View
3
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
Page 1
Asbest: informatie om jezelf beter te
beschermen
Reglementering in Brussel
21 mei 2019
dr. Dominique Nicaise, geoloog - WTCB
bros asbest
Page 2
19671879
1999
2018
1826
1893
2006
Karel V gooit zich in het vuur gehuld in tafellinnen van asbest om indruk te maken op zijn gasten!
Begin van confectie van kleding met asbest voor de vuurvastheid
Gebruik van asbestvoor het inkapselen vanmachines
1ste statistische studie over de schadelijkheid van asbest door een Franse arts
Verbod op het gebruik van asbestvlokken
Verbod op het produceren en verkopen van asbestproductenIn Europa
Voorgeschiedenis
…. 14de eeuw
….. 19de eeuw
Gevaar van industrieel stof komt aan bod, maar zonder dat asbest in opspraak komt
….. 20ste eeuw
….. 21ste eeuw
1899
Longfibrose ontdekt bij een arbeider van een asbestspinnerij
1930
1980
Koninklijk besluit van 16 maart 2006 betreffende de bescherming van de werknemers tegen de risico's van blootstelling aan asbest
Gebruik en commercialisering van asbesthoudende producten verboden
2005
1920 → → 1990
Plan in Vlaanderen:Geen asbest meer in 2040Ontwerpdecreet: → eigenaarsCertificaat asbestinventaris voor woning van vóór 2001
1975Asbestpiek
1998
Sensibiliseringscam-pagneover asbest
Page 3
Enkele cijfers …
In BelgiëIn de wereldEr wordt geraamd dat:
- 174 miljard kilo's asbest geproduceerd tijdens
de hele 20ste eeuw
- Meer dan 25 kilo asbestvezels per inwoner
van de wereld
- In 2011 nog een wereldwijd verbruik van
meer dan 140.000 ton
- Een herleving van de productie en van het
gebruik van asbest in de wereld (opkomende
landen)
- Elk jaar sterven meer dan 107.000 mensen in
de wereld aan een ziekte die het gevolg is van
een blootstelling aan asbest
Er wordt geraamd dat:
- de hoeveelheid asbest die nog in het Belgische
gebouwenbestand zit meer dan 5 miljoen ton
bedraagt: opsporing, verwijdering
(asbestverwijdering), afvalbeheer
- 40.000 km ondergrondse leidingen in Vlaanderen*
- 2.329.000 ton resterende asbesthoudende
bouwmaterialen in Vlaanderen*
- Een toename van de asbestgerelateerde
ziektegevallen nu (latentietijd van 40 jaar na de
gebruikspiek (valt samen met de ingrijpende
renovatie)
Een totaal Europees verbruik
van ongeveer 30.000 ton in
2000
*Cijfers van OVAM 2018
In Europa
Page 4
Context
THERMISCHE ISOLATIE: brandbestendigheid tot + 1000 °C => onontvlambaarheid, onbrandbaarheid
ELEKTRISCHE ISOLATOR: lage geleidbaarheid
AKOESTISCHE ISOLATIE: niet erg galmend
MECHANISCHE WEERSTAND: gebruik bij het weven (elasticiteit en tractie)
SLIJTVASTHEID: gebruik bij frictievoeringen
ZUURBESTENDIGHEID: crocidoliet of amosietALKALIBESTENDIGHEID: chrysotiel
