดงลกษณะการดหนาอกผปวยขยายขนลง

7.1.8 ถากรณทไมสามารถอาปากของผปวยได ใหใชมอปดปากผปวยใหสนท และเปาลมเขาทางจมกแทน โดยใชวธการปฏบตในทานองเดยวกบการเปาปาก

30

7.1.9 ขณะนาสงโรงพยาบาล ใหทาการเปาปากไปดวยจนกวาผปวยจะฟน หรอเมอไดรบการชวยเหลอจากแพทยเปนทเรยบรอยแลว

7.2 การนวดหวใจภายนอก ภาวะหวใจหยดเตน หมายถง การไหลเวยนเลอดหยดลงอยางสนเชง ซงทราบไดจากการหมดสตไมมการเคลอนไหว ไมมอาการไอ คลาชพจรไมได ไมมการหายใจอยางทเปนตามปกต ภาวะหวใจหยดเตน เกดขนหลงจากภาวะหยดหายใจ คนทหยดการหายใจและหวใจหยดเตนไปแลว ยงมโอกาสฟนขนได ตองรบทาการชวยใหหวใจกลบเตนขนมาทนทดวยการนวดหวใจ มวธการปฏบตดงน 7.2.1 ใหผปวยนอนราบกบพนแขง ๆ หรอใชไมกระดานรองหลงของผปวยผปฐมพยาบาลนงคกเขาลงขางขวา หรอขางซายบรเวณหนาอกผปวย 7.2.2 คลาหาสวนลางสดของกระดกอกทตอกบกระดกซโครง โดยใชสองนวสมผสสวนลางกระดกอก ใชฝามออกขางวางไลขนมา ถาคกเขาขางขวาใชมอขวาคลาหาสวนลางของกระดกอก หากคกเขาขางซายใชมอซายคลาหาสวนลางกระดกอก ตาแหนงการวางมอเพอนวดหวใจ ดงแสดงในรปท 1.21

รปท 1.21 แสดงตาแหนงการวางมอเพอนวดหวใจ

7.1.3 วางมออกขางทบบนหลงมอทวางไวแลวในตาแหนงทถกตอง โดยเหยยดนวมอตรง และเกยวนวมอ 2 ขางเขาดวยกน เหยยดแขนตรงโนมตวตงฉากกบหนาอกผปวย ทงนาหนกลงบนแขนขณะกดหนาอกผปวยใหกระดกลดระดบลง 1.5 - 2 นวหรอ 4 - 5 ซม. เมอกดสดใหผอนมอขนทนท โดยทตาแหนงมอไมตองเลอนจากจดทกาหนด ขณะกดหนาอกนวดหวใจ และหามใชนวมอกดลงบนซโครงผปวย ลกษณะการวางมอบนหนาอกผปวย ดงแสดงในรปท 1.22

31

รปท 1.22 แสดงตาแหนงการวางมอบนหนาอกผปวย

7.1.4 ขณะทกดหนาอกแตละครงตองนบจานวนครงทกดดงน หนง และสอง และสาม และส และหา โดยกดหนาอกทกครงทนบตวเลข และปลอยมอจากการกดตอนคาวา และสลบกนไปใหไดอตราการกดประมาณ 90 - 100 ครง/นาท การกดหนาอกผปวย ดงแสดงในรปท 1.23

รปท 1.23 แสดงการกดหนาอกผปวย

7.1.5 ถาผปฏบตมคนเดยวใหนวดหวใจ 15 ครง สลบกบการเปาปาก 2 ครง ทาสลบกนเชนนจนครบ 4 รอบ แลวตรวจชพจรและการหายใจ หากคลาชพจรไมไดตองนวดหวใจตอ แตถาคลาชพจรไดและยงไมหายใจตองเปาปากตอไปอยางเดยว 7.1.6 ถามผปฏบต 2 คน ใหนวดหวใจ 5 ครง สลบการเปาปาก 1 ครง โดยขณะทเปาปาก อกคนตองหยดนวดหวใจ 7.1.7 ในกรณชวยเหลอเดกออน หรอเดกแรกเกด การนวดหวใจใหใชนวเพยง 2 นว กดบรเวณกงกลางกระดกหนาอกใหไดอตราการกด 100 - 120 ครง/นาท การนวดหวใจเดกออน ดงแสดงในรปท 1.24

