Karnavali

Αυτή η εργασία έχει γίνει από τους μαθητές/μαθήτριες:

1) Αναστασία Μαδεμλή

2) Βασίλη Τοπτσή

3) Θωμά Σταματέλο

4) Απόστολο Αποστολίδη

Ονομάστηκε έτσι, επειδή τη περίοδο αυτή, συνηθίζεται να μην τρώνε κρέας οι Χριστιανοί, δηλαδή «να απέχουν από κρέας». Λέγεται επίσης απόκριες, Απόκρεω, της Τυροφάγου, γιατί την εβδομάδα αυτή τρώνε μόνο γαλακτοκομικά και όχι κρέας, για να προετοιμαστούν σιγά - σιγά για τη νηστεία της Σαρακοστής. Ανάλογη με την ελληνική λέξη Αποκριά είναι και η λατινική λέξη Καρναβάλι (Carneval, carnavale, από τις λέξεις<Carne=κρέας και Vale=περνάει).

Γενικά, όταν αναφερόμαστε στο καρναβάλι, εννοούμε εκείνη τη λαϊκή εορταστική εκδήλωση, μεταμφιεσμένων ανθρώπων που φορώντας ή όχι μάσκες διασκεδάζουν στους δρόμους τραγουδώντας, χορεύοντας, πίνοντας, ξενυχτώντας, πειράζοντας τους άλλους, λέγοντας αστεία και βωμολοχίες και γενικά κάνοντας πράγματα, που σε άλλες περιπτώσεις δεν θα έκαναν.

Οι απόκριες έχουν προέλευση Θρακική, και προέρχονται από την λατρεία του Θεού του κρασιού και του κεφιού, αλλα και της ζωής και της αναπαραγωγής Διονύσου. Ο Διόνυσος είχε μαζί του τους Σάτυρους και τους Σελινούς, οι οποίοι έβαζαν στα κεφάλια τους στεφάνι από κισσό, φόραγαν μάσκες, και ντύνονταν με δέρματα ζώων. Οι λάτρεις του Διόνυσου ζαλισμένοι από το κρασί του Βάκχου χυδαιολογούσαν, θορυβούσαν, και χόρευαν.

Οι απαρχές του καρναβαλιού μας οδηγούν στην αρχαία Ελλάδα.Σκοπός της κοσμικής αποκριάς, είναι η μαγική υποβοήθηση της γης να βλαστήσει με την βοήθεια των χορών-πηδημάτων και των μεταμφιέσεων, με σκοπό να εξευμενίσουν τα κακά πνεύματα.

Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά γνωρίσματα του καρναβαλιού είναι οι μεταμφιέσεις και οι άσεμνες παραστάσεις, που όπως οι αρχαίες διονυσιακές γιορτές.

Όσοι από τους μεταμφιεσμένους φορούν μάσκες λέγονται μασκαράδες.

Άλλο χαρακτηριστικό γνώρισμα του καρναβαλιού είναι ο χορός.

Τα χτυπήματα της γης με τα πόδια έχουν καρποφοριακή σημασία. Πολλές από τις κινήσεις τους πιστεύεται ότι ασκούν μια μαγεία ομοιοπαθητική.

Οι Διονυσιακές και Βακχικές αυτές γιορτές, είχαν σχέση με το τέλος του χειμώνα, και τον ερχομό της άνοιξης, συμβόλιζαν δε την εποχή που η Γή "ξυπνά" από την χειμερία νάρκη, και αναγεννάτε. Για τους αρχαίους λαούς ο κύκλος αυτός της αναγέννησης της φύσης, είχε σχέση και με τις ανθρώπινες ψυχές και συμβολίζονταν με το φόρεμα της μάσκας.

Ο Διόνυσος, γιος του θεού Δία, ανήκει στις ελάσσονες πλην όμως σημαντικές θεότητες του αρχαιοελληνικού πανθέου, καθώς η λατρεία του

επηρέασε σημαντικά τα θρησκευτικά δρώμενα της ελλαδικής επικράτειας. Αντιπροσωπεύει «το πνεύμα της ενέργειας και της μεταμορφωτικής δύναμης του

παιχνιδιού» γεμάτο πονηριά, εξαπάτηση και στρατηγικές που υποδεικνύουν είτε τη θεϊκή σοφία ή το αρχέτυπο του Κατεργάρη, παρόν σε όλες σχεδόν

τις μυθολογίες του κόσμου.

