หน่วยที่ 13 - Sukhothai Thammathirat Open University · Web viewหน วยท 1...

หนวยท 1แนวคดนเทศศาสตรศกษา

ผชวยศาสตราจารย ดร.ธตพฒน เอยมนรนดร

ชอ ผชวยศาสตราจารย ดร.ธตพฒน เอยมนรนดรวฒ ค.บ.(เทคโนโลยและนวตกรรมทางการศกษา)

วทยาลยครจนทรเกษมนศ.บ.(นเทศศาสตร เนนดานการโฆษณา)มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชนศ.ม.(นเทศศาสตรธรกจ) มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย Ph.D. (Development

Communication) University of the Philippines Los

Baños(UPLB),

นเทศศาสตรศกษา

หนวยท 1แนวคดนเทศศาสตรศกษา

ตอนท 1.1 พฒนาการและแนวคดนเทศศาสตรศกษา1.1 1 พฒนาการของการศกษานเทศศาสตร1.1.2 ความหมาย ความสำาคญ วตถประสงคนเทศศาสตร

ศกษา 113. . ศาสตรและการแสวงหาความรนเทศศาสตรศกษา

ตอนท 1.2 ขอบขายและกระบวนการศกษานเทศศาสตรศกษา1.2.1 ขอบขายการศกษานเทศศาสตรศกษา1.2.2 กระบวนการนเทศศาสตรศกษา

แนวคด1. พฒนาการการศกษาดานนเทศศาสตรในประเทศไทยและตาง

ประเทศ การศกษาความเปนไปไดในการเปดหลกสตรนเทศศาสตรมหาบณฑต สาขาวชานเทศศาสตร งานวจยการเปดสอนสาขาวชานเทศศาสตรในระบบการศกษาทางไกล การตอบสนองความตองการของผเรยนทมหลากหลาย รวมทงทศทางการจดการศกษาดานนเทศศาสตรมแนวโนมทจะเปนแบบบรณาการ หรอ องครวมมากขน จงทำาใหเกดการจดการศกษาชดวชานเทศศาสตรศกษา2. ขอบขายการศกษานเทศศาสตรศกษาม 5 แนวทาง ไดแก การ

ศกษาโดยใชทฤษฎการสอสาร การศกษากระบวนการสอสาร การศกษางานในวชาชพนเทศศาสตร การศกษาการประยกตใชการส อ ส า ร แ ล ะ ก า ร บ ร ณ า ก า ร จ า ก ห ล า ย ศ า ส ต ร 3. กระบวนการศกษานเทศศาสตรศกษาม 3 ขนตอน คอ ขน

วางแผนการศกษานเทศศาสตรศกษา ข น เ ก บ ร ว บ ร ว ม แ ล ะวเคราะหขอมลนเทศศาสตรศกษา ขนรายงานและเผยแพรผลการศ ก ษ า

วตถประสงคเมอศกษาหนวยท 1 จบแลว นกศกษาสามารถ1. อ ธ บ า ย พ ฒ น า ก า ร ก า ร ศ ก ษ า น เ ท ศ ศ า ส ต ร ไ ด

2

นเทศศาสตรศกษา

2. อ ธ บ า ย แ น ว ค ด น เ ท ศ ศ า ส ต ร ศ ก ษ า ไ ด 3. อธบายลกษณะของศาสตรและการแสวงหาความรนเทศศาสตร

ศ ก ษ า ไ ด 4. กำาหนดขอบขายการศกษาดานนเทศศาสตรตามความสนใจของ

ต น เ อ ง ไ ด 5. ดำาเนนการศกษาตามกระบวนการศกษาดานนเทศศาสตรตาม

ค ว า ม ส น ใ จ ข อ ง ต น เ อ ง ไ ด

ตอนท 1.1 พฒนาการและแนวคดนเทศศาสตรศกษา

โปรดอานแผนการสอนประจำาตอนท 1.1 แลวจงศกษาเนอหาสาระ พรอมป ฏ บ ต ก จ ก ร ร ม ใ น แ ต ล ะ เ ร อ ง

3

ห ว เ ร อ ง1.1 1 พฒนาการของการศกษานเทศศาสตร1.1.2 ความหมาย ความสำาคญ และวตถประสงคนเทศศาสตร

ศกษา 113. . ศาสตรและการแสวงหาความรน เทศศาสตรศกษา

แ น ว ค ด1. จากพฒนาการการศกษาดานนเทศศาสตรในตางประเทศ

และในประเทศไทย การศกษาความเปนไปไดในการเปดหลกสตรนเทศศาสตรมหาบณฑต สาขาวชานเทศศาสตร งานวจยการเปดสอนสาขาวชานเทศศาสตรในระบบการศกษาทางไกล การตอบสนองความตองการของผเรยนทมหลากหลาย รวมทงทศทางการจดการศกษาดานนเทศศาสตรมแนวโนมทจะเปนแบบบรณาการ หรอ องครวมมากขน จงทำาใหเกดการจดการศ ก ษ า ช ด ว ช า น เ ท ศ ศ า ส ต ร ศ ก ษ า

2. นเทศศาสตรศกษา หมายถง การนำาความร แนวคด หลกการ ทฤษฎ การวจยดานนเทศศาสตรและทเกยวของมาศกษา บรณาการ ประยกตใช หรอสรางองคความรใหมดานนเทศศาสตร หรอการสอสารตามความสนใจของนกศกษา นเทศศาสตร ศกษามวตถประสงคของการศกษาเพอบรรยาย อธบาย และทำานาย และนเทศศาสตรศกษามความสำาคญตอการพฒนาการวชาชพ วชาการ และการประยกตใชอยางบรณาการในงานน เ ท ศ ศ า ส ต ร

3. ศาสตร คอ วธการวเคราะหทเปนระบบ เปนเหตเปนผลและเปนวตถวสย (objective) เพอทจะบรรยาย อธบาย และทำานายป ร า ก ฏ ก า ร ณ ท ส า ม า ร ถ ส ง เ ก ต ไ ด

วตถประสงค

นเทศศาสตรศกษา

เร องท 1.1.1 พฒนาการของการศ กษาน เ ท ศ ศ า ส ต ร

แนวคดการจดการศกษาชดวชานเทศศาสตรศกษา หลกสตรนเทศศาสตรมหาบณฑตของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชเกดจากการศกษาพฒนาการการศกษานเทศศาสตรในตางประเทศและในประเทศไทยและเปนการตอบสนองความตองการของผเรยนโดยยดผเรยนเปนศนยกลางตามหลกการจ ด ก า ร ศ ก ษ า

พฒนาการการศกษานเทศศาสตรในตางประเทศการจดการศกษาดานนเทศศาสตรในตางประเทศเรมตนจากการจดการ

ศกษาดานหนงสอพมพและวารสารศาสตรกอน ตอมาหลงสงครามโลกครงท 2 การศกษาในดานนจงไดขยายตวตามสอมวลชนประเภทวทยและโทรทศน

มาเปนการศกษาดานการสอสารมวลชนและนเทศศาสตร การศกษาดานน เทศศาสตรย คใหมในสหรฐอเมรกาเร มจากการก อต งคณะวชาการหนงสอพมพขนในมหาวทยาลยโคลมเบย ในป พ.ศ 2446. (ค.ศ 11

903) โดยเงนทนจำานวน 25. ลานเหรยญ จากการบรจาคของนายโจเซฟ พลตเซอรโดยมวตถประสงคเพอตองการใหนกหนงสอพมพไดรบการอบรมและฝกฝนใหเปนนกวชาชพเชนเดยวกบแพทยและทนายความ นบตงแตนนเปนตนมา มหาวทยาลยตางๆ ในสหรฐอเมรกากไดเปดสอนหลกสตรวชาการหนงสอพมพขน เชน มหาวทยาลยอลนอย มหาวทยาลยวสคอนซน มหาวทยาลยมสซร จากการสำารวจ พ.ศ 2496. (ค.ศ1953. ) พบวา มหลกสตรทางดานการหนงสอพมพ วารสารศาสตร และสอสารมวลขน

4

นเทศศาสตรศกษา

ในมหาวทยาลและวทยาลยตางๆ ในสหรฐอเมรกา รวมทงส น 672 หลกสตร การขยายตวของหลกสตรดานสอสารมวลชนในสหรฐอเมรกาทวขนอยางรวดเรวในทศวรรษตอมา มการสอนในสาขาตางๆ มากกวา 20 สาขา ในคณะว ช า ภาคว ช าหร อแผนกวช าท เ ร ยกช อแตกต างก น ไป เ ช น Journalism, Technical Journalism, Agricultural Journalism, Broadcast Journalism, Mass Communication, Communication, Communication Arts, Communication Sciences, Broadcasting, Broadcast Arts, Radio-Television, Radio-Television-Film, Television, Telecommunication, Visual Communication(s), Film, Cinema, Motion Pictures, Speech and/ or Drama, Theatre (arts), Speech Communication(s)

สำาหรบในกลมประเทศอาเซยนไดจดใหมการศกษาดานการหนงสอพมพม า ต ง แ ต ก อ น ส ง ค ร า ม โ ล ก ค ง ท ส อ ง ใ น ป พ .ศ 2462 (ค .ศ 1919. ) ม ห า ว ท ย า ล ย ฟ ล ป ป น ส เ ป ด ส อ น ห ล ก ส ต ร ก า รหนงสอพมพขนโดยมชาวอเมรกนเปฯทปรกษา แตหลกสตรนกถกยกเลกไปภายในระยะเวลาอนสน หลกสตรตอมาเปนหลกสตรในคณะอกษรศาสตร ประเทศไทยกมการสอนวชาการหนงสอพมพเปนคร งแรกในคณะอกษรเชนเด ยวก น ในป พ .ศ 2482. (ค .ศ 1939. ) ในอ น โดน เซ ย มหาวทยาลย Gadjah Mada มหลกสตรดานการหนงสอพมพในระดบปรญญาตร แล ะร ะด บ ปร ญญา โทต ง แต ป พ .ศ 2496. (ค .ศ .

1953) ขอทนาสงเกตสำาหรบการจดการศกษาในดานนของอนโดนเซยคอ เปนการผลตนกหนงสอพมพทจะเปนทงผนำาความคดเหนในภาครฐบาลและเอกชน นอกจากน การจดรายวชาและการสอนมความสมพนธอยางใกลชดกบความเปนมาในการกอตงสาขาวชานในมหาวทยาลยแตละแหง เชน หลกสตรทจดไวในคณะนตศาสตรกจะเนนทางดานกฎหมาย เปนตน ประเทศมาเลเซยและสงคโปรมหลกสตรดานสอสารมวลชนในระยะเวลาใกลเคยงกน คอ ป พ.ศ.

- 25122513 (ค.ศ - 19691970. ) ตอมาในป พ .ศ 2514 ร ฐ บ า ล ส ง ค โ ป ร แ ล ะ ม ล น ธ Friedrich-Ebert-Stiftung ของประเทศเยอรมนไดรวมกนกอตงสถาบน Asian Mass Communication Research and Information Centre(AMIC) ขนเพอเปนศนยรวบรวมและเผยแพรขอมลขาวสารเกยว

5

นเทศศาสตรศกษา

กบการสอสารมวลชนและการวจยในเอเวย สวนประเทศมาเลเซยกไดมการจดตง Asian Broadcasting Training Institute ขนในปเดยวกน ตามคำาเสนอแนะขององคการยเนสโกและ Asian Broadcasting Union สถาบนนถอเปนสวนหนงของ Malaysian National Broadcasting Training Centre ทำาหนาทฝกอบรมบคลากรทางดานสอสารมวลชนแกป ร ะ เ ท ศ ต า ง ๆ ใ น ภ ม ภ า ค น

จากการสำารวจเอกสารซงจดทำาขนโดยองคการยเนสโกและรายงานสมมนาซงจดขนโดย East-West Communication Institute พบวา หลกสตรทางดานนเทศศาสตรในกลมประเทศอาเซยนสวนใหญไดรบอทธพลแนวความคดและรปแบบการจดการศกษาจากประเทศสหรฐอเมรกา หลกสตรในแนวนประกอบดวยสวนทเปนวชาทวไป หรอทเรยกวา ความรทางทฤษฎและสวนทเปนวชาชพนเทศศาสตร สาระทางวชาการของหลกสตรมรากฐานจากสาขาสงคมศาสตรและพฤตกรรมศาสตร มเปาหมายเพอผลตนกวชาชพสอสารมวลชนสำาหรบปฏบตงานในหนวยงานภาครฐและในภาคธรกจเอกชน ไมปรากฏวา มหลกสตรทมงใหความร หรอ ผลตนกวชาการดานสอสารมวลชนดงแนวการจดการศกษาในเยอรมนหรอสหราชอาณาจกร เวนแตประเทศญปนเพยงประเทศเดยวทบรรจรายวชาดานสอสารมวลชนไวในหลกสตรระดบปรญญาตรทางมนษยศาสตรและศลปศาสตร โดยมงหมายใหเปนวชาการสวนหนงของสาขามนษยศาสตรและศลปศาสตร ผทสนใจจะประกอบอาชพในสอมวลชนประเภทตางๆ จะไดรบการอบรมจากหนวยงานนนๆ เปนการเฉพาะเมอเร มปฏบตงาน ประเทศญปนจงมการจดการศกษาดานนเทศศาสตรแตกตางไปจากประเทศอนๆ ในเอเซย อบลรตน ศรยวศกด2530: -1115

)

พ ฒ น า ก า ร ก า ร ศ ก ษ า น เ ท ศ ศ า ส ต ร ใ น ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ยอบลรตน ศรยวศกด 2530: บทคดยอ ) ไดวจยเรอง การศกษา

ดานนเทศศาสตร(ระดบอดมศกษา ) ในประเทศไทย พบวา 1) การกอตงการศกษาดานนเทศศาสตรขนในประเทศไทยมวตถประสงคเพอผลตนกวชาชพไปพฒนาประเทศ โดยระยะแรกจดการศกษาทมหาวทยาลยธรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหมและจฬาลงกรณมหาวทยาลย มวตถประสงคในการผลตนกวารสารศาสตรและนกสอสารมวลชนเพอเขารบราชการ ในระยะตอมา เมอ

6

นเทศศาสตรศกษา

ระบบเศรษฐกจเตบโตขน ไดมวตถประสงคในการผลตบคลลากรส ำาหรบภาคธ ร ก จ เ อ ก ช น ด ว ย

2) การกอตงการศกษาดานนเทศศาสตรในสมยแรกมความสมพนธอยางใกลชดกบสถาพทางการเมองและการรบเทคโนโลยทางดานสอสารมวลชนเขามาในประเทศไทย ผนำาทางการเมองไดมบทบาทและอทธพลในการกอตงสถาบนส อสารมวลชนและการสอนดานวชาการหนงสอพมพและวารสารศาสตรขนทจฬาลงกรณมหาวทยาลยและมหาวทยาลยธรรมศาสตร สบเนองมาจากการตอสทางการเมองและความตองการทจะใชสอมวลชนเพอสรางค ว า ม ช อ บ ธ ร ร ม ท า ง ก า ร เ ม อ ง

