View
224
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
Projekt „Regionalna Strategia Innowacji – RSI 2030”
współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Regionalna Strategia
Innowacji dla Województwa
Łódzkiego – „LORIS 2030”
Regionalna Strategia Innowacji dla Województwa Łódzkiego LORIS 2030
2
ZARZĄD
WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO
WITOLD STĘPIEŃ Marszałek Województwa Łódzkiego
ARTUR BAGIEŃSKI Wicemarszałek Województwa Łódzkiego
DOROTA RYL Wicemarszałek Województwa Łódzkiego
MARCIN BUGAJSKI Członek Zarządu Województwa Łódzkiego
DARIUSZ KLIMCZAK Członek Zarządu Województwa Łódzkiego
JADWIGA KAWECKA Skarbnik Województwa Łódzkiego
RADNI IV KADENCJI
SEJMIKU WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO
MAREK MAZUR – Przewodniczący Sejmiku
SYLWIA ADAMCZEWSKA IWONA KOPERSKA
ANDRZEJ BARAŃSKI EWA KRALKOWSKA
ANDRZEJ CHOWIS CEZARY KRAWCZYK
WŁODZIMIERZ FISIAK WŁODZIMIERZ KULA
RADOSŁAW GAJDA ELŻBIETA NAWROCKA
WIESŁAW GARSTKA IRENA NOWACKA
ŚWIETOSŁAW GOŁEK ANNA RABIEGA
ANDRZEJ GÓRCZYŃSKI ILONA RAFALASKA
ANNA GRABEK HALINA ROSIAK
PIOTR GRABOWSKI WIESŁAW STASIAK
AGATA GRZESZCZYK JOLANTA SZYMAŃSKA
JAKUB JĘDRZEJCZAK MIECZYSŁAW TEODORCZYK
DANUTA KAŁUZIŃSKA WITOLD WITCZAK
ANNA KAMIŃSKA MAREK WŁÓKA
MONIKA KILAR – BŁASZCZYK BOŻENA ZIEMNIEWICZ
Opracowanie wykonano:
Deloitte Business Consulting S.A.
Łódzka Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.
Przy współpracy zespołu ekspertów:
prof. Piotr Kula, Prorektor ds. Innowacji, Politechnika Łódzka
(konsultacja merytoryczna prac)
prof. Edward Stawasz, Uniwersytet Łódzki
dr Aleksander Buczacki, Politechnika Warszawska
dr Paweł Głodek, Uniwersytet Łódzki
Monika Piotrowska, Ekspert ds. monitorowania i ewaluacji
W pracach dotyczących opracowania RSI LORIS 2030 wzięli także udział członkowie Komitetu
Sterującego ds. RSI oraz członkowie paneli ekspertów.
3
Skład Komitetu Sterującego RSI
prof. dr hab. Jan Gajda, Dziekan, Wydział Ekonomiczno -Socjologiczny, Uniwersytet Łódzki
prof. dr hab. Ewa Walińska, Dziekan, Wydział Zarządzania, Uniwersytet Łódzki
prof. zw. dr hab. Andrzej Pomykalski, Wydział Organizacji i Zarządzania, Politechnika Łódzka
mgr Aleksandra Sowińska – Banaszkiewicz, Kanclerz, Akademia Sztuk Pięknych
Mikołaj Gurdała, Dyrektor, Biuro Analiz i Strategii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Tomasz Sadzyński, Prezes, Łódzka Specjalna Strefa Ekonomiczna S.A.
Przemysław Andrzejak, Prezes, Łódzka Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.
Włodzimierz Magin, Przewodniczący, Rada Organizacji Pozarządowych
Witold Gerlicz, Prezes, Regionalna Izba Gospodarcza w Łodzi
Sylwester J. Szymalak, Prezes, Klub „500 Łódź”
Andrzej Styczeń, Prezes, Łódzki Regionalny Park Naukowo-Technologiczny Sp. z o.o.
Jerzy Romański, Prezes, Ogólnopolska Federacja Stowarzyszeń Kupców i Przedsiębiorców
dr hab. inż. Mirosław Urbaniak, prof. PŁ, Prezes, Łódzka Rada Federacji Stowarzyszeń Naukowo –
Technicznych NOT
Jacky Lacombe, Prezes, Dalkia Łódź S.A.
Grzegorz Kordyl, Członek Zarządu, LIW care technology Sp. z o.o.
Piotr Jakubiak, Prezes, Dywilan S.A.
Krzysztof Garbacz, Dyrektor, PKO Bank Polski S.A. Regionalny Oddział Detaliczny w Łodzi
Leszek Tlałka, Dyrektor, Departament Rozwoju PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A.
Bogdan Świątnicki, Członek Rady, Łódzka Izba Przemysłowo - Handlowa
Tadeusz Dardas, Wiceprezes, Philips Lighting Poland S.A.
Paweł Łuczka, Prezes, Ceramika Paradyż Sp. z o.o.
dr Paweł Głodek, Wydział Zarządzania, Uniwersytet Łódzki
Autorzy dokumentu dziękują za współpracę wszystkim osobom i instytucjom, które zaangażowały się
w przygotowanie niniejszego dokumentu.
Publikacja została przygotowana w ramach projektu systemowego „Regionalna Strategia Innowacji
– RSI 2030”, finansowanego ze środków Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (Priorytet VIII
Regionalne Kadry Gospodarki, Działanie 8.2 Transfer wiedzy, Poddziałanie 8.2.2 Regionalne
Strategie Innowacji).
Projekt realizowany był przez Departament ds. Przedsiębiorczości Urzędu Marszałkowskiego
Województwa Łódzkiego, w składzie:
Jacek Skwierczyński
Łukasz Siekiera
Agata Sarzała
Beata Michalska-Dominiak
Kinga Gołębiewska
Publikacja współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
4
Spis treści
Spis treści ........................................................................................................................................... 4
Wykaz stosowanych skrótów ............................................................................................................... 6
Wprowadzenie .................................................................................................................................... 7
Streszczenie ....................................................................................................................................... 9
1. Diagnoza sytuacji w regionie (także na tle całego kraju) w zakresie innowacji ............................. 15 1.1. Stan innowacyjności województwa łódzkiego...................................................................... 15 1.2. Ocena potencjału gospodarczego i innowacyjnego regionu ................................................ 16
1.2.1. Poziom rozwoju gospodarczego ............................................................................. 16 1.2.2. Demografia ............................................................................................................ 19 1.2.3. Zasoby kapitału ludzkiego ...................................................................................... 20 1.2.4. Wyposażenie techniczne jednostek naukowych i badawczych ............................... 21 1.2.5. Działalność innowacyjna przedsiębiorstw ............................................................... 21 1.2.6. Społeczeństwo informacyjne .................................................................................. 25 1.2.7. Współpraca w zakresie działalności innowacyjnej .................................................. 26 1.2.8. Analiza uwarunkowań zewnętrznych, wewnętrznych barier, negatywnych
i pozytywnych warunków komercjalizacji transferu technologii w regionie ............... 30 1.2.9. Siły motoryczne i bariery rozwoju innowacyjności oraz transferu technologii
w regionie .............................................................................................................. 31 1.2.10. Rola samorządu terytorialnego w rozwoju innowacyjności ...................................... 33
1.3. Kluczowe wnioski z oceny sytuacji w zakresie finansowania innowacji ................................ 33 1.3.1. Problemy w finansowaniu działalności innowacyjnej ............................................... 35
1.4. Przedstawienie potencjału naukowego regionu ................................................................... 37 1.4.1. Nakłady na badania i rozwój .................................................................................. 41 1.4.2. Kadra naukowa ośrodków naukowo-badawczych ................................................... 43
1.5. Analiza potrzeb innowacyjnych przedsiębiorstw w regionie łódzkim .................................... 44 1.6. Identyfikacje kierunków innowacyjnego rozwoju regionu, w tym sektorów i technologii
wiodących .......................................................................................................................... 46 1.6.1. Identyfikacja kluczowych branż w regionie ............................................................. 46 1.6.2. Identyfikacja kluczowych obszarów technologii w regionie ...................................... 49
2. Analiza SWOT ............................................................................................................................ 54 3. Scenariusze rozwoju w zakresie innowacji .................................................................................. 64
3.1. Scenariusz umiarkowany .................................................................................................... 66 3.2. Scenariusz optymistyczny .................................................................................................. 75 3.3. Scenariusz pesymistyczny ................................................................................................. 83
4. Wizja, misja oraz cele strategiczne i operacyjne .......................................................................... 88 4.1. Wizja i misja RSI LORIS 2030 ............................................................................................ 88 4.2. Zasady prowadzenia polityki innowacyjnej RSI LORIS 2030 ............................................... 89
5. Układ priorytetów i celów strategicznych dla RSI LORIS 2030 .................................................... 92 5.1. Powiązanie celów strategicznych i operacyjnych ................................................................ 92
5
5.2. Opis Priorytetu 1. Specjalizacja regionalna ......................................................................... 95 5.3. Opis Priorytetu 2. Rozwój potencjału innowacyjnego regionu .............................................. 98 5.4. Opis Priorytetu 3. Zarządzanie innowacjami w regionie .................................................... 101 5.5. Powiązania celów RSI LORIS 2030 z innymi dokumentami strategicznymi ....................... 104
6. Polityka innowacyjna (Plan Akcji) .............................................................................................. 109 6.1. Układ działań w ramach zdefiniowanych celów operacyjnych ........................................... 109
6.1.1. Priorytet 1. Specjalizacja regionalna ..................................................................... 110 6.1.2. Priorytet 2. Rozwój potencjału innowacyjnego ...................................................... 130
6.1.3. Priorytet 3. Zarządzanie innowacjami w regionie…………………………………… . 146 7. Regionalny System Innowacji ................................................................................................... 168
7.1. Regionalny System Innowacji w województwie łódzkim .................................................... 168 7.2. System wdrażania RSI LORIS 2030 w województwie łódzkim .......................................... 169
8. System monitoringu, ewaluacji i aktualizacji Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa Łódzkiego – „LORIS 2030” ..................................................................................................... 178 8.1. Koncepcja budowy systemu monitorowania i ewaluacji dla RSI LORIS 2030 oraz
modelowania przyszłych trendów ..................................................................................... 178 8.2. Przedmiot monitoringu RSI LORIS 2030 ........................................................................... 182 8.3. Lista wskaźników proponowanych w ramach RSI LORIS 2030 ......................................... 182 8.4. Harmonogram wdrażania RSI LORIS 2030 i plan realizacji prac monitoringowych ............ 195
9. Ramy finansowe ....................................................................................................................... 198 10. Konsultacje społeczne RSI LORIS 2030 ................................................................................... 207
Wykaz źródeł .................................................................................................................................. 209
Spis rysunków i tabel ...................................................................................................................... 214
Załącznik nr 1. Propozycja inicjatyw pilotażowych w ramach RSI LORIS 2030 ................................ 217
6
Wykaz stosowanych skrótów
BDL
BIZ
- Bank Danych Lokalnych
- Bezpośrednie inwestycje zagraniczne
CASI - Samodzielnie wypełniana ankieta wspierana komputerowo
CAPI - Metoda przeprowadzania wywiadów, w której wykorzystywany jest laptop
CATI - Wspomagany komputerowo wywiad telefoniczny
CAWI - Wywiad wspomagany komputerowo z wykorzystaniem Internetu
CTT - Centrum Transferu Technologii
EE - Efektywność energetyczna
EFRR - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
EFRROW - Europejski Fundusz Rolny Rozwoju Obszarów Wiejskich
EFMR - Europejski Fundusz Morski i Rybacki
EFS - Europejski Fundusz Społeczny
FGI - Wywiad grupowy zogniskowany
GUS - Główny Urząd Statystyczny
PE / VC - Fundusze Private Equity / Venture Capital
IB - Instytut badawczy (dawniej jednostka badawczo-rozwojowa)
ICT - Technologie informacyjne i komunikacyjne (Information and Communications
Technology)
IDI - Pogłębiony wywiad indywidualny
IOB - Instytucja otoczenia biznesu
ŁARR - Łódzka Agencja Rozwoju Regionalnego
ŁPTW - Łódzka Platforma Transferu Wiedzy
MSP - Małe i średnie przedsiębiorstwa
OZE - Odnawialne źródła energii
PAN - Polska Akademia Nauk
POIG - Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka
POIŚ - Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
POKL - Program Operacyjny Kapitał Ludzki
RPO WŁ - Regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego
RSI LORIS 2030 - Regionalna Strategia Innowacji dla Województwa Łódzkiego - „LORIS” 2030
Sektor / jednostka
B+R - Sektor / jednostka badawczo-rozwojowa
SW - Szkoła wyższa
UM - Urząd Marszałkowski
7
Wprowadzenie
Innowacyjność od wielu lat jest uważana za podstawowy warunek dla dynamicznego rozwoju
gospodarki. Unijni decydenci już jakiś czas temu wyznaczyli sobie cel, przekształcenie Unii
Europejskiej w najbardziej dynamiczną i konkurencyjną gospodarkę opartą na wiedzy. Mimo
niepowodzeń w realizacji przygotowanej wówczas Strategii Lizbońskiej Unia Europejska nadal stawia
sobie za główny cel rozwój gospodarki opartej na wiedzy, zdolnej do trwałego rozwoju oraz spójnej
społecznie. Ma on być zrealizowany dzięki połączeniu funkcjonowania przejrzystych instytucji
publicznych, efektywnego zarządzania wydatkami państwa oraz wspierania rozwoju technologii
i innowacyjności. Dziś rozwój innowacyjności ma być realizowany w oparciu o inteligentne
specjalizacje regionów. Po wnikliwej analizie danych makro i mikroekonomicznych, wywiadach
i spotkaniach z przedstawicielami regionalnej społeczności wyznaczono w województwie łódzkim
obszary inteligentnych specjalizacji, dzięki którym województwo ma szansę stać się jednym
z najbardziej innowacyjnych i konkurencyjnych regionów w kraju.
Intencją autorów RSI LORIS 2030 było stworzenie dokumentu spójnego, przejrzystego i czytelnego
o charakterze operacyjnym tj. skoncentrowanego przede wszystkim na przygotowaniu katalogu
inicjatyw możliwych do wdrożenia, wspierających realizację kierunków strategicznego rozwoju
regionu. Zgodnie z zaleceniami wynikającymi z dokumentów na poziomie europejskim1
skupiono się
wyłącznie na najważniejszych dla regionu kwestiach i wyznaczono priorytety. Należy także podkreślić,
iż jedną z idei przewodnich prac nad strategią była korelacja Strategii z przemysłowym
i ekonomicznym tłem regionu, oraz jej biznesowe zorientowanie.
Wskazane w RSI LORIS 2030 kierunki rozwoju koncentrują się przede wszystkim na zwiększeniu
społeczno-gospodarczego potencjału tworzenia, dyfuzji i absorpcji innowacji. Zaproponowane
strategiczne kierunki rozwoju regionu wpisują się w ogólnokrajowe trendy oraz są zgodne z krajowymi
dokumentami strategicznymi, w tym m.in. z Długookresową Strategią Rozwoju Kraju oraz Strategią
Innowacyjności i Efektywności Gospodarki „Dynamiczna Polska 2020”. Dążenie do lepszego
wykorzystania istniejącego potencjału, m.in. pracy, wiedzy i kapitału, a także budowanie nowych form
przewagi konkurencyjnej poprzez wzrost nakładów na działania prorozwojowe, tj. badania i rozwój,
edukację, infrastrukturę społeczeństwa informacyjnego oraz metod ich skutecznego wykorzystania dla
celów gospodarczych jest dziś jedynym słusznym rozwiązaniem.2 Rozwój województwa łódzkiego
będzie następował w sposób zharmonizowany i zrównoważony tylko wówczas, gdy podmioty
należące do tzw. „poczwórnej helisy”3
w pełni zaangażują się w realizację Strategii. Kluczem do
sukcesu w budowaniu innowacyjnego regionu jest wykorzystanie efektów synergii, współpraca oraz
wspólne dążenie do osiągania wyznaczonych celów.
Istotą RSI LORIS 2030 są działania wspierające rozwój przedsiębiorczości, wzmacniające współpracę
przedsiębiorstw (w szczególności MSP), jednostek naukowo-badawczych, instytucji otoczenia biznesu
i administracji oraz promujące szeroko rozumianą innowacyjność we wszystkich obszarach
1 Guide to Research and Innovation Strategies for Smart Specialisation
2 Problematyka innowacji w Unii Europejskiej, Financing Polish Science, Chyłek E.K., Herba Polonica, 2006
3 Koncepcja poczwórnej helisy –quadruple helix – formułuje potrzebę prowadzenia polityki w układzie, w którym
współuczestniczą władze publiczne, sfera nauki, przedsiębiorcy oraz klienci / użytkownicy (społeczeństwo).
8
aktywności gospodarczej. Drugim kluczowym elementem Strategii jest system zarządzania,
wdrażania, monitorowania i ewaluacji RSI LORIS 2030 wskazujący wybrane podmioty odpowiedzialne
za realizację zapisanych w Strategii zadań, pokazujący sposób koordynacji poszczególnych działań,
jak również wyznaczający łatwo mierzalne, zrozumiałe wskaźniki oraz pozwalający na ocenę ex post
Strategii po zakończeniu procesu wdrożenia RSI LORIS 2030.
9
Streszczenie
Niniejsza Strategia stanowi końcowy efekt prac prowadzonych w ramach projektu Przeprowadzenie
badania sytuacji technologicznej Województwa Łódzkiego wraz z przygotowaniem 5 raportów
tematycznych oraz opracowanie Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa Łódzkiego
– „LORIS 2030”. Głównym celem RSI LORIS 2030 jest analiza potencjału innowacyjnego
województwa łódzkiego oraz wskazanie strategicznych kierunków rozwoju regionu, a tym samym
wytyczenie ścieżki, która pozwoli osiągnąć, w założonym horyzoncie czasu, tj. do roku 2030, silną
pozycję województwa łódzkiego w zakresie tworzenia innowacyjności i rozwoju przedsiębiorczości
(w tym przede wszystkim małych i średnich przedsiębiorstw). Ważnym celem dokumentu było
wskazanie – zgodnie z zaleceniami Komisji Europejskiej – specjalizacji regionalnych (smart
specialisation). Regionalna Strategia Innowacji dla Województwa Łódzkiego – „LORIS 2030” została
przygotowana w oparciu o główne wnioski i rekomendacje wypracowane w ramach siedmiu raportów
dedykowanych, tj.:
1. Mapowanie technologii i priorytetyzacja technologii krytycznych.
2. Regionalny System Monitoringu i Ewaluacji.
3. Scenariusze rozwojowe do 2030.
4. Przygotowanie modelu transferu technologii w regionie łódzkim.
5. Model finansowania innowacji wraz z rekomendacjami do nowego okresu programowania.
6. Analiza SWOT regionu pod kątem innowacyjności i kluczowych branż.
7. Cele strategiczne, główne kierunki rozwoju do RSI LORIS 2030.
Poniżej zaprezentowano układ Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa Łódzkiego – „LORIS
2030”, ułatwiający poruszanie się po dokumencie oraz jego kluczowe założenia.
Niniejsza Strategia składa się z następujących części:
1. Diagnoza sytuacji w regionie w zakresie innowacji.
2. Analiza SWOT.
3. Scenariusze rozwoju w zakresie innowacji.
4. Przedstawienie wizji, misji.
5. Układ celów strategicznych i operacyjnych.
6. Prezentacja planu akcji.
7. Charakterystyka systemu wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa
Łódzkiego – „LORIS 2030”.
8. Omówienie systemu monitoringu, ewaluacji i aktualizacji Strategii wraz z harmonogramem.
9. Prezentacja ram finansowania.
Diagnoza sytuacji w regionie łódzkim w zakresie innowacji obejmuje m.in. ocenę potencjału
gospodarczego i innowacyjnego regionu, ocenę sytuacji w zakresie finansowania innowacji, analizę
potencjału naukowego regionu, jak również ocenę potrzeb innowacyjnych firm w województwie.
W oparciu o przygotowywaną przez Komisję Europejską Regionalną Tabelę Wyników Innowacyjności
(Regional Innovation Scoreboard z 2012 r.) można stwierdzić, iż województwo łódzkie jest słabym
10
innowatorem na poziomie średnim z progresywną dynamiką wzrostu innowacyjności4. W europejskim
badaniu regionalnych wskaźników innowacyjności województwo łódzkie poprawiło, w porównaniu do
lat 2007 i 2009, wyniki dla takich wskaźników jak udział osób z wykształceniem wyższym, wydatki
publiczne na B+R, wydatki przedsiębiorstw na B+R, pozostałe wydatki na innowacje, sprzedaż
nowych innowacji dla firm i rynku. Bez zmian pozostał wskaźnik dotyczący zatrudnienia w działalności
opartej na wiedzy, a także liczba wniosków patentowych składanych do PCT5. Słabsze wyniki
województwo zanotowało w odniesieniu do takich wskaźników jak: odsetek MSP wdrażających
innowacje wśród wszystkich MSP w województwie, odsetek MSP współpracujących w ciągu ostatnich
trzech lat w ramach dowolnego porozumienia na rzecz podnoszenia innowacyjności wśród wszystkich
MSP w województwie, odsetek przedsiębiorstw, które wdrożyły innowacje na rynek, na którym działają
wśród (wszystkich MSP w województwie) oraz zatrudnienie w sektorach wysokiej i średniej techniki.
Diagnoza regionu stanowiła wstęp do identyfikacji kluczowych specjalizacji (branż) i obszarów
technologicznych dla regionu. Proces wyboru kluczowych specjalizacji (branż) regionalnych składał
się z trzech etapów:
I. Identyfikacja branż występujących w województwie łódzkim.
II. Ocena potencjału branż występujących w województwie łódzkim.
III. Wskazanie specjalizacji regionu (w ramach tego etapu zestawiono potencjał
zidentyfikowanych branż z potencjałem technologicznym województwa).
W wyniku przeprowadzonej oceny wyłonionych zostało ostatecznie 6 specjalizacji regionalnych:
Nowoczesny przemysł włókienniczy i mody (w tym wzornictwo);
Zaawansowane materiały budowlane;
Medycyna, farmacja, kosmetyki;
Energetyka, w tym odnawialne źródła energii;
Innowacyjne rolnictwo i przetwórstwo rolno-spożywcze; Informatyka i telekomunikacja
Natomiast, w procesie wyboru kluczowych obszarów technologicznych dla województwa łódzkiego
wskazano cztery główne, które ze względu na istniejący potencjał w regionie mają szansę rozwijać się
i wspierać wzrost gospodarczy województwa łódzkiego. Wśród obszarów technologicznych znalazły
się:
1. Biotechnologia.
2. Nanotechnologia i materiały funkcjonalne.
3. Technologie komunikacyjne i informatyczne.
4. Mechatronika.
W drugiej części dokumentu w oparciu m.in. o diagnozę sytuacji w województwie łódzkim
przeprowadzona została analiza SWOT, która pozwala na krytyczną ocenę sytuacji społeczno-
gospodarczej regionu z uwzględnieniem następujących obszarów:
Gospodarka oparta na wiedzy;
Nauka w służbie innowacyjnego rozwoju;
Społeczeństwo oparte na wiedzy;
Regionalna polityka innowacji;
Administracja oparta na wiedzy.
W trzeciej części dokumentu zostały zaprezentowane trzy scenariusze rozwojowe dla województwa
łódzkiego w perspektywie do roku 2030:
1. Scenariusz umiarkowany (neutralny).
4 Progresywna dynamika wzrostu innowacyjności jest klasyfikacją przygotowaną na podstawie badań innowacyjności regionów
przez prof. dr hab. Hannę Godlewską-Majkowską. 5 PCT- Jest międzynarodową procedurą umożliwiającą uzyskanie ochrony patentowej w wybranych krajach na świecie,
prowadzoną na podstawie Układu o współpracy patentowej (Patent Cooperation Treaty, PCT).
11
2. Scenariusz optymistyczny.
3. Scenariusz pesymistyczny.
Scenariuszem bazowym jest scenariusz umiarkowany (neutralny). Opiera się on na trendach
i strategicznych wyzwaniach sformułowanych w Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego do 2020 r.
Ponadto, uwzględnia on zapisy Strategii Innowacyjności i Efektywności Gospodarki na lata 2012-2020
„Dynamiczna Polska”, dokumentu strategicznego „Polska 2030” oraz Długookresowej Strategii
Rozwoju Kraju. Dwa pozostałe scenariusze stanowią rozwinięcie optymistyczne i pesymistyczne
założeń przyjętych w scenariuszu umiarkowanym.
Dla każdej opcji zastosowano podział na następujące obszary:
Otoczenie instytucjonalne i prawne;
Gospodarka;
Badania i rozwój;
Innowacyjne przedsiębiorstwa;
Instytucje otoczenia biznesu;
Kapitał ludzki;
Społeczeństwo.
W części czwartej została wskazana wizja i misja dla RSI LORIS 2030, jak również zasady, jakie
powinny przyświecać realizacji polityki innowacyjnej w regionie. Kluczowy element tej części raportu
stanowią również definicje pojęć: innowacja, innowacja produktowa, innowacja procesowa, innowacja
marketingowa, innowacja organizacyjna oraz eko-innowacja. Umożliwi to jednoznaczne rozumienie
wskazanych pojęć przez wszystkich uczestników Regionalnego Systemu Innowacji, oraz ułatwi ich
promocję.
Część piąta zawiera szczegółową propozycję układu celów strategicznych i operacyjnych RSI LORIS
2030. Zostały w niej wskazane cele operacyjne (w odniesieniu do każdego z priorytetów) wraz z ich
uzasadnieniem i opisem oraz oczekiwane rezultaty, a także działania zmierzające do ich realizacji.
Priorytet 1. Specjalizacja regionalna ma na celu zbudowanie przewagi konkurencyjnej opartej, na tzw.
lokomotywach rozwoju gospodarczego, charakterystycznych dla województwa łódzkiego. Realizacja
tego Priorytetu ma się przyczynić do rozwoju kluczowych specjalizacji (branż) regionalnych
(z wykorzystaniem kluczowych technologii), które zostały zidentyfikowane jako posiadające
szczególny potencjał innowacyjny, i które mają szansę stać się regionalnymi lokomotywami rozwoju.
Na realizację tego Priorytetu będzie się składało 5 celów operacyjnych, w ramach których określonych
zostało 15 działań.
Priorytet 2. Rozwój potencjału innowacyjnego ma na celu wykorzystanie wewnętrznych potencjałów
regionu dla poprawy innowacyjności gospodarki województwa łódzkiego. Wsparcie w tym obszarze
będzie dotyczyło innowacji w szerokim zakresie, m.in. poprzez wsparcie innowacji produktowych,
procesowych, organizacyjnych, marketingowych oraz eko-innowacji na wszystkich poziomach ich
oddziaływania, tj. lokalnym, regionalnym, krajowym oraz międzynarodowym i będzie skierowane
do podmiotów ze wszystkich branż, poza obszarami specjalizacji, objętymi Priorytetem I. Wsparcie
będzie również uwzględniało specyfikę obszarów funkcjonalnych zdefiniowanych w ramach regionu.
Na realizację Priorytetu będzie się składało 5 celów operacyjnych, w ramach których określonych
zostało 12 działań.
Priorytet 3. Zarządzanie innowacjami w regionie ma na celu poprawę prowadzenia polityki
innowacyjnej w województwie łódzkim i ukształtowanie regionalnego systemu innowacji. Wsparcie
w tym obszarze będzie odnosiło się do przygotowania struktur instytucjonalnych i organizacyjnych
oraz narzędzi i instrumentów wspierających wdrażanie inicjatyw podejmowanych w ramach
pozostałych dwóch priorytetów. Ponadto, działania w ramach tego Priorytetu będą opierały się na
budowaniu świadomości znaczenia innowacji dla rozwoju regionu, a także poszerzania wiedzy w tym
zakresie wśród wszystkich podmiotów funkcjonujących w województwie łódzkim, szczególnie tych,
które powinny prowadzić działania wspierające działania pro-innowacyjne, czyli samorządów
12
lokalnych, partnerów społeczno-gospodarczy, sektora naukowego oraz instytucji otoczenia biznesu.
Na realizację Priorytetu składało będzie się 5 celów operacyjnych, w ramach których
zidentyfikowanych zostało 14 działań.
Układ celów i działań, w ramach powyżej opisanych priorytetów, został zbudowany z wykorzystaniem
podejścia procesowego, zakładającego konieczność podjęcia (w ramach każdego z priorytetów)
działań ukierunkowanych kolejno na: budowę i rozwój świadomości w zakresie innowacji,
kształtowanie wiedzy (w zakresie innowacji, specjalizacji regionalnych, kluczowych technologii itd.),
rozwój komunikacji i współpracy między zaangażowanymi podmiotami oraz finansowanie
przedsięwzięć i inicjatyw służących innowacyjności z uwzględnieniem projektów wysokiego ryzyka.
Takie podejście zostało wypracowane w wyniku przeprowadzonej diagnozy sytuacji i analizy barier
w zakresie rozwoju innowacji w województwie łódzkim.
W tej części dokumentu zostały również wskazane powiązania celów RSI LORIS 2030 z innymi
dokumentami strategicznymi na poziomie regionalnym, krajowym oraz wspólnotowym. Zarówno cele
strategiczne jak i operacyjne zaproponowane w Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa
Łódzkiego - „LORIS 2030” są w pełni zgodne z dokumentami nadrzędnymi.
W części szóstej, która stanowi najbardziej rozbudowaną część dokumentu, zostały przedstawione
propozycje konkretnych działań operacyjnych służących realizacji poszczególnych celów
zaproponowanych dla realizacji RSI LORIS 2030. Opis każdego działania został przygotowany
w układzie zawierającym uzasadnienie i cel realizacji działania, opis działania, główne zadania do
realizacji w ramach danego działania oraz planowane do osiągnięcia rezultaty.
Siódma część niniejszego dokumentu dotyczy proponowanego systemu wdrażania RSI LORIS 2030
w regionie łódzkim. Nadrzędnym celem przyświecającym procesowi projektowania nowego systemu
wdrażania Strategii jest wskazanie instytucji / organów odpowiedzialnych za realizację właściwych dla
nich zadań, a tym samym uporządkowanie struktury, która umożliwi efektywne zarządzanie
innowacjami w regionie łódzkim. Ponadto, w celu maksymalizacji zysków wynikających
z wdrażania RSI LORIS 2030 i minimalizacji kosztów powstałych w wyniku tego procesu, w trakcie
projektowania systemu starano się wykorzystać potencjał już funkcjonujących instytucji i podmiotów
bez konieczności tworzenia nowych, kosztownych i często nieefektywnych organów. Aby zrealizować
założone cele inspirowano się najlepszymi praktykami w zakresie projektowania systemów wdrażania,
zarówno w pozostałych województwach, jak i w innych krajach UE.
Do kluczowych uczestników zaangażowanych we wdrażanie systemu należy zaliczyć: Samorząd
Województwa Łódzkiego oraz Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego (Departament ds.
Przedsiębiorczości), a także wiele innych instytucji zewnętrznych mających bezpośredni lub pośredni
wpływ na rozwój innowacyjności, transfer technologii, czy też wsparcie procesu realizacji projektów
innowacyjnych.
Ponadto, w ramach budowy systemu planuje się przekształcenie obecnie istniejącego Komitetu
Sterującego w ciało doradcze - Radę ds. Innowacji, a także stworzenie w ramach funkcjonujących już
mechanizmów Platform współpracy branż kluczowych oraz Systemu Instytucji Otoczenia Biznesu. Ich
głównym celem będzie integracja przedsiębiorców, gromadzenie informacji na temat wybranych
branż, a także udzielanie kompleksowego wsparcia dla podmiotów chcących podjąć się działalności
innowacyjnej.
Ósma część raportu poświęcona została systemowi monitoringu, ewaluacji oraz aktualizacji RSI
LORIS 2030. Celem systemu monitoringu Strategii jest zwiększanie poziomu wiedzy instytucji
wdrażających RSI LORIS 2030, poprzez budowę i udostępnianie kompleksowej bazy informacyjnej
w zakresie zjawisk, związanych z innowacyjnością, zachodzących na terenie województwa łódzkiego.
Kompleksowy system monitoringu w regionie będzie składał się z następujących elementów:
1. Struktur monitorowania wraz z dedykowanymi im zasobami zarówno po stronie kapitału
ludzkiego, jak i materialnego.
13
2. Systemu sprawozdawczości oraz systemu ewaluacji, określającego metody zbierania
informacji w zakresie używanych wskaźników, dokonywania ocen postępów i komunikowania
ich interesariuszom.
3. Systemu wskaźników osiągnięć celów RSI LORIS 2030 z określonymi wartościami bazowymi
(wyjściowym) wskaźników i wartościami docelowymi. Przez „odpowiedni” system wskaźników
uważa się kompletny i spójny zestaw mierzalnych wskaźników, trafnie charakteryzujący
przyjęte cele.
Produktami tak zaprojektowanego systemu będą:
Zgromadzone dane pierwotne;
Raporty opracowane w oparciu o zgromadzone dane;
Wnioski płynące z raportów (przekazane Zarządowi Województwa Łódzkiego oraz innym
interesariuszom).
Należy zaznaczyć, iż w systemie monitoringu RSI LORIS 2030, zostaną wykorzystane dwa typy
wskaźników:
I. Wskaźniki kontekstowe – służące monitorowaniu innowacyjności, czyli ogólnej sytuacji
regionu w tym zakresie. Są to wskaźniki pochodzące z publicznie dostępnych źródeł (Główny
Urząd Statystyczny, Eurostat).
II. Wskaźniki operacyjne – wskaźniki mające na celu monitorowanie działań podjętych w celu
wdrażania RSI LORIS 2030, które będą opisywały i kwantyfikowały cele działań. Będą to
wskaźniki o charakterze produktu i rezultatu. Wskaźniki będą pozyskiwane z systemu
monitorowania projektów realizujących założenia Strategii i z badań ewaluacyjnych.
System wskaźników należy rozpatrywać w kilku płaszczyznach:
Wskaźniki powinny być spójne zewnętrznie i wewnętrznie;
Wskaźniki powinny być „inteligentne” (tzw. SMART).
W tej części Strategii przedstawiony został również harmonogram wdrażania RSI LORIS 2030. Proces
ten będzie się odbywał w oparciu o trzyletnie Ramowe Plany Działań, które będą zawierały listę
priorytetowych działań i inicjatyw, mających na celu stworzenie warunków do rozwoju innowacyjności
i przedsiębiorczości w regionie. Ponadto, harmonogram wdrażania uwzględnia również zadania
wymagające realizacji na samym początku wdrażania niniejszej Strategii, jak również przewiduje
możliwość aktualizacji Strategii w kolejnych latach jej funkcjonowania.
W ostatniej części niniejszej Strategii omówiono główne założenia dotyczące nowego modelu
finansowania innowacji wraz z prezentacją ram finansowych dla RSI LORIS 2030, uwzględniające
poszczególne instrumenty finansowe.
W ramach finansowania działalności innowacyjnej w regionie łódzkim wsparciem objęte zostaną dwie
zasadnicze kategorie innowacji:
Innowacje w ramach specjalizacji regionalnej (lokomotywy wzrostu) – grupa projektów
o wyróżniającym się na skalę międzynarodową poziomie innowacyjności, należące do
kluczowych branż regionu;
Innowacje podstawowe – grupa projektów o zróżnicowanym poziomie innowacyjności,
przyczyniająca się do wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstw i potencjału innowacyjnego,
regionu należąca do branż funkcjonujących na terenie województwa z wyłączeniem
specjalizacji regionalnych.
O ile finansowanie systemu wdrażania Strategii oraz instytucji otoczenia biznesu wspierających
budowę Regionalnego Systemu Innowacji będzie wspierane w głównej mierze ze środków
publicznych to finansowanie obszaru działalności innowacyjnej będzie oferować znacznie więcej
mechanizmów finansowych, w tym zarówno dotacyjnych, jak i pozadotacyjnych. W tak szerokim
wachlarzu instrumentów, kluczowym celem dla nowego modelu finansowania innowacji
14
w województwie łódzkim będzie ukształtowanie właściwej struktury wykorzystania poszczególnych
źródeł finansowania. To natomiast wiąże się ściśle z działaniem mechanizmów rynkowych i zakresem
interwencji publicznej.
W ramach Strategii dodatkowo w Załączniku nr 1. Propozycja inicjatyw pilotażowych w ramach RSI
LORIS 2030, zostały też wskazane inicjatywy, które powinny zostać zrealizowane w ramach RSI
LORIS 2030 w celu zapewnienia efektywności działania Regionalnego Systemu Innowacji
w województwie łódzkim.
15
1. Diagnoza sytuacji w regionie
(także na tle całego kraju)
w zakresie innowacji
1.1. Stan innowacyjności województwa łódzkiego
Województwo łódzkie, zgodnie z wynikami oceny dokonywanej przez Komisję Europejską w oparciu
o Regionalną Tabelę Wyników Innowacyjności (Regional Innovation Scoreboard z 2012 r.) jest słabym
innowatorem na poziomie średnim z progresywną dynamiką wzrostu innowacyjności.6
Rysunek 1. Województwo łódzkie jest słabym innowatorem na poziomie średnim wg Regional Innovation Scoreboard 2012
Źródło: Regional Innovation Scoreboard 2012 r.
6 Progresywna dynamika wzrostu innowacyjności jest klasyfikacją przygotowaną na podstawie badań innowacyjności regionów
przez prof. dr hab. Hannę Godlewską-Majkowską.
16
W europejskim badaniu regionalnych wskaźników innowacyjności województwo poprawiło,
w porównaniu do lat 2007 i 2009, wyniki dla takich wskaźników jak udział osób z wykształceniem
wyższym, wydatki publiczne na B+R, wydatki przedsiębiorstw na B+R, pozostałe wydatki na
innowacje, sprzedaż nowych innowacji dla firm i rynku. Bez zmian pozostał wskaźnik dotyczący
zatrudnienia w działalności opartej na wiedzy, a także liczba wniosków patentowych składanych do
PCT.7 Gorsze wyniki województwo zanotowało w odniesieniu do takich wskaźników jak: odsetek MSP
wdrażających innowacje wśród wszystkich MSP w województwie, odsetek MSP współpracujących
w ciągu ostatnich trzech lat w ramach dowolnego porozumienia na rzecz podnoszenia innowacyjności
wśród wszystkich MSP w województwie, odsetek przedsiębiorstw, które wdrożyły innowacje na rynek,
na którym działają wśród wszystkich MSP w województwie, zatrudnienie w sektorach wysokiej
i średniej techniki.
1.2. Ocena potencjału gospodarczego i innowacyjnego regionu
Województwo łódzkie zajmuje 9 pozycję w kraju pod względem wielkości i 6 pod względem liczby
ludności. Ponad 64% ludności zamieszkuje w miastach. Największym i dominującym w regionie
miastem jest Łódź. W mieście jest skoncentrowanych ok. 50% przedsiębiorstw przemysłowych, ponad
30% podmiotów wysokiej i średniowysokiej techniki oraz ponad 50% podmiotów otoczenia biznesu.8
1.2.1. Poziom rozwoju gospodarczego
W porównaniu do innych regionów, województwo łódzkie jest stosunkowo dobrze rozwinięte
gospodarczo, charakteryzuje się także wysokim wskaźnikiem aktywności zawodowej ludności.
W 2010 r. region dostarczył 6% krajowego produktu brutto. Pod względem PKB na jednego
mieszkańca województwo zajmuje 6 pozycję w rankingu województw i trzecią pod względem dynamiki
wzrostu PKB w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Osiągnięte wyniki plasują województwo łódzkie
w gronie tzw. regionów doganiających tj. PKB regionu rośnie szybciej niż średnia, ale cały czas jego
wartość jest niższa od przeciętnej w kraju9. Województwo wyróżnia się dużą dynamiką produkcji
przemysłowej na tle innych regionów. W porównaniu do całego kraju, struktura zatrudnienia
w województwie wyróżnia się stosunkowo niskim udziałem sektora usług (55%), podczas gdy na
sektor rolniczy i przemysłowy przypada analogicznie 13% i 31,9% pracujących.10
W 2011 r.
w województwie łódzkim według rejestru REGON działalność prowadziło ok. 6% wszystkich firm
zarejestrowanych w Polsce.
Rysunek 2. Podmioty wpisane do rejestru REGON na 10 tys. ludności
Źródło: GUS, BDL, odsłona z dnia 23.01.2013 r.