32

7.1.8 การนวดหวใจไมวาผใหญ หรอเดกตองทาอยางระมดระวง และถกวธ มเชนนนอาจทาใหกระดกซโครงหก ตบแตก และมามแตกได โดยเฉพาะในเดกเลกตองใชความระมดระวงเปนพเศษ

รปท 1.24 แสดงการนวดหวใจเดกออน

33

บทสรป ไฟฟาเปนพลงงานชนดหนง มทงโทษและประโยชนในเวลาเดยวกน หากใชใหถกวธจะเกดประโยชนมากมายมหาศาล หากใชผดวธจะมโทษมากมายมหาศาลเชนเดยวกน ไฟฟาเคลอนทไดด ในวตถตวนาจาพวกโลหะชนดตาง ๆ ไฟฟาไมสามารถเคลอนทผานไปไดหรอเคลอนทไปไดลาบาก ในวตถทเปนฉนวน ไฟฟาสามารถไหลผานรางกายคนไดอยางสะดวก เกดไฟฟาดดหรอไฟฟาซอต ปรมาณกระแสทไหลผานรางกายแตกตางกน เกดอนตรายตอรางกายแตกตางกนไป กระแสไหลผานนอยเปนอนตรายนอย กระแสไหลผานมากเปนอนตรายมาก มผลทาใหเกดการบาดเจบ พการ หรอถงเสยชวต การปฏบตงานทางดานไฟฟาทปลอดภย ผใชไฟฟาจะตองทราบและเขาใจถงคณสมบต ของไฟฟา ตองระมดระวง ไมประมาท ทางานอยางเปนระบบและมความรอบคอบ คานงถงกฎแหงความปลอดภยขณะทางาน ผใชไฟฟาจงจาเปนตองเรยนรวธการใชไฟฟาอยางถกตอง และเรยนรขอควรปฏบตในการใชไฟฟาอยางถกตองปลอดภย ผประสบภยอนตรายจากกระแสไฟฟาดด สวนมากจะหมดสตไมรสกตว ซงอาจจะไมหายใจและมสภาวะหวใจหยดเตนดวย การหมดสตเชนนตองรบใหการปฐมพยาบาลทนท เพอใหปอดและหวใจทางาน เรยกการชวยเหลอนวา การปฏบตชวยฟนคนชพ (CPR) โดยวธการชวยฟนคนชพขนพนฐาน (BLS) ไดแก การผายปอดดวยการใหลมหายใจทางปาก รวมกบการนวดหวใจภายนอก กอนนาผปวยสงแพทย การชวยเหลอผประสบอนตรายจากไฟฟาเปนสงทมความจาเปนสาคญอยางยง ตองกระทาอยางถกวธ รวดเรว รอบคอบ และระมดระวง ทาใหผประสบอนตรายมโอกาสรอดพนจากอนตราย

34

หนงสออางอง

1. พนธศกด พฒมานตพงศ และคณะ (2556) งานไฟฟาและอเลกทรอนกส สานกพมพ ศนยสงเสรมอาชวะ : กรงเทพฯ 2. ไวพจน ศรธญ, วรธรรม ไชยยงค (2558) งานไฟฟาและอเลกทรอนกส สานกพมพ วงอกษร : กรงเทพฯ 3. วฑรย สมะโชคด, วรพงษ เฉลมจรตน (2548) วศวกรรมและการบรหารความปลอดภย ในโรงงาน สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย - ญปน) : กรงเทพฯ

35

แบบฝกหด หนวยท 1 เรองความปลอดภยในงานไฟฟา

******************************************************************************************* 1. สาเหตของอบตเหต (Causes of accident) มกประการ อะไรบาง จงอธบาย .....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. จงบอกประโยชนของไฟฟา ในการนาไปใชงานดานตาง ๆ มาเปนขอ ๆ .....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3. อนตรายทเกดจากไฟฟา แบงออกไดเปนกลกษณะ อะไรบาง จงอธบาย .....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

