View
247
Download
7
Category
Preview:
Citation preview
In Liibro Utia'al In Kanik XookYe'etel Ts'íibLibro del Adulto
Población Maya de Campeche, y Quintana Roo
Delegaciones Campeche, y Quintana Roo
Instituto Nacional para la Educación de los Adultos
In Liibro Utia'al In Kanik XookYe'etel Ts'íib
SECRETARÍA DE EDUCACIÓN PÚBLICAINSTITUTO NACIONAL PARA LA EDUCACIÓN DE LOS ADULTOS
Secretaría deEducación PúblicaMiguel Limón Rojas
Dirección General delINEAJosé Antonio Carranza
Dirección AcadémicaLuz María Castro Mussot
Unidad de producciónde mediosClaudia Giménez Mercado
Delegados Estatales del INEASergio Martínez EspañaFelipe Cervantes GarcíaRubén Reyes Pérez
Desarrollo de contenidos ycoordinación lingüísticaLázaro Dzul PolancoFidencio BriceñoOtto Schumann Gálvez
Producción editorialJ. Alberto Rivera Sánchez
Diseño gráficoRicardo Osorio JiménezLourdes López A. PortilloSonia T. Ruiz ContrerasAlberto Vivero Armendáriz
IlustraciónFrancisco J. BautistaMa. Teresa AlmanzaCarlos Ramírez BenítezMelquiades González
FotografíaLuis Villaseñor Valadez
CorrecciónEliseo Brena Becerril
Cuidado de la ediciónJavier García ManzanoGuillermo Campos NavaJulio Cesar Tovar Herández
Educación de los Adultos.2002 1a. reimpresión corregida
ISBN 968-29-3955-0 (Obra general)
ISBN 968-29-3956-9
Derechos Reservados conforme a la ley.Prohibida su reproducción total o parcialpor cualquier medio.Impreso y hecho en México.
© 1997 Instituto Nacional para la
ÍNDICE
Lección InicialLección 1Lección 2Lección 3Lección 4Lección 5Lección 6Lección 7Lección 8Lección 9Lección 10Lección 11Lección 12Lección 13Lección 14Lección 15Lección 16Lección 17
57
172733414549535765697783899599
105
Lección inicial
A'al ti' le nukuch máako'obo' ka u ts'íibto'ob le ba'alo'obo', je'el bixbeeta'anilo'.
5
A'al ti' le nukuch máako'obo' ka u ts'íibto'ob le ba'alo'obo', je'el bixbeeta'anilo'.
6
Lección 1
e
Mejen baj
Xok k'a'am le t'aano' ka u yu'ub le nukuch máako'obo', ku ts'o'okole' kawe'esik le leetra a yéetel e tio'obo'.
7
naj bakal
a
lak abal
Xok k'a'am le t'aano'oba' ka a we'es leetra a ti' le nukuch máako'obo'yo'olal u k'aliko'ob ichil jump'éel ba'al wolis.
8
lak
abal
bakal
sak
nal
Xok k'a'am le t'aano'oba' ka u yu'ub le nukuch máako'obo' yo'olal uts'íibtiko'ob leetra a yóok'ol le raayao'ob ka chúukpajak le t'aano'obo' je'elbix le tsolokbal ta xts'íiko'.
9
Chúukbesa'ak le t'aano'ob tumen le nukuch máako'obo', ka u ts'íibto'obleetra a yóok'ol le raayao'obo'.
10
ek nej
bej mejen
Xok k'a'am le t'aano'oba', e'es le Ieetra e ti' le nukuch máako'obo' ka túunu k'alo'ob ichil junp'éel ba'al wolis.
11
e
ek
nej
bej
mejen
Xok k'a'am le t'aano'oba' yo'olal u yu'ubik le nukuch máako'obo', e'es leleetra e tio'obo' ka u ts'íibto'ob yóok'ol le rayao'obo' je'el bix le tsolokbal taxts'íiko'.
12
e
Chúukbesa'ak le t'aano'ob tumen le nukuch máako'obo' ka u ts'íibto'obleetra e yóok'ol le raayao'obo'.
13
e
baj
bej
bajab
abal
Le nukuch máako'obo' u ts'íibto'ob leetra b yóok'ol le raayao'obo' yo'olal uchúukbesiko'ob le t'aano'obo'.