7 PCT- Jest międzynarodową procedurą umożliwiającą uzyskanie ochrony patentowej w wybranych krajach na świecie,
prowadzoną na podstawie Układu o współpracy patentowej (Patent Cooperation Treaty, PCT). Obecnie układem PCT objętych
jest 139 państw. Wnioskodawca wskazuje, w których krajach spośród 139 chciałby uzyskać ochronę. Każde zgłoszenie międzynarodowe po dopełnieniu wymaganych czynności w każdym wyznaczonym / wybranym państwie ma skutek zgłoszenia
krajowego i podlega przepisom krajowym. 8 Aktualizacja Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020. Projekt, Zarząd Województwa Łódzkiego, 2012 r.
9 Polska 2011, Gospodarka Społeczeństwo Regiony, Projekt, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, 2011
10 Na podstawie danych GUS, oraz raportu POLSKA 2011 Gospodarka – Społeczeństwo – Regiony, MRR, 2011 r. i raportu
Atrakcyjność inwestycyjna regionów 2011, prof. SGH dr hab. Hanna Godlewska-Majkowska, dr Patrycjusz Zarębski, 2011 r.
0
200
400
600
800
1000
1200
1400 średnia dla kraju
17
W 2011 r. w regionie funkcjonowało 2827 spółek z udziałem kapitału zagranicznego (widoczny jest
trend wzrostowy liczby spółek finansowanych przez zagraniczny kapitał). Podmioty z udziałem
kapitału zagranicznego w województwie łódzkim stanowiły 4,0% podmiotów z kapitałem zagranicznym
w Polsce11
. W regionie przeważają przedsiębiorstwa małe i średnie charakteryzujące się niskim
potencjałem innowacyjnym i nieposiadające własnego zaplecza badawczo-rozwojowego. Najwięcej
firm znajduje się w grupie mikroprzedsiębiorstw, natomiast w porównaniu do pozostałych grup
największy udział w skali kraju mają firmy małe (6,8%).
W 2011 r. pozycja województwa łódzkiego osłabiła się w stosunku do roku 2010 pod względem
podstawowych wskaźników obrazujących poziom przedsiębiorczości. W województwie w 2011 r. na
10 tys. mieszkańców przypadały 902 firmy zarejestrowane w REGON, co dało regionowi 10 miejsce
w rankingu województw.12
W strukturze przemysłu i usług dominują podmioty średniej i niskiej techniki oraz mniej wiedzochłonne,
co wpływa na niski udział przychodów ze sprzedaży produktów innowacyjnych dla rynku w ogólnej
sprzedaży przedsiębiorstw.
W regionie rozwijają się zakorzenione historycznie tradycyjne branże przemysłu jak energetyka,
włókiennictwo, branża ceramiczno-budowlana, produkcja mebli, przemysł rolno-spożywczy, przemysły
kreatywne13
, branża medyczna i farmaceutyczna, a także poza tradycyjnymi, nowoczesne usługi takie
jak logistyczno-magazynowe, outsourcing. Istotny potencjał stanowią również branże informatyczna,
telekomunikacyjna, AGD, a także rolnictwo i turystyka. Do jednej z najbardziej dynamicznie
rozwijających się technologii w regionie należy biotechnologia wspierana poprzez realizację projektów
badawczo-rozwojowych, wykształcone zasoby ludzkie, tworzoną infrastrukturę badawczą (laboratoria).
W województwie działa największa w Polsce grupa specjalistów w dziedzinie mechatroniki. Ponadto
prężnie rozwijają się takie technologie jak nanotechnologia, technologie materiałów funkcjonalnych,
nowoczesne wzornictwo, technologie informatyczne.
Województwo łódzkie jest wysoko oceniane pod względem atrakcyjności inwestycyjnej (4 miejsce
w 2010 r. w kategorii atrakcyjność dla działalności zaawansowanej technologicznie).14
Preferencyjne
warunki prowadzenia działalności gospodarczej występują w województwie m.in. w 2 Specjalnych
Strefach Ekonomicznych, takich jak: SSE Łódzka, SSE Starachowicka (podstrefa Mniszków).
W Łódzkiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej obejmującej obszar prawie 1 277 ha zezwolenie na
działalność posiada 190 inwestorów. Strefa skupia przedsiębiorców różnych branż, m.in. ceramicznej,
AGD, IT, przetwórstwa tworzyw sztucznych, BPO, farmaceutycznej, medycznej, logistycznej,
kosmetycznej oraz spożywczej. Łączna wartość nakładów inwestycyjnych wyniosła dotąd ponad 12
mld zł, natomiast liczba utworzonych miejsc pracy sięga 23 200 osób15
.
Atutem województwa jest jego położenie na przecięciu dwóch z czterech funkcjonujących na obszarze
Polski paneuropejskich korytarzy transportowych oraz planowane utworzenie Centralnego Węzła
Komunikacyjnego. W ostatnich latach zrealizowano wiele inwestycji drogowych takich jak:
Autostrada A-2 (Poznań – Warszawa);
Autostrada A-1 (Stryków – Kowal, Tuszyn – Piotrków Tryb.);
Droga ekspresowa S-8 (Piotrków Tryb. – Warszawa);
Droga ekspresowa S-14 (DK1 – węzeł „Lublinek”).
Atutem są też zrealizowane obwodnice poprawiające dostępność województwa (Krośniewic, Kutna,
Rawy Mazowieckiej, Opoczna, Pabianic w ciągu dróg krajowych i obwodnica Strykowa w ciągu drogi
11
Rocznik Statystyczny Województw 2012, GUS, 2013 r. 12
Na podstawie danych GUS prezentowanych w publikacjach Działalność gospodarcza podmiotów z kapitałem zagranicznym w województwie łódzkim w latach 2008-2010, Urząd Statystyczny w Łodzi, 2012 r., Działalność gospodarcza
mikroprzedsiębiorstw w województwie łódzkim w latach 2009-2010, Łódzki Urząd Statystyczny, 2012 r. oraz Raportu o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce, PARP, 2011 r. 13
Do przemysłu kreatywnego zalicza się m.in. reklamę, projektowanie mody, architekturę, produkcję filmową i telewizyjną. 14
Atrakcyjność inwestycyjna województw i podregionów Polski 2010 r., IBnGR, 2010 r. 15
Specjalne Strefy Ekonomiczne po 2020 roku, Analiza dotychczasowej działalności oraz perspektywy Funkcjonowania, E&Y,
2011 r.
18
wojewódzkiej) oraz przygotowane do realizacji obwodnice Bełchatowa i Wielunia. Województwo jest
stosunkowo dobrze wyposażone w drogi publiczne. Wskaźnik gęstości dróg o nawierzchni twardej
wyniósł w 2011 r. 108,5 km/100km2). Stan techniczny dróg stale się poprawia, ale wymaga jeszcze
znacznej modernizacji.
Rysunek 3. Docelowy układ autostrad i dróg ekspresowych (na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 20 października 2009 r.
16) oraz mapa stanu budowy dróg w woj. łódzkim
17
Źródło: opracowanie własne na podstawie GDDKiA
Sieć kolejowa w województwie nie jest dobrze rozwinięta (gęstość sieci kolejowej – na 100 km2
przypada zaledwie 5,8 km linii, przy średniej dla Polski 6,5 km).
Do głównych problemów należy:
brak przebiegu przez Łódź magistrali kolejowych o znaczeniu międzynarodowym w sieci
TEN –T,
brak dobrych połączeń z głównymi miastami w kraju,
zbyt niskie parametry techniczne linii kolejowych,
niemodernizowane węzły kolejowe.
Szansą na poprawę transportu kolejowego w regionie są modernizacje i rewitalizacje linii kolejowych,
zakończenie budowy nowoczesnego dworca multimodalnego w Łodzi (Łódź Fabryczna) wraz
z tunelem średnicowym Łódź Fabryczna – Łódź Kaliska w integracji z Łódzką Koleją Aglomeracyjną,
skonsolidowane z budową Kolei Dużych Prędkości na trasie Warszawa – Łódź – Wrocław / Poznań,
której powstanie warunkować będą decyzje na poziomie krajowym. Obsługę regionu w kontekście
rosnącego zapotrzebowania na przewozy lotnicze zapewnia Port Lotniczy im. Władysława Reymonta,
zlokalizowany w centralnym mieście regionu – Łodzi.
16
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20.10.2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sieci autostrad i dróg ekspresowych (Dz.U. Nr 187 poz. 1446 z 2009 r.) 17
GDDKiA, www.gddkia.gov.pl
19
W ramach trwającej rewizji TEN-T (projekt Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady
KOM(2011)650 w sprawie unijnych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci
transportowej) w województwie łódzkim uwzględniono dwie platformy multimodalne:
w sieci bazowej Łódź (platforma oparta na terminalu multimodalnym Łódź Olechów, Porcie
Lotniczym im. W. Reymonta z funkcją cargo oraz terenach dużej koncentracji parków
magazynowych)
w sieci kompleksowej Stryków (platforma oparta na stacji przeładunkowej Stryków oraz
terenach dużej koncentracji parków magazynowych).
Ponadto funkcjonują terminale multimodalne poza siecią TEN-T – Kutno i Radomsko, a ofertę
województwa w tym zakresie wzbogaci ponowne uruchomienie niefunkcjonujących obecnie terminali
Piotrków Trybunalski i Krzewie k. Kutna.
1.2.2. Demografia
Liczba ludności województwa na koniec 2011 roku wynosiła 2 533 681 osób, co lokowało region na 6
miejscu w Polsce. Obecnie największą liczbę mieszkańców w województwie łódzkim odnotowano
w Łodzi ok. 725 tys., co stanowiło ponad 28% ludności zamieszkującej województwo. Kolejne miejsca
pod względem liczby ludności zajmują powiaty: zgierski (6,5% ), tomaszowski (4,8%), sieradzki (4,8%)
oraz pabianicki ( 4,8%)18
. Obszar wiejski zamieszkuje 918 tys. osób, co stanowi 36% ludności ogółem.
Region charakteryzuje się wyższym niż przeciętnie w Polsce wskaźnikiem aktywności zawodowej
i niższą niż przeciętna stopą bezrobocia. Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw
w województwie łódzkim w 2011 r. ukształtowało się na poziomie wyższym niż przed rokiem o 5,0%
i wyniosło 325,9 tys. osób. Wzrost przeciętnej liczby zatrudnionych wystąpił we wszystkich sekcjach
sektora przedsiębiorstw.
Tabela 1. Podstawowe wskaźniki aktywności ekonomicznej ludności województwa łódzkiego
2005 2008 2011 Polska
(2011 r.)
Współczynnik
aktywności
zawodowej
54,3% 55,7% 57,5% 56,1%
Wskaźnik
zatrudnienia 45,3% 52,3% 52,1% 50,8%
Stopa bezrobocia
wg BAEL 16,7% 6,0% 9,3% 9,7%
Źródło: Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa łódzkiego 2011r. s.21, Urząd Statystyczny w Łodzi, 2012 r.
Województwo łódzkie w końcu 2011 r. zamieszkiwało 354 511 osób w wieku przedprodukcyjnym (tj.
w przedziale wieku 0 – 17 lat). Osoby z tej grupy wieku stanowiły 13% ludności województwa i jest to
jedna z niższych wartości pośśród innych województw. Ludność w wieku produkcyjnym stanowiła
66,6% populacji województwa (63,8% w 2010 r.). Osób w wieku poprodukcyjnym było 491 488, co
stanowiło 19% ludności. Województwo łódzkie uplasowało się na 11 miejscu pośród innych
województw pod względem udziału w populacji osób w wieku produkcyjnym.
Odnosząc się do ogólnej liczby osób pracujących w Polsce, osoby zatrudnione w województwie
łódzkim stanowią ok. 7% ogółu. Sekcje z największą liczbą pracujących osób to:
Przemysł i przetwórstwo przemysłowe (43% w 2011 r.);
Handel, naprawa pojazdów samochodowych (15% w 2011 r..);
Edukacja (7,3% w 2011 r.).
W regionie utrzymuje się trend spadkowy w zakresie liczby ludności, spowodowany głównie ujemnym
przyrostem naturalnym. Wg najnowszych prognoz demograficznych Głównego Urzędu Statystycznego
18
GUS, BDL, odsłona z 01.02.2013 r. liczba ludności wg faktycznego miejsca zamieszkania
20
na lata 2008-2035 w roku 2030 region będzie zamieszkiwało 2 274 636 osób, czyli o ok. 260 tys. osób
mniej niż w 2011 r. W województwie występuje ujemny przyrost naturalny, a także ujemne saldo
migracji.
Tabela 2. Wybrane wskaźniki dotyczące ludności
2005 2008 2011 Polska
(2011 r.)
Przyrost naturalny na
1000 ludności -3,21 -2,05 -2,47 0,34
Saldo migracji
(wewnętrznych
i zagranicznych na
pobyt stały) na 1000
ludności
-0,59 -0,62 -0,77 -0,11
Źródło: Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa łódzkiego 2011r. s.21 i s.90, Urząd Statystyczny w Łodzi, 2012r.
1.2.3. Zasoby kapitału ludzkiego
Kapitał ludzki województwa jest oceniany bardzo wysoko. Na wysoką lokatę składają się dobre
zaplecze badawczo-naukowe reprezentowane przez silne w skali kraju uczelnie wyższe, a także
instytuty naukowo-badawcze oraz silna kadra akademicka uczelni technicznych i w takich dziedzinach
jak medycyna (ponad 20% nauczycieli akademickich, przy średniej dla kraju na poziomie 10%) oraz
kierunki artystyczne (prawie 8% nauczycieli przy średniej dla kraju na poziomie ok. 4%).19
Głównym
ośrodkiem akademickim jest Łódź. Wśród łódzkich uczelni znajdują się: uniwersytet, dwie wyższe
szkoły techniczne, pięć ekonomicznych, uniwersytet medyczny oraz cztery szkoły artystyczne.
Największe i najważniejsze uczelnie na terenie Łodzi to Uniwersytet Medyczny, Uniwersytet Łódzki
i Politechnika Łódzka, poza Łodzią silnymi w skali regionu ośrodkami akademickimi jest Piotrków
Trybunalski oraz podregion skierniewicki. W roku 2011 w Łodzi studiowało w sumie 95 417, a dyplom
szkoły wyższej uzyskało 25 878 osób. Największa liczba osób studiowała kierunki ekonomiczno-
administracyjne, takie jak finanse i księgowość czy zarządzanie (ok. 6250 absolwentów w 2011 r.),
czyli 25 % wszystkich absolwentów z Łodzi. Następnie do najpopularniejszych kierunków należała
pedagogika (18 % wszystkich łódzkich absolwentów) oraz kierunki medyczne. Liczba absolwentów
kierunków inżynieryjno-technicznych w Łodzi wyniosła w 2011 r. 1418. Od kilku lat obserwowane jest
coraz większe zainteresowanie studiami technicznymi (dla porównania w 2005 r. dyplom na
kierunkach inżynieryjno-technicznych otrzymało 756 absolwentów). Pod względem liczby uczestników
studiów doktoranckich województwo zajmuje 6 miejsce w skali kraju. W okresie 2007-2009 widoczny
był wzrost liczby uczestników studiów w dziedzinie nauk technicznych, chemicznych oraz
medycznych20
. Jednocześnie istotnym problemem w skali województwa jest brak dobrze
wykształconych techników i rzemieślników oraz mało elastyczne programy nauczania,
niedostosowane do potrzeb rynku pracy. Stąd niezbędne jest zacieśnienie współpracy uczelni i szkół
z przedsiębiorcami w zakresie doboru kierunków i ustalania programów nauczania, a także organizacji
praktyk i staży. Ponadto niezbędne jest uwzględnienie w programach nauczania elementów, które
będą kształtowały wśród uczniów postawy kreatywne i proinnowacyjne, a także zachęcały do
podejmowania i realizacji własnych pomysłów i podejmowania ryzyka w prowadzeniu działalności
gospodarczej.
19
GUS, BDL, odsłona z 22 stycznia 2013 r. 20
Kapitał ludzki województwa łódzkiego, badania wykonane przez Hays Polska, Outsourcing&more, lipiec / sierpień 2012 r.
21
1.2.4. Wyposażenie techniczne jednostek naukowych i badawczych
Sferę badawczo-rozwojową charakteryzują niedostateczne nakłady na maszyny i urządzenia
techniczne. Naukowcy korzystają ze starej, zużytej aparatury (wskaźnik zużycia aparatury, będący
stosunkiem procentowym wartości zużycia do wartości brutto środków trwałych wzrósł
w województwie łódzkim w latach 2007-2010 z wartości 76,7% do 81,7%)21
, co ogranicza możliwość
prowadzenia badań naukowych na poziomie zbliżonym do naukowców z bardziej zaawansowanych
technologicznie państw. Mimo problemów z wyposażeniem w nowoczesną aparaturę łódzkie ośrodki
naukowe wyróżniają się w Polsce i są zauważalne na świecie ze względu na zaawansowane badania
w zakresie m.in. biologii, chemii, fizyki i technologii polimerów oraz ich wykorzystania do produkcji
tworzyw sztucznych i włókien syntetycznych. Region predestynuje do miana bioregionu, ze względu
na szczególnie prężnie rozwijającą się branżę biotechnologii. Należy zauważyć, iż aktualnie
w województwie są realizowane 93 inwestycje w obszarze nauki i szkolnictwa wyższego o wartości
1 314 310 225,08 zł22
, część z nich dotyczy doposażenia i unowocześnienia infrastruktury naukowo
-badawczej, co w przyszłości może podnieść jakość prowadzonych badań.
1.2.5. Działalność innowacyjna przedsiębiorstw
W Polsce istnieje znaczne zróżnicowanie międzyregionalne i wewnątrzregionalne działalności
innowacyjnej przedsiębiorstw. Różnica pomiędzy najwyższą a najniższą wartością odsetka
innowacyjnych przedsiębiorstw przemysłowych w województwach wynosi 9,9 %, natomiast dla
przedsiębiorstw z sektora usług – 7,6 %. Dystans ten jest wyższy niż w poprzednim badanym okresie
(2008-2010), kiedy to różnica w poziomie innowacyjności między województwami zarówno wśród
przedsiębiorstw przemysłowych, jak i z sektora usług wyniosła ok. 7%. Patrząc z perspektywy
województw, relatywnie najwięcej aktywnych innowacyjnie i innowacyjnych przedsiębiorstw
przemysłowych występowało w latach 2009-2011 w województwie podkarpackim (odpowiednio 22,2%
i 21%), natomiast przedsiębiorstw z sektora usług – w województwie mazowieckim (16,3% i 15,6%).
W województwie łódzkim poniżej 10% przedsiębiorstw prowadzi działalność innowacyjną
(przedsiębiorstwa przemysłowe innowacyjne – 11,1%, przedsiębiorstwa usługowe innowacyjne –
8,5%).
Rysunek 4. Przedsiębiorstwa innowacyjne w przemyśle w latach 2009-2011
Źródło: Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w latach 2009-2011, GUS, publikacja z dnia 5.12.2012
Źródło: Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w latach 2009-2011, GUS, publikacja z dnia 5.12.2012
21
Nauka i technika w 2010 r. GUS, 2012 r. 22
Mapa inwestycji w obszarze nauki i szkolnictwa wyższego, strona internetowa Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego:
http://www.nauka.gov.pl/ministerstwo/inwestycje-w-obszarze-nauki-i-szkolnictwa-wyzszego/
0
5
10
15
20
25 %
22
Rysunek 5. Przedsiębiorstwa innowacyjne z sektora usług w latach 2009-2011
Źródło: Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w latach 2009-2011, GUS, publikacja z dnia 5.12.2012
Spośród przedsiębiorstw przemysłowych innowacyjnych większość stanowią przedsiębiorstwa duże
(ok. 61%), średnich jest ok. 25%, małych jest ok. 5%. Mała aktywność innowacyjna przedsiębiorstw
dotyczy przede wszystkim innowacji produktowych, procesowych, organizacyjnych (trochę więcej
przedsiębiorstw wprowadziło innowacje marketingowe)23
.
W 2011 r. nakłady przypadające na jedno przedsiębiorstwo przemysłowe, które wydatkowało środki
finansowe na działalność innowacyjną wyniosły średnio dla kraju 5 167,8 tys. PLN, a na jedno
przedsiębiorstwo z sektora usług – 5 004,1 tys. PLN.
Rysunek 6. Przedsiębiorstwa, które poniosły nakłady na działalność innowacyjną
Źródło: GUS, BDL, odsłona z dnia 22 stycznia 2013 r.
Województwo łódzkie wypada w takim ujęciu korzystnie, bowiem nakłady przypadające na jedno
przedsiębiorstwo przemysłowe wyniosły 8681,3 tys. PLN i były najwyższe w kraju, a na jedno
przedsiębiorstwo z sektora usług – 748,8 tys. PLN (wzrost w stosunku do poprzedniego okresu 2008-
2010 kiedy to nakłady na działalność innowacyjną przedsiębiorstw z sektora usług wyniosły 569,6 tys.
PLN).
23
Innowacje marketingowe wprowadziło ok. 10% przedsiębiorstw przemysłowych regionu łódzkiego (3 miejsce w skali kraju) oraz 6,5% przedsiębiorstw z sektora usług (10 miejsce w skali kraju), Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w latach 2009-
2011, GUS, publikacja z dnia 5.12.2012
0
2
4
6
8
10
12
14
2008 2009 2010 2011
Przedsiębiorstwa z sektora usług
Polska
WojewództwoŁódzkie
%
0
5
10
15
20
25
30
35
2007 2008 2009 2010 2011
Przedsiębiorstwa przemysłowe
Polska
WojewództwoŁódzkie
%
0
2
4
6
8
10
12
14
16
%
23
Tabela 3. Nakłady na działalność innowacyjną przedsiębiorstw województwa łódzkiego w 2011 r.
Nakłady ogółem
Nakłady na
działalność B+R w
nakładach ogółem
Nakłady inwestycyjne24
w nakładach ogółem
Przedsiębiorstwa przemysłowe
2 300,5 mln PLN 166,4 mln PLN
(7%) 1 858,5 mln PLN
(80%)
Przedsiębiorstwa z sektora usług
65,9 mln PLN 9,7 mln PLN
(14%)
44,4 mln PLN ( 68%)
Źródło: GUS, BDL, odsłona z dnia 22 stycznia 2013 r.
Najwięcej środków wydatkowano na nakłady inwestycyjne takie jak zakup maszyn i urządzeń
technicznych, środków transportowych, narzędzi, przyrządów, ruchomości i wyposażenia, natomiast
najmniej – na szkolenie personelu związane z działalnością innowacyjną i zakup wiedzy ze źródeł
zewnętrznych.
Publiczne wsparcie dla działalności innowacyjnej może pochodzić od instytucji krajowych (w tym od
jednostek szczebla lokalnego i jednostek szczebla centralnego) oraz z Unii Europejskiej (w tym z VII
Programu Ramowego Badań i Rozwoju Technologicznego Unii Europejskiej). W latach 2009 – 2011
publiczne wsparcie na działalność innowacyjną otrzymało 25,6% innowacyjnych przedsiębiorstw
przemysłowych. Innowacyjnych przedsiębiorstw z sektora usług w regionie, które otrzymały publiczne
wsparcie było 33,9%. Najwięcej przedsiębiorstw przemysłowych pozyskało środki z programów na
wsparcie inwestycji i prace B+R, natomiast w przypadku przedsiębiorstw z sektora usług na wsparcie
działalności B+R.
Udział przychodów ze sprzedaży produktów nowych lub istotnie ulepszonych w przychodach ze
sprzedaży ogółem w przedsiębiorstwach przemysłowych wyniósł 4,3% (spadek, wobec 6,7% w roku
2010 r.), natomiast dla przedsiębiorstw usługowych 2,4% (wzrost, wobec 1,1% w 2010 r.).
Rysunek 7. Przychody ze sprzedaży produktów nowych lub istotnie ulepszonych w przedsiębiorstwach przemysłowych (z lewej) i z sektora usług (z prawej) w 2011 r.
24
budynki i budowle oraz grunty, maszyny i urządzenia techniczne
32,1
15,7
10,5
7,6
6,7
6,4
6,1
5,9
5,8
5,6
4,9
4,7
4,4
4,3
3,6
3,5
0,0 20,0 40,0
Pomorskie
Wielkopolskie
Podkarpackie
Małopolskie
Warmińsko-mazurskie
Kujawsko-pomorskie
Śląskie
Dolnośląskie
Opolskie
Mazowieckie
Zachodniopomorskie
Świętokrzyskie
Podlaskie
Łódzkie
Lubelskie
Lubuskie
przedsiębiorstwa przemysłowe
18,7
4,5
4,4
4,1
2,4
1,8
1,6
1,1
0,9
0,9
0,7
0,6
0,5
0,5
0,3
0,2
0,0 10,0 20,0
Lubelskie
Mazowieckie
Dolnośląskie
Podkarpackie
Łódzkie
Śląskie
Pomorskie
Wielkopolskie
Małopolskie
Świętokrzyskie
Lubuskie
Warmińsko-mazurskie
Zachodniopomorskie
Podlaskie
Opolskie
Kujawsko-pomorskie
przedsiębiorstwa usługowe
Źródło: Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w latach 2009-2011, GUS, publikacja z dnia 5.12.2012
24
Przedsiębiorstwa przede wszystkim wprowadzają innowacje, które mają na celu modernizację
istniejących procesów produkcyjnych oraz zwiększenie wydajności. Liczba środków automatyzacji
procesów produkcyjnych takich jak nowe linie produkcyjne sterowane automatycznie, roboty
i manipulatory przemysłowe, komputery do sterowania i regulacji procesami technologicznymi wzrosła
w przypadku niektórych środków w stosunku do 2007 r. nawet o prawie 200%.25
Prace badawczo-rozwojowe są prowadzone w przedsiębiorstwach w bardzo ograniczonym zakresie
i dotyczy to z reguły największych przedsiębiorstw dysponujących znacznymi środkami finansowymi.
Przedsiębiorstwa wykorzystują przede wszystkim własne zasoby badawczo-rozwojowe, ewentualnie
korzystają z pomocy indywidualnych pracowników naukowych. Ponad połowa przedsiębiorstw nie
widzi potrzeby prowadzenia badań, a do najczęściej wybieranej metody transferu technologii należy
zakup gotowej technologii. Ważnym elementem w procesie innowacyjnym jest odpowiednia ochrona
nowych produktów i technologii. Polscy przedsiębiorcy rzadko starają się o uzyskanie patentów na
swoje wynalazki, w ostatnim czasie nieco częściej korzystają z formy ochrony własności przemysłowej
w postaci wzorów użytkowych.
Rysunek 8. Zgłoszenia wynalazków i udzielone patenty w 2011 r.
Źródło: GUS, BDL, odsłona z dnia 22 stycznia 2013 r.
Według danych Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej liczba zgłoszeń patentowych
w województwie łódzkim sukcesywnie wzrasta.
Województwo Łódzkie pozostaje aktywne w zakresie ochrony własności intelektualnej także na tle
innych województw. Z 339 zgłoszeniami patentowymi i na wzory użytkowe w 2011 r. zajęło 6 pozycję
w kraju, jeśli chodzi o liczbę udzielonych patentów i wzorów użytkowych była to nawet 5 pozycja
w kraju.
Rysunek 9. Liczba zgłoszeń patentowych i udzielonych patentów w Województwie Łódzkim w latach 2007-2010
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, BDL, odsłona z 25.01.2013
25
Obliczenia własne na podstawie danych GUS
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
zgłoszone patenty
udzielone patenty
25
Jednak większość zgłoszeń patentowych i na wzory użytkowe jest dokonywana przez jednostki PAN,
instytuty naukowe oraz szkoły wyższe (w 2011 r. – największej liczby zgłoszeń wynalazków i na wzory
użytkowe w województwie łódzkim dokonała Politechnika Łódzka - 65 zgłoszeń). W latach 2008-2010
1% przedsiębiorstw przemysłowych i 1,8% przedsiębiorstw z sektora usług uzyskało patent. Wśród
potencjalnych trudności jakie występują w związku z prowadzeniem działalności innowacyjnej
i komercjalizowaniem nowych rozwiązań technologicznych przedsiębiorcy wskazywali najczęściej na
brak środków finansowych, brak odpowiednich kompetencji i wiedzy np. w zakresie oferty ośrodków
naukowych.
1.2.6. Społeczeństwo informacyjne
W makroregionie centralnym, do którego należy województwo łódzkie 68,2% gospodarstw domowych
posiada dostęp do szerokopasmowego Internetu26
. Odsetek osób, które nigdy nie korzystały
z komputera zmniejszył się na przestrzeni lat 2007-2010 o 22% i wynosi w makroregionie centralnym
33%.27
Z badania potencjału innowacyjnego województwa łódzkiego w zakresie ICT wykonanego
w ramach projektu „Kapitał Innowacji 2009. Aktualizacja Regionalnej Strategii Innowacji
w województwie łódzkim” realizowanego przez Wydział ds. Społeczeństwa Informacyjnego Urzędu
Marszałkowskiego Województwa Łódzkiego wynika, iż roczne tempo wzrostu użytkowników
(w odniesieniu do całej populacji województwa) korzystających z Internetu wynosi ok. 3%. Najszybszy
przyrost można zaobserwować wśród osób starszych (osoby powyżej 50 roku życia) oraz nisko
wykształconych, choć nadal ponad połowa osób powyżej 50 roku życia nie korzysta z Internetu,
a wśród osób jeszcze starszych (powyżej 60-go roku życia) odsetek ten sięga 80%.
Osoby, które najdłużej korzystają z Internetu to przede wszystkim młodzież ucząca się i osoby dobrze
wykształcone (90%). Wśród osób z wykształceniem podstawowym (z wyłączeniem osób uczących się)
i zawodowym niemal 70% z nich nie używa Internetu. Zróżnicowanie występuje także pomiędzy
obszarami miejskimi i wiejskimi na korzyść tych pierwszych. W przypadku obszarów wiejskich odsetek
nieużywających Internetu jest największy i sięga 60%. Główne przeszkody w zakresie
upowszechniania technologii ICT wśród społeczeństwa to przede bariery miękkie – mentalne
i kompetencyjne.
Ponad 90% przedsiębiorstw w regionie wykorzystuje technologie ICT. Przedsiębiorcy najczęściej
wykorzystują usługi teleinformatyczne do obsługi klientów przedsiębiorstwa (70,9%) oraz realizacji
działań handlowych (50%), ponadto znacząca część przedsiębiorców używa Internetu i komputera
w takich obszarach działalności jak współpraca z urzędami (48%), finanse i aktualności prawne
(47,2%), zarządzanie zasobami ludzkimi (45,3%), promocja i marketing (42,9%). Bardzo rzadko usługi
teleinformatyczne są stosowane w zarządzaniu produkcją (tylko, w co czternastym przedsiębiorstwie).
Przedsiębiorcy w województwie łódzkim w niewielkim stopniu wykorzystują bardziej zaawansowane
usługi teleinformatyczne jak np. dedykowane oprogramowanie specjalistyczne. Posiadanie strony
internetowej lub sklepu internetowego nadal nie jest powszechne, choć większość przedsiębiorców
deklaruje chęć ich założenia.
Poziom wyposażenia szkolnictwa w narzędzia i technologie ICT jest bardzo zróżnicowany. Szkoły
można pod tym względem podzielić na dwie grupy:
1. Stosunkowo dobrze wyposażone szkoły wyższe.
2. Słabo wyposażone szkoły podstawowe, gimnazjalne, średnie.
Szkoły wyższe są stosunkowo dobrze wyposażone w narzędzia i technologie ICT jednak widoczne
jest zróżnicowanie w zależności od typu uczelni, jak i wydziału. Często też posiadane zasoby ICT są
przestarzałe. Z powodu braku środków finansowych występują trudności z zakupem nowych
urządzeń. Dlatego studenci kończący edukację nie są dobrze przygotowani do pracy tj. wyposażeni
w odpowiednie kompetencje praktyczne korespondujące z wymaganiami rynku pracy.
26
Wykorzystanie technologii informacyjno-(tele)komunikacyjnych w przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych w 2012 r., GUS, publikacja z dnia 31-12-2012 27
Społeczeństwo informacyjne w liczbach, Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, 2012 r.
26
Wśród problemów związanych z zastosowaniem technologii ICT na uczelniach wyższych występują
bariery kompetencyjne niektórych pracowników uczelni, słaby przepływ informacji o możliwościach,
jakie dają nowoczesne technologie spowodowany brakiem odpowiedniej akcji informacyjnej ze strony
osób odpowiedzialnych za wdrażanie nowych rozwiązań na uczelni z jednej strony, zaś z drugiej
strony brakiem drożnych pod względem technicznym kanałów komunikacji między wydziałami lub
w ramach wydziału. Uczelnie wyższe mogłyby częściej sięgać po dotacje unijne jednak
skomplikowany i długi system aplikacyjny, brak wystarczającej liczby osób na uczelni oddelegowanych
do ww. zadań, a także trudność z zapewnieniem wkładu własnego sprawiają, iż możliwość ta nie
zawsze jest w pełni wykorzystywana.
Szkoły podstawowe, gimnazjalne i średnie znajdują się w znacznie gorszym stanie pod względem
wyposażenia w narzędzia i technologie ICT niż uczelnie wyższe. Pod względem wyposażenia
w pomoce naukowe takie jak komputery, tablice multimedialne sytuacja nie jest zadowalająca.
Na jedną placówkę edukacyjną przypada średnio 26 komputerów stacjonarnych i 3 komputery
przenośne. Uczniowie mają bardzo ograniczony dostęp do komputerów podczas zajęć (średnio 1
komputer przypada na dwóch uczniów) i znikomy w czasie wolnym. Różnego rodzaju sprzęt
multimedialny posiada około 22% badanych jednostek. Średnio, na jedną szkołę, przypadają 2,2
rzutników multimedialnych, 3,6 odtwarzaczy DVD i 4,6 telewizorów. W kontaktach pomiędzy szkołami
a rodzicami jest wykorzystywana przede wszystkim tradycyjna forma komunikacji, jaką jest telefon,
jedynie nieznaczny odsetek badanych szkół wykorzystuje Internet.
Podobnie niski poziom kompetencji w zakresie wykorzystania technologii ICT występuje
w administracji publicznej. 83% urzędów korzysta z dostępu do szerokopasmowej sieci internetowej,
a także w większości dysponują podstawowymi narzędziami teleinformatycznymi (wewnętrzna sieć
komputerowa, własny serwer, oprogramowanie specjalistyczne), jednak najczęściej kontaktują się
z interesariuszami osobiście, telefonicznie, mailowo i za pomocą tradycyjnej poczty. Formularze online
oraz komunikatory internetowe nie są wykorzystywane. Dwie trzecie badanych urzędów nie korzysta
z systemu elektronicznego obiegu dokumentów (EOD). Prawie 89% systemów wykorzystywanych
przez urzędy nie jest częścią szerszego systemu wykorzystywanego wspólnie przez większą liczbę
podmiotów. Wg połowy badanych urzędników inwestycje teleinformatyczne wiążą się ze wzrostem
liczby procedur w urzędzie oraz zwiększeniem ilości pracy do wykonania. Wpływ na powyższą
sytuację ma prowadzony w większości urzędów podwójny obieg dokumentów tj. papierowy i
elektroniczny (86% urzędów wskazuje, że sytuacja taka występuje bardzo często i dotyczy ponad
połowy spraw).28
W regionie łódzkim jest aktualnie realizowany projekt (okres realizacji: lipiec 2009 – marzec 2013
roku), który ma podnieść jakość usług świadczonych przez administrację publiczną pn. Metropolitalna
Sieć Szerokopasmowego Dostępu do Internetu - MSSDI" (2009 – 2010). Wśród innych, ważnych
projektów z punktu widzenia rozwoju społeczeństwa informacyjnego znalazły się „Infrastruktura
regionalnego systemu informacji przestrzennej województwa łódzkiego”, „Regionalnego Systemu
Informacji Medycznej”, a także rozpoczęto wdrażanie projektu e-usług publicznych Województwa
Łódzkiego „Wrota Regionu”.
1.2.7. Współpraca w zakresie działalności innowacyjnej
Współpraca pomiędzy przedsiębiorcami, a ośrodkami naukowymi, dostawcami, uczelniami, firmami
konsultingowymi umożliwia dostęp do szerszej wiedzy i do nowych technologii oraz sprzyja wymianie
wiedzy i doświadczeń. Pozwala także na obniżenie kosztów i ryzyka prowadzonej działalności
gospodarczej. Współpraca może przybierać różne formy, do najczęściej występujących można
zaliczyć umowy partnerskie, alianse i joint ventures z podmiotami zewnętrznymi lub nabycie wiedzy
w drodze umowy na prowadzenie prac B+R, czy zakup licencji. Zarówno w przedsiębiorstwach
przemysłowych jak i z sektora usług głównym partnerem we współpracy w zakresie działalności
28
Badanie potencjału innowacyjnego województwa łódzkiego w zakresie ICT – identyfikacja luk kompetencyjnych. Raport z badania, Stowarzyszenie "Miasta w Internecie", Społeczeństwo informacyjne w liczbach, MAC, Departament Społeczeństwa
Informacyjnego, Warszawa 2012 r.
27
innowacyjnej byli dostawcy wyposażenia, materiałów, komponentów i oprogramowania. Wśród
wszystkich przedsiębiorstw w regionie jedną z wyżej wymienionych form współpracy podejmowało
4,4% przedsiębiorstw przemysłowych i 3,1% przedsiębiorstw z sektora usług29
. Sytuacja wygląda
inaczej wśród przedsiębiorstw, które są aktywne innowacyjnie. Współpracę w ramach działalności
innowacyjnej w latach 2009-2011 prowadziło 37,8% aktywnych innowacyjnie przedsiębiorstw
przemysłowych i 36,4% przedsiębiorstw z sektora usług. Liczba przedsiębiorstw współpracujących
w ramach działalności innowacyjnej wzrosła w stosunku do lat 2008-2010. Współpraca dotyczyła
jednak przede wszystkim dużych przedsiębiorstw.30
W ramach inicjatyw klastrowych współpracowało 0,3% przedsiębiorstw (7,4% wśród przedsiębiorstw
przemysłowych współpracujących w ramach działalności innowacyjnej, oraz 9,1% przedsiębiorstw z
sektora usług współpracujących w ramach działalności innowacyjnej).31
Rysunek 10. Przedsiębiorstwa, które współpracowały w zakresie działalności innowacyjnej w ramach inicjatywy klastrowej według województw w latach 2009-2011
Źródło: Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w latach 2009-2011, GUS, 05.12.2012 r.
Ta forma kooperacji nie jest popularna mimo istniejących w regionie sprzyjających warunków do
rozwoju, co wynika z niedostatecznej znajomości problematyki i znaczenia klastrów wśród lokalnych
samorządów, ich niewystarczającej promocji, a także z powodu braku świadomości wśród
przedsiębiorców jakie korzyści można odnieść z takiej formy kooperacji. Aktualnie większość klastrów
jest we wczesnej fazie rozwoju na etapie tzw. inicjatywy klastrowej.
W województwie łódzkim odnotowano istnienie 10 inicjatyw klastrowych, z czego większość jest
zlokalizowana w Łodzi, poza tym jedną inicjatywę klastrową zidentyfikowano w Skierniewicach
(Łódzko-Mazowiecki Klaster Owocowo-Warzywny), kolejną w Kutnie (Kutnowski Klaster
Technologiczny) i jedną w powiecie opoczyńskim (Klaster Centralnego Okręgu Przemysłowego).
Inicjatywy klastrowe działają w branżach uznanych za kluczowe w regionie (branża włókiennicza,
spożywcza, budownicza, czy energetyczna)
29
Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w latach 2008-2010, GUS, 2012 r. 30
Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w latach 2009-2011, GUS, 05.12.2012 r. 31
Ibidem
-
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
Przedsiębiorstwa z sektora usług
Przedsiębiorstwa przemysłowe
28
Rysunek 11. Inicjatywy klastrowe w województwie łódzkim
Źródło: Opracowanie własne.
Pierwsze klastry w województwie łódzkim powstały na przełomie 2007 i 2008 r. W tamtym okresie
m.in. przy udziale Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi związane zostały: Łódzko Mazowiecki Klaster
Owocowo-Warzywny, Klaster Bioenergia dla Regionu, Klaster BioTechMed, Klaster Innowacji
Tekstylnych, Klaster Zaawansowanych Technologii Włókienniczo-Odzieżowych, MediaKlaster.