4. จงยกตวอยาง หลกการปฏบตงานทางดานไฟฟาทปลอดภย .....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

5. จงอธบายความแตกตางระหวาง ภาวะหยดหายใจ กบ ภาวะหวใจหยดเตน มาโดยสงเขป .....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

36

แนวเฉลยแบบฝกหด หนวยท 1 เรองความปลอดภยในงานไฟฟา

******************************************************************************************* 1. สาเหตของอบตเหต (Causes of accident) มกประการ อะไรบาง จงอธบาย 1. สาเหตทเกดจากคน (Human Causes) มจานวนสงทสด คอ 88 เปอรเซน ของการเกดอบตเหตทกครง ตวอยางเชน การทางานทไมถกตอง ความพลงเผลอ ความประมาท การมนสยชอบเสยงในการทางาน เปนตน 2. สาเหตทเกดจากความผดพลาดของเครองจกร (Mechanical failure) มจานวนเพยง 10 เปอรเซน ของการเกดอบตเหตทกครง ตวอยางเชน สวนทเปนอนตรายของเครองจกรไมมเครองปองกน เครองจกรเครองมอหรออปกรณตาง ๆ ชารดบกพรอง รวมถงการวางผงโรงงานไมเหมาะสม สภาพแวดลอมในการทางานไมปลอดภย เปนตน 3. สาเหตทเกดจากดวงชะตา (Acts of God) มจานวนเพยง 2 เปอรเซน เปนสาเหตทเกดขนโดยธรรมชาตนอกเหนอการควบคมได เชน พาย นาทวม ฟาผา เปนตน

2. จงบอกประโยชนของไฟฟา ในการนาไปใชงานดานตาง ๆ มาเปนขอ ๆ 1. ใหความรอน โดยเปลยนพลงงานไฟฟาใหเปนความรอน เชน เตาไฟฟา เตาอบ เตารดไฟฟา หมอหงขาวไฟฟา เครองเปาผม และหวแรงบดกร เปนตน 2. ใหความเยน โดยเปลยนพลงงานไฟฟาใหเปนความเยน เชน ตแชเขง ตเยน ตนาเยน และเครองปรบอากาศ เปนตน 3. ใหพลงงานกล โดยเปลยนพลงงานไฟฟาใหเปนพลงงานกล เชน มอเตอร พดลม สวานไฟฟา เครองซกผา และเครองดดฝน เปนตน 4. ใหอานาจแมเหลก โดยเปลยนพลงงานไฟฟาใหเปนสนามแมเหลก เชน กระดงไฟฟา หมอแปลงไฟฟา ลาโพง และแมเหลกไฟฟา เปนตน 5. ใหแสงสวาง โดยเปลยนพลงงานไฟฟาใหเปนแสงสวาง เชน ไฟฉาย หลอดไฟฟา และการเกดประกายไฟจากการเชอมไฟฟา เปนตน 6. ใหความสะดวกสบาย โดยจายพลงงานไฟฟาไปใหอปกรณอเลกทรอนกส ทาใหเกดการทางานในอปกรณอเลกทรอนกสชนดตาง ๆ เชน เครองรบวทย เครองรบโทรทศน เครองขยายเสยง เครองเลนวดทศน คอมพวเตอร โทรศพท และวทยสอสาร เปนตน

37

แนวเฉลยแบบฝกหด (ตอ) หนวยท 1 เรองความปลอดภยในงานไฟฟา

******************************************************************************************* 3. อนตรายทเกดจากไฟฟา แบงออกไดเปนกลกษณะ อะไรบาง จงอธบาย อนตรายทเกดจากไฟฟาแบงออกไดเปน 2 ลกษณะ คอ 1. ไฟฟาชอต หรอเรยกอกชอวาไฟฟาลดวงจร คอ สภาวะทกระแสไฟฟาไหลไดครบวงจร โดยไมผานอปกรณไฟฟา เครองใชไฟฟา หรอภาระ (Load) ผลของไฟฟาชอตจะทาใหเกดความรอนสง เมอความรอนถงจดลกไหม ทาใหเกดเพลงไหมขนได 2. ไฟฟาดด คอ สภาวะทกระแสไฟฟาไหลผานรางกายมนษยครบวงจร จะกอใหเกดอาการเกรงของกลามเนอ จนรางกายมนษยไมสามารถดนหรอสะบดใหหลดออกจากไฟฟาได หรอถงเสยชวตได

