avrupa üniversiteler birliği

avrupa üniversiteler birliği

Doç. Dr. Ethem GÜNEREN

19 Mayıs Üniversitesi Rektör Danışmanı

Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Kurulu Üyesi

OMÜ-ADEKSAMSUN

eua

• Ulusal ajans (http://www.ua.gov.tr)

• BU ÇALIŞMALARI YÜRÜTÜR

http://www.eua.be

• İspanya 31 Mart 2001 kuruldu

• Günümüzde 46 ülkeden yükseköğretim kurumlarının üye olduğu birliğe ülkemiz resmen YÖK nezdinde üye

• Görünür amaç; Yarının Avrupa yüksek eğitim ve araştırma alanını kurmak !!

• Magna Charta Universitatum Bologna 1998• Sorbonne 25 Mayıs 1998 • Bologna 19 Haziran 1999 • Prag 19 Mayıs 2001 • Graz 4 Temmuz 2003• Berlin 19 Eylül 2003 • Bergen 19-20 Mayıs 2005 • Londra 18 Mayıs 2007• Leuven 28-29 Nisan 2009 • Forumlar …

• Sorbonne 25 Mayıs 1998 – Avrupa Yükseköğretim Sistemi’nin Uyumlu Hale Getirilmesi

• Bologna 19 Haziran 1999 – Avrupa vatandaşlarının istihdamını ve Avrupa yüksek öğrenim sisteminin uluslararası rekabet

gücünü arttırmak amacıyla kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir derece sisteminin kabul edilmesi

• Prag 19 Mayıs 2001 – Bologna da alınan kararların desteklenmesi

• Berlin 19 Eylül 2003 – Kalite kavramının YÖ alanında da kullanılması

• Bergen 19-20 Mayıs 2005 – Rekabet edebilirlik ve 2010 hedef yılı

• Londra 18 Mayıs 2007– Küreselleşme ve zorluklar

• Leuven 28-29 Nisan 2009 – 10 yılda neleri gerçekleştirdik 2010 ye kadar neleri hedefliyoruz

bologna

• AKTS ve Diploma Eki• Lisans ve yükseklisans olmak üzere iki temel

aşamaya dayanan bir sistemin kabul edilmesi• Öğrenci hareketliliği• Karşılaştırılabilir kriterler ve metodolojiler

geliştirmek amacıyla, kalite güvencesi alanında işbirliğinin teşvik edilmesi.

• Öğrenci merkezli eğitim

derecelendirme

• Avrupa vatandaşlarının istihdamını ve Avrupa yüksek öğrenim sisteminin uluslararası rekabet gücünü arttırmak amacıyla kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir derece sisteminin kabul edilmesi

derecelendirme

• 1-2-3-4. okulöncesi-ilk-orta-lise

• 5. önlisans

• 6. lisans

• 7. yüksek lisans

• 8. doktora

• 9. hayat boyu öğrenim

• (bizde zaten basından beri böyleydi)

öğrenci hareketliliği

erasmus

• Avrupa Yükseköğretim Alanı’nın demokratik değerleri, kültürleri, dilleri ve yükseköğretim sistemlerindeki farklılığının neden olduğu zenginlikten öğrencilerin, öğretim elemanlarının, araştırmacıların ve idari personelin faydalanabilmesi için hareketliliktir

kalite güvencesi

• Üniversiteler reformların merkezinde olmalıdır

• Memnuniyet araştırmaları

• Özdeğerlendirme çalışmaları

• Dış değerlendirme çalışmaları(AKREDİTASYON)

• Akreditasyon amaç değil araçtır

• Amaç kalite gelistirmedir

• Kalite kültürü kavramı ile ilgili olarak; – öz değerlendirme yapılmalıdır

• ara kavramlar; atık yönetimi, kağıt israfı, çöp ayrıştırma, enerji verimliliği, tasarruf,

• özürlü tuvaleti

esnek öğrenme yolları

• Örnek 1. İdealde seçmeli ders oranı % 20 lerde olmalıdır, her bir program için tek tek ele alındığında bu oran ülkemiz için imkansızdır çünkü maalesef zorunlu seçmeli ders kavramı vardır traji komik bir durum ama var

