“การพัฒนาเว็บไซต์ระดับสาขา...

“การพฒนาเวบไซตระดบสาขาวชา” 28-29 มกราคม 2559

โดย ฝายพฒนาสาระดจทลและสอประสม ส านกวทยบรการและเทคโนโลยสารสนเทศ

มาตรฐานสอดจทล

ธรวฒน กจงาม นกวชาการคอมพวเตอร

ฝายพฒนาสาระดจทลและสอประสม http://arit.sru.ac.th

“ศนยบรการความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย”

การออกแบบพฒนาเวบไซต และคลงความรตาง ๆ จ าเปนตองเกยวของกบสอดจทลในหลายรปแบบ โดยเฉพาะเมอกาวเขาสยคเวบ 2.0 ทอนญาตใหทกคนรวมกนสรางสรรค แลกเปลยน และเผยแพรผลงาน

การสรางซงเกดจากบคคลจ านวนมากทมาท างานรวมกนเปน สอเดยวกน ผานเวลา และสถานททตางกน อาจกอใหเกดปญหาในการเปดแฟมงานดจทลได เชน การแสดงผลภาษาไทยผดพลาด การไมแสดงแบบอกษร (Font) รวมถงปญหาการละเมดลขสทธ จงจ าเปนตองมขอก าหนดรวมกนของสอดจทล เพอลดปญหาดงกลาว

สอดจทลทมคณภาพ

1. มการถายทอดและจดเกบอยางเปนระบบ

2. สามารถเขาไดอยางทวถง

3. มมาตรฐานเพอน ามาใชใหมไดหลายครง

4. มการไหลเวยนผานระบบทสรางคณคา อนจะสงผลถงประสทธภาพโดยรวมทสงขนขององคกร/หนวยงาน

5. มการใชเทคโนโลยเปนเครองมอ เพอชวยแปลงความซ าซอนในการท างานเปนความรวมมอ

การจดการสอดจทล

1. รวมกนท าความเขาใจและก าหนดมาตรฐานสอดจทล

2. รวมรณรงค สงเสรมใชงานมาตรฐานสอดจทล

3. รวมพฒนา ปรบปรงขอก าหนด มาตรฐาน กระบวนการทเกยวของกบสอดจทล

สรป

ก าหนดชอโฟลเดอรเปนภาษาองกฤษทกระชบและสนทสด หลกเลยงการใชชอภาษาไทย เนองจากซอฟตแวรบางตวอาจไมรองรบ ในกรณทมหลายค าจะใช – (Hyphen) เชอมระหวางค า ไมใช space และ

underscore _ เพราะเมอมาเปนสวนหนงของ URL จะมกมการ ขดเสนสญลกษณ ซงจะสงผลให underscore ทบกบขดเสนใตได

เชน www.sru.ac.th/digital_standard_.html

teerawat_kit@sru.ac.th www.sru.ac.th/digital-standard-01.html

มาตรฐานการตงชอแฟมเอกสาร

มาตรฐานการตงชอแฟมเอกสาร by STKS

ปญหาทพบกรณชอโฟลเดอร/แฟมภาษาไทย

ควรก าหนดแบบอกษรทงภาษาไทยและภาษาองกฤษใหเปนชดเดยวกน

หลกเลยงการใชแบบอกษรทละเมดลขสทธ

ในเอกสารภาษาไทยควรจะใชตวเลขเปนเลขไทย

สวทช. ใหความส าคญกบประกาศฟอนตมาตรฐานราชการไทย โดยเฉพาะการใชฟอนต TH SarabunPSK

สวทช. ใหความส าคญกบประกาศการพมพหนงสอราชการดวยโปรแกรมคอมพวเตอร

มาตรฐานการสรางเอกสารงานพมพ

ฟอนตมาตรฐานราชการไทย

ไมตองกดป ม Enter เมอจบบรรทด แตใหพมพไปเรอยๆ โปรแกรมจะตดค าใหอตโนมต

การตดค ากอนจบบรรทด ใหใชป ม Shift + Enter

การขนหนาใหมกอนจบหนาปกต ใหใชป ม Ctrl + Enter

เอกสารทกเอกสารจะตองก าหนด Document Properties

ค าทบศพท Internet อนเตอรเนต อนเตอรเนท อนเทอรเนต

Digital ดจทอล ดจตอล ดจทล

Web เวป เวป เวบ

มาตรฐานการสรางเอกสารงานพมพ (ตอ)