14
b
baj
bej
bajab
jalal
Yóok'ol le raayao'obo' ka chúukbesa'ak le t'aano'oba' tumen le nukuchmáako'obo', ku ts'o'okole' ku ts'íibtiko'ob yóok'ol le raayao'ob yaankaabalo'.
15
Lección 2
U yokomil naj
Xok k'a'am le t'aano'obo', e'es le leetra i yéetel o ti' le nukuch máako'obo'.
17
o
kib kij
sikil ilib
Xok k'a'am le t'aano'oba', e'es le leetra i ti' le nukuch máako'obo' yo'olal uk'aliko'ob ichil jump'éel ba'al wolis.
18
Ts'íibta'ak leetra i yóok'ol le raayao'ob tumen le nukuch máako'obo' yo'olal uchúukbesiko'ob le t'aano'obo'.
19
koj toj
okom tojoI
Xok k'a'am le t'aano'oba' ka a we'es le leetra oyo'olal u k'aliko'ob ichil junp'éel ba'al wolis.
ti' le nukuch máako'obo'
20
o
Ts'íibta'ak leetra o yóok'ol le raayao'ob tumen le nukuch máako'obo', ka uchúukbeso'ob le t'aano'obo'.
21
o
kib koj
kij bakal
k
Xok k'a'am le t'aano'oba' ka a w e ' e s le leetra k ti ' le nukuch máako'obo' kuts'o'okole' ku k'aliko'ob le leetra k ichil junp'éel ba'al woliso'.
22
Chúukbesa'ak yéetel leetra k le t'aano'ob tumen le nukuch máako'obo', kuts'o'okole' ka u ts'íibto'ob le t'aano'ob yaan kaabal yóok'ol le raayao'obo'.
23
k
abal tojoI
lak bakal
Xok k'a'am le t'aano'oba' ka a we'es le leetra l ti' le nukuch máako'obo', kuts'o'okole ka wa'alik tio'ob ka u k'alo'ob ichil jump'éel ba'al wolis.
24
I
Chúukbesa'ak yéetel leetra I le t'aano'oba' tumen le nukuch máako'obo', kuts'o'okole' ka u ts'íibto'ob le t'aano'ob yaan kaabalo' yóok'ol le raayao'obo'.
25
I
Lección 3
Tun buj kij Lalo
u
Xok k'a'am le t'aano'obo', e'es le leetra u ti' le nukuch máako'obo'.
27
uj buj kij
jub lukum
Xok k'a'am le t'aano'obo' ka a we'es le leetra u ti' le nukuch máako'obo'yo'olal u k'aliko'ob ichil junp'éel ba'al wolis.
28
u
Chúukbesa'ak yéetel leetra u le t'aano'oba' tumen le nukuch máako'obo'ku ts'o'okole' ka u ts'íibto'ob le t'aano'ob yaan kaabal yóok'ol le t'aano 'oba'.
29
u
Yéetel le leetrao'ob yaan ta xno'ojo' ka chúukbesik le t'aano'obkáajsa'ano'obo' , ku ts'o'okole' ka ts'íibíiko'ob yóok'ol le raayao'ob yaanchuumuko'.
30
a
u
Ts'íibt le leetra a yéetel u tu yóok'ol le raayao'ob yaan ta xts'íiko' je'e bixbeeta'anil le yáaxo', ku ts'o'okole' ka ts'íibtik le t'aano'obo' tu yóok'ol leraayao'ob yaan ta xno'ojo'.
31
Lección 4
U janal Memo
m
Xok k'a'am le t'aano'obo', e'es le leetra n yéetel m tio'obo'.
33
n
noj
nal
janal
naj
in najil
Xok k'a'am le t'aano'oba' ka a we'es le leetra n tio'obo', ku ts'o'okole' kuts'íibtiko'ob le t'aano'ob yóok'ol le raayao'ob yaan ta xno'ojo', ku ts'o'okoltúune' ku xokiko'ob k'a'am le nukuch máako'obo'.
n
34
jolom
lukum
makal
okom
amXok k'a'am le t'aano'oba' ka a we'es le leetra m tio'obo', ku ts'o'okole' kuts'íibtiko'ob le t'aano'ob yaan ta xts'íiko' yóok'ol le raayao'obo', tu ts'ooke' kuxokiko'ob k'a'am le nukuch máako'obo'.