WEERBESTENDIGHEID: onrotbaarheidEN BESCHERMING TEGEN MICRO-ORGANISMEN
+ KOSTTE WEINIG → “MAGIC MINERAL”
Fysisch-chemische eigenschappen van asbest
Page 6
Vezels
Minerale vezels Biologische vezels
Natuurlijke KunstmatigeMMF
AsbestAndere: gips, talk, wollastonietenzovoort
SteenwolGlaswolHittebestendige (keramische) vezels…
Natuurlijke KunstmatigeSynthetische
Plantaardige: katoen, linnen, hout enzovoort
PolyvinylPolyvinylalcohol (PVA)Polyacrylonitril(PAN)Polyethyleen(PE)Polypropeen(PP) enzovoort…Viscose
Acryl
Kevlar,…
Cellulose
Papier
Dierlijke: wol, paardenhaar, zijde, …
CEM
ENT
TEXTIEL
Page 7
AMIANTE(S) ASBEST
Familie: SERPENTIJNEN AMFIBOLEN
1. IJZERHOUDENDE
CHRYSOTIEL AMOSIET ANTHOPHYLLIET
Witte asbest Bruine asbest (vezelachtige gruneriet)
Gehydrateerd silicaat Mg Ferromagnesiumsilicaat3MgO.2SiO
2.2H 2O
92 tot 97%
2.KALKHOUDENDETREMOLIET ACTINOLIET
3. NATRIUM
Erioniet
CROCIDOLIETBlauwe asbest (vezelige riebeckiet)
Ferronatriumsilicaat
1,5MgO.5,5FeO.8SiO2.H2O 7MgO.8SiO2.H2O1 tot 3 %
2CaO.5MgO8SiO2.H2O 2CaO.4MgO.FeO.8SiO2.H2O
Na2O.Fe2O3.3FeO.8SiO2.H2O2 tot 5 %
H2CaK2Na2Al2Si6O17.5H2O
Latijn Amiantus = onaantastbaar Grieks: Asbestos = onbrandbaar
Page 8
Ademhalingsaandoeningen door asbest ◘ Dimensionale kenmerken
▪ Grootte: L> 5µ, l<3µ en L/l>3
▪ Mineralogisch karakter: ferromagnesiumsilicaat (Ca, Na enzovoort) …
◘ Cumulatieve dosis: aantal vezels/ml x blootstellingstijd
◘ Biopersistentie: hoe lang de vezels zich in de longen vastzetten
◘ Vezelsoorten: amfibolen gevaarlijker dan serpentijnen
◘ Resistent tegen zuiveringsmechanismen
◘ Het longweefsel wordt gewijzigd
Vezels diameter eenheid vezels in µm
Aantal vezels voor een breedte van 1
mm
Chrysotiel 0,02 50.000
Crocidoliet 0,08 12.500
Amosiet 0,10 10.000
Glasvezels 7,00 143
Nylon 7,50 133
Wol 20,00 50
Menselijk haar 40,00 25Wolvezels Asbestvezels: crocidoliet
Inadembare vezelsStanton-vezelsL > 8 µm< 0,25 µm
Bij werken => als er vezels vrijkomen in de lucht => blijven in de omgeving en besmetten de ruimtes en de mensen
Page 9
In het kader van een beheersprogrammaBij werken (renovatie- of sloopwerken)
◘ Diepgaande inventaris
◘ Alle materialen die mogelijk asbesthoudend zijn
moeten erin staan => ook al zijn ze niet-
bereikbaar
◘ Analyses in erkend lab
(http://www.werk.belgie.be/asbest_in_materiale
n.aspx)
AsbestinventarisTool voor asbestbeheer
◘ "Visuele" inventaris
◘ Niet nodig voor gedeelten van gebouwen, machines of
installaties die moeilijk bereikbaar zijn en die, in
normale omstandigheden, geen aanleiding tot
blootstelling kunnen geven
◘ Eventuele labanalyses
◘ Werkgever
◘ Elk bedrijf moet een inventaris opmaken en bijhouden van asbesthoudende materialen in zijn gebouwen, installaties, werk- en beschermingsmiddelen.