ตวอยางการกรอกรายละเอยดเอกสารงานพมพ

มาตรฐานการสรางเอกสารงานพมพ by STKS

ใชตวภาษาองกฤษ

ไมใชเครองหมายวรรคตอน ยกเวน . (full stop) และ – (hyphen)

ถารางเอกสารครงแรกใหใสวนทดวย yyyymmdd 20100528-tea-and-talk-present.doc 20100528-tea-and-talk-present-1.doc 20100528-tea-and-talk-present-2.doc

มาตรฐานการตงชอเอกสารงานพมพ

มาตรฐานการตงชอไฟลและ Directory

มาตรฐานทางดานเนอหา

มาตรฐานทางดานรปแบบการใชภาษาบนเวบ

มาตรฐานทางดานเทคนค เปนการก าหนดมาตรฐานในสวนของการเขยน HTML หรอสวนของโคดทเกยวของ

มาตรฐานการสรางเอกสารเวบ

เอกสารเวบจะตองมการก าหนดชอของเอกสารหนานน ไวในสวนของแทก <title>…</title> โดยชอทก าหนดขนมาควรใชภาษาองกฤษ แลวคอยตอทายดวยภาษาไทย และอธบายถงภาพรวมของเวบไซตนนๆ ใหไดมากทสด เพราะชอของเอกสารทก าหนดไวน จะสงผลใหโปรแกรมเกบขอมลของเวบไซตทใหบรการคนหาขอมล (Search Engine) สามารถตรวจพบ และเกบชอทก าหนดใหกบเอกสาร เขาไวในระบบฐานขอมล เพอใชเปนคยเวรด ส าหรบการคนหาเวบไซตตอไป (ขอความทระบใน <title> นไมควรยาวเกน 64 ตวอกษร) <title>Suratthani Rajabhat University - มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน</title>

มาตรฐานการสรางเอกสารเวบ

เอกสารเวบควรก าหนดคยเวรดใหกบเอกสารนนๆ โดยการใชแทก <meta name=“keywords” content=“คยเวรดส าหรบโฮมเพจ”> ซงคยเวรดนจะเปนขอมลอกสวนหนงทโปรแกรมเกบขอมลของเวบไซต คนหาขอมล (Search Engine) บางชนด เกบไปท าเปนคยเวรด ส าหรบการคนหาเวบไซต ดงนนถาตองการใหเอกสารถกตรวจพบโดยเวบไซตทเปน Search Engine หลายๆ ชนด เราควรจะใสทงชอของเอกสาร และใสคยเวรดในแทก <meta name=“keywords” …>

มาตรฐานการสรางเอกสารเวบ

เอกสารเวบจะตองก าหนดค าอธบายเวบอยางยอโดยการใชแทก <meta name=“description” content=“ค าอธบายเวบ”> เพอเปนขอมลส าหรบ Search Engine แสดงผลประกอบการสบคนเวบไซต

มาตรฐานการสรางเอกสารเวบ

เอกสาร เวบทกหนาจะ ตอง มการก าหนดชดของตวอกษร (Character Set) โดยจะตองก าหนดเปน UTF-8 ซงการก าหนดชดของตวอกษรในเอกสารแตละหนานนจะใชรปแบบเปน <meta http-equiv=“Content-Type” content=“text/html;charset=UTF-8”>

เอกสารเวบควรก าหนดชอหนวยงานหรอผพฒนาเวบ โดยการใชแทก <meta name=“author” content=“ชอหนวยงาน/ผพฒนาเวบ”>

มาตรฐานการสรางเอกสารเวบ

เอกสารเวบทกเอกสารจะตองก าหนดเมทาดาทาชด Dublin core (ดบลนคอร) ก ากบในทกเอกสารเวบ เพอเปนขอมลส าหรบระบบ OpenURL ใหกบ Reference Manager เชน โปรแกรม Zotero ตดตงใน Firefox จะน าไปสรางรายการอางองตอไป โดยจะระบดวยชดค าสงตอไปน

<meta name=”DC.Title” content=”ชอเอกสารเวบ”>

<meta name=”DC.Keywords” content=”คยเวรดส าหรบโฮมเพจ”>

<meta name=”DC.Description” content=”ค าอธบายเวบ”>

<meta name=”DC.Author” content=”ชอผพฒนาเวบ”>

มาตรฐานการสรางเอกสารเวบ

ผดแลเวบควรใชเครองมอตรวจ Links ดวยตนเองอยางสม าเสมอ

ทก ๆ หนาเวบ ควรจะแสดงขอมลตางๆ (ยกเวนหนาเวบอนทราเนต) ดงตอไปน ขอมลตดตอหนวยงาน ไดแก ทอย เบอรโทรศพท และอเมล เสนเชอมกลบไปยงหนาหลกของศนยฯ ค าแถลงการณสงวนลขสทธ