35
m
in
a
Xok k'a'am le t'aano'ob ti' le nukuch máako'obo' ka u chúukbeso'ob yéetelin wa a je'el bix u ye'esa'al ka'analo', ku ts'o'okole' ka múul xokike'ex tuts'ooke' le nukuch máako'obo' u ts'ílbto'ob tu ka'atéen le t'aano'obo' yóok'olle raayao'ob yaan te xno'ojo' yéetel ka u xoko'ob k'a'am xan.
36
lak
naj
nal
okom
am
Xo'okok le t'aano'ob tumen le nukuch máako'obo', ku ts'o'okole' ku nupiko'oble ba'alo'ob yaan te xno'ojo' yéetel u k'aaba', le bix ku yil ik unaj u bine'.
37
om al ab
Le t'aano'ob káajsa'an yaan ta xno'ojo' ka chúukbesik yéetel le leetrao'obyaan ka'analo', ku ts'o'okole' ka ts'íibtiko'ob yóok'ol le raayao'ob yaan taxno'ojo', tu ts'ooke' ka xokiko'ob k'a'am.
38
Le nukuch máako'obo' u yilo'ob ba'ax yaan te' tu xts'íiko' ka u ts'íibto'obyóok'ol le raayao'ob yaan tu xno'ojo'.
39
Lección 5
le'
ni'
ki'
ma'
ka'
u ka'il
Xok k'a'am le t'aano'ob yaan ta xts'íiko' yo'olal u yu'ubik le nukuchmáako'obo', ku ts'o'okole' ku ts'íibtiko'ob yóok'ol le raayao'ob yaan te'xno'ojo', tu ts'ooke' ku ts'íibtiko'ob le leetra ' tu'ux ku binetiko'.
41
áak
kóol
máak
máan
Xok k'a'am le t'aano'oba' ti' le nukuch máako'obo' ka a we'es tio'ob ujela'anil le t'aano'ob ts'íibta'an ta xts'íiko', ku ts'o'okole' ka ketláantik yéetel leyano'ob ta xno'ojo', tu ts'ooke' ku ts'íibtiko'ob yóok'ol le raayao'obo'.
aak
kool
maak
maan
42
ku'uk
nu'uk
ka'an
Xok k'a'am le t'aano'ob ti' le nukuch máako'obo' ka a ketláant le t'aano'obyaan ta xts'íiko' yéetel le yaan ta xno'ojo' yo'olal a we'esik tio'ob ba'ax ujela'anilo'ob, ku ts'o'okol túune' ku ts'íibtiko'ob le t'aano'ob yóok'ol leraayao'obo'.
ko'oj kooj
kaan
núuk
kúuk
43
Ts'íibt
A'al kamp'éel t'aan k'ajóola'an tumen le nukuch máako'obo' yo'olal uts'íibtiko'ob.
44
Lección 6
Ka'atúul u paalal Pepe
Xok k'a'am le t'aano' ka u yu'ub le nukuch máako'obo', ku ts'o'okole' kawe'esik le leetra p tio'obo'.
45
p
póop piik
peepen paal
Xok k'a'am le t'aano'oba' ka a we'es le leetra p ti' le nukuch máako'obo', uk'al ti' jump'éel wolis le leetra p, tu ts'ooke' ka túun u ts'íibto'ob le t'aano'obyóok'ol le raayao'obo'.
46
p
polok jaaleb
mejen póop
polok máak
mejen áak
kalan kib
Xo'okok k'a'am le t'aano'ob tumen le nukuch máako'obo', ku ts'o'okole' kuts'íibtiko'ob yóok'ol le raayao'ob yaan te' xno'ojo'.
47
Lección 7
Susanae' ku pulik u xiixel sakab
Xok le t'aano' ka u yu'ub le nukuch máako'obo', ku ts'o'okole' ka we'esik leleetra s yéetel x tio'obo'.
