View
18
Download
1
Category
Preview:
Citation preview
Dr.Oğuzhan BAHADIRGalatasaray Üniversitesi
BelgelerAlış faturalarıSatış faturaları
FişlerMakbuzlarDekontlar
Gider pusulasıÜcret bordrosuHesap özetleriSerbest meslekmakbuzları, vs.
GĐRDĐ
Đşletmedegerçekleşenfinansal nitelikteki olaylar
KayıtYevmiye defteri
Büyük defter
Genel Geçici Mizan
Dönemsonu işlemleri
Kesin MizanSınıflandırma
TAM FĐNANSAL TABLO SETĐBilançoGelir Tablosu(Kapsamlı Kar Tablosu)Nakit Akış TablosuÖzkaynak Değişim TablosuFinansal Tablo Dipnotları
ĐŞLEM ÇIKTI
Finansal Bilgi Kullanıcıları
Dış Kullanıcılar• Yatırımcılar (ortaklar, hissedarlar)• Kreditörler (Finans kurumları, bankalar)• Tedarikçiler• Müşteriler• Devlet
Đç Kullanıcılar• Yöneticiler• Đç denetçiler• Çalışanlar
Finansal Bilgi
Sistemi
3
Finansal Raporlamanın Genel Çerçevesi
• Tekdüzen Muhasebe Sistemi (Muhasebenin Temel Kavramları ve Finansal Tablo Düzenleme Đlkeleri)
• Uluslar arası Finansal Raporlama Standartları (UFRS) ve Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TFRS)
• Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Düzenlemeleri
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun (BDDK) Düzenlemeleri
• Amerikan Genel Kabul Görmüş Muhasebe Đlkeleri (US GAAP)
• Amerikan Sermaye Piyasası Kurulu (SEC) Düzenlemeleri
4
UFRS ve TFRS
Türkiye ABD
US GAAP
SERMAYE AKIŞI
(KREDĐ-HĐSSE SENEDĐYATIRIMI)
TEKDÜZEN MUHASEBE SĐSTEMĐ
US GAAP
UFRS
Temel Varsayımlar
Tahakkuk EsasTahakkuk Esasıı
ккlemlerin ve dilemlerin ve diğğer olaylarer olaylarıın etkisi n etkisi gergerççekleekleşştitiğğinde taninde tanıınnıır, r, öödeme deme
yapyapııldldığıığında veya tahsil edildinda veya tahsil edildiğğinde inde dedeğğilil
ĐĐlgili olduklarlgili olduklarıı ddöönemlerde nemlerde kaydedilirlerkaydedilirler
ккletmenin Sletmenin Süüreklilirekliliğğii
ккletmenin faaliyetlerine letmenin faaliyetlerine ööngngöörrüülebilir gelecekte devam lebilir gelecekte devam
edeceedeceğği varsayi varsayıımmıına gna gööre hazre hazıırlanrlanıırr
AmaAmaçç iişşletmenin tasfiyesi veya letmenin tasfiyesi veya ssıınnıırlanmasrlanmasıı ise, bir baise, bir başşka yaklaka yaklaşışım m
daha dodaha doğğru olurru olur
6
Niteliksel Özellikler
GGüüvenilirlikvenilirlikGGüüvenilir olmavenilir olma
ÖÖzzüün n ööncelinceliğğii
TarafsTarafsıızlzlııkk
ĐĐhtiyatlhtiyatlııllııkk
TamlTamlıık (bk (büüttüünlnlüük)k)
KarKarşışılalaşşttıırrıılabilirliklabilirlikAnlaAnlaşışılabilirliklabilirlik
ĐĐhtiyaca Uygunlukhtiyaca UygunlukÖÖnemliliknemlilik
Finansal durumKısa vadeli borç ödeme gücü(likidite durumu)Finansman yapısıBorç-özkaynak yapısıVarlıkların dağılımı
BĐLANÇO (FĐNANSAL DURUM
TABLOSU)
Finansal PerformansKazanma gücünün yeterliliğiKazanma gücünün devamlılığı
GELĐR TABLOSU (FĐNANSAL
PERFORMANS TABLOSU)
Nakit akışlarının durumu NAKĐT AKIŞTABLOSU
Đşletme ortaklarının işletme üzerindeki haklarının durumu
ÖZKAYNAK DEĞĐŞĐM TABLOSU
8
VARLIKLAR KAYNAKLAR
DÖNEN VARLIKLAR KISA VADELĐ YABANCI KAYNAKLAR
Hazır Değerler Mali Borçlar
Menkul Kıymetler Ticari Borçlar
Ticari Alacaklar Alınan Avanslar
Stoklar Ödenecek Vergi ve Fonlar
DURAN VARLIKLAR UZUN VADELĐ YABANCI KAYNAKLAR
Mali Duran Varlıklar ÖZKAYNAKLAR
Maddi Duran Varlıklar
Maddi Olmayan Duran Varlıklar
NET ĐŞLETME (ÇALIŞMA) SERMAYESĐDönen Varlıklar – Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
BĐR YIL ĐÇĐNDE NAKDE DÖNÜŞECEK VARLIKLAR
Dönen varlıkların kendi içindeki dağılımıDönen varlıkların dönüş çabuklukları(devir hızları)
BĐR YIL ĐÇĐNDE ÖDENECEK BORÇLAR
9
VARLIKLAR KAYNAKLAR
DÖNEN VARLIKLAR 10.000 KISA VADELĐ YABANCI KAYN. 30.000
Hazır Değerler Mali Borçlar
Menkul Kıymetler Ticari Borçlar
Ticari Alacaklar Alınan Avanslar
Stoklar Ödenecek Vergi ve Fonlar
NET ĐŞLETME SERMAYESĐ 20.000 TL (NOKSAN)Dönen Varlıklar – Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
BĐR YIL ĐÇĐNDE NAKDE DÖNÜŞTÜRÜLECEK 10.000 TL
KISA VADELĐ BORÇÖDEME GÜCÜ
ZAYIF
BĐR YIL ĐÇĐNDE ÖDENECEK 30.000 TL
10
VARLIKLAR KAYNAKLAR
DÖNEN VARLIKLAR 50.000 KISA VADELĐ YABANCI KAYN. 30.000
Hazır Değerler 25.000 Mali Borçlar
Menkul Kıymetler 10.000 Ticari Borçlar
Ticari Alacaklar 7.000 Alınan Avanslar
