ders sunum sablonu 3...KAN FİZYOLOJİSİ-1 Dersin Haftası: 5. Hafta Dersin Öğr. Üyesinin Adı:...

gelisimedu igugelisim

Fizyoloji 1

KAN FİZYOLOJİSİ-1

Dersin Haftası: 5. Hafta

Dersin Öğr. Üyesinin Adı: Dr. Öğr. Üyesi TURGAY

DAĞTEKĠN

E-Posta:

tdagtekin@gelisim.edu.tr

Bölüm Adı

Dersin Adı

gelisimedu igugelisim

KAN FĠZYOLOJĠSĠ

Kan ara maddesi sıvı olan bir dokudur.

Plazma adı verilen ekstrasellüler sıvı ortamı ve bu ortam

içinde özelleşmiş kan hücreleri (eritrosit, lökosit, trombosit)

ve diğer maddelerden oluşur.

gelisimedu igugelisim

Geçen Ders Hakkında

gelisimedu igugelisim

gelisimedu igugelisim

kaynak arterler arterlerin venler sonlanma

O2 içeriği Pulmoner

Dolaşım Sistemik

Doaşım

sağ ventrikül pulmoner arterler düşük pulmoner venler sol atrium

sol ventrikül

aorta ve dalları

yüksek

superior ve inferior

sağ atrium

vena cava ve dalları

Pulmoner ve sistemik dolaĢımın özeti

Geçen Ders Hakkında

gelisimedu igugelisim

gelisimedu igugelisim

• Solunum • Beslenme • Boşaltım • Vücut ısısının düzenlenmesi

Vücutta su ve tuz dengesinin

Korunması Asit-baz dengesinin korunması

• Dokuların su ve erimiş madde miktarını

kararlı dengede tutmak • Kan kaybının önlenmesi • Koruyucu özelliği • Düzenleyici görevi

KANIN GÖREVLERĠ

gelisimedu igugelisim

KANIN BĠLEġĠMĠ VE MĠKTARI

VUCUTTAKĠ KAN HACMĠ

Vücut ağırlığının % 6-8’ i

Kadında 4,5-5,5 lt

Erkekte 5,0-6,0 lt

KANIN BĠLEġĠMĠ Plazma % 54 (%92 su, %8-10 katı madde

Hücresel elementler %46 (eritrosit, lökosit, trombosit)

gelisimedu igugelisim

gelisimedu igugelisim

gelisimedu igugelisim

Kanın sıvı kısmı • Santrifüj edilen kanda üstte kalan açık sarı renkte kısım. • Plazmadan fibrinojen uzaklaştırılırsa serum denir, pıhtılaşmaz.

PLAZMA

gelisimedu igugelisim

Plazmada bulunanlar

1- Organik Maddeler:

Proteinler (7-8 g/dl): Albumin, globulin ve fibrinojen

Lipidler (500-700 mg/dl): Nötral yağlar, fosfolipid,

kolesterol ve kolesterol esterleri

Karbonhidratlar: Glukoz (90-110 mg/dl) ve laktik asit

(4-10 mg/dl)

gelisimedu igugelisim

1- Organik Maddeler:

Protein olmayan azotlu maddeler: Üre, ürik asit,

ksantin, hipoksantin, kreatin, kreatinin, amonyak ve

aminoasitler

Hormonlar, antikorlar, çeĢitli enzimler (amilaz, proteaz,

lipaz, esteraz v.s.), vitaminler

gelisimedu igugelisim

2- Ġnorganik Maddeler (% 0.9):

• Sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum, demir,

bakır, iyot, klor, bikarbonat, fosfat, sülfat.

• Plazmada çözünmüş gazlar: Oksijen, nitrojen,

karbondioksit.

gelisimedu igugelisim

PLAZMA PROTEĠNLERĠ

• Total 7 gr/ 100 ml

Albumin 4,5 gr/ 100 ml

Globulin 2,2 gr/ 100 ml

α1, α2, 1, 2, İmmünoglobulinler

(Ig G,A,M,D,E)

Fibrinojen 0,3 gr/ 100 ml

gelisimedu igugelisim

gelisimedu igugelisim

Plazma proteinlerinin genel görevleri;

• Hücre beslenmesi için önemli rezerv oluşturmak.

• Diğer moleküllere taşıyıcı olarak hizmet etmek.

• Stabil kan pH ’ sının sağlanmasına yardımcı olmak.

• Suyun kan ve interstisyel sıvı arasında dağılımını

yönlendiren kolloid basıncı oluşturmak.

gelisimedu igugelisim

Plazma proteinlerinin özel görevleri:

• Kanın koagülasyonunda (pıhtılaşmasında) rol oynarlar

• Vücutta immun yanıtın oluşmasında görev alırlar.