49
sakab xikin
iis xiix
si' xiib
sáasil alux
Xok k'a'am le t'aano'oba' ka a we'es leetra s yéetel x ti' le nukuchmáako'obo' yo'olal u k'aliko'ob ichil jump'éel ba'al wolis tu ka'ap'éelal
50
s x
Chúukbesa'ak le t'aano'ob tumen le nukuch máako'obo', te' tu'ux k'abéet ubin le leetra s wa x yóok'ol le raayao'obo', ku ts'o'okole' ku xokiko'ob k'a'am,ku ts'o'okole' ka múul xokik yéetelo'ob.
51
s
X
xs
box lool sak le
A'al ti le nukuch máako'obo' ka u chúukbeso'ob le t'aano'obo' yéetel lepáalabrao'ob yaan ka'analo', le bix unaj ken u tukulte', tu ts'ooke' ku xokikle t'aano'obo'.
52
Lección 8
Sen yaan úurich tin kool
Xok k'a'am le ba'ax ts'íibta'an ka'analo' yo'olal u yu'ubik tu beel le nukuchmáako'obo'. E'es le leetra t yeétel r tio'obo' yo'olal u k'ajóoltiko'ob.
t r
53
Lela'
t
in wotoch
a táab
u taata
Lelo'
r
úurich
xturix
báakeriyaII bix beeta'anil le yáaxo' ka a chúukbes le uláak'o'obo'. Ts'íibto'ob yóok'ol leraayao'ob yaan tu ts éelo'obo'.
54
Tat le sa'o'
Ki' le peerejiilo'
Tin wilaj le xturixa'
Xo'okok tumen le nukuch máako'obo' le ba'axo'ob ts'íibta'an te'ela', kuts'o'okole' ka u ts'íibto'ob yóok'ol le raayao'ob yaan yáanalo'.
55
Lección 9
Le wíinika ' tu yilaj le yuuyaa'
Xok le ts'íibbil ju'una', ku ts'o'okole' ka we'esik ti' le nukuch máako'obo' tu'uxyaan le leetra w yéetel le leetra y utia'al ka u k'ajóolto'ob.
57
w y
Ts'íibt w yóok'ol le raayao'obo' utia'al a chúukbesik le t'aano'obo', kuts'o'okole' ka múul xokike'ex.
w
58
A'al ti' le nukuch máako'obo' ka u ts'íibto'ob y yóok'ol le raayao'obo' utia'alka chúukpajak le t'aano'obo', ku ts'o'okole'ka múul xokike' ex
59
y
yuukyaach
ya'abchaay
yejyich
yi'ijjaay
yaachyoochel
A'al ti' le nukuch máako'obo' ka u yéeyo'ob le t'aano'ob k'ala'ano'obo' ka uchúukbeso'ob le t'aano'ob yaan te' xts'íiko' je'e bix unaj u tukultiko'obe'.
60
y
ku'uk box páay
wakax mejen múuyal
waaj ko' ku'uk
múuyal mejen yuuya
páay ki' waaj
yuuya sak wakax
A'al ti' le nukuch máako'obo' ka u xoko'ob le k'aaba'o'ob yaan te' xts'íiko'yéetel le t'aano'ob yaan te' xno'ojo', ku ts'o'okole' ka wa'alik tio'ob ka uyilo'ob ba'ax ku ya'ala'al t i ' le k'aaba'o'obo', tu ts'ooke' ku nupiko'ob yéeteljunp'éel raaya je'e bix beeta'anil le yáaxo'.
61
Tin kool
Ta najil
Tu kajtalil
Tin najil
yaan
tikin ta'an
sak ixi'im
ya'ax ja'as
box bu'ul
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Xok k'a'am le ba'ax ts'íibta'an te' ka'ana'alo', ku ts'o'okole' ka wa'alik ti' lenukuch máako'obo' ka u beeto'ob t'aano'ob je'el bix beeta'anil le yáaxo'.
62
kalan
mejen
wakax
kib
a
bej
okom
tojol
naj
yaan
u
ja'as
waye'
chan
wo'
Xok k'a'am le t'aano'ob ti ' le nukuch máako'obo', ku ts'o'okole' ka wa'aliktio'ob ka u ts'ííbto'ob kamp'éel t'aano'ob yéetel le páalabrao'ob yaanka'analo'.