Πληροφορίες που προσλαμβάνουμε από την Γραμμική Β΄ μας οδηγούν στην υπόθεση πως ο Διόνυσος ως αρχαία θεότητα ήταν ήδη γνωστός στον 12ο αιώνα. Η λατρεία του σχετίζεται με τους εορτασμούς της βλάστησης, της ιερής τρέλας που προκαλεί η πόση του οίνου και της γονιμότητας. Πέραν του γεγονότος λοιπόν ότι το όνομά του συνδέθηκε με μία από τις αρτιότερες μορφές του ελληνικού λόγου, το δράμα, προς τιμήν του διοργανώνονταν μεγαλοπρεπείς γιορτές, όπως τα Κατ' αγρούς Διονύσια, τα Λήναια, τα Ανθεστήρια και τα Μεγάλα Διονύσια.

Ο Διόνυσος κατείχε κεντρική θέση στο αθηναϊκό εορτολόγιο. Η λατρεία του ήταν εξαιρετικά δημοφιλής, ιδιαίτερα στις λαϊκές τάξεις και τους αγρότες και υποστηρίχθηκε πολύ από τους τοπικούς άρχοντες που αναζητούσαν λαϊκά ερείσματα.

Χαρακτηριστικά της λατρείας του Διονύσου ήταν:1.Ιερή μανία, που προκαλεί την έκστασιν (εξίσταμαι

= βγαίνω από τον εαυτό μου και επικοινωνώ με το θείο).

2.Η θεοληψία (θεός + λαμβάνω), η κατάσταση δηλαδή κατά την οποία ο πιστός ένιωθε ότι κατέχεται από το πνεύμα του λατρευόμενου θεού/θεία έμπνευση.

3.Ο έξαλλος ενθουσιασμός των οπαδών (ενθέος, -ους < εν-θεός ενθουσιάζω = εμπνέομαι).

4.Το μιμητικό στοιχείο στις κινήσεις και στη φωνή των πιστών, για να εκφράσουν συναισθηματικές καταστάσεις.

5.Η μεταμφίεση των πιστών σε Σατύρους, ζωόμορφους ακόλουθους του θεού. Οι Σάτυροι είχαν κυρίαρχο ρόλο στις διονυσιακές γιορτές.

«Τα καρναβάλια είναι η μοναδική μας ευκαιρία μέσα στο χρόνο να βγάλουμε προς τα έξω τον πραγματικό μας εαυτό, γι' αυτό θα πρέπει να προσέξουμε καλά τι μάσκα θα διαλέξουμε...»

Κάθε χρόνο στην Θάσο διοργανώνονται καρναβάλια με την πρόθεση να συνεχιστεί η παράδοση των Διονυσιακών γιορτών. Η προέλευση αυτού του εθίμου χάνεται στον χρόνο και πολλοί λόγιοι πιστεύουν ότι έχει Διονυσιακές ρίζες, σαν απομεινάρι των αρχαίων Βακχικών (Διονυσιακών) εορτών.

Η Καρναβαλική Παρέλαση της Ποταμιάς γίνεται την Κυριακή πριν τη Σαρακοστή στην κεντρική Πλατεία. Γύρω στις 1:30 ξεκινάει η Παρέλαση. Αποτελείται από γκρουπ μεταμφιεσμένων ανθρώπων, άρματα και χορευτές. Τα θέματα των αρμάτων είναι διαφορετικά το ένα με το άλλο και όλα σατιρίζουν καταστάσεις και γεγονότα της πολιτικής και κοινωνικής ζωής των Ελλήνων όπως επίσης και διεθνή γεγονότα. Αυτά τα σατιρικά θέματα και τα καρναβάλια διασκεδάζουν τους θεατές.