3) การขยายตวของการศกษาดานนเทศศาสตรในสมยตอมามความใกลชดกบสถาพการณทางเศรษฐกจและการขยายตวของเทคโนโลยใหมๆ ทางสอมวลชน วทยาลยกรงเทพและมหาวทยาลยรามคำาแหงไดจดหลกสตรซงเนนดานธรกจควบคกบวชาดานนเทศศาสตร สวนสถาบนอนๆ ทสอนสาขาวชาน เ ท ศ ศ า ส ต ร ก ไ ด เ พ ม แ ข น ง ว ช า ก า ร โ ฆ ษ ณ า เ ข า ม า ใ น ห ล ก ส ต ร

4) ขอบขายและสาระหลกสตรดานนเทศศาสตรซงเปนหลกสตรแนววชาชพ เน นความช ำานาญเฉพาะด านได รบอ ทธพลจากการศกษาด านนเทศศาสตรในประเทศสหรฐอเมรกา จากการทองคการระหวางประเทศและมหาวทยาลยในสหรฐไดสงผเชยวชาญและอาจารยมาใหค ำาแนะนำาในการจดหลกสตร และการสงอาจารยไปศกษาวชาการดานนเทศศาสตรในตางประเทศในป พ .ศ 2526 ร อยละ 5124. ของอาจารยสาขาว ช านเทศศาสตรทงหมดเปนอาจารยทจบจากสหรฐอเมรกา รอยละ 4298. จ บ ใ น ป ร ะ เ ท ศ แ ล ะ ร อ ย ล ะ 578. จ บ จ า ก ป ร ะ เ ท ศ อ น ๆ

ส ำาหรบสาขาวชาด านนเทศศาสตรท เป ดสอนในประเทศไทย เชน หนงสอพมพ สอสงสงพมพ วารสารศาสตร วทยกระจายเสยง วทยโทรทศน วทยกระจายเสยงและวทยโทรทศน ภาพยนตร การโฆษณา การประชาสมพนธ การโฆษณาและการประชาสมพนธ นเทศศาสตรธรกจ การสอสารการตลาด วาทวทยาและสอสารการแสดง ภาพนงและภาพยนตร นเทศศาสตรพฒนาการ ภาษาเพอการสอสาร สอสารมวลชน สอสารการแสดง การสอสารระหวางบคคล การบรหารการโฆษณา การวจยนเทศศาสตร นโยบายและการวางแผน

การศกษาความเปนไปไดของการเปดสอนหลกสตรนเทศศาสตรมหาบ ณ ฑ ต ส า ข า ว ช า น เ ท ศ ศ า ส ต ร ม ห า ว ท ย า ล ย ส โ ข ท ย ธ ร ร ม า ธ

7

นเทศศาสตรศกษา

ราช 2542( ) พบวา กลมตวอยางทเปนนกวชาการดานนเทศศาสตรเหนวา ควรเปดหลกสตรนเทศศาสตรรวม โดยไมแยกสาขาวชาเปดโอกาสใหผเรยนเลอกศกษาและทำาวทยานพนธหรอไมท ำาวทยานพนธ กลมตวอยางทเปนผบรหารหนวยงานเหนวา ควรเปดสอนดานการประชาสมพนธและนโยบายและการวางแผนการสอสาร สวนกลมตวอยางทเปนผมคณสมบตจะศกษาในระดบปรญญาโทมความตองการศกษาตอในดานนโยบายและการวางแผนการส อ ส า ร แ ล ะ ด า น ก า ร ป ร ะ ช า ส ม พ น ธ

การเปดสอนสาขาวชานเทศศาสตรในระบบการศกษาทางไกล นภาภรณ อจฉรยะกล2526: 82-83) เหตผลสวนหนงททำาใหประชาชนตองการทจะศกษาเขาศกษาในสาขาวชานเทศศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช คอ การเพมพนความรของตนเองมากทสด และนำาความรไปใชในการปฏบตงานของตน ซงนบวา เปนการสงเสรมและสนบสนนใหมการกระจายระบบการศกษาตอเนองไปสประชาชน และเพอเปนการยกระดบความร ความช ำานาญในส า ข า ว ช า ต า ง ๆ ใ ห ก ว า ง ข ว า ง ย ง ข น

แผนพฒนาการสอสารมวลชน เทคโนโลยสารสนเทศและโทรคมนาคมเพอการพฒนาคนและสงคม(พ.ศ - 25422551. ) แผนพฒนาฉบบนมวตถประสงคทส ำาคญคอ เพอพฒนาโครงสรางพนฐานของสอใหมความสมดลระหวางรฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน เพอพฒนาผผลตสอใหมจตสำานก มจรรยาบรรณ มความรบผดชอบตอสงคม เพอพฒนาผรบสารและผใชสอใหมความสามารถในการเรยนรดวยตนเอง สามารถเลอกสรร กลนกรองและใชขอมลขาวสารจากสอตางๆ เพอแกปญหาและพฒนาตนเอง ครอบครว ชมชน และสงคม และเพอปรบระบบบรหารจดการสอสารมวลชน เทคโนโลยสารสนเทศและโทรคมนาคมใหเกดประโยชนตอการพฒนาตนเองและสงคมม า ก ข น

จากพฒนาการการศกษาดานนเทศศาสตรในตางประเทศและในประเทศไทย การศกษาความเปนไปไดในการเปดหลกสตรนเทศศาสตรมหาบณฑต สาขาวชานเทศศาสตร งานวจยการเปดสอนสาขาวชานเทศศาสตรในระบบการศกษาทางไกล การตอบสนองความตองการของผเรยนทมหลากหลาย รวมทงทศทางการจดการศกษาดานนเทศศาสตรมแนวโนมทจะเปนแบบ

8

นเทศศาสตรศกษา

บรณาการ หรอ องค รวมมากข น ท ำาใหทราบวา การจดการศกษาด านนเทศศาสตร ระดบบณฑตศกษาในระบบการศกษาทางไกลควรเปนไปในแนวกวางเพอเปดโอกาสใหผรยนสามารถเลอกเรยนไดตามความสนใจของตนเอง อกทงเปนการตอบสนองหลกการศกษาโดยเนนผเรยนเปนศนยกลาง จงทำาใหเกดการจดการศกษาชดวชานเทศศาสตรศกษา ขนมาโดยชดวชาน จะเปนชดวชาทนกศกษาจะสามารถออกแบบการศกษาตามขอบขายการศกษาดานนเทศศาสตรไดดวยตนเอง ตงแตการกำาหนดของขายความสนใจ หรอ ปญหาทสนใจจะศกษา วธการศกษาตามกระบวนการศกษานเทศศาสตรศกษา

หลงจากศกษาเนอหาสาระเรองท 1.1.1 แลว โปรดปฏบตกจกรรม 1.1.1ในแนวการศกษาหนวยท 1 ตอนท 1.1 เรองท 1.1.1

9

นเทศศาสตรศกษา

เรองท 1.1.2 ความหมาย ความสำาคญ วตถประสงคนเทศศาสตรศกษา

แนวคดนเทศศาสตรศกษาเปนการจดการศกษาดานนเทศศาสตรทเปดกวางเพอเปดโอกาสใหผเรยนสามารถเลอกเรยนไดตามความสนใจของตนเอง อกทงเปนการตอบสนองหลกการศกษาโดยเนนผเรยนเปนศนยกลางโดยนกศกษาสามารถออกแบบการศกษาตามขอบขายการศกษาดานนเทศศาสตรไดดวยตนเอง ตงแตการกำาหนดของขายความสนใจ หรอ ปญหาทสนใจจะศกษา วธการศกษา กระบวนการศกษานเทศศาสตรศกษา เพอใหนกศกษามความเขาใจมากขนในเรองนจะกลาวถง ความหมาย ความสำาคญ วตถประสงคน เ ท ศ ศ า ส ต ร ศ ก ษ า

ค ว า ม ห ม า ย น เ ท ศ ศ า ส ต ร ศ ก ษ ากอนทจะกลาวถงความหมายของนเทศศาสตรศกษาจะกลาวถงความ

หมายของคำาทเกยวของกบนเทศศาสตรศกษาเพอใหนกศกษามความเขาใจและแยกแยะความหมายของค ำาท ม ความหมายใกล เค ยงก น ด งน

การสอสาร หมายถง กระบวนการถายทอดสารจากผสงสารไปยงผรบสารโดยผานสอเพอใหเกดความเขาใจ วตถประสงค แ ล ะ แ ส ด ง พ ฤ ต ก ร ร ม ไ ด ต ร ง ก น

การสอสารมวลชน หมายถง การสอสารทมบคคลเขามาเกยวของเปนจำานวนมาก ทงผสงสารและผรบสาร ผสงสารจะมลกษณะเปนองคกรทำางานอยางมระบบและมความซบซอนในการท ำา ง า น

ในขณะท ไคล นเจนส (Kleinjians) กลาววา น เทศศาสตรเป นวทยาศาสตรประยกต เพราะจะชวยในการขจดปญหาตางๆ เกยวกบการตดตอสอสารและการอยรวมกนของคนเราในแตละสงคม ซงกลาวอกนยหนงกคอ เปนวชาทฝกนกการสอสารเพอทำาหนาทถายทอดความร ความคดเหน สำาหรบ

10

นเทศศาสตรศกษา

แกไขปญหาตางๆ เพอปรบปรงความเปนอยของมนษยใหดขน (นภาพรรณ แ ก ว ส ว ร ร ณ 2532: 7)

พลตร พระเจาวรวงศเธอ กรมหมนนราธปพงศประพนธ ไดประทานชอน เทศศาสตรใหก บแผนกอ สระส อสารมวลชนและการประชาสมพนธ จฬาลงกรณมหาวทยาลยเปนครงแรกเมอปพ.ศ. 2511 โดยไดใหความหมายของคำาวา นเทศศาสตร วาเปนวชาการสอสารไปยงมวลชนโดยทางใดกตาม“ ” ไมจ ำา เพาะทางหน งสอพมพ เชน การส อสารทางการละครก เข าอย ในน เ ท ศ ศ า ส ต ร ท า ง ว ท ย แ ล ะ โ ท ร ท ศ น ก เ ป น น เ ท ศ ศ า ส ต ร

พ จ น า น ก ร ม ฉ บ บ ร า ช บ ณ ฑ ต ส ถ า น พ ท ธ ศ ก ร า ช 2542 (ราชบณฑตยสถาน 2542: 588) กำาหนดความหมายของ นเทศศาสตร“ ” ไ ว ว า ค อ ว ช า ว า ด ว ย ก า ร ส อ ส า ร ม ว ล ช น แ ล ะ ก า ร ป ร ะ ช า ส ม พ น ธ

จากความหมายของการสอสาร การสอสารมวลชน และนเทศศาสตร ผเขยนสามารถสรปความหมายถงการศกษางานและทฤษฎดานการสอสารหรอนเทศศาสตรไดวา นเทศศาสตรศกษา หมายถง การนำาความร แนวคด หลกการ ทฤษฎ การวจยดานนเทศศาสตรและทเกยวของมาศกษา บรณาการ ประยกตใช หรอสรางองคความรใหมดานนเทศศาสตร หรอการสอสารตามค ว า ม ส น ใ จ ข อ ง น ก ศ ก ษ า

ความสำาคญนเทศศาสตรศกษา นเทศศาสตรศกษามความสำาคญตอการศกษาและการพฒนาดาน

น เ ท ศ ศ า ส ต ร ด ง ร า ย ล ะ เ อ ย ด ต อ ไ ป น 1. เป นแนวทางการพฒนาวชาชพน เทศศาสตร การศกษาด าน

นเทศศาสตรศกษาจะทำาใหเกดการจะทำาใหเกดการพฒนาความร ความสามารถ ทศนคต ทกษะ เทคนควธการในการประกอบอาชพด า น น เ ท ศ ศ า ส ต ร ห ร อ ก า ร ส อ ส า ร

2. เปนแนวทางของการพฒนาวชาการดานนเทศศาสตร การศกษาดานนเทศศาสตรศกษาจะทำาใหเกดการพฒนาวชาการ พฒนาองคความร ท ำา ใ ห เ ก ด ก า ร พ ฒ น า ท า ง ท ฤ ษ ฎ 3. เปนแนวทางของการนำาความรดานนเทศศาสตรไปประยกตใชกบ

งานตางๆ การศกษาดานนเทศศาสตรศกษาจะทำาใหเกดการพฒนา

11

นเทศศาสตรศกษา

ตนเอง การทำางานทงของตนเอง องคการ และสงคม ตอไป ทงในรปแบบการประยกตใชโดยตรง หรอ การประยกตใชโดยการบรณาการการศกษาในศาสตรนเทศศาสตรหรอการสอสารรวมกบศาสตรอนๆ ท เ ก ย ว ข อ ง

ว ต ถ ป ร ะ ส ง ค ก า ร ศ ก ษ า น เ ท ศ ศ า ส ต ร ศ ก ษ าการศกษานเทศศาสตรศกษามแนวทางการศกษาโดยใชวธการทาง

ว ท ย า ศ า ส ต ร โ ด ย ม ว ต ถ ป ร ะ ส ง ค ด ง น 1. เพอบรรยาย หมายถง การตอบคำาถามวา ใคร ทำาอะไร ทไหน เมอไร

และอยางไร เชน การบรรยายการเกดดำาเนนการของวทยชมชนในปจจบนวา เปนไปตามแนวความคดของการจดตงวทยชมชนทแทจรงหรอไม โดยการศกษาจะตองระบวา ใครคอผดำาเนนการผลตวทยชมชน ดำาเนนการเองทงหมดหรอมการแบงเวลาใหดำาเนนการ หรอ มการใหเชาเวลาดำาเนนรายการ ใครคอผเชาเวลา ใครคอเจาของ ชมชนมสวนรวมหรอไมอยางไร การดำาเนนการวทยชมชนทำาทไหน มช ว ง เ ว ล า ก า ร อ อ ก อ า ก า ศ อ ย า ง ไ ร เ ม อ ไ ร

2. เพออธบาย หมายถง การตอบคำาถามประเภท ทำาไม คำาตอบทได“ ”จากคำาถามประเภท อธบาย เปนสาระสำาคญของศาสตรทงปวง“ ” เชน พฤตกรรมการสอสารของผบรหารองคการจะมผลตอการสรางความนาเชอถอในการบรหารประเทศหรอไม ท ำาไมจงเปนเชนนน ทำาไมจงมพฤตกรรมการสอสารแบบน ปจจยทมผลตอความนยมราย ก า ร เ ร ย ล ร ต โ ช ว 3. เพอทำานาย หมายถง การตอบคำาถามประเภท อะไรจะเกดขนใน“

อนาคต” เชน การใสภาพทนากลว หรอ นารงเกยจอนเปนผลมาจากการสบบหรบนซองบหรจะมผลตอการลดการลด ละ หรอเลกสบบหรในอนาคตหรอไม การศกษารปแบบการบรหารงานโทรทศนไทยในท ศ ว ร ร ษ ห น า