63
Lección 10
Chuchoe' kaachal u lóobche'
Xok le t'aano' ka yu'ub le nukuch maako'obo', ku ts'o'okole' ka we'esik leleetra ch tio'obo'.
65
ch
weechxomach
chimeschooch
muuchluuch
Xok le t'aano'ob k'ala'ano'obo' ka u yu'ubo'ob le nukuch máako'obo', kuts'o'okole' ka wa'alik tio'ob ka u chúukbeso'ob le t'aano'ob yaan kaabalo'yéetel le yano'ob ka'analo'.
66
ch
chichan nojoch chak kay
A'al ti' le nukuch máako'obo' ka u chúukbeso'ob le t'aano'ob yéetel lepáalabrao'ob yaan ka'ana'alo', ku ts'o'okole' ku xokiko'ob, tu ts'ooke' kawa'alik tio'ob ka u xoto'ob u wáalal le ju'uno' tu yóok'ol le mejen raayao'obbeeta'ano'.
67
Ts' íibt le ba'ax kun a'albilt.
A'al t i ' le nukuch máako'obo' ka u ts'íibto'ob le t'aano'ob kan a wa'altio'obe'.
68
Lección 11
Te' k'áaxo' yan p'aaki'
k'
Xok le ba'ax ts'íibta'an ka'analo' ka u yu'ub le nukuch máako'obo' yéetele'es le letra k' yéetel le leetra p' tio'obo' yo'olal u k'ajóoltiko'ob.
p'
69
Xok k'a'am le t'aano'ob ts'íibta'an ka'analo' ka a chúukbes yéetel leetra K'le tu'ux ka tukultik ku binetike', ku ts'o'okole' ka wa'alik ti' le nukuchmáako'obo' ka u ts'íibto'ob ulaak' óoxp'éel t'aan yóok'ol le raayao'ob yaankaabalo'.
70
K'
k'i'ik'
k'aan
k'éek'en
Yéey jump'éel ti' le t'aano'ob k'ala'ano'obo' ka a ts'íibt yóok'ol le raaya yaanyáanalo' ka chúukpajak le káajsa'ano', ku ts'o'okole' ka xokik k'a'am.
k'aab
k'áak'
k'i'ix k'oxol
k'áanbul
71
p'
o'aj u nook' in kiik
Mariae' tu manaj jun
Josee' tu pak'aj
Táanile' le nukuch máako'obo' u chúukbeso'ob le t'aano'ob yéetel leetra p'tu'ux ku binetiko', ku ts'o'okole' ka wa'alik ti' le nukuch máako'ob ka uts'íibto'ob uláak' óoxp'éel t'aan yóok'ol le raayao'ob yaan káabaló.
72
aak
éel úul
Tu
p' k'
Tin wilajech jump'éel k'iin
K'áak't le p'aako'
K'áat ti', wa yaan u p'áatal
Xok k'a'am le ba'ax ts'íibta'an te'ela' ku ts'o'okole'ka ts'íibtiko'ob yóok'ol leraayao'ob yaan yáanalo'obo' je'e ba'ax t'aanile'.
73
p'okokbal
óoxp'iis
p'óop'ox
p'o'ik
Xo'okok k'a'am tumen le nukuch máako'obo le t'aano'ob k'ala'a ano'obichil ba'al kantséel yaan tl'o'bo', ku ts'o'okole' ka u xoko'ob yéetel uyéeyo'ob jump'éel ti' le t'aano'obo' utia'al u cúukbesiko'ob le ba'axts'iibta'an yáanalo', tu ts'ooke' ku xokiko'ob túun tuláa kal bey chúuka'ano'
74
p'eek
kamp'éel
p'aak
p'atik
A'al ti' le nukuch máako'ob ka u yilo'ob le ba'alo'ob yano'ob tu xts'íiko' kuts'o'okole' ka u ts'íibto'ob le ba'ax ku yiliko'obo'.
75
Lección 12
Sen ts'oya'an u tsiimin Pepe
ts ts'
Xok k'a'am le ba'axo'ob tsíibta'an te'ela' yo'olal u yu'ubik le nukuchmáako'ob tu beelo' yéetel ka a we'es le leetra ts yéetel ts' tio'obo' yo'olal uk'ajóoltiko'ob.