• Örnek 2. Performans faaliyetlerinin (ödevlerinin) değerlendirme içindeki yeri, puanlamadaki yeri “!!” mutlaka artırılmalı

program

• Hedefler• Yeterlilikler

– Yeterlilikler çerçevesi• Asgari yeterlilikler• Ulusal yeterlilikler• Evrensel yeterlilikler

– Paydaşlar• Çıktılar• Müfredat

– Dersler – İş yükü– Kredi

hedef

• Hedefler• Yeterlilikler

– Yeterlilikler çerçevesi• Asgari yeterlilikler• Ulusal yeterlilikler• Evrensel yeterlilikler

– Paydaşlar

• Çıktılar• Müfredat

– Dersler – İş yükü– Kredi

• Program mutlaka ihtiyaçtan doğmalıdır

• Örnek ?

yeterlilik

• Hedefler• Yeterlilikler

– Yeterlilikler çerçevesi• Asgari yeterlilikler• Ulusal yeterlilikler• Evrensel yeterlilikler

– Paydaşlar

• Çıktılar• Müfredat

– Dersler – İş yükü– Kredi

• Tanımlanmalıdır• Hedefleri adreslemelidir

yeterlilikler çerçevesi

• Hedefler• Yeterlilikler

– Yeterlilikler çerçevesi• Asgari yeterlilikler• Ulusal yeterlilikler• Evrensel yeterlilikler

– Paydaşlar

• Çıktılar• Müfredat

– Dersler – İş yükü– Kredi

• Temel bilgiler• Uygulamalar• Tutum geliştirme

seviyesinde (ustalık-uzmanlık)

• Olmazsa olmazlar• Özgünlük• Ayrıcalıklar (üstünlükler)

paydaş

• Hedefler• Yeterlilikler

– Yeterlilikler çerçevesi• Asgari yeterlilikler• Ulusal yeterlilikler• Evrensel yeterlilikler

– Paydaşlar• Çıktılar• Müfredat

– Dersler – İş yükü– Kredi

• En piyasa nedir • En önemli paydaş kimdir• En zengin hangisidir• En işveren kimdir• En serbest rekabet nedir• En mucid varmıdır

• Hedefler• Yeterlilikler • Amaç paydaşları tatmin

etmektir• Çünkü….

• Hedef

• İ• S• T• İ• H• D• A• M

program çıktıları

• Hedefler• Yeterlilikler

– Yeterlilikler çerçevesi• Asgari yeterlilikler• Ulusal yeterlilikler• Evrensel yeterlilikler

– Paydaşlar

• Çıktılar• Müfredat

– Dersler – İş yükü– Kredi

• Yazılı beyanname

• Program çıktıları

• Dostlar Bologna’da görsün

müfredat

• Hedefler• Yeterlilikler

– Yeterlilikler çerçevesi• Asgari yeterlilikler• Ulusal yeterlilikler• Evrensel yeterlilikler

– Paydaşlar

• Çıktılar• Müfredat

– Dersler – İş yükü– Kredi

• Hedeflerimize ulaştıracak olan yeterlilikleri elde etmemizi sağlayabilecek dersler

• Hangi ders hangi yeterlilik için ne derecede katkı sağlar

• Hiç katkı sağlayan bir ders olabilir mi

Ne yapmalı

Ders Yeterlilik

1 2 3 4

1 +++ +

2 + +++

3 +

4 +++ +

• Kırmızı dersi müfredattan çıkaralım veya kırmızı yeterliliği karşılayacak ders koyalım ve bunu yaparken yeterlilikler çerçevesine bakalım, güncel koşullara göre her 5 yılda bir gözden geçirelim ve her 10 yılda bir yenileyelim

Dersler

Yeterlilikler

1 2 3 4

1 +++ +

2 + +++

3 +

4 +++ +

•Kırmızı dersi (2 nolu ders) müfredattan çıkaralım veya kırmızı yeterliliği (3 nolu yeterlilik) karşılayacak ders koyalım ve bunu yaparken yeterlilikler çerçevesine bakalım, güncel koşullara göre her 5 yılda bir gözden geçirelim ve her 10 yılda bir yenileyelim

• İşte bunun adı

müfredat güncelleme

dir ve ciddiye alınmalıdır, kıdemli hocaların derslerine dokunulmaz, falan hocanın dersine dokunulmaz, bu hoca bize oy verdi ona dokunmayalımlarla olmaz.