การศกษานเทศศาสตรศกษาเปนการนำาความร แนวคด หลกการ ทฤษฎ การวจยดานนเทศศาสตรและทเกยวของมาศกษา บรณาการ ประยกตใช หรอสรางองคความรใหมดานนเทศศาสตร หรอการสอสารตามความสนใจของนกศกษา ดวยวธการทางวทยาศาสตรโดยมวตถประสงคเพอการบรรยาย การ

12

นเทศศาสตรศกษา

อธบายและการทำานาย การศกษานเทศศาสตรศกษามความสำาคญเพอการพฒนาวชาชพ วชาการ การประยกตใช และการบรณาการความร ด านน เ ท ศ ศ า ส ต ร ก บ ศ า ส ต ร อ น ๆ

หลงจากศกษาเนอหาสาระเรองท 1.1.2 แลว โปรดปฏบตกจกรรม 1.1.2ในแนวการศกษาหนวยท 1 ตอนท 1.1 เรองท 1.1.2

13

นเทศศาสตรศกษา

เรองท 1.1.3 ศาสตรและการแสวงหาความรนเทศศาสตรศกษาการศกษาดานนเทศศาสตรเปนการนำาความร แนวคด หลกการ ทฤษฎ

การวจยดานนเทศศาสตรและทเกยวของมาศกษา บรณาการ ประยกตใช หรอสรางองคความรใหมดานนเทศศาสตร หรอการสอสารตามความสนใจของนกศกษา ดวยวธการทางวทยาศาสตรโดยมวตถประสงคเพอการบรรยาย การอธบายและการทำางาน การศกษานเทศศาสตรศกษามความสำาคญเพอการพฒนาวชาชพ วชาการ การประยกตใช และการบรณาการความร ด านน เ ท ศ ศ า ส ต ร ก บ ศ า ส ต ร อ น ๆ

จากแนวคดนเทศศาสตรศกษาดงกลาว การแสวงหาความรดวยวธการทางวทยาศาสตรจงตองทำาความเขาใจกบคำาวา ศาสตรและการแสวงหาความร ท ม ง เ ป า ห ม า ย ด า น น เ ท ศ ศ า ส ต ร ห ร อ น เ ท ศ ศ า ส ต ร ศ ก ษ า

ลกษณะทวไปของศาสตร คำาวา ศาสตร“ ”(science) มาจากคำาวา scientia ในภาษาลา

ตนซงเกดจากคำากรยา “scire” แปลวา ร “ ” (to know) ตลอดระยะเวลาในประวตศาสตรทผานมามนษยไดความรมาจากวธการตางๆ มากมาย แนวทางศกษาทางศาสตรเปนเพยงแนวทางหนงในจำานวนหลายแนวทางทไดรบความนยมมากในความพยายามทจะทำาความเขาใจสงแวดลอมและตวมนษยเอง

ศาสตร หมายถง ความรทงปวงทรวบรวมขนโดยวธการทางศาสตรศาสตร คอ วธการวเคราะหทเปนระบบ เปนเหตเปนผล และเปน

วตถวสย (objective) เพอทจะบรรยาย อธบาย และทำานายปรากฏการณทสามารถสงเกตได คำานยามดงกลาวพอทจะแยกทำาความเขาใจในแตละประเดนยอยไดดงน(พรศกด ผองแผว 2545: 20-22)

1. “ศาสตร เปนวธการวเคราะห ไมใชเปนตวความร ศาสตร”เปนกจกรรม เปนกระบวนการไมใชผลหรอผลตผล ศาสตรแตละ

14

นเทศศาสตรศกษา

สาขาตางมวธการวเคราะหทแนนอนอาจจะเหมอนวธการศกษาวเคราะหของศาสตรสาขาอนๆ หรอไมกได ระเบยบวธกฎเกณฑ และตรรกวธในการวเคราะหของศาสตรแตละสาขาเปนสงทเหนไดชดแจง ทำาความเขาใจได

2. จดมงหมายของ ศาสตร คอ การบรรยาย การอธบาย “ ”และการทำานายปรากฏการณ นกนเทศศาสตรพยายามทจะบรรยาย อธบายและทำานายปรากฏการณทางสงคมดานการสอสารทงหลายทเกดขน เชน การสำารวจประชามตของรายการโทรทศน เปนตน

“การบรรยาย” หมายถง การตอบคำาถามวา ใคร ทำาอะไร ทไหน เมอไร และอยางไร

“การอธบาย” หมายถง การตอบคำาถามประเภท ทำาไม คำา“ ”ตอบทไดจากคำาถามประเภท อธบาย เปนสาระสำาคญของศาสตร“ ”ทงปวง

“การทำานาย” หมายถง การตอบคำาถามประเภท อะไรจะเกด“ขนในอนาคต ”

3. ศาสตร เกยวของกบปรากฏการณทสงเกตได ปรากฏการณทสงเกตไดเปนสงทตองการการบรรยาย อธบาย และทำานาย สงทไมสามารถสงเกตโดยทางตรง หรอทางออมจะไมสามารถนำามาศกษาวเคราะหโดยทางศาสตรได เชน เรองของอภปรชญา(metaphysics) เทวดา ผสาง พหจกรวาล (pluriverse) หรอสงทเรยกรวมๆ วา สงทอยเหนอธรรมชาต “ ”(supernatural) สงเหลานจงถกจดวาอยนอกขอบขายของ ศาสต“ร”

4. “ศาสตร มลกษณะเปนระบบ” (system) เปนเหตเปนผล(logical) และเปนวตถวสย (objective) คำาวา เปนระบบ“ ” หมายถง การมองครวมชนดหนงเกดขน จากการมสวนยอยหลายสวนเรยงรอยเขาหากนเปน องค แตละสวนยอยแบงหนาทกนทำา “ ”แตทำาหนาทอยางสอดคลองประสานกน เนอหาของศาสตรพรอมทจะ

15

นเทศศาสตรศกษา

ใหมการปรบปรง เพมเตม หรอแกไข ดวยหลกฐานใหมๆ ได จากการพจารณาความเปนระบบดงกลาวน

สวน เปนเหตเปนผล” ” หมายความวา องคความรทางศาสตรเกดขนจากหลกของเหตผล หรอตรรกวธ เชน ตรรกวธในการนยามคำา ตรรกวธทสมเหตสมผลของการอางจากเหตไปหาผลหรอจากผลไปหาเหต หรอตรรกวธตามทฤษฎความนาจะเปนทางสถตศาสตร เปนตน

คำาวา วตถวสย“ ” หมายถง หลกเกณฑทงมวลในกจกรรมของศาสตรตองสามารถทดสอบโดยผมความสามารถคนอนๆ ได ซงบางทกมความหมายถง องคความรทสามารถทดสอบไดโดยหลายวธ สามารถตรวจสอบหรอทดสอบซำาไดทกขนตอน(พรศกด ผองแผว 2545: 33-34)

ศาสตร คอ ระเบยบวธวเคราะหท…- เปนระบบ- เปนเหตเปนผล- เปนวตถวสย

เพอทจะ- บรรยาย- อธบาย- ทำานาย

ปรากฎการณทสามารถสงเกตได

การแสวงหาความร

ชยอนนต สมทวณช 2544( ) ไดแยกแยะความแตกตางระหวางการร(knowing) กบความร(knowledge) ไววา ความรนนเปนตวความร

16

นเทศศาสตรศกษา

หรอองค ความร (body of knowledge) ซ งมปรากฏอยในหน งสอ เอกสาร หรอสอตาง ๆ ถอเปนสาระหรอสารตถะของความร สวนการรนนเปนท ก ษ ะ ค อ เ ป น ว ธ ก า ร ท ผ เ ร ย น ร ใ ช ใ น ก า ร แ ส ว ง ห า ต ว ค ว า ม ร

การรแบงออกไดเปน 4 ระดบ คอ 1)การไมรวาไมร 2)การไมรวาร 3)การรวาไมร 4)การรวาร ซงระดบท 4 ถอเปนสภาวะทเปนอดมคต และเปนเปาหมายสงสดของการเรยนรโดยเฉพาะการรจกตนเอง ทงผเรยนและผสอนค ว ร ม ท ก ษ ะ ก า ร ร ว ช า 3 อ ย า ง ท เ ร ย ก ว า “ LTC” ค อ ท ก ษ ะ ท า งภาษา(language) ทกษะทางการคด(thinking) และทกษะทางการใช คอมพวเตอร(computer) นอกจากนนยงตองมทกษะการรชวต ซงเรยกวา “ life skills” ด ว ย

นอกจากน ไดเสนอแนะยทธศาสตรในการปฏรปกระบวนการเรยนรไววา ควรใชยทธศาสตรแบบทกษะน ำา-สาระตาม โดยตองสงเสรมทกษะการร วชา(LTC skills) และทกษะการรชวต(life skills) ใหแกครและนกเรยน และไดเสนอแนะยทธศาสตรแหงยทธศาสตร คอ ยทธศาสตรการคดแบบพหวธ (multiple approach) ไวด วยวา การค ดแบบพหวธจะท ำา ให เก ดแนวทางหลายแนวทางและการปฏบตการหลายชด แทนทจะเปนแนวทางเดยวก า ร ป ฏ บ ต ก า ร ช ด เ ด ย ว

ไกรยทธ ธรตยาคนนท(อางใน ทศนา แขมมณและคณะ 2544: 97-99) ศาสตราจารยประจำาคณะเศรษฐศาสตร และผอำานวยการสถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย ไดอภปรายวา “ การคดเปน ” คอ การใชเหตผลเปน การคดเปนจงเปนเคร องมอสำาคญในการสรางสรรคความร ซ งความรนนทำาไดใน 2 ลกษณะ คอ 1. การพรรณนาความ หรอ ปรากฏการณทเกดขนในสงคม 2. การสรางสรรคทฤษฎใหม หรอ การสรางองคความรใหม

1. การพรรณนาความ หรอ ปรากฏการณทเกดขนในสงคม โดยใชความสามารถเชอมโยงหรอใชหลกฐานเหตการณตางๆ ผสมผสานกนดวยเหตผล ซงเหตผลกมกเกยวพนกบการประยกตกระบวนทศน(paradigm) ในการมองปญหา ถาผเรยนไมไดรบการพฒนาใหมกระบวนทศนใหมๆ กจะไมสามารถว เ ค ร า ะ ห เ ห ต ก า ร ณ ใ น แ ง ม ม ท ไ ม ม ใ ค ร อ ธ บ า ย ม า ก อ น ไ ด

2. การสรางสรรคทฤษฎใหม หรอ การสรางองคความรใหม เปนความสามารถในการพรรณนาปรากฏการณทสลบซบซอนไดอยางเปนระบบ ซงขนอยก บความสามารถในการแยกแยะปจจยตางๆ ทเปนองคประกอบของ

17

นเทศศาสตรศกษา

เหตการณ เพอจดระบบความคดและปรากฏการณนนๆ ซงหากมกระบวนทศนทเกอกลแลวกจะสามารถสานตอกลายเปนทฤษฎ อธบายทมาทไปของปรากฏก า ร ณ น น ๆ ไ ด

วธการแสวงหาความรนเทศศาสตรการแสวงหาความรดานนเทศศาสตรมหลากหลายวธการในทนจะน ำา

เสนอ 2 วธการคอ 1. การแสวงหาความรจากแหลงขอมลทมอยแลวไดแกขอมลทมการเผยแพรแลว หรอ เรยกวา ขอมลฑตยภม 2. การแสวงหาความรดวยวธการศกษาปรากฏการณทางสงคม หรอ การศกษาขอมลจากปรากฏการณจรงทเปนแหลงขอมลปฐมภม ในการศกษานนกศกษาสามารถใชวธการวเคราะห สงเคราะห วพากษ หรอ ใชวธการวจยในการศกษากไดขนอยก บ ค ว า ม ส น ใ จ ข อ ง น ก ศ ก ษ า

วธการทางวทยาศาสตรเปนวธการแสวงหาความรความจรงทมระบบแบบแผนทเช อถอไดมากทสดทน ำามาใชในการวจยในปจจบน วธการทางว ท ย า ศ า ส ต ร ม 5 ข น ต อ น ด ง น

1) ขนปญหา(problem) เปนขนตอนทผวจยจะตองระบปญหาของการวจยทงทเปนปญหาทเปนภาพใหญ และระบปญหาทเปนคำาถามขอยอยเพอทจะตอบคำาถามทเปนภาพใหญ ในการวจยนเทศศาสตรปญหาในการว จ ยจะต องเป นป ญหาทางน เทศศาสตร หรอการส อสาร

2) ขนตงสมมตฐาน(hypothesis) เปนขนตอนทผวจยจะคาดการณคำาตอบหรอผลการวจยไวโดยเขยนในรปแบบความสมพนธของตวแปรต ง แ ต ส อ ง ต ว ข น ไ ป

3) ขนเกบรวบรวมขอมล(collection of data) เปนขนตอนทผวจยจะเกบรวบรวมขอมลตามทไดออกแบบการวจยไว การทำางานขนตอนนจะเ ป น ก า ร ป ฏ บ ต ก า ร ว จ ย ภ า ค ส น า ม

4) ขนวเคราะหขอมล(analysis of data) เปนขนตอนทผวจยจ ำานำาขอมลทเกบรวบรวมไวมาจดกระทำา คดเลอกขอมลทสมบรณ ประมวลผลขอมล และวเคราะหและตความขอมลทผานการประมวลผลมาแลว

5) ขนสรปผล(conclusion) เปนขนตอนทผวจยนำาผลการวจยทผานการวเคราะหขอมลมาสรปผลการวจยตามวตถประสงคการวจย ส ม ม ต ฐ า น ก า ร ว จ ย ห ร อ ส ร ป ต า ม ข อ ค น พ บ ก ไ ด

18

นเทศศาสตรศกษา

วธการแสวงหาขอเทจจรง ความร ดวยวธการทางวทยาศาสตรเปนวธการทมความนยาเชอถอ การวจยนเทศศาสตรจงยดวธการทางวทยาศาสตร เปนวธการในการดำาเนนการศกษาวจย สำาหรบรายละเอยดนกศกษาสามารถอ า น ไ ด จ า ก ห น ว ย ท 2 ว ธ ก า ร ศ ก ษ า ท า ง น เ ท ศ ศ า ส ต ร ศ ก ษ า

ประโยชนของความรทางศาสตรนเทศศาสตร องคความรทางศาสตรนนประกอบดวยแนวความคดทนก

วชาการตรวจสอบแลว และเหนวาเอออำานวยตอการบรรลเปาหมายของศาสตร (Reynolds, 1977: 1) ซงไดแก การบรรยาย อธบาย และทำานายปรากฏการณทมนษยประสพพบเหน ในเบองตนพงตระหนกวา ความรทางศาสตรคอระบบทกำาหนดขนเพออธบายและทำานายสงตางๆ แตกมบางสงทความรทางศาสตรไมสามารถอธบายหรอทำานายได(พรศกด ผองแผว 2545: 88)

โดยทวไปนกวชาการมความเหนวา องคความรจะใหประโยชนอยางนอย 5 ประการ คอ

1. ชวยจดระเบยบ จดประเภท ของสงทงหลาย 2. ทำานายปรากฏการณในอนาคต 3. อธบายปรากฏการณในอดต 4. ชวยทำาใหเกดความเขาใจปรากฏการณ 5. ชวยในการควบคมปรากฏการณ