Stoklar 8.000 Ödenecek Vergi ve Fonlar
NET ĐŞLETME SERMAYESĐ 20.000 TL (FAZLA)Dönen Varlıklar – Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
ÇOK LĐKĐT VARLIKLAR 35.000 TLHazır Değerler + Menkul Kıymetler25.000 + 10.000 = 35.000
KISA VADELĐ BORÇÖDEME GÜCÜ
ĐYĐAZ LĐKĐT VARLIKLAR 15.000 TLTicari Alacaklar+ Stoklar7.000 + 8.000 = 15.000
11Dr. Oğuzhan Bahadır-Galatasaray Üniversitesi
VARLIKLAR KAYNAKLAR
DÖNEN VARLIKLAR 50.000 KISA VADELĐ YABANCI KAYN. 30.000
Hazır Değerler 3.000 Mali Borçlar
Menkul Kıymetler - Ticari Borçlar
Ticari Alacaklar 17.000 Alınan Avanslar
Stoklar 30.000 Ödenecek Vergi ve Fonlar
NET ĐŞLETME SERMAYESĐ 20.000 TL (FAZLA)Dönen Varlıklar – Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
ÇOK LĐKĐT VARLIKLAR 3.000 TLHazır Değerler + Menkul Kıymetler3.000 + 0 = 3.000
KISA VADELĐ BORÇÖDEME GÜCÜ
RĐSKLĐAZ LĐKĐT VARLIKLAR 47.000 TLTicari Alacaklar+ Stoklar17.000 + 30.000 = 47.000
1. STOKLARIN SATILAMAMA RĐSKĐ
2. ALACAKLARIN TAHSĐL EDĐLEMEME RĐSKĐ
1. STOKLARIN SATILAMAMA RĐSKĐ
2. ALACAKLARIN TAHSĐL EDĐLEMEME RĐSKĐ
12
VARLIKLAR KAYNAKLAR
DÖNEN VARLIKLAR KISA VADELĐ YABANCI KAYNAKLAR
Hazır Değerler Mali Borçlar
Menkul Kıymetler Ticari Borçlar
Ticari Alacaklar Alınan Avanslar
Stoklar Ödenecek Vergi ve Fonlar
DURAN VARLIKLAR UZUN VADELĐ YABANCI KAYNAKLAR
Mali Duran Varlıklar ÖZKAYNAKLAR
Maddi Duran Varlıklar UVYK + ÖZKAYNAKLAR = DEVAMLI SEMAYE)
Maddi Olmayan Duran Varlıklar
FĐNANSMAN YAPISI
KISA VADELĐ YATIRIM; KISA VADELĐ BORÇLA FĐNANSE EDĐLĐR
UZUN VADELĐ YATIRIM; UZUN VADELĐ FONLA FĐNANSE EDĐLĐRUZUN VADELĐ YATIRIM; UZUN VADELĐ FONLA FĐNANSE EDĐLĐR
13
VARLIKLAR KAYNAKLAR
DÖNEN VARLIKLAR KISA VADELĐ YABANCI KAYNAK.
60.000DURAN VARLIKLAR UZUN VADELĐ YABANCI KAYNAK.
30.000ÖZKAYNAKLAR
10.000AKTĐF TOPLAMI 100.000PASĐF TOPLAMI 100.000
FĐNANSMAN YAPISI
TOPLAM YABANCI KAYNAK 90.000 TL
ÖZKAYNAK 10.000 TL
TOPLAM VARLIK 100.000 TL
1. BORÇ ANAPARA VE FAĐZ GERĐÖDEME SIKINTISI (FĐNANSAL STRES)
2. KREDĐ VERENLERĐN EMNĐYET MARJI DARALIR
3. ORTAKLARIN VARLIKLAR ÜZERĐNDEKĐ KONTROL GÜCÜAZALIR
1. BORÇ ANAPARA VE FAĐZ GERĐÖDEME SIKINTISI (FĐNANSAL STRES)
2. KREDĐ VERENLERĐN EMNĐYET MARJI DARALIR
3. ORTAKLARIN VARLIKLAR ÜZERĐNDEKĐ KONTROL GÜCÜAZALIR
FĐNANSMAN RĐSKĐ
YÜKSEK
YATIRIMCI
•Yüksek kar payı geliri• Sermaye kazancı
14
GELĐR TABLOSU (FĐNANSAL PERFORMANS TABLOSU)
BRÜT SATIŞLAR
SATIŞ ĐNDĐRĐMLERĐ (-)
NET SATIŞLAR
SATIŞLARIN MALĐYETĐ (-)
BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI
FAALĐYET GĐDERLERĐ (-)
FAALĐYET KARI VEYA ZARARI
DĐĞER FAALĐYETLERDEN OLAĞAN GELĐR VE KARLARDĐĞER FAALĐYETLERDEN OLAĞAN GĐDER VE ZARARLAR (-)
FĐNANSMAN GĐDERLERĐ (-)
OLAĞAN KAR VEYA ZARAR
OLAĞANDIŞI GELĐR VE KARLAR
OLAĞANDIŞI GĐDER VE ZARARLAR
DÖNEM KARI VEYA ZARARI
VERGĐ (-)
DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI
Kazanma gücünün
devamlılığı
Kazanma gücünün yeterliliği
15
Alfa Beta
BRÜT SATIŞLAR 100.000 120.000
SATIŞ ĐNDĐRĐMLERĐ (-) (30.000) (5.000)
NET SATIŞLAR 70.000 115.000
SATIŞLARIN MALĐYETĐ (-) (50.000) (40.000)
BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI 20.000 75.000
FAALĐYET GĐDERLERĐ (-) (10.000) (15.000)
FAALĐYET KARI VEYA ZARARI 10.000 60.000
DĐĞER FAALĐYETLERDEN OLAĞAN GELĐR VE KARLAR 55.000 -
DĐĞER FAALĐYETLERDEN OLAĞAN GĐDER VE ZARARLAR (-)
(5.000) (1.000)
FĐNANSMAN GĐDERLERĐ (-) (10.000) (1.000)
OLAĞAN KAR VEYA ZARAR 50.000 58.000
OLAĞANDIŞI GELĐR VE KARLAR 15.000 7.000
OLAĞANDIŞI GĐDER VE ZARARLAR - -
DÖNEM KARI VEYA ZARARI 65.000 65.000
VERGĐ (-) (5.000) (5.000)
DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI 60.000 60.000
Ana faaliyette başarı
(kazanma gücü devamlı)
Ana faaliyette başarı
(kazanma gücü devamlı)
Ana faaliyette başarısız (kazanma gücü arızi)
Kazanma gücüyüksek
Kazanma gücüyüksek
Alfa Beta Açıklama
BRÜT SATIŞLAR 100.000 120.000
SATIŞ ĐNDĐRĐMLERĐ (-) (30.000) (5.000) •Satıştan Đadeler• Satışiskontoları
NET SATIŞLAR 70.000 115.000
SATIŞLARIN MALĐYETĐ (-) (50.000) (40.000) • DĐMM Gid.• D. Đşçilik Gid.• GÜG
BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI 20.000 75.000
FAALĐYET GĐDERLERĐ (-) (10.000) (15.000) •Ar-ge gid.• PSD Gid.• Gen. Yön. Gid.