Στον Λιμένα γίνεται μια εκδήλωση την οποία διοργανώνουν οι τοπικοί ψαράδες. Και εδώ όλοι είναι ευπρόσδεκτοι. Γύρω στις 12 στην περιοχή του Παλιού Λιμανιού θα βρείτε ανθρώπους να μαζεύονται για τις εκδηλώσεις. Τοποθετούνται ψησταριές και πολλά είδη θαλασσινών ψήνονται για τους επισκέπτες. Η μουσική παίζει και οι άνθρωποι χορεύουν. Είναι μια πολύ γιορτινή μέρα. Κρασί και Ούζο δίνονται δωρεάν και όλοι είναι πολύ φιλόξενοι.

Στο παραδοσιακό χωριό Παναγιά, θα βρείτε τις μεγαλύτερες εκδηλώσεις της ημέρας. Ο κόσμος αρχίζει να μαζεύεται, πολλοί είναι μεταμφιεσμένοι και ξεκινάνε να πίνουνε, να χορεύουν και να τρώνε καθώς περιμένουν να ξεκινήσει η παρέλαση. Η παρέλαση αποτελείται από γκρουπ μεταμφιεσμένων ανθρώπων, άρματα και χορευτές. Τα θέματα των αρμάτων είναι διαφορετικά το ένα με το άλλο και όλα σατιρίζουν καταστάσεις και γεγονότα της πολιτικής και κοινωνικής ζωής των Ελλήνων όπως επίσης και διεθνή γεγονότα.

Τις απογευματινές ώρες ένα τελευταίο γεγονός συμβαίνει στο Χωριό Ραχώνι. Ο κόσμος μαζεύεται για φαγητό, ποτό και χορό. Και εδώ επίσης υπάρχει μια παρέλαση. Στο τέλος της βραδιάς γίνεται το κάψιμο του Βασιλιά Καρνάβαλου σε μια μεγάλη φωτιά γύρω από την οποία χορεύει ο κόσμος.

Παλιότερα το καρναβάλι γινόταν παντού στην Ελλάδα με μασκαράτες ομαδικές, χορούς, γλέντια, σάτιρα και διάφορα ιδιαίτερα έθιμα σε κάθε μέρος. Ήταν ευκαιρία για ξεφάντωμα, κρασί και χίλια δυο πειράγματα. Μεγαλύτερα κέντρα τέτοιου ξεφαντώματος ήταν, όπως και σήμερα, η Πάτρα με το περιβόητο Πατρινό Καρναβάλι, που έχει τις ρίζες του στις αρχές του 19ου αιώνα, η Ξάνθη με το ξακουστό πλέον Ξανθιώτικο Καρναβάλι, που έχει πολλά λαογραφικά στοιχεία

Σύγχρονη εποχή Αρχαία εποχή

Οι μεταμφιέσεις και οι άσεμνες παραστάσεις.

Σάτυροι τραγόμορφοι ροπή προς τα αφροδίσια, βωμολοχίες.

Καλόγεροι, Κούκερος ή Χούχουτος.

Σάτυροι.

Μασκαράδες, γιανίτσαρους, καρνάβαλους, προσώπεια.

Ακόλουθοι Θεού Διονύσου με προσωπεία.

Κύριοι στοιχείο του καρναβαλιού είναι ο χορός.

Ο βαλλισμός των κάρνων, βαλλισμός.

Οι παράδοξοι χοροί και τα ποδήματά τους παρίσταναν την διέλευση των πνευμάτων.

Αποτροπή των κακών πνευμάτων του Άδη.

Καλοπέραση, φαγητό, οινοποσία. Οινοποσίες πρώτη μέρα Πιθοίγια.

Η βασσιλίνα, η γυναίκα του καρνάβαλου.

Η ιερογαμία της γυναίκας του άρχοντα με τον Θεό Διόνυσο.

Καρνάβαλος. Θεός Διόνυσος.

Άρμα του καρνάβαλου. Το τροχοφόρο καράβι του Θεού Διόνυσου.

Κάψιμο του καρνάβαλου. Διώξιμο των βλαπτικών υπάρξεων του Άδη που ανέβηκαν με τις ψυχές.