4. จงยกตวอยาง หลกการปฏบตงานทางดานไฟฟาทปลอดภย 1. คานงถงกฎแหงความปลอดภยทกครง ขณะทางานหรอซอมบารงเครองใชไฟฟา อปกรณไฟฟา และอยาทางานดวยความประมาท 2. กอนการปฏบตงานเกยวกบไฟฟา ตองถอวาเครองใชไฟฟา อปกรณไฟฟาเหลานนมไฟฟาจายอย ตองตรวจสอบจนแนใจกอนวาไมมไฟฟาจายใหแลว ตดไฟฟาทกครงกอนการปฏบตงาน 3. จะปฏบตงานเกยวกบไฟฟาเรองใด ตองมความรความเขาใจในเรองนนกอนการปฏบตงาน 4. อปกรณและเครองมอทใชในการปฏบตงาน หากชารดหรอไมสมบรณไมควรนามาใชงาน 5. อยาปฏบตงานเมอรสกเหนอย ออนเพลย งวงนอน หรอรบประทานยาทาใหเกดอาการงวงซม 6. อยาปฏบตงานในขณะมอเปยกนา หรอยนอยบนพนทเปยกนา

38

แนวเฉลยแบบฝกหด (ตอ) หนวยท 1 เรองความปลอดภยในงานไฟฟา

******************************************************************************************* 5. จงอธบายความแตกตางระหวาง ภาวะหยดหายใจ กบ ภาวะหวใจหยดเตน มาโดยสงเขป ภาวะหยดหายใจ (Respiratory Arrest) เปนภาวะทมการหยดการทางานของอวยวะในระบบทางเดนหายใจ และการไหลเวยนของโลหต สวนมากมกจะพบวามการหยดหายใจกอนเกดภาวะหวใจหยดเตน และถาไมไดรบการชวยเหลอทถกตอง จะทาใหเสยชวตไดการผายปอดดวยการใหลมหายใจทางปาก เปนวธพนฐานทจาเปนตองปฏบตในเบองตน ภาวะหวใจหยดเตน หมายถง การไหลเวยนเลอดหยดลงอยางสนเชง ซงทราบไดจากการหมดสตไมมการเคลอนไหว ไมมอาการไอ คลาชพจรไมได ไมมการหายใจอยางทเปนตามปกต ภาวะหวใจหยดเตน เกดขนหลงจากภาวะหยดหายใจ คนทหยดการหายใจและหวใจหยดเตนไปแลว ยงมโอกาสฟนขนได ตองรบทาการชวยใหหวใจกลบเตนขนมาทนทดวยการนวดหวใจ

39

แบบฝกหด หนวยท 1 เรองความปลอดภยในงานไฟฟา

******************************************************************************************* ตอนท 2 ใหนกเรยนใสเครองหมาย หนาขอความทเหนวาถกตอง หนาขอความทเหนวาผด ................1. อนตราย (Danger) หมายถงระดบความรนแรงทเปนผลเนองมาจากอบตเหต ................2. ความผดพลาดของเครองจกร เปนสาเหตของการเกดอบตเหตทสงทสด ................3. ไฟฟาชอตเรยกอกชอวาไฟฟาลดวงจร ................4. สภาวะทกระแสไฟฟาไหลผานรางกายมนษยครบวงจร เรยกวาไฟฟาดด ................5. รางกายของมนษยเปนตวนาไฟฟาเชนเดยวกบตวนาอน ๆ ................6. ถาปรมาณกระแสไฟฟาไหลผานรางกาย 1 - 4.3 แอมแปร (A) อาจทาใหเสยชวตได ................7. กอนใชเครองใชไฟฟา ผใชตองอาน ศกษาคมอแนะนาการใชงานใหเขาใจ และปฏบตตามคาแนะนาอยางเครงครด ................8. อยาปฏบตงานเกยวกบไฟฟา เมอรสก เหนอย ออนเพลย งวงนอน ................9. การปฏบตงานเกยวกบไฟฟาแตละครง ควรมผปฏบตงานเพยงคนเดยว ................10. ภาวะหยดหายใจ (Respiratory Arrest) เปนภาวะทหวใจหยดการทางานชวขณะ