FAALĐYET KARI VEYA ZARARI 10.000 60.000
16
Yatırım Analizi Kredi Analizi Yönetim Analizi
o Hisse senedi yatırımcılar
o Tahvil yatırımcıları
Kazanma gücünün yeterliliği ve devamlılığı
Gelir Tablosu
o Bankalar ve kredi kurumları
Kısa vadeli borçödeme gücü
Bilanço
Statik Analiz
Dinamik Analiz
Dış Analiz
Đç Analiz
Analizin Đçeriğine Göre Yapan Kişi Açısından
Yatay Analiz
Dikey Analiz
Trend Analizi
Oran Analizi
20
2009 2010 TL Değişim
Yüzde Değişim
DÖNEN VARLIKLAR 110.000 100.000 - 10.000 - % 9
Hazır Değerler 35.000 5.000 - 30.000 - % 85
Menkul Kıymetler 10.000 - - 10.000 - % 100
Ticari Alacaklar 30.000 40.000 + 10.000 + % 33
Stoklar 35.000 55.000 + 20.000 + % 57
KISA VADELĐ YABANCI KAYNAKLAR
70.000 120.000 + 50.000 + % 71
TL Değişim = Cari dönem tutarı – Önceki dönem tutarı
Yüzde Değişim = Cari dönem tutarı – Önceki dönem tutarı x 100Önceki dönem tutarı
21
2009 2010 TL Değişim
Yüzde Değişim
DÖNEN VARLIKLAR 110.000 100.000 - 10.000 - % 9
Hazır Değerler 35.000 5.000 - 30.000 - % 85
Menkul Kıymetler 10.000 - - 10.000 - % 100
Ticari Alacaklar 30.000 40.000 + 10.000 + % 33
Stoklar 35.000 55.000 + 20.000 + % 57
KISA VADELĐ YABANCI KAYNAKLAR
70.000 120.000 + 50.000 + % 71
•Dönen varlıklarda azalış• Kısa vadeli borçlarda artış• Likit varlıklarda azalış• Az likit varlıklarda artış
SONUÇ
Kısa vadeli borç ödeme gücü 2010 yılında 2009 yılına göre gerilemiştir
22
DĐKEY ANALĐZ (YÜZDE YÖNTEMĐ ĐLE ANALĐZ)
2009 Dikey Yüzde
Brüt Satışlar 250.000 % 125
Satış Đndirimleri (-) (50.000) % 25
Net Satışlar 200.000 100
Satışların Maliyeti (-) (180.000) % 90
Brüt Satış Karı 20.000 % 10
Faaliyet Giderleri (-) (15.000) % 7,5
Faaliyet Karı 5.000 % 2,5
Diğer Faal. Ol. Gel. Kar. 30.000 % 15
Diğer Faal. Ol. Gid. Zar. (-) (3.000) % 1,5
Finansman Giderleri (-) (2.000) % 1
Olağan Kar 30.000 % 15
Olağandışı Gel. Ve Kar. 10.000 % 5
Olağandışı Gid. Ve Zar. (-) - -
Dönem Karı 40.000 % 20
Dikey Yüzde = Hesap Kalemi x 100Net Satışlar
Grup Toplamı
BilançoAktif toplamı
Gelir TablosuNet Satışlar
Artışeğilimi Artış
eğilimiAzalışeğilimi
2007 Trend 2008 Trend 2009 Trend 2010 Trend
Brüt Satışlar 150.000 100 200.000 133 300.000 200 350.000 233
SatışĐndirimleri (-)
(50.000) 100 90.000 180 140.000 280 200.000 400
Net Satışlar 100.000 100 110.000 110 160.000 160 150.000 150
Satışların Maliyeti (-)
(80.000) 100 (75.000) 94 (70.000) 88 (60.000) 75
Brüt SatışKarı
20.000 100 35.000 280 90.000 450 90.000 450
23
TREND ANALĐZĐ (EĞĐLĐM YÜZDELERĐ YÖNTEMĐ)
Temel dönem
Trend Yüzdesi = Hesap Kaleminin Tutarı x 100Temel Dönem Tutarı
24
Y1 Y2 Y3Ticari Alacaklar 100 140 162Stoklar 100 102 108Ticari Borçlar 100 120 125Brüt Satışlar 100 124 132Net Satışlar 100 126 133Satışların Maliyeti 100 128 135
�Stoklar-Satışların Maliyeti Arasındaki Đlişki�Brüt Satışlar-Net Satışlar Arasındaki Đlişki�Net Satışlar-Satışların Maliyeti Arasındaki Đlişki�Stoklar-Ticari Borçlar Arasındaki Đlişki�Net Satışlar-Satışların Maliyeti Arasındaki Đlişki
25
ORAN ANALĐZĐ
Likidite OranlarıFaaliyet OranlarıMali Yapı OranlarıKarlılık OranlarıBorsa Performans Oranları
� Aralarında ilişki kurulabilen hesap kalemleri birbirlerine oranlanır� Hesaplanan oranlar, standart oranlarla karşılaştırılır� Enflasyonun oranlar üzerindeki olumsuz etkileri elimine edilir� Mevsimsel etkiler elimine edilir� Hesaplanan oranlar, işletmeyle ilgili diğer bilgiler dikkate alınarak �yorumlanır
Bilimsel standartlarSektör ortalamalarıĐdeal standartlarTarihi standartlarBütçe standartları
