Licht en matig hersenletsel; a bird eye’s view Kinderen en jongeren met NAH

Licht en matig hersenletsel; a bird eye’s view

Kinderen en jongeren met NAH

Coriene Catsman-Berrevoets

kinderneuroloog

Definitie Niet Aangeboren Hersen letsel; NAH

Alle beschadigingen aan de hersenen verworven na de

neonatale periode (leeftijd > 4 weken na à terme datum) en

niet veroorzaakt door een degeneratieve hersen

aandoening

Prognose van licht- matig hersenletsel ?

A. Ernst van het klinisch beeld in de acute periode

B. Ernst van de afwijkingen in de hersenen

C. afhankelijk van A en B

Vindt U dit licht- of matig hersenletsel

Tumor in de kleine hersenen bij een kind van 4 jaar

Prognose van licht- matig hersenletsel ?

Wat is Uw opinie

A. Bij dit kind is sprake van een ernstig hersenletsel. De prognose tav

restverschijnselen is somber

B. Bij dit kind is sprake van een ernstig hersenletsel. De prognose tav

restverschijnselen is waarschijnlijk matig ernstig.

C. Bij dit kind is sprake van een ernstig hersenletsel. De prognose tav

restverschijnselen is waarschijnlijk gunstig

Wat is licht- wat is matig hersenletsel

Tumor in de kleine hersenen bij een kind van 4 jaar

Patient 1 : 4 jaar

Altijd gezond geweest

3-4 weken wat hangerig

Klaagt sinds 2 weken over hoofdpijn

Sinds die tijd ook een scheve stand

van het hoofd

Sinds 3 dagen ochtend braken

patient 1

Resectie tumor

Pilocytair astrocytoom

Geen nabehandeling nodig

Inmiddels 13 jaar

Aandacht stoornis

Verminderd tempo

Remedial teaching

Motorisch niet beperkt

patient 2 : 4 jaar : voorheen altijd gezond

Loopt sinds twee weken

onstabiel

Valt steeds meer

Geprikkeld, huilt snel

Heel onrustig

Regressie in taal

Marleentje 4 jaar : voorheen altijd gezond

Loopt sinds twee weken onstabiel

Valt steeds meer

Geprikkeld, huilt snel

Heel onrustig

Regressie in taal

MRI hersenen: geen afwijkingen

Prognose van licht- matig hersenletsel ?

Wat is Uw opinie

A. Bij dit kind is geen sprake van hersenletsel. De prognose is somber

B. Bij dit kind is geen sprake van hersenletsel. De prognose is

waarschijnlijk matig ernstig.

C. Bij dit kind is geen sprake van hersenletsel. De prognose is

waarschijnlijk gunstig

Patient 2: 4 jaar : Paraneoplastisch atactisch syndroom

Loopt sinds twee weken onstabiel

Valt steeds meer

Geprikkeld, huilt snel

Heel onrustig

Regressie in taal

MRI hersenen: geen afwijkingen

MRI buik: NEUROBLASTOOM

patient 1 patient 2

Resectie tumor

Pilocytair astrocytoom

Geen nabehandeling nodig

Inmiddels 13 jaar

Aandacht stoornis

Pervasieve ontwikkeling

Bijzonder onderwijs

Resectie tumor, chemotherapie

Daarna oncologisch in remissie

De ataxie verdween volledig

Inmiddels 20 jaar

Aandachtstoornis

Ernstige gedragstoornis

Ontwikkelings niveau 10 jarige

Dagverblijf volwassenen

Conclusies

De uitgebreidheid van een verworven hersenbeschadiging voorspelt

niet altijd de functionele uitkomst

Een normale MRI hersenen betekent niet automatisch dat een kind

geen hersenbeschadigingkan overhouden aan een hersenziekte.

Ieder kind met een hersenziekte/ hersenbeschadiging verdient follow

up, (cognitieve) evaluatie en zonodig interventie

Oorzaken van NAH bij kinderen

Hersentumor Infarct Hematoom

Abces Ontsteking Trauma

Niet Aangeboren Hersenletsel

Diagnostiek en begeleiding van de (lange termijn) cognitieve en

gedragsgevolgen na NAH

Geborgd bij ernstig NAH

Gevolgen licht / matig NAH worden vaak niet herkend

Follow up van kinderen en jongeren met NAH

Diagnostiek en begeleiding van de (lange termijn) cognitieve en

gedragsgevolgen na NAH

Geborgd bij ernstig NAH

Gevolgen licht / matig NAH worden vaak niet herkend.