มาตรฐานการสรางเอกสารเวบ (ตอ)

วนท / เวลา มความส าคญ

ความละเอยดของภาพ

ขนาดภาพ

คณลกษณะเฉพาะของภาพ

สบคนภาพงายดวย IPTC Metadata

XMP ส าหรบการประกาศความเปนเจาของภาพ

มาตรฐานภาพดจทล

มาตรฐานภาพดจทล (ตอ)

สไลดแรกจะตองน าเสนอหวเรองการน าเสนอใหชดเจน

ทกสไลดจะตองก าหนด Slide Title

เนนหวขอมากกวารายละเอยด

การขนบรรทดใหม ใหกดป ม Shift + Enter

ไมควรเคาะชองวางระหวางค ามากกวา 1 ชอง

ขนาดตวอกษร, สตวอกษร เนน เดนชด เหนไดในระยะไกล

มาตรฐานการสรางสอน าเสนอ

ขอความแตละสไลดไมเกน 6 บรรทด

ไมควรก าหนดฟอนตมากกวา 4 แบบในเอกสารเดยวกน

หลกเลยงการใชแบบอกษรทละเมดลขสทธ

สอการน าเสนอทกสอจะตองก าหนด Document Properties

หมายเหต ฟอรแมตเอกสารทเหมาะสมในการเผยแพรสสาธารณะ ในรปแบบหองสมดดจทลคอ PDF

มาตรฐานการสรางสอน าเสนอ (ตอ)

การเตรยมสอดจทลทมคณภาพ Microsoft Office, PDF Properties, โปรแกรม Xnview

Document Properties

เอกสารทก เอกสารจะตองก าหนด Document Properties เพอใหการสบคนเปนไปไดงาย สะดวก รวดเรว อกทงยงเปนขอมลส าคญส าหรบ Search Engine และโปรแกรมจดการหองสมดดจทลทไดมาตรฐาน

Microsoft Word 2007

คลกป ม Quick Button แลวเลอกค าสง Prepare, Properties แลวปอนรายการ

การเตรยมไฟล PDF ทเปนมตรกบ Search Engine

เอกสาร PDF เปนเอกสารอกฟอรแมตทถกใชเพอเผยแพรผลงานผานอนเทอรเนต และคาดหวงวาจะถกคนดวย Google หรอ Search Engine ไดงาย โดยการเตรยมแฟมเอกสาร PDF ใหสะดวกกบการเขาถงของ Search Engine จ าเปนตองมแนวปฏบตทเหมาะสม ดงน

ชอแฟมเอกสาร PDF

ควรเปนค า ภาษาองกฤษทสน กระชบ ประกอบดวยค าทผ ใชรจกและใชสบคนไดงาย นอกจากนชอแฟมเอกสารยงถกใชเปน Title แสดงบนหนาผลลพธของการสบคน หากเอกสาร PDF ไมไดระบ Title เอาไว

ไมควรใชค าภาษาไทย หามใชอกขระพเศษ และชองวาง ยกเวนเครองหมาย _ หรอ -

PDF Properties

เอกสาร PDF ควรระบ Metadata ก ากบทกครง โดยเฉพาะสวนชอเรองเอกสาร หรอ Title โดยก าหนดไวไมเกน 70 อกขระ ทงน Search Engine จะแสดงชอเอกสารในบรรทดแรกของหนาผลลพธการสบคน และหากเอกสารใดไมระบชอเอกสาร หรอ Title กจะแสดงดวยชอแฟมเอกสารแทน

ดงภาพขางตน จะพบวาเปนเอกสาร PDF ทมชอแฟมเอกสาร คอ 20110410-digital-media-stnd.pdf แตหนาผลลพธจะแสดงชอเอกสารดวยค าวา “คมอมาตรฐานสอดจทล” ซงเปนขอความจาก Metadata สวน Title นนเอง

PDF Properties

เอกสาร PDF จะตองก าหนด Document Properties ใหเหมาะสม และถกตองเชนเดยวกบเอกสารตนฉบบ โดยเปดแฟมเอกสารดวย

Acrobat Professional จากนนเลอกค าสง File, Properties

เอกสาร PDF สามารถก าหนดสททในการเขาถงเอกสารไดโดยใช

ค าสง File -> Print -> Adobe PDF คลกเลอกป ม Properties

การก าหนดชอเรองเอกสาร หรอ Title ท าไดหลายวธ เชน ระบในเอกสารตนฉบบ Word เมอแปลงเปน PDF ชอเรองจะถกสงไปอตโนมต หรอระบผานโปรแกรม Acrobat Professional หรอโปรแกรมอนๆ ทรองรบการท างานกบ PDF Metadata