Bir kısım proteinler koruyucu ve savunucu olup enzim niteliğindedir.

gelisimedu igugelisim

ALBUMĠN

• Plazma proteinlerinin % 60’ ını oluşturur. • Plazmadaki miktarı 3.5-4.5 gr/ dl’dir • Mol ağırlığı 69.000 dalton • Protein osmotik basıncının %80’ inden sorumludur. • Kan ve doku sıvısı arasında osmotik dengede rol oynar. • Eksikliğinde periferik ödem oluşur. • Plazmada taşıyıcı olarak görev alır.

gelisimedu igugelisim

GLOBULĠNLER

• Plazma proteinlerinin % 40’ını oluştururlar • Başlıca 5 fraksiyona ayrılır. Alfa 1 globulinler % 4’ dür. • Çoğunluğu glikoprotein, bir kısmı lipoproteindir. • HDL lipid transportunda görev alır. • Tiroksin bağlayan globulin • Transkortin (kortizol bağlar) , Transkobalamin (B12 bağlar) bu gruptandır.

gelisimedu igugelisim

Alfa 2 globulinler

• Globulinlerin % 8’ ini oluşturur. • Haptoglobulin (serbest hb bağlar) • Seruloplazmin (bakır içeren oksidaz enzimi) • Protrombin (pıhtılaşma faktörü) • Eritropoetin (eritropoezi sağlayan hormon) • Angiotensinojen (kan basıncını düzenler)

gelisimedu igugelisim

Beta globulinler

•

Beta 1 %7 , Beta 2 % 4 • Lipid taşıyıcı proteinlerin çoğunluğunu oluştururlar. • LDL kolesterolün arter duvarına çökmesine neden olur. • Transferrin (plazmadaki demiri taşır). • Fosfolipidler, kolesterol, gliseriol ve yağda çözünen

vitaminleri taşırlar.

gelisimedu igugelisim

GAMA GLOBULĠNLER

Tüm globulinlerin %17’sini oluĢturur.

5 gruba ayrılır.

Ig G

• Gama globulinlerin %75’ini oluşturur.

• G1, G2, G3 tipinde 3 formu vardır.

• Mol ağırlığı 51.000-60.000

• İmmün sistemde sekonder yanıt oluşturur.

• Plasentadan geçerek, yenidoğana bağışıklık sağlar.

gelisimedu igugelisim

Immunoglobulin A

• IgA1, IgA2 diye 2 tipi vardır. • Mol ağırlığı 52.000-56.000 dir.

• IgA antikor reseptörünü taşıyan epitel hücreleri, sindirim, solunum, ürogenital

sistemlerde yaygın savunma hattı oluştururlar. • Müküsde bulunan antijenler IgA antikorlarınca yakalanıp yok edilirler.

gelisimedu igugelisim

Immunoglobulin M • Mol ağırlığı 70.000 civarındadır. • En büyük antikor tipidir. • Antijenik uyarıya karşı primer yanıt olarak oluşan ilk antikor

grubudur. • Kompleman fiksasyonunda etkilidir. • T lenfositlerin başedemediği antijenleri opsoninleyerek savaşırlar.

gelisimedu igugelisim

Immunoglobulin E • Bazofil ve mast hücrelerinin uyarılmasıyla

görevlidirler. • Aşırı duyarlılık reaksiyonlarında ve

enfeksiyonlara karşı korunmada çok önemlidirler.

Immunoglobulin D

• Serumdaki düzeyi çok düşüktür. • IgD reseptörlerinin B lenfosit yüzeyinde sıkça

bulunmaktadır. • Antikor sentezinin kontrolünde rol oynadığı

düşünülmektedir.

gelisimedu igugelisim

Plazma protein düzeyinin arttığı durumlar

• Yaygın yanıklarda, plazma sıvısı dokulara sızdığı

için plazma protein düzeyi hızla artar.

• Dehidratasyonda, su kaybına bağlı olarak, diyare

gibi durumlarda, plazma protein miktarı artar.

gelisimedu igugelisim

Plazma protein düzeyinin azaldığı durumlar

• Hemoraji,

• Karaciğer sirozu,

• Nefrit ve nefrotik sendrom,

• Uzun süren açlık,

• Barsakta emilimin bozulduğu koşullar.

gelisimedu igugelisim

Ġnsan plazmasında bulunan lipidler (mg/ 100 ml)

gelisimedu igugelisim

• Plazma karbonhidratları

Glukoz %90-110 mg

Laktik asit %4-10 mg

• Plazmadaki inorganik maddeler

Na+, Cl-, K+ ve HCO3-

Ca++ (1/3'ü proteine bağlı, 2/3'ü serbest)

gelisimedu igugelisim

KANIN FĠZĠKSEL ÖZELLĠKLERĠ

• RENK

• pH

• VİSKOSİTESİ

• SEDİMENTASYON

gelisimedu igugelisim

KANIN RENGĠ

• Eritrositlerdeki Hb’ den kaynaklanır. • Arter kanı O2 ‘den zengin olduğu için açık kırmızı, venöz kan koyu kırmızıdır. • Oksijen varlığında kan açık kırmızı, oksijen eksikliğinde koyu vişne rengi görülür. • Ven kanı O2 ‘nin hemoglobinden ayrılması oranında koyulaşır.

