DAVRANI ŞÇI KURAM ve BİLİŞSEL GELİŞİ M...Bili şsel geli şim kuramı. ... Güncel çevre...

DAVRANIŞÇI KURAM ve B İLİŞSEL GELİŞİM

� Davranı şçı yakla şımda öğrenme, öğrenenin davranışında istendik yönde değişiklik olarak tanımlanır.

23.03.2012

� Zihinsel süreçler, davranışlar gibi gözlenemediğinden hiçbir zaman tam olarak anlaşılamazlar (nesnelcilik).

� Amaç önceden belirlenen hedefler çerçevesinde öğretimi yönetmektir ve anlık girişimler kontrol altında tutulmaya çalışılır.

Bili şsel kuramlara göre davranışçıların, davranışta değişme olarak tanımladıkları olay, gerçekte kişinin zihninde meydana gelen öğrenmenin dışa yansımasıdır.

23.03.2012

yansımasıdır.

Bilişsel kuramcılar, daha çok anlama, algılama, düşünme, duyu ş ve yaratma gibi kavramlar üzerinde dururlar.

Bilişsel öğrenme kuramcıları öğrenmeyi dünyayı anlama ve algılama girişimi olarak algılamaktadırlar.

PIAGET

1896-1980

Bilişsel gelişim kuramı

Bili şsel Geli şim

� Öğrenme; Düşünme ve kavrama sisteminde ortaya çıkan değişme ve gelişmelerdir.

� Bilişsel şemalar (yapılar), yeni bilgilerin özümsenmesinde ve

23.03.2012

� Bilişsel şemalar (yapılar), yeni bilgilerin özümsenmesinde ve uyumsanmasında önemli rol oynar, birey yeni bilgiyi mevcut bilişsel yapısına göre göre oluşturur.

*Bili şsel geli şim öğrenmeyi: ÖZÜMSEME(Assimilation )DÜZENLEME-UYUM (Accommodation )DENGELEME-EŞİTLEME (Equilibration: )

ÖZÜMSEME(Assimilation )Bireyin yeni bilgi ya da olguyu mevcut şemalarla uyum gösterecek şekle dönüştürmesidir.

23.03.2012

DÜZENLEME-UYUM (Accommodation )• Bireyin yeni bilgi ve deneyimlerin

sonucunda önceki şemalarını yeniden yapılandırmasıdır.

23.03.2012

DENGELEME-EŞİTLEME (Equilibration: )• Birey mevcut şemalarını yeni bilgiyle

uyumlu hale getirmeye çalışır. Bilişsel denge yeniden kurulur.

23.03.2012

denge yeniden kurulur.

PİAGET-Bili şsel Geli şim Dönemleri

� DUYUSAL MOTOR DÖNEM: (0-2 ya ş)� İŞLEM ÖNCESİ DÖNEM: (2-6 yaş)� SOMUT İŞLEMLER DÖNEM İ: (7-11 yaş)

23.03.2012

� SOMUT İŞLEMLER DÖNEM İ: (7-11 yaş)� SOYUT İŞLEMLER DÖNEM İ: ( 12 - ... yaş)

DUYUSAL MOTOR DÖNEM:(0-2 yaş)

� Gerçek anlamda akıl yürütme ve mantıksal işlemler** henüz yoktur. Bilgi Fiziksel yaşantılar yoluyla kazanılır.

23.03.2012

yoluyla kazanılır.

� Şema oluşturmada refleksler kullanılır.

� (**Piaget; “i şlem” terimini ‘mantıksal düşünme’anlamında kullanır.)

DUYUSAL MOTOR DÖNEM:(0-2 yaş)

NESNE DEVAMLILIĞI:Gözden uzaklaştığında(artık hafızada temsil

edilmediğinden) nesne yok olur.

23.03.2012

edilmediğinden) nesne yok olur.

TAKLİT:Çocuk refleksiv davranışlarda bulunurken aynı

davranışı geliştirerek kavratabiliriz.

Nesne performansı

23.03.2012

•A-değil-B GöreviÇocuk 10. aya kadar kaybolan oyunca ğını hep aynı yerde arar.18. ayda farklı yerlerde aramaya ba şlar ve nesne devamlılı ğı kazanır

23.03.2012

DUYUSAL MOTOR DÖNEM:(0-2 yaş)

�� Bu dönemde;Bu dönemde;� Motor ve duyusal etkinliklerle bilgi edinilir.

23.03.2012

� Motor ve duyusal etkinliklerle bilgi edinilir.

� Konuşma ve sembolik düşünme gelişir.

� Karmaşık olmayan zihinsel işlemler başlar.