หลงจากศกษาเนอหาสาระเรองท 1.1.3 แลว โปรดปฏบตกจกรรม 1.1.3

ในแนวการศกษาหนวยท 1 ตอนท 1.1 เรองท 1.1.3

19

นเทศศาสตรศกษา

ตอนท 1.2 ขอบขายและกระบวนการศกษานเทศศาสตรศกษา

โปรดอานแผนการสอนประจำาตอนท 1.2 แลวจงศกษาเนอหาสาระ พรอมป ฏ บ ต ก จ ก ร ร ม ใ น แ ต ล ะ เ ร อ ง

บทนำา

การศกษาดานนเทศศาสตรศกษามขอบขายการศกษาหลายแนวทางซงแตละแนวทางสามารถทำาการศกษาไดทงดานวชาการ และดานการปฏบตหรอการนำาไปประยกตใช การศกษาดานวชาการเปนการศกษาเพอพฒนาความร ใหมในงานดานการสอสาร หรอดานนเทศศาสตร สวนการศกษาดานการปฏบตหรอการประยกตใชจะเปนการศกษาเพอนำาความรดานการสอสาร หรอดานน เ ท ศ ศ า ส ต ร ไ ป ป ร ะ ย ก ต ก บ ก า ร ท ำา ง า น ใ น ว ช า ช พ ต า ง ๆ ด ง น น

ข อ บ ข า ย ค ว า ม ส น ใ จ ด า น น เ ท ศ ศ า ส ต ร ห ม า ย ถ ง ขอบขายการศกษานเทศศาสตรศกษามแนวทางการศกษาหลาย

แ น ว ท า ง พ อ ส ร ป ไ ด 5 แ น ว ท า ง ด ง น 1. การศกษางานในวชาชพนเทศศาสตร 2. การศกษากระบวนการของการสอสาร3. การศกษาการประยกตใชการสอสาร4. การศกษาโดยใชทฤษฎการสอสาร5. ก า ร ศ ก ษ า ก า ร บ ร ณ า ก า ร จ า ก ห ล า ย ศ า ส ต ร

20

ห ว เ ร อ ง 121. . ขอบขายการศกษานเทศศาสตร 122. . กระบวนการศกษานเทศาสตรศกษา

แ น ว ค ด1. ขอบขายการศกษานเทศศาสตรม 5 แนวทาง ดงน การศกษา

โดยใชทฤษฎการสอสาร การศกษากระบวนการของการสอสาร การศกษางานในวชาชพนเทศศาสตร การศกษาการประยกตใชการส อ ส า ร แ ล ะ ก าร ศ ก ษา ก า ร บ ร ณ า ก า ร จ า ก ห ล า ย ศ า ส ต ร 2. กระบวนการศกษานเทศศาสตรม 3 ขนตอนคอ ขนกอนการ

ขนวางแผนการศกษานเทศศาสตรศกษา ขนการเกบรวบรวมขอมลและวเคราะหขอมล ขนรายงานผลและเผยแพรการศกษา

วตถประสงคเมอศกษาตอนท 1.2 จบแลว นกศกษาสามารถ1. เลอกขอบขายการศกษานเทศศาสตรศกษาตามความ

ส น ใ จ ข อ ง ต น เ อ ง ไ ด 2. ดำาเนนการศกษาตามกระบวนการศกษานเทศศาสตรศกษาได

นเทศศาสตรศกษา

เ ร อ ง ท 1.2.1 ข อ บ ข า ย ก า ร ศ ก ษ า น เ ท ศ ศ า ส ต ร ขอบขายการศกษาเปนแนวทางการศกษานเทศศาสตรเพอจะชวยให

นกศกษามแนวคดในการตดสนใจเลอกขอบขายความสนใจดานนเทศศาสตรไดด ว ย ต น เ อ ง ม 5 ว ธ ด ง น 1. ก า ร ศ ก ษ า โ ด ย ท ฤ ษ ฎ ก า ร ส อ ส า ร แ ล ะ ท เ ก ย ว ข อ ง 2. ก า ร ศ ก ษ า ก ร ะ บ ว น ก า ร ข อ ง ก า ร ส อ ส า ร 3. ก า ร ศ ก ษ า ง า น ใ น ว ช า ช พ น เ ท ศ ศ า ส ต ร 4. ก า ร ศ ก ษ า ก า ร ป ร ะ ย ก ต ใ ช ก า ร ส อ ส า ร 5. ก า ร ศ ก ษ า ก า ร บ ร ณ า ก า ร จ า ก ห ล า ย ศ า ส ต ร

ก า ร ศ ก ษ า โ ด ย ท ฤ ษ ฎ ก า ร ส อ ส า ร แ ล ะ ท เ ก ย ว ข อ งการศกษาโดยทฤษฎการสอสารและทเกยวของเปนการศกษาโดยใช

เนอหาสาระของทฤษฎการสอสารเปนแนวทางในการศกษา นกศกษาอาจจะเลอกใช 1 ทฤษฎ หรอ มากกวา 1 ทฤษฎเปนแนวทางในการศกษาการสอสาร ห ร อ ด า น น เ ท ศ ศ า ส ต ร

ทฤษฎการสอสาร หมายถง ชดแนวคด สมมตฐาน ซงเสนอภาพของปรากฏการณการสอสารอยางเปนระบบ โดยกำาหนดความสมพนธระหวางตวแปรตางๆ พรอมทงวตถประสงคเพออธบายและทำานายปรากฏการณนนๆ

ตวอยางเชน นกศกษาสนใจจะศกษาทฤษฎการสอสารกลมเลกจะชวยอธบายและทำานายปรากฏการณในกลมเลก แตปจจยในกระบวนการซบซอนของกลมทสงผลกระทบตอการสอสารกลมเลก ทำาใหไมมทฤษฎใดทฤษฎหนงมาอธบายตวแปรทงหมดทเกยวของได จงตองศกษาทฤษฎทเกยวของกบการ

21

นเทศศาสตรศกษา

สอสารกลมซงมหลายทฤษฎทสำาคญไดแก ทฤษฎการแลกเปลยนทางสงคม ทฤษฎกฎระเบยบ ทฤษฎระบบและทฤษฎงาน ดงนนหากนกศกษาสนใจทฤษฎการสอสารกลมเลก นกศกษาจะตองศกษาแนวคด สาระส ำาคญ แบบจำาลอง สมมตฐานของทฤษฎและทฤษฎทเกยวของเพอทจะสรางความเขาใจ อธบาย บรรยาย หรอ ท ำานายก บประเด นป ญหาหรอหวขอท น กศ กษาสนใจ

ก า ร ศ ก ษ า ก ร ะ บ ว น ก า ร ข อ ง ก า ร ส อ ส า ร เปนการศกษาดานนเทศศาสตรหรอการสอสารซงสามารถศกษาแตละ

องค ปร ะกอบของการส อ สาร ห ร อท ง กร ะบ วนการ ส อสาร ได ด งน 1.การศกษาแตละองคประกอบของกระบวนการสอสาร เปนการศกษา

ตามองคประกอบของการสอสารไดแก การศกษาผสงสาร การศกษาสาร การศกษาสอ การศกษาผรบสาร การศกษาผลยอนกลบของการสอสาร หรอสภาพแวดลอมของการสอสาร ตวอยาง การศกษาผสงสาร เชน การศกษาพฤตกรรมการสอสารเพอการอภปรายทเหมาะสมของนกการเมองในรฐสภา การศกษาสาร เชน การวเคราะห สญญะการโฆษณาเพอสงคมของเครองดมแอลกอฮอล การศกษาสอ เชน การเลอกใชสอเพอการประชาสมพนธของธนาคารพาณชย การศกษาผรบสาร เชน การศกษาเปรยบเทยบพฤตกรรมการชมรายการโทรทศนทออกอากาศสด กรณศกษารายการเร องเลาเชานกบรายการเร องเลาเสาร -อาทตย การศกษาผลยอนกลบของการสอสาร เชน ความนยมรายการละครหลงขาวทางสถานโทรทศนกอท พ บ ก ช อ ง 7

2. การศกษาทกองคประกอบของการสอสาร เปนการศกษาในคราวเดยวกนทกองคประกอบของการสอสาร เชน การศกษารปแบบการประชาสมพนธของฝายประชาสมพนธมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชจะเปนการศกษาทงผสงสารคอ ฝายประชาสมพนธของ มสธ. ศกษาเนอหาสาระของสาร ศกษาการใชส อเพอการประชาสมพนธ ศกษาคณลกษณะของผรบสาร ศกษาผลยอนกลบของการสอสารเพอการประชาสมพนธของ มสธ. และศกษาสภาพแวดลอมของการสอสาร

การศกษางานในวชาชพนเทศศาสตร

22

นเทศศาสตรศกษา

เปนการศกษาจากงานดานนเทศศาสตร หรอการสอสารเปนแนวทางทางการศกษา เชน งานโฆษณา งานประชาสมพนธ งานวทยกระจายเสยง งานวทยโทรทศน งานหนงสอพมพและสงพมพ งานภาพยนตร งานศลปะการแสดง งานวาทะวทยา งานการผลตสอตางๆ และงานทเกยวของ ธรรมชาตการทำางานดานนเทศศาสตรจะเกยวของกบการทำางานในเรองการผลตสอในแตละประเภท และในงานผลตสอจะมผปฏบตงานในแตขนตอนของการผลตสออยดวย การศกษางานในวชาชพนเทศศาสตรจงศกษาโดยแบงตามกระบวนการผลตสอออกเปนขนกอนการผลตสอ ขนการผลตสอ ขนหลงการผลตสอ ดงน

ขนกอนการผลตสอในงานนเทศศาสตร จะเปนขนตอนตงแตการรบโจทยปญหา หรอ การรบการมอบหมายใหผลตสอ แลวนำามาวเคราะหขอมล สถานการณดานการสอสารและทเกยวของ รวมทงสนคา บรการ หรอประเดนทางสงคม การวเคราะหขอมลเกยวกบกลมเปาหมาย แลวนำามาสรางสรรคแนวค ว า ม ค ด ห ล ก (Concept) แ ล ะ ค ด ว ธ ก า ร น ำา เ ส น อ ต า ม ส อตางๆ(Execution) บคคลทท ำางานในฝายน เชน ฝายบรหารงานลกคา เจาของสนคา ฝายโฆษณาประชาสมพนธ นกสรางสรรคงานนเทศศาสตร ผอำานวยการฝายสรางสรรค ผอ ำานวยการฝายการตลาด ผอ ำานวยการฝายบรหารงานลกคา ผเขยนบท ผควบคมการผลต ผอำานวยการสรางภาพยนตร เ ป น ต น

ขนตอนการผลตสอในงานนเทศศาสตร จะเปนขนตอนทฝายผลต หรอ บรษททรบจางผลตสอดำาเนนการตอในขนตอนนจะตองมการนำาแนวคดหลกทผานการคดสรางสรรคแลวถายทอดออกมาเปนบท(Script ) มาทำาการผลตใหไดตามทนกสรางสรรคไดคดงานไว โดยจะมการคดเลอกสถานท นกแสดง อปกรณการถายทำาเกยวกบ แสง ส เสยง กลองถายภาพ อปกรณทเกยวของ การบนทกเสยง การทำาเทคนคพเศษ อปกรณประกอบฉาก การทำางานในขนตอนนมบคลากรทเกยวของมาก การทำางานมความละเอยดออนและซบซอน กระบวนการทำางานเปนทมมความสำาคญมาก บคลากรททำางานในฝายนไดแก ชางภาพ ชางบนทกเสยง ชางจดแสง นกแสดง ฝายตกแตงฉาก สถานท ฝายทำาเทคนคพเศษ ผก ำากบ ผควบคมการผลต บรรณาธการ ชางอารตเวรค ก ร า ฟ ค ด ไ ซ น เ น อ ร ช า ง ว า ด ภ า พ ช า ง เ ท ค น ค

ขนตอนหลงการผลตสอในงานนเทศศาสตร จะเปนขนตอนทนำาชนงานหลงการถายทำามาตดตอ บนทกเสยง ทำาเทคนคพเศษเชน การตกแตงภาพ

23

นเทศศาสตรศกษา

การยอมสภาพ การทำาเทคนคพเศษทางคอมพวเตอร รวมทงการเผยแพรชนง า น ท ผ ล ต เ ส ร จ เ ร ย บ ร อ ย แ ล ว ท า ง ส อ ต า ง ๆ

การศกษาการประยกตใชการสอสาร เปนการแนวทางการศกษางานของวชาชพอนๆ ทการสอสาร หรอ

นเทศศาสตรไปประยกตใชรวมกบงานหรอศาสตรอนๆ เพยงงานเดยวหรอศ า ส ต ร เ ด ย ว

แนวคดสำาคญของการประยกตใชการสอสาร หรอนเทศศาสตร คอ การสอสารเปนเครองมอของสอความหมาย สายใยทเชอมโยงศาสตรนเทศศาสตรกบศาสตรอนๆ เพอทจะใหขอมลขาวสาร ใหการศกษา โนมนาวใจ และเพอใหค ว า ม บ น เ ท ง

ตวอยางของการประยกตใชการสอสาร เชน การสอสารการตลาด การสอสารการเมอง การสอสารสาธารณสข การสอสารการศกษา การสอสารการกฬา การสอสารจตวทยา การสอสารเทคโนโลย การสอสารการแพทย การส อ ส า ร อ ง ค ก า ร ก า ร ส อ ส า ร ธ ร ก จ ฯ ล ฯ

การศกษาการบรณาการจากศาสตรหลายศาสตร การศกษาการบรณาการจากศาสตรหลายศาสตร เปนการศกษาดาน

นเทศศาสตร หรอการสอสารเปนหลกและนำาความรศาสตรอนมากกวา 2 ศาสตร ทเกยวของกบประเดนการศกษานเทศศาสตรมารวมกนศกษา อธบาย ว เ ค ร า ะ ห ว พ า ก ษ ร ว ม ก บ ป ร ะ เ ด น ก า ร ศ ก ษ า ท า ง น เ ท ศ ศ า ส ต ร

ตวอยางเชน นกศกษามความรดานเทคโนโลยการสอสารและตองการนำามาใชกบการสอสารเพอการโฆษณาบนโทรศพทมอถอ นกศกษาจะตองนำาความรจากศาสตรตางๆ ทเกยวของมารวมในการศกษา เชน จะตองศกษาดาน 1. เทคโนโลยการสอสารในรปแบบตางๆ 2. เทคโนโลยโทรศพทมอถอ 3. วศวกรรมการสอสาร 4. หลกการโฆษณา 5. การบรหารการตลาด 6. การศกษาพฤตกรรมผบรโภค 7. การยอมรบนวตกรรม 8. ความตองการใชบรการของผบรโภค 9. เทคโนโลยการโฆษณาบนโทรศพทมอถอ 10. การศกษาความเปนไปได 11. อทธพลของเทคโนโลยการสอสารตอความเปนสวนตว 12. ขอด ขอเสยทอาจจะเกดขน 13. ประโยชน หรอโทษทอาจจ ะ เ ก ด ข น