Η εκκλησία έχοντας επίγνωση τον μαγικο-θρησκευτικό πυρήνα πίσω από τον οποίο κρύβονταν οι αρχέγονες δοξασίες και δεισιδαιμονίες είχε τρεις επιλογές. Η πρώτη ήταν να τις απορρίψει, καταδικάζοντάς τες ,ως ειδωλολατρικές. Η δεύτερη, να τις υιοθετήσει και να τις ενσωματώσει μέσα στη νέα πίστη. Και η τρίτη, να τις αγνοήσει, κρατώντας απέναντί τους μια στάση ουδετερότητας αλλά χωρίς να παύει σε κάθε ευκαιρία να τονίζει την παγανιστική τους προέλευση. Βεβαίως πρέπει να αναφέρουμε πως η εκκλησία καταδίκασε και απέρριψε τις γιορτές του καρναβαλιού με την 6η Οικουμενική Σύνοδο του 692.

1. 1ον Είναι ειδωλολατρικό έθιμο που ετελείτο προς τιμήν των ψευδοθεών Διονύσου και Βάκχου.

2. 2ον Είναι ανήθικο με αποτέλεσμα να έχουμε τόσα έκτροπα και στατιστικά περισσότερες εκτρώσεις (φόνους).

3. 3ον Είναι προκλητικό λόγω της γυμνότητας που επικρατεί στους περισσότερους συμμετέχοντας.

4. 4ον Είναι ξενόφερτο σήμερα με τα γκρουπ που έρχονται από το εξωτερικό.

5. 5ον Είναι πολυέξοδο, γιατί διατίθενται γι’ αυτό τόσα κονδύλια, σε μια εποχή μάλιστα που μεγάλο ποσοστό Ελλήνων ζει στο όριο της φτώχειας.

6. 6ον Είναι αντιεκκλησιαστικό, γιατί απαγορεύεται από τους ιερούς κανόνες της Εκκλησίας μας.

7. 7ον Είναι ανίερο, διότι διακωμωδούνται σ’ αυτό τα ιερά Μυστήρια της Εκκλησίας μας.

8. 8ον Είναι αντιχριστιανικό, διότι επικρατεί η παραμόρφωση, η μεταμφίεση και η παρένδυση.

9. 9ον Είναι φονικό, διότι καρναβαλιστές σκότωσαν τον άγιο Τιμόθεο επίσκοπο Εφέσου.

10. 10ον Είναι σατανικό, διότι πολλά στοιχεία του καρναβαλιού παραπέμπουν σε σατανικές καταστάσεις και εκδηλώσεις.

Στην Παναγία αναβιώνουν κάθε χρόνο τη Καθαρά Δευτέρα τα διονυσιακά μυστήρια και εκδηλώσεις με τις οποίες ο Λαογραφικός σύλλογος <<ΒΑΚΧΟΣ>> τιμά αρχαίο θεό. Σε όλο το καρναβάλι υπάρχει έντονο το φαλλικό στοιχείο αφού η κριτική ασκείται με αθυροστομία που θεωρείται απόλυτα φυσιολογική και αθώα. Λες και θέλουν να ξαναζωντανέψουν τους σατύρους που αποτελούσαν την ακολουθία του θεού Διονύσου.

Το κεντρικό σύμβολο είναι ένας τεράστιος φαλλός σύμβολο της γονιμότητας και υποδοχή της άνοιξης που κυοφορεί τη βλάστηση και την καρποφορία του καλοκαιριού, αλλά και χαρακτηριστικό των σατύρων που ακολουθούσαν το Διόνυσο.

Παλαιότερα στο καρναβάλι της Παναγίας είχε περισσότερο κόσμο και έτσι η συμμετοχή ήταν πιο μεγάλη. Επίσης από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα ο διονυσιακός χαρακτήρας διατηρείτε. Τέλος πρέπει να είμαστε υπερήφανοι που διατηρούμε στοιχεία από παλιά.

Παλαιότερα στο καρναβάλι της Παναγίας είχε περισσότερο κόσμο και έτσι η συμμετοχή ήταν πιο μεγάλη. Επίσης από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα ο διονυσιακός χαρακτήρας διατηρείτε. Τέλος πρέπει να είμαστε υπερήφανοι που διατηρούμε στοιχεία από παλιά.

Παλαιότερα στο καρναβάλι της Παναγίας είχε περισσότερο κόσμο και έτσι η συμμετοχή ήταν πιο μεγάλη. Επίσης από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα ο διονυσιακός χαρακτήρας διατηρείτε. Τέλος πρέπει να είμαστε υπερήφανοι που διατηρούμε στοιχεία από παλιά.