77
ts
tsikaj tsíiktaj
tsetsela'an tsuuts
tsuuk nal tsuum
tsáab kaan tsaap
Yéey junp'éel ti' le t'aano'ob ts'íibta'an ka'anal k'ala'ano'obo' ka a ts'íibtyóok'ol le raaya yaan yáanalo' yo'olal a chúukbesik le káajsa'ano'.
78
ts
Kin
Chichan u
Táan u
Chúukbes yéetel leetra ts le t'aano'ob káajsa'ano'ob yaan ka'analo' kuts'o'okole' ka ts'íibtiko'ob je'e ba'ax t'aanil a wojele'.
79
éentik in iimin
uum le o'a'
ikbaltiken
ts'o'okol ts'ejik
ts'unu'un soots'
ts'a'ay ts'uul
ts'aak ts'u'uy
Ti' le t'aano'ob k'ala'ano'ob yaan ka'analo', yéey junp'éele' ka a ts'íibtyóok'ol le raaya yaan yáanalo' yo'olal a chúukbesik, ku ts'o'okol túune' kaxokik k'a'am.
80
ts'
ts'
Le sak peek'o' jach
In taatae' tu yuk'aj u
Tin manaj
Chúukbes le t'aano'ob yéetel leetra ts' tu'ux ku binetiko', ku ts'o'okole' kats'íibtiko'ob je'e ba'ax t'aanil a wojele'.
81
e'e ek almuy
aak
íik
A'al ti' le nukuch máako'obo' ka u ts'íibto'ob je'e ba'ax ka u tukulto'obe'.
82
Lección 13
Tun t'óoch le ch'íich'a'
ch'
Xok k'a'am le ba'ax ts'íibta'an te'ela' yo'olal u yu'ubik ma'alob le nukuchmáako'obo', ka a we'es tio'ob le leetra ch' yéetel t' yaan ti' le t'aano'oba'yo'olal u k'ajóoltiko'ob.
83
Tun janal le ch'íich'o'
Jach ch'óoch' le bu'ula'
Jach ch'ujuk le chi'a'
A'al ti' le nukuch máako'obo' ka u xoko'ob le t'aano'obo', ku ts'o'okole' kawa'alik tio'ob ka u ts'íibto'ob tu yóok'ol le raayao'obo' je'e ba'ax t'aanil uyojelo'obe'.
84
ch'
Tin k'olaj in t'e'et'
Yaan óoxtúul t'u'ul ich kool
Yaan ten juntúul xt'uut'
A'al ti' le nukuch máako'obo' ka u xoko'ob le t'aano'obo', ku ts'o'okole' kawa'alik tio'ob ka u ts'íibto'ob tu yóok'ol le raayao'obo' je'e ba'ax t'aanil uyojelo'obe'.
85
t'
ch'ik ch'omak ch'íich'
ch'eel ch'oom ch'o'
xt'uut' t'u'ul t'eel
t'eel t'ala'ach xtuch'
Xok k'a'am jujunp'éelil le t'aano'ob k'ala'ano'ob ti' le ba'alo'ob kanti'itso' katúun a yéey junp'éel ti' le t'aano'obo' utia'al a chúukbesik le ba'ax ts'íibta'anyáanalo', le bix ka tukultik unaj u bine'.
86
A'al ti' le nukuch máako'obo' ka u ts'íibto'ob je'e ba'ax ka u tukulto'obe'.
87
Lección 14
Junp'éel naj 1
Ka'ap'éel luuch
Óoxp'éel ch'e'en
Kanp'éel lool 4
Jo'op'óel p'óok
Xok k'a'am le t'aano'oba' ka a we'es ti' le nukuch máako'obo' le nuumero'obyaan la xno'ojo', ku ts'o'okole' ka múul xokike'ex
89
2
3
5
Juntúul weech
Ka'atúul muuch
Óoxtúul miis
Kantúul báalam
Jo'otúul wakax
Xok k'a'am le t'aano'oba' ka a we'es ti' le nukuch máako'obo' le nuumero'obyaan ta xno'ojo'.