24

นเทศศาสตรศกษา

จะเหนไดวา แนวทางการศกษานเทศศาสตรมหลายขอบขาย หลายแนวทาง นกศกษาสามารถเลอกใชแนวทางการศกษาไดอยางหลากหลายขนอยกบความสนใจของนกศกษาวาจะเลอกใชแนวทางใด การตดสนใจเลอกแนวทางใดอาจเกดจากพนฐานความรเดม ประสบการณการทำางาน ความสนใจ สภาพการทำางาน สถานการณทเกยวของ เทคโนโลย การน ำาความรไปใช ความตองการเปลยนสายงาย ความสนใจในงานนเทศศาสตร ความสนใจทฤษฎการสอสาร กระบวนการสอสาร การประยกตใช การบรณาการความร ฯลฯ อยางไรกตาม ความสนใจ หรอ ความตองการทจะศกษาดานนเทศศาสตรมความส ำาค ญอยางมากตอการตดสนใจเล อกขอบขายและแนวทางการศกษา

หลงจากศกษาเนอหาสาระเรองท 1.2.1 แลว โปรดปฏบตกจกรรม 1.2.1ในแนวการศกษาหนวยท 1 ตอนท 1.2 เรองท 1.2.1

เรองท 1.2.2 กระบวนการศกษานเทศศาสตรศกษาหลงจากทนกศกษาตดสนใจเลอกขอบขายการศกษาดานนเทศศาสตร

แลว ขนของการศกษานเทศศาสตรศกษามกระบวนการศกษานเทศศาสตรศกษา 3 ขนตอนดงน

1. ขนวางแผนการศกษานเทศศาสตรศกษา2. ขนเกบรวบรวมและวเคราะหขอมลตามขอบขายนเทศศาสตรศกษา3. ขนรายงานผลการศกษานเทศศาสตรศกษา

1. ขนวางแผนการศกษานเทศศาสตรศกษาขนวางแผนการศกษานเทศศาสตรศกษาเรมตนจากการการพจารณา

ปญหา หรอ ความสนใจ การกำาหนดขอบขาย การกำาหนดประเดน การสรางกรอบความคดการศกษาและกำาหนดวธการศกษา

ค ว า ม ส น ใ จ ห ร อ ป ญ ห า จดเรมตนของการศกษานเทศศาสตรศกษาคอ การระบความสนใจ หรอ

ปญหาทตองการศกษาทชดเจนวาตองการศกษาอะไร เพอทจะพฒนาเปนความ

25

นเทศศาสตรศกษา

เชยวชาญของการศกษาไดในอนาคต แหลงทมาหรอความสนใจของการศกษาศกษานเทศศาสตรศกษาทส ำาคญทสด คอ ความสนใจของตวเองจรงๆ วาต อ ง ก า ร ศ ก ษ า อ ะ ไ ร

ก า ร ก ำา ห น ด ข อ บ ข า ย ก า ร ศ ก ษ าเมอระบความสนใจ หรอ ปญหาทตองการทจะศกษาไดแลว ใหนกศกษา

พจารณาวา ขอบขายการศกษาดานนเทศศาสตรศกษาควรใชแนวทางการศกษาตามขอบขายการศกษาใด ไดแก การศกษาโดยใชทฤษฎการสอสาร การศกษากระบวนการของการสอสาร การศกษางานในวชาชพนเทศศาสตร การศกษาการประยกตใชการสอสาร และการศกษาการบรณาการจากหลายศาสตร

ก ำา ห น ด ป ร ะ เ ด น ก า ร ศ ก ษ าการกำาหนดประเดนปญหาทชดเจนคอ การนำาปญหา หรอความสนใจมา

กำาหนดตวแปรทตองการศกษาใหมความชดเจนวามตวแปรใดบาง จะศกษาในขอบขายการศกษาดานนเทศศาสตรดานใด ทศทางใด มความสมพนธอยางไร จะอธบาย หรอ บรรยาย หรอ ทำานายสงทตองการศกษา เชน การศกษาความวตกกงวลในการสอสารเพอนำาเสนอ ปจจยการสอสารทมผลตอการเรยนร ร ะ ด บ บ ณ ฑ ต ศ ก ษ า ส า ข า ว ช า น เ ท ศ ศ า ส ต ร

ก า ร ส ร า ง ก ร อ บ ค ว า ม ค ด ก า ร ศ ก ษ าการสรางกรอบความคดการศกษาในการศกษานเทศศาสตรศกษาม

ความสำาคญมากเพราะการรจกการสรางความคด ระบบการคดของการศกษา จะทำาใหวธการศกษามทศทาง มการระบปจจยทเปนสาเหต และปจจยทเปนผล หรอคาดวาจะเปนผล การเขยนกรอบความคดจะชวยใหการศกษามการระบตวแปรทตองการศกษาทเกดจากการพฒนากรอบความคดจาก แนวคด หลกการ ทฤษฎดานนเทศศาสตร และทเกยวของ เพอแสดงใหเหนทศทาง ความสมพนธ ความเกยวพนของตวแปรทตองการศกษา สำาหรบวธการสรางกรอบความคดการวจยนกศกษาสามารถศกษารายละเอยดไดจากหนวยท 2 การส ร า ง ก ร อ บ ค ว า ม ค ด น เ ท ศ ศ า ส ต ร ศ ก ษ า

ก า ร ก ำา ห น ด ว ธ ก า ร ศ ก ษ า

26

นเทศศาสตรศกษา

การกำาหนดวธการศกษาเพอทจะไดกำาหนดถงวธการศกษา วาจะศกษาจากใคร ทไหน เมอไร กบใคร ดวยวธการศกษาวธการใด จะเกบรวบรวมขอมลอยางไร จะวเคราะหขอมลอยางไร เพอใหตอบโจทย หรอ คำาถามทตองการศกษา ในการกำาหนดวธการศกษานเทศศาสตรศกษามหลายวธนกศกษาสามารถเลอกวธการทจะทำาใหนกศกษาไดคำาตอบทดทสดตามปญหาการศกษา หรอ ต า ม ค ว า ม ส น ใ จ ข อ ง ผ ศ ก ษ า

27

นเทศศาสตรศกษา

การศกษานเทศศาสตรศกษาตามกระบวนการศกษาตามแผนภาพ ดงน

28

ความสนใจ /

ขอบขายการ

ประเดนทจะศกษา

1)……………….

กรอบความคดการศกษา

วธการศกษา

ผลการศกษาตามกรอบความคดของ

การเกบรวบรวมและ การ

นเทศศาสตรศกษา

ภาพท 11. แสดงกระบวนการศกษานเทศศาสตรศกษา

ตวอยางการวางแผนการศกษานเทศศาสตรศกษาการกำาหนดขอบขาย ประเดนทจะทำาการศกษาและวธการศกษา ดงน1. ใหนกศกษากำาหนดขอบขายความสนใจดานนเทศศาสตร ตามขอบขาย

ก า ร ศ ก ษ า น เ ท ศ ศ า ส ต ร ท แ น ะ น ำา ไ ว ต า ม ว ธ ก า ร ข า ง ต น2. ใหน กศกษาเขยนบรรยายขอบขายความสนใจ ความตองการของ

นกศกษาวา ตองการศกษาเชงล กเพ อสรางความเช ยวชาญดานนเทศศาสตรดานใด ประมาณคร งหนากระดาษ แลวใหนกศกษาสรปป ร ะ เ ด น ว า ข อ บ ข า ย ก า ร ศ ก ษ า ค อ อ ะ ไ ร

3. ใหนกศกษาศกษาแนวคด หลกการ ทฤษฎ งานวจย รวมทงวรรณกรรมต า ง ๆ ท เ ก ย ว ข อ ง

4. ใหนำาเสนอกรอบความคด กรอบความคดนเทศศาสตรศกษา คอ การประมวลความคดรวบยอดของนเทศศาสตรศกษาทก ำาลงศกษาอย วาเลอกศกษาปญหาใดทางดานนเทศศาสตร และไดแตกเปนประเดนปญหา หรอตวแปร วาตวแปรใดเปนประเดนหลกเปนประเดนรอง และระบความสมพนธระหวางประเดนปญหาทตองการศกษาโดยมการวเคราะห สงเคราะห และประมวลมาจากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ วธการนำาเสนอกรอบความคดนเทศศาสตรมหลายวธในทนใหนกศกษานำาเสนอดวยการเขยนแผนภาพ พรอมคำาอธบายกรอบความค ด

ขนตอนการเขยนกรอบความคดในวธการเขยนกรอบความคดน ใหนกศกษาตอบคำาถามวา ถานกศกษา

ตองการความเชยวชาญนเทศศาสตร ดาน นกศกษาตองมความร ………… แนวคด ทฤษฎดานใดบางทจะทำาใหนกศกษามความร ความเขาใจในหลกการ ว ธ ก า ร ท ฤ ษ ฎ แ ล ะ ส า ม า ร ถ น ำา ไ ป ส ก า ร ป ฏ บ ต ไ ด

29

นเทศศาสตรศกษา

ตวอยางเชน นกศกษาตองการสรางความเชยวชาญดานการโฆษณา โดยมความสนใจวา โฆษณายาสฟน ตราดอกบวค ชดทใชแนวคดการโฆษณาวา อยาดแตเพยงรปลกษณภายนอก วาเขาทำาอยางไร ทำาไมจงประสบความส ำา เ ร จ ใ น ก า ร โ ฆ ษ ณ า

จากตวอยางน จะมค ำาถามทตองการคำาตอบ 4 ประการคอ 1. แนวคดการโฆษณา 2. วธการทำาโฆษณา 3. ความสำาเรจ หรอชนโฆษณาทด 4. ก า ร ว ด แ ล ะ ป ร ะ เ ม น ผ ล ก า ร โ ฆ ษ ณ า

จากตวอยางน นกศกษามการกำาหนดประเดนขอบขายความสนใจดานนเทศศาสตร คอ การโฆษณาทางสอโทรทศน กรณการโฆษณายาสฟนตราดอ ก บ ว ค

การบรรยายขอบขายความสนใจ การโฆษณายาสฟน ตราดอกบวค ชดทใชแนวคดการโฆษณาวา อยาดแตเพยงรปลกษณภายนอก วาเขาท ำาอยางไร ทำาไมจงประสบความสำาเรจในการโฆษณา ทำาไมตองใชคนผวดำา ทำาไมตองใชลกโปง ทำาไมถงนอนบนแปรงยาสฟน ทำาไมใชคำาพดอยางนน (เร มตนจากคำาถามงายๆ ตอความเขาใจ) จากตวอยางน จะมคำาถามทตองการคำาตอบตามหลกวชาการ 5 ประการคอ 1. วธการทำาโฆษณา 2. วธการสรางสรรคงานโฆษณา 3. ความสำาเรจ หรอชนโฆษณาทด 4. การใชสญลกษณในการโ ฆ ษ ณ า 5. ก า ร โ ฆ ษ ณ า น ป ร ะ ส ง ค ว า ม ส ำา เ ร จ เ พ ร า ะ อ ะ ไ ร

นกศกษาจะตองไปคนควาหาคำาตอบใหดวยตวเองวา นกศกษาตองมความรความเขาใจในแนวคด หลกการ วธการ ทฤษฎ ตวอยาง และสามารถนำาไปสการปฏบตได คำาตอบสำาหรบตวอยางนคอ นกศกษาตองมความรในเรอง

1. ห ล ก ก า ร โ ฆ ษ ณ า2. ก า ร บ ร ห า ร ก า ร ต ล า ด3. ก า ร ว เ ค ร า ะ ห พ ฤ ต ก ร ร ม ผ บ ร โ ภ ค4. ก า ร ส ร า ง ส ร ร ค แ ล ะ ก า ร ผ ล ต ช น ง า น โ ฆ ษ ณ า5. ก า ร ว า ง แ ผ น ส อ ก า ร โ ฆ ษ ณ า6. ก า ร ว า ง แ ผ น ร ณ ร ง ค ก า ร โ ฆ ษ ณ า7. ก า ร ว ด แ ล ะ ป ร ะ เ ม น ผ ล ก า ร โ ฆ ษ ณ า

30

นเทศศาสตรศกษา

8. ข อ ม ล ข อ ง บ ร ษ ท แ ล ะ ผ ล ต ภ ณ ฑ ย า ส ฟ น ต ร า ด อ ก บ ว ค

เมอรวบรวมขอมลแลว จะพบวาขอมลทนกศกษาไดคนความาจะมจำานวนมาก หลากหลาย ทงการใชแนวคด ทฤษฎ วธการศกษา รวมทงแหลงขอมลทเกยวของดวย นกศกษาจะตองมาอาน วเคราะห สงเคราะห จดหมวดหมวา ขอมลเหลานนคอสงทเราตองการจะศกษาหรอไม เพยงพอหรอไม แลวนกศกษาจงจดหมวดหม ประมวลแนวคด หลกการ ทฤษฎ งานวจย วธการศกษา รวมทงแหลงขอมลทเกยวของ มาประมวลเปนกรอบความคดของการศกษาวชานเทศศาสตรศกษา(วธการเขยนกรอบความคดการศกษามหลายวธใหนกศกษารายละเอยดในหนวยท 2 การส ร า ง ก ร อ บ ค ว า ม ค ด น เ ท ศ ศ า ส ต ร ศ ก ษ า ) ไ ด ด ง น

ปจจย/ตวแปรทเปนสาเหต ปจจย/ตวแปรทเปนผล

1. ห ล ก ก า ร โ ฆ ษ ณ า2. ก า ร บ ร ห า ร ก า ร ต ล า ด3. พ ฤ ต ก ร ร ม ผ บ ร โ ภ ค4. การสรางสรรคและการผลตชน

ง า น โ ฆ ษ ณ า5. ก า ร ว า ง แ ผ น ส อ ก า ร โ ฆ ษ ณ า6. การวางแผนรณรงคการโฆษณา7. การวดและประเมนผลการโฆษณา8. ขอมลของบรษท และผลตภณฑ

ย า ส ฟ น ต ร า ด อ ก บ ว ค

ก า ร โ ฆ ษ ณ า ท า งโ ท ร ท ศ น (ก ร ณ ศ ก ษ า ย า ส ฟ นต ร า ด อ ก บ ว ค )

ภาพท 12 แสดงกรอบความคดของการศกษาการโฆษณายาสฟน ตราดอกบวค

31

นเทศศาสตรศกษา

ว ธ ก า ร ศ ก ษ า น เ ท ศ ศ า ส ต ร ศ ก ษ าวธการศกษานเทศศาสตรศกษา เปนเครองมอของการแสวงหาความรซง

มวธการตางๆ หลายอยาง เชน การศกษาเชงปรมาณ การศกษาเชงคณภาพ ก า ร ว เ ค ร า ะ ห เ น อ ห า ก า ร ว พ า ก ษ ฯ ล ฯ