ค าคนของเอกสาร PDF

ค าคนของเอกสาร PDF หรอ Keywords เปน PDF Metadata รายการหนงทจ าเปนกบ Search Engine โดยใหระบเปนค าๆ คนดวยเครองหมาย comma ,

นอกจากน Metadata รายการอนๆ เชน Author, Subject กเปนรายการทควรใสใจ ก าหนดขอมลทเหมาะสมลงไปดวยทกครง โดย Subject อาจจะก าหนดจากหมวดหมทมการก าหนดไวแลว หรอ Library Subject Heading หรอจะก าหนดเองเฉพาะของหนวยงาน เชน เอกสารรายงาน กก าหนดเปน Report เปนตน

รวมทงการสรางทางเขาถงในรปแบบเอกสารเวบฟอรแมต HTML กเปนอก 1 ชองทางทส าคญ เพราะสามารถก าหนด Metadata ไดครบถวนมากกวา เชน Description Metadata หรอ Metadata Scheme ชดเฉพาะอยาง Google Scholar

แกไข PDF Metadata ดวย Freeware อยาง BeCyPDFMetaEdit

การเผยแพรเอกสาร PDF สอนเทอรเนตโดยเฉพาะการพฒนาคลงความรสถาบน และตองการใหขอมลกบ Search Engine รวมทงระบบอนๆ ทตองการท างานกบเอกสารไดเตมประสทธภาพ การลงรายการหรอ Catalog เอกสาร PDF จงมความจ าเปนอยางยง โดยการลงรายการเอกสาร PDF จะท าผาน PDF Metadata ซงจะท าไดขณะการแปลงเอกสาร PDF

อยางไรกดหลายๆ ครงทพบวาเอกสาร PDF จ านวนมากยงไมไดลงรายการ PDF Metadata อกทงซอฟตแวรทมอยกไมสามารถลงรายการดงกลาวได เชน PDF Reader ดวยกระแสของ Freeware ขอน าเสนอโปรแกรม BeCyPDFMetaEdit ครบ โปรแกรมนเปน Freeware ทดาวนโหลดไดจากเวบ BeCyHome

โปรแกรมมขนาดเลกท างานงาย เพยง unzip แลวเปดโปรแกรมจากนนเปดแฟมเอกสาร PDF จะปรากฏจอภาพการท างาน ดงน

โปรแกรม XnView

ความสามารถของ XnView การท างาน ไดมากกวา 400 ฟอรแมต เชน GIF, TIF, JPG

จอภาพแสดงผลของ XnView มลกษณะใกลเคยงจอภาพการท างานของ Windows Explorer

โปรแกรมใชงานไดงายดวยเมนพนฐาน

XnView สามารถแสดงภาพในลกษณะ Slide Shows และสนบสนนการสราง Photograph album ตลอด Contact Sheets

สนบสนนการสราง Gallery Web

ความสามารถของ XnView (ตอ)

สนบสนนค ำสงปรบแตงภำพหลำกหลำย เชน sharpness, glass effect, Color exchange

สนบสนนกำรแปลงฟอรแมตภำพไดหลำกหลำย และสนบสนนกำรท ำงำนแบบ Batch ชวยในกำรแปลงภำพปรมำณมำกๆ

สนบสนนกำรท ำงำนกบ Image Metadata ทง XMP, EXIF และ IPTC ชวยในกำรคนคนภำพ

สนบสนนกำรสรำงภำพในรปแบบ Panorama

Metadata ของภาพระบบดจทล

EXIF Metadata (Exchangeable Image File Format) คอขอมลตำง ๆ เกยวกบภำพซงเปนมำตรฐำนหนงทกลองถำยภำพระบบดจทล (Digital Camera) จะตองก ำหนดไวในฟงกชนกำรถำยภำพ และบนทกคำเหลำนผนวกรวมกบรปภำพ ขอมลทบนทกไดแก รนของกลอง, ยหอ, ควำมไวแสง, ควำมเรวซดเตอร เปนตน ขอมลนนยมน ำมำใชเปน ขอมลก ำกบภำพ หรออธบำยภำพ

ตวอยาง EXIF Metadata

Metadata ของภาพระบบดจทล (ตอ)

IPTC Metadata (International Press Telecommunications Council Metadata) เปนรำยละเอยดก ำกบภำพประเภทหนง ซงเจำของภำพ สำมำรถปอน/แกไขขอมลไดเอง เชน วนทสรำงภำพ วนทปรบ