Dit geldt voor kinderen met een

licht schedel-hersenletsel (commotio)

Na (milde) meningitis

(milde) encephalitis

Incidentie NAH bij kinderen en jongeren?

Hoeveel kinderen lopen in Nederland jaarlijks hersenletsel op en

hoe ernstig is dat letsel dan?

Meest recente cijfers in Nederland voor traumatisch NAH uit 1997

Meerhof et al, 1997

837 / 100.000 personen

Waarvan:

242.7 / 100.000 personen = kinderen 0-14 jr

Geen gegevens over de ernst van het traumatisch hersenletsel

Geen incidentiegegevens niet traumatisch hersenletsel

Samenwerkingsverband NAH bij kinderen en jongeren

Revalidatie:

Arend de Kloet – lector revalidatie

Sander Hilberink

Marije Roebroeck,

Suzanne Lambregts

Frederique van Markus

Kinderneurologie:

Coriene Catsman-Berrevoets

Els Peeters

Samenwerkingsverband NAH bij kinderen en jongeren

YOUBIN =YOUth with acquired Brain Injury Netherlands

Hoeveel kinderen en jongeren in Nederland lopen ieder jaar

hersenletsel op door

trauma

ziekte : tumor, ontsteking, herseninfarct of bloeding,

zuurstofgebrek etc)

Incidentie NAH bij kinderen en jongeren

Onderzoeksvraag:`Hoeveel kinderen en jongeren 0-24 jaar met THL

en niet THL zijn gezien in 2008 en 2009 in

Rotterdam

- ErasmusMC

Den Haag

- Haga ziekenhuis

- Medisch Centrum Haaglanden

Extrapolatie van deze gegevens naar de Nederlandse situatie

Incidentie NAH bij kinderen en jongeren

Onderzoeksvraag:`Hoeveel kinderen en jongeren 0-24 jaar met THL

en niet THL zijn gezien in 2008 en 2009 in

Onderscheid in:

Locale zorg (stad): licht HL

regionale zorg: matig ernstig HL

Topklinische zorg: ernstig HL

Retrospectieve cohort studie

Zoekstrategie

1. DBC-codes

2. Zoektermen in patiëntbrieven

Ter controle de prospectief verzamelde gegevens uit

1. Database SEH

2. Database neurotrauma’s IC

3. Database oncologie

4. Kinder Stroke database

Resultaten 0-24 jarigen met potentieel hersenletsel

- HL: zonder hersenletsel

+ HL: met hersenletsel

Resultaten 0-24 jarigen met potentieel hersenletsel

- HL: zonder hersenletsel

+ HL: met hersenletsel

1941 0-24 jarigen met (potentieel) hersenletsel

- HL: zonder hersenletsel

+ HL: met hersenletsel

1941 patiënten (0-24 jaar) met potentieel hersenletsel

Leeftijdsverdeling THL

Leeftijd

1 mnd – 3 jaar 24 %

4-11 jaar 23 %

12-18 jaar 30 %

19-24 jaar 23 %

M : V = 67 : 33

Oorzaken van niet Traumatisch Hersenletsel

Resultaten 0-24 jarigen met potentieel hersenletsel

- HL: zonder hersenletsel

+ HL: met hersenletsel

Is licht schedel hersenletsel mild?

83 % van de kinderen had licht SHL

Licht schedel - hersenletsel : GCS 13-15

Bewustzijnsverlies < 15 min en / of PTA<60 min.

Is licht schedel hersenletsel licht?

83 % van de kinderen had licht SHL

Licht schedel - hersenletsel : GCS 13-15

Bewustzijnsverlies < 15 min en / of PTA<60 min.

60% gaat met een wekadvies naar huis na bezoek SEH !!