จากตวอยางการโฆษณาของยาสฟน ตราดอกบวค ในขนตอนน นกศกษาตองไปคนควาในหองสมดหรอแหลงการเรยนรตางๆ เพอหาขอมลในประเดนตางๆ ขางตน คอ หลกการ วธการ ทฤษฎ ตวอยาง และสามารถน ำาไปสการปฏบตไดของหลกการโฆษณา การบรหารการตลาด พฤตกรรมผบรโภค การสรางสรรคและการผลตชนงานโฆษณา การวางแผนสอการโฆษณา การวางแผนรณรงคการโฆษณา การวดและประเมนผลการโฆษณา แลวจงนำามาศ ก ษ า ต า ม ว ธ ก า ร ศ ก ษ า ท เ ล อ ก ไ ว

ตามทกลาวแลววา วธการศกษาทางนเทศศาสตรศ กษามหลายวธ นกศกษาสามารถเลอกวธการศกษาตามความสนใจเพอใหไดคำาตอบทตรงกบความตองการ หรอความสนใจใหมากทสด ดงตวอยางทแสดงในตาราง

วธการศกษา แนวทางการศกษาก า ร ว พ า ก ษ - นกศกษากนำาความร หลกการ วธการ ทฤษฎ ตวอยาง

และสามารถนำาไปสการปฏบตไดของหลกการโฆษณา การบรหารการตลาด พฤตกรรมผบรโภค การสรางสรรคและการผลตชนงานโฆษณา การวางแผนสอการโฆษณา การวางแผนรณรงคการโฆษณา การวดและประเมนผลการโฆษณา มาวพากษกบกรณตวอยางการโฆษณายาสฟนตราดอกบวค

ก า ร ศ ก ษ า เ ช งป ร ม า ณ

- นกศกษาสามารถใชการวจยเชงสำารวจ ใชวธการวดและประเมนผลการโฆษณามาทำาการศกษาความนยมชมชอบการโฆษณาตามหลกการวดและประเมนผลการโฆษณาได

ก า ร ศ ก ษ า เ ช งค ณ ภ า พ

- การวเคราะหถงกลยทธ หรอกลวธการสอความหมาย

การวเคราะหเนอหา - การกำาหนดประเดนการวเคราะหเนอหาเพอตอบโจทยถ ง ค ว า ม ส ำา เ ร จ ข อ ง ก า ร โ ฆ ษ ณ า

32

นเทศศาสตรศกษา

การว เครา ะห ส อ -เปนการวเคราะหกลยทธการใชสอ หรอพลงของสอทมอ ท ธ พ ล ต อ ค ว า ม ส ำา เ ร จ

ฯลฯ ฯลฯ

จากทกลาวมาทงหมดน เปนขนแนวทางการศกษาชดวชานเทศศาสตรศกษา โดยนกศกษาตองมความรในเรอง แนวคดและขอบขายการศกษาวชานเทศศาสตรศกษา การเขยนกรอบความคดการศกษานเทศศาสตรศกษา วธการศกษาทางนเทศศาสตรศกษา

2. ขนเกบรวบรวมขอมลและวเคราะหขอมลตามขอบขายนเทศศาสตรศกษาขนศกษาตามขอบขายนเทศศาสตรศกษาเปนการศกษาในภาคสนามโดย

การเกบรวบรวมขอมลทงปฐมภมและทตยภาคภม วเคราะหขอมลตามทไดตงว ต ถ ป ร ะ ส ง ค แ ล ะ ก ร อ บ ก า ร ศ ก ษ า ไ ว

ขนศกษาตามขอบขายนเทศศาสตรศกษาเปนการศกษาในภาคสนามโดยการเกบรวบรวมขอมล เปนข นตอนการดำาเนนการหลงจากขนตอนการวางแผนการศกษานเทศศาสตรการเกบรวบรวมขอมลมทงการเกบรวบรวมขอมลจากแหลงขอมลปฐมภมและแหลงขอมลฑตยภม ทงวธการศกษาเชงป ร ม า ณ แ ล ะ เ ช ง ค ณ ภ า พ

แหลงขอมลปฐมภม คอ แหลงขอมลทศกษาจากประชากร หรอ กลมตวอยางทศกษาเปนครงแรก และยงไมมการเผยแพรขอมลมากอน เชน การสมภาษณนกสรางสรรคงานประชาสมพนธ ผจดการฝายประชาสมพนธ การส ง เ ก ต พ ฤ ต ก ร ร ม ก า ร ส อ ส า ร ฯ ล ฯ

แหลงขอมลฑตยภม คอ แหลงขอมลทมการเผยแพรมาแลว เชน จากเ อ ก ส า ร ภ า พ ย น ต ร ภ า พ ถ า ย ข อ ม ล ป ร ะ ว ต ศ า ส ต ร

วเคราะหขอมลตามทไดตงวตถประสงคและกรอบการศกษาไว เนองจาการศกษานเทศศาสตรศกษามวธการศกษาโดยใชวธการทางวทยาศาสตรทงวธการวจยและไมใชวธการวจย ดงนนการวเคราะหขอมลจงมการวเคราะหข อ ม ล ต า ม ว ธ ก า ร ศ ก ษ า ท ไ ด ก ำา ห น ด ไ ว

การวเคราะหขอมลดวยวธการวจยนกศกษาสามารถใชวธการวเคราะหขอมลเชงปรมาณดวยการใชโปรกแกรมสำาเรจรป SPSS for Windows, SAS สวนการวเคราะหขอมลเชงคณภาพดวยวธการวเคราะหเนอหา ราย

33

นเทศศาสตรศกษา

ละเอยดนกศกษาสามารถศกษาไดจากชดวชาการวจยและสถตประยกตทางน เ ท ศ ศ า ส ต ร

3. ขนรายงานและเผยแพรผลการศกษานเทศศาสตรศกษาขนรายงานผลการศกษามขนตอนการดำาเนนการดงตอไปน การเขยน

รายงานผลการศกษา การนำาเสนอและเผยแพรผลการศกษา การเขยนรายงานการศกษาจะใชรปแบบการเขยนรายงานการวจย เนองจากเปนรปแบบทมความรายละเอยด ชดเจน มระบบ ตอการเรยนรทด

1.ก า ร เ ข ย น ร า ย ง า น ก า ร ว จ ย การเขยนรายงานการวจย เปนกระบวนการทตองจะท ำาดวยความ

ละเอยดรอบคอบ และมรปแบบการรายงานเฉพาะตว การายงานผลการวจยแบงออกเปน 2 ประเภท คอ 1) รายงานการวจยเชงวชาการ และ 2) ร า ย ง า น ก า ร ว จ ย ท ไ ม ใ ช เ ช ง ว ช า ก า ร

11. รายงานการวจยทไมใชเชงวชาการ เปนการเสนอรายงานผลการวจยทมงใหสาธารณชนทวไปทราบ โดยมงเนนสาระจากผลการวจยทสำาคญ เชน การเขยนบทสรปยอส ำาหรบนกบรหาร การเขยนบทความลงในหนาห น ง ส อ พ ม พ โ ด ย ป ก ต ม ค ว า ม ย า ว ไ ม เ ก น 3 ห น า

12. การรายงานการวจยเชงวชาการ แบงออกเปน 2 ประเภท คอ 121. . บทความวชาการ เปนการนำาเสนอในรปของบทความ

ทางวชาการทมการนำาเสนอผลการวจยในรปแบบการเขยนรายงานการวจยครบทกองคประกอบของกระบวนการวจย โดยปกตมความยาวไมเกน 25 หนา

122. . รายงานการวจยชนดสมบรณแบบ เปนรายงานทางวชาการทเนนระเบยบวธการวจยและการวเคราะหขอมลมาก และใชรปแบบวธการเขยนจะเขยนเตมรปแบบครบทกองคประกอบของกระบวนการวจย

34

นเทศศาสตรศกษา

รายละเอยดเร องการเขยนรายงานทางวชาการนกศกษาสามารถศกษาเพมเตมไดจากชดวชาการวจยและสถตประยกตทางนเทศศาสตร หรอ ตำาราทเกยวของกบการวจยทางสงคมศาสตรอนๆ ในทน จะนำาเสนอเคาโครงการเขยนรายงานการวจยเพอทนกศกษาจะได ใช เป นแนวทางในการเขยนรายงานการวจ ย ในแต ละบท

เ ค า โ ค ร ง ก า ร เ ข ย น ร า ย ง า น น เ ท ศ ศ า ส ต ร ศ ก ษ า

ชอเรอง- ภาษาไทย- ภาษาองกฤษ- เชอมปญหา หรอ สงทตองการจะรในทางนเทศศาสตร- ในทางนเทศศาตร หมายถง แนวคด ทฤษฎ ตามขอบขาย

นเทศศาสตร (นเทศศาสตรศกษา)บทท 1 บทนำา

- เกรนนำา เปนการเกรนนำาถงหวขอการศกษา วตถประสงคการศกษาและเชอมโยงมายงประเดนการเขยนรายงานการศกษาบทท 1

- ความเปนมา- หลกการ- ความสำาคญของการทำาวจย- เหตผล- ปญหาการวจย- คำาถามการวจย- วตถประสงคการวจย- ประโยชนทคาดวาจะไดรบ- ขอบเขตการศกษา- ขอจำากดการศกษา- -นยามศพทเฉพาะ

บทท 2 แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

35

นเทศศาสตรศกษา

- เกรนนำา เปนการเกรนนำาถงหวขอการศกษา วตถประสงคการศกษาและเชอมโยงมายงประเดนการเขยนรายงานการศกษาบทท 2

- ความเปนมาของประเดนทศกษา เชน สนคา สถานการณ ฯลฯ- แนวคดทางนเทศศาสตรและทเกยวของกบประเดนทจะศกษา - ทฤษฎ- งานวจยทเกยวของ- ประมวลสรปเชอมโยงทกประเดนทกลาวถง- กรอบความคดการวจย- ประเดนทจะศกษา- แนวคด หลกการ ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ- กำาหนดกรอบความคดทางทฤษฎ- กรอบความคดทางการวจย- วธการเขยนกรอบความคดการวจย

บทท 3 ระเบยบวธการวจย- เกรนนำา เปนการเกรนนำาถงหวขอการศกษา วตถประสงคการศกษา

และเชอมโยงมายงประเดนการเขยนรายงานการศกษาบทท 3- สถานททำาวจย- ประชากร- กลมตวอยาง- วธการสมตวอยาง- จำานวนตวอยาง- เครองมอการวจย/ประเภท/โครงสราง- วธการเกบรวบรวมขอมล- การวเคราะหขอมล

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล- เกรนนำา เปนการเกรนนำาถงหวขอการศกษา วตถประสงคการศกษา

และเชอมโยงมายงประเดนการเขยนรายงานการศกษาบทท 4- ลำาดบการนำาเสนอ จากขอมลทวไปเกยวกบกลมตวอยาง- ประเดนสำาคญของสงทศกษาจากกรอบความคดการวจย จากเครอง

มอการวจย

36

นเทศศาสตรศกษา

- วธการนำาเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปแบบตาราง กราฟแทงฯลฯ

- วธการแปลผล- สะสมผลการวเคราะหขอมลทสำาคญเดนๆ เพอเตรยมสการสรป

อภปราย และขอเสนอแนะ

บทท 5 สรป อภปรายและขอเสนอแนะการวจย- เกรนนำา เปนการเกรนนำาถงหวขอการศกษา วตถประสงคการศกษา

และเชอมโยงมายงประเดนการเขยนรายงานการศกษาบทท 5- สรปผลการวจย วธการเขยนโดยยดวตถประสงคการวจย กรอบ

ความคดการวจย- การอภปรายผลการวจย โดยการนำาผลการศกษาหรอ ขอสรปการ

วจย มอภปรายความคดกบ แนวคด หลกการ ทฤษฎและงานวจยทเกยวของวา มความสอดคลอง/ แตกตางกนอยางไร มอะไรทเปนขอคนพบใหมๆ

- ขอเสนอแนะการวจย สำาหรบ 1. การวจยครงน 2. การวจยครงตอไป

2. การเผยแพรการวจย เปนกระบวนการสดทายของการวจยและการเผยแพรในรปรายงานการวจยและบทความการวจยเปนชองทางหนงของการเผยแพรงานวจยเทานน การเผยแพรงานวจยยงสามารถเผยแพรในรปแบบอนๆ อกเชน การประชม สมมนา เทปเสยง วดโอ วซด หนงสอ ตำารา ฯลฯ การเผยแพรการวจยน ท ำาใหเกดการนำาความรท ไดจากผลการวจยน ไปสการประยกตเพอการพฒนาดานตางๆ เชน ใชในการวางแผนการกำาหนดทศทางนโยบาย หรอมาตราการตางๆ หรอเพอเพมพนความร ความเขาใจเกยวกบปรากฏการณทเปนปญหาการวจย งานในขนตอนน เปนการแสดงออกใหผอนทราบถงความร ความสามารถของผวจย ในการทจะถายทอดความคด ขอคนพ บ ต า ง ๆ ใ ห ผ อ น เ ข า ใ จ

หลงจากศกษาเนอหาสาระเรองท 1.2.2 แลว โปรดปฏบตกจกรรม 1.2.2ในแนวการศกษาหนวยท 1 ตอนท 1.2 เรองท 1.2.2

37

นเทศศาสตรศกษา

บรรณานกรมBailey, Kenneth D.(1994) Methods of Social

Research Fourth Edition The Free Press CanadaInfante, A. Dominic, Rancer S. Andrew and Womack F.