� Nesne devamlılığı kazanılır.

� Taklit yeteneği gelişir.

İŞLEM ÖNCESİ DÖNEM:(2-6 yaş)

� Nesnelerle ilgili semboller geliştirir. (Daldan at yapması)

Nesneler zihinde canlandırıldığından zaman ve

23.03.2012

� Nesneler zihinde canlandırıldığından zaman ve mekandan bağımsız düşünür.

� Sembolik oyunlar görülür.

İŞLEM ÖNCESİ DÖNEM: (2-6 yaş)Bir diyalog:

� Anne: Yavrum elmanı iki parçaya mı böleyim, yoksa dört parçaya mı, nasıl yemek istersin?Çocuk:Anne iki parçaya böl, dört parça bana

23.03.2012

� Çocuk:Anne iki parçaya böl, dört parça bana çok geliyor, yiyemiyorum.

İŞLEM ÖNCESİ DÖNEM:(2-6 yaş)

� KORUNUM:Çocukların nesnelerin görüntüsünün etkisinde

kalmalarıdır.

23.03.2012

kalmalarıdır.Uzunluk(bardak)- Sayı (para)- Kütle (balçık) – Alan (inek)

� BEN MERKEZLİLİK:� Açıklamaları olgusaldır. Uyumsama yoluyla yavaş

yavaş başkalarını dikkate alırlar.

BEN MERKEZLİLİĞE BİR ÖRNEK:

23.03.2012

Dört yaşındaki bir çocuk anneannesi ile telefonda konuşurken, yeni ayakkabılarını göstererek “Anneanne bak ayakkabılarıma, ne güzel” der.

İŞLEM ÖNCESİ DÖNEM:(2-6 yaş)

�� TERSİNE DÖNEBİLİRLİK:TERSİNE DÖNEBİLİRLİK:Buz- Su / Uzun bardak-Kısa Bardak /2 kere 8=16 peki 8 kere 2 kaç eder

?

23.03.2012

�� ODAKLAŞMA:ODAKLAŞMA:� Dikkati bir olayın ya da nesnenin diğer yönlerini dışarıda

bırakarak yalnızca bir yönüne yoğunlaştırılmasıdır.

Odaklaşmaya ve ben merkezlili ğe birer örnek

23.03.2012

İŞLEM ÖNCESİ DÖNEM:(2-6 yaş)

�� ÖZELDEN ÖZELE AKIL ÖZELDEN ÖZELE AKIL YÜRÜTME:YÜRÜTME:

23.03.2012

YÜRÜTME:YÜRÜTME:İki özel durum arasında bağ kurarlar. (Omlet

yemedim öyleyse açım)

Piaget’s Three -Mountain Task

23.03.2012

23.03.2012

SOMUT İŞLEMLER ( 7 – 11)

�� Odaklaşma, Tesine Dönebilirlik, Korunum Odaklaşma, Tesine Dönebilirlik, Korunum problemleri giderilir.problemleri giderilir.

�� Sıralama ve sınıflama yeteneği gelişir.Sıralama ve sınıflama yeteneği gelişir.

23.03.2012

�� Sıralama ve sınıflama yeteneği gelişir.Sıralama ve sınıflama yeteneği gelişir.�� Ben merkezliliğin yerini sosyal davranış alır.Ben merkezliliğin yerini sosyal davranış alır.�� Betimlemeli düşünme başlar,Betimlemeli düşünme başlar,�� Yönergesi verilen bir işlem dizisini, her Yönergesi verilen bir işlem dizisini, her

basamağı açık şekilde anlatılmak şartıyla basamağı açık şekilde anlatılmak şartıyla yapabilir,yapabilir,

�� Birebir eşleme yapabilir,Birebir eşleme yapabilir,

SOMUT İŞLEMLER ( 7 – 11)

�� Bu dönemde çocuk somut olmayan Bu dönemde çocuk somut olmayan nesne ve durumlar üzerinde akıl nesne ve durumlar üzerinde akıl

23.03.2012

nesne ve durumlar üzerinde akıl nesne ve durumlar üzerinde akıl yürütemez. (Parmak sayma)yürütemez. (Parmak sayma)

�� A>B, B>C ise A>C (Mantıksal A>B, B>C ise A>C (Mantıksal düşünme başlar.)düşünme başlar.)