90
1
2
3
4
5
Ts'íibta'ak junp'éel raaya tumen le nukuch máako'obo', ka xi'ik u nupik ti'junp'éel kun káajale' tak jo'op'éel kun ts'o'okol yo'olal u chúukbesik le ba'axbona'ano'.
91
= 6
= 7
= 8
= 9
Le nukuch máako'obo' u xoko'ob jayp'éel ba'al bona'an ichil le ba'alo'obkantséel yaan tio'obo' yo'olal u k'ajóoltiko'ob le nuumero'ob yaan tutséelo'obo', ku ts'o'okole', ku ts'íibtiko'ob le nuumero'ob ku binetik ti' leyano'ob tu xno'ojo'.
92
Xok jayp'éel le ba'alo'ob bona'an ti' le kuadro nojocho', ku ts'o'okole' kats'íibtik u nuumeroil ichil le kuadro chichan yáanalo'.
93
Lección 15
10
20
30
40
50
60
70
80
90
1
11
21
31
41
51
61
71
81
91
2
12
22
32
42
52
62
72
82
92
3
13
23
33
43
53
63
73
83
93
4
14
24
34
44
54
64
74
84
94
5
15
25
35
45
55
65
75
85
95
16
26
36
46
56
66
76
86
96
7
17
27
37
47
57
67
77
87
97
8
18
28
38
48
58
68
78
88
98
9
19
29
39
49
59
69
79
89
99
Xok le nuumero'obo' ka u yu'ub le nukuch máako'obo', ku ts'o'okole' kawa'alik tio'ob ka u xoko'ob tu juunalo'ob
95
8
E'es le suumao'ob ti' le nukuch máako'obo'.
96
yéetel = ku ts'áaik
1
2
5
3
4
3
1
4
5
ku p'áatal=
3 2
53
87
41
93
E'es le reestao'ob ti' le nukuch máako'obo'
97
4
5
8
9
3
3
5
5
2
kin luk'esik
Lección 16
.50
N $ 1.00
N $ 5.00
N$1.00+
A'al ti' le nukuch máako'obo' ka u yilo'ob le taak'ino'obo' ka u ya'alo'obbajux yaan ti' junjunp'éelil.
99
.10
50 = N $1.50
N$ 1.00 + .50
A'al ti' le nukuch máako'obo' ka u suumarto'ob le taak'ino'obo'.
100
+ .10 N$1.60
N $10.00 N$2.00 = N$8.00
A'al ti' le nukuch máako'obo' ka u yilo'ob bajux yan ti' le ju'unil taak'ino'obo',ku ts'o'okole' ka u beeto'ob le reestao'obo'.
101
Mariae' tu bo'otaj N$50.00 Juane' N$30.00pesos tu bo'otaj Buka'aj tu bo'otajo'ob tuka'atúulilo'ob
N$ 50.00+ N$ 30.00 =
Pabloe' tu ch'a'aj N$40.00 Ramone'N$30.00 tu ch'a'aj Buka'aj tu ch'a'ajo'obtu ka'atúulilo'ob
N$ 40.00 + N$30.00 =
102
Mariae' yaan N$30.00 mejen kaax ti', tukonaj N$ 20.00 te' k'íiwiko'. Jaytúul mejenkaax jp'áat ti'
N$30.00-N$20.00 =
Petrae' ku konik p'óok, tu láaj konaje' katu k'amaj N$60 00, ti' le buka'aj taak'ino'tu xupaj N$30.00 pesosi'Buka'aj jp'áat ti' ukoonoli'
N$60.00-N$30.00 =
103
Lección 17
2.-
3.-
4.-
Xok k'a'am le t'aano'ob ts'íibta'an ka'analo', ka a yéey junp'éel ti' le yaanchúumuko' yéetel junp'éel xan ti' le yaan ta xno'ojo' utia'al a chúukbesik leyáax yaan ta xts'íiko', ku ts'o'okole' ka ts'íibtiko'ob yóok'ol le raayao'ob yaanyáanalo'.
1.-
5.-
105
Juanae' tu manaj u p'uul yéetel u ch'ooyutia'al u bin ch'a' ja'
Le nukuch máako'obo' u xoko'ob le ba'ax ts'íibta'an bey junp'éel tsikbalo',ku ts'o'okole' ku ts'íibtiko'ob yóok'ol le raayao'obo' u núukil le k'áat chi'o'obyaan yáanalo'.