Deanna.(1990) Building Communication Theory Waveland Press, Inc., USA

กาญจนา แกวเทพ(2543) สอมวลชน: ทฤษฎและแนวทางการศกษา พมพค ร ง ท 2 บ ร ษ ท เ อ ด ส น โ พ ร ด ก ส จ ำา ก ด ก ร ง เ ท พ ม ห า น ค ร

กาญจนา แกวเทพ 2547( ) การวเคราะหสอ แนวคดและเทคนค พมพค ร ง ท 4 เ ล ฟ แ อ น ด เ ล ฟ ก ร ง เ ท พ ม ห า น ค ร

กาญจนา แกวเทพและคณะ(2543) สอเพอชมชน: การประมวลองคความร ส ำาน กงานกองทนสน บสน นการวจ ย (สกว .) กร ง เทพมหานคร

38

นเทศศาสตรศกษา

เกรยงศกด เจรญวงศศกด(2546) การคดเชงประยกต พมพคร งท 2 บ ร ษ ท ซ ด เ ซ ส ม เ ด ย จ ำา ก ด ก ร ง เ ท พ ม ห า น ค ร

โครงการอาศรมความคดเร องทฤษฎน เทศศาสตร แกนสาระในทฤษฎนเทศศาสตร คณะนเทศศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย เอกสารอดส ำา เ น า ไ ม ป ร า ก ฏ ว น เ ด อ น แ ล ะ ป ท พ ม พ

จนทนา ทองประยร 2548( ) หนวยท 8 การสอสารกลมเลกและการสอสารสาธารณะ ในประมวลสาระชดวชาปรชญานเทศศาสตรและทฤษฎการสอสาร บณฑตศกษาสาขาวชานเทศศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรร ม า ธ ร า ช น น ท บ ร

ทองอนทร วงศโสธร และคณะ(2543) หนวยท 4 การแกปญหาในงานนเทศศาสตร พมพคร งท 8 โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช น น ท บ ร

ทองอนทร วงศโสธรและคณะ(2539) หนวยท 4 การแกปญหาในงานนเทศศาสตร โรงพมพมหาวทยาล ยสโขท ยธรรมาธราช นนทบร

ทศนา แขมมณและคณะ(2544) วทยาการดานการคด บรษท เดอะมาสเตอรก ร ป แ ม น เ น จ เ ม น ท จ ำา ก ด ก ร ง เ ท พ ม ห า น ค ร

ปรมะ สตะเวท น 2524( ) นเทศศาสตร เอกสารอดส ำาเนา คณะน เ ท ศ ศ า ส ต ร จ ฬ า ล ง ก ร ณ ม ห า ว ท ย า ล ย ก ร ง เ ท พ ม ห า น ค ร

พรศกด ผองแผว 2545( ) ศาสตรแหงการวจยทางการเมองและสงคม พมพคร งท 5 โรงพมพแหงจ ฬาลงกรณ มหาวทยาล ย ก ร ง เ ท พ ม ห า น ค ร

พรศกด ผองแผว(2547) ศาสตรแหงการวจยทางการเมองและสงคม พมพคร งท 5 โรงพมพจ ฬาลงกรณมหาวทยาล ย กร งเทพมหานคร

พชน เชยจรรยาและคณะ(2541) แนวคดหลกนเทศศาสตร บรษท เยลโลการพ ม พ (1988) จ ำา ก ด ก ร ง เ ท พ ม ห า น ค ร

พชน เชยจรรยาและคณะ 2541( ) แนวคดหลกนเทศศาสตร พมพครงท 5 บรษทเยลโลการพมพ 1988( ) จำากด กรงเทพมหานคร

วชเทพ ฤาชาฤทธ 2538( ) วทยานพนธเร อง ทศคตของนกศกษาโครงการศกษาเพอพฒนาบคลากรประจ ำาการ(กศ.บป .) ทมตอการจ ด ก า ร เ ร ย น ก า ร ส อ น โ ป ร แ ก ร ม ว ช า น เ ท ศ ศ า ส ต ร ส ถ า บ นพ ฒ น บ ร ห า ร ศ า ส ต ร ก ร ง เ ท พ ม ห า น ค ร

39

นเทศศาสตรศกษา

สมควร กวยะ(2546) หนวยท 2 ทฤษฎการสอสารกบการประยกตใชในงานสารสนเทศ ในเอกสารการสอนชดวชาการสอสาร (ฉบบปรบปรงคร งท 1) โ ร ง พ ม พ ม ห า ว ท ย า ล ย ส โ ข ท ย ธ ร ร ม า ธ ร า ช น น ท บ ร

สาขาวชานเทศศาสตร(2546) ชดวชาทฤษฎและพฤตกรรมการสอสาร โรงพ ม พ ม ห า ว ท ย า ล ย ส โ ข ท ย ธ ร ร ม า ธ ร า ช น น ท บ ร

หนงฟทย ขอผลกลาง 2541( ) วทยานพนธเร อง พฒนาการของการศกษาและฝกอบรมดานนเทศศาสตรในประเทศไทย คณะนเทศศาสตร จ ฬ า ล ง ก ร ณ ม ห า ว ท ย า ล ย

อบลรตน ศรยวศกด 2530( ) รายงานผลการวจยเร อง การศกษานเทศศาสตร(ระดบอดมศกษา) ในประเทศไทย โครงการเผยแพรผลงานว จ ย ฝ า ย ว จ ย จ ฬ า ล ง ก ร ณ ม ห า ว ท ย า ล ย

40

นเทศศาสตรศกษา

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชบณฑตศกษา สาขาวชานเทศศาสตร

แนวการศกษาชดวชานเทศศาสตรศกษา

Communication Studies16701

หนวยท 1

41

นเทศศาสตรศกษา

หนวยท 1แนวคดนเทศศาสตรศกษา

ผชวยศาสตราจารย ดร.ธตพฒน เอยมนรนดร

แผนผงแนวคดหนวยท 1

42

นเทศศาสตรศกษา

หนวยท 1แนวคดนเทศศาสตรศกษา

ตอนท 1.1 พฒนาการและแนวคดนเทศศาสตรศกษา

43

แนวคดนเทศศาสตร

ศกษา

11 พฒนาการและแนวคด นเทศศาสตรศกษา

12 ขอบขายและ กระบวนการศกษา นเทศศาสตรศกษา

111 พฒนาการของการศกษา นเทศศาสตรศกษา

112 ความหมาย ความสำาคญ วตถประสงค นเทศศาสตรศกษา

113 ศาสตรและการแสวงหาความร

นเทศศาสตรศกษา

121 ขอบขายการศกษานเทศศาสตรศกษา

122 กระบวนการนเทศศาสตรศกษา

นเทศศาสตรศกษา

1.1 1 พฒนาการของการศกษานเทศศาสตร1.1.2 ความหมาย ความสำาคญ วตถประสงคนเทศศาสตร

ศกษา 113. . ศาสตรและการแสวงหาความรนเทศศาสตรศกษา

ตอนท 1.2 ขอบขายและกระบวนการศกษานเทศศาสตรศกษา1.2.1 ขอบขายการศกษานเทศศาสตรศกษา1.2.2 กระบวนการนเทศศาสตรศกษา

แนวคด1. พฒนาการการศกษาดานนเทศศาสตรในประเทศไทยและตาง

ประเทศ การศกษาความเปนไปไดในการเปดหลกสตรนเทศศาสตรมหาบณฑต สาขาวชานเทศศาสตร งานวจยการเปดสอนสาขาวชานเทศศาสตรในระบบการศกษาทางไกล การตอบสนองความตองการของผเรยนทมหลากหลาย รวมทงทศทางการจดการศกษาดานนเทศศาสตรมแนวโนมทจะเปนแบบบรณาการ หรอ องครวมมากขน จ ง ท ำา ใ ห เ ก ด ก า ร จ ด ก า ร ศ ก ษ า ช ด ว ช า น เ ท ศ ศ า ส ต ร ศ ก ษ า2. ขอบขายการศกษานเทศศาสตรศกษาม 5 แนวทาง ไดแก การ

ศกษาโดยใชทฤษฎการสอสาร การศกษากระบวนการสอสาร การศกษางานในวชาชพนเทศศาสตร การศกษาการประยกตใชการสอสาร แ ล ะ ก า ร บ ร ณ า ก า ร จ า ก ห ล า ย ศ า ส ต ร 3. กระบวนการศกษานเทศศาสตรศกษาม 3 ขนตอน คอ ขน

วางแผนการศกษานเทศศาสตรศกษา ขนเกบรวบรวมและวเคราะห ขอมลนเทศศาสตรศกษา ขนรายงานและเผยแพรผลการศกษา

วตถประสงคเมอศกษาหนวยท 1 จบแลว นกศกษาสามารถ1. อ ธ บ า ย พ ฒ น า ก า ร ก า ร ศ ก ษ า น เ ท ศ ศ า ส ต ร ไ ด 2. อ ธ บ า ย แ น ว ค ด น เ ท ศ ศ า ส ต ร ศ ก ษ า ไ ด 3. อธบายลกษณะของศาสตรและการแสวงหาความรนเทศศาสตร

ศ ก ษ า ไ ด 4. กำาหนดขอบขายการศกษาดานนเทศศาสตรตามความสนใจของ

ต น เ อ ง ไ ด

44

นเทศศาสตรศกษา

5. ดำาเนนการศกษาตามกระบวนการศกษาดานนเทศศาสตรตามค ว า ม ส น ใ จ ข อ ง ต น เ อ ง ไ ด

กจกรรม1. กจกรรมการเรยน

1) ศกษาแผนผงแนวคดหนวยท 12) อานแนวทางการศกษาประจำาหนวยท 13) ทำาแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท 14) ศกษาเนอหาสาระ

ก.ประมวลสาระชดวชาข.บทความและเอกสารเพมเตม

5) ปฏบตกจกรรมแตละเรอง6) ตรวจสอบกจกรรมจากแนวตอบ7) ทำาแบบประเมนตนเองหลงเรยนหนวยท 1

2. งานทกำาหนดใหทำา1) ทำาแบบฝกหดทกขอทกำาหนดใหทำา2) อานเอกสารเพมเตมจากบรรณานกรมและรายการเอกสารท

กำาหนดให3) การเขารบการสมมนาเสรมตามวน เวลา และสถานททกำาหนด

แหลงวทยาการ1. สอการศกษา

1) แนวการศกษาและประมวลสาระหนวยท 12) เทปเสยง ซดภาพ

2. บทความเอกสารทางวชาการ และเวบไซต

การประเมนผลการเรยน1. ประเมนจากงานทกำาหนดให2. ประเมนจากการสมมนาเสรมและงานทกำาหนดใหทำา3. ประเมนจากการสอบไลประจำาภาคการศกษา

45

นเทศศาสตรศกษา

แบบประเมนตนเองกอนเรยน

วตถประสงค เพอประเมนความรเดมในการเรยนรของนกศกษาเกยวกบเรอง “แนวคดนเทศศาสตรศกษา”

คำาแนะนำา อานคำาถามแลวเขยนคำาตอบลงในชองวาง นกศกษามเวลาทำาแบบประเมนชดน 30 นาท

1. จงอธบายพฒนาการของการศกษานเทศศาสตรศกษา____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________2. ศาสตรคออะไร____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________3. ขอบขายนเทศศาสตรศกษามอะไรบาง

46

นเทศศาสตรศกษา

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. กระบวนการศกษานเทศศาสตรศกษามกขนตอน อะไรบาง____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ตอนท 1.1 พฒนาการและแนวคดนเทศศาสตรศกษา

โปรดอานแผนการสอนประจำาตอนท 1.1 แลวจงศกษาสาระสงเขป พรอมป ฏ บ ต ก จ ก ร ร ม ใ น แ ต ล ะ เ ร อ ง

47

ห ว เ ร อ ง1.1 1 พฒนาการของการศกษานเทศศาสตร1.1.2 ความหมาย ความสำาคญ และวตถประสงคนเทศศาสตร

ศกษา 113. . ศาสตรและการแสวงหาความรน เทศศาสตรศกษา

แ น ว ค ด1. จากพฒนาการการศกษาดานนเทศศาสตรในตางประเทศ

และในประเทศไทย การศกษาความเปนไปไดในการเปดหลกสตรนเทศศาสตรมหาบณฑต สาขาวชานเทศศาสตร งานวจยการเปดสอนสาขาวชานเทศศาสตรในระบบการศกษาทางไกล การตอบสนองความตองการของผเรยนทมหลากหลาย รวมทงทศทางการจดการศกษาดานนเทศศาสตรมแนวโนมทจะเปนแบบบรณาการ หรอ องครวมมากขน จงทำาใหเกดการจดการศ ก ษ า ช ด ว ช า น เ ท ศ ศ า ส ต ร ศ ก ษ า

2. นเทศศาสตรศกษา หมายถง การนำาความร แนวคด หลกการ ทฤษฎ การวจยดานนเทศศาสตรและทเกยวของมาศกษา บรณาการ ประยกตใช หรอสรางองคความรใหมดานนเทศศาสตร หรอการสอสารตามความสนใจของนกศกษา นเทศศาสตร ศกษามวตถประสงคของการศกษาเพอบรรยาย อธบาย และทำานาย และนเทศศาสตรศกษามความสำาคญตอการพฒนาการวชาชพ วชาการ และการประยกตใชอยางบรณาการในงานน เ ท ศ ศ า ส ต ร

3. ศาสตร คอ วธการวเคราะหทเปนระบบ เปนเหตเปนผลและเปนวตถวสย (objective) เพอทจะบรรยาย อธบาย และทำานายป ร า ก ฏ ก า ร ณ ท ส า ม า ร ถ ส ง เ ก ต ไ ด

วตถประสงค

นเทศศาสตรศกษา

เรองท 1.1.1 พฒนาการของการศกษานเทศศาสตร

ส า ร ะ ส ง เ ข ปจากพฒนาการการศกษาดานนเทศศาสตรในตางประเทศและใน

ประเทศไทย การศกษาความเปนไปไดในการเปดหลกสตรนเทศศาสตรมหาบณฑต สาขาวชานเทศศาสตร งานวจยการเปดสอนสาขาวชานเทศศาสตรในระบบการศกษาทางไกล การตอบสนองความตองการของผเรยนทมหลากหลาย รวมทงทศทางการจดการศกษาดานนเทศศาสตรมแนวโนมทจะเปนแบบบรณาการ หรอ องครวมมากขน จงท ำาใหเก ดการจดการศกษาชดวชาน เ ท ศ ศ า ส ต ร ศ ก ษ า

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในประมวลสาระชดวชาหนวยท 1 ตอนท 1.1 เรองท 1.1.1)

48

กจกรรม 1.1.1พฒนาการการศกษานเทศศาสตรในตางประเทศและในประเทศไทย

สมพนธกนอยางไร

นเทศศาสตรศกษา

บนทกคำาตอบกจกรรม 1.1.1

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจคำาตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 1 ตอนท 1.1 กจกรรม 1.1.1)

เรองท 1.1.2 ความหมาย ความสำาคญ และวตถประสงค นเทศศาสตรศกษา

ส า ร ะ ส ง เ ข ปนเทศศาสตรศกษา หมายถง การนำาความร แนวคด หลกการ ทฤษฎ

การวจยดานนเทศศาสตรและทเกยวของมาศกษา บรณาการ ประยกตใช หรอสรางองคความรใหมดานนเทศศาสตร หรอการสอสารตามความสนใจของนกศกษา นเทศศาสตรศกษามวตถประสงคของการศกษาเพอบรรยาย อธบาย และทำานาย และนเทศศาสตรศกษามความสำาคญตอการพฒนาการวชาชพ ว ช าก าร แ ละ กา ร ปร ะย ก ต ใ ช อ ย า ง บ ร ณ า ก า ร ใ น ง า นน เ ท ศ ศ าส ต ร

49

นเทศศาสตรศกษา

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในประมวลสาระชดวชาหนวยท 1 ตอนท 1.1 เรองท 1.1.2)

บนทกคำาตอบกจกรรม 1.1.2

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจคำาตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 1 ตอนท 1.1 กจกรรม 1.1.2)

เรองท 1.1.3 ศาสตรและการแสวงหาความรนเทศศาสตรศกษา

ส า ร ะ ส ง เ ข ป

50

กจกรรม 1.1.2นเทศศาสตรศกษาคออะไร มความสำาคญอยางไร

นเทศศาสตรศกษา

ศาสตร ค อ วธการวเคราะหท เป นระบบ เป นเหตเป นผลและเป นวตถวสย(objective) เพอทจะบรรยาย อธบาย และทำานายปรากฏการณทส า ม า ร ถ ส ง เ ก ต ไ ด