26
LĐKĐDĐTE ORANLARI
Dönen Varlıklar 200.000Hazır Değerler 5.000Menkul Kıymetler -Ticari Alacaklar 80.000Stoklar 115.000KVYK 100.000
1. Dönen varlıkların yapısı, kendi içindeki dağılımı
2. Dönen varlıkların dönüş çabuklukları
3. Dönen varlıkların kayıtlı değerleri ile piyasa değerleri arasındaki fark
4. Kısa vadeli borcun vade yapısı
5. Kısa vadeli borçtan yeniden yararlanma imkanı
Cari Oran = Dönen Varlıklar > 2 (gelişmiş ülke) > 1,5 (gelişmekte olan)Kısa vadeli yabancı kaynaklar
Cari Oran = 2Bilimsel standardın üzerinde
27
LĐKĐDĐTE ORANLARI
Dönen Varlıklar 100.000Hazır Değerler 5.000Menkul Kıymetler10.000Ticari Alacaklar 40.000Stoklar 45.000KVYK 150.000
Cari Oran = Dönen Varlıklar > 2 (gelişmiş ülke) > 1,5 (gelişmekte olan)Kısa vadeli yabancı kaynaklar
Cari Oran = 0,66Bilimsel standardın altında
Piyasa değeri 75.000
Kısa vadeli borçödeme gücü cari oranın gösterdiğinden daha iyi
28
LĐKĐDĐTE ORANLARI
Dönen Varlıklar 100.000Hazır Değerler 5.000Menkul Kıymetler10.000Ticari Alacaklar 40.000Stoklar 45.000KVYK 150.000
Cari Oran = Dönen Varlıklar > 2 (gelişmiş ülke) > 1,5 (gelişmekte olan)Kısa vadeli yabancı kaynaklar
Cari Oran = 0,66Bilimsel standardın altında
Vade yapısınispeten
uzun (11 ay gibi)
Kısa vadeli borçödeme gücü cari oranın gösterdiğinden daha iyi
29
LĐKĐDĐTE ORANLARI
Dönen Varlıklar 100.000Hazır Değerler 5.000Menkul Kıymetler10.000Ticari Alacaklar 40.000Stoklar 45.000KVYK 150.000
Cari Oran = Dönen Varlıklar > 2 (gelişmiş ülke) > 1,5 (gelişmekte olan)Kısa vadeli yabancı kaynaklar
Cari Oran = 0,66Bilimsel standardın altında
Đşletmenin yeniden borçkullanma ihtimali var
Kısa vadeli borçödeme gücü cari oranın gösterdiğinden daha iyi
30
LĐKĐDĐTE ORANLARI
Dönen Varlıklar 200.000Hazır Değerler 5.000Menkul Kıymetler -Ticari Alacaklar 80.000Stoklar 115.000KVYK 100.000
Đşletmenin stoklarına başvurmadan kısa vadeli borç ödeme
gücü zayıftır
Likidite Oranı = Dönen Varlıklar-Stoklar > 1Kısa vadeli yabancı kaynaklar
Likidite Oranı = 0,85Bilimsel standardın altında
31
LĐKĐDĐTE ORANLARI
Dönen Varlıklar 200.000Hazır Değerler 5.000Menkul Kıymetler -Ticari Alacaklar 80.000Stoklar 115.000KVYK 100.000
Kısa vadeli borçların ödenebilmesi için stokların % 85’i satılmalıdır
Stok Bağımlılık Oranı = KVYK-(Hazır Değerler + Menkul Kıymetler)Stoklar
Kısa vadeli borçların ödenmesi için stokların % kaçı satılmalıdır?
Stok Bağımlılık Oranı = % 83
32
LĐKĐDĐTE ORANLARI
Dönen Varlıklar 200.000Hazır Değerler 5.000Menkul Kıymetler -Ticari Alacaklar 80.000Stoklar 115.000KVYK 100.000
Đşletmenin alacaklarına ve stoklarına
başvurmadan kısa vadeli borç ödeme
gücü zayıftır
Nakit Oran = Dönen Varlıklar-Stoklar-Ticari Alacaklar > 0,20Kısa vadeli Yabancı Kaynaklar
Nakit Oran = Hazır Değerler + Menkul Kıymetler > 0,20Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
Nakit Oran = 0,05Bilimsel standardın altında
Đşletmenin likit değerleri yeterli
değildir
33
Dönen Varlıklar 200.000Hazır Değerler 5.000Menkul Kıymetler -Ticari Alacaklar 80.000Stoklar 115.000KVYK 100.000
Cari Oranı = 2Bilimsel standardın üzerinde
Tüm dönen varlıklarla kısa vadeli borçlarıkarşılama gücü iyi
Likidite Oranı = 0,85Bilimsel standardın altında
Nakit oran= 0,05Bilimsel standardın altında
Stoklara başvurmadan kısa vadeli borçödeme gücü zayıf
Stoklara ve alacaklara başvurmadan kısa vadeli borç ödeme
gücü zayıf
KISA VADELĐ BORÇLARIN ÖDENMESĐ STOKLARIN
SATILMASINA VE ALACAKLARIN TAHSĐL EDĐLMESĐNE BAĞLI
34