• Hedefler• Yeterlilikler

– Yeterlilikler çerçevesi• Asgari yeterlilikler• Ulusal yeterlilikler• Evrensel yeterlilikler

– Paydaşlar

• Çıktılar• Müfredat

– Dersler – İş yükü– Kredi

Ders

Çalışma

İş yükü

Kredi

Öğrenciler nerede ?

öğrenci merkezli eğitim

öğrenci merkezli eğitim

• Şu anda bu salonda kaç öğrenci var

• Üniversite reformu deyince ne anlıyoruz

• Derslerin kredileri ne göre hesaplanıyor bilen bir öğrenci varmı

• Öğrenci temsilcileri seçimleri nasıl yapılıyor

• Seçimlere katılım oranı nedir

• Üst yönetimdeki temsilciyi hiç gören varmı

öğrenci merkezli eğitim

• Hedefler• Yeterlilikler

– Yeterlilikler çerçevesi• Asgari yeterlilikler• Ulusal yeterlilikler• Evrensel yeterlilikler

– Paydaşlar

• Çıktılar• Müfredat

– Dersler – İş yükü– Kredi

• Öğrenci merkezli eğitim• Öğrencinin kendini

geliştirebilmesi• Öğrencinin öğrenmeyi

öğrenebilmesi• Öğrencinin öğrenim

sürecine katkısı• Hangi dersi neden

aldığını bilen bir öğrenci• Kredi hesabına

öğrencinin katılması fikrinin alınması

• Hedefler• Yeterlilikler

– Yeterlilikler çerçevesi• Asgari yeterlilikler• Ulusal yeterlilikler• Evrensel yeterlilikler

– Paydaşlar

• Çıktılar• Müfredat

– Dersler – İş yükü– Kredi

• Örgün öğretim• Okuma - Araştırma• Ödev değil performans,

sunum vs• Alan çalışması• Labaratuarlar• .• .• .• Sınava hazırlık

• Hedefler• Yeterlilikler

– Yeterlilikler çerçevesi• Asgari yeterlilikler• Ulusal yeterlilikler• Evrensel yeterlilikler

– Paydaşlar

• Çıktılar• Müfredat

– Dersler – İş yükü– Kredi

• 1 ders için 25 – 30 saat ders çalıştığı varsayılır

• değil

• Hedefler• Yeterlilikler

– Yeterlilikler çerçevesi• Asgari yeterlilikler• Ulusal yeterlilikler• Evrensel yeterlilikler

– Paydaşlar

• Çıktılar• Müfredat

– Dersler – İş yükü– Kredi

• 1 ders için 25 – 30 saat zaman ayırdığı varsayılır

• Hedefler• Yeterlilikler

– Yeterlilikler çerçevesi• Asgari yeterlilikler• Ulusal yeterlilikler• Evrensel yeterlilikler

– Paydaşlar

• Çıktılar• Müfredat

– Dersler – İş yükü– Kredi

• 1 kredi için 25 – 30 saat zaman ayırdığı varsayılır

• Yılda 1500-1800 saat • bölü• 25 - 30 • eşittir• 50 – 60 kredi

SÜRE(Yıl)

TOPLAM AKTS

KREDİSİ(Yıl x 60 AKTS)

TOPLAM İŞ YÜKÜ

(Saat)(1 AKTS = 30 saat)