◘ Inclusief de eventuele gemeenschappelijke gedeelten
◘ Markeren met een (a) op welke plaatsen asbest zit
Page 10
Inhoud van de inventaris
Voor elk asbesthoudend product:
◘ Aard, vorm, eventuele functie en juiste ligging
◘ Soort asbest (indien bepaald)
◘ Staat: brosheid*, aantasting, verwering enzovoort
◘ Risico van accidentele schade
◘ Mogelijke vezelverspreiding (open werkruimte, ventilatie enzovoort)
◘ Bezetting en aard van het pand
◘ Rechtstreeks betrokkenen (+/-)
◘ Schatting van het oppervlak of van de grootte van het product
◘ Werkzaamheden die aanleiding geven tot blootstelling *Zie uiteenzettingen van de heer Vandermosten en Hella
Page 11
Inventaris
± 3.500 asbestproducten!
https://www.wtcb.be/homepage/index.cfm?cat=publications&sub=bbri-contact&pag=Contact6&art=89
Page 12
Asbestinventaris
Wie mag de inventaris opmaken?
Geen erkenning of registratie nodig, maar er moeten externe instellingen worden ingeschakeld
Soms: wettelijke verplichting voor milieubescherming
Het wettelijk kader in Brussel:
Werf voor het verwijderen of inkapselen van asbest
Slopen of verbouwen van een gebouw met totale oppervlakte van > 500 m²
Aanvraag milieuvergunningMelding
De werkzaamheden mogen pas starten indien toegelaten door BIM
Noodzaak vergunning en type vergunning hangt af van: soort materiaal, staat van het materiaal, hoeveelheid en vooropgestelde werkmethode
Page 13
Toelating
Voorafgaande melding→ 20 dagen vanaf de ontvangst van een volledig dossier
Tijdelijke milieuvergunning → 50 dagen vanaf de ontvangst van een volledig dossier
Bezoek ter plaatse noodzakelijk
Vóór de aanvang van de werken: melding aan de Inspectie van BIM
Het wettelijk kader in Brussel:
https://leefmilieu.brussels/de-milieuvergunning/administratieve-gids/formulieren-milieuvergunningen
Page 14
Soort materiaal:
Hechtgebonden asbest (gebonden)
Asbesthoudend materiaal waarin de asbestvezels:
• sterk gefixeerd zijn met een bindmiddel (cement, bitumen, kunststoffen of lijmen, afdichtingsmiddelen, verf)
• in goede staat en niet beschadigd zijn
Bros asbest (vrij - ongebonden)
Alle andere asbesthoudende materialen:
• de vezels zijn niet gefixeerd (vlokken) of niet sterk genoeg gebonden (isolatie)
• Geweven asbest (bedekking, touw enzovoort), asbestpapier, asbestkarton enzovoort
Conform het MB van 22 december 1993
Page 15
InkapselingAlternatief voor verwijdering
Het asbest wordt uit de atmosfeer van de ruimte gehaald
VOORDELEN
✓ Goedkoper dan verwijdering
✓ Geen vervangproduct
NADELEN
✓ Asbest zit er nog altijd
✓ Kan de prestaties van asbest verminderen
METHODES
➢ Impregneren met een bindmiddel dat diep doordringt, de vezels fixeert en het product hard maakt
➢ Afdekking met een versterkte, dichte coating
➢ Bekleding door het plaatsen van een hermetisch afgesloten wand zonder contact met de coating
Page 16
RisicobeoordelingGrenswaarde: 0,01 vezel/cm³
Nooit overschreden Risico van overschrijding
Eenvoudige handelingen
- Losgebonden of beschadigde materialen
- Opleiding van 32 u
- Jaarlijks 8 u bijscholing
- Methode van de hermetische zone
- Erkende onderneming
Verwijdering: werkmethodes
- Hechtgebonden en niet-beschadigde asbesthoudende materialen
- 8 u opleiding voor de werknemers
- Jaarlijks 8 u bijscholing
http://www.cct-cbd.be
Bijzonder geval:
- Losgebonden materialen rond leidingen
=> Couveusezakmethode
- Opleiding van 32 u
- Jaarlijks 8 u bijscholing
- Erkende onderneming
http://www.werk.belgie.be/lijst_asbestverwijderaars.aspx
Page 17
Verwijdering van asbestcement
◘ Werk in een "afgebakende zone", veiligheidsperimeter
afgebakend met linten
en pictogrammen
◘ Indien mogelijk bevochtigen (gevaar voor de veiligheid!)