W kolejnym roku do grona inicjatyw klastrowych dołączyły również: Klaster Budownictwa Polski
Centralnej, Klaster Turystki Konnej oraz Klaster Tradycji i Smaku. Niestety rok 2010 okazał się
końcem funkcjonowania większości z w/w inicjatyw. Jako główny powód niepowodzenia podawano
brak środków na ich działalność. Dodatkowo mocnym problemem był brak odpowiedniego
przygotowania merytorycznego w zakresie clusteringu ze strony liderów poszczególnych inicjatyw.
W 2011 r. zauważyć można było ponowną intensyfikację działań zmierzających do utworzenia
w regionie łódzkim klastrów. Nowa pula środków w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna
Gospodarka zmobilizowała do działania środowiska skupione w ramach branż: włókienniczej,
maszynowej czy biotechnologicznej i farmaceutycznej. Efektem było podpisanie listów intencyjnych
w ramach: Klastara Innowacyjnego Przemysłu i Mody, Klastra InnoBioBiz, Kutnowskiego Klastra
Technologicznego oraz Klastra Innowacyjnych Nawierzchni Sportowych i Rekreacyjnych VERDE.
Dodatkowo w 2012 r. zawiązane zostały trzy kolejne inicjatywy: Klaster Gospodarki Odpadami
i Recyklingu, ICT Klaster Polska Centralna oraz Klaster Centralnego Okręgu Przemysłowego.
W przyszłości klastry mogłyby znacząco wpłynąć na dyfuzję innowacji, a także wspomóc proces
nawiązywania relacji pomiędzy sferą nauki, biznesu i władzami samorządowymi.
Współpraca przedsiębiorstw regionu łódzkiego z instytucjami sfery B+R ma bardzo ograniczony
zakres i intensywność. Współpraca ta ma miejsce głównie ze strony przedsiębiorstw średnich i dużych
oraz tych zlokalizowanych w ramach szeroko rozumianej metropolii łódzkiej. Wśród przedsiębiorstw
z mniejszych miejscowości i terenów wiejskich kontakty z jednostkami sfery B+R niemal nie
występują.
Dla przedsiębiorstw innowacyjnych regionu łódzkiego głównym źródłem informacji o innowacjach są
źródła wewnętrzne (38% przedsiębiorstw usługowych oraz 42% przedsiębiorstw przemysłowych),
29
w odniesieniu do źródeł zewnętrznych dominują te związane z relacjami rynkowymi tj. dostawcy,
odbiorcy oraz po części również konkurenci. Jednostki sfery B+R stanowią źródło informacji dla
niewielkiej grupy przedsiębiorstw innowacyjnych (dla ok. 4% przedsiębiorstw z sektora usług i ok. 10%
przedsiębiorstw przemysłowych).32
Wśród form współpracy realizowanych przez przedsiębiorstwa
oraz instytucje sfery B+R przeważają różne formy miękkich kontaktów obejmujących przede
wszystkim szkolenia i edukację.
Usługi wsparcia innowacyjności gospodarki i transferu technologii w województwie łódzkim świadczą
instytucje otoczenia biznesu. Ich struktura jest ilościowo dobrze rozwinięta na tle sytuacji
ogólnokrajowej. Do ośrodków zajmujących się stricte wspieraniem innowacyjności regionalnej
gospodarki należą:
1. Dwa parki technologiczne (Łódzki Regionalny Park Naukowo-Technologiczny, Bełchatowsko-
Kleszczowski Park Przemysłowo-Technologiczny).
2. Dwa inkubatory technologiczne (Łódzki Inkubator Technologiczny przy Łódzkim Regionalnym
Park Naukowo-Technologicznym, Inkubator Technologiczny przy Bełchatowsko
-Kleszczowskim Parku Przemysłowo-Technologicznym).
3. Cztery centra transferu technologii (Centrum Transferu Technologii Politechniki Łódzkiej,
Centrum Transferu Technologii Uniwersytetu Łódzkiego, Centrum Transferu Technologii
Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Ośrodek Rozwoju Innowacji Przedsiębiorstw w Łodzi).
4. Cztery preinkubatory i inkubatory akademickie (Inkubator Uniwersytetu Łódzkiego Centrum
Innowacji – Akcelerator Technologii w Łodzi, Inkubator Technologiczny ARTERION w Łodzi,
Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości – Społeczna Akademia Nauk w Łodzi, Akademicki
Inkubator Przedsiębiorczości – Uniwersytet Łódzki).
5. Cztery inkubatory przedsiębiorczości (Agencja Rozwoju Regionu Kutnowskiego, Poddębicki
Inkubator Przedsiębiorczości, Zelowski Inkubator Przedsiębiorczości, Kleszczowski Inkubator
Przedsiębiorczości).
Analizując dostępność usług ośrodków zestawiono liczbę mieszkańców w regionie z liczbą ośrodków
oraz liczbę przedsiębiorstw z liczbą ośrodków. Na jeden ośrodek niezależnie od typu przypada
przeciętnie 52,8 tys. mieszkańców województwa oraz 4761 przedsiębiorstw, co plasuje sytuację
województwa nieznacznie poniżej średniej krajowej.33
Wśród usług specjalistycznych oferowanych przez ośrodki innowacji w regionie łódzkim dominują
głównie usługi nakierowane na promocję innowacji oraz wsparcie doradcze i informacyjne istniejących
przedsiębiorstw związane z innowacjami w regionie, a w mniejszym zakresie na wsparcie finansowe
nowych przedsięwzięć innowacyjnych.
Słabością regionalnej infrastruktury otoczenia innowacyjnego biznesu jest ich duża koncentracja
w aglomeracji łódzkiej (na 16 ośrodków 10 działa w aglomeracji łódzkiej), podczas gdy zauważalny
jest brak ośrodków innowacji w miejscowościach z pewnym potencjałem akademickim
i przemysłowym (Skierniewice, Piotrków Trybunalski, Tomaszów Mazowiecki, Radomsko Sieradz,
Łowicz, Wieluń), jak i nadmierny indywidualizm i istniejąca konkurencja między instytucjami. Do innych
problemów należą mała skala działalności i słabe podstawy organizacyjno-finansowe instytucji,
niedostatek doświadczenia z zakresu transferu technologii, słabe kontakty z otoczeniem akademickim,
badawczym i biznesowym, a także słabe kontakty ponadregionalne i międzynarodowe. Szczególnie
uczelniane ośrodki CTT nie odpowiadają swym potencjałem pod względem zatrudnienia oraz profilu
działalności potencjałowi uczelni, które obsługują. Należy zwrócić uwagę na rosnący od 2012 r.
potencjał i zakres działalności Łódzkiego Regionalnego Parku Naukowo-Technologicznego w Łodzi,
co stawia ten ośrodek w roli lidera systemu transferu wysokich technologii (biotechnologie) w regionie
łódzkim. Działania regionalnej sfery ośrodków przedsiębiorczości i innowacji są słabo skoordynowane,
brak zwłaszcza koordynacji między aktywnością związaną z transferem technologii
i przedsiębiorczością, a wspieraniem przedsięwzięć innowacyjnych. Działania podejmowane
32
Na podstawie Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w latach 2008-2010, GUS, 2012 r. oraz badań terenowych przeprowadzonych wśród przedsiębiorców w regionie łódzkim 33
Ośrodki innowacji i przedsiębiorczości w Polsce. Raport 2012, PARP, 2012 r.
30
w zakresie transferu technologii są w niedostatecznym stopniu wspierane przez politykę w obszarze
innowacji i przedsiębiorczości, co w konsekwencji w niewystarczającym stopniu buduje obszar badań
i innowacji oraz transferu technologii w regionie, nie tworząc tzw. innowacyjnego środowiska
przedsiębiorczości, nie wspierając skutecznie budowania nowoczesnych zasobów pracy (kapitał
ludzki) oraz nie wspierając mechanizmów transferu wiedzy.
1.2.8. Analiza uwarunkowań zewnętrznych, wewnętrznych barier, negatywnych
i pozytywnych warunków komercjalizacji transferu technologii w regionie
Działalność innowacyjna rozwijana jest głównie drogą wewnętrzną w przedsiębiorstwie, przy
wykorzystaniu własnych zasobów, kompetencji i pomysłów. Dotyczy to przede wszystkim
przedsiębiorstw najmniejszych realizujących z reguły innowacje o niewielkiej skali i nowoczesności,
niewymagające szerszej współpracy z otoczeniem, często wykorzystując naśladownictwo, jako źródło
nowych rozwiązań. Natomiast niewielki odsetek przedsiębiorstw rozwija innowacje, poszukując źródeł
nowej wiedzy, usług na rzecz innowacji. Sytuacja ta ma miejsce głównie w przypadku przedsiębiorstw
większych (w tym dużych i średnich) i operujących w bardziej nowoczesnych sektorach działalności.
Z analiz wynika, iż w województwie łódzkim korzystanie z usług szeroko rozumianego transferu
technologii jest ograniczone i z drugiej strony bardzo zróżnicowane. W sposób systematyczny
i sformalizowany korzysta z tego rodzaju usług około 1000 podmiotów gospodarczych, co stanowi
około 1% wszystkich aktywnych przedsiębiorstw innowacyjnych. W tej grupie znajduje się 700-800
przedsiębiorstw aktywnie działających w dziedzinach określanych, jako zaawansowane
technologicznie lub przemysły kreatywne.34
W tej grupie są także nowe, małe przedsiębiorstwa
akademickie – nieliczne, szacowane łącznie na kilkadziesiąt podmiotów (według szacunków w ciągu
ostatnich 10 lat powstało w województwie łódzkim 50 akademickich przedsiębiorstw typu spin off,
z tego tylko dwa w sposób formalny), działające w dziedzinach wysoko zaawansowanych technologii,
związanych często z preferowanymi specjalizacjami regionu. To przede wszystkim te podmioty
zgłaszają zapotrzebowanie na rozwój nowoczesnych i wyspecjalizowanych usług transferowych
w regionie w postaci lepszego dostępu do baz danych o podmiotach i instytucjach – jako źródeł
innowacji, jak również partnerów do realizacji procesów innowacyjnych. Ważne znaczenie dla tych
przedsiębiorstw mają także kontakty o charakterze ponadregionalnym i międzynarodowym z uwagi na
specyfikę prowadzonej działalności, konieczność konkurowania innowacyjnymi produktami bądź
usługami na rynku.
Zdecydowana większość lokalnych przedsiębiorstw korzysta z usług transferowych w regionie
sporadycznie (i nieformalnie), lub takich usług w ogóle nie potrzebuje, często nie mając świadomości
(przekonania) o możliwościach, jakie daje współpraca zewnętrzna w dziedzinie innowacji. Ponadto,
często nie mają również wiedzy o istniejących rozwiązaniach instytucjonalnych i oferowanych
usługach w regionie. Ta grupa przedsiębiorstw, z reguły nieinnowacyjnych lub słabo innowacyjnych,
wymaga dostarczenia zasadniczo prostych usług w zakresie transferu technologii, takich jak
informacje o źródłach innowacji w regionie, o jednostkach (i ich ofercie) świadczących usługi
transferowe, a przede wszystkim przekonania o możliwościach i korzyściach ze współpracy
z otoczeniem w dziedzinie innowacji. Żadne z badanych nieinnowacyjnych przedsiębiorstw z sektora
MSP z województwa łódzkiego nie posiadało wiedzy o funkcjonowaniu wyspecjalizowanych ośrodków
innowacji (parki technologiczne, inkubatory technologiczne, centra transferu technologii).
Ponad połowa przedsiębiorstw ocenia, że region łódzki nie stanowi dla nich centrum innowacji
(dotyczy to w większym stopniu przedsiębiorstw spoza aglomeracji łódzkiej) pod względem źródeł
innowacji, potencjału i specjalizacji lokalnych partnerów, jak i jakości usług na rzecz innowacji. Jednak
w rzeczywistości jedynie nieznaczny odsetek przedsiębiorstw (poniżej 2% ogółu podmiotów) aktywnie
poszukuje (i znajduje) konieczne usługi poza regionem. Ta grupa przedsiębiorstw wymaga ułatwień
w kontaktach o charakterze ponadregionalnym i międzynarodowym.35
34
Na podstawie badań własnych przeprowadzonych przez prof. nadzw. dr hab. Edward Stawasza oraz dr Pawła Głodka 35
Ibidem
31
1.2.9. Siły motoryczne i bariery rozwoju innowacyjności oraz transferu technologii w regionie
Rozwój systemu transferu technologii w regionie łódzkim kształtuje się pod wpływem dwóch kategorii
cech o odmiennym kierunku oddziaływania, tj. sił motorycznych i barier. Ww. cechy zostały
zestawione w formie tabelarycznej i zaprezentowane poniżej.
Tabela 4. Siły motoryczne i bariery rozwoju innowacyjności oraz transferu technologii w regionie
Siły motoryczne Bariery
Czynniki strukturalne
Fundusze Europejskie w ramach okresu
programowania 2007-2013 tworzą nowe
możliwości finansowania przedsięwzięć
służących różnym formom rozwoju
gospodarczego, w tym rozwoju
przedsiębiorczości, innowacji, transferu
technologii, rozwoju ośrodków innowacji,
tworzenia usług proinnowacyjnych, edukacji,
szkoleń itp.
Przestawianie lokalnego biznesu na nowe
czynniki wzrostu bazujące na najnowszej
myśli technologicznej, wzroście wydatków na
know-how oraz rozwoju zasobów ludzkich
wynikające z wyczerpywania się
ekstensywnych możliwości rozwoju.
Zapowiedzi na nowy okres programowania
Unii Europejskiej (2014-2020), wskazują na
wzrost koncentracji środków finansowych na
badaniach naukowych, rozwoju
innowacyjności, transferze technologii
i komercjalizacji wiedzy.
Rozwój potencjału ośrodków innowacji
(Łódzkiego Regionalnego Parku Naukowo
-Technologicznego w Łodzi).
Niski poziom konsolidacji systemu transferu
technologii, oraz jego poszczególnych ogniw.
Niska elastyczność adaptacyjna uczelni
wyższych i pozostałych jednostek sfery B+R.
Niski poziom przygotowania organizacyjnego
uczelni wyższych do podejmowania się zadań
w zakresie transferu i komercjalizacji
technologii na poziomie posiadanego
potencjału wiedzy.
Niedostateczny potencjał i brak spójności
profilu ośrodków innowacji do obsługi
w zakresie transferu technologii do rozwoju
regionalnej gospodarki (specjalizacji
regionalnych i obszarów funkcjonalnych).
Niestabilność warunków funkcjonowania
powoduje, że ośrodki innowacji nie
wykształcają specjalistycznych kompetencji
m.in. w zakresie transferu technologii.
Koncentrują się raczej na świadczeniu
standardowych usług (szkolenia, pisanie
i nadzorowanie wniosków, przygotowywanie
konferencji itp.) i zdobywaniu bieżącego
finansowania.
Niedojrzały rynek nowych koncepcji
biznesowych, brak popytu lokalnego rynku na
innowacyjne produkty zawęża rynek usług
transferowych.
„Imitacyjny” (arbitrażowy) charakter
regionalnej przedsiębiorczości
ukierunkowanej na adaptację rozwiązań
sprawdzonych i zweryfikowanych w krajach
wyżej rozwiniętych i polegających na
komplementarnym imporcie komponentów,
wyposażenia, maszyn i urządzeń, dość
powszechnym kopiowaniu itp. - określa profil
rynku usług transferowych.
Mało miejsc i okazji do budowania
współpracy.
Czynniki systemowe
Zmiany ogólnosystemowe, rozwój Brak spójnej wizji kluczowych animatorów
32
przedsiębiorczości, napływ BIZ, przystąpienie
Polski do EU, co spowodowało zwiększenie
presji konkurencyjnej w gospodarce regionu,
istotnie zmieniając warunki funkcjonowania
lokalnego biznesu i wzmagając nacisk na
potrzebę zachowań innowacyjnych.
Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego
2020 kładzie nacisk na spójność gospodarczą
regionu poprzez m.in. rozwój sektora nauki i
badań oraz restrukturyzację technologiczną
gospodarki, oraz kształtowanie sieci
współpracy między wyższymi uczelniami,
instytucjami badawczymi i
przedsiębiorstwami.
życia gospodarczego, w jaki sposób
regionalna polityka innowacyjna może
przekładać się na rozwój społeczno
-gospodarczy, brak spójności
z poszczególnymi politykami rozwoju
obszarów funkcjonalnych w regionie
Uczelniana biurokracja oraz brak zrozumienia
dla zmian i poszukiwania nowych rozwiązań
organizacyjnych.
Nadmierna formalizacja mechanizmów
wsparcia, prowadząca do wydawania
środków zgodnie z procedurami, a nie
osiągania celów rozwojowych.
Czynniki świadomościowo-kulturowe
Wspieranie przedsiębiorczości akademickiej
daje szansę przełamania powszechnego
schematu myślenia, że próby komercyjne są
sprzeczne z zasadami pracy naukowej
i badawczej, a tym samym niewłaściwe dla
przedstawicieli środowiska naukowego.
Niski poziom zaufania społecznego oraz brak
partnerstwa we wzajemnych stosunkach
stwarza bariery dla współpracy
i podejmowania obopólnie korzystnych
przedsięwzięć w sferze gospodarczej
(w szczególności dotyczy to
mikroprzedsiębiorstw).
Niedostateczny poziom zaufania społecznego
stwarza bariery dla współpracy
i podejmowania przedsięwzięć w sferze
naukowej i badawczej.
Brak zaufania pomiędzy partnerami stwarza
poważne bariery dla współpracy
i podejmowania przedsięwzięć w sferze
nauka-gospodarka.
Brak zrozumienia potrzeby współpracy
z partnerami ze sfery gospodarczej wśród
kadry naukowo-badawczej.
Brak realnych korzyści dla przedsiębiorców ze
współpracy ze sferą nauki przy istniejącym
systemie badań.
Nierówność i brak tolerancji na rynku pracy,
również wśród pracowników naukowych
uczelni i jednostek B+R szczególnie
dotycząca kobiet i osób młodych.
Czynniki kompetencyjne
Umiędzynarodowienie działalności ośrodków
innowacji i udział w projektach
międzynarodowych, zwiększają wiedzę
o modelach, procesach i strategiach
związanych z transferem know-how
i technologii, budują umiejętności poruszania
się na rynkach międzynarodowych.
Wzrost doświadczenia i kompetencji
menedżerów i właścicieli polskich
Niedostatek specjalistów z zakresu całości
procesu komercjalizacji technologii.
Niedostatek praktycznej wiedzy
i doświadczeń z zakresu procesu
komercjalizacji technologii wśród aktorów
tego procesu – kadry badawczej, kadry
przedsiębiorstw (głównie MSP) oraz
jednostek instytucji otoczenia biznesu.
33
przedsiębiorstw w zakresie polityki
kształtowania nowego produktu, marketingu,
zarządzania finansami i zarządzania wiedzą.
Przedsiębiorstwa, administracja publiczna,
instytucje B+R, ośrodki innowacji – działają
we względnej izolacji, niewiele wiedzą
nawzajem o swojej ofercie i potrzebach
pozostałych stron.
Brak wiedzy w zakresie stosowania
sprawnych procedur w zakresie transferu
technologii.
Źródło: na podstawie własnych badań prof. dr hab. Edwarda Stawasza oraz dr Pawła Głodka prowadzonych w regionie oraz
dostępnej literatury
Przedstawiona analiza czynników związanych z obserwowanymi siłami motorycznymi oraz barierami
w systemie transferu technologii w regionie łódzkim wskazuje na przewagę barier nad siłami
motorycznymi i dotyczy wszystkich obszarów systemu.
1.2.10. Rola samorządu terytorialnego w rozwoju innowacyjności
Sprawne funkcjonowanie samorządu terytorialnego jest niezwykle ważne dla rozwoju
przedsiębiorczości i innowacyjności. Na podstawie wywiadów przeprowadzonych wśród
przedsiębiorców, przedstawicieli instytucji otoczenia biznesu oraz przedstawicieli sfery naukowej
można stwierdzić, iż wsparcie ze strony władz samorządowych wymaga poszerzenia zgodnie
z oczekiwaniami.
Do głównych problemów można zaliczyć:
Trudność z opracowaniem właściwych kryteriów oceny projektów innowacyjnych, tak, aby
realizowane były rzeczywiście projekty najbardziej innowacyjne (w tym projekty wysokiego
ryzyka), a także przynoszące największe korzyści dla gospodarki.
Nadmiernie rozbudowane procedury i biurokracja. Brakuje mechanizmów, które zachęcałyby
animatorów życia gospodarczego do większej otwartości na innowacyjne rozwiązania.
W odczuciu przedsiębiorców samorządy podejmują zbyt mało działań, które integrowałyby
różne środowiska wokół zagadnienia innowacyjności oraz kreowały dobre warunki do rozwoju
przedsiębiorczości. Prowadzone działania są rozproszone. Jest ograniczony poziom
współpracy na zasadach partnerskich.
W urzędach, zwłaszcza gminnych nie są powszechnie wykorzystywane nowoczesne systemy
do zarządzania – zarówno w sferze organizacyjnej jak i informatycznej.
Procedury związane z prawem zamówień publicznych często utrudniają wybór najlepszych
ekspertów i partnerów do realizacji wspólnych przedsięwzięć przez władze samorządowe.
Wśród pozytywnych sygnałów można natomiast wskazać rosnącą świadomość, szczególnie
najwyższych władz w regionie, na temat znaczenia rozwoju przedsiębiorczości i innowacyjności.
Niektóre gminy prowadzą aktywne działania na rzecz uzbrajania terenów pod inwestycje, remontów
miejsc handlowych jak np. targowiska, obniżania podatków od nieruchomości. Pewne sukcesy
samorząd może zanotować na polu współpracy krajowej i międzynarodowej m.in. dzięki uczestnictwu
w projektach INTREGRISNET, INTERREG, podpisaniu porozumień o współpracy np. w zakresie
biotechnologii.
1.3. Kluczowe wnioski z oceny sytuacji w zakresie finansowania innowacji
Kapitał stanowi zasadniczy element rozwoju działalności innowacyjnej. Brak możliwości finansowania
innowacji przez firmy może stanowić jeden z poważniejszych problemów w rozwoju gospodarczym
regionu. W przypadku innowacji równie istotnym zagadnieniem mogącym stanowić poważną barierę
jest kwestia skłonności do podejmowania ryzyka i wykorzystywania zewnętrznych źródeł finansowania
działalności innowacyjnej. Aktualnie większość przedsiębiorstw finansuje działalność innowacyjną ze
środków własnych, stopniowo coraz większym zainteresowaniem cieszą się zewnętrzne metody
34
finansowania. W latach 2006-2008 w strukturze źródeł finansowania środki własne stanowiły 75%
wartości wszystkich wykorzystywanych źródeł. Tym samym zanotowano pięcioprocentowy spadek
wykorzystania tego źródła w stosunku do lat 2004-2006 przy jednoczesnym wzroście wykorzystania
funduszy zewnętrznych. Ponadto, znaczące różnice w tym zakresie można zaobserwować również
pomiędzy podmiotami należącymi do sektora publicznego i prywatnego. Mianowicie, przedsiębiorstwa
publiczne w dużo mniejszym stopniu angażują środki własne w celu finansowania działalności
innowacyjnej, aniżeli firmy prywatne - odpowiednio 47% i 83%.36
Województwo łódzkie znajduje się w czwórce regionów, w których przedsiębiorstwa charakteryzują się
najmniejszym wykorzystaniem własnych funduszy w finansowaniu działalności innowacyjnej.
Powyższe dane dowodzą jak duże znaczenie dla rozwoju przedsiębiorczości i innowacyjności
w województwie łódzkim odgrywają zewnętrzne źródła finansowania.
Wśród zewnętrznych źródeł finansowania dostępnych dla podmiotów z regionu łódzkiego wymienić
można, m.in.:
Regionalny Program Operacyjny
Program Operacyjny Kapitał Ludzki
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (POIŚ)
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich
Bon na innowacje
Pożyczka na innowacje
Programy Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz jego agend: Narodowego
Centrum Badań i Rozwoju oraz Narodowego Centrum Nauki
Inne.
Najchętniej wykorzystywanym źródłem finansowania były środki pochodzące z RPO WŁ. Do
najaktywniejszych w zakresie absorpcji tych funduszy należy zaliczyć miasto Łódź, powiat
poddębicki, bełchatowski, tomaszowski, kutnowski, zgierski oraz sieradzki. Największym
zainteresowaniem cieszy się Oś Priorytetowa III - Gospodarka, Innowacyjność, Przedsiębiorczość,
która jest głównym instrumentem w ramach RPO WŁ w zakresie rozwoju innowacyjności regionu
i podmiotów funkcjonujących na terenie województwa łódzkiego, wartość alokacji środków wyniosła
1,18 mld PLN). 37
Wartość alokacji dla komponentu regionalnego POKL w województwie łódzkim wynosi
2,25 mld PLN. Do tej pory podpisano 2760 umów na łączną wartość 1,94 mld PLN. W ramach
komponentu regionalnego PO KL szczególne znaczenie w kontekście rozwoju innowacyjności
przedsiębiorstw ma Działanie 8.2 - Transfer wiedzy. W ramach tego działania w regionie złożono 230
wniosków, z czego wsparcie w ramach tego działania otrzymało 46 projektów na łączną sumę 60 mln
PLN (ponad 95% alokacji).
Instytucje z województwa łódzkiego odpowiadają za 3,9% wszystkich umów podpisanych w ramach
POIG. Wartość tych projektów stanowi jednocześnie 3,76% łącznej wartości wszystkich
przedsięwzięć, które uzyskały dofinansowanie. 38
Tym samym region łódzki plasuje się na 9 miejscu
pod względem liczby podpisanych umów i na 8 pod względem łącznej wartości realizowanych
projektów. Szczegółowa analiza wdrażania Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka
pozwala stwierdzić, że według stanu na koniec grudnia 2012 roku. instytucje funkcjonujące na terenie
województwa łódzkiego zawarły 546 umów, których łączna wartość wynosi ponad 2,4 mld PLN.
Najbardziej aktywnymi pod względem absorpcji środków z PO IG są podmioty z terenów: miasta Łódź,
powiatu zgierskiego i powiatu kutnowskiego, a w dalszej kolejności również powiatu bełchatowskiego,
wieluńskiego, czy też skierniewickiego. W ramach POIG przedsiębiorcy stosunkowo często
wnioskowali o kredyt technologiczny (wysokość udzielonego dofinansowania wynosi blisko
36
Innowacyjność 2010 r. PARP, 2010 r. 37
Opracowane na podstawie: Informacje nt. wdrażania RPO WŁ 2007-2013 według stanu na 1 listopada 2012.r. 38
Opracowanie własne na podstawie: Lista beneficjentów Programu Innowacyjna Gospodarka – stan na 31 grudnia 2012 r.
35
82 mln PLN, co stanowi 11% wykorzystanej do tej pory alokacji), a także działania 4.1 i 4.2.
W przypadku działania 4.2 - Stymulowanie działalności B+R przedsiębiorstw oraz wsparcie w zakresie
wzornictwa przemysłowego, które wspiera zarówno rozwój działalności badawczo-rozwojowej
firmach, jak również opracowanie wzorów przemysłowych lub użytkowych i ich wdrożenie do produkcji
dofinansowanie w regionie łódzkim uzyskało 21 projektów, na kwotę ponad 90 mln PLN, natomiast
w przypadku działania 4.1 – Wsparcie i wdrożenie wyników prac B+R pomoc udzielono 21 projektom
o łącznej wartości ponad 311 mln PLN (z czego dofinansowanie UE stanowi około 43% tej kwoty).
Najmniejszym zainteresowaniem w ramach Priorytetu 4 cieszy się działanie 4.5 dot. wsparcia
inwestycji o dużym znaczeniu dla gospodarki. Dofinansowanie mogą uzyskać zarówno duże projekty
innowacyjne (o wydatkach kwalifikowanych powyżej 160 mln PLN oraz zakładające stworzenie co
najmniej 150 nowych miejsc pracy), jak również projekty w zakresie sektora usług nowoczesnych np.
tworzenie lub rozwój centrów usług wspólnych, centrów IT oraz centrów badawczo-rozwojowych.
W województwie łódzkim funkcjonuje tylko 3 beneficjentów tego działania.
Z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (POIŚ) skorzystały głównie łódzkie uczelnie.
W ramach programu realizowanych jest 15 priorytetów, z których najbardziej interesujący
w kontekście finansowania innowacji wydaje się Priorytet XIII – Infrastruktura szkolnictwa wyższego.
Jego głównym zadaniem jest m.in. podniesienie jakości kształcenia poprzez wykorzystanie technologii
informacyjnych i komunikacyjnych. Od uruchomienia programu do chwili obecnej w ramach
przedmiotowego Priorytetu w województwie łódzkim dofinansowano 5 projektów o łącznej wartości
285 mln PLN, z czego dofinansowanie UE wyniosło 239 mln PLN. Do beneficjentów Programu należą
Politechnika Łódzka, Uniwersytet Łódzki oraz Uniwersytet Medyczny w Łodzi. Wśród pozostałych
programów wsparcia finansowego znalazły się Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, Bon na
innowacje, Pożyczka na innowacje, a także programy Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego
oraz jego agend: Narodowego Centrum Badań i Rozwoju oraz Narodowego Centrum Nauki (– celem
programów tworzonych przez powyższe instytucje jest wspieranie projektów badawczych
w początkowych fazach tworzenia innowacji, tj. badania podstawowe i stosowane, jak również
wdrożeniowe). W obecnym okresie programowania na poziomie międzynarodowym istnieje wiele
programów wspierających działalność innowacyjną przedsiębiorstw. Do głównych zaliczyć można
przede wszystkim:
7 Program Ramowy;
Polsko-Szwajcarski Program Współpracy;
Program Ramowy na Rzecz Konkurencyjności i Innowacji.
W regionie oferowane są także zwrotne instrumenty finansowe jak np. JEREMIE (m.in. poprzez
Łódzką Agencję Rozwoju Regionalnego, Polską Fundację Przedsiębiorczości, ale również poprzez
FM Bank, ESBank Bank Spółdzielczy i inne), działa Fundusz Poręczeń Kredytowych, a także banki
komercyjne.
1.3.1. Problemy w finansowaniu działalności innowacyjnej
W ramach prac projektowych zidentyfikowano występujące w regionie łódzkim bariery w finansowaniu
działalności innowacyjnej. Bariery podzielono na ogólne odnoszące się do finansowania innowacji
oraz na bariery związane z finansowaniem w formie dotacji, inwestycji kapitałowych i finansowania
długiem. Główne grupy barier zaprezentowano w poniższej tabeli.
36
Tabela 5. Bariery w finansowaniu innowacji
Ogólne Dotacje Inwestycje
kapitałowe
Finansowanie
długiem
Niska wiarygodność
kredytowa znaczącej
liczby
przedsiębiorstw
Mentalność
przedsiębiorców,
którzy wolą
finansować rozwój
ze środków
własnych
Brak ciągłości
finansowania
projektów, tj. od
badań
podstawowych, aż
do wdrożenia
Niedopasowanie
instrumentów do
potrzeb odbiorców
na poszczególnych
etapach
prowadzonych
badań
Brak możliwości
łączenia środków
unijnych
pochodzących
z różnych źródeł
w obecnym okresie
programowania na
ten sam cel
Brak wiedzy wśród
przedsiębiorców na
temat tego, gdzie
mogą szukać
informacji na temat
źródeł finansowania
działalności
innowacyjnej
Ograniczone
wsparcie finansowe
Restrykcyjne warunki
udzielania
dofinansowania ze
środków UE
Skomplikowany pod
względem
merytorycznym
i formalnym proces
aplikowania
o fundusze unijne
Długi czas pomiędzy
sporządzeniem
wniosku
o dofinansowanie,
a momentem
rozpoczęcia realizacji
projektu
Ograniczone
możliwości
modyfikacji projektu
w trakcie realizacji
Wprowadzanie
zmian w przepisach
w trakcie naboru
projektów
(utrudniające
zaplanowanie
i kompleksowe
przygotowanie
projektu)
Brak jednolitych
zasad dot.
opracowywania
kryteriów naboru
projektów, jak
również zbyt duża
liczba kryteriów
utrudniająca
i zniechęcająca
beneficjenta do
składania wniosku
Niepewność
przedsiębiorców
co do intencji
nowych
udziałowców
i związana z nią
obawa przed
utratą kontroli nad
swoją firmą
Preferowanie
przez fundusze
venture capital
firm o ustalonej
pozycji na rynku
Nietraktowanie
przez banki sektora
MSP jako
priorytetowego,
a także bardzo
ostrożne działanie
funduszy
pożyczkowych
Postrzeganie
polskiego sektora
MSP przez banki
jako wysoce
ryzykownego
Konieczność
posiadania
zabezpieczenia
hipotecznego.
Brak
indywidualnego
podejścia banków
do przedsiębiorstw
starających się
o kredyt
i nieuwzględnianie
specyfiki
(innowacyjnej)
działalności
Brak preferencji dla
przedsiębiorców
prowadzących
jednoosobową
działalność
gospodarczą
37
Ogólne Dotacje Inwestycje
kapitałowe
Finansowanie
długiem
dla prywatnych szkół
wyższych (brak
dotacji statutowej) i
prywatnych
jednostek B+R
Źródło: na podstawie wywiadów z przedsiębiorcami, analizy artykułów prasowych oraz literatury przedmiotu
W kontekście wskazanych barier kluczowe staje się podjęcie działań mających na celu
przezwyciężenie jak największej liczby z nich i stworzenie systemu przyjaznego dla przedsiębiorcy,
umożliwiającego mu rozwój działalności innowacyjnej, a tym samym gospodarki regionu łódzkiego.
Należy również zaznaczyć, iż w nowej perspektywie finansowej (2014-2020) planuje się
wprowadzenie wielu zmian w sposobie finansowania działalności innowacyjnej, w tym m.in. położenie
większego nacisku na funkcjonowanie instrumentów zwrotnych, czy też powołanie Europejskiego
funduszu kapitału podwyższonego ryzyka. Z tego powodu bardzo ważne staje się uwzględnienie
w przygotowywanym modelu finansowania RSI wszystkich możliwości wspierania działalności
innowacyjnej wynikających z nowych kierunków polityki unijnej.
1.4. Przedstawienie potencjału naukowego regionu
Na potencjał badawczo-naukowy regionu składają się zlokalizowane w regionie ośrodki naukowe,
szkoły wyższe prowadzące badania naukowe, przedsiębiorstwa posiadające własne centra badawczo-
rozwojowe. Biorąc pod uwagę liczbę działających w regionie jednostek badawczo-naukowych można
stwierdzić, iż pozycja regionu jest pod tym względem stosunkowo silna.
Rysunek 12. Liczba jednostek badawczo-rozwojowych w poszczególnych województwach w 2010 r.
Źródło: Dane GUS, BDL
Liczba ośrodków naukowo- badawczych w województwie łódzkim w latach 2006-2010 systematycznie
wzrastała (jedynie w roku 2008 nastąpił nieznaczny spadek).
111 82
0
100
200
300
400
500
ogółem w sektorze przedsiębiorstw
38
Rysunek 13. Zmiana liczby jednostek badawczo-rozwojowych w województwie łódzkim w latach 2006-2010
Źródło: Dane GUS, BDL
Wśród licznych ośrodków znajdują się instytuty badawcze (9 na 118 w skali kraju, co stanowi ok.
7,5%), szkoły wyższe (32) oraz trzy placówki PAN. Większość z nich znajduje się w wysokiej 1 (16
jednostek) lub 2 kategorii (16 jednostek) zgodnie z kategoryzacją przyznaną przez Ministra Nauki
i Szkolnictwa Wyższego (pozostałe 14 jednostek znajduje się przede wszystkim w kategorii 3, trzy
jednostki są w kategorii 4).
Tabela 6. Lista jednostek naukowo-badawczych w województwie łódzkim otrzymujących dotację statutową
Nazwa jednostki Kategoria Typ
jednostki39
Akademia Sztuk Pięknych w Łodzi - Wydział Grafiki i Malarstwa A SW
Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN A PAN
Instytut Biologii Medycznej PAN A PAN
Międzynarodowy Instytut PAN - Europejskie Regionalne Centrum
Ekohydrologii A PAN
Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki A IB
Instytut Medycyny Pracy im. J. Nofera A IB
Instytut Ogrodnictwa A IB
Politechnika Łódzka - Instytut Papiernictwa i Poligrafii A SW
Politechnika Łódzka - Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności A SW
Politechnika Łódzka - Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii
Środowiska A SW
Politechnika Łódzka - Wydział Chemiczny A SW
Politechnika Łódzka - Wydział Inżynierii Procesowej i Ochrony
Środowiska A SW
Politechnika Łódzka - Wydział Mechaniczny A SW
Uniwersytet Łódzki - Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej A SW
Uniwersytet Medyczny w Łodzi - Wydział Nauk Biomedycznych
i Kształcenia Podyplomowego A SW
Uniwersytet Medyczny w Łodzi - Wydział Nauk o zdrowiu A SW
Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi -
Wydział Kompozycji, Teorii Muzyki, Rytmiki i Edukacji Artystycznej B SW
Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi - B SW
39
SW – szkoła wyższa, PAN – jednostka Polskiej Akademii Nauk, IB – instytut badawczy (dawniej jednostka badawczo-
rozwojowa)
76 79 76
87
111
49 55 55 59
82
0
20
40
60
80
100
120
2006 2007 2008 2009 2010
ogółem w sektorze przedsiębiorstw
39
Nazwa jednostki Kategoria Typ
jednostki39
Wydział Fortepianu, Klawesynu i Organów
Akademia Sztuk Pięknych w Łodzi - Wydział Tkaniny i Ubioru B SW
Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna w Łodzi -
Wydział Aktorski B SW
Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna w Łodzi -
Wydział Operatorski i Realizacji Telewizyjnej B SW
Politechnika Łódzka - Wydział Fizyki Technicznej, Informatyki
i Matematyki Stosowanej B SW
Politechnika Łódzka - Wydział Technologii Materiałowych i Wzornictwa
Tekstyliów B SW
Uniwersytet Łódzki - Wydział Biologii i Ochrony Środowiska B SW
Uniwersytet Łódzki - Wydział Chemii B SW
Uniwersytet Łódzki - Wydział Filologiczny B SW
Uniwersytet Łódzki - Wydział Matematyki i Informatyki B SW
Uniwersytet Łódzki - Wydział Prawa i Administracji B SW
Uniwersytet Łódzki - Wydział Zarządzania B SW
Uniwersytet Medyczny w Łodzi - Wydział Farmaceutyczny B SW
Uniwersytet Medyczny w Łodzi - Wydział Lekarski B SW
Uniwersytet Medyczny w Łodzi - Wydział Wojskowo – Lekarski B SW
Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi -
Wydział Instrumentalny B SW
Akademia Sztuk Pięknych w Łodzi - Wydział Edukacji Wizualnej B SW
Akademia Sztuk Pięknych w Łodzi – Wydział Wzornictwa i Architektury
Wnętrz B SW
Instytut Biopolimerów i Włókien Chemicznych B IB
Instytut Przemysłu Skórzanego B IB
Instytut Technologii Bezpieczeństwa MORATEX B IB
Instytut Włókiennictwa B IB
Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna w Łodzi -
Wydział Reżyserii Filmowej i Telewizyjnej B SW
Politechnika Łódzka - Wydział Elektrotechniki i Elektroniki, Informatyki
i Automatyki B SW
Uniwersytet Łódzki - Wydział Nauk Geograficznych B SW
Wyższa Szkoła Studiów Międzynarodowych w Łodzi - Wydział
Stosunków Międzynarodowych i Dyplomacji B SW
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi - Wydział Artystyczny C SW
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi - Wydział Informatyki,
Zarządzania i Transportu C SW
Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Maszyn Włókienniczych
POLMATEX – CENARO C IB
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych MNiSW
Instytuty badawcze charakteryzują się zróżnicowanym potencjałem badawczym (od 1 do 4 kategorii
naukowej). Niemal wszystkie z nich są zlokalizowane w Łodzi (poza Instytutem Ogrodnictwa ze
Skierniewic), co potwierdza znaczącą koncentrację potencjału B+R w stolicy regionu.
Większość uczelni prowadzących działalność naukowo-badawczą jest również zlokalizowana w Łodzi.
Największe i najważniejsze uczelnie na terenie Łodzi to Uniwersytet Łódzki, Politechnika Łódzka,
Uniwersytet Medyczny, poza Łodzią ważnymi ośrodkami akademickimi są Piotrków Trybunalski oraz
podregion skierniewicki. Największe szkoły niepubliczne to: Mazowiecka Wyższa Szkoła
40
Humanistyczno-Pedagogiczna w Łowiczu, Społeczna Akademia Nauk w Łodzi, Akademia
Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi oraz Wyższa Szkoła Kupiecka w Łodzi.