40

แนวเฉลยแบบฝกหด หนวยท 1 เรองความปลอดภยในงานไฟฟา

******************************************************************************************* ตอนท 2 ใหนกเรยนใสเครองหมาย หนาขอความทเหนวาถกตอง หนาขอความทเหนวาผด ............1. อนตราย (Danger) หมายถงระดบความรนแรงทเปนผลเนองมาจากอบตเหต ............2. ความผดพลาดของเครองจกร เปนสาเหตของการเกดอบตเหตทสงทสด ............3. ไฟฟาชอตเรยกอกชอวาไฟฟาลดวงจร ............4. สภาวะทกระแสไฟฟาไหลผานรางกายมนษยครบวงจร เรยกวาไฟฟาดด ............5. รางกายของมนษยเปนตวนาไฟฟาเชนเดยวกบตวนาอน ๆ ............6. ถาปรมาณกระแสไฟฟาไหลผานรางกาย 1 - 4.3 แอมแปร (A) อาจทาใหเสยชวตได ............7. กอนใชเครองใชไฟฟา ผใชตองอาน ศกษาคมอแนะนาการใชงานใหเขาใจ และปฏบตตามคาแนะนาอยางเครงครด ............8. อยาปฏบตงานเกยวกบไฟฟา เมอรสก เหนอย ออนเพลย งวงนอน ............9. การปฏบตงานเกยวกบไฟฟาแตละครง ควรมผปฏบตงานเพยงคนเดยว ............10. ภาวะหยดหายใจ (Respiratory Arrest) เปนภาวะทหวใจหยดการทางานชวขณะ

41

ใบมอบงานชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกส สอนครงท 1รหสวชา 2100 - 1006 จานวน 4 ชวโมงหนวยท 1 ความปลอดภยในงานไฟฟา ชองาน อภปรายเรองความปลอดภยในงานไฟฟา ******************************************************************************************* จดประสงคเชงพฤตกรรม 1. ใหนกเรยนอภปรายเรองความปลอดภยในงานไฟฟา 2. ใหนกเรยนแบงกลม ๆ ละ 4 - 5 คน อภปรายเกยวกบความปลอดภยในงานไฟฟาพรอมทงนาเสนอสรปจากแนวคดของกลม

สอการเรยน เครองมอ อปกรณ 1. ใบความร เรองความปลอดภยในงานไฟฟา 2. สอของจรง 3. แผนใสสาหรบนาเสนอ/Power Point 4. เครองคอมพวเตอร 5. เครองฉายโปรเจกเตอร 6. โทรทศน

ลาดบขนการดาเนนงาน 1. แบงกลมตามความสมครใจกลมละ 4 - 5 คน 2. แตละกลมอภปรายแนวคดเกยวกบความปลอดภยในงานไฟฟา 3. ใหแตละกลมนาเสนอผลการอภปรายแนวคดเกยวกบความปลอดภยในงานไฟฟาหนาชนเรยนตามแบบประเมนผลใบงาน

เกณฑการประเมน คะแนนรวมตามแบบประเมนผลใบงาน ไมตากวารอยละ 60

42

แบบประเมนผลชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกส สอนครงท 1รหสวชา 2100 - 1006 จานวน 4 ชวโมงหนวยท 1 ความปลอดภยในงานไฟฟา ชองาน อภปรายเรองความปลอดภยในงานไฟฟา *******************************************************************************************

แผนกวชาชางอเลกทรอนกส หวขออภปราย.........................................................ตามใบงานท................คาบท................ถงคาบท................ ชอกลม................................................................ชอสถานศกษา.............................................................................. วนท...........เดอน..........................................พ.ศ. 25..................ชน ปวช. ............................................................. สมาชกกลม 1...................................................2..................................................3.................................................. 4...................................................5..................................................