6. DÜZEY

(LİSANS)4 240 6.000 – 7.200

7. DÜZEY

(YÜKSEK LİSANS)1,5 - 2 90 – 120

2.250 – 2.700

3.000 - 3.600

8. DÜZEY

(DOKTORA)3 - 4 180 – 240

4.500 – 5.400

6.000 – 7.200

• Hedefler• Yeterlilikler

– Yeterlilikler çerçevesi• Asgari yeterlilikler• Ulusal yeterlilikler• Evrensel yeterlilikler

– Paydaşlar• Çıktılar• Müfredat

– Dersler – İş yükü– Kredi

• Hedeflere göre yeterlilikler, yeterlilikleri karşılayacak müfredat müfredatın içini dolduracak dersler

• Derslerin kaç kredilik olduğu en son ve bu kez sondan başa doğru gidilerek belirlenir !

• O dersin içeriği, hangi yeterliliği ne oranda karşıladığı ile ilgilidir

Diploma Eki

• 1. DE hak etmiş olan kişinin kimliği • 2. DE hak etme nedenini teşkil eden, kazanılmış yeti • 3. DE verilmesine yol açan kazanılmış yetinin düzeyi • 4. DE … yol açan kazanılmış yetinin içerik ve sonuçları • 5. DE verilmesine yol açan kazanılmış yetinin işlevi • 6. Ek bilgiler • 7. Diploma Ekinin resmî tasdiki • 8. Ulusal yüksek öğrenim sistemi hakkında bilgi

Diploma Ekinin ögrencilere sağladığı kazanımlar nedir?

• Yurtdışında daha okunabilir ve mukayese edilebilir bir diploma

• Öğrencinin akademik güzergâhının ve edindiği yeti ve becerilerin tam bir tarifi

• Öğrencinin başarı ve yetilerinin nesnel ve âdil değerlendirmesi

• Geleceğe yönelik olarak yurtdışında iş ve eğitim olanaklarına daha rahat ulaşma olanağı

hayat boyu öğrenme

• Formal eğitim – öğretim – öğrenim in dışında informal veya nonformal öğrenim olarak bilinir ve SEM ‘lerdeki uygulama yasak savma (dostlar bologna’da görsün) şeklindedir oysa; bir bahçıvanın mesela örgün öğrenimde yer almadan bitirme sınavına girerek ziraat mühendisi diploması almasıdır.

• Yazarlık kursu ! (orhan pamuk abd de bu kursa katılmış diyorlar)– Ücretli – aylara yayılmış – uzun soluklu – ciddi

• Yada • Mütercim tercümanlık diploması vermek için yeterlilik kriterleri

belirlemek ve bunu zorunlu kısa bir kurs programı sonundaki sınavla vermek olabilir mi? 4 yıllık örgün öğrenimden geçmemiş ama örneğin almanyada büyümüş biri için. Bunun için YÖK’ten onay almak kolay olabilir çünkü YÖK de henüz LLL için bir adım atabilmiş değil, hatta bunu Avrupa’ya örnek olarak sunabilir.

örnekler

• Kolay; Yabancı dil öğretmenliği

• Orta; Bilgisayar öğretmenliği, veterinerlik

• Zor/imkansız; Mühendislik, doktorluk

18-21 mart 2009 Prag EUA genel kurulu

• Toplantıya ülkemizden 30 kisilik (14 Ü. den Rektör düzeyinde) katılım gerçeklesti. – Burdur, OMÜ, Çukurova, Uludağ, Afyon,

Sabancı, Gazi, Isparta, ODTÜ,Erzincan, Kırıkkale, Hatay, Hacettepe, İstanbul, Kıbrıs, Akdeniz, Erciyes,İTÜ ve Ekonomi Ü

• Ancak ne yazık ki ne MEB ve nede YÖK ten ve nede tübitak-ulusal ajans dan hiç bir temsilci yoktu.

eua

– Bilginin iletilmesi– Bir ve güçlü Avrupa için bir ve güçlü Ü– Learn – act – quickly– Open minded– Kalite bir bütündür ve kalite bir kültürdür– Ü ler kalitenin merkezindedir

eua

• İçinde bulunduğumuz ekonomik krizde Ü ler sorunun bir parçası değildir

• Ancak çözümün anahtarı olabilirler

• Reformlar mutlaka sürdürülmelidir

• Küçülme dönemlerinde bile Ü ler büyümelidir

eua

• Ranking sıralama zor – dar – seçici – hatalı olabilir – çok yönlüdür – maniplatif dir – media bunun neresindedir