Niektóre z powyższych jednostek uzyskały w 2010 r. wyróżnienie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa
Wyższego dla najlepszych jednostek naukowych. Są to:
Wydział Chemiczny, Wydział Mechaniczny, Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii
Środowiska oraz Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności Politechniki Łódzkiej;
Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN w Łodzi;
Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny Uniwersytetu Łódzkiego;
Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi;
Wydział Nauk Biomedycznych i Kształcenia Podyplomowego oraz Wydział Nauk o Zdrowiu
Uniwersytetu Medycznego w Łodzi;
Instytut Medycyny Pracy im. Profesora Jerzego Nofera w Łodzi;
Instytut Biologii Medycznej PAN w Łodzi;
Międzynarodowy Instytut PAN - Europejskie Regionalne Centrum Ekohydrologii w Łodzi.
Łódzkie ośrodki naukowe wyróżniają się w Polsce i są zauważalne na świecie ze względu na
zaawansowane badania w zakresie biologii, chemii, fizyki, technologii polimerów, biotechnologii,
mechatroniki. Politechnika Łódzka posiada znaczne osiągnięcia w dziedzinie inżynierii materiałowej.
Łódzkie ośrodki naukowo-badawcze przystępowały w latach 2011-2012 do konkursów ogłaszanych
przez Narodowe Centrum Nauki pozyskując w ten sposób liczne granty na badania naukowe. Łącznie
w województwie łódzkim do realizacji zakwalifikowały się 273 projekty (5 pozycja w skali kraju).
Poniżej zaprezentowano ośrodki, które otrzymały największą liczbę grantów.
Tabela 7. Zestawienie podmiotów, którym zostało przyznane finansowanie przez Narodowe Centrum Badań wg liczby projektów zakwalifikowanych do finansowania w latach 2011-2012
Miejsce wśród innych
wnioskodawców pod względem liczby
przyznanych grantów
Nazwa jednostki naukowej /
wnioskodawcy
Liczba
projektów Przyznana kwota
7 Uniwersytet Łódzki 109 25 152 286 PLN
13 Politechnika Łódzka 72 29 343 874 PLN
16 Uniwersytet Medyczny 51 23 375 887 PLN
38 Centrum Badań Molekularnych
i Makromolekularnych PAN 26 13 767 909 PLN
Źródło: Narodowe Centrum Badań: http://www.ncn.gov.pl/sites/default/files/pliki/statystyki/mapa-zakwalifikowane-2011-2012.jpg
41
Rysunek 14. Projekty zakwalifikowane do finansowania przez Narodowe Centrum Badań w roku 2011 i 2012
Źródło: Narodowe Centrum Badań
Nadal zbyt niskie jest zaangażowanie ośrodków naukowo-badawczych w badania międzynarodowe.
Chociaż z roku na rok wzrasta obecność polskich grup naukowych w projektach realizowanych np. z 7
Programu Ramowego osiągnięcia polskich naukowców w porównaniu z innymi krajami są dalekie od
zadowalających. Wartość współczynnika sukcesu dla Polski uwzględniającego udział polskich
zespołów w badaniach, liczbę projektów i poziom dofinansowania plasuje Polskę na 21 miejscu wśród
krajów UE, natomiast współczynnik sukcesu dla koordynacji plasuje Polskę dopiero na 23 pozycji
wśród państw w Europie biorących udział w programie.40
Z analiz przeprowadzonych po 355
konkursach wynika, iż na 8371 złożonych wniosków uczestnictwa w programie wnioski z województwa
łódzkiego stanowiły ok. 6% (527 wniosków), ostatecznie dofinansowanych zostało 81 projektów.
Wśród 1880 wniosków projektowych, w których polskie podmioty występowały w roli koordynatorów
znalazło się 118 projektów podmiotów z województwa łódzkiego. Polska otrzymała dofinansowanie do
184 projektów, w tym znalazło się 9 projektów koordynowanych przez podmioty z województwa
łódzkiego (4,8%)41
.
1.4.1. Nakłady na badania i rozwój
Nakłady na działalność badawczą i rozwojową w 2011 r. wyniosły w Polsce 11 686,7 mln PLN
i w stosunku do 2010 r. wzrosły o 12,2%. W 2011r. całkowite nakłady w województwie łódzkim na
działalność badawczo-rozwojową (GERD) wyniosły 578,5 mln PLN, co uplasowało województwo na 7
pozycji w rankingu województw pod względem wielkości ww. nakładów.
40
Udział Polski w 7 Programie Ramowym. Statystyki po 337 zakończonych konkursach, Krajowy Punkt Kontaktowy Programów
Badawczych Unii Europejskiej, Instytut Podstawowych Problemów techniki PAN, październik/listopad 2012 r. 41
Na podstawie informacji udzielonych przez Krajowy Punkt Kontaktowy, stan na dzień 06.02.2013 r.
42
Rysunek 15. Nakłady na B+R w 2011 r. w podziale na województwa w mln PLN
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, BDL, odsłona z dnia 22.01. 2012 r.
Całkowite nakłady na B+R w województwie łódzkim przypadające na 1 mieszkańca wzrastały w latach
2009-2011 osiągając wartości nieznacznie wyższe od średniej krajowej.
Od kilku lat nakłady rosną w takich dziedzinach jak nauki przyrodnicze, inżynieryjne i techniczne oraz
medyczne i nauki o zdrowiu, jednak spada udział nakładów na nauki inżynieryjne i techniczne
w województwie łódzkim w stosunku do wszystkich nakładów ponoszonych w tej dziedzinie w kraju.
4675,6
1210,5
1033,7
910,1
725,2
625,3
578,5
542,2
378,0
201,1
196,5
187,3
143,0
139,5
84,2
56,0
0,0 1000,0 2000,0 3000,0 4000,0 5000,0
Mazowieckie
Małopolskie
Śląskie
Wielkopolskie
Dolnośląskie
Pomorskie
Łódzkie
Podkarpackie
Lubelskie
Warmińsko-Mazurskie
Zachodniopomorskie
Kujawsko-Pomorskie
Świętokrzyskie
Podlaskie
Opolskie
Lubuskie
43
Rysunek 16. GERD na 1 mieszkańca w latach 2009-2011 w mln PLN
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, BDL odsłona z dnia 22.01.2013 r.
W 2010r. prawie 50% (218,7 mln PLN) nakładów przeznaczono na badania podstawowe, czyli prace
teoretyczne i eksperymentalne, podejmowane przede wszystkim w celu zdobycia lub poszerzenia
wiedzy na temat przyczyn zjawisk i faktów, właściwie nieukierunkowane na uzyskanie konkretnych
zastosowań praktycznych. 30% środków zostało wydatkowanych na prace rozwojowe, a zaledwie
20% na badania stosowane. Województwa, w których nakłady na badania i rozwój były w 2010r.
niższe jak śląskie czy porównywalne jak dolnośląskie dokonały jednak znacznie więcej zgłoszeń
wynalazków i wzorów użytkowych (odpowiednio 707 i 410), jednak ww. województwa prawie 50%
nakładów przeznaczały na prace rozwojowe. Regiony te zajmowały również wyższe pozycje
w europejskim rankingu innowacyjności.42
1.4.2. Kadra naukowa ośrodków naukowo-badawczych
Liczba pracowników naukowo-badawczych w 2011 r., wyrażona w ekwiwalentach pełnego czasu
pracy, wynosiła 4 712, czyli o 5% więcej niż w roku 2010. Odsetek zatrudnionych w B+R w stosunku
do wszystkich zatrudnionych w województwie łódzkim wyniósł ok. 0,62%. W przedsiębiorstwach
ekwiwalent ten wyniósł 765 a w sektorze szkolnictwa wyższego 2 791 (brak danych nt. liczby
zatrudnionych w działalności B+R w sektorze rządowym i instytucji non-profit. Technicy i pozostały
personel stanowił w województwie łódzkim zaledwie 8% (958 osoby na 7858 ogółem zatrudnionych).
Tabela 8. Liczba zatrudnionych (EPC) w sektorze B+R w latach 2009 – 2011 r.
2009 2010 2011
Polska Woj.
Łódzkie Polska
Woj.
Łódzkie Polska
Woj.
Łódzkie
Sektor przedsiębiorstw 13 692,9 542,8 18 424,3 631,8 19 529,8 765,3
Sektor rządowy+ instytucje
non-profit
18 429,4 880,0 20 180,2 935,0 bd bd
Sektor szkolnictwa wyższego 41 439,6 3 052,4 43 110,5 2 924,0 bd 2 790,5
Ogółem zatrudnionych w
sektorze B+R
73 580,7 4 477,2 81 824,5 4 490,8 85 218,7
4 711,6
Źródło: GUS, BDL, odsłona z 10.11.2012 r.
42
Nauka i technika w 2010 r., GUS, 2012 r.
70
179
81
168
56
29
249
671
194
202
137
115
66
206
90
280
0 200 400 600 800
Zachodniopomorskie
Pomorskie
Warmińsko-mazurskie
Kujawsko- pomorskie
Podlaskie
Lubuskie
Wielkopolskie
Mazowieckie
Łódzkie
Dolnośląskie
Lubelskie
Świętokrzyskie
Opolskie
Śląskie
Podkarpackie
Małopolskie
103
218
122
99
87
45
227
810
218
219
168
133
37
183
242
330
0 200 400 600 800 1000
Zachodniopomorskie
Pomorskie
Warmińsko-mazurskie
Kujawsko- pomorskie
Podlaskie
Lubuskie
Wielkopolskie
Mazowieckie
Łódzkie
Dolnośląskie
Lubelskie
Świętokrzyskie
Opolskie
Śląskie
Podkarpackie
Małopolskie
114
274
138
89
116
55
264
887
228
249
174
112
83
223
255
362
0 200 400 600 800 1000
Zachodniopomorskie
Pomorskie
Warmińsko-mazurskie
Kujawsko- pomorskie
Podlaskie
Lubuskie
Wielkopolskie
Mazowieckie
Łódzkie
Dolnośląskie
Lubelskie
Świętokrzyskie
Opolskie
Śląskie
Podkarpackie
Małopolskie
2009 2010 2011
44
W sektorze szkolnictwa wyższego kadra akademicka była skupiona przede wszystkim na
uniwersytetach, następnie w wyższych szkołach technicznych, medycznych oraz ekonomicznych.
Jeśli chodzi o poziom zatrudnienia w poszczególnych dziedzinach najwięcej zatrudnionych przypadało
na nauki przyrodnicze (1 135,3) oraz techniczne (1 094,7), a następnie medyczne (829,4).43
1.5. Analiza potrzeb innowacyjnych przedsiębiorstw w regionie łódzkim
W opinii przedsiębiorców biorących udział w badaniu ankietowym zrealizowanym w ramach prac nad
Strategią największy wpływ na innowacyjność przedsiębiorstw ma kompetentna i kreatywna kadra
pracownicza, nowoczesne technologie produkcji, zapotrzebowanie rynku na innowacyjne produkty
oraz stabilność finansowa przedsiębiorstwa.
Rysunek 17. Czynniki mające zdaniem przedsiębiorców największy wpływ na innowacyjność
Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badań ankietowych wśród 250 przedsiębiorców województwa łódzkiego
Przedstawiciele ankietowanych przedsiębiorstw ocenili potencjał naukowy województwa łódzkiego,
jako wystarczający w kontekście funkcjonowania innowacyjnego przedsiębiorstwa. Podobnie
pozytywnie oceniono zasoby kapitału ludzkiego (74%), zasoby technologiczne (58%) oraz biznesowe
(48%). Respondenci negatywnie ocenili natomiast obecną sytuację w województwie łódzkim zarówno
pod kątem poziomu dostosowania zmian w systemie edukacji do potrzeb gospodarki (54%), jak
i dostępności i mobilności pracowników wysoko wykwalifikowanych (49%) oraz dostępu do informacji
na temat prowadzenia działań innowacyjnych (45%). Blisko połowa badanych osób uznała
dostępność funduszy finansowych wspierających rozwój innowacyjności za niewystarczającą (44%).
38% badanych słabo oceniło również istniejące możliwości współpracy z uczelniami i ośrodkami
badawczymi oraz organizacjami transferu technologii w regionie. Należy także zauważyć, iż
zdecydowana większość ankietowanych podmiotów nie posiadała w swoich strukturach komórki ds.
prac badawczo - rozwojowych (74% podmiotów), ani wydzielonego stanowiska ds. rozwoju
(70% podmiotów). Zdecydowana większość ankietowanych przedsiębiorstw nie zatrudniała lub nie
współpracowała na stałe z pracownikami naukowymi. Jako główne powody braku nawiązywania tego
typu kooperacji podawano brak środków finansowych (53%) oraz niedostateczną dostępność
43
W ekwiwalentach pełnego czasu pracy.
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
Technologia produkcji
Stabilność finansowa
przedsiębiorstwa
Kompetentne i kreatywne kadry
pracownicze
Zapotrzebowanie rynku
Konkurencja Inne
45
informacji na temat oferty jednostek badawczych (48%). Respondenci nie dostrzegali również
wymiernych korzyści, jakie wynikałyby ze współpracy przedsiębiorstwa z jednostkami naukowymi
(42%). O imitacyjnym charakterze innowacyjności łódzkich przedsiębiorstw świadczy fakt, iż
większość respondentów przyznała brak posiadania patentów, znaków towarowych czy licencji
(odpowiednio 79%, 61%, 65%), a jako najbardziej opłacalny sposób nabycia technologii wskazywano
zakup gotowej maszyny / linii produkcyjnej. Równocześnie 51% respondentów zadeklarowało chęć
prowadzenia badań rozwojowych w przyszłości.
Motywem rozwoju nowych technologii w firmach uczestniczących w badaniu była przede wszystkim
chęć zmniejszenia kosztów wytwarzania obecnych produktów / świadczonych usług oraz
wprowadzenie na rynek nowych wyrobów / usług (odpowiednio 48% i 50%). Czynnikiem, który mógłby
w przyszłości zachęcić podmioty biorące udział w badaniu do podejmowania prac B+R i rozwoju
nowych technologii są dotacje (88% ankietowanych). Wśród technologii, które w największym stopniu
mogłyby wpłynąć na unowocześnienie przedsiębiorstw wskazywano:
- technologie informatyczne, przetwarzania danych
- technologie umożliwiające przetwarzanie tworzyw sztucznych i elementów z tych tworzyw
- technologie do produkcji podzespołów, do produkcji maszyn / mechanika / nowe rozwiązania
dla maszyn
- nowe technologie w obszarze budownictwa
- nanotechnologie
- technologie energetyczne i pozwalające na osiąganie oszczędności energetycznej
- technologie dla produktów ceramicznych
- technologie znajdujące zastosowanie w produkcji spożywczej i wysoko przetworzonej
żywności.
Z analizy potrzeb innowacyjnych przedsiębiorstw wynika, iż potrzeby te zmieniają się w zależności od
tego czy przedsiębiorstwa należą do wysokiej, średniej czy niskiej techniki. W sektorze wysokiej
techniki największy wpływ na wzrost produktywności czynników produkcji ma dyfuzja innowacji
z zagranicy oraz absorpcja innowacji krajowych – surowców, materiałów, usług. Dla przedsiębiorstw
działających w sektorze średnio wysokiej techniki wzrost produktywności czynników produkcji jest
widoczny dzięki dyfuzji innowacji z zagranicy. Ponadto niezwykle duże znaczenie ma zwiększanie
nakładów na B+R oraz napływ inwestycji zagranicznych. W przypadku sektora niskiej techniki wzrost
łącznej produktywności był spowodowany w największym stopniu dzięki napływowi kapitału
z zagranicy, dyfuzji innowacji krajowych poprzez przepływy surowców i materiałów.44
Należy
pamiętać, iż efekty nakładów na innowacje nie są widoczne natychmiast. Pierwsze efekty są
zauważalne w okresie 1-3 lat. Zdecydowane podniesienie poziomu innowacyjności przedsiębiorstw
w regionie łódzkim wymaga wdrażania każdego typu innowacji tj. produktowych, procesowych,
organizacyjnych i marketingowych. Innowacje powinny obejmować zarówno wprowadzanie
nowoczesnych sposobów zarządzania przedsiębiorstwem, odpowiednie przygotowanie kadr do
działania w sposób kreatywny i innowacyjny dzięki np. odpowiednim systemom motywacyjnym, jak
również implementację najnowszych metod produkcji i świadczenia usług uwzględniających takie
czynniki jak materiałochłonność, energochłonność, przyjazność dla środowiska oraz spełniających
najwyższe standardy klientów. Niezbędne jest także wykorzystanie efektów innowacji krajowych, ich
skuteczna dyfuzja zarówno pomiędzy przedsiębiorstwami jak i przedsiębiorstwami i ośrodkami
naukowo-badawczymi. Przedsiębiorstwo, które aspiruje do miana innowacyjnego musi w swojej
strategii rozwoju założyć otwartość na niestandardowe sposoby myślenia, gotowość do ponoszenia
wyższego ryzyka i konsekwencji ewentualnych niepowodzeń. Do realizacji strategii są potrzebni ludzie
– kadra przedsiębiorstwa nie tylko dobrze wykształceni i posiadający odpowiednie kwalifikacje
techniczne, ale także zdolni do ciągłego uczenia się.
Charakterystyczne dla regionu łódzkiego jest również skupienie rozwoju innowacyjności wokół dużych
przedsiębiorstw. Nie oznacza to, iż dla średnich, małych i mikroprzedsiębiorstw podnoszenie
44
Innowacje a wzrost efektywności sektorów polskiej gospodarki, Iwona Świeczewska w Raport o innowacyjności gospodarki
Polski w 2010 r. pod red. Tadeusza Baczko, PAN, Warszawa, 2011 r.
46
konkurencyjności na rynku nie ma znaczenia. Jest to raczej wynikiem, na co wskazują wyniki badań
przeprowadzonych w regionie, zarówno pewnych uwarunkowań świadomościowo-kulturowych jak
również ograniczonych środków finansowych. Kluczem do rozwoju w regionie takich przedsiębiorstw
jest nawiązywanie współpracy ze sferą nauki i instytucjami otoczenia biznesu w zakresie innowacji
oraz transferu wiedzy i nowych technologii lub pozyskiwanie środków na tworzenie własnych działów
badawczo-rozwojowych.
Wskazane powyżej interakcje i komplementarność zewnętrznych i wewnętrznych czynników rozwoju
innowacyjności oznaczają, że jednym z priorytetowych elementów polityki innowacyjnej w regionie
powinno być oddziaływanie na poprawę środowiska innowacyjnego, w jakim funkcjonują
przedsiębiorstwa tj. z jednej strony powinno się stymulować powstawanie innowacyjnych firm, zaś
z drugiej tak kierować rozwojem Regionalnego Systemu Innowacji, aby zwiększać możliwości
absorpcyjne firm nieinnowacyjnych.
1.6. Identyfikacje kierunków innowacyjnego rozwoju regionu, w tym
sektorów i technologii wiodących
1.6.1. Identyfikacja kluczowych branż w regionie
Proces identyfikacji kluczowych branż w celu wskazania obszarów specjalizacji województwa
łódzkiego przebiegał w trzech głównych etapach wskazanych na poniższym rysunku.
Rysunek 18. Etapy identyfikacji kluczowych branż w zakresie specjalizacji regionu
Źródło: opracowanie własne
ETAP I. Identyfikacja branż występujących w województwie łódzkim
Identyfikację kluczowych branż w ramach specjalizacji oparto na podstawie analizy danych
statystycznych różnych obszarów życia gospodarczego regionu, w tym również ocena tego potencjału
na tle całego kraju. Ponadto analizie poddano dotychczasowe opracowania wykonane w ramach prac
nad Regionalną Strategią Innowacji dla Województwa Łódzkiego – „LORIS 2030”, a w szczególności
analizie poddano opracowania przygotowane w ramach projektów:
RSI LORIS 2005 – 2013 – Łódzka Regionalna Strategia Innowacji;
W Etapie I zostatały zidentyfikowane
branże występujące w regionie na
podstawie wyników analiz
przeprowadzonych
w ramach przygotowania aktualizacji
Strategii Rozwoju Województwa
Łódzkiego 2020 ETAP II
Ocena potencjału
zidentyfikowanych branż
ETAP I
Identyfikacja branż występujących
w regionie
W Etapie II, na podstawie dostępnych danych
dotyczących specyfiki i zasobów dostępnych
w ramach branż została przygotowana ocena
potencjału poszczególnych branż w kontekście
innowacyjności
W Etapie III zostały wskazane kluczowe branże, które
posiadają największy potencjał rozwoju w kontekście
obszarów technologicznych kluczowych dla regionu
ETAP III
Wskazanie
specjalizacji
regionu
47
RSI LORIS PLUS – Regionalna Strategia Innowacji dla Województwa Łódzkiego;
LORIS TEX – Transformacja przemysłu tekstylno-odzieżowego z pracochłonnego w nauko-
chłonny.
Ponadto do analizy wykorzystano wyniki prac nad aktualizacją Strategii Rozwoju Województwa
Łódzkiego 2020, jak również wyniki szeregu prac z obszaru foresight’ów technologicznych dla Polski,
województwa łódzkiego oraz wybranych branż, czy technologii, a w szczególności:
LORIS WIZJA – Regionalny Foresight Technologiczny;
Foresight technologiczny przemysłu w Polsce – InSight2030;
Nowoczesne Technologie dla Włókiennictwa. Szansa dla Polski;
Foresight technologiczny materiałów polimerowych;
Żywność i Żywienie w XXI w. – wizja rozwoju polskiego sektora spożywczego.
Istotnym źródłem wiedzy o sytuacji w województwie były również dane dotyczące wykorzystania
środków pomocowych oraz wyniki badań terenowych przeprowadzonych w ramach niniejszego
projektu, a w szczególności:
CATI – wywiadów telefonicznych, wspomaganych komputerowo adresowanych do
podmiotów gospodarczych;
CAWI – wspomagany komputerowo wywiad adresowany do jednostek naukowych i innych
instytucji;
IDI – indywidualne wywiady pogłębione.
Ponadto wykorzystano wyniki dyskusji oraz wnioski z panelu ekspertów dotyczącego mapowania
technologii i priorytetyzacji technologii krytycznych, który odbył się w dniu 16 listopada 2012 r. oraz
posiedzenie Komitetu Sterującego RSI, które odbyło się w dniu 29 listopada 2012 r. Przy ocenie branż
wykorzystano też inne opracowania i informacje z przedsiębiorstw, jednostek naukowo
-badawczych oraz szkół wyższych. Odnośniki do źródłowych materiałów wskazano bezpośrednio
w raporcie. W wyniku prac analitycznych określono następujące kluczowe branże województwa
łódzkiego:
Przemysł włókienniczy i przemysł odzieżowy;
Produkcja materiałów budowlanych, w tym ceramika, chemia budowlana, stolarka
budowlana;
Produkcja artykułów gospodarstwa domowego;
SSC, BPO/ITO, R&D (Shared Business Centers, Business Process Outsourcing Centers/
Information Technology Outsourcing Centers, Research & Development Centers) – Centrum
Usług Wspólnych, outsourcing procesów biznesowych, centrum usług badawczo-
rozwojowych;
Energetyka konwencjonalna (produkcja, przetwarzanie i przesył energii) oraz produkcja
energii z odnawialnych źródeł;
Logistyka;
Rolnictwo oraz branża przetwórstwa rolno-spożywczego;
Przemysł meblowy;
Przemysł elektromaszynowy i maszynowy;
Medycyna, farmacja, kosmetyki, usługi dla ochrony zdrowia;
Przemysły kreatywne;
Informatyka i telekomunikacja;
Usługi środowiskowe.
ETAP II. Ocena potencjału branż występujących w województwie łódzkim
W etapie II została dokonana ocena potencjału branż występujących w województwie łódzkim, w tym
ich potencjału innowacyjnego, co prezentuje poniższa tabela. Ocena potencjału poszczególnych branż
została dokonana w obszarach obejmujących:
48
Potencjał firm – liczba firm, zatrudnienie;
Możliwości naukowo-badawcze – potencjał naukowo badawczy, instytuty badawcze, instytuty
PAN;
Możliwości kształcenia na poziomie wyższym – kierunki studiów;
Możliwości kształcenia na poziomie zawodowym – szkoły ponadgimnazjalne;
Potencjał partnerów do współpracy – partnerzy, produkt, poddostawcy, łańcuch wartości
Rynek wewnętrzny – czy jest popyt w kraju/województwie.
W oparciu o ww. kryteria zostały wskazane branże posiadające największy potencjał rozwoju
w województwie. Zostały również wzięte pod uwagę możliwości konkurowania województwa z innymi
województwami w wybranych obszarach specjalizacji.
W wyniku dokonanej oceny, która została potwierdzona przez ekspertów na posiedzeniach panelu
ekspertów, zostały wyłonione branże z największym potencjałem rozwoju w województwie
łódzkim, do których zostały zaliczone45
:
Nowoczesny przemysł włókienniczy i mody (w tym wzornictwo); Zaawansowane materiały budowlane; Medycyna, farmacja, kosmetyki; Energetyka, w tym odnawialne źródła energii; Innowacyjne rolnictwo i przetwórstwo rolno-spożywcze. Informatyka i telekomunikacja.
ETAP III. Wskazanie specjalizacji regionu
Kolejnym etapem identyfikacji specjalizacji województwa łódzkiego było odniesienie potencjału
zidentyfikowanych branż do potencjału technologicznego województwa. Szczegółowy opis dotyczący
potencjału wskazanych poniżej obszarów technologicznych został przedstawiony podpunkcie 1.6.2
Identyfikacja kluczowych obszarów technologii w regionie.
Wybór specjalizacji regionu w odniesieniu do obszarów technologicznych miał na celu wskazanie
potencjału do uzyskania efektu synergii pomiędzy obszarami specjalizacji. W wyniku dokonanej oceny
wyłonionych zostało ostatecznie 6 specjalizacji regionu w obszarze branż oraz 4 obszary
technologiczne, co prezentuje poniższa tabela.
Tabela 9. Ocena potencjału technologicznego dla wybranych w ramach specjalizacji branż
45
Szczegółowy opis potencjału poszczególnych branż został wskazany w ramach raportu: Mapowanie technologii
i priorytetyzacja technologii krytycznych przygotowanym w ramach opracowania założeń RSI LORIS 2030, Łódź 2012 r.
49
Źródło: opracowanie własne
Podmioty działające w obszarach specjalizacji regionu będą mogły liczyć na wsparcie z funduszy Unii
Europejskiej w ramach przyszłej perspektywy finansowej (2014 – 2020), w tym w ramach systemu
realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Łódzkiego na lata 2014-2020,
w szczególności na projekty dotyczące zagadnień znajdujących się na styku wskazanych branż oraz
technologii. Szczególny potencjał innowacyjny wskazanych powyżej branż i technologii wynika
z równoczesnego występowania w regionie możliwości naukowo-badawczych, możliwości kształcenia
na poziomie wyższym i zawodowym, istnienia wykształconego rynku wewnętrznego, potencjału firm
oraz potencjału partnerów do współpracy. W przyszłości możliwe jest także pojawienie się nowych
branż i technologii, które mogą rozszerzyć powyższy katalog, co powinno być przedmiotem
cyklicznych analiz i mapowania technologii w kolejnych latach w ramach procesu monitorowania
i ewaluacji RSI LORIS 2030.
1.6.2. Identyfikacja kluczowych obszarów technologii w regionie
Wskazanie kluczowych obszarów technologii, które powinny być rozwijane w zakresie specjalizacji
wskazanych dla województwa łódzkiego miało na celu zapewnienie efektu synergii w obszarze
prowadzonych działań. Podejście zastosowane do wyboru kluczowych technologii zostało
zaprezentowane na poniższym rysunku.
Rysunek 19. Podejście do wyboru i priorytetyzacji kluczowych technologii
Źródło: opracowanie własne
Etap I. Identyfikacja technologii występujących w regionie
Identyfikacji technologii występujących w regionie dokonano w oparciu o wyniki analiz potencjału
naukowo-badawczego regionu oraz z uwzględnieniem branż uznanych za kluczowe dla dalszego
rozwoju gospodarczego i innowacyjnego województwa. Ponadto analizie poddano dotychczasowe
opracowania wykonane w ramach prac nad poprzednimi edycjami Regionalnych Strategii Innowacji
dla Województwa Łódzkiego – „LORIS 2030”, a w szczególności opracowania przygotowane
w ramach projektów:
Identyfikacja technologii występujących
w regionie
ETAP II
Wybór kluczowych obszarów
technologicznych i technologii
ETAP I
Identyfikacja technologii występujących
w regionie
Wybór 4 obszarów technologicznych
o największym potencjale w województwie tj.
biotechnologia, nanotechnologia i materiały
funkcjonalne, mechatronika, IT,
a w ich ramach kluczowych technologii
Opracowanie mapy technologii województwa łódzkiego,
rozumianej jako prospektywna analiza ścieżek rozwoju
technologicznego województwa do roku 2022 oraz
dokonanie priorytetyzacji technologii krytycznych
ETAP III
Priorytetyzacja
technologii
krytycznych
2012 r.
2022 r.
Mapa
technologii
dla regionu
łódzkiego
50
RSI LORIS 2005 – 2013 – Łódzka Regionalna Strategia Innowacji,
RSI LORIS PLUS – Regionalna Strategia Innowacji dla Województwa Łódzkiego,
LORIS TEX – Transformacja przemysłu tekstylno-odzieżowego z pracochłonnego w nauko-
chłonny,
Analiza możliwości rozwoju specjalizacji regionalnych z uwzględnieniem innowacyjnego
potencjału sfery badawczo-rozwojowej, Ekspertyza przygotowana na zlecenie Biura
Planowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego w Łodzi, Anna Rogut, Bogdan
Piasecki, Łódź, grudzień 2011.
Dodatkowo wykorzystano wyniki prac nad aktualizacją Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego
2020. Wstępne wyniki analiz danych zastanych zostały potwierdzone w trakcie badań terenowych:
CATI, CAWI oraz IDI przeprowadzonych z przedsiębiorcami oraz reprezentantami sfery naukowej.
Etap II. Wybór kluczowych obszarów technologicznych i technologii
Spośród zidentyfikowanych technologii wybrano kluczowe obszary technologiczne i technologie.
Wstępny wybór technologii, ze względu na ograniczony czas na przeprowadzenie szczegółowego
badania w obszarze analizy technologicznej regionu, był wspomagany wynikami dotychczas
zrealizowanych w Polsce i regionie badań foresight m.in.
LORIS WIZJA – Regionalny Foresight Technologiczny,
Foresight technologiczny przemysłu w Polsce – InSight2030,
Nowoczesne Technologie dla Włókiennictwa. Szansa dla Polski,
Foresight technologiczny materiałów polimerowych,
Żywność i Żywienie w XXI w. – wizja rozwoju polskiego sektora spożywczego.
W powyższych badaniach zostały wskazane setki technologii, które powinny przyczyniać się do
przyspieszenia rozwoju społeczno-gospodarczego kraju, znacząco wpłynąć na konkurencyjność
polskiego przemysłu, oraz, dzięki, którym Polska mogłaby odnosić sukcesy komercyjne na rynku
globalnym. Wskazania technologii dokonywano z uwzględnieniem takich aspektów jak:
- konieczność zwiększenia konkurencyjności gospodarki, co zresztą determinuje
zdolność stawiania czoła wszystkim pozostałym wyzwaniom,
- aspekty socjalno-ekonomiczne rozwoju gospodarczego, w tym przede wszystkim
konieczność zapewnienia miejsc pracy, w szczególności wymagających wysokich
kwalifikacji zawodowych, dla przyszłych pokoleń i problemy związane ze starzeniem się
społeczeństwa, w tym ochrona zdrowia,
- optymalne i zrównoważone wykorzystanie posiadanych zasobów naturalnych, w tym
surowców mineralnych,
- racjonalizacja zużycia energii, konieczność zwiększanie udziału energii odnawialnej
w bilansie energetycznym i zapewnienia większego bezpieczeństwa energetycznego,
- zapewnienie bezpieczeństwa cywilnego, obrotu gospodarczego i militarnego.
W ramach poprzednich, ww. badań zebrane materiały, ekspertyzy i opinie zostały poddane badaniom
metodą Delphi i dyskusjom panelowym pod kątem możliwego horyzontu czasowego, zakresu
potencjalnych zastosowań przemysłowych, konsekwencji i skutków społecznych. Proces ten
przebiegał z uwzględnieniem następujących kluczowych elementów:
- przegląd istniejących badań typu foresight w analizowanych dziedzinach technologii,
- analiza dostępnych map rozwoju technologicznego,
- analiza trendów i dynamiki rozwoju technologii i innowacyjności w świecie i kraju,
- analiza rozwoju rynku globalnego i przewidywanych zmian jego struktury
technologicznej,
- badanie potrzeb i opinii zainteresowanych grup naukowych, przemysłowych
i społecznych,
51
- badanie uwarunkowań systemowych, w tym otoczenia prawnego prac badawczo--
rozwojowych i przedsięwzięć innowacyjnych, finansowych i organizacyjnych,
- analiza potencjalnego ryzyka, zagrożeń środowiskowych i etycznych.
W efekcie tak prowadzonych prac badawczych wskazano sześć grup technologii, których rozwój ma
podstawowe znaczenie dla całego przemysłu przetwórczego oraz warunkuje jego nowoczesność
i konkurencyjność. Są to:
Zaawansowane systemy wytwarzania,
Technologie informatyczne i telekomunikacyjne,
Biotechnologie przemysłowe,
Nanotechnologie,
Technologie mikroelektroniczne,
Fotoniczne.46
Natomiast w badaniu Narodowy Program Foresight Polska 2020 wskazano listę rekomendowanych
technologii, które ze względu na już zakumulowany potencjał naukowo-badawczy i kapitał
intelektualny stwarzają szansę wdrożeń prowadzących do powstania konkurencyjnych lub niszowych
gałęzi gospodarki i są to:
Unikatowe urządzenia technologiczne oraz aparatura badawcza i pomiarowa dla
zaawansowanych technologii nowej generacji,
Nowa generacja materiałów konstrukcyjnych i funkcjonalnych oraz technologii inżynierii
powierzchni, w tym nanomateriały i nanotechnologie,
Energooszczędne technologie konstrukcyjne, systemy użytkowania i materiały dla
„inteligentnych” budynków mieszkalnych, infrastruktury użyteczności publicznej, budowli
przemysłowych z uwzględnieniem recyklingu i ochrony środowiska,
Poligeneracyjne, bezpieczne dla środowiska, technologie zintegrowanego wytwarzania
produktów energetycznych i technicznych,
Technologie odnawialnych i alternatywnych źródeł energii, w tym umożliwiające wytwarzanie
elektryczności i ciepła w systemach rozproszonych,
Technologie energetyki jądrowej i ich hybrydyzacja z zaawansowanymi technikami
węglowymi oraz rozwiązaniami wykorzystującymi źródła energii odnawialnej,
Zaawansowane metody i technologie informatyczne, kształtujące konkurencyjność
gospodarki, w tym systemy ekspertowe sterowania urządzeń, procesów przemysłowych,
sieci komunikacyjnych i monitorowania stanu środowiska naturalnego.
Mając na uwadze powyższe wskazania wynikające z badań foresight, a także opracowanie pt. Analiza
możliwości rozwoju specjalizacji regionalnych z uwzględnieniem innowacyjnego potencjału sfery
badawczo-rozwojowej, Anna Rogut, Bogdan Piasecki, Łódź 2011 r. oraz zidentyfikowane w regionie
obszary specjalizacji branżowych przygotowano zestaw dodatkowych kryteriów, które posłużyły do
wyłonienia kluczowych dla rozwoju regionu obszarów technologicznych i występujących w ich ramach
technologii. Zestaw dodatkowych kryteriów przedstawiono poniżej. Są to:
Wpływ danej technologii na rozwój branży będącej specjalizacją regionalną.
Możliwość wykorzystania danej technologii w kilku branżach będących specjalizacjami
regionalnymi województwa łódzkiego.
Faza cyklu życia technologii.
46
FORESIGHT TECHNOLOGICZNY PRZEMYSŁU Insight 2030, zrealizowany przez konsorc jum Polska Izba Gospodarcza Zaawansowanych Technologii, Instytut Podstawowych Problemów Polskiej Akademii Nauk i Główny, Instytut Górnictwa na zlecenie Ministerstwa Gospodarki, Warszawa 2011 r. Wybór wskazanych w tekście 6 obszarów technologicznych jest zgodny
z polityką gospodarczą i naukowo-techniczną Unii Europejskiej. „W 2009 roku Unia Europejska zidentyfikowała te właśnie technologie jako najważniejsze dla gospodarki europejskiej z racji ich wpływu na innowacyjność i konkurencyjność współczesnego przemysłu, określając je wręcz jako technologie umożliwiające dalszy jego rozwój (key enabling technologies).
W raporcie KE „European Competitiveness Report 2010 – Putting Competitiveness and Sustainability at Front Stage. CON(2010) 614)” stwierdza się, że wymienione wyżej technologie odgrywają „decydującą rolę w rozwoju przemysłowej i technologicznej bazy gospodarki europejskiej”.
52
Faza cyklu życia produktów, w których będzie wykorzystywana dana technologia.
Stopień gotowości technologii.
Posiadany potencjał rozwoju danej technologii w województwie. W szczególności ocenie
podlegały:
- możliwości kadrowe, w tym wiedza i dorobek osób pracujących nad rozwojem danej
technologii,
- poziom posiadanej aparatury badawczej, wykorzystywanej do prac badawczych nad
rozwojem danej technologii,
- programy finansowane przez podmioty zlokalizowane w województwie łódzkim oraz
programy finansowane ze źródeł zewnętrznych ukierunkowane na rozwój danej
technologii.
Na podstawie tak sformułowanych kryteriów wskazano kluczowe obszary technologiczne, które ze
względu na istniejący potencjał w regionie mają szansę rozwijać się i wspierać wzrost gospodarczy
regionu. Wśród obszarów technologicznych województwa łódzkiego znalazły się:
1. Biotechnologia
2. Nanotechnologia i materiały funkcjonalne
3. Mechatronika
4. Technologie komunikacyjne i informatyczne.
Wybór powyższych obszarów technologicznych został potwierdzony przez ekspertów
reprezentujących różne środowiska, w tym naukowe i biznesowe w regionie w czasie
zorganizowanego w tym celu panelu ekspertów. W powyżej wskazanych obszarach technologicznych
zidentyfikowane zostały technologie o kluczowym znaczeniu dla rozwoju regionu. Poniżej
przedstawiono schemat prezentujący listę technologii o kluczowym znaczeniu dla rozwoju regionu
oraz ich relację ze zidentyfikowanymi obszarami technologicznymi.
Tabela 10. Relacje pomiędzy technologiami 2012 oraz zidentyfikowanymi obszarami technologicznymi
Obszary technologiczne
Biotechnologia Nanotechnologia
i materiały funkcjonalne
Mechatronika Technologie
komunikacyjne i informatyczne
Tech
no
log
ie 2
012
Biochemia Technologie farmaceutyczne
Biotechnologia medyczna
Technologie medycyny klinicznej
Biotechnologia przemysłowa
Biologia molekularna
Technologie materiałowe
Nanomateriały Chemia Technologie włókiennicze
Robotyka i automatyka
Informatyka
Źródło: Opracowanie własne
53
W ramach tego etapu identyfikacji kluczowych technologii i opracowywania mapy technologicznej dla województwa łódzkiego wskazano również krytyczne technologie przyszłości, które w 2022 roku będą charakteryzowały się największym potencjałem rozwoju i możliwością wykorzystania wypracowanych w ich ramach rozwiązań w praktyce biznesowej.
Uważa się, że w województwie łódzkim do technologii krytycznych w 2022 roku należeć będą:
Biokatalizatory,
Biopaliwa nowej generacji,
Biomateriały,
Technologie biometryczne,
Technologie farmaceutyczne, w tym biosyntetyczne leki,
Nanomedycyna,
Nanomateriały konstrukcyjne,
Nanochemia (w tym chemia budowlana),
Technologie sensorowe,
Technologie MEMS (oraz ICT).
Etap III. Priorytetyzacja technologii krytycznych
Ostatnim etapem prac było dokonanie priorytetyzacji wskazanych powyżej technologii krytycznych.