รายการประเมน คะแนนเตม ผลคะแนน1. การแบงหนาท 10 2. การทางานเปนทม 10 3. ความรบผดชอบ 10 4. การอภปรายกลม 10 5. การแสดงความคดเหน 10 6. ความพรอมในการนาเสนอ 10 7. บคลกในการนาเสนอ 10 8. ความชดเจนของการนาเสนอ 10 9. การตอบขอซกถาม 10 10. การสรปประเดนสาคญ 10

รวมคะแนนทได 100

หหมายเหต ผลคะแนน ด = 9 - 10 ,ปานกลาง = 7 - 8 ลงชอ.............................................ผประเมน พอใช = 5 - 6 ,ปรบปรง 3 = 4 (นายปรดา ศรลาศกด) คะแนนเตมรวม 100 คะแนน .........../ .........../ ...........

43

แบบสงเกตพฤตกรรมการเรยนรรายบคคล คาชแจง ใหทาเครองหมาย / และหากนกเรยนมพฤตกรรมนน ลงในชองรายการ

ท

ชอ-นามสกล

พฤตกรรม

รวม ความสนใจ การแสดง

ความคดเหน

การตอบคาถาม

การยอมรบฟงคนอน

ทางานตามทมอบหมาย

4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 11 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

เกณฑการวดผล ใหคะแนนระดบคณภาพของแตละพฤตกรรมดงน ดมาก = 4 สนใจฟง ไมหลบ ไมพดคยในชน มคาถาม ตอบคาถามถก ทางานสงตามเวลา ด = 3 พฤตกรรมการแสดงออกอยในเกณฑประมาณ 70 เปอรเซน ปานกลาง = 2 พฤตกรรมการแสดงออกอยในเกณฑประมาณ 50 เปอรเซน ปรบปรง = 1 เขาชนเรยน แตการแสดงออกนอยมาก สงงานไมครบ สงงานไมตรงเวลา

ลงชอ.............................................ผสงเกต (นายปรดา ศรลาศกด) .........../ .........../ ...........

44

บนทกหลงการสอนชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกส สอนครงท 1รหสวชา 2100 - 1006 จานวน 4 ชวโมงหนวยท 1 ความปลอดภยในงานไฟฟา ชองาน อภปรายเรองความปลอดภยในงานไฟฟา *******************************************************************************************

บนทกหลงการสอน วน........................วนท................เดอน...........................................พ.ศ. ........................สอนครงท........................ ผลการใชแผนการจดการเรยนร ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ปญหาและอปสรรค ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... แนวทางแกไขและขอเสนอแนะ ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ลงชอ.............................................ครผสอน (นายปรดา ศรลาศกด) .........../ .........../ ...........

45

บนทกหลงการสอน (ตอ)ชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกส สอนครงท 1รหสวชา 2100 - 1006 จานวน 4 ชวโมงหนวยท 1 ความปลอดภยในงานไฟฟา ชองาน อภปรายเรองความปลอดภยในงานไฟฟา *******************************************************************************************

บนทกหลงการสอน ชอผสอน............................................................................รหส 2100 - 1006 งานไฟฟาและอเลกทรอนกส ภาคเรยนท.........................................................ปการศกษา..................................................................................

หองเรยน วน/เดอน/ป เวลา บนทกความคดเหน หมายเหต

ลงชอ.............................................ครผสอน (นายปรดา ศรลาศกด) .........../ .........../ ...........

46

บนทกหลงการสอน (ตอ)ชอวชา งานไฟฟาและอเลกทรอนกส สอนครงท 1รหสวชา 2100 - 1006 จานวน 4 ชวโมงหนวยท 1 ความปลอดภยในงานไฟฟา ชองาน อภปรายเรองความปลอดภยในงานไฟฟา *******************************************************************************************

บนทกหลงการสอน ขอเสนอแนะของหวหนาแผนก ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ลงชอ............................................. (………………………………………) .........../ .........../ ........... ขอเสนอแนะของรองผอานวยการฝายวชาการ ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ลงชอ............................................. (………………………………………) .........../ .........../ ........... ขอเสนอแนะของผอานวยการ ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ลงชอ............................................. (………………………………………) .........../ .........../ ...........