FAALĐYET ORANLARI (DEVĐR HIZLARI)
� Kısa vadeli borç ödeme gücüolumsuz etkilenir� Stok maliyetleri artar
Stok Devir Hızı = Satışların Maliyeti SEKTÖR ORTALAMASIYLA KARŞILAŞTIR
Ortalama StokOrtalama Stok = (Dönembaşı Stok + Dönemsonu Stok) / 2
Ortalama Stokta Kalma Süresi = 360 / Stok Devir Hızı
Satışların Maliyeti 200.000Ortalama Stok 100.000
Stok Devir Hızı = 2 kezSektör Ortalaması = 15 kezSektör ortalamasının altında
Stok maliyetleri �Depolama maliyetleri� Stokların bozulma, çürüme riski� Stoklara bağlanan paranın maliyeti
� Fiyat indirimi�Miktar iskontosu� Pazarlama etkinliği
35
FAALĐYET ORANLARI (DEVĐR HIZLARI)
Alacak Devir Hızı = Kredili SatışlarOrtalama Ticari Alacaklar
Ortalama Alacak = (Dönembaşı Alacak + Dönemsonu Alacak) / 2
Ortalama Tahsilat Süresi = 360 / Alacak Devir Hızı
Kredili Satışlar 500.000Ortalama T. Alacak 100.000
Alacak Devir Hızı = 5 kezSektör Ortalaması = 20 kezSektör ortalamasının altında
�Kısa vadeli borç ödeme gücü olumsuz etkilenir� Alacakların şüpheli duruma düşme riski artar� Alacaklara bağlanan paranın maliyeti
� Vadelerin kısılması� Erken ödeme iskontosu
36
FAALĐYET ORANLARI (DEVĐR HIZLARI)
Ortalama Etkinlik Süresi = Ortalama Stokta Kalma Süresi + Ortalama Tahsilat Süresi
DEPONAKĐT ALACAK
NAKĐT
Satınalma
Satış
Tahsilat
ORTALAMA STOKTA KALMA SÜRESĐ
ORTALAMA TAHSĐLAT SÜRESĐ
37
FAALĐYET ORANLARI (DEVĐR HIZLARI)
Aktif Devir Hızı = Net SatışlarOrtalama Aktif
Dönen Varlık Devir Hızı = Net SatışlarOrtalama Dönen Varlıklar
Duran Varlık Devir Hızı = Net SatışlarOrtalama Duran Varlıklar
Ticari Borç Devir Hızı = Kredili AlımlarOrtalama T. Borçlar
Ticari Borç Ödeme Süresi = 360 / T. Borç Devir Hızı
38
MALĐ YAPI ORANLARI
Finansal Kaldıraç = Toplam Yabancı Kaynaklar > % 50Aktif Toplamı
Özkaynak Oranı = Özkaynaklar < % 50Aktif Toplamı
Finansman Oranı = Özkaynaklar > 1 Toplam Yabancı Kaynaklar
Finansal Kaldıraç = 0,90Özkaynak Oranı = 0,10Finansman Oranı = 0,11
FĐNANSMAN RĐSKĐ YÜKSEK
VARLIKLAR KAYNAKLAR
DÖNEN VARLIKLAR KISA VADELĐ YABANCI KAYNAK.
60.000DURAN VARLIKLAR UZUN VADELĐ YABANCI KAYNAK.
30.000ÖZKAYNAKLAR
10.000AKTĐF TOPLAMI 100.000PASĐF TOPLAMI 100.000
39
Özkaynak Karlılığı = Dönem Net KarıÖzkaynaklar
Aktif Karlılığı =Dönem Net KarıAktif Toplamı
Brüt Satış Karlılığı = Brüt Satış KarıNet Satışlar
Faaliyet Karlılığı = Faaliyet KarıNet Satışlar
Olağan Karlılık = Olağan KarNet Satışlar
Dönem Karlılığı = Dönem KarıNet Satışlar
Dönem Net Karlılığı = Dönem Net KarıNet Satışlar
KARLILIK ORANLARI
40
Hisse Başına Kar = Dönem Net KarıHisse Senedi Sayısı
Hisse Başına Temettü =Dağıtılan Kar PayıHisse Senedi Sayısı
Fiyat-Kazanç Oranı = Hisse Başına KarHisse Senedinin Fiyatı
Piyasa Değeri / Defter Değeri Oranı = Hisse Senedinin Piyasa DeğeriHisse Senedinin Defter Değeri
Alfa Beta Sektör OrtalamasıFiyat 20 40
Hisse Başına Kar 100 100
Fiyat-Kazanç Oranı 0,2 0,4 0,3
BORSA PERFORMANS ORANLARI
41
Bir işletmenin 2010 yılına ilişkin bazı verileri aşağıdaki gibidir:Dönen Varlıklar: 100.000 TLHazır Değerler: 5.000 TLTicari Alacaklar: 35.000 TLStoklar: 60.000 TLKısa Vadeli Yabancı Kaynaklar: 50.000 TLNet Satışlar: 400.000 TLSatışların Maliyeti: 300.000 TLUzun Vadeli Yabancı Kaynaklar: 40.000 TLAktif Toplamı: 120.000 TL
Sektör Ortalamaları
Cari oran: 1,5Likidite oranı: 1,2Nakit oran: % 25Stok devir hızı: 10Alacak devir hızı: 14Finansal kaldıraç: % 50Gerekli oranları hesaplayarak işletmenin kısa vadeli borç ödeme gücünü ve finansman yapısını yorumlayınız.