�� KORUNUM KAVRAMI GELİŞİRKORUNUM KAVRAMI GELİŞİR

� Madde korunumu (~Nesne sürekliliği)� Uzunluk korunumu

23.03.2012

� Nicelik değişmezliği� Sayı korunumu� Alan korunumu� Ağırlık korunumu� Hacim korunumu

23.03.2012

SOYUT İŞLEMLER ( 11 – ...)YAŞ

�� Görünen gerçeğin, gerçeğin ta kendisi Görünen gerçeğin, gerçeğin ta kendisi konusunda şüphecidir.konusunda şüphecidir.Göreli düşünür.Göreli düşünür.

23.03.2012

�� Göreli düşünür.Göreli düşünür.�� Zihinden birleştirme çoğalır. Zihinden birleştirme çoğalır.

Kombinasyonları çoğaltır.Kombinasyonları çoğaltır.�� “ İdeal” düşünce ve değerler geliştirmeye “ İdeal” düşünce ve değerler geliştirmeye

başlar.başlar.

1.Hipotetik dü şünme :

� Günlük hayatta veya eğitim öğretimde karşılaşılan bir sorunu çözmek için olası çözüm yolları geliştirip bunları belli bir düzene göre yapmayı sağlayan düşünme sürecidir.

23.03.2012

� Eğer……………..ve …………..olursa …………olur gibi genel bir cümle yapısıyla ifade edilir

2.Oranlı Düşünme

Değişkenler arasındaki oranları karşılaştırmada kullanılan zihinsel süreç becerisidir

Örnek soru:

23.03.2012

Örnek soru:1. Sabit basınç altında kapalı bir kaptaki gazın hacmi 9lt iken sıcaklık 27 °C’ dir.Aynı gazın 127 °C’ deki sıcaklıkta hacmi ne olur?

3. Değişkenleri Belirleme ve Tanımlama:

� Hipotez olay veya kavramın test edilmesinde durumun sürekliliğini etkileyen bağımlı ve bağımsız etkenlerin belirlenerek tanımlanma ve kontrol altına alınmasını içeren süreçtir.

23.03.2012

Örnek ; Şekildeki manometrenin açık kolunda,sabit sıcaklıkta, civanın sürekli yükseldi ğigözleniyorsa, bu durum nasıl açıklana bilir?

4.Olasılıklı Düşünme

� Bir olayın veya hipotezin başlangıcından sonuç evresine kadar olan bütün aşamalarda mümkün olan her türlü olasılıkları düşünebilme yeteneğidir

23.03.2012

5. Kombinezonlu düşünme

� Tanımlanmamış olsa bile olası bütün teorik veya deneysel ilişkileri sistematik bir şekilde göz önüne alan zihinsel beceridir

23.03.2012

6.Korelasyonel Düşünme:

� Değişken bir nesnenin başka bir değişken nesne ile ilişkilendirilmesidir. Korelasyonun olması için iki değişkene ihtiyaç vardır. Bunlar arasında herhangi bir ilişki yoksa korelasyon sıfırdır. İki değişkenin pozitif veya negatif korelasyonu neden- sonuç arasındaki

23.03.2012

veya negatif korelasyonu neden- sonuç arasındaki durumu gösterir

Piaget’in Teorisinin E ğitime Uygulanması

� Piaget çocukların gelişim dönemleri ve ihtiyaçlarının göz önüne alınarak öğretim sürecinin planlanması gerektiğini savunur.

23.03.2012

sürecinin planlanması gerektiğini savunur.

� Çocuklar çevresiyle ve fiziksel etkinliklerle etkileşimde bulunduklarında zihinsel olarak gelişim gösterirler

Öğrenme Halkası Yakla şımı

� Öğrenme halkası; keşif veya inceleme, terim tanıtımı ve kavram uygulama aşamalarından oluşur. Bu aşamalar Piaget’in bilişsel gelişim modelinin temelini oluşturan özümleme, yerleştirme ve örgütleme kavramları ile paralellik gösterir.

23.03.2012

PİAGET’İN BİLİŞSEL GELİŞİM MODELİNİN

ÖĞRENME HALKASI İLE İLİŞKİLENDİRİLMESİ

ÖZÜMSEMEKEŞİF VEYA İNCELEME

YERLEŞTİRMETERİM TANITIMI

ÖRGÜTLEMEKAVRAM UYGULAMA

1. KEŞİF VE İNCELEME (veri toplama)� Öğrenme halkasının ilk basamağı olan keşif veya inceleme

aşamasında öğrenciler laboratuar aktiviteleri ile karşı karşıya bırakılır. Bu aşama, Piaget’in tanımladığı özümleme ve bırakılır. Bu aşama, Piaget’in tanımladığı özümleme ve dengesizliğin kışkırtıldığı aşamadır. Williams (1998)’a göre bu aşamada öğrenci, özümleyeceği kavramla ilgili veri toplama aktiviteleri sayesinde, yaşantı ve sosyal iletişim becerisi kazanır.