W wyniku posiedzenia panelu ekspertów, w oparciu o następujące kryteria:
1. Gospodarcze oczekiwania
2. Mocne i słabe strony regionalnego potencjału naukowego
3. Koszty opracowania i wdrożenia
4. Potrzeby gospodarcze i społeczne
5. Możliwości naukowe i technologiczne
6. Potencjał wdrożeniowy
7. Horyzont czasu dla wytworzenia i wdrożenia
8. Globalne oddziaływanie
9. Prawdopodobieństwo sukcesu
10. Znaczenie/krytyczność
11. Wielkość rynku
zostały wskazane następujące technologie krytyczne, które będą kluczowe w przyszłości (przyjęto
horyzont czasowy do roku 2022):
Nanomedycyna
Biokatalizatory
Biopaliwa nowej generacji
Technologie farmaceutyczne, w tym biosyntetyczne leki
Nanochemia (w tym chemia budowlana)
Biomateriały
Technologie biometryczne
Nanomateriały konstrukcyjne
Technologie sensorowe
Technologie MEMS (Micro Electro-Mechanical Systems) oraz ICT.
54
2. Analiza SWOT
Wzrost poziomu innowacyjności regionu jest głównym celem tworzonej RSI LORIS 2030. Problemem
jest jednak określenie obszarów i instrumentów interwencji, które okażą się w przyszłości najbardziej
skuteczne, a także w najkrótszym możliwym czasie pozwolą na osiągnięcie założonych rezultatów.
W określeniu powyższych obszarów i instrumentów pomaga krytyczna ocena sytuacji społeczno-
gospodarczej regionu oraz przeprowadzona w jej następstwie analiza SWOT. Do analizy zostały
wykorzystane wyniki prac zrealizowanych w ramach szeregu badań i analiz przeprowadzonych
w obszarach tematycznych dotyczących:
Modelu transferu technologii w regionie;
Możliwości systemu finansowania innowacji;
Systemu monitorowania i ewaluacji RSI LORIS 2030.
Obserwacje i wnioski z powyższych raportów zasiliły bezpośrednio niniejsze opracowanie.
Posiadane na temat regionu informacje zostały posegregowane na cztery grupy (cztery kategorie
czynników strategicznych):
S (Strengths) – mocne strony: wszystko to, co stanowi atut, przewagę, zaletę regionu,
branży;
W (Weaknesses) – słabe strony: wszystko to, co stanowi słabość, barierę, wadę regionu,
branży;
O (Opportunities) – szanse: wszystko to, co stwarza dla analizowanego regionu, branży
szansę korzystnej zmiany;
T (Threats) – zagrożenia: wszystko to, co stwarza dla analizowanego obiektu
niebezpieczeństwo zmiany niekorzystnej.
A następnie przypisane do odpowiednich obszarów:
1. Gospodarka oparta na wiedzy.
2. Nauka w służbie innowacyjnego rozwoju.
3. Społeczeństwo oparte na wiedzy.
4. Regionalna polityka innowacji.
5. Administracja oparta na wiedzy.
Tabela 11. Analiza SWOT – Mocne strony, słabe strony
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
Dane makroekonomiczne i lokalizacja
Dość dobrze gospodarczo rozwinięty region
Polski (6 pozycja w kraju pod względem PKB na
jednego mieszkańca w 2010 r.).
Dysproporcja rozwoju gospodarczego regionu
(koncentracja rozwoju w Łodzi i powiatach
położonych w centralnej części województwa
oraz w powiecie bełchatowskim). Zatracanie
funkcji społeczno-gospodarczych przez niektóre
55
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
miasta powiatowe (Tomaszów Maz., Pabianice,
Zgierz, Łask, Zduńska Wola, Wieruszów,
Łęczyca, Łowicz, Poddębice, Wieluń).
Niewykorzystany potencjał regionu do rozwoju,
zwłaszcza w przemyśle i usługach.
6% udział w tworzeniu krajowego PKB (2010 r.).
Wyższa niż przeciętnie w kraju dynamika
wzrostu PKB.
Niższy od średniej krajowej poziom PKB per
capita.
Wyższy niż dla kraju udział przemysłu
w tworzeniu regionalnej wartości dodanej (w
2010 r. 28,5%, Polska: 24,7%).
Dobra pozycja dużych i średnich
przedsiębiorstw (w latach 2009‒2011 osiągały
zyski) umożliwiająca skuteczną konkurencję na
rynku.
Wzrost wydajności pracy w przemyśle
(produkcja sprzedana na 1 zatrudnionego
wyniosła w 2011 r. 362,7 tys. PLN –wzrost o
12% w stosunku do roku poprzedniego.
Znacznie niższa niż przeciętnie w kraju
wydajność przemysłu (o ok. 20 %).
4 pozycja w kraju pod względem nakładów
inwestycyjnych w przemyśle (2010r. - 9,1%).
Wzrost produkcji sprzedanej przemysłu
(o 16,4% w 2010 r.)
Dynamiczny rozwój stref przemysłowych
i ekonomicznych (np. w ŁSSE -190 inwestorów,
12 mld nakładów inwestycyjnych, ponad 23 tys.
nowych miejsc pracy).
Obecność dużych firm na terenie województwa
posiadających znaczne zasoby innowacyjne:
patenty, certyfikaty, wyniki własnych badań.
Korzystne położenie w centrum Polski,
zwłaszcza w kontekście przebiegu docelowego
układu autostrad i dróg ekspresowych.
Gospodarka oparta na wiedzy
Wysoki poziom uprzemysłowienia i potencjał do
innowacyjnego rozwoju dla branż: włókienniczej
i odzieżowej, farmaceutycznej, medycznej,
w tym uzdrowiskowej i kosmetycznej,
zaawansowanych materiałów budowlanych,
energetycznej (tradycyjnej, OZE, EE), rolno-
spożywczej, informatycznej, telekomunikacyjnej,
nowoczesnych usług outsourcingowych.
Niska innowacyjność przemysłu - przestarzałe
technologie produkcji, bardzo niski odsetek
przedsiębiorstw przemysłowych, które poniosły
nakłady na działalność innowacyjną (9,5% - 2011
r.).
Potencjał dla rozwoju nowoczesnych
technologii: nanotechnologii, biotechnologii,
Słaby udział przemysłu średnich i wysokich
technologii.
56
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
mechatroniki, materiałów funkcjonalnych,
nowoczesnego wzornictwa, technologii
informatycznych (świadczenie wysoko
wyspecjalizowanych usług IT, w tym
projektowanie oprogramowania, wytwarzanie
inteligentnych urządzeń).
Znaczący potencjał rolniczy z obszarami
intensywnej produkcji ogrodniczej (sadowniczej,
warzywniczej).
Obecność dużych firm na terenie województwa
posiadających znaczne zasoby innowacyjne:
patenty, certyfikaty, wyniki własnych badań.
Znaczna przewaga MSP o niskim potencjale
innowacyjnym nad przedsiębiorstwami dużymi.
Nieliczne centra rozwojowe dużych firm
zagranicznych. Za mały transfer technologii od
dużych inwestorów do regionu.
Mała liczba podmiotów gospodarczych
tworzących i inwestujących w centra badawczo-
rozwojowe mające swe siedziby w regionie.
Mała adaptacyjność przedsiębiorstw, brak
skłonności do podejmowania ryzyka.
Brak sformalizowanych strategii rozwoju
innowacyjności w firmach.
Niski poziom zaufania społecznego, słabe
powiązania kooperacyjne przedsiębiorstw.
Wysoka aktywność zawodowa mieszkańców
regionu.
Stosunkowo duży rynek wewnętrzny.
Brak popytu lokalnego rynku (zarówno ze strony
przedsiębiorstw, odbiorcy finalnego jak
i administracji samorządowej) na innowacyjne
produkty.
Wysoka atrakcyjność inwestycyjna
województwa.
W zakresie przyciągania inwestorów,
koncentracja na tworzeniu nowych miejsc pracy,
niewymaganie (niezachęcanie) od koncernów
jednoczesnego budowania działów badawczych,
prowadzenia działalności badawczej w regionie.
Istnienie inicjatyw klastrowych powiązanych
z branżami uznanymi za kluczowe w regionie.
Niewielki odsetek przedsiębiorstw
współpracujących w ramach inicjatyw klastrowych
(0,3% przedsiębiorstw).
Brak wykształconych trwałych sieci powiązań
pomiędzy przedsiębiorcami, sferą nauki,
władzami samorządowymi i instytucjami
otoczenia biznesu.
Istnienie instytucji zajmujących się wspieraniem
rozwoju innowacyjności: Park Naukowo-
Technologiczny, inkubatory, Instytut Nowych
Technologii, Akcelerator Technologii i Centrum
Innowacji mieszczący się przy Uniwersytecie
Łódzkim, Centrum Transferu Technologii
Duże rozproszenie instytucji otoczenia biznesu
w zakresie oferowanej oferty, brak
wykształconych wysokospecjalistycznych, usług m.in. w zakresie transferu technologii, brak
przepływu informacji pomiędzy instytucjami
57
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
Politechniki Łódzkiej, Centrum Innowacji i
Transferu Technologii Uniwersytetu
Medycznego w Łodzi.
otoczenia biznesu.
Koncentracja instytucji otoczenia biznesu
w metropolii łódzkiej.
Brak dobrej oferty finansowej dla przedsiębiorstw
(zwłaszcza do finansowania inwestycji
o podniesionym ryzyku).
Rosnące nakłady na środki automatyzacji
procesów produkcyjnych (automatycznych linii
produkcyjnych, robotów i manipulatorów
przemysłowych, komputerów do sterowania
i regulacji procesami technologicznymi).
Mała liczba przedsiębiorstw posiadających
w strukturze własne działy badawczo-rozwojowe
lub korzystających z zamawianych prac
badawczych.
Nieopłacalny z perspektywy firm stosunek
kosztów i ryzyka do oferty B+R (m.in. wysoka
cena, niepewność efektu, długi time-to-market,
obawy o możliwość faktycznego uzyskania
jakichkolwiek namacalnych efektów współpracy,
zwłaszcza w świetle niezbędnych nakładów na jej
sfinansowanie).
Niskie nakłady przedsiębiorstw na działalność
innowacyjną.
Niewykorzystany potencjał bliskiego sąsiedztwa
Warszawy (możliwość uzyskania efektu synergii
w wielu obszarach dzięki wspólnym działaniom).
Słaba współpraca szkół zawodowych
i technicznych z przedsiębiorstwami oraz częsty
brak kierunków kształcenia odpowiadających
realnym potrzebom firm lokalnego rynku.
Nauka w służbie innowacyjnego rozwoju
Wzrost nakładów na działalność B+R
w wymiarze bezwzględnym.
50% nakładów przeznaczanych na prace
podstawowe.
Niski udział przedsiębiorstw w finansowaniu B+R.
Istnienie silnego potencjału badawczo-
rozwojowego regionu (istnienie dużych
ośrodków naukowych i badawczych zarówno
pod względem liczby jednostek, liczebności
kadr, jak i praktycznego ukierunkowania sektora
naukowego, stosunkowo wysoka liczba
patentów). Silny ośrodek naukowy w Łodzi
i Skierniewicach.
Niski poziom współpracy pomiędzy ośrodkami
naukowymi w regionie umożliwiający realizowanie
wspólnych projektów i wzmacnianie pozycji
całego regionu na tle kraju pod względem
osiągnięć naukowych.
Niska jakość infrastruktury badawczej w wielu
jednostkach naukowych.
Rosnący poziom zatrudnienia w działalności
B+R na tle pozostałych województw i rosnący
poziom zatrudnienia w działalności B+R w
odniesieniu do przedsiębiorstw w regionie.
Znaczna podaż wykwalifikowanych kadr.
Obniżanie się odsetka osób najsłabiej
wykształconych (z wykształceniem
gimnazjalnym i podstawowym).
Duża liczba absolwentów kierunków
humanistycznych nieprzygotowanych do pracy
w przemyśle.
Niedostosowane programy nauczania (mało zajęć
58
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
Rosnąca wśród studentów popularność
kierunków technicznych.
Szeroka oferta edukacji na poziomie
ponadgimnazjalnym.
praktycznych, na wielu kierunkach brak
przedmiotów dających podstawową wiedzę na
temat przedsiębiorczości).
Słaby stan szkolnictwa zawodowego i średniego
technicznego.
Niedostateczna współpraca pomiędzy
przedsiębiorcami a uczelniami w zakresie praktyk
i staży.
Stosunkowo duża liczba doktorantów
w dziedzinach, które mogą wesprzeć rozwój
specjalizacji regionalnych: medycznych,
technicznych, chemicznych.
Brak stabilnych, długoterminowych warunków
funkcjonowania ośrodków innowacji (uzależnienie
od jednego źródła finansowania (fundusze UE)
może się okazać istotnym zagrożeniem w
przypadku ograniczenia dostępu do niego i
prowadzić do likwidacji lub znaczącego
ograniczenia działalności ośrodków).
Transfer wiedzy z uczelni do biznesu dzięki
nieformalnej współpracy naukowców
z przedsiębiorstwami (przedsiębiorcy wolą
zawrzeć umowę o współpracy z indywidualnym
naukowcem niż z uczelnią jako instytucją ze
względu na jej rozbudowaną i skostniałą
strukturę).
Brak zorientowania sektora B+R na
komercjalizację wyników badań i współpracę
z przedsiębiorcami.
Pasywność instytucji naukowych w zakresie
tworzenia oferty innowacyjnych rozwiązań, brak
inicjatyw komercjalizacji wiedzy ze strony
instytucji naukowych. Brak oferty i zgodności
interesów uczestników rynku innowacji (brak
uświadomionych potrzeb po stronie
przedsiębiorstw i możliwości współpracy
z ośrodkami naukowymi, wynikający zwykle
z nieznajomości ich oferty przez firmy lub jej
niedostosowania do realnych potrzeb rynku).
Rosnący potencjał podmiotów z regionu do
pozyskiwania wsparcia zewnętrznego z UE,
płynący z doświadczeń poprzedniego okresu
programowania (wszystkie środki zostały
wykorzystane) – nie tylko w zakresie
wypełniania warunków formalnych, lecz także
wypracowywania mechanizmów współpracy.
Niskie wykorzystanie środków dostępnych
w ramach projektów celowych MNiSW na
kooperację sektora nauki z sektorem
przedsiębiorstw.
Niedostateczna liczba dużych projektów
badawczych realizowanych wspólnie z innymi
regionami w Polsce, a także partnerami
zagranicznymi.
Duża liczba patentów.
Niska produktywność badań naukowych
z powodu mało konkurencyjnej dystrybucji
środków finansowych na badania naukowe.
Społeczeństwo oparte na wiedzy
Rosnąca świadomość w zakresie wykorzystania
nowoczesnych technologii, Internetu, itp. wśród
społeczeństwa regionu.
Występowanie trudności ze zdefiniowaniem
pojęcia INNOWACJA. Utożsamianie innowacji
tylko z bardzo zaawansowanymi rozwiązaniami
59
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
technicznymi oraz badaniami naukowymi.
Niski poziom kapitału społecznego oraz bierne
postawy społeczne (Pod względem kapitału
społecznego województwo łódzkie plasuje się
poniżej średniej krajowej. Mieszkańców regionu
charakteryzuje niski poziom zaufania do instytucji
publicznych, partii politycznych oraz
współobywateli, a także niska samoorganizacja
społeczna, mała chęć do współpracy oraz mała
odpowiedzialność za otoczenie).
Rosnące zainteresowanie informacją cyfrową i
usługami internetowymi.
Niewystarczający dostęp do szerokopasmowych
sieci internetowych i niski poziom wyposażenia
w sprzęt komputerowy w gospodarstwach
domowych.
Administracja w służbie innowacyjnego rozwoju
Rosnąca świadomość administracji publicznej
na temat znaczenia innowacyjności
i przedsiębiorczości dla przyszłego rozwoju
regionu.
Brak dobrych mechanizmów na poziomie
krajowym i regionalnym do wspierania rozwoju
przedsiębiorczości i innowacyjności.
Przygotowywanie przez Urząd Marszałkowski
Województwa Łódzkiego platformy transferu
wiedzy i technologii opartej na założeniach
rynków otwartych innowacji, która istotnie
wesprze procesy innowacyjne w regionie.
Niewystarczająca dostępność do e-usług
w administracji publicznej.
Trudność ze zdefiniowaniem kryteriów
pozwalających na wyłonienie najbardziej
wartościowych innowacyjnych projektów.
Stosunkowo wysoki poziom wykorzystania
środków publicznych na rozwój innowacyjności
przez przedsiębiorstwa.
Wysoki poziom skomplikowania procedur
związanych z pozyskaniem i rozliczeniem
środków UE.
Regionalna polityka innowacji
Brak spójnej wizji, w jaki sposób polityka
innowacyjna może przekładać się na rozwój
społeczno-gospodarczy, brak funkcjonalnej
strategii innowacji.
Brak skutecznego i efektywnego systemu
wspierania innowacji oraz systemu monitoringu
i ewaluacji.
Brak mechanizmów i narzędzi efektywnego
przepływu informacji i wiedzy wśród kluczowych
aktorów procesów innowacyjnych.
60
Tabela 12. Analiza SWOT – Szanse, zagrożenia
SZANSE (wewnętrzne i zewnętrzne) ZAGROŻENIA (wewnętrzne i zewnętrzne)
Dane makroekonomiczne i lokalizacja
Zwiększanie udziału PKB regionu w PKB kraju.
Doświadczenie i znaczny potencjał do
świadczenia niektórych usług IT i wytwarzania
inteligentnych urządzeń korespondujący
z prognozowanym popytem na usługi tego typu
w przyszłości.
Wzrost konkurencji ze strony państw
rozwijających się.
Przewaga technologiczna państw lepiej
rozwiniętych.
Wzrastające zapotrzebowanie na usługi
medyczne i związane ze spędzaniem czasu
wolnego.
Rozwój gospodarki niskoemisyjnej, przyjaznej
dla środowiska.
Wysokie koszty społeczne i ekonomiczne
związane z realizacją unijnej polityki redukcji
CO2.
Opóźnienia w zakresie dalszego rozwoju
infrastruktury drogowej, kolejowej
i informatycznej w województwie.
Niekorzystne zmiany demograficzne w regionie
(m.in. starzenie się społeczeństwa, ujemny
przyrost naturalny, ujemne saldo migracji),
a także powiększanie się bezrobocia
strukturalnego.
Gospodarka oparta na wiedzy
Tworzenie wysokiej jakości, nowoczesnych
produktów i dostarczanie wyspecjalizowanych
usług w branżach należących do inteligentnej
specjalizacji regionalnej (branże kluczowe:
nowoczesny przemysł włókienniczy i mody,
materiały budowlane, energetyka i OZE,
medycyna (w tym uzdrowiskowa), farmacja,
kosmetyki, przemysł rolno-spożywczy,
informatyka i telekomunikacja oraz nowoczesne
technologie: biotechnologia, nanotechnologia,
mechatronika, nowoczesne wzornictwo)
zarówno na rynek lokalny, jak i krajowy oraz
międzynarodowy.
Niedostateczne wsparcie dla branż kluczowych,
brak skoordynowanych działań podmiotów
biorących udział w regionalnym systemie
innowacji mogących w efekcie doprowadzić do
utraty szansy możliwości uczynienia z regionu
innowacyjnego zagłębia nowoczesnego
przemysłu.
Średnia dla kraju
61
Dobry klimat dla rozwoju przedsiębiorczości
i lokowania inwestycji (Łódzka Specjalna Strefa
Ekonomiczna, inicjatywy klastrowe, strefy
przemysłowe).
Przenoszenie produkcji i inwestycji do regionów
i państw o niższych kosztach produkcji i niższych
kosztach osobowych.
Rozwój i specjalizacja przedsiębiorstw
w najbardziej innowacyjnych gałęziach
gospodarki.
Możliwość wyodrębnienia się liderów w ramach
istniejących zalążków sieci współpracy
/ partnerstw / klastrów, którzy będą w stanie
zmobilizować pozostałe instytucje, by
kontynuować rozpoczęte działania,
skoordynować rozdrobnione działania
i pomysły, i poprowadzić partnerów do nowych
projektów (animatorzy współpracy).
Przejęcie przez firmy z sektora MSP
standardów narzucanych przez duże koncerny,
związane z prowadzeniem działalności
innowacyjnej, ciągłym ulepszaniem
i unowocześnianiem produktów i usług.
Nauka w służbie innowacyjnego rozwoju
Bliższa współpraca sfery nauki i biznesu dzięki
inicjatywom podejmowanym przez niektóre
uczelnie i ośrodki transferu technologii jak
realizacja wspólnych projektów, platformy
wymiany informacji (np. LabNet).
Odpływ wykształconych kadr do innych miast
oraz za granicę.
Postrzeganie innych ośrodków naukowych
i uczelni wyższych za konkurentów a nie
partnerów.
Zmiana zasad dystrybucji środków publicznych
na naukę i szkolnictwo wyższe – wzrost
finansowania konkursowego i projakościowego.
Niewystarczające publiczne i prywatne nakłady
na badania i rozwój.
Utrzymywanie się niekorzystnej struktury
wydatków na badania i rozwój.
Udział naukowców z regionu w projektach
międzynarodowych, nawiązanie trwałych relacji
z ośrodkami naukowymi i uczelniami w kraju
i na świecie.
Modyfikacja programów nauczania dzięki
bliskiej współpracy przedsiębiorców ze szkołami
oraz rozwinięcie systemów praktyk.
Zbyt powolne dostosowywanie programów
nauczania do wymagań gospodarki.
62
Konflikt interesów naukowców i przedsiębiorców
– przedsiębiorca jest zainteresowany tym, aby
swoje innowacje utrzymać w tajemnicy,
natomiast naukowiec jest zainteresowany tym,
aby je opublikować.
Zmiana kategoryzacji jednostek b+r dokonana
przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa
Wyższego
Społeczeństwo oparte na wiedzy
Stopniowy rozwój społeczeństwa w kierunku
społeczeństwa obywatelskiego – zwiększanie
się poczucia odpowiedzialności za region.
Trudności z pokonaniem barier
mentalnościowych, takich jak uprzedzenia, brak
zaufania.
Stereotyp województwa łódzkiego jako regionu
przemysłowego i mało nowoczesnego, w którym
dominują obszary zdegradowane.
Administracja w służbie innowacyjnego rozwoju
Opóźnienia w zakresie tworzenia nowoczesnej
administracji.
Zwiększanie się świadomości potrzeby
ograniczenia obowiązków administracyjnych.
Procedury związane z prawem zamówień
publicznych, utrudniające wybór najlepszych
ekspertów i partnerów do realizacji wspólnych
przedsięwzięć przez władze samorządowe.
Budowa programów finansowania publicznego
(np. RPO) dostosowanych do
zidentyfikowanych potrzeb w obszarze branż
kluczowych i dla ogólnego podniesienia
przedsiębiorczości i innowacyjności w regionie
(koncentracja wsparcia).
Niewystarczający poziom zainteresowania
wykorzystaniem instrumentów inżynierii
finansowej.
Niedostateczna aktywność samorządów
lokalnych w zakresie przyciągania inwestorów,
angażowania się w inicjatywy realizowane
w partnerstwie.
Nacisk na realizację polityki wspierania
innowacyjności ze strony UE oraz dostępne
środki z funduszy europejskich na innowacje.
W dłuższej perspektywie – wyczerpanie się
środków finansowych na innowacyjność
w ramach funduszy europejskich; konieczność
poszukiwania alternatywnych źródeł
finansowania.
Pogorszenie sytuacji gospodarczej skutkujące
spadkiem zainteresowania tematem
innowacyjności wśród interesariuszy RSI.
63
Istnienie szeregu barier w rozwoju
innowacyjności na szczeblu krajowym jak np.
podatkowe.
Regionalna polityka innowacji
Przygotowywana aktualizacja Strategii Rozwoju
Innowacji dla Województwa Łódzkiego – LORIS
2030” w regionie ze szczegółowym planem akcji
oraz systemem monitoringu i ewaluacji.
Niedostateczna integracja kluczowych grup
interesariuszy Regionalnego Systemu Innowacji.
Rozbudowa funkcjonalności Łódzkiej Platformy
Transferu Wiedzy, która ma wspierać
komunikację i wymianę wiedzy pomiędzy
aktorami regionalnego systemu innowacji.
Na podstawie silnych stron i słabych stron oraz szans i zagrożeń zidentyfikowanych w województwie
przygotowano scenariusze rozwojowe oraz zestaw wniosków i rekomendacji dla władz regionalnych,
które zostały zaprezentowane w kolejnych rozdziałach RSI LORIS 2030.
64
3. Scenariusze rozwoju w zakresie
innowacji
Scenariusze rozwoju są stosowanym w planowaniu strategicznym sposobem prezentacji możliwej
przyszłości służącej wyborowi wariantu polityki rozwojowej – jej celów i priorytetów. Istotą scenariuszy
rozwojowych jest pokazanie, na podstawie analizy trendów i ustalenia pozycji rozwojowej, jaki może
być obraz regionu w perspektywie do roku 2030.
W niniejszym rozdziale zostaną zaprezentowane trzy scenariusze rozwoju województwa łódzkiego w perspektywie do 2030 r.:
1. Scenariusz umiarkowany (neutralny). 2. Scenariusz optymistyczny. 3. Scenariusz pesymistyczny.
Rysunek 20. Scenariusze rozwoju województwa łódzkiego
Źródło: Opracowanie własne
Scenariuszem bazowym jest scenariusz umiarkowany (neutralny). Opiera się on na trendach
i strategicznych wyzwaniach sformułowanych w Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego do 2020 r.
Ponadto uwzględnia zapisy Strategii Innowacyjności i Efektywności Gospodarki na lata 2012-2020
„Dynamiczna Polska”, dokumentu strategicznego „Polska 2030” oraz Długookresowej Strategii
Rozwoju Kraju. Dwa pozostałe scenariusze stanowią rozwinięcie pesymistyczne i optymistyczne
założeń przyjętych w scenariuszu umiarkowanym.
65
Dla każdego scenariusza rezultaty osiągnięte w latach 2020-2030 oraz poziom rozwoju
gospodarczego regionu przedstawiono w poniższej tabeli.
Tabela 13. Rezultaty oraz poziom rozwoju regionu w każdym ze scenariuszy
Źródło: opracowanie własne
Szczegółowy opis rozwoju społeczno-gospodarczego regionu w każdym ze scenariuszy został
zaprezentowany poniżej.
Dla każdej opcji zastosowano podział na główne obszary:
Otoczenie instytucjonalne i prawne
Gospodarka
Badania i rozwój
Innowacyjne przedsiębiorstwa
Instytucje otoczenia biznesu
Kapitał ludzki
Społeczeństwo.
umiarkowany (neutralny) optymistyczny pesymistyczny
Rezultat w 2020-2030
Województwo łódzkie pozostaje
na dobrym poziomie rozwoju gospodarczego.
Tempo wzrostu PKB wyniesie średnio 3,7%. W 2030 r. relacja PKB per capita
w PPS dla województwa łódzkiego w stosunku do UE-27 wyniesie 95,9%.
Województwo łódzkie rozwija się
szybciej niż w scenariuszu bazowym i zmniejsza dystans do mazowieckiego czy śląskiego.
W 2030 r. relacja PKB per capita w PPS dla województwa
łódzkiego w stosunku do UE-27 wyniesie minimum 105%.
Województwo łódzkie pozostaje na
przeciętnym poziomie rozwoju gospodarczego.
W 2030 r. relacja PKB per capita w PPS dla województwa łódzkiego w stosunku do UE-27 wyniesie 94,6%.
Poziom rozwoju regionu
Stopniowo budowana innowacyjność w kluczowych branżach.
Dobrze rozwinięte, innowacyjne duże przedsiębiorstwa usługowe i
przemysłowe. Stopniowe budowanie innowacyjności MSP dzięki systemom wsparcia.
22 -28% - innowacyjnych przedsiębiorstw w regionie.
Częściowo efektywna e-administracja.
Wielkość nakładów na B+R - 1,7% PKB.
Nawiązywanie współpracy pomiędzy władzami regionu, społeczeństwem,
przedsiębiorstwami i sferą nauki. Profesjonalizacja usług, instytucji
otoczenia biznesu. Stopniowe powstawanie jednego zintegrowanego systemu
otoczenia biznesu. Umocnienie pozycji istniejących i
powstawanie nowych inicjatyw klastrowych.
Wysoka innowacyjność w kluczowych branżach.
Motorem wzrostu innowacyjności regionu w przyszłości będą duże przedsiębiorstwa usługowe i
przemysłowe oraz innowacyjne MSP.
30-40% innowacyjnych przedsiębiorstw w regionie.
Efektywna e-administracja. Bliska kooperacja pomiędzy władzami regionu,
społeczeństwem, przedsiębiorstwami i sferą nauki.
Profesjonalizacja usług, instytucji otoczenia biznesu. Powstanie jednego zintegrowanego systemu
otoczenia biznesu. Efektywny transfer technologii,
powstawanie uczelnianych firm odpryskowych.
Występowanie licznych, dobrze zakorzenionych klastrów wspierających rozwój obszarów
funkcjonalnych. Wielkość nakładów na B+R - 3%
PKB.
Niezbyt wysoki poziom innowacyjności w kluczowych branżach.
16-18% innowacyjnych przedsiębiorstw w regionie.
Niewystarczające wsparcie ze strony władz regionu dla prężnego rozwoju
przedsiębiorstw i nauki. Wielkość nakładów na B+R - 1,04%
PKB. Brak stabilnych warunków dla rozwoju instytucji otoczenia biznesu. Ich
działania nadal nie będą wystarczająco skoordynowane.
66
3.1. Scenariusz umiarkowany
Należy zakładać, iż scenariusz umiarkowany jest wariantem bazowym, o najwyższym
prawdopodobieństwie realizacji. Zakładane tempo wzrostu PKB w tym scenariuszu wynosi 3,4% -
3,7%.
Tabela 14. Prognoza średniej rocznej stopy wzrostu PKB
2010 2011-2020 2011-2020
UE 2,1% 1,4-2,6%
Polska (województwo łódzkie) 3,9% 3,4-3,7%
Źródło: opracowanie własne na podstawie GUS, Eurostat i dostępnych analiz ekonomicznych
Zgodnie z tym scenariuszem województwo łódzkie ma szansę w roku 2030 prawie osiągnąć poziom
dzisiejszego PKB Unii Europejskiej.
Tabela 15. Prognoza relacji PKB per capita w PPS47
dla Polski i województwa łódzkiego do UE-27=100, przy zachowaniu tempa wzrostu z lat 2001-2010
2010 2011-2020 2021-2030 2011-2020
Województwo łódzkie 57,00% 72% 95,90%
Polska 63% 75,5%- 77% 95,2%- 97,2%
Źródło: opracowanie własne na podstawie prognoz przygotowanych dla MRR przez Biuro Inwestycji i Cykli Ekonomicznych
oraz Pracownię Naukowo-Edukacyjną PRIMUS
Otoczenie instytucjonalne i prawne
W perspektywie do roku 2030 nastąpią znaczące zmiany w sposobie zarządzania państwem.
Usprawnienie funkcjonowania państwa jest ważne dla rozwoju przedsiębiorczości, jak i dla rozwoju
nowoczesnych usług sektora publicznego. Państwo powinno tworzyć stabilne, przewidywalne warunki
do prowadzenia działalności gospodarczej. Zmiany na szczeblu krajowym przełożą się na sposób
funkcjonowania władz na poziomie regionu. Nowy model sprawowania władzy będzie oparty o zasady
otwartości, przejrzystości, przyjazności, pomocniczości i partycypacji.
Podejmowane już dzisiaj reformy deregulacyjne oraz podnoszenie jakości stanowionego prawa (jasne,
spójne, niedopuszczające możliwości wielorakiej interpretacji) pozwolą na wyeliminowanie większości
obciążeń prawnych i administracyjnych. Dzięki temu wzrośnie jakość i dostępność usług publicznych,
a także pojawią się dodatkowe środki finansowe wygenerowane dzięki podniesieniu efektywności
działania administracji. Nastąpi rozwój e-administracji. Niektóre sprawy będzie można załatwić
wyłącznie przez Internet. Niestety nie uda się do końca zmodernizować administracji w mniejszych
urzędach, na poziomie gmin. Wzrośnie także znaczenie partnerstwa publiczno-prywatnego, jako
wyrazu partycypacyjnego modelu zarządzania.
47
Parytet siły nabywczej, PSN (ang. purchasing power parity, PPP) – kurs walutowy wyliczony w oparciu o porównanie cen sztywno ustalonego koszyka towarów i usług w różnych krajach w tym samym czasie, wyrażonych w walutach tych krajów.
Pozwala na dokonywanie międzynarodowych porównań PKB.
67
Rysunek 21. Korzyści wynikające z partycypacyjnego, otwartego modelu zarządzania państwem
Źródło: opracowanie własne
Małe i średnie przedsiębiorstwa otrzymają niezbędne wsparcie dzięki przygotowanym dla nich
programom. Jednym z priorytetów będzie podnoszenie innowacyjności w przedsiębiorstwach poprzez
zachęcanie do inwestycji kapitałowych w polskie i zagraniczne technologie, a także stymulację rynku
finansowego do tworzenia szerszej oferty dla przedsiębiorstw. Władze regionalne będą także
wspierały tworzenie w przedsiębiorstwach własnych ośrodków badawczo-rozwojowych przy udziale
i we współpracy z jednostkami naukowymi.
Dzięki nakładom infrastrukturalnym region zwiększy swą dostępność zewnętrzną i wewnętrzną, co
wpłynie m.in. na pobudzenie mobilności społeczeństwa, a słabiej rozwinięte podregiony nie będą
zwiększać dystansu do tych najlepiej rozwiniętych. Dobre warunki komunikacyjne będą zachętą dla
inwestorów.
Kluczową kwestią dla możliwości rozwojowych województwa stanie się zdolność do absorpcji
przyznanych środków (realna zdolność do współfinansowania projektów, skuteczność w likwidowaniu
i omijaniu przeszkód natury prawnej i biurokratycznej). W związku z faktem, iż wysokość pomocy z UE
będzie się zmniejszać rozwiną się inne mechanizmy finansowania inwestycji w regionie skierowane
w stronę finansowania zwrotnego.
Gospodarka
Gospodarka regionu stanie się konkurencyjna i innowacyjna. Rozwijać się będzie m.in. w oparciu
o kapitał społeczny. Zrównoważony rozwój regionu będzie priorytetem wszystkich aktorów życia
społecznego i gospodarczego. Jednym z aspektów zrównoważonego rozwoju będzie odpowiedzialne
wykorzystanie istniejących w regionie zasobów naturalnych. Innowacyjne metody zarządzania
pozwolą minimalizować negatywny wpływ przemysłu na środowisko.
68
Zmiany strukturalne w gospodarce województwa łódzkiego nie będą przebiegać w sposób gwałtowny.
Spodziewać należy się raczej stopniowej kontynuacji obserwowanych obecnie trendów. Dodatkowym
czynnikiem przyspieszającym zmiany strukturalne będzie poprawa infrastruktury i związane z tym
migracje ludności.
W regionie będą prężnie rozwijać się przemysł i usługi. Gospodarka zostanie silnie powiązana ze
sferą nauki. Szczególnie silny wzrost nastąpi w branżach określonych, jako kluczowe dla regionu.
Skierowanie uwagi regionalnych aktorów systemu innowacji na przemysł i zintegrowane działania na
rzecz jego unowocześnienia okażą się jednym z najważniejszych czynników sukcesu.
Nastąpi dywersyfikacja wykorzystywanych źródeł energii. Chcąc sprostać wyzwaniom związanym
z redukcją emisji CO2 przedsiębiorstwa w branży zaczną wykorzystywać nowoczesne technologie
i narzędzia pozwalające na ograniczenie emisji CO2. Zwiększy się udział innych niż węgiel źródeł
energii. Przepisy UE nakładają na kraje członkowskie obowiązek zwiększenia udziału biopaliw
w transporcie do 10%. Region posiada znaczne zasoby do produkcji biopaliw, które zacznie
wykorzystywać, podobnie jak zacznie wykorzystywać dostępne złoża geotermalne. Problem
przestarzałych technologicznie systemów przesyłu i rozdziału energii elektrycznej i cieplnej zostanie
częściowo rozwiązany poprzez rozwój infrastruktury przesyłowej i inteligentną sieć. Do rozwoju
i zarządzania inteligentną siecią elektroenergetyczną zostaną wykorzystane nowoczesne narzędzia
IT, co będzie miało wpływ na poprawę efektywności energetycznej, aktywizację odbiorców,
zwiększenie konkurencji i bezpieczeństwa energetycznego regionu i kraju.
Region stanie się silnym ośrodkiem przemysłowo-naukowym w branży medycznej (w tym
uzdrowiskowej), farmaceutycznej i kosmetycznej. Wyspecjalizuje się w usługach opieki medycznej
i uzdrowiskowej, co będzie miało istotne znaczenie ze względu na problem starzejącego się
społeczeństwa. Ponadto branża ta osiągnie wysoki potencjał eksportowy (głównie zaawansowane
materiały medyczne). Wraz z rozwojem usług medycznych województwo stanie się atrakcyjnym
miejscem wypoczynkowym ze względu na walory turystyczne i przyrodnicze.
Tradycyjny i mało innowacyjny przemysł odzieżowy i włókienniczy dzięki silnemu wsparciu
finansowemu ze środków programów operacyjnych i przedsiębiorstw przekształci się w prężnie
rozwijającą się branżę produkującą nowoczesne włókna i tkaniny. Rozwój nowych metod wytwarzania
materiałów tekstylnych oraz nadawania im specjalnych właściwości metodami modyfikacji fizycznej,
chemicznej i biologicznej łącznie z wykorzystaniem metod nanotechnologii, wbudowywania elementów
elektronicznych, np. monitorujących funkcjonowanie organizmu człowieka (tekstronika), wytwarzania
materiałów kompozytowych o wyjątkowej wytrzymałości mechanicznej, stworzy szanse postępu
i sprostania konkurencji zagranicznej. Duże perspektywy rozwoju będą miały MSP współpracujące
z zapleczem badawczym w obszarze opanowania technologii nowoczesnych wyrobów
włókienniczych: materiałów inteligentnych, biokompatybilnych, biodegradowalnych, niepalnych lub
trudno palnych, chroniących przed promieniowaniem UV, działaniem pola elektrycznego bądź
magnetycznego itp. Przy okazji wzrośnie rola regionu jako ośrodka przemysłów kreatywnych w tym
modowych. Wzrastać będzie rola regionu jako producenta i eksportera zaawansowanych materiałów
budowlanych (ceramika, kleje, zaprawy, materiały polimerowe) oraz spożywczych.
Rozkwit będą przeżywać także usługi. Ich znaczenie i udział w PKB regionu znacznie wzrośnie.
Przede wszystkim będą to usługi informatyczne, telekomunikacyjne, finansowe i logistyczne.
Przewidywane tendencje do wzrostu udziału usług rynkowych w gospodarce, głównie kosztem
szeroko rozumianego rolnictwa, w dużym stopniu będą konsekwencją upodabniania się pod
względem strukturalnym gospodarki polskiej do bardziej rozwiniętych gospodarek krajów Europy
Zachodniej.
Nie do końca uda się zniwelować różnice w poziomie rozwoju Łodzi i powiatów centralnych oraz
Bełchatowa w stosunku do pozostałych powiatów, zwłaszcza obejmujących miasta zatracające
w największym stopniu funkcje społeczno-gospodarcze oraz obszarów o najsłabszej dostępności do
usług publicznych.
69
Najwolniej rozwijającym się sektorem będzie rolnictwo. Jego udział w wytwarzaniu wartości dodanej
będzie się stopniowo zmniejszał do poziomu porównywalnego z krajami wysokorozwiniętymi.