Is licht schedel hersenletsel mild? MRI / CT data

0,7%

0,7%5,2%

1,5%

1,1%

7,4%

7,7%

2,2%

73,4%

Uitslag beelvormende diagnostiek

Mild brain injury

diffuse axonal injuryischemic injury

combination of haematoma/ contusion/ fracture

combination haematoma/ fracture

combination of contusion/ fracture

combination of contusion/ haematoma

skull fracturehaematomabrain contusionno abnormalities

Beeldvormende diagnostiek: ja

Incidentie van Traumatisch SHL/ 100.000 kinderen en jongeren / jaar

Youbin onderzoek

0-14 jaar 298.6

15-24 jaar 301.7

0-24 jaar 600.3

Incidentie van Traumatisch SHL/ 100.000 kinderen en jongeren / jaar

Youbin onderzoek Meerhof et al. 1997

0-14 jaar 298.6 242

15-24 jaar 301.7

0-24 jaar 600.3

Incidentie van (niet) Traumatisch SHL/100.000 kinderen en jongeren / jaar

incidentie

traumatisch SHL

Aantal in

Nederland/ jaar

incidentie niet

traumatisch SHL

Aantal in

Nederland/ jaar

0-14 jaar 298.6 8.705 117.7 3.407

0-18 jaar 312.7 11.038 131.7 3.945

0-24 jaar 600.3 14.784 166.7 4.407

Incidentie van (niet) Traumatisch SHL/100.000 kinderen en jongeren / jaar

incidentie

traumatisch SHL

Aantal in

Nederland/ jaar

incidentie niet

traumatisch SHL

Aantal in

Nederland/ jaar

0-14 jaar 298.6 8.705 117.7 3.407

0-18 jaar 312.7 11.038 131.7 3.945

0-24 jaar 600.3 14.784 166.7 4.407

Incidentie van (niet) Traumatisch SHL/100.000 kinderen en jongeren / jaar

incidentie

traumatisch SHL

Aantal in

Nederland/ jaar

incidentie niet

traumatisch SHL

Aantal in

Nederland/ jaar

0-14 jaar 298.6 8.705 117.7 3.407

0-18 jaar 312.7 11.038 131.7 3.945

0-24 jaar 600.3 14.784 166.7 4.407

Aantal kinderen/ jongeren met (niet) traumatisch HL/ jaar is minstens 19.000

incidentie

traumatisch SHL

Aantal in

Nederland/ jaar

incidentie niet

traumatisch SHL

Aantal in

Nederland/ jaar

0-14 jaar 298.6 8.705 117.7 3.407

0-18 jaar 312.7 11.038 131.7 3.945

0-24 jaar 600.3 14.784 166.7 4.407

0-24 jaar

licht

89.5% 88.5%

0-24 jaar

matig

8.5% 9.0%

0-24 jaar

ernstig

2.0% 2.5%

Aantal kinderen/ jongeren met licht HL/ jaar is minstens 17.000

incidentie

traumatisch SHL

Aantal in

Nederland/ jaar

incidentie niet

traumatisch SHL

Aantal in

Nederland/ jaar

0-14 jaar 298.6 8.705 117.7 3.407

0-18 jaar 312.7 11.038 131.7 3.945

0-24 jaar 600.3 14.784 166.7 4.407

0-24 jaar

licht

89.5% 13.231 87.5% 3.900

0-24 jaar

matig

8.5% 1.257 9.0% 397

0-24 jaar

ernstig

2.0% 296 4.5% 110

Conclusie

Geschat wordt dat rond 19.000 kinderen en jongeren (0-24 jaar) per

jaar schedel hersenletsel of niet traumatisch hersenletsel oplopen,

waarvan 17.000 licht (89%)

Met name kinderen met LTH lopen risico op niet onderkende late cognitieve

gevolgen

De uitdaging is om hen die hierna beperkt worden door cognitieve of

gedragstoornissen tijdig te herkennen – bv simpele screenings lijst- en

interventie te bieden

Preventie Niet Aangeboren Hersenletsel

Karl Lagerfeld

oorzaken schedel-hersenletsel

Leeftijdsafhankelijk

19-24 jaar:

12-18 jaar:

4-11 jaar

0-3 jaar lancering uit draagstoeltje zonder

veiligheidsriem

2012: 30% van de valaccidenten bij kinderen < 1 jaar!!

Dank voor uw aandacht