23.03.2012

2. TERİM TANITIMI� Terim tanıtımı aşamasında öğrenci, topladığı bilgileri ve verileri

tartışarak organize eder. Bu aşamada bilgiler, bilimsel terimlerle ifade edilir. Terim tanıtımı aşaması, Piaget’in yeni kavramı yerleştirme prensibine benzer. yerleştirme prensibine benzer.

23.03.2012

� Neden kavram tanıtımı de ğil, neden terim tanıtımı?

� Öğrenme halkasının ikinci aşamasına “kavram � Öğrenme halkasının ikinci aşamasına “kavram tanıtımı” değil de “terim tanıtımı” denmesi gerektiğini Lawson (1995) şöyle açıklar: “Bu aşamada öğretmenler terimleri tanıtabilirler fakat kavramları tanıtamazlar. Kavramlar öğrenciler tarafından keşfedilir veya yapılandırılır.”

23.03.2012

3. KAVRAM UYGULAMA� Öğrenme halkasının son aşaması olan kavram

uygulamada, öğrenci yeni öğrendiği kavram veya uygulamada, öğrenci yeni öğrendiği kavram veya bilgiyi farklı durumlara uygular. Böylece Piaget’in örgütleme adını verdiği zihinsel işlev gerçekleşmiş olur. Bununla birlikte öğrenme halkası, öğrencilerde, Piaget’in zihinsel gelişim için öngördüğü yaşantı, sosyal etkileşim ve dengesizliği sağlar.

� Örnek Uygulama23.03.2012

Öğrenme Ortamı Tasarlayalım Sınıf Kazanım Açıklama

9. Sınıf biyoloji Güncel çevre sorunlarının

sebeplerini ve olası

sonuçlarını örneklerle açıklar

1.1. Güncel çevre sorunları hava, su, toprak, ses ve

besin kirliliği, radyoaktif kirlilik, erozyon, asit

yağmurları, küresel ısınma, yaban hayatının

tahribi, doğal yaşam alanları üzerindeki tehditler,

orman yangınları vb. olarak verilir

9. Sınıf fizik Enerjinin; çekim potansiyel

enerjisi, elektriksel, ses,

elektromanyetik radyasyon,

nükleer ve kütle gibi değişik

biçimlerde bulunabileceğini

belirtir

Enerjinin bir biçimden diğer biçimlere

değişebildiğine günlük yaşamdan örnekler verilir.

9. Sınıf kimya Heterojen ve homojen

karışımları ayırt eder.

Homojen karışımlar için; tuzlu su, şekerli su, alkol-

su uygun alaşımlar; heterojen karışımlar için; sis,

duman, köpük, vb. karışımların niteliği tartışılır.

Çıplak gözle karışımların gerçek niteliğinin

anlaşılamayabileceği belirtilir

23.03.2012

Öğrenme Ortamı Tasarlayalım Sınıf Kazanım Açıklama

6. sınıf Maddelerin elektrik enerjisini iletipiletmediklerini test etmek icin basit bir elektrik devresi tasarlar ve kurar (BSB-16).1.2 Maddeleri, elektrik enerjisini iletmebakımından iletken ve yalıtkan maddelerolarak sınıflandırır

Öğrenciler, tek ampulden oluşan basit bir elektrik devresi kurar. Devrede birbirine bağlı kablolardan herhangi ikisini birbirinden ayırır. Öğrenciler, ayrılan bu kablolar (test uçları) arasına tahta, plastik, demir, seramik, bakır vb. maddeleri dokundurduklarında veya sekerli su, tuzlu su vb. sıvı çözeltileredaldırdıklarında ampulün hangi durumlarda yanıp yanmayacağını tahmin eder ve yargılarını bir tabloya kaydeder. Tahminlerini test eden öğrenciler, maddeleri elektrik enerjisini iletip iletmeme durumuna göre sınıflandırır

23.03.2012

olarak sınıflandırır iletip iletmeme durumuna göre sınıflandırır

7. sınıf Dünyadaki bir cevreprobleminin ülkemizi nasıl etkileyebileceğine ilişkin çıkarımlarda bulunur

8. sınıf Aynı maddenin kutlesi buyuk birorneğini belirli bir sıcaklığa kadarısıtmak icin, kutlesi daha kucukolanagore, daha cok ısı gerektiğini kesfeder.

Isı alan maddelerin molekullerininhareket hızının arttığı vurgulanır, alınanverilenısının madde miktarı (molekul sayısı)ile de ilgili olduğu ozellikle belirtilir.