ความแตกตางระหวางการร(knowing) กบความร(knowledge) ไววา ความรน นเปนตวความรหรอองคความร ซ งมปรากฏอยในหนงสอ เอกสาร หรอสอตางๆ ถอเปนสาระหรอสารตถะของความร สวนการรนนเปนท ก ษ ะ ค อ เ ป น ว ธ ก า ร ท ผ เ ร ย น ร ใ ช ใ น ก า ร แ ส ว ง ห า ต ว ค ว า ม ร

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในประมวลสาระชดวชาหนวยท 1 ตอนท 1.1 เรองท 1.1.3)

บนทกคำาตอบกจกรรม 1.1.3

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจคำาตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 1 ตอนท 1.1 กจกรรม 1.1.3)

51

กจกรรม 1.1.3จงอธบายความหมายของการรและความร

นเทศศาสตรศกษา

ตอนท 1.2 ขอบขายและกระบวนการศกษานเทศศาสตรศกษา

โปรดอานแผนการสอนประจำาตอนท 1.2 แลวจงศกษาสาระสงเขป พรอมป ฏ บ ต ก จ ก ร ร ม ใ น แ ต ล ะ เ ร อ ง

บทนำา

การศกษาดานนเทศศาสตรศกษามขอบขายการศกษาหลายแนวทางซงแตละแนวทางสามารถทำาการศกษาไดทงดานวชาการ และดานการปฏบตหรอการนำาไปประยกตใช การศกษาดานวชาการเปนการศกษาเพอพฒนาความร ใหมในงานดานการสอสาร หรอดานนเทศศาสตร สวนการศกษาดานการปฏบตหรอการประยกตใชจะเปนการศกษาเพอนำาความรดานการสอสาร หรอดานน เ ท ศ ศ า ส ต ร ไ ป ป ร ะ ย ก ต ก บ ก า ร ท ำา ง า น ใ น ว ช า ช พ ต า ง ๆ ด ง น น

ข อ บ ข า ย ค ว า ม ส น ใ จ ด า น น เ ท ศ ศ า ส ต ร ห ม า ย ถ ง ขอบขายการศกษานเทศศาสตรศกษามแนวทางการศกษาหลาย

แ น ว ท า ง พ อ ส ร ป ไ ด 5 แ น ว ท า ง ด ง น 6. การศกษางานในวชาชพนเทศศาสตร 7. การศกษากระบวนการของการสอสาร8. การศกษาการประยกตใชการสอสาร9. การศกษาโดยใชทฤษฎการสอสาร10. ก า ร ศ ก ษ า ก า ร บ ร ณ า ก า ร จ า ก ห ล า ย ศ า ส ต ร

52

ห ว เ ร อ ง 121. . ขอบขายการศกษานเทศศาสตร 122. . กระบวนการศกษานเทศาสตรศกษา

แ น ว ค ด3. ขอบขายการศกษานเทศศาสตรม 5 แนวทาง ดงน การศกษา

โดยใชทฤษฎการสอสาร การศกษากระบวนการของการสอสาร การศกษางานในวชาชพนเทศศาสตร การศกษาการประยกตใชการส อ ส า ร แ ล ะ ก าร ศ ก ษา ก า ร บ ร ณ า ก า ร จ า ก ห ล า ย ศ า ส ต ร 4. กระบวนการศกษานเทศศาสตรม 3 ขนตอนคอ ขนกอนการ

ขนวางแผนการศกษานเทศศาสตรศกษา ขนการเกบรวบรวมขอมลและวเคราะหขอมล ขนรายงานผลและเผยแพรการศกษา

วตถประสงคเมอศกษาตอนท 1.2 จบแลว นกศกษาสามารถ3. เลอกขอบขายการศกษานเทศศาสตรศกษาตามความ

ส น ใ จ ข อ ง ต น เ อ ง ไ ด 4. ดำาเนนการศกษาตามกระบวนการศกษานเทศศาสตรศกษาได

นเทศศาสตรศกษา

เรองท 121. . ขอบขายการศกษานเทศศาสตร

ส า ร ะ ส ง เ ข ปขอบขายการศกษาเปนแนวทางการศกษานเทศศาสตรเพอจะชวยให

นกศกษามแนวคดในการตดสนใจเลอกขอบขายความสนใจดานนเทศศาสตรไดดวยตนเองม 5 วธดงน การศกษาโดยทฤษฎการสอสารและทเกยวของ การศกษากระบวนการของการสอสาร การศกษางานในวชาชพนเทศศาสตร การศกษาการประยกตใชการสอสาร และการศกษาการบรณาการจากหลายศาสตร

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในประมวลสาระชดวชาหนวยท 1 ตอนท 1.2 เรองท 1.2.1)

บนทกคำาตอบกจกรรม 1.2.1

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

53

กจกรรม 1.2.1ขอบขายการศกษานเทศศาสตรมอะไรบาง

นเทศศาสตรศกษา

(โปรดตรวจคำาตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 1 ตอนท 1.2 กจกรรม 1.2.1)

เรองท 1.2.2 กระบวนการศกษานเทศาสตรศกษา

ส า ร ะ ส ง เ ข ปหลงจากทนกศกษาตดสนใจเลอกขอบขายการศกษาดานนเทศศาสตร

แลว ขนของการศกษานเทศศาสตรศกษามกระบวนการศกษานเทศศาสตรศกษา 3 ขนตอนดงน ขนวางแผนการศกษานเทศศาสตรศกษา ขนเกบรวบรวมและวเคราะหขอมลตามขอบขายนเทศศาสตรศกษา และขนรายงานผลการศกษานเทศศาสตรศกษา

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในประมวลสาระชดวชาหนวยท 1 ตอนท 1.2 เรองท 1.2.2)

บนทกคำาตอบกจกรรม 1.2.2

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

54

กจกรรม 1.2.2กระบวนการศกษานเทศศาสตรศกษามกขน อะไรบาง

นเทศศาสตรศกษา

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจคำาตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 1 ตอนท 1.2 กจกรรม 1.2.2)

แนวตอบกจกรรมหนวยท 1แนวคดนเทศศาสตรศกษาต อ น ท 1.1 พ ฒ น า ก า ร แ ล ะ แ น ว ค ด น เ ท ศ ศ า ส ต ร ศ ก ษ า

แ น ว ต อ บ ก จ ก ร ร ม 1.1.1 จากพฒนาการการศกษาดานนเทศศาสตรในตางประเทศและใน

ประเทศไทย การศกษาความเปนไปไดในการเปดหลกสตรนเทศศาสตรมหาบณฑต สาขาวชานเทศศาสตร งานวจยการเปดสอนสาขาวชานเทศศาสตรในระบบการศกษาทางไกล การตอบสนองความตองการของผเรยนทมหลากหลาย รวมทงทศทางการจดการศกษาดานนเทศศาสตรมแนวโนมทจะเปนแบบบรณาการ หรอ องครวมมากขน จงทำาใหเกดการจดการศกษาชดวชานเทศศาสตรศกษา

แนวตอบกจกรรม 1.1.2 นเทศศาสตรศกษา หมายถง การนำาความร แนวคด หลกการ ทฤษฎ

การวจยดานนเทศศาสตรและทเกยวของมาศกษา บรณาการ ประยกตใช หรอสรางองคความรใหมดานนเทศศาสตร หรอการสอสารตามความสนใจของน ก ศ ก ษ า

55

นเทศศาสตรศกษา

นเทศศาสตรศกษามความสำาคญตอการพฒนาการวชาชพ วชาการ และก า ร ป ร ะ ย ก ต ใ ช อ ย า ง บ ร ณ า ก า ร ใ น ง า น น เ ท ศ ศ า ส ต ร

แ น ว ต อ บ ก จ ก ร ร ม 1.1.3 ความร(knowledge) เปนตวความรหรอองคความร ซงมปรากฏอย

ในหนงสอ เอกสาร หรอสอตาง ๆ ถอเปนสาระหรอสารตถะของความร การร(knowing) นนเปนทกษะ คอเปนวธการทผเรยนรใชในการ

แ ส ว ง ห า ต ว ค ว า ม ร

ต อ น ท 1.2 ข อ บ ข า ย แ ล ะ ก ร ะ บ ว น ก า ร ศ ก ษา น เ ท ศ ศ าส ต ร ศ ก ษ า

แนวตอบกจกรรม 1.2.1 ขอบขายการศกษานเทศศาสตรม 5 แนวทาง ดงน การศกษาโดยใช

ทฤษฎการสอสาร การศกษากระบวนการของการสอสาร การศกษางานในวชาชพนเทศศาสตร การศกษาการประยกตใชการสอสาร และการศกษาการบร ณ า ก า ร จ า ก ห ล า ย ศ า ส ต ร

แนวตอบกจกรรม 1.2.2 กระบวนการศกษานเทศศาสตรม 3 ขนตอนคอ ข นก อนการขน

วางแผนการศกษานเทศศาสตรศกษา ขนการเกบรวบรวมขอมลและวเคราะหข อ ม ล ข น ร า ย ง า น ผ ล แ ล ะ เ ผ ย แ พ ร ก า ร ศ ก ษ า

แบบประเมนตนเองหลงเรยน

วตถประสงค เพอประเมนความกาวหนาในการเรยนรของนกศกษาเกยวกบเรอง “แนวคดนเทศศาสตรศกษา”

คำาแนะนำา อานคำาถามแลวเขยนคำาตอบลงในชองวาง นกศกษามเวลาทำาแบบประเมนชดน 30 นาท

1. จงอธบายความหมายและวตถประสงคของนเทศศาสตรศกษา________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

56

นเทศศาสตรศกษา

____________________________________________________________________2. จงอธบายคำาวา ศาสตร และลกษณะของศาสตร“ ”

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________3. จงอธบายพรอมแสดงภาพกระบวนการศกษานเทศศาสตรศกษา____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. ใหนกศกษาออกแบบขอบขายและวธการศกษานเทศศาสตรศกษาตามความสนใจของนกศกษา____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

เฉลยแบบประเมนตนเองหนวยท 1

กอนเรยน

57

นเทศศาสตรศกษา

1. การจดการศกษาดานนเทศสาสตรในประเทศไทยมอทธพลการศกษามาจากตางประเทศโดยเฉพาะประเทศสหรฐอเมรกา พฒนาการการจดการศกษาชดวชานเทศศาสตรศกษาเนองจากการตอบสนองความตองการของผเรยนทมความสนใจหลากหลายดวยก ำาหนดวธการศกษาโดยยดก ร ะ บ ว น ก า ร ข อ ง ศ า ส ต ร แ ล ะ ก า ร แ ส ว ง ห า ค ว า ม ร

2. ศาสตร คอ วธการวเคราะหทเปนระบบ เปนเหตเปนผลและเปนวตถวสย เพอทจะบรรยาย อธบาย และทำานายปรากฏการณทสามารถสงเกตได

3. ขอบขายการศกษานเทศศาสตรม 5 แนวทาง ดงน การศกษาโดยใชทฤษฎการสอสาร การศกษากระบวนการของการสอสาร การศกษางานในวชาชพนเทศศาสตร การศกษาการประยกตใชการสอสาร และการศกษาการ บ ร ณ า ก า ร จ า ก ห ล า ย ศ า ส ต ร

4. กระบวนการศกษานเทศศาสตรม 3 ขนตอนคอ ขนกอนการขนวางแผนการศกษานเทศศาสตรศกษา ขนการเกบรวบรวมขอมลและว เ ค ร า ะ ห ข อ ม ล ข น ร า ย ง า น ผ ล แ ล ะ เ ผ ย แ พ ร ก า ร ศ ก ษ า

ห ล ง เ ร ย น 1. นเทศศาสตรศกษา หมายถง การนำาความร แนวคด หลกการ

ทฤษฎ การวจยดานนเทศศาสตรและทเกยวของมาศกษา บรณาการ ประยกตใช หรอสรางองคความรใหมดานนเทศศาสตร หรอการสอสารตามความสนใจของนกศกษา และนเทศศาสตรศกษามวตถประสงคของการศกษาเพอบ ร ร ย า ย อ ธ บ า ย แ ล ะ ท ำา น า ย

2. ศาสตร คอ วธการวเคราะหทเปนระบบ เปนเหตเปนผลและเปนวตถวสย (objective) เพอทจะบรรยาย อธบาย และทำานายปรากฏการณทส า ม า ร ถ ส ง เ ก ต ไ ด

“ศาสตร มลกษณะเปนระบบ” (system) เปนเหตเปนผล(logical) และเปนวตถวสย (objective) คำาวา เปนระบบ“ ” หมายถง การมองครวมชนดหนงเกดขน จากการมสวนยอยหลายสวนเรยงรอยเขาหากนเปน องค แตละสวนยอยแบงหนาทกนทำา “ ”แตทำาหนาทอยางสอดคลองประสานกน เนอหาของศาสตรพรอมทจะใหมการปรบปรง เพมเตม หรอแกไข ดวยหลกฐานใหมๆ ได จากการพจารณาความเปนระบบดงกลาวน

58

นเทศศาสตรศกษา

สวน เปนเหตเปนผล” ” หมายความวา องคความรทางศาสตรเกดขนจากหลกของเหตผล หรอตรรกวธ เชน ตรรกวธในการนยามคำา ตรรกวธทสมเหตสมผลของการอางจากเหตไปหาผลหรอจากผลไปหาเหต หรอตรรกวธตามทฤษฎความนาจะเปนทางสถตศาสตร เปนตน

คำาวา วตถวสย“ ” หมายถง หลกเกณฑทงมวลในกจกรรมของศาสตรตองสามารถทดสอบโดยผมความสามารถคนอนๆ ได ซงบางทกมความหมายถง องคความรท สามารถทดสอบไดโดยหลายวธ สามารถตรวจสอบหรอท ด ส อ บ ซ ำา ไ ด ท ก ข น ต อ น

3. หล งจากท น กศ กษาต ดสนใจเล อกขอบขายการศ กษาด านนเทศศาสตรแลว ขนของการศกษานเทศศาสตรศกษามกระบวนการศกษาน เ ท ศ ศ า ส ต ร ศ ก ษ า 3 ข น ต อ น ด ง น

1. ขนวางแผนการศกษานเทศศาสตรศกษา2. ข น เ ก บ ร ว บ ร ว ม แ ล ะ ว เ ค ร า ะ ห ข อ ม ล ต า ม ข อ บ ข า ย

น เ ท ศ ศ า ส ต ร ศ ก ษ า3. ข น ร า ย ง า น ผ ล ก า ร ศ ก ษ า น เ ท ศ ศ า ส ต ร ศ ก ษ า

การศกษานเทศศาสตรศกษาตามกระบวนการศกษาตามแผนภาพ ดงน

59

ความสนใจ /

ขอบขายการ

ประเดนทจะศกษา

1)……………….

กรอบความคดการศกษา

นเทศศาสตรศกษา

4. การออกแบบขอบขายและวธการศกษานเทศศาสตรศกษาจะตองเปนไปตามความสนใจของนกศกษาซงการออกแบบใหใชแนวทางการศกษาตามกระบวนการศกษานเทศศาสตรศกษา (ดงแผนภาพขอ 3)

60

วธการศกษา

ผลการศกษาตามกรอบความคดของ

การเกบรวบรวมและ การ