UYGULAMA 1
42
Net Çalışma Sermayesi = Dönen Varlıklar- KVYKNet Çalışma Sermayesi = 100.000 – 50.000 = 50.000 TL (fazla)
Cari Oran = Dönen Varlıklar / KVYK = 100.000 / 50.000 = 2 (Sektör ortalamasının üzerinde)
Likidite Oranı = (Dönen Varlıklar – Stoklar) / KVYK = (100.000 – 60.000) / 50.000 = 0,8 (Sektör ortalamasının altında)
Stok Bağımlılık Oranı = KVYK – (Hazır Değerler + Menkul Kıymetler) / Stoklar= 50.000 – 5.000 / 60.000 = 0,75
Nakit Oran = (Hazır Değerler + Menkul Kıymetler) / KVYK= 5.000 / 50.000 = % 10 (Sektör ortalamasının altında)
Sektör Ortalamaları
Cari oran: 1,5Likidite oranı: 1,2Nakit oran: % 25
KISA VADELĐ BORÇ ÖDEME GÜCÜANALĐZĐ
43
Stok Devir Hızı = Satışların Maliyeti / Ortalama Stok = 300.000 / 60.000 = 5 kez (Sektör ortalamasının altında)
Ortalama Stokta Kalma Süresi = 360 / Stok Devir Hızı = 360 / 5 = 72 gün
Alacak Devir Hızı = Net Satışlar / Ortalama Alacaklar = 400.000 / 35.000 = 11 kez (Sektör ortalamasının altında)
Ortalama Tahsilat Süresi = 360 / Alacak Devir Hızı = 360 / 11 = 33 gün
Ortalama Etkinlik Süresi = Ortalama Stokta Kalma Süresi + Ortalama Tahsilat Süresi = 72 + 11 = 83 gün
Sektör Ortalamaları
Stok devir hızı: 10Alacak devir hızı: 14
KISA VADELĐ BORÇLARIN ÖDENEBĐLMESĐ ĐÇĐN STOK DEVĐR HIZI VE ALACAK DEVĐR HIZI ARTIRILMALIDIR
KISA VADELĐ BORÇ ÖDEME GÜCÜANALĐZĐ
44
Finansal Kaldıraç = Toplam Yabancı Kaynaklar / Aktif Toplamı = (50.000 + 40.000) / 120.000 = % 75 (Sektör ortalamasının üzerinde)
Özkaynak Oranı = Özkaynaklar / Aktif Toplamı = 30.000 / 120.000 = % 25 (Sektör ortalamasının altında)
Sektör Ortalamaları
Finansal Kaldıraç = % 50
ĐŞLETMENĐN FĐNANSMAN RĐSKĐ YÜKSEK
FĐNANSMAN YAPISININ ANALĐZĐ
45
Đşletmeyle Đlgili Genel Bilgi:
Beta Sanayi ve Ticaret A.Ş. hazır giyim sektöründe faaliyet göstermektedir. Đşletme, Đtalya ve Hindistan gibi ülkelerden yüksek kalitede kumaş ve iplik ithal etmekte ve bu hammaddeleri Merter’deki fabrikasında işleyerek gömlek, ceket, elbise ve pantolon gibi yüksek kalitede ürünler elde etmektedir. Đşletme satışlarının büyük bölümünü (2009 ve 2010 yılı itibariyle toplam satışların ortalama % 95’i) Avrupa Birliği üyesi ülkelerdeki büyük perakendecilere yapmaktadır. Ancak işletme 2009 yılında yeni bir strateji benimseyerek Ortadoğu ülkelerinde mağazalar açmış ve bu mağazalarda kendi ürünlerinin satışını yapmaya başlamıştır. Mağazalar henüz yeni açılmalarına rağmen büyük ilgi görmektedir.
UYGULAMA 2
46
Đşletmenin ürün tasarım ve satış politikası şu şekildedir:
Đşletmenin çeşitli Avrupa Birliği üyesi ülkelerinde yaşayan tasarımcıları, bu ülkelerdeki modayı takip ederek yeni modeller tasarlamakta ve tasarladıkları modelleri işletmenin Merter’deki merkezine göndermektedirler. Pazarlama departmanının onaylamasıhalinde modellerin üretimi Merter’deki fabrikada yapılmaktadır. Daha sonra, üretilen ürünler Avrupa’daki büyük perakendecilere pazarlanmakta ve müşterinin talep etmesi halinde gemilere yüklenerek ihraç edilmektedir. Ancak, bu üretim ve satış politikası bazı yöneticiler tarafından eleştirilmektedir: Şöyle ki; ürünlerin üretildikten sonra pazarlanması ürünlerin müşteri tarafından beğenilmeme ve dolayısıyla satışın gerçekleşmemesi olasılığını da beraberinde getirmektedir. Oysa, Türkiye’deki bir çok tekstil işletmesi ve Beta Đşletmesinin Avrupa pazarındaki birçok önemli rakibi, tasarladığı ürünleri önce numune şeklinde üretip potansiyel müşterinin beğenisine sunduktan sonra talep gelmesi halinde seri üretime geçmektedir.
UYGULAMA 2
47
2011 yılının başında dünya ekonomisinin genel görünümü şu şekildedir:
2007 yılında ABD’de mortgage piyasasında başlayan ve daha sonra ABD reel sektörüne ve tüm dünyaya yayılan ekonomik krizin etkileri 2011 yılında da devam etmektedir. Özellikle, son dönemlerde Portekiz, Yunanistan ve Đspanya gibi ülkelerde yaşanan likidite krizleri ve bu krizlerin Almanya, Fransa, Đtalya ve Đngiltere gibi ülkelere sıçramasıihtimali tüm dünyayı endişelendirmektedir.
UYGULAMA 2
48
2011 yılının başında Türkiye ekonomisinin genel görünümü ise şu şekildedir:
Türkiye ekonomisi, 2001'deki keskin düşüşün ardından 8 yıl süreyle büyüme trendi göstermiş, 2009 yılında ise küresel ekonomik krize bağlıolarak Türkiye ekonomisi % 4,7 daralmıştır. TÜĐK’in verilerine göre 2005'te yüzde 8,4, 2006'da yüzde 6,9, 2007'de yüzde 4,7 büyüme gösteren ülke ekonomisinde, küresel krizin etkilerinin hissedilmeye başlandığı 2008'in son çeyreğinde bozulma işaretleri gözlenmiş ve yıl toplamında büyüme yüzde 0,7'de kalmıştır. 2009 yılında ekonomideki toplam daralma ise yüzde 4,7 olurken, ekonominin 2010 yılında % 10 civarında büyüyeceği öngörülmektedir.
UYGULAMA 2
49
2011 yılının başında Türkiye ekonomisinin genel görünümü ise şu şekildedir:
Diğer taraftan, bilindiği gibi 2001 krizinin de çıkış nedeni olarak görülen cari açık, özellikle ĐMKB’ye hisse senedi ve tahvil yatırımışeklinde gelen kısa vadeli sermaye akımlarıyla finanse edilmektedir. Merkez Bankası tasarrufların kısa vadeli repolarda elde ettiği faizleri düşürerek ekonominin daha fazla ısınmasının önüne geçmeyi ve dolayısıyla cari açığın kalıcı sermaye girişleriyle finanse edilmesini sağlamaya çalışmaktadır. Diğer taraftan Merkez Bankası borçlananların faiz oranlarını yüksek tutarak kredi piyasasının daha fazla genişlemesini de önlemek hedefindedir.