Jednocześnie w nadchodzących latach rolnictwo, wykorzystując osiągnięcia nauk biologicznych,
chemii, techniki, elektroniki i technologii, uzyskiwać będzie coraz doskonalsze produkty żywnościowe
bezpieczne i o wysokich cechach jakościowych. Dążyć się będzie do mniejszego zużycia środków
chemicznych, uzyskiwania wydajniejszych odmian roślin i rasy zwierząt (większa odporność na
choroby, lepsze wykorzystanie składników pokarmowych do produkcji, lepsze przystosowanie do
środowiska). Stopniowo będzie zmieniała się struktura gospodarstw rolnych (konsolidacja gruntów
i powstawanie gospodarstw o większej powierzchni), zwiększy się stopień zmechanizowania
produkcji. W wielu małych i średnich gospodarstwach rolnych środki z dopłat przeznaczane będą w
większym stopniu na inwestycje niż na bieżącą konsumpcję. Dzięki programom zwiększania
atrakcyjności inwestycyjnej obszarów wiejskich oraz stymulowania przedsiębiorczości zwiększy się
zróżnicowanie form aktywności gospodarczej oraz pojawią się dodatkowe źródła dochodów. Ze
względu na potrzeby konsumentów preferujących zdrowy tryb życia część gospodarstw wyspecjalizuje
się w produkcji ekożywności wysokiej jakości. Na rynku zwiększy się zapotrzebowanie na produkty
wytwarzane wg tradycyjnych receptur. Interdyscyplinarne zespoły badawcze składające się ze
specjalistów dyscyplin przyrodniczych, technicznych i ekonomicznych będą wspierać procesy
transformacyjne w rolnictwie.
Kraje, które od lat przeznaczały znaczące środki na badania i rozwój są dziś liderami
technologicznymi świata. Najważniejszym warunkiem jest ponoszenie odpowiednio wysokich
nakładów na naukę i sferę B+R prowadzące do rozbudowy potencjału badawczego. Kolejnym
ważnym warunkiem jest podniesienie efektywności systemu organizacji edukacji, nauki i badań.
Istotne jest także koncentrowanie wysiłków na wybranych dziedzinach nauki oraz stworzenie
skutecznego systemu dyfuzji wiedzy do gospodarki.
W scenariuszu umiarkowanym założono stopniowy wzrost wydatków na badania i rozwój. Zakłada
on osiągnięcie w 2030 r. poziomu przynajmniej 1,7 % PKB.
Tabela 16. Prognozowany wzrost nakładów na działalność B+R
2010 2020 2030 2011-2020
Nakłady na działalność B+R
w stosunku do PKB regionu
0,64% PKB 1% PKB 1,7 % PKB
Źródło: opracowanie własne, prognoza dla roku 2020 została oparta o wartość miernika przyjętego w projekcie Aktualizacji
Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020 (projekt, styczeń 2013 r.)
Zwiększanie finansowania badań naukowych zarówno na poziomie krajowym, jak i w przekrojach
regionalnych będzie następowało sukcesywnie. W okresie początkowym główny ciężar zwiększania
finansowania badań naukowych spocznie na środkach unijnych, następnie wiodącą rolę przejmą
przedsiębiorstwa.
Nakłady na prace B+R w przedsiębiorstwach województwa łódzkiego będą się powoli zwiększały od
roku 2017, jednak w zauważalny sposób nastąpi to dopiero po roku 2020. Skłonność przedsiębiorstw
do finansowania badań zwiększy się, dzięki prowadzonym w regionie projektom podnoszącym
świadomość, a także mającym na celu przełamywanie barier psychologicznych. Wobec zmian na
rynku i rosnącej konkurencji, przedsiębiorstwa, zwłaszcza te małe, będą musiały przejść od
planowania krótkookresowego, nastawionego na szybki zysk w kierunku planowania
długookresowego, którego celem jest stopniowe zdobywanie przewag konkurencyjnych dzięki
produktom wysokiej jakości i nowoczesnej obsłudze klienta. Taki scenariusz odnosi się do
Badania i rozwój
70
przedsiębiorstw z przemysłów tradycyjnych (np. przemysł elektromaszynowy i maszynowy, przemysł
materiałów budowlanych) oraz niektórych przemysłów wysokich technologii (informatyka,
telekomunikacja). Przedsiębiorstwa działające w tradycyjnych branżach przemysłowych ze względu
na rosnącą konkurencję będą zmuszone do modernizacji stosowanych technologii produkcji, aby
utrzymać się na rynku i zwiększać w nim swój udział. Bardzo ważne będzie dla nich zewnętrzne
wsparcie badawczo-rozwojowe. W przypadku przedsiębiorstw wysokich technologii brak wsparcia
w efektach działalności B+R także może zachwiać ich pozycją rynkową. Jednak w związku z tym, że
już w tej chwili często prowadzą one swoje badania lub współpracują z naukowcami zwiększenie
nakładów na B+R nastąpi w ich przypadku wcześniej.
Współpraca między sferą nauki i przemysłem będzie się stopniowo nasilała – w rezultacie powolnego
procesu uświadamiania sobie korzyści z takiej współpracy przez obie strony oraz pojawiania się
potrzeby takiej współpracy powodowanej czynnikami rynkowymi. Okolicznością sprzyjającą rozwojowi
współpracy nauki i przemysłu będzie też pojawianie się na regionalnym rynku wyspecjalizowanych
instytucji otoczenia biznesu. Rozwój współpracy między nauką i przedsiębiorstwami będzie się
odbywał w kilku etapach. W pierwszym etapie kluczowe będzie przełamywanie wzajemnego braku
zaufania. Na tym etapie nieocenione będzie wsparcie instytucji pośredniczących i stymulujących
współpracę. Drugi etap będzie koncentrował się na nawiązywaniu komunikacji i tworzeniu sieci
kontaktów. W trzecim etapie, który nastąpi po 2020 r. nawiązana zostanie efektywna współpraca.
Duże istniejące w regionie koncerny międzynarodowe będą coraz chętniej korzystały z lokalnego
potencjału badawczo-rozwojowego, co zostanie częściowo wymuszone działaniami władz
regionalnych. Będzie następowała internacjonalizacja badań naukowych.
Także regionalne ośrodki naukowo- badawcze osiągną taki poziom rozwoju w wybranych dziedzinach,
że będą wychodziły z ofertą badawczą do przemysłu w kraju i na świecie.
W zakresie badań naukowych nastąpi zmiana proporcji między naukami podstawowymi, stosowanymi
i rozwojowymi. Nastąpi wzrost znaczenia nauk stosowanych. Częściej będą zawiązywane konsorcja
naukowo-przemysłowe.
Stopniowo wprowadzana od 2010-2011 roku reforma systemu nauki zaowocuje zmianą modelu
finansowania nauki (wzrost udziału finansowania przez przedsiębiorstwa, zmiana struktury popytu na
usługi badawczo-rozwojowe zgłaszane przez gospodarkę). Wprowadzenie do sfery naukowo-
badawczej elementów konkurencyjności sprawi, iż jakość badań naukowych będzie się poprawiała.
Endogeniczny potencjał rozwojowy województwa, związany z tradycjami przemysłowymi oraz
zasobami naturalnymi, a także wykorzystanie nowoczesnych technologii doprowadzi do
ukształtowania się w województwie łódzkim specjalizacji regionalnej, ponadto będzie następowała
specjalizacja naukowa regionu dla nauk o neutralnym charakterze tj. takich, które nie są ściśle
związane ze specjalizacją regionalną (np. nauk humanistycznych). Czynnikami wpływającymi na
kształtowanie się specjalności naukowych w regionie jest kadra naukowa doskonaląca się w swoich
dziedzinach oraz infrastruktura badawcza związana ze znacznymi nakładami inwestycyjnymi nadająca
kierunek pracom badawczym i rozwojowym. Największy potencjał naukowy regionu skupiony jest
w naukach technicznych i medycznych, (tj. elektronika, informatyka, telekomunikacja, biotechnologia,
farmakologia, inżynieria materiałowa, mechatronika, nanotechnologie i materiały funkcjonalne,
nowoczesne wzornictwo, technologie informatyczne). Znaczenie tych nauk będzie stale rosło i w
znacznym stopniu będzie wspomagało rozwój gospodarczy regionu. Będą się także nasilały tendencje
w kierunku pojawiania się coraz większej liczby specjalizacji interdyscyplinarnych łączących np. nauki
medyczne z technicznymi.
Motorem wzrostu innowacyjności regionu w przyszłości będą duże przedsiębiorstwa usługowe
i przemysłowe. Dużą dynamiką wzrostu będą charakteryzowały się MSP. Do 2020 r. liczba MSP
Innowacyjne przedsiębiorstwa
71
zwiększy się o ok. 14% głównie dzięki działaniom władz regionalnych na rzecz wspierania inwestycji
produkcyjnych i usługowych przyczyniających się do tworzenia i zachowania trwałych miejsc pracy,
rozwoju małych i średnich firm działających w sektorze wysokich technologii oraz przedsiębiorstw
wykorzystujących nowoczesne technologie, a także prowadzących działalność gospodarczą
w przemysłach kluczowych dla regionu oraz komercjalizujących badania naukowe.
Szybszy rozwój dużych przedsiębiorstw będzie wynikał z ich większej zdolności do uzyskiwania
przewag konkurencyjnych wynikających z postępu technologicznego. Przedsiębiorstwa te dysponują
większymi środkami na inwestycje, często mają własne zaplecze badawczo-naukowe. Często
wykorzystują także efekty skali produkcji. Duże przedsiębiorstwa z kapitałem zagranicznym działające
w strukturze korporacyjnej wykorzystują czynniki globalizacji do obniżania kosztów prowadzenia
działalności, możliwości geograficznego rozproszenia produkcji, czy też lepszego doboru
wykwalifikowanych kadr, a także łatwości w docieraniu do nowych rynków zbytu.
Wsparcie z programów unijnych wpłynie na podniesienie poziomu innowacyjności także w mniejszych
przedsiębiorstwach, a ich zdolność transferu nowych technologii z ośrodków badawczych do
procesów produkcyjnych w nadchodzących latach poprawi się. Na innowacyjność MSP znaczący
wpływ będzie miał także wzrost współpracy pomiędzy dużymi przedsiębiorstwami i MSP. MSP
częściej będą wchodziły w różne formy kooperacji z dużymi przedsiębiorstwami – w regionie utworzą
się „parasolowe” formy współpracy (MSP będą działały jako podwykonawcy, zleceniobiorcy
wybranych usług, czy procesów produkcyjnych). Dzięki takiej specjalizacji podniesie się efektywność
procesów produkcyjnych i efektywność przedsiębiorstw.
Region Łódzki nadal będzie atrakcyjny pod względem inwestycyjnym. Województwo łódzkie
wykorzysta dogodne, centralne położenie oraz poprawiającą się infrastrukturę drogową,
komunikacyjną i teleinformatyczną a także znaczne zasoby wykwalifikowanej siły roboczej do
pozyskania inwestorów, dzięki którym region stanie się europejskim centrum outsourcingu. Do 2020 r.
inwestorzy będą mogli wykorzystać także sprzyjające warunki prowadzenia biznesu (np. dzięki ulgom
podatkowym) w specjalnych strefach ekonomicznych. To z kolei wpłynie na rozwój technologii, a także
transfery know-how do regionu. SSE będą stanowiły dobre narzędzie do tworzenia współpracy
w ramach sieci powiązań kooperacyjnych, np. inicjowania struktur o charakterze klastrów. Mimo
pierwotnych obaw o spadek popularności SSE oraz politykę regionalną UE i związaną z nią pomoc
regionalną funkcjonowanie SSE nie będzie zagrożone. Komisja Europejska nie będzie podważać
dalszego funkcjonowania SSE po 2020 r., jeśli strefy będą wpisywać się nadal w ramy wspólnotowej
polityki regionalnej, której celem jest pomoc słabiej rozwiniętym regionom i zmniejszanie różnic
w poziomie rozwoju UE, a przepisy strefowe będą zgodne z regulacjami wspólnotowymi w zakresie
pomocy regionalnej.
Rozwój innowacyjności będą wspierać zróżnicowane instrumenty finansowe, w tym instrumenty
przeznaczone dla przedsięwzięć o podwyższonym ryzyku. Władze regionalne będą wspierały tego
typu inicjatywy wychodząc z założenia, iż instrumenty te mogą przyczynić się do powstania ambitnych,
wysoko innowacyjnych projektów. Pomoc publiczna dla innowatorów będzie skierowana przede
wszystkim do sektora małych i średnich firm, w szczególności nowopowstałych, gdyż to one
napotykają największe bariery finansowe oraz mają ograniczone możliwości dywersyfikacji ryzyka.
W perspektywie długookresowej liczba instytucji otoczenia biznesu będzie wzrastać. Nowe ośrodki
pojawią się w tych częściach województwa, w których dziś występuje wyraźny deficyt pod tym
względem. Jednak będą one wymagały odpowiedniego wsparcia publicznego tak, aby zapewnić im
trwałość i stworzyć stabilne warunki do rozwoju. Dla całego systemu ośrodków innowacyjności władze
regionalne stworzą efektywne instrumenty dostosowane do poziomu rozwoju ośrodka,
z uwzględnieniem ich zróżnicowania w zakresie potencjału i możliwości świadczenia różnych usług,
zwłaszcza proinnowacyjnych. Stymulowane będzie także sieciowanie i integracja różnych kategorii
Instytucje otoczenia biznesu
72
instytucji wsparcia, np. akademickich centrów transferu technologii, preinkubatorów i funduszy kapitału
zalążkowego, wszędzie tam gdzie jest to uzasadnione ograniczeniem rozproszenia zasobów
i zwiększeniem efektywności. Stymulowanie i wykorzystanie współpracy horyzontalnej pomiędzy
ośrodkami doprowadzi do profesjonalizacji usług, podnoszenia kwalifikacji personelu, gromadzenia
zasobów wiedzy i doświadczenia. Sukcesywnie będzie powstawać jeden zintegrowany system
otoczenia biznesu. Na poziomie miast będą funkcjonowały punkty kontaktowe odpowiedzialne za
udzielanie podstawowych informacji na temat przedsiębiorczości oraz innowacji i właściwe kierowanie
interesariuszy, w zależności od ich potrzeb, do bardziej wyspecjalizowanych instytucji. W przypadku
branż o znaczeniu kluczowym dla regionu łącznikiem pomiędzy podmiotami skupionymi wokół branż
będą dedykowani koordynatorzy. Wypracowane kanały komunikacji i jasny podział odpowiedzialności
będzie gwarantował szybki przepływ informacji i wiedzy pomiędzy poszczególnymi elementami
systemu, wspomagany zintegrowanymi platformami elektronicznymi.
W instytucjach otoczenia biznesu będą zatrudnione osoby o wysokim poziomie kwalifikacji
i charakteryzujące się otwartością, dynamiką działania, a także nastawione na realizację celu. Wśród
świadczonych przez nie usług rozwinie się w szczególności: coaching, mentoring, broker technologii,
przygotowywanie biznes planów i studiów wykonalności.
Ośrodki otoczenia biznesu będą wyposażone w nowoczesną infrastrukturę dostępną w szczególności
dla MSP, których ograniczone środki finansowe nie będą pozwalały na tworzenie własnych działów
badawczo-rozwojowych.
W latach 2017–2022 nastąpi dalszy wzrost liczby inicjatyw klastrowych. Wzrost ten będzie wyrazem
świadomego wyboru i przekonania o skuteczności takiej formy organizowania przedsiębiorczości,
a także rosnącej konkurencji na rynku zewnętrznym. Władze regionalne w latach 2013-2016 podejmą
aktywne działania na rzecz zachęcania przedsiębiorstw i ośrodków naukowych do sieciowania się
przede wszystkim poprzez promocję pozytywnych doświadczeń (dobre praktyki innych regionów
i krajów) i wskazywanie sposobów organizowania się małych przedsiębiorstw. W pierwszej kolejności
rozwiną się klastry i inicjatywy klastrowe już funkcjonujące w regionie, następnie będą powstawać
nowe.
Na rynku pracy będzie następowała stopniowa redukcja zatrudnienia w tradycyjnych, nisko
produktywnych sektorach i gałęziach gospodarki (szczególnie w rolnictwie), a wzrośnie
zapotrzebowanie na wysoko wykwalifikowanych specjalistów z wykształceniem technicznym
i przyrodniczym w branżach zaawansowanych technologicznie i usługach wiedzochłonnych.
Potrzeby nowoczesnego, regionalnego rynku pracy spowodują znaczny rozwój kapitału ludzkiego
poprzez nowe kierunki kształcenia oraz poprawę jakości kształcenia na wszystkich poziomach.
Społeczeństwo regionu będzie coraz lepiej wykształcone, około 30 % mieszkańców województwa
będzie się legitymowało wykształceniem wyższym i w coraz większym stopniu przyczyniało się do
kreowania rozwoju gospodarczego opartego na wiedzy i innowacjach.
Tabela 17. Prognozy dotyczące liczby osób z wykształceniem wyższym
2010 2020 2030 2011-2020
Udział ludności w wieku 15-64 lata z wykształceniem wyższym wśród ogólnej liczby ludności w tym wieku
19,1% 24,4% 29%
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS, prognoza dla roku 2020 została oparta o wartość miernika przyjętego
w projekcie Aktualizacji Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020 (projekt, styczeń 2013 r.)
Kapitał ludzki
73
Kompetencje poznawcze, zdolność do nabywania wiedzy i kreatywność kształtowane będą u dzieci
już od najmłodszych lat, gdyż w najmłodszych latach najbardziej efektywnie daje się wykrywać
i niwelować deficyty rozwojowe.
Wyższe uczelnie będą wyróżniały się coraz większą liczbę absolwentów, najzdolniejsi z nich, ze
względu na atrakcyjne warunki, a także możliwości dalszego rozwoju, będą decydowali się na
kontynuowanie pracy badawczej na uczelni. Wielu studentów będzie legitymowało się odbytymi
stażami i praktykami za granicą, a część studiów będzie miała miejsce na zagranicznych uczelniach.
Po drugie, w wyniku zwiększania finansowania nauki poprawią się warunki zatrudnienia oraz wzrosną
dochody pracowników tej sfery.
Zmniejszająca się populacja regionu, w tym osób w wieku produkcyjnym wymusi utworzenie
specjalnych programów przywracających na rynek pracy osoby wykluczone. Więcej osób będzie także
podejmowało naukę typu long-life learning. Wskaźnik zatrudnienia wzrośnie do ok. 75% w roku 2030.
Tabela 18. Wskaźnik zatrudnienia w latach 2007 i 2010 oraz prognozy w roku 2020 i 2030
2007 2010 2020 2030 2011-2020
Województwo łódzkie 59% 66,2% 73% 75%
Polska 57% 64,6% 71% 75%
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS i Eurostat, prognoza dla roku 2020 została oparta o wartość miernika
przyjętego w projekcie Aktualizacji Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020 (projekt, styczeń 2013 r.)
Zdolność elastycznego dostosowywania się zasobów ludzkich do ciągłych zmian w produkcji będzie
kluczowym elementem utrzymania produktywności. Elastyczności rynku pracy będzie towarzyszyć
bezpieczeństwo zatrudnienia. Zwiększana będzie zatrudnialność osób. Model flexicurity48
będzie
najlepszym sposobem na zapewnienie tej ochrony, będzie pomagał pracownikom skorzystać ze zmian
na rynkach pracy i na zmianę miejsca pracy na lepsze, dzięki zdolności do zdobywania
i dostosowywania umiejętności w ciągu całego życia połączonej z warunkami pozwalającymi na
przenoszenie tych umiejętności.
Istotnym problemem dla Europy już dziś jest szybkie starzenie się społeczeństwa. W województwie
łódzkim do 2020 zaludnienie obniży się do 2,42 mln ludności. Proces wyludniania się województwa
będzie się pogłębiał także w późniejszym okresie i w 2030 roku liczba ludności regionu zmniejszy się
o prawie 260 tys. osób w stosunku do roku 2011.
Do podstawowych prac, niewymagających wysokich kwalifikacji w regionie będą zatrudniani emigranci
z biedniejszych części Europy, Azji i Afryki. Dzięki innowacyjnym metodom zarządzania stosowanym
w przedsiębiorstwach do pracy będą mogły szybciej powracać matki wychowujące dzieci oraz osoby
starsze.
48
Termin pochodzący od słów: flexibility (elastyczność) oraz security (bezpieczeństwo).
Społeczeństwo
74
Rysunek 22. Ludność według grup wiekowych w UE-27 w 2010, 2030 i 2050 roku
Źródło: Eurostat (scenariusz konwergencji)
Do roku 2020 nastąpi wzrost poziomu świadomości obywatelskiej, która jest główną determinantą
tworzenia społeczeństwa obywatelskiego. Przyczyniać się do tego stanu rzeczy będzie wyższy
poziom edukacji, zarówno pod względem wykształcenia jak również edukacji obywatelskiej. Dzięki
tworzeniu marki regionalnej i spójnemu promowaniu regionu na zewnątrz większość społeczeństwa
będzie utożsamiała się z województwem. Na zmianę poziomu świadomości obywatelskiej wpływać
będą również inne czynniki, takie jak integracja Łodzi z innymi regionami w Polsce, Unią Europejską
i regionami bliźniaczymi w UE.
Cale województwo zostanie pokryte siecią teleinformatyczną. Internet stanie się narzędziem
powszechnej komunikacji dla wszystkich gospodarstw domowych. Dzisiejsze pokolenie 20-30 latków
sprawnie posługujące się dziś narzędziami ICT wejdzie w wiek dojrzały, dlatego odsetek osób
starszych wykorzystujących nowoczesne technologie wzrośnie.
Tabela 19. Szacunkowy poziom wykorzystania komputerów i Internetu
2010 2030 2011-2020
Odsetek osób, które nigdy nie
korzystały z Internetu
33% 10 %
Przedsiębiorstwa posiadające
dostęp do Internetu
91,5% 97 %
Źródło: opracowanie własne
Podobnie większość procesów biznesowych będzie zachodzić w sieci. Przedsiębiorstwa
niewykorzystujące komputerów i Internetu nie będą miały szansy przetrwać na rynku.
Innowacje będą wdrażane nie tylko w gospodarce, ale także staną się stałym elementem życia
społecznego i kulturalnego.
75
3.2. Scenariusz optymistyczny
Łódzkie to „ziemia obiecana” dla przedsiębiorców, inwestorów, mieszkańców, gdzie:
każdy innowacyjny pomysł jest możliwy do realizacji,
tradycja łączy się z nowoczesnością,
kreatywność jest lokomotywą rozwoju.
Należy zakładać, iż scenariusz optymistyczny ma szansę się zmaterializować pod warunkiem
konsekwentnej realizacji polityki innowacyjnej w kraju i regionie oraz występowaniu sprzyjających
uwarunkowań zewnętrznych. Zakładana relacja PKB per capita dla województwa łódzkiego do UE
będzie wyższa niż relacja PKB per capita dla Polski do UE.
Tabela 20. Szacunkowa relacja PKB per capita w PPS dla Polski i województwa łódzkiego do UE-27=100 w perspektywie do 2030 r.
2010 2011-2020 2021-2030 2011-2020
Województwo łódzkie 56,1% > 77% >105%
Polska 63% 75,5%- 77% 95,2%- 97,2%
Źródło: opracowanie własne
Historia rozwoju niektórych krajów (Japonia, Korea Płd. Chiny) i regionów na świecie pokazuje, iż
możliwy jest dynamiczny rozwój gospodarczy, dzięki skierowaniu uwagi i wysiłków na znaczne
podniesienie poziomu innowacyjności. W Europie przykładem innowacyjnej gospodarki, opartej o silny
przemysł są Niemcy. Województwo łódzkie też może stać się silnym zagłębiem przemysłowym
inwestującym w nowoczesne technologie, wspierającym duże firmy i bardzo podnoszącym
innowacyjność MSP dzięki odpowiednim, świadomym i planowym działaniom realizowanym
w regionie. Oddziaływanie czynników rozwojowych związanych z infrastrukturą, jakością kapitału
ludzkiego, rozwojem przedsiębiorczości i równowagą finansów publicznych, a także realnie lepsze
warunki dla wzrostu innowacyjności dają szansę dynamicznego wzrostu PKB per capita.
Otoczenie instytucjonalne i prawne
W perspektywie do roku 2030 nastąpią znaczące zmiany w sposobie zarządzania państwem.
Usprawnienie funkcjonowania państwa jest ważne dla rozwoju przedsiębiorczości, jak i dla rozwoju
nowoczesnych usług sektora publicznego. Państwo powinno tworzyć stabilne, przewidywalne warunki
do prowadzenia działalności gospodarczej. Zmiany na szczeblu krajowym przełożą się na sposób
funkcjonowania władz na poziomie regionu. Nowy model sprawowania władzy będzie oparty o zasady
otwartości, przejrzystości, przyjazności, pomocniczości i partycypacji.
Podejmowane już dzisiaj reformy deregulacyjne oraz podnoszenie jakości stanowionego prawa (jasne,
spójne, niedopuszczające możliwości wielorakiej interpretacji) pozwolą na wyeliminowanie większości
obciążeń prawnych i administracyjnych. Dzięki temu wzrośnie jakość i dostępność usług publicznych,
a także pojawią się dodatkowe środki finansowe wygenerowane dzięki podniesieniu efektywności
działania administracji. Nastąpi rozwój e-administracji. Większość spraw będzie można załatwić
wyłącznie przez Internet. Zasoby urzędów działających w województwie będą połączone siecią
informatyczną, co umożliwi skuteczną wymianę informacji pomiędzy ww. organami i tym samym ułatwi
obywatelom załatwianie wszelkich spraw urzędowych. Wiele inicjatyw będzie realizowanych w oparciu
o partnerstwo publiczno-prywatne. Dzięki temu wiele projektów będzie realizowanych w sposób
znacznie bardziej efektywny, z drugiej zaś strony kreowane będą rozwiązania spełniające standardy
środowiskowe i społeczne. Partnerstwo publiczno-prywatne przyczyni się do uzupełnienia luki
76
infrastrukturalnej i bardziej równomiernego rozwoju powiatów, a tym samym będzie sprzyjać
wyrównaniu szans dla firm funkcjonujących w rejonach słabiej rozwiniętych gospodarczo.
Małe i średnie przedsiębiorstwa otrzymają niezbędne wsparcie dzięki przygotowanym dla nich
programom ułatwień. Jednym z priorytetów będzie podnoszenie innowacyjności w przedsiębiorstwach
poprzez zachęcanie do inwestycji kapitałowych w polskie i zagraniczne technologie, a także
stymulację rynku finansowego do tworzenia szerszej oferty dla przedsiębiorstw. Władze regionalne
będą także wspierały tworzenie w przedsiębiorstwach własnych ośrodków badawczo-rozwojowych
przy udziale i we współpracy z jednostkami naukowymi. Liczba innowacyjnych przedsiębiorstw
wzrośnie do 30-40%.
Dzięki nakładom infrastrukturalnym region zwiększy swą dostępność zewnętrzną i wewnętrzną, co
wpłynie m.in. na pobudzenie mobilności społeczeństwa, a słabiej rozwinięte podregiony nie będą
zwiększać dystansu do tych najlepiej rozwiniętych. Dobre warunki komunikacyjne będą zachętą dla
inwestorów.
Kluczową kwestią dla możliwości rozwojowych województwa stanie się zdolność do absorpcji
przyznanych środków (realna zdolność do współfinansowania projektów, skuteczność w likwidowaniu
i omijaniu przeszkód natury prawnej i biurokratycznej). W związku z faktem, iż wysokość pomocy z UE
będzie się zmniejszać rozwiną się inne mechanizmy finansowania inwestycji w regionie skierowane
w stronę finansowania zwrotnego.
Gospodarka
Gospodarka regionu stanie się bardzo konkurencyjna i innowacyjna. Rozwijać się będzie m.in.
w oparciu o kapitał społeczny. Zrównoważony rozwój regionu będzie priorytetem wszystkich aktorów
życia społecznego i gospodarczego. Jednym z aspektów zrównoważonego rozwoju będzie
odpowiedzialne wykorzystanie istniejących w regionie zasobów naturalnych. Innowacyjne metody
zarządzania pozwolą minimalizować negatywny wpływ przemysłu na środowisko.
Zmiany strukturalne w gospodarce województwa łódzkiego będą przebiegać szybciej niż w innych
regionach o podobnej strukturze. Dodatkowym czynnikiem przyspieszającym zmiany strukturalne
będzie poprawa infrastruktury i związane z tym migracje ludności.
W regionie będą prężnie rozwijać się przemysł i usługi. Gospodarka zostanie silnie powiązana ze
sferą nauki. Szczególnie silny wzrost nastąpi w branżach określonych, jako kluczowe dla regionu.
Skierowanie uwagi regionalnych aktorów systemu innowacji na przemysł i zintegrowane działania na
rzecz jego unowocześnienia okażą się jednym z najważniejszych czynników sukcesu. Władze
regionalne nawiążą bliskie relacje z regionami bliźniaczymi w Europie, od których będą czerpać
wiedzę i doświadczenie. W proces zostaną zaangażowani przedstawiciele biznesu i nauki. Wspólne
misje gospodarcze i spotkania zaowocują utworzeniem sieci międzynarodowych kontaktów.
Specjalizacją regionu stanie się produkcja złożonych dóbr przemysłowych, przede wszystkim dóbr
inwestycyjnych oraz innowacyjnych technologii produkcyjnych.
Nastąpi dywersyfikacja wykorzystywanych źródeł energii. Chcąc sprostać wyzwaniom związanym
z redukcją emisji CO2 przedsiębiorstwa w branży zaczną wykorzystywać nowoczesne technologie
i narzędzia pozwalające na ograniczenie emisji CO2. Zwiększy się udział innych niż węgiel źródeł
energii. Przepisy UE nakładają na kraje członkowskie obowiązek zwiększenia udziału biopaliw
w transporcie do 10%. Region posiada znaczne zasoby do produkcji biopaliw, które zacznie
wykorzystywać, podobnie jak dostępne złoża geotermalne. Problem przestarzałych technologicznie
systemów przesyłu i rozdziału energii elektrycznej i cieplnej zostanie częściowo rozwiązany poprzez
rozwój infrastruktury przesyłowej i inteligentną sieć. Do rozwoju i zarządzania inteligentną siecią
elektroenergetyczną zostaną wykorzystane nowoczesne narzędzia IT, co będzie miało wpływ na
poprawę efektywności energetycznej, aktywizację odbiorców, zwiększenie konkurencji
i bezpieczeństwa energetycznego regionu i kraju.
77
Region stanie się silnym ośrodkiem przemysłowo-naukowym w branży medycznej (w tym
uzdrowiskowej), farmaceutycznej i kosmetycznej. Wyspecjalizuje się w usługach opieki medycznej
i uzdrowiskowej, co będzie miało istotne znaczenie ze względu na problem starzejącego się
społeczeństwa. Ponadto branża osiągnie wysoki potencjał eksportowy (głównie zaawansowane
materiały medyczne). Wraz z rozwojem usług medycznych województwo stanie się atrakcyjnym
miejscem wypoczynkowym ze względu na walory turystyczne i przyrodnicze.
Tradycyjny i mało innowacyjny przemysł odzieżowy i włókienniczy dzięki silnemu wsparciu
finansowemu ze środków programów operacyjnych i przedsiębiorstw przekształci się w prężnie
rozwijającą się branżę produkującą nowoczesne włókna i tkaniny. Rozwój nowych metod wytwarzania
materiałów tekstylnych oraz nadawania im specjalnych właściwości metodami modyfikacji fizycznej,
chemicznej i biologicznej łącznie z wykorzystaniem metod nanotechnologii, wbudowywania elementów
elektronicznych, np. monitorujących funkcjonowanie organizmu człowieka (tekstronika), wytwarzania
materiałów kompozytowych o wyjątkowej wytrzymałości mechanicznej, stworzy szanse postępu
i sprostania konkurencji zagranicznej. Duże perspektywy rozwoju będą miały MSP współpracujące
z zapleczem badawczym w obszarze opanowania technologii nowoczesnych wyrobów
włókienniczych: materiałów inteligentnych, biokompatybilnych, biodegradowalnych, niepalnych lub
trudno palnych, chroniących przed promieniowaniem UV, działaniem pola elektrycznego bądź
magnetycznego itp. Przy okazji wzrośnie rola regionu jako ośrodka przemysłów kreatywnych w tym
modowych. Przemysł kreatywny zyskuje nie tylko duże znaczenie ekonomiczne, ale staje się także
modelem nowoczesnej gospodarki: oferuje on nieprzeciętne możliwości zatrudnienia, odgrywa
pionierską rolę na drodze do gospodarki opartej na wiedzy i jest znaczącym źródłem nowych,
innowacyjnych pomysłów.
Wzrastać będzie rola regionu jako producenta i eksportera zaawansowanych materiałów budowlanych
(ceramika, kleje, zaprawy, materiały polimerowe) oraz spożywczych. Projektowane oraz wdrażane do
produkcji będą nowe rodzaje żywności, wykonywane przez firmy kooperujące z ośrodkami
naukowymi. Polska żywność będzie miała wysoką renomę w Europie jako produkt zdrowy
i ekologiczny. Rozkwit będą przeżywać także usługi. Ich znaczenie i udział w PKB regionu znacznie
wzrośnie. Przede wszystkim będą to usługi informatyczne, telekomunikacyjne, finansowe i logistyczne.
Przewidywane tendencje do wzrostu udziału usług rynkowych w gospodarce, głównie kosztem
szeroko rozumianego rolnictwa, w dużym stopniu będą konsekwencją upodabniania się pod
względem strukturalnym gospodarki polskiej do bardziej rozwiniętych gospodarek krajów Europy
Zachodniej.
Po 2020 r. zacznie wzrastać udział dotychczas mniej rozwiniętych gospodarczo powiatów w PKB
regionu. Silnie będą się tam rozwijały usługi. Zmiany infrastrukturalne (drogi, sieci teleinformatyczne)
zachęcą inwestorów do lokowania tam biznesu.
Edukacja i specjalne programy aktywizacji przeznaczone dla rolników zachęcą ich do inwestycji
w nowoczesne technologie wykorzystywane w uprawie roli, sadownictwie i hodowli zwierząt.
W regionie będzie funkcjonował efektywny system doradztwa dla rolników. Ze względu na zmiany
strukturalne w rolnictwie, opłacalność produkcji, odpływ w szczególności młodych ludzi do miast
nastąpi proces scalania małych gospodarstw w wielkoobszarowe. Dzięki znacznemu unowocześnieniu
i zmechanizowaniu produkcji gospodarstwa rolne staną się sprawnie funkcjonującymi
przedsiębiorstwami, skutecznie konkurującymi na rynku europejskim i światowym. Większość
podstawowych czynności związanych z uprawami będzie wykonywana przez specjalistyczne maszyny
i urządzenia. Planowanie i monitoring upraw będzie prowadzony w systemach komputerowych.
Produkowana będzie żywność o wysokich walorach odżywczych, dietetycznych i leczniczych, a także
o wysokiej odporności. Istotnym działaniem będzie też ochrona i wykorzystywanie rekreacyjnych
walorów obszarów wiejskich. W rolnictwie zatrudnieni będą ludzie o wysokich kwalifikacjach
zawodowych, potrafiący zarządzać jakością i wytwarzać produkty żywnościowe konkurencyjne pod
względem jakości i ceny. Bliska współpraca z ośrodkami naukowymi zapewni bezpośrednią możliwość
wdrażania wszelkich innowacyjnych rozwiązań do produkcji rolnej.
78
Kraje, które od lat przeznaczały znaczące środki na badania i rozwój są dziś liderami
technologicznymi świata. Najważniejszym warunkiem jest ponoszenie odpowiednio wysokich
nakładów na naukę i sferę B+R prowadzące do rozbudowy potencjału badawczego. Kolejnym
ważnym warunkiem jest podniesienie efektywności systemu organizacji edukacji, nauki i badań.
Istotne jest także koncentrowanie wysiłków na wybranych dziedzinach nauki.
W scenariuszu optymistycznym założono szybki wzrost wydatków na badania i rozwój. Zakłada on
osiągnięcie w 2030 r. 3 % PKB.
Tabela 21. Szacunkowy wzrost nakładów na B+R
2010 2020 2030 2011-2020
Nakłady na działalność B+R w
relacji do PKB regionu
0,64% 2% 3%
Źródło: opracowanie własne
W okresie początkowym główny ciężar zwiększania finansowania badań naukowych spocznie na
środkach unijnych, następnie wiodącą rolę przejmą przedsiębiorstwa. Udział przedsiębiorstw
w finansowaniu badań i rozwoju wyniesie 1,5-1,6%.
Nakłady na prace B+R w przedsiębiorstwach województwa łódzkiego będą się zwiększały od roku
2015, zauważalny wzrost nastąpi po roku 2018. Skłonność przedsiębiorstw do finansowania badań
zwiększy się, dzięki prowadzonym w regionie projektom podnoszącym świadomość, a także mającym
na celu przełamywanie barier psychologicznych. Wobec zmian na rynku i rosnącej konkurencji,
przedsiębiorstwa, zwłaszcza te małe, będą musiały przejść od planowania krótkookresowego,
nastawionego na szybki zysk w kierunku planowania długookresowego, którego celem jest stopniowe
zdobywanie przewag konkurencyjnych dzięki produktom wysokiej jakości i nowoczesnej obsłudze
klienta. Taki scenariusz odnosi się do przedsiębiorstw z przemysłów tradycyjnych (np. przemysły
elektromaszynowy i maszynowy, przemysł materiałów budowlanych) oraz niektórych przemysłów
wysokich technologii (informatyka, telekomunikacja). Przedsiębiorstwa działające w tradycyjnych
branżach przemysłowych ze względu na rosnącą konkurencję będą zmuszone do modernizacji
stosowanych technologii produkcji, aby utrzymać się na rynku i zwiększać w nim swój udział. Bardzo
ważne będzie dla nich zewnętrzne wsparcie badawczo-rozwojowe. W przypadku przedsiębiorstw
wysokich technologii brak wsparcia w efektach działalności B+R także może zachwiać ich pozycją
rynkową. Jednak w związku z tym, że już w tej chwili często prowadzą one swoje badania lub
współpracują z naukowcami zwiększenie nakładów na B+R nastąpi w ich przypadku wcześniej. Udział
przedsiębiorstw wysokich technologii wśród przedsiębiorstw ogółem zwiększy się.
Współpraca między sferą nauki i przemysłem będzie się nasilała – w rezultacie powolnego procesu
uświadamiania sobie korzyści z takiej współpracy przez obie strony oraz pojawiania się potrzeby takiej
współpracy powodowanej czynnikami rynkowymi. Procesy integracji środowisk będą następowały
szybciej niż w scenariuszu umiarkowanym. Okolicznością sprzyjającą rozwojowi współpracy nauki
i przemysłu będzie też pojawianie się na regionalnym rynku wyspecjalizowanych instytucji otoczenia
biznesu. Rozwój współpracy między nauką i przedsiębiorstwami będzie się odbywał w kilku etapach.
W pierwszym etapie kluczowe będzie przełamywanie wzajemnego braku zaufania. Na tym etapie
nieocenione będzie wsparcie instytucji pośredniczących i stymulujących współpracę. Drugi etap
będzie koncentrował się na nawiązywaniu komunikacji i tworzeniu sieci kontaktów. W trzecim etapie,
który nastąpi po 2015 r. nawiązana zostanie efektywna współpraca.
Badania i rozwój
79
Duże istniejące w regionie koncerny narodowe będą coraz chętniej korzystały z lokalnego potencjału
badawczo-rozwojowego, co zostanie częściowo wymuszone działaniami władz regionalnych. Będzie
następowała internacjonalizacja badań naukowych.
Także regionalne ośrodki naukowo- badawcze osiągną taki poziom rozwoju w wybranych dziedzinach,
że będą wychodziły z ofertą badawczą do przemysłu w kraju i na świecie. Będą brały udział w wielu
projektach międzynarodowych.
W zakresie badań naukowych nastąpi zmiana proporcji między naukami podstawowymi, stosowanymi
i rozwojowymi. Nastąpi wzrost znaczenia nauk stosowanych. Częściej będą zawiązywane konsorcja
naukowo-przemysłowe.
Stopniowo wprowadzana od 2010-2011 roku reforma systemu nauki zaowocuje zmianą modelu
finansowania nauki (wzrost udziału finansowania przez przedsiębiorstwa, zmiana struktury popytu na
usługi badawczo-rozwojowe zgłaszane przez gospodarkę). Wprowadzenie do sfery naukowo-
badawczej elementów konkurencyjności sprawi, iż jakość badań naukowych będzie się poprawiała.