• Ne yapılabilir ?• Uluslar arası ranking sistemleri incelenir• Kendimizi öne çıkarabilecek unsurlara

odaklanılabilir• Bir gün mutlaka ranking karşımıza

çıkacaktır, o gün bugündür, ama yeni kurulan bir üniv için değil.

eua

• Hayat değişimdir

• Değişim ise hayattır

• Değişim ancak ölümle sona erer

Gerekeni yapmak

• Biz süreçten sorumluyuz, sonuçtan ………

• Elimizden gelenin en iyisini yapmak zorundayız

eve ne getirdim !

• Avrupanın asıl / gerçek amacı: – Yaşlı-dinamizmi kaybetmiş nüfusa hizmet

edecek genç nitelikli – akredite işgücü bulmak– kapanan programlar – kapanacak ü. in

habercisidir, 10 – 20 yıl sonra öğrencisiz kalmamak için

– Amerikaya karşı rekabet için– Küreselleşmede iyice ligden düşmemek için

eua

• Ü disiplinler arası bilgi transferi imkanı vardır

• Ü analiz yapmak için ideal ortamlardır

beklenti farklılıkları ve karsılastırılabilirlik

• Ü de yeni nesiller yetisir

arastırmanın ve bilginin Ü dısına kayması gelecek adına büyük hatadır

eua

• dünyanın 1000 büyük Ü arasında Avrupadan kaç Ü var – ancak ilk 50 de sadece 10 tane var bununda 6 sı UK

dan• Daha fazla para gerekir• Rekabetcilik sarttır• Arastırma kültürü diye bir kavram var

yeni bir arastırma kültürüne ve ya felsefesine de ihtiyaç var

• Ü de büyük bir potansiyel var ayağa kaldırmalıyız

• Piyasanın - sanayinin ihtiyaçlarına göre PhD konuları seçilmelidir

• Araştırmaya ayrılan kaynaklar israf olmaktadır

• NASIL ?

• Ekim 2008 tüsiad tarafından hazırlatılan türkiyede yüksek eğitimde fırsatlar sorunlar vs adlı raporun incelenmesi …

• Yüksek lisans ve doktora tez konuları mütevelli heyetince – paydaşlara göre belirlenmiş ana ihtisas konularında kümelenmelidir

• Dikey büyümeye - Patente – Marka olmaya giden yol burdan geçer

• Örnek: birbiriyle ilişkisiz 100 adet tez yerine, birbirini izleyen 100 adet tez sonucunda varılacak bilgi-belge düzeyi …

• Maliyetlendirme– Tam maliyetlendirme– Gercek maliyetlendirme

– Sübvansiyonsuz

– İşte o zaman varmısın

elektrik su maaşlar kiralar tamiratlar vs vs

Arastırma öncelikleri

• rüzgar enerjisi

• solar photovoltaic

• concentrated solarpower

• biofuel

• Cleancool

• Eua araştırma projelerinin neresinde ?– Her yerinde……

• Ü lerin büyüme hedeflerinde imitation başlangıçta mutlaka önemlidir

• innovation sonradan gelmelidir ama mutlaka gelmelidir (örnek ler ..)

• İmitaiton low brow

• İnnovation high brow

• Ancak !!

• Tartışma!!!

ARGE bütçesi

• Gayrisafi milli hasıladan ayrılan pay değil • Ü bütçesinden ayrılan pay aslında suyunun suyu • Ona rağmen• Türkiyede 0.1 • Avrupada 1-1.5 • US de 2 • Japonyada 2.5

• İdeali ?