106
Ku ya'ala'ale' le kan okok xturix ichil naje'yaan u taal u'ula', le beetike' yaanmáake' ku beetik janal utia'al u k'amik uyu'ula', yaan xane', chéen ku jats'utskíinsiku najil.
Xo'okok le tsikbal yaan ka'anal tumen le nukuch máako'obo' ku ts'o'okole' kuts'íibtiko'ob u núukil le ka'ap'éel k'aat chi' yóok'ol le raayao'ob yaanyáanalo'.
107
Tu kaajil Becale' ku meyajta'al xa'an.Yéetel le xa'ano' ku meenta'al p'óoko'obyéetel uláak' mejen ba'alo'ob.Táankabe' ti' yaan u maktuno'ob yo'olalma' u tijili'. Ken ts'o'okok u meyjo'obe' kujóok'ol u kono'ob le ba'ax tumeentajo'obo'.
Xo'okok le tsikbal yaan ka'anal tumen le nukuch máako'obo', ku ts'o'okole' kuts'íibtiko'ob u núukil le ka'ap'éel k'áat chi'o'ob yóok'ol le raaya yaanyáanalo'.
108
Xo'okok le tsikbal yaan ka'anal tumen le nukuch máako'obo', ku ts'o'okole' kuts'íibtiko'ob u núukil le ka'ap'éel k'áat chi'o'ob yóok'ol le raayao'ob yaanyáanalo'.
109
Xo'okok le ju'un tumen le nukuch máako'obo'.
110
A'al ti' le nukuch máako'obo' ka u ts'íibto'ob junp'éel ju'un óoli bey je'ex le tuxoko'obo'.
1 1 1
Los nombres de lugares, y los apellidos se escriben como se haacostumbrado hasta hoy, por lo que no sufren cambios, como Dzul, Ek, Can,Kan, Kaua, Kimbila... etcétera
Alfabeto de la Lengua Maya
Mayúsculas
A B Ch Ch' E I J K K' L M N
O P P' R S T T' Ts Ts' U
W X Y'.
Minúsculas.
a b ch ch' e i j k k' I m n o p p'
r s t t' ts ts' u w x y'.
1 1 2
n n n n
r r r r
s s s s
t t t t
p p p p
9 9 9 9
1O 1O 1O 1O
11 11 11 11
12 12 12 12
13 13 13 13
le le le
ba
ja
in in
ja
le
ba
ja
in in
ba ba
ja
14 14 14 14
15 15 15 15
+ + + +
a a a a
e e e e
i i i
o
1 1 1 1
2 2 2 2
3 3 3 3
4 4 4 4
5 5 5 5
b b b b
j j j j
k k k k
I I I I
m m m m
6 6 6 6
7 7 7 7
8 8 8 8
9 9 9 9
n n n n
t' t' t' t'
p' p' p' p'
k' k' k' k'
ts ts ts ts
ts' ts' ts' ts'
1OO 1OO 1OO 1OO
15O 15O 15O 15O
2OO 2OO 2OO 2OO
25O 25O 25O 25O
3OO 3OO 3OO 3OO
ch ch ch
ch' ch'
w w w w
x x x x
y y y y
ch
ch' ch'
21 21 21 21
22 22 22 22
23 23 23 23
24 24 24 24
25 25 25 25
a'a a'a a'a a'a
e'e e'e e'e e'e
o'o o'o o'o o'o
u'u u'u u'u u'u
i'i i'i i'i i'i
2O 2O 2O 2O
3O 3O 3O 3O
4O 4O 4O 4O
5O 5O 5O 5O
6O 6O 6O 6O
ka ka ka ka
ku ku ku ku
aa aa aa aa
ee ee ee ee
oo oo oo oo
35 35
45
55
65 65
75 75 75 75
35 35
45 45 45
55 55 55
65 65
In Liibro Utia'al In Kanik XookEnero 2002México, D.F.
Secretaría de Educación Pública
El INEA EDITO ESTE LIBRO
PARA SU DISTRIBUCIÓN GRATUITA
EN APOYO A LA EDUCACIÓN DE LOS ADULTOS
Recommended