47

แบบทดสอบหลงเรยน หนวยท 1 เรองความปลอดภยในงานไฟฟา

******************************************************************************************* คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมายกากบาท (X) ลงในกระดาษคาตอบ ก , ข , ค และ ง ทเปนคาตอบทถกตองทสดเพยงคาตอบเดยว

1. การสมผสไฟฟาในลกษณะใด เปนการสมผสไฟฟาโดยออม ก. ขณะอาบนาดวยเครองทานาอน ข. ขณะเสยบปลกเครองใชไฟฟา ค. ขณะซอมเครองใชไฟฟา ง. ถกทกขอ 2. ขอใดคอสงสาคญทตองคานงถงเปนอนดบแรกในการปฏบตงานดานไฟฟา ก. ความปลอดภย ข. ความสะดวก ค. ความคมคา ง. ความประหยด 3. ขอใดคอสงสาคญทควรปฏบต กอนการปฏบตงานเกยวกบไฟฟา ก. ศกษาขอมลใหเขาใจ ข. แขวนปายเตอน ค. ตดกระแสไฟฟา ง. ไมมขอใดถก 4. ขอใดไมใช วธการชวยเหลอผประสบอนตรายจากไฟฟาดด ก. รบดงผประสบอนตรายออก ข. หาทางตดทางเดนของไฟฟา ค. แจงการไฟฟาทรบผดชอบใหทราบโดยเรว ง. ใชขวานดามไมตดสายไฟ

48

5. ในกรณทมผประสบอนตรายกบสายไฟฟาแรงสง ผใหความชวยเหลอควรปฏบตอยางไร ก. ตดสวตชตดวงจรอตโนมตหรอสวตชประธาน ข. ลากตวผประสบอนตรายใหพนจากสงทมไฟฟา ค. ใชไมแหงเขยสายไฟฟาใหหลดพนออกจากตวผประสบอนตราย ง. พยายามหลกเลยงอยาเขาไปใกลและรบแจงการไฟฟาทรบผดชอบ 6. ขอใดหมายถงเหตการณทเกดขนโดยมไดวางแผนไวลวงหนา ก. Safety ข. Accident ค. Danger ง. Damage 7. ขอใดคอ สาเหตของการเกดอบตเหตทสงทสด ก. คน ข. เครองจกร ค. ภยธรรมชาต ง. ดวงชะตา 8. เตาไฟฟา เตาอบ เตารดไฟฟา หมอหงขาวไฟฟาเปนการใชประโยชนจากไฟฟาในดานใด ก. ความรอน ข. พลงงานกล ค. อานาจแมเหลก ง. แสงสวาง 9. สภาวะทกระแสไฟฟาไหลไดครบวงจร โดยไมผานอปกรณไฟฟา เครองใชไฟฟา หรอภาระ (Load) คอขอใด ก. ไฟฟากระแสตรง ข. ไฟฟาชอต ค. ไฟฟาดด ง. ไฟฟารว

49

10. ขอใดตอไปน เปนการสมผสไฟฟาโดยตรง ก. A ถกฟาผาทกลางหลง ข. B ถกไฟดดขณะเปลยนลวดเชอม ค. C โดนไฟดดตอนใชไขควงซอมปลกไฟ ง. D โดนไฟดดเพราะไมไดสวมรองเทาปฏบตงาน

50

แบบทดสอบหลงเรยน หนวยท 1 เรองความปลอดภยในงานไฟฟา

*******************************************************************************************

กระดาษคาตอบ แบบทดสอบหลงเรยนขอ ก ข ค ง1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

สรปคะแนนสอบหลงเรยน 10

51

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน หนวยท 1 เรองความปลอดภยในงานไฟฟา

*******************************************************************************************

เฉลยขอท 1 เฉลยขอท 2 เฉลยขอท 3 เฉลยขอท 4 เฉลยขอท 5ตอบ ก. ตอบ ก. ตอบ ค. ตอบ ก. ตอบ ง.

เฉลยขอท 6 เฉลยขอท 7 เฉลยขอท 8 เฉลยขอท 9 เฉลยขอท 10ตอบ ข. ตอบ ก. ตอบ ก. ตอบ ข. ตอบ ค.