◘ De onderdelen een per een losmaken
◘ Gebruik de juiste werktuigen om
haakjes, schroeven enzovoort te verwijderen
◘ Gebruik speciaal gereedschap met een lage rotatie-
snelheid
◘ Het ontstane stof moet meteen
worden afgezogen
◘ Breek de materialen niet en gooi er niet mee
◘ Meng ze niet met ander puin
◘ Reinig materialen die zich in de buurt van het verwijderde asbest
bevinden
◘ Reinigen onder hoge druk is verboden
Page 18
Couveusezaktechniek• Buiten
Alleen voor verwijdering van losgebonden asbest rond leidingen als:
❑ diameter < 60 cm (inclusief isolatie)
❑ eenvoudige buis, gemakkelijk bereikbaar
❑ temperatuur < 30° (binnen + buiten)
❑ niet-beschadigd en niet-aangetast
❑ geen harde mantel
❑ geen technische moeilijkheden
• Binnen
❑ als de methode betere waarborgen biedt voor de werknemer dan een andere techniek
❑ te motiveren in de melding
Page 19
De concentratie aan vezels in de lucht meten
• TELLING volgens de NBN B 96-102-norm
• Fasecontrastmicroscoop met een ocular asbestraticule (Ø 100 µm)
• Vergroting op 500 X
• Getelde oppervlakken van de asbestraticule worden willekeurig geselecteerd
• In minimaal 100 oppervlakken wordt geteld hoeveel vezels erin zitten
• Geen onderscheid tussen vezels
• Vezels: L > 5µm, l <3 µm en L/l >3/1
Teruggebracht tot de referteperiode van 8 u
prélevéaird'volumexréticuledusurface
filtreduexposéesuperficiexairl'dansfibresdeionConcentrat
fibresdemoyennombre=
examinésréticulesdenombre
dénombréesfibresdenombrefibresdemoyennombre =
REGELGEVING
KB van 16 maart 2006
(gewijzigd bij KB van 8 juni 2007)
Omzetting van richtlijn 2003/18/EG
van het Europees Parlement en de Raad van 27 maart 2003
Voor de werknemers: 0,1 vezels/cm³
Page 20
◘ 2 categorieën:
✓ Bros → asbestverwijderingsbedrijf → erkende inzamelaar → voorafgaande toelating
✓ Gebonden (hechtgebonden)
◘ Verpakking
✓ Asbestafval scheid je van de andere afvalstoffen
✓ => Geen recyclage!
✓ Specifieke verpakkingen
◘ Opslag
✓ Tijdelijk, gesloten plaatsen, die niet-toegankelijk zijn voor het publiek, goed geïdentificeerd
◘ Inzameling
✓ Gemeentelijke of gewestelijke containerparken in Brussel → erkende inzamelaar van gevaarlijk afval: http://app.leefmilieubrussel.be/lijsten/?nr_list=CED0001
Beheer van asbesthoudend afval
Gewestelijke regelgeving
Het wettelijk kader in Brussel:
Asbestafval = gevaarlijk afval ((> 0,1% m)
https://leefmilieu.brussels/themas/gebouwen/verplichtingen/asbest/asbestafval
Page 21
◘ Gebruik van NIR voor in situ meting▪ PHAZIRTM
▪ Meet niet op donkere oppervlakken(onvoldoende reflectie)
▪ Slechte prestaties bij lage concentraties
▪ Veel vals-positieven en vals-negatieven
▪ INRS Rapport - http://www.inrs.fr/media.html?refINRS=ND%202325
▪ MicroPhazir▪ Beter maar …
▪ Wel opgenomen in NF X 46-020 voor ‘sondage’ -> gelijkaardige materialen identificeren
▪ https://www.ulsb.fr/wp-content/uploads/2018/04/ULSB-ETUDE-MICROPHAZIR-MEP-V9.pdf
Innovatie
Perspectieven:
Page 22
Innovatie
◘ Asbestos containing materials detection and classification by the use of hyperspectral imaging
Giuseppe Bonifazi, Giuseppe Capobianco, Silvia Serranti