Endogeniczny potencjał rozwojowy województwa, związany z tradycjami przemysłowymi oraz
zasobami naturalnymi, a także wykorzystanie nowoczesnych technologii doprowadzi do
ukształtowania się w województwie łódzkim specjalizacji regionu. Ponadto będzie następowała
specjalizacja naukowa regionu dla nauk o neutralnym charakterze tj. takich, które nie są ściśle
związane ze specjalizacjami regionu. Czynnikami wpływającymi na kształtowanie się specjalności
naukowych w regionie jest kadra naukowa doskonaląca się w swoich dziedzinach oraz infrastruktura
badawcza związana ze znacznymi nakładami inwestycyjnymi nadająca kierunek pracom badawczym
i rozwojowym. Największy potencjał naukowy regionu skupiony jest w naukach technicznych
i medycznych (tj. elektronika, informatyka, telekomunikacja, biotechnologia, farmakologia, inżynieria
materiałowa, mechatronika, nanotechnologie i materiały funkcjonalne, nowoczesne wzornictwo,
technologie informatyczne). Znaczenie tych nauk będzie stale rosło i w znacznym stopniu będzie
wspomagało rozwój gospodarczy regionu. Będą się także nasilały tendencje w kierunku pojawiania się
coraz większej liczby specjalizacji interdyscyplinarnych łączących np. nauki medyczne z technicznymi.
Motorem wzrostu innowacyjności regionu w przyszłości będą duże przedsiębiorstwa usługowe
i przemysłowe. Dużą dynamiką wzrostu będą charakteryzowały się MSP. Do 2020 r. liczba MSP
zwiększy się o 25-30% głównie dzięki działaniom władz regionalnych na rzecz wspierania inwestycji
produkcyjnych i usługowych przyczyniających się do tworzenia i zachowania trwałych miejsc pracy,
rozwoju małych i średnich firm działających w sektorze wysokich technologii oraz przedsiębiorstw
wykorzystujących nowoczesne technologie, a także prowadzących działalność gospodarczą
w przemysłach kluczowych dla regionu oraz komercjalizujących badania naukowe.
Szybszy rozwój dużych przedsiębiorstw będzie wynikał z ich większej zdolności do uzyskiwania
przewag konkurencyjnych wynikających z postępu technologicznego. Przedsiębiorstwa te dysponują
większymi środkami na inwestycje, często mają własne zaplecze badawczo-naukowe. Często
wykorzystują także efekty skali produkcji. Duże przedsiębiorstwa z kapitałem zagranicznym działające
w strukturze korporacyjnej wykorzystują czynniki globalizacji do obniżania kosztów prowadzenia
działalności, możliwości geograficznego rozproszenia produkcji, czy też lepszego doboru
wykwalifikowanych kadr, a także łatwości w docieraniu do nowych rynków zbytu.
Wsparcie z programów unijnych wpłynie na podniesienie poziomu innowacyjności także w mniejszych
przedsiębiorstwach, a ich zdolność transferu nowych technologii z ośrodków badawczych do
procesów produkcyjnych w nadchodzących latach poprawi się. Na innowacyjność MSP znaczący
wpływ będzie miał także wzrost współpracy pomiędzy dużymi przedsiębiorstwami i MSP. MSP
częściej będą wchodziły w różne formy kooperacji z dużymi przedsiębiorstwami – w regionie utworzą
się „parasolowe” formy współpracy (MSP będą działały jako podwykonawcy, zleceniobiorcy
Innowacyjne przedsiębiorstwa
80
wybranych usług, czy procesów produkcyjnych). Dzięki takiej specjalizacji podniesie się efektywność
procesów produkcyjnych i efektywność przedsiębiorstw.
Region łódzki nadal będzie atrakcyjny pod względem inwestycyjnym. Województwo łódzkie
wykorzysta dogodne, centralne położenie oraz poprawiającą się infrastrukturę drogową,
komunikacyjną i teleinformatyczną a także znaczne zasoby wykwalifikowanej siły roboczej do
pozyskania inwestorów. Inwestorzy międzynarodowi będą postrzegali region jako jeden z najbardziej
atrakcyjnych ośrodków gospodarczych. Wartość zagranicznych inwestycji bezpośrednich wzrośnie.
Zagraniczni inwestorzy będą przede wszystkim zwracali uwagę na centralne położenie geograficzne
województwa łódzkiego, stabilność i bezpieczeństwo prawne. W porównaniu z innymi ośrodkami
gospodarczymi region będzie wyróżniać się infrastrukturą (komunikacja, telekomunikacja), poziomem
wyższych uczelni i placówek naukowo-badawczych, działalnością badawczo-rozwojową
ukierunkowaną na przemysł oraz kwalifikacjami pracowników.
Rozwój innowacyjności będą wspierać zróżnicowane instrumenty finansowe, w tym instrumenty
przeznaczone dla przedsięwzięć o podwyższonym ryzyku. Władze regionalne będą wspierały tego
typu inicjatywy wychodząc z założenia, że umożliwiają one realizację ambitnych, wysoko
innowacyjnych projektów. Pomoc publiczna dla innowatorów będzie skierowana przede wszystkim do
sektora małych i średnich firm, w szczególności nowopowstałych, gdyż to one napotykają największe
bariery finansowe oraz mają ograniczone możliwości dywersyfikacji ryzyka.
W perspektywie długookresowej liczba instytucji otoczenia biznesu będzie wzrastać. Nowe ośrodki
pojawią się w tych częściach województwa, w których dziś występuje wyraźny deficyt pod tym
względem. Jednak będą one wymagały odpowiedniego wsparcia publicznego tak, aby zapewnić im
trwałość i stworzyć stabilne warunki do rozwoju. Dla całego systemu ośrodków innowacyjności władze
regionalne stworzą efektywne instrumenty dostosowane do poziomu rozwoju ośrodka,
z uwzględnieniem ich zróżnicowania w zakresie potencjału i możliwości świadczenia różnych usług,
zwłaszcza proinnowacyjnych. Stymulowane będzie także sieciowanie i integracja różnych kategorii
instytucji wsparcia, np. akademickich centrów transferu technologii, preinkubatorów i funduszu kapitału
zalążkowego, wszędzie tam gdzie jest to uzasadnione ograniczeniem rozproszenia zasobów
i zwiększeniem efektywności. Stymulowanie i wykorzystanie współpracy horyzontalnej pomiędzy
ośrodkami doprowadzi do profesjonalizacji usług, podnoszenia kwalifikacji personelu, gromadzenia
zasobów wiedzy i doświadczenia. Sukcesywnie będzie powstawać jeden zintegrowany system
otoczenia biznesu. Na poziomie miast będą funkcjonowały punkty kontaktowe odpowiedzialne za
udzielanie podstawowych informacji na temat przedsiębiorczości i innowacyjności oraz właściwe
kierowanie interesariuszy, w zależności od ich potrzeb, do bardziej wyspecjalizowanych instytucji.
W przypadku branż o znaczeniu kluczowym dla regionu łącznikiem pomiędzy podmiotami skupionymi
wokół branż będą dedykowani koordynatorzy. Wypracowane kanały komunikacji i jasny podział
odpowiedzialności będzie gwarantował szybki przepływ informacji i wiedzy pomiędzy poszczególnymi
elementami systemu wspomagany zintegrowanymi platformami elektronicznymi.
W instytucjach otoczenia biznesu będą zatrudnione osoby o wysokim poziomie kwalifikacji
i charakteryzujące się otwartością, dynamiką działania, a także nastawione na realizację celu. Wśród
świadczonych przez nie usług rozwinie się w szczególności: coaching, mentoring, broker technologii,
przygotowywanie biznes planów i studiów wykonalności.
Ośrodki otoczenia biznesu będą wyposażone w nowoczesną infrastrukturę dostępną w szczególności
dla MSP, których ograniczone środki finansowe nie będą pozwalały na tworzenie własnych działów
badawczo-rozwojowych.
W latach 2017–2022 nastąpi dalszy wzrost liczby klastrów i inicjatyw klastrowych. Wzrost ten będzie
wyrazem świadomego wyboru i przekonania o skuteczności takiej formy organizowania
przedsiębiorczości, a także rosnącej konkurencji na rynku zewnętrznym. Władze regionalne w latach
Instytucje otoczenia biznesu
81
2013-2016 podejmą aktywne działania na rzecz zachęcania przedsiębiorstw i ośrodków naukowych
do sieciowania się przede wszystkim poprzez promocję pozytywnych doświadczeń (dobre praktyki
innych regionów i krajów) i wskazywanie sposobów organizowania się małych przedsiębiorstw.
W pierwszej kolejności rozwiną się klastry i inicjatywy klastrowe już funkcjonujące w regionie,
następnie będą powstawać nowe.
Region stanie się miejscem tworzenia klastrów zaawansowanych technologicznie atrakcyjnym także
dla przedsiębiorców i ośrodków naukowych spoza Polski. Niektóre klastry nawiążą współpracę
z klastrami funkcjonującymi w innych krajach europejskich.
Na rynku pracy będzie następowała stopniowa redukcja zatrudnienia w tradycyjnych, nisko
produktywnych sektorach i gałęziach gospodarki, szczególnie w rolnictwie a wzrośnie
zapotrzebowanie na wysoko wykwalifikowanych specjalistów z wykształceniem technicznym
i przyrodniczym w branżach zaawansowanych technologicznie i usługach wiedzochłonnych.
Potrzeby nowoczesnego, regionalnego rynku pracy spowodują znaczny rozwój kapitału ludzkiego
poprzez nowe kierunki kształcenia oraz poprawę jakości kształcenia na wszystkich poziomach.
Systemy praktyk i staży będą doskonale rozwinięte w oparciu o porozumienia zawierane pomiędzy
szkołami oraz uczelniami a przedsiębiorcami. Dobra, odpowiadająca na aktualne potrzeby
przedsiębiorstw, edukacja i wysoka mobilność wewnętrzna przyczynią się do wzrostu efektywności
działania, poprawy jakości produktów i usług, rozwiązania problemu deficytu kadr oraz wyrównania
różnic w rozwoju regionu.
Społeczeństwo regionu będzie coraz lepiej wykształcone, około 45 – 47% mieszkańców województwa
w wieku 30-34 lat będzie się legitymowało wykształceniem wyższym i w coraz większym stopniu
przyczyniało się do kreowania rozwoju gospodarczego opartego na wiedzy i innowacjach. Odsetek
absolwentów kierunków technicznych wzrośnie do 24% wzorem Korei i Japonii.
Tabela 22. Szacunkowy udział osób z wykształceniem wyższym
2010 2020 2030 2011-2020
Udział ludności w wieku 15-64
lata z wyższym wykształceniem w
ogólnej liczbie ludności w tym
wieku
19% 29% 39%
Źródło: opracowanie własne
Kompetencje poznawcze, zdolność do nabywania wiedzy i kreatywność kształtowane będą u dzieci
już od najmłodszych lat, gdyż w najmłodszych latach najbardziej efektywnie daje się wykrywać
i niwelować deficyty rozwojowe.
Coraz większa liczba absolwentów będzie kończyła studia wyższe. Wielu z nich będzie legitymowało
się odbytymi stażami i praktykami za granicą, a część studiów będzie miała miejsce na zagranicznych
uczelniach. Po drugie, w wyniku zwiększania finansowania nauki poprawią się warunki zatrudnienia
oraz wzrosną dochody pracowników tej sfery. Dzięki silnemu wsparciu uczelnianemu powstanie
szereg firm odpryskowych typu spin-off, spin-out.
Zmniejszająca się populacja regionu, w tym osób w wieku produkcyjnym wymusi utworzenie
specjalnych programów przywracających na rynek pracy osoby wykluczone. Więcej osób będzie także
podejmowało naukę typu long-life learning. Wskaźnik zatrudnienia wzrośnie do 75% w roku
2030.Zdolność elastycznego dostosowywania się zasobów ludzkich do ciągłych zmian w produkcji
Kapitał ludzki
82
będzie kluczowym elementem utrzymania produktywności. Elastyczności rynku pracy będzie
towarzyszyć bezpieczeństwo zatrudnienia. Zwiększana będzie zatrudnialność osób. Model flexicurity
będzie najlepszym sposobem na zapewnienie tej ochrony, będzie pomagał pracownikom na
skorzystanie ze zmian na rynkach pracy i na zmianę miejsca pracy na lepsze, dzięki zdolności do
zdobywania i dostosowywania umiejętności w ciągu całego życia połączonej z warunkami
pozwalającymi na przenoszenie tych umiejętności.
Istotnym problemem dla Europy już dziś jest szybkie starzenie się społeczeństwa. W województwie
łódzkim do 2020 zaludnienie obniży się do 2,42 mln ludności. Proces wyludniania się województwa
będzie się pogłębiał także w późniejszym okresie i w 2030 roku liczba ludności regionu zmniejszy się
o prawie 260 tys. osób w stosunku do 2011 r.
Do podstawowych prac, niewymagających wysokich kwalifikacji w regionie będą zatrudniani emigranci
z biedniejszych części Europy, Azji i Afryki. Dzięki innowacyjnym metodom zarządzania stosowanym
w przedsiębiorstwach do pracy będą mogły szybciej powracać matki wychowujące dzieci oraz osoby
starsze.
Do roku 2020 nastąpi znaczny wzrost poziomu świadomości obywatelskiej, która jest główną
determinantą tworzenia społeczeństwa obywatelskiego. Przyczyniać się do tego stanu rzeczy będzie
wyższy poziom edukacji, zarówno pod względem wykształcenia jak również edukacji obywatelskiej.
Dzięki tworzeniu marki regionalnej i spójnemu promowaniu regionu na zewnątrz większość
społeczeństwa będzie utożsamiała się z województwem. Na zmianę poziomu świadomości
obywatelskiej wpływać będą również inne czynniki, takie jak integracja Łodzi z innymi regionami
w Polsce, Unią Europejską i regionami bliźniaczymi w UE.
Włączanie wykluczonych i defaworyzowanych grup społecznych, a także problemy demograficzne,
mogą stać się źródłem wielu szans dla sfery biznesu poprzez pojawienie się i rozwój
niedostrzeganych wcześniej nisz rynkowych np. związanych z usługami dla osób starszych. Ponadto
zmiana tradycyjnego modelu rodziny (z wielodzietnej na model tzw. singli) może doprowadzić do
kształtowania się nowych trendów konsumenckich i stać się dodatkowym źródłem okazji rynkowych
dla firm także w obszarze nowych, innowacyjnych produktów.
Cale województwo zostanie pokryte siecią teleinformatyczną. Internet stanie się narzędziem
powszechnej komunikacji dla wszystkich gospodarstw domowych. Dzisiejsze pokolenie 20-30 latków
sprawnie posługujące się narzędziami ICT wejdzie w wiek dojrzały, dlatego odsetek osób starszych
wykorzystujących nowoczesne technologie wzrośnie. Rząd, realizując strategię rozwoju
społeczeństwa informacyjnego, zdecyduje się na otwarcie jak największej ilości publicznych zasobów
danych, archiwów, publikacji naukowych i cyfrowych zbiorów kultury, z których społeczeństwo będzie
chętnie korzystać. Wiele innowacyjnych pomysłów zgłaszanych przez społeczeństwo na
udostępnionych w tym celu serwisach internetowych będzie podstawą do wprowadzania zmian
w życiu politycznym, kulturalnym i społecznym.
Podobnie większość procesów biznesowych będzie zachodzić w sieci. Przedsiębiorstwa
niewykorzystujące komputerów i Internetu nie będą miały szansy przetrwać na rynku.
Społeczeństwo
83
3.3. Scenariusz pesymistyczny
Scenariusz pesymistyczny jest odchyleniem negatywnym od scenariusza umiarkowanego. Scenariusz
ten zakłada, iż województwo łódzkie pozostanie na przeciętnym poziomie rozwoju gospodarczego, nie
wykorzysta również szans rozwojowych. Zakładana relacja PKB per capita dla województwa łódzkiego
do UE będzie niższa niż relacja PKB per capita dla Polski do UE.
Tabela 23. Szacunkowa relacja PKB per capita w PPS dla Polski i województwa łódzkiego do UE-27=100 w perspektywie do 2030 r.
2010 2011-2020 2021-2030
Województwo łódzkie 56,1% 72% 94,6%
Polska 63% 75,5% 95,2%
Źródło: opracowanie własne
Otoczenie instytucjonalne i prawne
W perspektywie do roku 2030 nastąpią zmiany w sposobie zarządzania państwem. Usprawnienie
funkcjonowania państwa jest ważne dla rozwoju przedsiębiorczości, jak i dla rozwoju nowoczesnych
usług sektora publicznego. Państwo powinno tworzyć stabilne, przewidywalne warunki do
prowadzenia działalności gospodarczej. Zmiany na szczeblu krajowym przełożą się na sposób
funkcjonowania władz na poziomie regionu. Nowy model sprawowania władzy będzie w większym
stopniu oparty o zasady otwartości, przejrzystości, przyjazności, pomocniczości i partycypacji.
Podejmowane już dzisiaj reformy deregulacyjne oraz podnoszenie jakości stanowionego prawa (jasne,
spójne, niedopuszczające możliwości wielorakiej interpretacji) będą podejmowane zbyt wolno, aby
w pełni wyeliminować większość obciążeń prawnych i administracyjnych. Częściowo wzrośnie jakość
i dostępność usług publicznych. Nastąpi rozwój e-administracji, ale tylko dla wybranych usług. Niestety
nie uda się do końca zmodernizować administracji w mniejszych urzędach, na poziomie gmin.
Małe i średnie przedsiębiorstwa otrzymają wsparcie dzięki przygotowanym dla nich programom
ułatwień i choć jednym z priorytetów będzie podnoszenie innowacyjności w przedsiębiorstwach
poprzez zachęcanie do inwestycji kapitałowych w polskie i zagraniczne technologie, a także
stymulację rynku finansowego do tworzenia szerszej oferty dla przedsiębiorstw, to możliwości te nie
zostaną wykorzystane. Większość środków zostanie wykorzystanych na bieżące cele, bez
uwzględnienia długookresowych strategii rozwoju technologii w przedsiębiorstwach.
Nakłady infrastrukturalne nie będą wystarczające do realizacji inwestycji pozwalających na pełne
zwiększenie dostępności zewnętrznej i wewnętrznej m.in. uruchomienia Kolei Dużych Prędkości.
Mobilność społeczeństwa będzie niewystarczająca, aby słabiej rozwinięte podregiony mogły
zmniejszać dystans do tych najbardziej rozwiniętych.
Kluczową kwestią dla możliwości rozwojowych województwa stanie się zdolność do absorpcji
przyznanych środków (realna zdolność do współfinansowania projektów, skuteczność w likwidowaniu
i omijaniu przeszkód natury prawnej i biurokratycznej). Niestety nie wszystkie bariery zostaną
wyeliminowane, co nadal będzie zniechęcało niektóre podmioty do aplikowania o nie.
Gospodarka
Gospodarka regionu pozostanie na przeciętnym poziomie rozwoju. Zrównoważony rozwój regionu
będzie co prawda priorytetem zapisanym w strategiach, ale brak spójności i konsekwencji
w działaniach sprawi, iż tylko w niektórych obszarach zauważalny będzie postęp. Zmiany strukturalne
84
w gospodarce województwa łódzkiego będą przebiegać w sposób powolny. Spodziewać należy się
raczej stopniowej kontynuacji obserwowanych obecnie trendów. Czynnikiem przyspieszającym zmiany
strukturalne będzie poprawa infrastruktury i związana z tym migracja ludności.
W regionie nadal będzie rozwijać się przemysł i usługi. Gospodarka zostanie mocniej powiązana ze
sferą nauki, szczególnie w branżach określonych, jako kluczowe dla regionu.
Nastąpi dywersyfikacja wykorzystywanych źródeł energii. Chcąc sprostać wyzwaniom związanym
z redukcją emisji CO2 przedsiębiorstwa z branży zauważą potrzebę modernizacji technologii
i narzędzi pozwalających np. na ograniczenie emisji CO2. Zwiększy się udział innych niż węgiel źródeł
energii. Przepisy UE nakładają na kraje członkowskie obowiązek zwiększenia udziału biopaliw
w transporcie do 10%. Region posiada znaczne zasoby do produkcji biopaliw, które zacznie
częściowo wykorzystywać, podobnie jak w niewielkim stopniu zacznie wykorzystywać dostępne złoża
geotermalne. Problem przestarzałych technologicznie systemów przesyłu i rozdziału energii
elektrycznej i cieplnej pozostanie nadal dużym problemem.
Region stanie się stosunkowo silnym ośrodkiem przemysłowo-naukowym w branży medycznej,
farmaceutycznej i kosmetycznej. Wyspecjalizuje się w usługach opieki medycznej, co będzie miało
istotne znaczenie ze względu na problem starzejącego się społeczeństwa. Wraz z rozwojem usług
medycznych województwo stanie się atrakcyjnym miejscem wypoczynkowym ze względu na walory
turystyczne i przyrodnicze.
Tradycyjny i mało innowacyjny przemysł odzieżowy i włókienniczy dzięki silnemu wsparciu
finansowemu ze środków programów operacyjnych i przedsiębiorstw będzie się rozwijał szybciej, ale
przez długie lata nie osiągnie swojej masy krytycznej. Wzrastać będzie rola regionu jako producenta
i eksportera zaawansowanych materiałów budowlanych (ceramika, kleje, zaprawy, materiały
polimerowe) oraz spożywczych.
Rozkwit będą przeżywać także usługi. Ich znaczenie i udział w PKB regionu znacznie wzrośnie.
Przede wszystkim będą to usługi informatyczne, telekomunikacyjne, finansowe i logistyczne.
Przewidywane tendencje do wzrostu udziału usług rynkowych w gospodarce, głównie kosztem
szeroko rozumianego rolnictwa, w dużym stopniu będą konsekwencją upodabniania się pod
względem strukturalnym gospodarki polskiej do bardziej rozwiniętych gospodarek krajów Europy
Zachodniej.
W województwie nadal będzie się utrzymywała dysproporcja w rozwoju poszczególnych powiatów. Nie
uda się zniwelować różnic w poziomie rozwoju Łodzi i powiatów centralnych oraz Bełchatowa
w stosunku do pozostałych części województwa. Udział pozostałych powiatów w gospodarce
województwa łódzkiego pozostanie względnie stały lub będzie spadał.
Najwolniej rozwijającym się sektorem będzie rolnictwo. Jego udział w wytwarzaniu wartości dodanej
zmniejszy się do poziomu porównywalnego z krajami wysokorozwiniętymi. Równolegle jednak, zmiany
zachodzące w samym sektorze będą stosunkowo powolne. Nie zmieni się struktura gospodarstw
rolnych, co będzie konsekwencją istniejącego systemu dopłat bezpośrednich do produkcji rolniczej.
W większości małych i średnich gospodarstw rolnych środki z dopłat przeznaczane są bowiem przede
wszystkim na konsumpcję, a jedynie w dużych powodują wzmocnienie procesów inwestycyjnych.
W scenariuszu pesymistycznym założono powolny wzrost wydatków na badania i rozwój. Zakłada on
osiągnięcie w 2030 r. 1,04 % regionalnego PKB.
Badania i rozwój
85
Tabela 24. Szacunkowy wzrost nakładów na działalność B+R
2010 2020 2030
Nakłady na działalność B+R
w stosunku do PKB regionu
0,64% 0,84% 1,04%
Źródło: opracowanie własne
W okresie początkowym główny ciężar zwiększania finansowania badań naukowych spocznie na
środkach unijnych.
Nakłady na prace B+R w przedsiębiorstwach województwa łódzkiego będą się powoli zwiększały od
roku 2022, jednak w zauważalny sposób nastąpi to dopiero po roku 2026. Skłonność przedsiębiorstw
do finansowania badań zwiększy się, dzięki prowadzonym w regionie projektom podnoszącym
świadomość, a także mającym na celu przełamywanie barier psychologicznych, ale nie będą one
wdrażane na tyle skutecznie, aby przekonać przedsiębiorców i sferę nauki do kooperacji. Wobec
zmian na rynku i rosnącej konkurencji, przedsiębiorstwa, zwłaszcza te małe, będą musiały przejść od
planowania krótkookresowego, nastawionego na szybki zysk w kierunku planowania
długookresowego, którego celem jest stopniowe zdobywanie przewag konkurencyjnych dzięki
produktom wysokiej jakości i nowoczesnej obsłudze klienta. Nie wszystkie przedsiębiorstwa sprostają
tym wyzwaniom i w związku z tym będą musiały upaść.
Współpraca między sferą nauki i przemysłem będzie się stopniowo nasilała – w rezultacie powolnego
procesu uświadamiania sobie korzyści z takiej współpracy przez obie strony oraz pojawiania się
potrzeby takiej współpracy powodowanej czynnikami rynkowymi. Okolicznością sprzyjającą rozwojowi
współpracy nauki i przemysłu będzie też pojawianie się na regionalnym rynku wyspecjalizowanych
instytucji otoczenia biznesu. Rozwój współpracy między nauką i wybranymi przedsiębiorstwami będzie
się odbywał w kilku etapach i będzie bardzo rozłożony w czasie. W pierwszym etapie kluczowe będzie
przełamywanie wzajemnego braku zaufania. Na tym etapie nieocenione będzie wsparcie instytucji
pośredniczących i stymulujących współpracę. Drugi etap będzie koncentrował się na nawiązywaniu
komunikacji i tworzeniu sieci kontaktów. W trzecim etapie, który nastąpi po 2025 r. nawiązana
zostanie współpraca.
Duże, istniejące w regionie koncerny międzynarodowe z powodu mało stabilnej sytuacji, braku
spójności w podejmowanych działaniach w ramach strategii rozwoju regionu, a także istnieniu szeregu
barier administracyjnych oraz braku kreatywnego nastawienia urzędników do wykonywanych działań
będą nadal utrzymywać swoje centra naukowo-badawcze poza regionem.
W zakresie badań naukowych nie nastąpi istotna zmiana proporcji między naukami podstawowymi,
stosowanymi i rozwojowymi. Nastąpi niewielki wzrost znaczenia nauk stosowanych. Zaczną pojawiać
się konsorcja naukowo-przemysłowe, ale będą to raczej sporadyczne przypadki.
Stopniowo wprowadzana od 2010-2011 roku reforma systemu nauki zaowocuje zmianą modelu
finansowania nauki (wzrost udziału finansowania przez przedsiębiorstwa, zmiana struktury popytu na
usługi badawczo-rozwojowe zgłaszane przez gospodarkę). Wprowadzenie do sfery naukowo-
badawczej elementów konkurencyjności sprawi, iż jakość badań naukowych będzie się poprawiała.
Endogeniczny potencjał rozwojowy województwa, związany z tradycjami przemysłowymi oraz
zasobami naturalnymi, a także wykorzystanie nowoczesnych technologii będzie prowadzić do
stopniowego kształtowania się w województwie łódzkim specjalizacji regionalnej, ponadto będzie
następować specjalizacja naukowa regionu dla nauk o neutralnym charakterze tj. takich, które nie są
ściśle związane ze specjalizacjami regionu. Czynnikami wpływającymi na kształtowanie się
specjalności naukowych w regionie jest kadra naukowa specjalizująca się w swoich dziedzinach oraz
infrastruktura badawcza związana ze znacznymi nakładami inwestycyjnymi nadająca kierunek pracom
badawczym i rozwojowym. Największy potencjał naukowy regionu skupiony jest w naukach
technicznych, medycznych, biologicznych, rolnych (elektronika, informatyka, telekomunikacja,
86
biotechnologia, farmakologia, inżynieria materiałowa, mechatronika, nanotechnologie i materiały
funkcjonalne, nowoczesne wzornictwo, technologie informatyczne). Znaczenie tych nauk będzie
stale rosło, ale tylko w części będzie wspomagało rozwój gospodarczy regionu. Znacznie częściej
wynikami badań będą zainteresowane zagraniczne podmioty.
Ośrodkami innowacyjności regionu w przyszłości pozostaną duże przedsiębiorstwa usługowe
i przemysłowe dysponujące znacznymi środkami finansowymi. Do 2020 r. liczba innowacyjnych MSP
pozostanie na tym samym poziomie, na którym jest obecnie.
Szybszy rozwój dużych przedsiębiorstw będzie wynikał z ich większej zdolności do uzyskiwania
przewag konkurencyjnych wynikających z postępu technologicznego. Przedsiębiorstwa te dysponują
większymi środkami na inwestycje, często mają własne zaplecze badawczo-naukowe. Często
wykorzystują także efekty skali produkcji. Duże przedsiębiorstwa z kapitałem zagranicznym działające
w strukturze korporacyjnej wykorzystują czynniki globalizacji do obniżania kosztów prowadzenia
działalności, możliwości geograficznego rozproszenia produkcji, czy też lepszego doboru
wykwalifikowanych kadr, a także łatwości w docieraniu do nowych rynków zbytu.
Wsparcie z programów unijnych wpłynie na podniesienie poziomu innowacyjności także w mniejszych
przedsiębiorstwach, ale ich zdolność transferu nowych technologii z ośrodków badawczych do
procesów produkcyjnych w nadchodzących latach będzie się poprawiała bardzo powoli (nadal będzie
dominował model imitacyjny innowacyjności). Na innowacyjność MSP znaczący wpływ miałby także
wzrost współpracy pomiędzy dużymi przedsiębiorstwami a MSP, ale ta możliwość nadal będzie
stosunkowo rzadko wykorzystywana.
Region łódzki nadal będzie atrakcyjny pod względem inwestycyjnym, ale przewagą regionu będą
nadal niższe koszty pracy, niż inne czynniki. Województwo łódzkie wykorzysta dogodne, centralne
położenie oraz poprawiającą się infrastrukturę drogową, komunikacyjną i teleinformatyczną a także
znaczne zasoby wykwalifikowanej siły roboczej do pozyskiwania inwestorów. Do 2020 r. inwestorzy
będą mogli wykorzystać także sprzyjające warunki prowadzenia biznesu (np. dzięki ulgom
podatkowym) w specjalnych strefach ekonomicznych, ale w związku z tym, że poziom ulg
podatkowych będzie się zmniejszał ta możliwość będzie dla nich coraz mniej atrakcyjna.
W perspektywie długookresowej liczba instytucji otoczenia biznesu będzie wzrastać. Nowe ośrodki
pojawią się w niektórych częściach województwa, w których dziś występuje wyraźny deficyt pod tym
względem, ale będzie to wynikiem inicjatywy oddolnej przedsiębiorców, albo też sposobem na
wydatkowanie środków UE. Planowanie dystrybucji środków finansowych nie będzie efektywne. Nadal
będą powoływane kolejne jednostki organizacyjne w ramach działających podmiotów, wyłącznie
w celu wyodrębnienia realizacji danego projektu co często będzie prowadzić do zupełnie
niepotrzebnych sytuacji, gdzie jedna instytucja do różnych projektów powołuje do życia kolejne
struktury wewnętrzne i zewnętrzne niepotrzebnie komplikując procesy zarządcze i czyniąc mocno
nieprzejrzystym sposób dystrybucji środków. Instytucjom otoczenia biznesu nie zostaną zatem
stworzone warunki do stabilnego rozwoju. Ich działania nadal nie będą wystarczająco skoordynowane
i nadal będą one pozostawać w niestabilnej sytuacji finansowej uzależnione od środków UE. Mało
atrakcyjna oferta ośrodków, a także brak odpowiedniej promocji tych ośrodków wśród przedsiębiorstw
sprawi, iż będą się one borykać z problemem małej użyteczności i przydatności. Nie zostanie
wykorzystana możliwość nawiązania współpracy horyzontalnej pomiędzy ośrodkami, która mogłaby
doprowadzić do profesjonalizacji usług, podnoszenia kwalifikacji personelu, gromadzenia zasobów
wiedzy i doświadczenia.
Innowacyjne przedsiębiorstwa
Instytucje otoczenia biznesu
87
Ośrodki otoczenia biznesu będą wyposażone w nowoczesną infrastrukturę jednak brak jasnych
procedur jej wykorzystania i niska świadomość MSP na temat jej dostępności sprawią, że np. parki
naukowo-technologiczne nadal będą miały problem ze znalezieniem odpowiedniej liczby najemców.
W kolejnych latach nastąpi nieznaczny wzrost liczby inicjatyw klastrowych. Wzrost ten będzie coraz
częściej wyrazem świadomego wyboru i przekonania o skuteczności takiej formy organizowania
przedsiębiorczości, a także rosnącej konkurencji na rynku zewnętrznym, ale będzie dotyczył tylko
wybranych grup przedsiębiorstw.
Na rynku pracy będzie następowała stopniowa redukcja zatrudnienia w tradycyjnych, nisko
produktywnych sektorach i gałęziach gospodarki, szczególnie w rolnictwie a będzie wzrastało
zapotrzebowanie na wysoko wykwalifikowanych specjalistów z wykształceniem technicznym
i przyrodniczym w branżach zaawansowanych technologicznie i usługach wiedzochłonnych. Liczba
innowacyjnych przedsiębiorstw nie będzie jednak tak duża, aby wszyscy absolwenci mogli znaleźć
pracę, dlatego będzie następował odpływ wykształconej kadry do innych regionów.
Coraz większa liczba absolwentów będzie kończyła studia wyższe. Wielu z nich będzie legitymowało
się odbytymi stażami i praktykami za granicą, a także część studiów będzie miała miejsce na
zagranicznych uczelniach, jednak brak dobrych perspektyw w regionie będzie ich zmuszał do
emigracji.
Zmniejszająca się populacja regionu, w tym osób w wieku produkcyjnym wymusi utworzenie
specjalnych programów przywracających na rynek pracy osoby wykluczone. Więcej osób będzie także
podejmowało naukę typu long-life learning. Wskaźnik zatrudnienia wzrośnie do 75% w roku 2030.
Zdolność elastycznego dostosowywania się siły roboczej do ciągłych zmian w produkcji będzie
kluczowym elementem utrzymania produktywności. Stopniowo będzie pojawiała się odpowiednia
oferta w tym zakresie.
Istotnym problemem dla Europy już dziś jest szybkie starzenie się społeczeństwa. W województwie
łódzkim do 2020 zaludnienie obniży się do 2,42 mln ludności. Proces wyludniania się województwa
będzie się pogłębiał także w późniejszym okresie i w 2030 roku liczba ludności regionu zmniejszy się
o prawie 260 tys. osób w stosunku do roku 2011.
Do roku 2020 nastąpi nieznaczny wzrost poziomu świadomości obywatelskiej, która jest główną
determinantą tworzenia społeczeństwa obywatelskiego. Przyczyniać się do tego stanu rzeczy będzie
wyższy poziom edukacji, zarówno pod względem wykształcenia jak również edukacji obywatelskiej.
W regionie nadal będzie brakowało efektywnej współpracy w różnych wymiarach – na poziomie
sektorów, wewnątrz firm i wreszcie w ramach lokalnych społeczności. Kapitał społeczny regionu nadal
będzie określany jako przetrwania i adaptacji tj. w dużej mierze przyjmujący formę zamkniętych sieci
społecznych, pozostających w izolacji od instytucji i siebie nawzajem.
Całe województwo zostanie pokryte siecią teleinformatyczną. Internet stanie się narzędziem
powszechnej komunikacji dla większości gospodarstw domowych. Dzisiejsze pokolenie 20-30 latków
sprawnie posługujące się dziś narzędziami ICT wejdzie w wiek podeszły, dlatego odsetek osób
starszych wykorzystujących nowoczesne technologie wzrośnie. Podobnie większość procesów
biznesowych będzie zachodzić w sieci. Przedsiębiorstwa niewykorzystujące komputerów i Internetu
będą miały znacznie mniejsze szanse, aby przetrwać na rynku.
Kapitał ludzki
Społeczeństwo
88
4. Wizja, misja oraz cele
strategiczne i operacyjne
4.1. Wizja i misja RSI LORIS 2030
Samorząd Województwa Łódzkiego jest odpowiedzialny za prowadzenie kompleksowych działań
w ramach polityki innowacyjnej, która powinna być oparta na systemowym podejściu do wspierania
specjalizacji regionalnej, jak również wspieranie innowacyjności podmiotów Łódzkiego Systemu
Innowacji. Poprzez koordynację i ukierunkowanie działań proinnowacyjnych oraz zbudowanie
Regionalnego Systemu Innowacji Samorząd Województwa Łódzkiego powinien tworzyć warunki do
wzmacniania popytu na innowacje i zwiększania podaży innowacji w regionie. Systemowe podejście
i wskazanie kluczowych obszarów rozwoju pozwoli na zapewnienie efektu synergii oraz podniesienie
jakości prowadzonej polityki innowacji w regionie, co w konsekwencji przełoży się na rozwój regionu
i podniesienie jakości życia mieszkańców województwa łódzkiego.
Wizja Innowacyjnego Województwa Łódzkiego w roku 2030
Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020 jest najważniejszym dokumentem strategicznym na
poziomie regionu. Określa on wizję regionu łódzkiego w 2020 roku jako regionu, który jest: spójny
terytorialnie i wizerunkowo, kreatywny i konkurencyjny w skali kraju i Europy, o najlepszej dostępności
komunikacyjnej, wyróżniający się atrakcyjnością inwestycyjną i wysoką jakością życia.”.
W nawiązaniu do ww. Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020, a także w związku z tym, że
Regionalna Strategia Innowacji dla Województwa Łódzkiego - „LORIS 2030” stanowi
uszczegółowienie tego dokumentu w odniesieniu do tematyki innowacyjności, proponowany zapis
wizji w RSI LORIS 2030 jest następujący:
WOJEWÓDZTWO ŁÓDZKIE TO „ZIEMIA OBIECANA” DLA PRZEDSIĘBIORCÓW, INWESTORÓW I MIESZKAŃCÓW,
GDZIE:
KAŻDY INNOWACYJNY POMYSŁ JEST MOŻLIWY DO REALIZACJI,
TRADYCJA ŁĄCZY SIĘ Z NOWOCZESNOŚCIĄ,
KREATYWNOŚĆ JEST LOKOMOTYWĄ ROZWOJU.
Misja związana z realizacją wizji Innowacyjnego Województwa Łódzkiego w roku 2030
Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020 wskazuje jako misję: Prowadzenie zintegrowanej
i terytorialnie ukierunkowanej polityki zrównoważonego rozwoju, opartej na współpracy gospodarczej,
budowaniu więzi społecznych oraz tożsamości regionalnej.
W odniesieniu do misji wskazanej w ramach Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020, misja
związana z realizacją Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa Łódzkiego - „LORIS 2030” to:
89
PROWADZENIE AKTYWNEJ POLITYKI INNOWACYJNEJ Z WYKORZYSTANIEM POTENCJAŁU WEWNĘTRZNEGO
REGIONU DO POBUDZANIA KREATYWNOŚCI I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI MIESZKAŃCÓW W TROSCE
O ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ.
Województwo Łódzkie w 2030 to region:
W którym siłą jest różnorodność.
Który posiada tożsamość kulturową i gospodarczą.
Który jest otwarty i przychylny dla przedsiębiorstw.
Kreatywnych ludzi i przedsiębiorców.
Silnego i konkurencyjnego lokalnego biznesu.
Lokalnych patriotów.
4.2. Zasady prowadzenia polityki innowacyjnej RSI LORIS 2030
Zasady prowadzenia polityki innowacyjnej:
Efektywność:
Prowadzenie polityki regionalnej mającej wpływ na budowanie ekonomicznej wartości dodanej
w regionie z wykorzystaniem innowacji.
Podejmowanie działań i wydatkowanie środków, tak, aby zostały skoncentrowane
i precyzyjnie ukierunkowane na cele mogące mieć największy wpływ na rozwój regionu.
Zapewnienie zróżnicowania instrumentów wsparcia innowacyjności w zależności od rodzaju
adresowanego problemu.
Opracowanie efektywnych kryteriów naboru projektów bazujących na potrzebach
i możliwościach potencjalnych beneficjentów.
Skrócenie czasu oraz uproszczenie procesu aplikacyjnego o środki na realizację polityki
innowacyjnej oraz preferowanie projektów realizowanych w ramach sieci współpracy.
Systematyczna analiza potrzeb, monitorowanie wdrożenia zaproponowanych działań oraz
zmian trendów w regionie.
Dostępność:
RSI LORIS 2030 opiera się na potencjale regionu promując rozwój umiejętności
zakorzenionych w tradycji i możliwych do zastosowania w warunkach gospodarki opartej na
wiedzy.
Działania kierowane do poszczególnych grup podmiotów konsekwentnie realizujące cele
wskazane w ramach RSI LORIS 2030.
Wykorzystanie wszystkich możliwości związanych z poszerzaniem instrumentów
wzmacniających innowacyjność regionu.
Prowadzona polityka innowacyjna jest dostosowywana do konkretnych obszarów
funkcjonalnych oraz subregionalnych ośrodków wzrostu w poszczególnych podregionach
województwa łódzkiego.
Partnerstwo i partycypacja społeczna:
Rozwijanie umiejętności podmiotów regionu w obszarze przedsięwzięć innowacyjnych.