• 3.3 e kadar çıkabilmelidir

ekonomik / zorunluluk

• Ekonomi içinde kaynak Ü lerdir– Kalifiye insan kaynağı– Bilgi kaynakları

• Bunları fırsatlara çevirmek ancak Ü lerde gerçekleşmelidir

– SORU: hangisini tercih edersiniz» 1. genç / deneyimli öğretim elemanı» 2. doktoralı / kariyerli öğretim elemanı» 3. imitasyon / innovasyon» 4.

ekonominin makinisti

• Ü in potansiyel yenilenme (reform) sürecinde büyümenin dinamoları olarak merkezi bir rol oynamaları

• Örnek: ABD nin son 25 yılda milli gelirinini 2 ye katlamasında etken olan buluşların icadların satışı % 50-80 rol oynamıştır

üniversiteler

• Jeneratör olmalı

• Toplumda Ü nin gerçek rolü anlaşılmalı

• Refah – bilim – teknik – araştırma birbirleriyle dolayısıyla Ü ile ilişkilidir

• Ü sorunun parçası değildir çözümün anahtarıdır

• Bağımsız – şeffaf – öncü – yenilikçi –

Üniversiteler nerede yetersiz kalıyor ?

• Eğitim/araştırma/burs çalışması

• Bilimsel etik ve disiplin ile üniversiteyi tekrar keşfetmek

• Akademik özgürlük

• Yönetim ve sorumluluk

• Dünya sahnesinde oyunculuk

• …………….

sorunlar

• Daha az öğrenci, daha az finans, düşük itibar …

• Eğitim, teknolojiyle daha hızlı koşmak ise işgücü piyasası çökecek mi

• Mezunlar için talep azalırken mezunların artan arzı

•

yeni eğilimler

• Bilgi doğrudan ekonomik bir değerdir• Bilgiye her an heryerden ulaşılabilir• Sosyal sorumluluk• AR-GE X KNOW-HOW• Özgürlük• Rekabet• REKABET

• R E K A B E T

HEDEFLER

– MİSYON - VİZYON

– ÖĞRENCİ MERKEZLİ EĞİTİM

– KATKILAR

– AR-GE

HEDEFLER

MİSYON - VİZYON

ÖĞRENCİ MERKEZLİ EĞİTİM

KATKILARAR-GE

– MİSYON TANIMLAMA– Özgörev; kurumsal

kimlik ile bütünleşmeli, bölgesel etkinlikler ve farklılıklar yer almalı

– VİZYON GELİŞTİRME• (Hayal kurma)

– Özgörüş; yakın ve uzak geleceği görmeli, tanınma akreditasyon ve marka kurum olma hayali

HEDEFLERMİSYON -

VİZYON ÖĞRENCİ

MERKEZLİ EĞİTİM

KATKILARAR-GE

• FORMAL, NONFORMAL EĞİTİM – hayat boyu öğrenme-SEM

• ÖĞRENMENİN ÖĞRENİLMESİ

– aktif eğitim• ESNEKLİK

– seçmeli dersler, – stajlar, – performans ödevleri– gerçekci değerlendirme yöntemleri

• HAREKETLİLİK – erasmus – farabi – uzak doğu – orta doğu

• STANDARDİZASYON VE TANINMA

– AKTS-DE• FAYDALI BİLGİ

– birbirine eklenen modüler bilgi

HEDEFLER

MİSYON - VİZYON

ÖĞRENCİ MERKEZLİ EĞİTİM

KATKILAR

AR-GE

• Toplumsal yaşama

• Çevre ve doğaya

• İnsana ve insanlığa

• Bilime ve teknolojiye

• ….

HEDEFLER

MİSYON - VİZYON

ÖĞRENCİ MERKEZLİ EĞİTİM

KATKILAR

AR-GE

• FAYDALI ÜRÜN MODELİ

• PATENT

– ticari değeri olan bilgi

son

• Mali açıdan sürdürülebilirlik– ayakta kalma

• Kurumsal kimlik – markalaşma – akredatisyon – kalite geliştirme

• Somut adım: Bu amaçla özel şirketler kurulmasıdır

• Küreselleşme ve aynı anda bölgeselleşme– uluslararasılaşma

• Avrupa araştırma alanında yer bulma– proje ortaklığı