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0304389417308786
Hyperspectrale beeldvorming in het kortegolf-infrarooddomein (SWIR: 1000-2500 nm) in combinatie met chemometrischetechnieken is beoordeeld als analytisch hulpmiddel voor het opsporen en classificeren van verschillende asbestmineralen, zoals amosiet ((Fe2+)2(Fe2+,Mg)5Si8O22(OH)2)),
crocidoliet (Na2(Mg,Fe)6Si8O22(OH)2) en chrysotiel
(Mg3(Si2O5)(OH)4), in de cementmatrixen
Het ontwikkelde SIMCA-model scoorde zeer goed op
specificiteit en sensitiviteit (tussen 0,89 en 1,00)
Perspectieven:
Page 23
◘ Gebruik van Enzymen in een Kit – In Situ detectie
Innovatie
The developed kit should be -reliable (no false negatives)-easy-to-use by non scientific users-fast-not too expensive
Phage Display technique
alleen een specifieke bacterie infecteert.
23
➔ Validering van de specificiteit van de
herkenning door fluorescentie
Example with ADIRHIK sequence
Chrysotile Glass fiber
Visible light
UV light
Perspectieven:
Page 24
◘ Gebruik van Enzymen in een Kit – In Situ detectie
Innovatie
24
➔ Visible detection
The peptide was linked to a reporter molecule which induces a color change
Example with GHCSHPT sequence linked to TEM-betalactamasewhich hydrolyses nitrocefin
Conclusion: proof-of-concept on chrysotile (Filed patent GB1514436.3)
TEM-betalactamase
Perspectieven:
Page 25
Perspectieven:
Innovatie
◘ Gebruik van Enzymen in een Kit – In Situ detectie
➔ Prototype voor lab
ADEKIT Dominique.Nicaise@bbri.be
Page 26
Innovatie
On-Site Monitoring
Het is belangrijk op te merken dat de vermelde technologische ontwikkeling geen vervanging kan zijn van de wettelijk
verplichte asbestmetingen, zoals beschreven in het KB 16/3/2006 betreffende de bescherming van de werknemers
tegen de risico's van blootstelling aan asbest. Dit KB bepaalt dat bij bepaalde werkzaamheden de werkgever verplicht
is metingen te laten uitvoeren door een erkend laboratorium (volgens de norm NBN T96-102).
= bijkomende (real-time) controle boven op de wettelijk verplichte laboratoriummeting.
Meettoestel dat de aanwezigheid van asbestvezels in de lucht real-time kan detecteren
Laserstralen -> Stofdeeltjes -> Dispersie = f(vorm, grootte, oriëntatie partikels) : Vezels of niet?
Asbest = Paramagnetisch –> Vezels richten via extern veldMeten voor & na richten
Nauwkeurigheid = f(type vezel & hoeveelheid andere vezels)Aanwezigheid = ja/nee, geen concentratie
Christopher Stopford, Paul H. Kaye, Richard S. Greenaway, Edwin Hirst, Zbigniew Ulanowski, and Warren R. Stanley, “Real-time
detection of airborne asbestos by light scattering from magnetically re-aligned fibers”, Optics Express, 2 May 2013 http://www.asbestos-alert.com
Perspectieven:
Page 27
Innovatie Uitvoeringstechnieken
http://www.asprotek.com/
https://ec.europa.eu/futurium/en/best-early-stage-innovation/mobile-robotic-units-removal-asbestos-contamination
http://foamshield.com/
Perspectieven:
Een saneringsproces dat vooral is ontwikkeld bij de verwijdering van asbest uit gebouwen
Het gebruik van biologisch afbreekbare chemicaliën die veilig zijn voor mens en milieu
Page 28
Asbest is overal aanwezig!
Nog vragen?
Recommended