UYGULAMA 2
50
Nouriel Roubini’nin Değerlendirmeleri:
Beta Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin CEO’su Sezgin Mazlum, 15 Şubat 2011 tarihinde her zamanki gibi ofise gelmiş ve bir kaçtelefon görüşmesinin ardından ekonomi gazetelerin okumaya başlamıştır. Gazetelerde yer alan küresel ekonomik krizin etkilerinin sona ermeye başladığına, ABD ekonomisinin ve AB ekonomilerinin canlanmaya başladığına dair haberler Sezgin Mazlum’u mutlu etmiştir. Ancak, Sezgin Mazlum’un gözü“Financial Times”ta ünlü iktisatçı Nouriel Roubini’yle yapılan bir röportaja takılmıştır. Bilindiği gibi, kriz kâhini olarak anılan Roubini, 2007 yılında başlayan küresel ekonomik krizi tahmin etmesiyle ünlenmiştir.
UYGULAMA 2
51
Nouriel Roubini’nin Değerlendirmeleri:
Roubini röportajda ABD ekonomisinin bu yıl yüzde 3 düzeyinde büyüyeceğini ve hisse senedi piyasalarının yakın zamanda yükseleceğini tahmin ettiğini dile getirmiştir. Ancak, genel olarak hisse senedi piyasaları ile ekonomi arasında birebir ilişki olmadığını söyleyen Roubini, ekonomide önemli miktarda aşağıyönlü riskler olduğunu ve bu gerçeğin de ihmal edilmemesi gerektiğini vurgulamıştır. Ayrıca Roubini ABD’de ve AB’de ekonomik büyümenin bu yılın ikinci yarısından itibaren yavaşlayacağını belirtmiştir.
UYGULAMA 2
52
Bu can sıkıcı haberi okuduktan sonra gazeteyi elinden bırakan Sezgin Mazlum’un aklına geçen aylarda Đstanbul’da katıldığı iktisat sempozyumunda Roubini’nin Türkiye ekonomisine dair değerlendirmeleri ve öngörüleri gelmiştir. Roubini, sempozyumdaki konuşmasında Türkiye için orta ve uzun vadede iyimser olduğunu, önümüzdeki yıllarda da ekonomik büyümenin devam etmesini beklediğini belirtmiş, ancak Türkiye'nin pazar çeşitlendirmesine gitmesi, mevcut ticari partnerlerinin yanı sıra Orta Doğu, Yakın Doğu gibi bölgelerde yeni pazarlar keşfetmesinin önemine işaret etmiştir. Diğer taraftan, petrol fiyatlarında artış olabileceğine de dikkat çeken Roubini, Türkiye gibi enerji ihtiyacı ithalata dayalı ülkelerin bu durumdan olumsuz etkilenebileceğini sözlerine eklemiş ve konuşmasınıTürkiye’nin cari açığının bugüne kadar istikrarlı bir şekilde finanse edilmediğini ve bu durumun da önemli bir risk oluşturduğunu söyleyerek tamamlamıştır.
UYGULAMA 2
53
Son birkaç aydır sağlık sorunları nedeniyle işlerine çok fazla vakit ayıramayan Sezgin Mazlum, bu haberler karşısında endişelenmeye başlamıştır. Tam bu sırada e-posta kutusunda, mali işler müdürü Gökhan Günaydın’ın gönderdiği 31.12.2010 tarihli henüz denetimden geçmemiş ve kamuya açıklanmamış finansal tabloları fark etmiştir. Muhasebeyle arası çok iyi olmamasına rağmen, Sezgin Mazlum 2009 yılı finansal tablolarıyla 2010 yılıfinansal tablolarını karşılaştırdığında işlerin 2010 yılında 2009 yılına göre kötüye gittiğini fark etmiş ve Gökhan Günaydın’a telefon ederek en kısa sürede işletmenin finansal durumu ve faaliyet sonuçları hakkında bir rapor yazıp kendisine iletmesini istemiştir.
UYGULAMA 2
54
Beta Sanayi ve Ticaret A.Ş. BĐLANÇOLAR
2008 2009 2010
Dönen Varlıklar 62.000 120.000 110.000
Hazır Değerler 1.000 45.000 17.000
Menkul Kıymetler 500 3.000 3.000
Ticari Alacaklar 22.000 15.000 25.000
Diğer Alacaklar 2.000 15.000 10.000
Stoklar 36.000 27.000 45.000
Diğer Dönen Varlıklar 500 15.000 10.000
Duran Varlıklar 98.000 150.000 170.000
Ticari Alacaklar 4.000 3.000 -
Mali Duran Varlıklar 2.000 2.000 3.000
Maddi Duran Varlıklar 91.000 140.000 150.000
Maddi Olmayan Duran Varlıklar 1.000 5.000 17.000
Toplam Aktifler 160.000 270.000 280.000
Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 80.000 60.000 80.000
Finansal Borçlar 60.000 15.000 50.000
Ticari Borçlar 20.000 45.000 30.000
Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar 30.000 60.000 70.000
Finansal Borçlar 25.000 35.000 50.000
Borç ve Gider Karşılıkları 5.000 25.000 20.000
Özkaynaklar 50.000 150.000 130.000
Ödenmiş Sermaye 30.000 70.000 75.000
Sermaye Yedekleri 10.000 30.000 25.000
Kar Yedekleri 5.000 15.000 20.000
Dönem Net Karı - 30.000 5.000
Dönem Zararı (-) (5.000) - -