แกไขภำพ เจำของภำพ ลขสทธของภำพ ประโยชน ขอ ง IPTC นอกจำกน ำมำใชเปนขอมลก ำกบภำพ ยงสำมำรถใชเปนขอมลเพอกำรสบคนภำพ เชน สบคนภำพดวยชอเจำของ หรอผถำยภำพ, คยเวรด (Keyword) ก ำกบภำพ เปนตน

ตวอยาง IPTC Metadata

ตวอยางการสบคนภาพจาก IPTC

สญญาอนญาตครเอทฟคอมมอนส (Creative Commons Licence: CC) เปนสญญาอนญาตทางลขสทธประเภทหนงพฒนาโดย Hewlett Foundation study องคกรไมแสวงก าไรองคกรหนงทเนนงานดานกฏหมาย

เครองหมายแสดงลขสทธของ Creative Commons

วตถประสงคของสญญานเพอใหเจาของผลงานอนมลขสทธสามารถแสดงขอความอนอ านวยความสะดวกใหสาธารณชนรถงสทธในผลงาน และทราบวาจะน างานอนมลขสทธของตนไปใชไดโดยไมตองขออนญาตและไมถอวาเปนการละเมดลขสทธ โดยผ ทน าผลงานไปใชตองปฏบตตามเงอนไขทก าหนดไว เชน อางองแหลงทมา ไมใชเพอการคา ไมดดแปลงตนฉบบ เปนตน รายละเอยดของแตละสญญาอนญาตนน ขนอยกบรนของสญญา และประกอบไปดวยตวเลอกจากเงอนไข 4 เงอนไข โดยไดมการจดท าสญลกษณเงอนไขเปน 4 ประเภท ซงเครอขายครเอทฟคอมมอนสประเทศไทย (http://cc.in.th) ไดถอดความและน าสญลกษณ 4 เงอนไขนนมาอธบายไวดงน

สญญาอนญาตครเอทฟคอมมอนส

แสดงทมา/อางทมา (Attribution – BY) : อนญาตใหผอนท าซ า แจกจาย หรอแสดงและน าเสนอชนงานดงกลาว และสรางงานดดแปลงจากชนงานดงกลาว ไดเฉพาะกรณทผนนไดแสดงเครดตของผ เขยนหรอผใหอนญาตตามทระบไว

ไมใชเพอการคา (NonCommercial – NC) : อนญาตใหผ อนท าซ า แจกจาย หรอแสดงและน าเสนอชนงานดงกลาว และสรางงานดดแปลงจากชนงานดงกลาว ไดเฉพาะกรณทไมน าไปใชในทางการคา

ไมดดแปลง (No Derivative Works –ND) : อนญาตใหผ อนท าซ า แจกจาย หรอแสดงและน าเสนอชนงานดงกลาวในรปแบบทไมถกดดแปลงเทานน

อนญาตแบบเดยวกน (Share Alike – SA) : อนญาตใหผ อนแจกจายงานดดแปลง เปลยนรปหรอตอเตมงานไดเฉพาะกรณทชนงานดดแปลงนนเผยแพรดวยสญญาอนญาตทเหมอนกนทกประการกบงานตนฉบบ หรอสรปงายๆ วาตองใชสญญาอนญาตชนดเดยวกนกบงานดดแปลงตอยอดใช

สญลกษณเงอนไขเปน 4 ประเภท

Attribution CC – BY ใหเผยแพร ดดแปลง โดยตองระบทมา

Attribution CC – BY -SA ใหเผยแพร ดดแปลง โดยตองระบทมาและตองเผยแพรงานดดแปลงโดยใชสญญาอนญาตเดยวกน

Attribution CC – BY -ND ใหเผยแพร โดยตองระบทมา แตหามดดแปลง

Attribution CC- BY -NC ใหเผยแพร ดดแปลง โดยตองระบทมาแต หามใชเพอการคา

Attribution CC- BY – NC – SA ใหเผยแพร ดดแปลง โดยตองระบทมาแตหามใชเพอการคาและตองเผยแพรงานดดแปลงโดยใชสญญาอนญาตชนดเดยวกน

Attribution CC- BY – NC -ND ใหเผยแพร โดยตองระบทมาแตหามดดแปลงและหามใชเพอการคา

สญญาอนญาตครเอทฟคอมมอนส

ตดตอสอบถาม ฝำยพฒนำสำระดจทลและสอประสม

IP PHONE 5310 FB.COM/ARITSRU