ประเพณีแห่น้ำขึ้นโฮง

สมาชกกลม

๑. เดกชายนรศ ระงบใจ

๒. เดกชายธนายทธ นามกร

๓. เดกหญงศศนภา พงศพนธ

ประเพณแหนาขนโฮง สรงนาเจาหมนดง จดขน วนท 18-19 เมษายน ของทกป เพอเปนการยกยองเชดชเกยรต

“เจาหมนดงนคร” ผสรางเมองดง ซงมความเกงกลาทางดานการสรบ เชยวชาญในการจบชาง และใชชางศก ภายหลงตองยอมรบโทษประหาร เพอแสดงความซอสตย และจงรกภกดตอพระเจาตโลกราช เมอประมาณป พ.ศ. 2012

ตอมาชาวบานไดจดพธบวงสรวงเจาหมนดงดวยการจดขบวนชางทตกแตงอยางสวยงาม โดยจดเรมตนขบวนทโรงเรยนบานตกเนองจากเดมนนศาลตงอยทน(กอนหนานนประมาณ 500 กวาป เดมศาลตงอยในบรเวณโรงเรยนบานตก เนองจากปจจบนมการเปลยนแปลงมากขน มการสรางอนเสาวรยเจาพอเมองดง สรางศาลขนใหม 2 ท คอท อบต.บานตก กบทอนามยบานตก ซงกประมาณ 10 ป) ผานหมบานไปไหวศาลเจาพอขาวมง และไปลานอนสาวรยเจาหมนดง เพอท าพธบวงสรวง สกการะ อนสาวรยเจาพอเมอง ต าบลบานตก อ าเภอศรสชนาลย

จงหวดสโขทย จดขนเปนครงท 535 ครงแลว หลายคนมาบนบานท

อนสาวรยเจาหมนดง และแกบนดวย การชกมวย เนองดวยเจาหมนดงเปนนกตอส

ชายชาตนกรบ คนสมยกอนวดความมฝมอ ดวยการตอส ความแขงแกรงและมหรสพ

ทกครงจะขาดเวทมวยไปไมได

ประเพณแหนาขนโฮง สรงนาเจาหมนดง

การแหรดน าเจาพอเมองดง การแสดงพนบานทหาชมไดยาก การละเลนพนบาน การจ าหนายผลไม

และสนคาพนเมอง

ประเพณแหน าขนโฮง สรงน าเจาพอเมองดง เปนประเพณทส าคญของชาวต าบลบานตก ทในอดตเปนทตงของอ าเภอดง(ศรสชนาลย) โดยประเพณดงกลาวแสดงใหเหน ถงชวตความผกพนระหวางคนกบชางและเพอสกการะเจาหมนดง(ทหารเอกของพระเจาตโลกราช ผครองเมองเชลยง) ส าหรบงานประเพณแหน าขนโฮง สรงน าเจาพอเมองดงนน (ค าวาโฮงในภาษาเหนอ แปลวา ศาล) จะเรมตนหลงจากวนสงกรานต 7 วน โดยเจาของชางและควาญชางจะท าการอาบน าใหชาง จากนน จะมพธบายศรสขวญตอหนาชาง และกราบเทาชางเพอทดแทนบญคณทท างานหนกมาตลอดป

ประเพณแหนาขนโฮง ศรสชนาลย จงหวดสโขทย

จะเหนวาชาวต าบลบานตกสวนมากจะสวมใสเสอมอฮอมกนซะสวนใหญ อกอยาง เพอรกษา

ประเพณดงเดมไวใหรนลกรนหลานไดสบตอกนตอไป เพราะสมยนหนมๆ สาวๆ สวนใหญจะเขาไปท างานในเมองกนหมด อาจจะท าใหประเพณนลมเลอนตอไปภายภาคหนา ชาวต าบลบานตกอยากจะอนรกษวฒนธรรมแบบนไวใหยาวนานทสด

เชญชมประเพณ แหนาขนโฮง เจาพอเมองดง ต.บานตก อ.ศรสชนาลย จ.สโขทย

ประวตของเจาหมนดงเมอปพ.ศ. ๑๙๓๑ พระเจาแสนเมองมา พระเจาแผนดนเชยงใหม เสดจประพาสปาลาสตว ไดหลงทางไปยงปาบานแมวางไปไดลกสาว นายต าบลแมวางเปนชายาลบๆ ชอวา“ ศรวรรณ ” ตอมาไดใหก าเนดลกชาย คนหนงชอวา“ ดง” เพราะชอบนอนในกระดง เมออายได ๑๔ ป พญาแสนหลวงผเปนลงหาง ๆ ไดน าหนดงไปกราบถวายตวกบพระมารดาของเจาแสนเมองมา พออายได ๑๖ ปไดเรยนจบสนทางอกษร ศาสตร นตศาสตรธรรมนญศาสตร ดวยทรงมพระปรชาสามารถมาตงแตทรงพระเยาว อกทงไดศกษาเพลงอาวธ ทงอาวธสน และอาวธยาว

(ตอ) เมอทรงเจรญพรรษาไดสยมพร(แตงงาน)กบนางศรเมองลกสาวพญาสามลานปพ.ศ. ๑๙๕๒ เจาเมอง เขลางคละกอนนครลาปางพลาลยลง พระบดาโปรดใหไปครองเมองเขลางคเมออายได 20 ปไดออกรบครงแรกกบทพอยธยาทกรงสโขทย ไดรบชยชนะ อยางงดงามอกทงไดชวย ชวตพระราชบดา ใหรอดพนจาก เงอมมอขาศก ปพ.ศ. ๑๙๕๔ พระเจาแสนเมองมาพระราชบดาสวรรคต พระเจาสามฝงแกนขนครองราชยบลลงก เชยงใหมไดเกดการแยงชงราชบลลงกกนระหวางราชโอรสตางพระมารดากนทง ๑๐ องคทาวลกราชโอรสองคทหกไดจบพระราชบดาเจาสามฝงแกนโดยเนรเทศไปไวทเมองสาด เขตไทยใหญ แลวสถาปนาตนเองขนเปนพระเจาแผนดนพระนามวา“ พระเจาตโลกราช”