Geçmiş Yıllar Karları 10.000 5.000 5.000
55
Beta Sanayi ve Ticaret A.Ş. Gelir Tabloları 2008 2009 2010
Brüt Satışlar 125.000 251.000 180.000
Satış Đndirimleri (-) (10.000) (5.000) (10.000)
Net Satışlar 115.000 246.000 170.000
Satışların Maliyeti (-) (75.000) (160.000) (120.000)
Brüt Satış Karı 40.000 86.000 50.000
Faaliyet Giderleri (-) (65.000) (60.000) (35.000)
Faaliyet Karı (Zararı) (25.000) 26.000 15.000
Diğer Olağan Faaliyetlerden Gelir ve Karlar 20.000 6.000 1.000
Diğer Olağan Faaliyetlerden Gider ve Zararlar (-) (1.000) - (1.000)
Finansman Giderleri (-) (7.000) (1.000) (4.000)
Olağan Kar (13.000) 31.000 11.000
Olağanüstü Gelirler ve Karlar 8.000 500 -
Olağanüstü Giderler ve Zararlar (-) - (1.000) (5.500)
Dönem Karı (5.000) 30.500 5.500
Ödenecek Vergi ve Yasal Yükümlülük Karşılıkları (-
)
- (500) (500)
Dönem Net Karı (Zararı) (5.000) 30.000 5.000
56
2008 yılı
Net Çalışma Sermayesi = Dönen Varlıklar- KVYK = 62.000 – 80.000 = 18.000 TL (noksan)
Cari Oran = Dönen Varlıklar / KVYK = 62.000 / 50.000 = 0,78
Likidite Oranı = (Dönen Varlıklar – Stoklar) / KVYK = (62.000 – 36.000) / 80.000 = 0,33
Nakit Oran = (Hazır Değerler + Menkul Kıymetler) / KVYK= (1.000+500) / 80.000 = % 18
Stok Devir Hızı = Satışların Maliyeti / Ortalama Stok = 75.000 / 36.000 = 2 kez
Ortalama Stokta Kalma Süresi = 360 / Stok Devir Hızı = 360/2 = 180 gün
Alacak Devir Hızı = Kredili Satışlar / Ortalama Alacak = 115.000 / 22.000 = 5 kez
Ortalama Tahsilat Süresi = 360 / Alacak Devir Hızı = 360/5 = 72 gün
KISA VADELĐ BORÇ ÖDEME GÜCÜANALĐZĐ
57
2009 yılı
Net Çalışma Sermayesi = Dönen Varlıklar- KVYK = 120.000 – 60.000 = 60.000 TL (fazla)
Cari Oran = Dönen Varlıklar / KVYK = 120.000 / 60.000 = 2
Likidite Oranı = (Dönen Varlıklar – Stoklar) / KVYK = (120.000 – 27.000) / 60.000 = 1,55
Nakit Oran = (Hazır Değerler + Menkul Kıymetler) / KVYK= (45.000+3.000) / 60.000 = % 80
Stok Devir Hızı = Satışların Maliyeti / Ortalama Stok = 160.000 / (27.000 + 36.000) / 2 = 5 kez
Ortalama Stokta Kalma Süresi = 360 / Stok Devir Hızı = 360/5 = 72gün
Alacak Devir Hızı = Kredili Satışlar / Ortalama Alacak = 246.000 / (15.000 + 22.000) / 2 = 13 kez
Ortalama Tahsilat Süresi = 360 / Alacak Devir Hızı = 360/13= 27 gün
KISA VADELĐ BORÇ ÖDEME GÜCÜANALĐZĐ
58
2010 yılı
Net Çalışma Sermayesi = Dönen Varlıklar- KVYK = 110.000 – 80.000 = 30.000 TL (fazla)
Cari Oran = Dönen Varlıklar / KVYK = 110.000 / 80.000 = 1,4
Likidite Oranı = (Dönen Varlıklar – Stoklar) / KVYK = (110.000 – 45.000) / 80.000 = 0,69
Nakit Oran = (Hazır Değerler + Menkul Kıymetler) / KVYK= (17.000+3.000) / 80.000 = % 25
Stok Devir Hızı = Satışların Maliyeti / Ortalama Stok = 120.000 / (45.000+27.000 ) / 2 = 6 kez
Ortalama Stokta Kalma Süresi = 360 / Stok Devir Hızı = 360/6 = 60 gün
Alacak Devir Hızı = Kredili Satışlar / Ortalama Alacak = 170.000 / (25.000 + 15.000) / 2 = 9 kez
Ortalama Tahsilat Süresi = 360 / Alacak Devir Hızı = 360/9= 40 gün
KISA VADELĐ BORÇ ÖDEME GÜCÜANALĐZĐ
59
KISA VADELĐ BORÇ ÖDEME GÜCÜANALĐZĐ
Oran 2008 2009 2010
Net çalışma sermayesi 18.000 TL (noksan)
60.000 TL (fazla)
30.000 TL (fazla)
Cari oran 0,78 2 1,4
Likidite oranı 0,33 1,55 0,69
Nakit oran % 18 % 80 % 25
Stok devir hızı 2 kez 5 kez 6 kez
Ortalama stokta kalma süresi 180 gün 72 gün 60 gün
Alacak devir hızı 5 kez 13 kez 9 kez
Ortalama tahsilat süresi 72 gün 27 gün 40 gün
Çok likit varlıkların dönen varlıklar içindeki payı
% 2,5 % 40 % 18
Az likit varlıkların dönen varlıklar içindeki payı
% 94 % 35 % 64
60
2008 yılı
Finansal Kaldıraç = Toplam Yabancı Kaynaklar / Aktif Toplamı = (80.000 + 30.000) / 160.000 = % 69
Özkaynak Oranı = Özkaynaklar / Aktif Toplamı = 50.000 / 160.000 = % 31
2009 yılı
Finansal Kaldıraç = Toplam Yabancı Kaynaklar / Aktif Toplamı = (60.000 + 60.000) / 270.000 = % 44
Özkaynak Oranı = Özkaynaklar / Aktif Toplamı = 150.000 / 270.000 = % 56
2010 yılı
Finansal Kaldıraç = Toplam Yabancı Kaynaklar / Aktif Toplamı = (80.000 + 70.000) / 280.000 = % 53
Özkaynak Oranı = Özkaynaklar / Aktif Toplamı = 130.000 / 280.000 = % 47
FĐNANSMAN YAPISININ ANALĐZĐ
Recommended