gelisimedu igugelisim

pH

• Hafif alkalidir • pH 37o C’de 7.35-7.40 arasında sabit tutulur. • Arterlerde pH: 7.40

Venlerde pH: 7.35 • pH’nın 7’nin altında veya 7.7’nin üstünde olduğu koşullarda yaşam tehlikeye girer.

gelisimedu igugelisim

KANIN VĠSKOSĠTESĠ-1

Viskosite akışkanlığa karşı gösterilen dirençtir. Viskositemetre ile ölçülür.

• Prensibi: 37o C’de belirli yarıçap ve hacimdeki kapiller

bir borudan aynı basınç altında geçirilen sıvı örneğinin, saf suyun aynı uzaklığı

geçiş süresi ile karşılaştırılması ile saptanır. - Birimi: Santipoise’dir.

gelisimedu igugelisim

KANIN VĠSKOSĠTESĠ-2

• Viskositeyi artıran etkenler

1. Ertrosit sayısı ve büyüklüklerinin artması.

2. Venöz kanda CO2 artması ile eritrositlere Cl- kayması olur. Eritrositlerde

osmotik basınç artar, bunu dengelemek için eritrositler su alır ve şişerler,

hacimleri büyür.

3. Lösemiler, Lökosit sayısı çok artınca viskosite artar.

gelisimedu igugelisim

KANIN ÖZGÜL AĞIRLIĞI

• Arter veya ven kanı tüpe alınıp bekletilirse, bir süre

sonra şekilli elemanlar dibe çöker, plazma üstte kalır. • Bunun nedenleri:

1. Kanın durgun halde bulunması 2. Hücresel elemanlar ile plazmanın özgül ağırlıklarının farklı olması 3. Vücut dışına alınan kanın elektriksel yüklerinin bozulması

4. Yerçekimi

gelisimedu igugelisim

Eritrosit Sedimentasyon Hızı

• Eritrositlerin çökme hızı

• Normalde 0-15 mm/saat

gelisimedu igugelisim

SEDĠMENTASYONU ARTIRAN

NEDENLER

– FĠZYOLOJĠK

• Mensturasyon

• Gebelik

• Yaşlılık

• Egzersiz

• Yemek

– PATOLOJĠK

• Enfeksiyöz hastalıklar

• Travma

• Anemi

• Malign tümör

gelisimedu igugelisim

Kan Hücrelerinin Yapımı=Hematopoez

• Kan hücrelerinin yapım yeri

kemik iliğidir.

• Bütün hücreler kemik iliğindeki

kök hücreden oluşur.

gelisimedu igugelisim

Kan Hücrelerinin Yapımı

. Embriyolojik dönemde kan hücreleri vitellüs kesesinde, daha sonra karaciğer ve dalakta yapılır.

Gebeliğin son trimesterinden itibaren kan hücreleri kemik iliğinde yapılmaya başlanır.

• Hayatın ilk yıllarında tüm kemiklerin ilikleri aktiftir. (kırmızı ilik)

Ancak 5 yaşından sonra uzun kemiklerin iliklerinde yağ dokusu artar. (sarı ilik) • 20 yaşından sonra kan hücreleri sternum, vertebralar, kafa ve pelviskemiklerinin ilikleri tarafından yapılır.

gelisimedu igugelisim

Kök hücre=pluripotent stem cell

• Kemik iliğindeki hücrelerin %1-2 sini oluşturur. • Çoğalabilme ve her tip kan hücresine dönüşebilme yetenekleri vardır. • Eritrositer seri • Megakaryositer seri • Lenfositer seri • Granülosit-monosit serisi

gelisimedu igugelisim

gelisimedu igugelisim

Hematopoetik büyüme faktörleri

• Kan hücrelerinin büyüme ve çoğalmasını kontrol eder. • İnterlökinler (IL 1-6-3): PSC’leri CFU şekline dönüştürür. • IL-4 bazofillere, IL-5 eozinofillere, M-CSF monositlere etkili olur. • G-CSF nötrofil öncülerini uyarır. • GM-CSF granülositleri uyarır. • Eritropoietin: eritroblast oluşumunu uyarır.

gelisimedu igugelisim

Hematopoetik büyüme faktörleri

• Eritropoetin: dokuların oksijenlenmesi azaldığında (hipoksi) eritrosityapımını uyaran madde. • Eritropoetin böbrek, karaciğer ve doku makrofajlarında yapılır. • Kemik iliğinde eritrosit öncüsü hücreler olan proeritroblastların yapımını arttırır.

• Aynı zamanda eritrosit olgunlaşmasını hızlandırır.

gelisimedu igugelisim