(ตอ) ในรชสมยนกรงศรอยธยากบแผนดนเชยงใหมเกดแยงชงเมองเชลยงกน

(ปจจบนคอศรสชนาลย)ผลดกนครอบครองอยหลายครง เจาหมนดงนครไดรบโปรดเกลาแตงตงใหเปนแมทพฝายเหนอรบกบทพกรงศรอยธยา เจาหมนดงนครไดรบการโปรดเกลาใหครองเมองเชลยงเพอเปนเมองหนาดานไวยนทพฝายใต ทแหงนคอเมองดงนคร (ปจจบนอยทคอเวยงหวบานแมกระตอม ต าบลสระลอย ซงปรากฏรองรอยเมองโบราณอย) สองครงในระหวางเดนทพไปมาหลายครงนเจาหมนดงนคร ไดสรางทพกทพอนแขงแกรงขน

(ตอ) ปพ.ศ. ๒๐๑๑ พระเจาตโลกราชมรบสงใหเจาหมนดงนครไปชวยราชการ

ทเมองเชยงใหมโดยมหมายใหนาพระแกวมรกตไปเชยงใหมดวย พระแกวมรกตนตกมาอยในเขลางคละกอนเมอปพ.ศ.๑๙๗๙ ประดษฐานอยในเขลางคละกอนนครลาปาง ๓๒ ปในป พ.ศ.๒๐๑๔ พระเจากรงศรอยธยา และพระเจาเชยงใหม ทรงมไมตรตอกน ทรงคนเมองเชลยงใหอยธยา เจาหมนดงนครไดถอยมาตงเมองเชยงชนเปนเมองหนาดานตดกบเมองเชลยง(เมองเชยงชนปจจบนคอ เมองลอง)

(ตอ) ปพ.ศ. ๒๐๑๗ ชวงทเจาหมนดงนครครองเมองเชยงชนพระเจาตโลกราช

ทรงทราบขาววาเจาหมนดงนครคบหากบออกญากลาโหมขนนางผใหญฝายทหารกรงศรอยธยา มการไปมาหาสกนเสมอเกดระแวงพระทยวาพระปตลาเจาหมนดงนครจะคดกบฏ จงมสาสนใหมาเขาเฝาทเมองเชยงใหม เจาหมนดงนครไดปรกษากบพระชายาและพระราชโอรสเจาหาญและคณะกรมการเมองทงหมดตางกลงความเหนเปนเอกฉนท รองขอไมใหเจาหมนดงนครไปเขาเฝาหากพระเจาตโลกราชยกทพมา พวกตนจะอาสาตทพเชยงใหมใหแตกพายหรออยางนอยทสดปองกนเมองเอาไวไดแตเจาหมนดงนครทรงยดมนในความซอสตยสจรตไมท าการเยยงกบฏ

ขาไทธเบศนใด ตายเพอภกดโดย

คอคนอยเปนใน ปรโลกนางฟาลอม ทวยใดเจาเกอโภค ครนบถวลภกด ชพยนอยแสนป ตายกคอไดเขา ใดกด ชอพรอม อธโลก เลอศอนทร ภมม แดเจา เปนคตายนา กองนา นรกกานต

(ตอ) เมอขนไปเขาเฝาทเชยงใหมจงถกจบประหารโดยไมมการสอบสวนความผด นาเสยดาย

นกรบฝมอนาม อโฆษทรบชนะมาทกสารทศเปน ทครนครามในพระปรชาสามารถ ของอรราชศตร ตองมายอมแพตอประกาศตเจาเหนอหวเพอธ ารงรกษาไวซงความสตยยงกวาชวต

ประเพณแหน าขนโฮง สรงน าเจาหมนดงจดขนทต าบลบานตก อ าเภอศรสชนาลย

จงหวดสโขทย ซงในอดตเคยเปนทตงของเมองดง(กอนจะเปลยนมาเปนศรสชนาลยในปจจบน) ในวนท 17 -19 เมษายน ของทกปเนองจากเชอกนวาวนทเจาหมนดงถกประหารหลงจากวนสงกรานตประมาณ 7 วน ในปนชวงวนท 17 มกจกรรม คอกลางวนมการประกวดไกชน กลางคนมมหรสพ วนท 18 ตอนเชามการตรวจสขภาพชาง ทต าบลบานตก

วนท 19 ตอนบายแหขบวนชางจากโรงเรยนบานตก (เดมศาลตงอยทน) เสรจพธมมวย และมหรสพตาง ๆ

ชาวตาบลบานตก อ.ศรสชนาลย จงหวดสโขทย จดงานอยางยงใหญ ดวยความรวมมอรวมใจ

ของทกภาคสวนททาใหงานประเพณ “แหนาขนโฮง สรงนาเจาหมนดง”อยางสวยงาม และสรางความประทบใจใหกบประชาชนในหมบานและตาบลขางเคยง แมจะมจานวนชาง รวมขบวนจานวนเชอกนอยลง

ผอ านวยการโรงเรยนบานตก นายสมานทองแจน

คณะคร - นกเรยนโรงเรยนบานตก

ชมชนบานตก

และ

phc62chonburi.com

siam1.com

sisatchanalai.com

sukhothaiphoto.com

utdhome.com

ขอขอบคณ