Promowanie możliwości udziału w kształtowaniu polityki innowacyjnej w regionie oraz
partnerstwa z innymi podmiotami systemu innowacji gotowymi przyjąć na siebie część
odpowiedzialności za podnoszenie konkurencyjności i innowacyjności regionu.
Partnerzy polityki innowacyjnej tworzą otwartą, dynamiczną i uczącą się sieć gotową na
podejmowanie nowych wyzwań i koordynowaną przez Samorząd Województwa Łódzkiego.
90
Innowacje realizowane w ramach RSI LORIS 2030 w województwie łódzkim powinny być
rozumiane, jako:
INNOWACJA - pochodzi z języka łacińskiego innovare i oznacza "tworzenie czegoś nowego”.
INNOWACJA to wdrażane nowego lub istotnie ulepszonego produktu (wyrobu lub usługi) lub procesu,
nowej metody organizacyjnej lub nowej metody marketingowej w praktyce gospodarczej, organizacji
miejsca pracy lub stosunkach z otoczeniem. Produkty, procesy oraz metody organizacyjne
i marketingowe nie muszą być nowością dla rynku, na którym operuje przedsiębiorstwo, ale muszą
być nowością przynajmniej dla samego przedsiębiorstwa. Produkty, procesy i metody nie muszą być
opracowane przez samo przedsiębiorstwo, mogą być opracowane przez inne przedsiębiorstwo bądź
przez jednostkę o innym charakterze (np. instytut naukowo-badawczy, ośrodek badawczo-rozwojowy,
szkołę wyższą, itp.)49
.
Innowacja przynosząca korzyści dla środowiska (eko-innowacja) rozumiana jest jako nowy lub
istotnie ulepszony produkt (wyrób lub usługa), proces, metoda organizacyjna lub marketingowa, które
przynoszą korzyści dla środowiska w porównaniu z rozwiązaniami alternatywnymi. Korzyści dla
środowiska mogą być podstawowym celem innowacji lub też rezultatem innych celów lub mogą
powstać w okresie wytwarzania produktu lub usługi, lub w okresie użytkowania zakupionego wyrobu
lub korzystania z usługi przez użytkowników końcowych50
.
Innowacje procesowe – wdrożenie nowych lub istotnie ulepszonych metod produkcji, dystrybucji
i wspierania działalności w zakresie wyrobów i usług. Metody produkcji to techniki, urządzenia
i oprogramowanie wykorzystywane do produkcji (wytwarzania) wyrobów lub usług. Metody dostawy
dotyczą logistyki przedsiębiorstwa i obejmują urządzenia, oprogramowanie i techniki wykorzystywane
do nabywania środków produkcji, alokowania zasobów w ramach przedsiębiorstwa lub dostarczania
produktów końcowych. Do innowacji procesowych zalicza się nowe lub znacząco ulepszone metody
tworzenia i świadczenia usług. Mogą one polegać na znaczących zmianach w zakresie sprzętu
i oprogramowania wykorzystywanego dla działalności usługowej lub na zmianach w zakresie procedur
i technik wykorzystywanych do świadczenia usług. Innowacje procesowe obejmują także nowe lub
istotnie ulepszone techniki, urządzenia i oprogramowanie w działalności pomocniczej takiej jak
zaopatrzenie, księgowość, obsługa informatyczna i prace konserwacyjne51
.
Innowacje produktowe – wprowadzenie na rynek wyrobu lub usługi, które są nowe lub istotnie
ulepszone w zakresie swoich cech lub zastosowań. Zalicza się tu znaczące udoskonalenia pod
względem specyfikacji technicznych, komponentów i materiałów, wbudowanego oprogramowania,
łatwości obsługi lub innych cech funkcjonalnych. Innowacja produktowa może być wynikiem
zastosowania nowej wiedzy lub technologii bądź nowych zastosowań lub kombinacji istniejącej wiedzy
i technologii. Innowacje produktowe w zakresie usług polegają na wprowadzeniu znaczących
udoskonaleń w sposobie świadczenia usług, na dodaniu nowych funkcji lub cech do istniejących usług
lub na wprowadzeniu całkowicie nowych usług52
.
Innowacje marketingowe - wdrożenie nowej koncepcji lub strategii marketingowej różniącej się
znacząco od metod marketingowych dotychczas stosowanych w przedsiębiorstwie. Obejmuje
znaczące zmiany w projekcie / konstrukcji produktów, opakowaniu, dystrybucji produktów, promocji
produktów i kształtowaniu cen. Nie zalicza się tu zmian sezonowych, regularnych i innych rutynowych
49
Definicja stosowana przez GUS w badaniach statystycznych statystyki publicznej: http://www.stat.gov.pl/gus/definicje_PLK_HTML.htm?id=POJ-7060.htm 50
Definicja stosowana przez GUS w badaniach statystycznych statystyki publicznej: http://www.stat.gov.pl/gus/definicje_PLK_HTML.htm?id=POJ-7061.htm 51
Definicja stosowana przez GUS w badaniach statystycznych statystyki publicznej:
http://www.stat.gov.pl/gus/definicje_PLK_HTML.htm?id=POJ-1479.htm 52
Definicja stosowana przez GUS w badaniach statystycznych statystyki publicznej:
http://www.stat.gov.pl/gus/definicje_PLK_HTML.htm?id=POJ-7059.htm
91
zmian w zakresie metod marketingowych. Nowe metody marketingowe w zakresie dystrybucji
produktów polegają przede wszystkim na wprowadzeniu nowych kanałów sprzedaży. Nowe metody
marketingowe w zakresie promocji produktów polegają na stosowaniu nowych koncepcji promowania
wyrobów i usług przedsiębiorstwa. Innowacje w zakresie kształtowania cen polegają na zastosowaniu
nowych strategii cenowych dla sprzedaży wyrobów lub usług przedsiębiorstwa na rynku53
.
Innowacje organizacyjne - wdrożenie nowej metody organizacyjnej w przyjętych przez
przedsiębiorstwo zasadach działania (w tym w zakresie zarządzania wiedzą - knowledge
management), w organizacji miejsca pracy lub w stosunkach z otoczeniem, która nie była dotychczas
stosowana w przedsiębiorstwie. Innowacje organizacyjne w zakresie przyjętych przez
przedsiębiorstwo zasadach działania polegają na wdrażaniu nowych metod organizowania rutynowych
działań i procedur regulujących pracę przedsiębiorstwa. Innowacje w zakresie organizacji miejsca
pracy polegają na wdrożeniu nowych metod podziału zadań i uprawnień decyzyjnych wśród
pracowników. Nowe metody organizacyjne w zakresie stosunków z otoczeniem polegają na wdrażaniu
nowych sposobów organizacji stosunków z innymi przedsiębiorstwami lub instytucjami publicznymi54
.
53
Definicja stosowana przez GUS w badaniach statystycznych statystyki publicznej:
http://www.stat.gov.pl/gus/definicje_PLK_HTML.htm?id=POJ-6239.htm 54
Definicja stosowana przez GUS w badaniach statystycznych statystyki publicznej:
http://www.stat.gov.pl/gus/definicje_PLK_HTML.htm?id=POJ-206.htm
92
5. Układ priorytetów i celów
strategicznych dla RSI
LORIS 2030
5.1. Powiązanie celów strategicznych i operacyjnych
Zaproponowane do realizacji w ramach RSI LORIS 2030 cele strategiczne zostały skorelowane
z potrzebami zidentyfikowanymi w diagnozie oraz z rezultatami analizy SWOT. Wynikają one ponadto
z konieczności uwzględnienia dodatkowych aspektów wynikających z ogólnie obowiązujących
kierunków rozwoju. Z jednej strony kluczowe znaczenie miało oparcie proponowanych celów na
potencjale endogenicznym województwa w zakresie tworzenia innowacji w regionie oraz barierach
związanych z wdrażaniem innowacji. Z drugiej natomiast, niezbędne jest uwzględnienie kierunków
polityki Unii Europejskiej, która wymaga wskazania regionalnej specjalizacji („smart specialization”),
jako warunku ex-ante dla Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Łódzkiego na lata
2014 - 2020, stanowiącego główne źródło finansowania działań innowacyjnych z poziomu regionu.
Główne bariery ograniczające rozwój innowacyjności, zidentyfikowane w ramach badania, dotyczą
trudności ze zdefiniowaniem tego, co się kryje pod pojęciem „INNOWACJA” oraz związanej z tym
ograniczonej świadomości w zakresie korzyści wynikających z realizacji projektów innowacyjnych.
Dużym problemem jest również niski poziom wzajemnego zaufania podmiotów działających
w regionie, jak również niewystarczający poziom wymiany informacji pomiędzy instytucjami otoczenia
biznesu, uczelniami oraz przedsiębiorstwami. Znacząca przewaga małych i średnich przedsiębiorstw
o niskim potencjale innowacyjnym pogłębia tę sytuację – przedsiębiorstwa te charakteryzują się
najniższą świadomością w zakresie korzyści płynących z takiej współpracy. Z drugiej strony brak
zorientowania sektora B+R na komercjalizację wyników badań i współpracę z przedsiębiorcami, przy
jednoczesnym braku przejrzystych i czytelnych zasad takiej współpracy, wpływa na ograniczenie
rozwoju innowacji w regionie. Jako jedną z głównych barier przedsiębiorcy wskazują niedopasowanie
do ich potrzeb zarówno programów edukacji na wszystkich poziomach kształcenia, jak również badań
naukowych prowadzonych w regionie. Dodatkowym ograniczeniem jest brak czytelnego przypisania
odpowiedzialności instytucjom mającym za zadanie wspieranie rozwoju innowacyjności oraz
monitorowania efektów realizowanych przez nie działań. Problemy zdefiniowane w województwie
łódzkim są w dużej mierze tożsame z problemami zidentyfikowanymi w innych regionach Polski
i wymagają zastosowania podstawowych narzędzi dotyczących podnoszenia świadomości oraz
wiedzy w zakresie innowacji wśród podmiotów działających na obszarze regionu.
Jednocześnie unijna polityka rozwoju na lata 2014-2020 wymaga, aby zostały wskazane dziedziny
i branże, w których będzie specjalizował się każdy region i które powinny zostać ujęte w strategii
rozwoju innowacji. W praktyce oznacza to konieczność przygotowania strategii inteligentnej
specjalizacji (tzw. „smart specialization strategy”), co jak już zostało wcześniej wspomniane, będzie
warunkowało możliwość pozyskania funduszy unijnych w nowej perspektywie finansowej na tego typu
działania. Specjalizacja regionalna powinna wynikać z potencjału danego regionu rozumianego
szeroko, czyli zarówno z dotychczasowego dorobku gospodarczego danego regionu, ale również
93
PROJEKTY
INNOWACYJNE
Bariery
świadomościowe
Bariery w
zakresie wiedzyBariery
komunikacyjne
Bariery w zakresie
współpracyBariery w
finansowaniu
Bariery
wynikające z
poziomu ryzyka
Przebieg procesu kreowania innowacji
Kierunek działań
Bariery zewnętrzne
Bariery wewnętrzne regionu
z jego potencjału naukowego, ludzkiego, a także z tego, co stanowi o jego specyfice i wyjątkowości,
na tle innych regionów w kraju i Unii Europejskiej.
Podstawą do opracowania celów operacyjnych było zidentyfikowanie barier w poszczególnych
obszarach związanych z wdrażaniem innowacji oraz prowadzeniem regionalnej polityki innowacji.
W ramach analiz dokonanych w toku prac przygotowawczych, zostały opracowane listy
zidentyfikowanych barier dotyczące rozwoju innowacji w regionie zarówno w ramach województwa,
jak i barier zewnętrznych, wykraczających poza granice regionu, na które samorząd województwa
może oddziaływać w ograniczonym stopniu lub na które nie ma w ogóle wpływu (np. przepisy
podatkowe dotyczące podatków innych niż podatki lokalne). Kluczowym zadaniem RSI LORIS 2030
jest niwelowanie barier na poziomie regionu, dlatego też propozycja celów operacyjnych i działań
z nimi związanych wiąże się przede wszystkim z przeszkodami zidentyfikowanymi na poziomie
województwa, czyli takimi, na które władze regionalne mogą realnie i bezpośrednio oddziaływać.
Niemniej jednak przedstawiciele samorządu nie powinni zapominać o zgłaszaniu na poziomie
rządowym inicjatyw zmierzających do usuwania barier wynikających z przepisów krajowych oraz
ograniczeń polityki innowacji realizowanej na szczeblu krajowym (np. przez aktywne działanie
w ramach Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego przy opiniowaniu ustaw).
W związku z tym, że zidentyfikowane bariery dotyczące wdrażania innowacji można było powiązać
z określonymi obszarami (świadomość, wiedza, komunikacja, współpraca, finansowanie i ryzyko),
zostały one odpowiednio sklasyfikowane wg obszarów, co pozwoliło na opracowanie celów
operacyjnych i w konsekwencji konkretnych działań zmierzających do realizacji tych celów. W wersji
graficznej podejście to zostało przedstawione na rysunku poniżej.
Rysunek 23. Bariery w poszczególnych etapach procesu kreowania innowacji
Źródło: opracowanie własne
Zaproponowane podejście przewiduje ograniczanie zidentyfikowanych w województwie łódzkim barier
w zakresie wdrażania innowacji w odniesieniu do poszczególnych etapów procesu wdrażania
projektów i działań proinnowacyjnych. Czynnikiem o podstawowym znaczeniu dla usuwania barier
wdrażania innowacji, jest zachowanie sekwencji działań, zgodnie ze zidentyfikowanymi obszarami,
w których występują przeszkody. Należy mieć na uwadze, iż bez poprawy świadomości
przedsiębiorców oraz sektora naukowego w zakresie wzajemnych korzyści płynących z ich
współpracy, jak również poprawy platform komunikacji między tymi podmiotami, nie będzie możliwości
wykorzystania ich potencjału do realizacji wspólnych projektów badawczo-rozwojowych. Natomiast
nawet nawiązana i prawidłowo działająca współpraca nie przyniesie oczekiwanych efektów
94
w przypadku braku odpowiedniej wiedzy, zarówno po stronie podmiotów ją nawiązujących, jak i po
stronie instytucji, które taką współpracę powinny inicjować oraz wspierać. Dlatego zaproponowane
działania powinny być realizowane w określonej, wskazanej powyżej sekwencji, czyli z zastosowaniem
tzw. podejścia procesowego. Zagadnienie ryzyka, ze względu na bezpośredni związek
z zagadnieniem finansowania, zostało włączone do tego właśnie obszaru. Zastosowanie podejścia
procesowego, które zakłada, że pewne działania w określonych obszarach powinny zostać
zrealizowane, zanim zostaną podjęte działania w kolejnym obszarze (zgodnie z przedstawioną
powyżej sekwencją), stanowiło podstawę do określenia celów operacyjnych i przedstawienia
Samorządowi Województwa Łódzkiego szczegółowego planu działań. Podstawowe znaczenie ma tu
fakt, że prawidłowe wdrożenie działań określonego etapu jest warunkiem sine qua non powodzenia
realizacji zadań na kolejnym etapie procesu.
Układ celów operacyjnych został przygotowany w odniesieniu do trzech głównych priorytetów
zaproponowanych dla RSI LORIS 2030, którymi są:
1. Priorytet 1. Specjalizacja regionalna – obejmujący kluczowe branże stanowiące lokomotywy
rozwoju regionu.
2. Priorytet 2. Rozwój potencjału innowacyjnego – obejmujący powszechne zastosowanie
innowacji we wszystkich obszarach oraz branżach funkcjonujących w regionie, poza
specjalizacją regionalną.
3. Priorytet 3. Zarządzanie innowacjami w regionie – obejmujący poprawę efektywności
prowadzenia polityki innowacyjnej w regionie oraz tworzenie warunków dla rozwoju innowacji
w regionie.
Tabela 25. Układ priorytetów i celów operacyjnych dla RSI LORIS 2030
Źródło: opracowanie własne
Układ celów operacyjnych został odniesiony do poszczególnych etapów procesu kreowania innowacji
tj.: świadomość, wiedza, komunikacja, współpraca, finansowanie, aby zapewnić dostosowanie
OBSZAR
PROCESUŚWIADOMOŚĆ WIEDZA KOMUNIKACJA WSPÓŁPRACA FINANSOWANIE
CELE
STRATEGICZNECele operacyjne
PRIORYTET 1.
SPECJALIZACJA
REGIONALNA
Cel: Zbudowanie przewag konkurencyjnych – lokomotywy rozwoju gospodarczego, które będą
wyróżnikiem regionu
1.1.
Budowa
świadomości
w zakresie
specjalizacji
regionalnej
1.2.
Budowa potencjału
intelektualnego
w zakresie
specjalizacji
regionalnej
1.3.
Poprawa
komunikacji w
obszarze
specjalizacji
regionalnej
1.4.
Wsparcie projektów
współpracy
w ramach klastrów
i obszarów
specjalizacji
1.5.
Zapewnienie
systemu
finansowania
projektów
mających na celu
specjalizację
regionu
PRIORYTET 2.
ROZWÓJ
POTENCJAŁU
INNOWACYJNEGO
REGIONU
Cel: Wykorzystanie wewnętrznych potencjałów regionu dla poprawy innowacyjności gospodarki
2.1.
Podnoszenie
świadomości
o korzyściach
z innowacji
2.2.
Promocja wiedzy
o innowacyjności
i przedsiębiorczości
2.3.
Platformy wymiany
doświadczeń
i komunikacji
2.4.
Promocja
współpracy
i kooperacji
podmiotów
gospodarczych
2.5.
Zapewnienie
systemu
finansowania
rozwoju potencjału
innowacyjnego
regionu
PRIORYTET 3.
ZARZĄDZANIE
INNOWACJAMI
W REGIONIE
Cel: Poprawa zarządzania innowacjami w regionie
3.1.
Budowa
świadomości
w środowisku
wspierającym
wdrażanie
innowacji
3.2.
Budowa systemu
zarządzania
innowacjami
3.3.
Stworzenie
systemu
komunikacji oraz
doradztwa
3.4.
Budowa ram
systemu
pobudzania
współpracy
i przedsiębiorczości
3.5.
Zapewnienie
zintegrowanego
systemu
finansowania
innowacji
w regionie
95
odpowiednich działań na kolejnych jego etapach oraz wskazać ich sekwencję w ramach wdrażania
RSI LORIS 2030.
5.2. Opis Priorytetu 1. Specjalizacja regionalna
Uzasadnienie realizacji Priorytetu 1. Specjalizacja regionalna
Wyzwania związane z globalizacją gospodarki stojące przed państwami członkowskimi oraz
poszczególnymi regionami wymagają wyznaczenia kierunku działań i środków na wybrane dziedziny,
branże, w których będą specjalizowały się poszczególne regiony, co pozwoli na ukierunkowanie
wsparcia publicznego w celu rozwijania najlepiej rokujących sektorów gospodarki. Specjalizacja
regionalna powinna wynikać z potencjału danego regionu i powinna stać się w przyszłości
„lokomotywą” napędzającą jego rozwój. Biorąc pod uwagę ogólne trendy rozwojowe na świecie
najbardziej pożądaną drogą dla łódzkiej gospodarki jest zdecydowana i konsekwentna polityka na
rzecz rozwoju nowych technologii i innowacyjności w każdej sferze życia, ale szczególnie w obszarach
o największym potencjale do rozwoju regionu. We wskazanych obszarach muszą funkcjonować
podmioty, które mają duży potencjał wzrostu z uwagi na chłonny rynek, dostęp do wykwalifikowanych
kadr i odpowiednie wyposażenie technologiczne.
W województwie łódzkim potencjał poszczególnych branż został szczegółowo przeanalizowany na
etapie przygotowania aktualizacji Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020. W wyniku
dodatkowej oceny potencjału branż wskazanych w ww. dokumencie pod kątem możliwości ich rozwoju
oraz potencjału naukowego dostępnego w regionie łódzkim, wybrano te, które mają szczególny
potencjał innowacyjny i mogą stać się regionalnymi lokomotywami wzrostu. Są to:
Branża medyczna, farmacja i kosmetyki (w tym medycyna uzdrowiskowa),
Energetyka (w tym EE, OZE),
Nowoczesny przemysł włókienniczy i mody (w tym wzornictwo),
Zaawansowane materiały budowlane (w tym wzornictwo),
Innowacyjne rolnictwo i przetwórstwo rolno-spożywcze,
Informatyka i telekomunikacja
Podmioty działające w obszarach specjalizacji regionu będą mogły liczyć na wsparcie z funduszy Unii
Europejskiej przyszłej perspektywy finansowej (2014 – 2020), w tym w ramach systemu realizacji
Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Łódzkiego na lata 2014-2020.
Dla wybranych branż zidentyfikowano także następujące priorytetowe obszary technologii oraz
kompetencje dla województwa łódzkiego:
Biotechnologia,
Mechatronika,
Nanotechnologia i materiały funkcjonalne,
Technologie komunikacyjne i informatyczne.
Zidentyfikowane technologie mają wspomagać rozwój branż gospodarczych zaliczonych do
specjalizacji regionalnych województwa. W ramach udzielanego w Priorytecie 1. wsparcia będą
preferowane projekty dotyczące zagadnień znajdujących się na styku wskazanych branż oraz
technologii. W przyszłości możliwe jest także rozwijanie się nowych branż i technologii, które mogą
rozszerzyć powyższy katalog lub też modyfikacja aktualnego katalogu zależnie od efektów realizacji
RSI LORIS 2030. Istotne jest monitorowanie rozwoju branż, które obecnie posiadają największy
potencjał rozwoju tj. branża BPO, logistyka oraz przemysł maszynowy i elektromaszynowy czy
meblarski i mogą w przyszłości wygenerować wystarczającą masę krytyczną dla przejęcia roli
lokomotywy rozwoju regionu. Zauważono też, że ze względu na zmiany demograficzne istotną rolę dla
96
regionu w przyszłości może również mieć tzw. srebrna gospodarka55
. Monitorowaniu powinny
podlegać również dalsze kierunki rozwoju technologii w regionie.
Szczególny potencjał innowacyjny wskazanych powyżej branż i technologii wynika z równoczesnego
występowania w regionie możliwości naukowo-badawczych, możliwości kształcenia na poziomie
wyższym i zawodowym, istnienia wykształconego rynku wewnętrznego, potencjału firm oraz
potencjału partnerów do współpracy.
Cel Priorytetu 1. Specjalizacja regionalna
Celem strategicznym w ramach niniejszego priorytetu jest zbudowanie przewag
konkurencyjnych – lokomotyw rozwoju gospodarczego charakterystycznych dla województwa
łódzkiego. Region powinien tworzyć przyjazne warunki dla rozwoju wybranych specjalizacji
i poszukiwać innowacji, wzmacniać transfer technologii, prowadzić prace badawczo-rozwojowe
we wskazanych obszarach specjalizacji nie tylko na poziomie województwa oraz kraju, ale
także wspomagać ich rozwój poprzez tworzenie klastrów i sieci współpracy, również we
współpracy z innymi regionami w kraju i Europie. W sieci współpracy powinny być zaangażowane
ośrodki naukowe, przedsiębiorcy, instytucje wspierające rozwój przedsiębiorczości oraz władze
regionalne.
W ramach niniejszego Priorytetu wsparcie będzie skierowane na działania związane ze
wzmocnieniem branż strategicznych dla regionu, w tym m.in. z: podnoszeniem świadomości oraz
wiedzy i kwalifikacji zarówno przedsiębiorstw i ich grup, w tym klastrów działających w ramach
obszarów specjalizacji, jak i podmiotów wspierających ich rozwój tj. jednostek naukowych, instytucji
otoczenia biznesu, szkolnictwa na wszystkich poziomach nauczania oraz pozostałych podmiotów
realizujących zadania na rzecz specjalizacji regionu. Działania prowadzone w tym obszarze będą
miały również na celu poprawę komunikacji i przepływu informacji oraz intensyfikację współpracy
i transferu technologii pomiędzy sektorem nauki a biznesem w obszarze specjalizacji, zarówno
w ramach regionu, ale również na poziomie międzyregionalnym i międzynarodowym.
Cele operacyjne do realizacji w ramach Priorytetu 1. Specjalizacja regionalna
W ramach Priorytetu 1. Specjalizacja regionalna będzie realizowanych 5 celów operacyjnych
odnoszących się do poszczególnych etapów procesów kreowania innowacji, w ramach, których
zidentyfikowano 15 działań:
Cel operacyjny 1.1. Budowa świadomości w zakresie specjalizacji regionalnej
Cel będzie osiągnięty poprzez realizację następujących działań:
- Działanie 1.1.1. Integracja środowiska w obszarze branż kluczowych
- Działanie 1.1.2. Programy wymiany doświadczeń na poziomie krajowym
i międzynarodowym
- Działanie 1.1.3. Promocja branż kluczowych
Cel operacyjny 1.2. Budowa potencjału intelektualnego w zakresie specjalizacji
regionalnej
Cel będzie osiągnięty poprzez realizację następujących działań:
- Działanie 1.2.1. Programy kształcenia na potrzeby specjalizacji regionalnej
- Działanie 1.2.2. Programy wymiany kadr między nauką i biznesem w obszarach
specjalizacji
- Działanie 1.2.3. Rozwój kształcenia zawodowego i technicznego na potrzeby
specjalizacji regionu
55
Silver economy - system ekonomiczny ukierunkowany na wykorzystanie potencjału osób starszych i uwzględniający ich
potrzeby. Źródło: SEN@ER - Silver Economy Network of European Regions.
97
- Działanie 1.2.4. Wsparcie potrzeb szkoleniowych i doradczych firm na potrzeby
specjalizacji regionu
Cel operacyjny 1.3. Poprawa komunikacji w obszarze specjalizacji regionalnej
Cel będzie osiągnięty poprzez realizację następujących działań:
- Działanie 1.3.1. Przygotowanie oferty współpracy sektora nauki dla biznesu
- Działanie 1.3.2. Wsparcie działań służących wzajemnej komunikacji w ramach
specjalizacji
- Działanie 1.3.3. Dedykowane spotkania szkoleniowo-brokerskie w ramach
specjalizacji
Cel operacyjny 1.4. Wsparcie projektów współpracy w ramach klastrów i obszarów
specjalizacji
Cel będzie osiągnięty poprzez realizację następujących działań:
- Działanie 1.4.1. Ustalenie przejrzystych reguł współpracy
- Działanie 1.4.2. Realizacja projektów badawczych oraz rozwojowych w zakresie
specjalizacji regionalnej
- Działanie 1.4.3. Wsparcie procesu transferu technologii z nauki do biznesu
- Działanie 1.4.4. Współpraca, w tym międzyregionalna i międzynarodowa
Cel operacyjny 1.5. Zapewnienie systemu finansowania projektów mających na celu
specjalizację regionu
Cel będzie osiągnięty poprzez realizację następującego działania:
- Działanie 1.5.1. Wsparcie finansowe projektów w zakresie specjalizacji regionalnej
Rezultaty Priorytetu 1. Specjalizacja regionalna
Rezultatem realizacji poszczególnych działań, a w konsekwencji celów operacyjnych w ramach
priorytetu będzie zbudowanie przewag konkurencyjnych – lokomotyw rozwoju gospodarczego,
które staną się wyróżnikiem województwa łódzkiego poprzez:
Zbudowanie świadomości i potencjału do rozwoju specjalizacji poprzez: zrzeszenie
podmiotów w ramach sieci współpracy56
, wyznaczenie koordynatorów dla poszczególnych
branż kluczowych w regionie oraz podniesienie świadomości podmiotów funkcjonujących
w obszarach branż kluczowych w zakresie polityki innowacyjnej prowadzonej w regionie,
wskazanie możliwych obszarów współpracy dla poszczególnych podmiotów działających
w obszarach branżach kluczowych i przygotowanie założeń do realizacji wspólnych projektów.
Efektem realizacji poszczególnych zadań będzie także realizacja projektów wymiany
doświadczeń oraz wspólnych projektów badawczych z partnerami na poziomie krajowym
i międzynarodowym, jak również zbudowanie świadomości w zakresie promocji specjalizacji
regionu, w szczególności poprzez promocję kluczowych branż i obszarów specjalizacji
w ramach targów, misji gospodarczych etc., organizowanych na poziomie krajowym oraz
międzynarodowym.
Zapewnienie odpowiedniego poziomu wiedzy i kwalifikacji kadr oraz dostępu do
kapitału ludzkiego w zakresie specjalizacji regionu poprzez: tworzenie programów
kształcenia w obszarze specjalizacji regionu na bazie potrzeb przedsiębiorców, zarówno na
poziomie kształcenia wyższego, jak i technicznego oraz zawodowego, jak również poprzez
prowadzenie wymiany kadr między uczelniami i biznesem w obszarach szczególnie istotnych
dla rozwoju specjalizacji regionu, a także poprzez wsparcie rozwoju kształcenia zawodowego
i technicznego na potrzeby konkretnych firm działających w kluczowych branżach, jak również
56
Sieć współpracy należy w tym przypadku rozumieć, jako sieć podmiotów, które wyrażą chęć współpracy w ramach działań
podejmowanych lub wspieranych przez koordynatora wskazanego dla danej branży kluczowej.
98
zapewnienie specjalistycznego doradztwa oraz szkoleń podmiotom działającym w obszarach
specjalizacji.
Poprawę komunikacji i wymiany informacji w ramach obszarów specjalizacji poprzez:
przygotowanie szczegółowej oferty współpracy i zapewnienie szybkiego dostępu do informacji
na temat dostępnej oferty jednostek naukowych oraz wskazanie przedsiębiorcom
potencjalnych obszarów, w których możliwe będzie podjęcie współpracy w zakresie
badawczo-rozwojowym, ponadto zapewnienie narzędzi niezbędnych do stworzenia
efektywnego systemu przepływu informacji tj. planu komunikacji i przepływu informacji wraz
ze wskazaniem odpowiedzialności za komunikację w poszczególnych instytucjach,
wykorzystanie Łódzkiej Platformy Transferu Wiedzy, organizację cyklicznych, tematycznych
spotkań w obszarach specjalizacji, stworzenie platformy komunikacji pomiędzy podmiotami
oferującymi i poszukującymi technologii z branż / specjalizacji kluczowych oraz ułatwienie
nawiązania kontaktów biznesowych pomiędzy przedsiębiorcami, a także jednostkami
naukowo-badawczymi na poziomie regionalnym, krajowym oraz międzynarodowym.
Intensyfikacja współpracy przedsiębiorstw oraz jednostek naukowych w obszarach
specjalizacji dzięki ustaleniu przejrzystych reguł współpracy, wsparciu realizacji projektów
badawczych oraz rozwojowych w zakresie specjalizacji regionalnej, wsparcie procesu
transferu technologii z nauki do biznesu, jak również współpracy międzyregionalnej
i międzynarodowej.
Wsparcie finansowe projektów w zakresie specjalizacji regionalnej obejmujące
zintegrowane instrumenty finansowane, dostosowane do finansowania innowacyjnych
projektów w ramach specjalizacji, w tym obejmujących zarówno zakup usług, jak i wsparcie
inwestycje, w tym m.in.: projekty inwestycyjne, zakup i transfer technologii, zakup własności
intelektualnej, realizację kluczowych projektów badawczych, otwieranie działów B+R
w firmach, jak również zapewnienie instrumentów finansowych dla obszarów wskazanych do
podjęcia w ramach Priorytetu 1. Specjalizacja regionalna.
5.3. Opis Priorytetu 2. Rozwój potencjału innowacyjnego regionu
Uzasadnienie realizacji Priorytetu 2. Rozwój potencjału innowacyjnego regionu
Uzasadnieniem realizacji Priorytetu jest z jednej strony konieczność wykorzystania potencjału mikro,
małych i średnich przedsiębiorstw, które występują w regionie poza obszarami branż kluczowych
objętych wsparciem w ramach Priorytetu 1. Specjalizacja regionalna, z drugiej natomiast strony,
ograniczenie barier rozwoju innowacyjności zidentyfikowanych w ramach regionu dla zapewnienia
jego spójności zarówno gospodarczej, jak i społecznej. Kluczowe bariery, które powinny zostać
zniwelowane to niska świadomość podmiotów i mieszkańców regionu dotycząca zagadnienia
innowacyjności i jego znaczenia dla rozwoju większości inicjatyw gospodarczych, bez względu na ich
wielkość, a także ograniczona wiedza i kompetencje w zakresie możliwości identyfikacji korzyści
wynikających z realizacji zarówno projektów innowacyjnych, jak i podejmowanych we współpracy
z jednostkami naukowymi, ponadto niski poziom wzajemnego zaufania podmiotów działających
w regionie, jak również nieefektywny system wymiany informacji pomiędzy instytucjami otoczenia
biznesu, uczelniami oraz przedsiębiorcami. Istotne ograniczenie w rozwoju innowacyjności stanowi
również brak zorientowania sektora B+R (badawczo-rozwojowego) na komercjalizację wyników badań
i współpracę z przedsiębiorcami, a także niedopasowanie do potrzeb tych ostatnich zarówno
programów edukacji na wszystkich poziomach kształcenia, jak również kierunków badań naukowych
podejmowanych i prowadzonych w regionie.
Istotną kwestią jest odniesienie zakresu i specyfiki interwencji podejmowanych w Priorytecie 2 do
obszarów funkcjonalnych (z wyłączeniem trzech obszarów funkcjonalnych wspieranych w ramach
branż kluczowych wskazanych w ramach Priorytetu 1.), które zostały zidentyfikowane w regionie
i wskazane w Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020. Zidentyfikowane obszary, które
ukształtowały się w naturalny sposób ze względu na swoje cechy przestrzenne, potencjał
99
endogeniczny, koncentrację i rozwój specjalistycznych funkcji gospodarczych, powinny stanowić
ośrodki wzrostu konkurencyjności regionu w oparciu o istniejące i kształtujące się w nich powiązania
funkcjonalne. Należą do nich:
- Łódzki Obszar Metropolitalny,
- Obszary Turystyczne Dolin Rzecznych Pilicy, Warty i Bzury.
Dodatkowo w ramach Priorytetu 2 oprócz ośrodków wzrostu w ramach ww. obszarów funkcjonalnych,
wsparcie powinno zostać skierowane na rozwój subregionalnych ośrodków wzrostu, w ramach,
których działają podmioty we wszystkich pozostałych obszarach branżowych, zainteresowanych
innowacjami tj. podmiotów gospodarczych, ich związków oraz instytucji naukowych, edukacyjnych,
samorządowych i otoczenia innowacyjnego biznesu w wybranych podregionach województwa
łódzkiego, tj.: północnym, wschodnim, zachodnim, centralnym.
Prężniejszy rozwój obszarów funkcjonalnych oraz poszczególnych podregionów powinien nastąpić
dzięki podniesieniu innowacyjności działających tam przedsiębiorstw, a także stworzeniu centrów
badawczo-rozwojowych oraz budowaniu i rozwijaniu w ramach nich sieci współpracy.
Cel realizacji Priorytetu 2. Rozwój potencjału innowacyjnego regionu
Celem strategicznym w ramach niniejszego Priorytetu jest wykorzystanie wewnętrznych
potencjałów regionu dla poprawy innowacyjności gospodarki województwa łódzkiego.
Wsparcie w tym obszarze ma na celu rozwój innowacji w szerokim zakresie, niezależnie od branży,
w jakiej funkcjonuje przedsiębiorstwo, m.in. poprzez wsparcie innowacji produktowych,
procesowych, organizacyjnych, marketingowych oraz eko-innowacji na wszystkich poziomach
ich zasięgu, tj. lokalnym, regionalnym, krajowym oraz międzynarodowym.
W ramach niniejszego Priorytetu wsparcie będzie przeznaczone na działania związane
z podnoszeniem świadomości oraz wiedzy i kwalifikacji w zakresie szerokorozumianej innowacyjności
i przedsiębiorczości, w tym w zakresie dostosowania programów kształcenia do tej tematyki, a także
zapewnienia dedykowanego doradztwa i szkoleń w odniesieniu do podmiotów działających
w wybranych obszarach funkcjonalnych oraz subregionalnych ośrodkach wzrostu województwa
łódzkiego, a ponadto promocję innowacyjności regionu zarówno wewnętrzną, jak i zewnętrzną.
Działania prowadzone w tym obszarze będą miały również na celu poprawę komunikacji i przepływu
informacji oraz intensyfikację współpracy i transferu technologii pomiędzy sektorem nauki i biznesu,
szczególnie w odniesieniu do MSP, jak również rozwój przedsiębiorczości akademickiej.
Cele operacyjne w ramach Priorytetu 2. Rozwój potencjału innowacyjnego regionu
W ramach Priorytetu 2. Rozwój potencjału innowacyjnego regionu będzie realizowanych 5 celów
operacyjnych odnoszących się do poszczególnych etapów procesów kreowania innowacji, w ramach
których zidentyfikowano 12 działań:
Cel operacyjny 2.1. Podnoszenie świadomości o korzyściach z innowacji
Cel będzie osiągnięty poprzez realizację następujących działań:
- Działanie 2.1.1. Kształtowanie postaw proinnowacyjnych przedsiębiorców, zwłaszcza
z sektora MSP
- Działanie 2.1.2. Promocja innowacyjności regionu
Cel operacyjny 2.2. Promocja wiedzy o innowacyjności i przedsiębiorczości
Cel będzie osiągnięty poprzez realizację następujących działań:
- Działanie 2.2.1. Programy nauczania promujące innowacyjność i przedsiębiorczość
na wszystkich poziomach kształcenia
- Działanie 2.2.2. Promocja eko – innowacyjności
- Działanie 2.2.3. Doradztwo i działalność szkoleniowa promujące innowacyjność
100
- Działanie 2.2.4. Programy wymiany kadr między nauką i biznesem promujące
innowacyjność
Cel operacyjny 2.3. Platformy wymiany doświadczeń i komunikacji
Cel będzie osiągnięty poprzez realizację następujących działań:
- Działanie 2.3.1. Wsparcie mechanizmów wymiany informacji i komunikacji
- Działanie 2.3.2. Dedykowane spotkania szkoleniowo-brokerskie dla rozwoju
potencjału innowacyjnego
- Działanie 2.3.3. Aktywizacja przedsiębiorczości w środowiskach akademickich i wśród
młodzieży
Cel operacyjny 2.4. Promocja współpracy i kooperacji podmiotów gospodarczych
Cel będzie osiągnięty poprzez realizację następujących działań:
- Działanie 2.4.1. Wspieranie nawiązywania współpracy oraz tworzenia sieci
współpracy
- Działanie 2.4.2. Wspieranie projektów badawczo-rozwojowych realizowanych we
współpracy sfery naukowej i biznesu
Cel operacyjny 2.5. Zapewnienie systemu finansowania rozwoju potencjału
innowacyjnego regionu
Cel będzie osiągnięty poprzez realizację następującego działania:
Działanie 2.5.1. Wsparcie finansowe projektów dotyczących rozwoju potencjału
innowacyjnego regionu
Rezultaty Priorytetu 2. Rozwój potencjału innowacyjnego regionu
Rezultatem realizacji poszczególnych działań, a w konsekwencji celów operacyjnych w ramach
priorytetu, będzie rozwój potencjału innowacyjnego oraz podniesienie konkurencyjności
gospodarki województwa łódzkiego poprzez:
Podniesienie świadomości o korzyściach z innowacji w wyniku: podejmowania działań
w zakresie kształtowania postaw proinnowacyjnych przedsiębiorców, zwłaszcza z sektora
MSP oraz promocję innowacyjności regionu w ramach cyklicznych, corocznych targów
innowacyjności w regionie, a także organizacji konkursów na najbardziej innowacyjne firmy,
a ponadto propagowanie idei innowacyjności na każdym etapie kształcenia oraz kontakty
i wykłady organizowane z twórcami innowacji, organizację konkursów dla młodzieży i
studentów na innowacyjne projekty w regionie z przeznaczeniem nagród finansowych na
realizację projektów prezentowanych w konkursach.
Rozpowszechnienie wiedzy o innowacyjności i przedsiębiorczości w regionie
z wykorzystaniem programów wymiany kadr między nauką a biznesem promujących
innowacyjność, programów nauczania rozpowszechniających wiedzę o innowacyjności
i przedsiębiorczości na wszystkich poziomach kształcenia, działań na rzecz promocji
i podnoszenia wiedzy o znaczeniu eko – innowacji oraz bioekonomii w gospodarcze regionu
oraz doradztwa i szkoleń promujących innowacyjność, w tym obejmujących bony na
doradztwo, szkolenia, audyty innowacyjności w przedsiębiorstwach oraz zapewnienie usług
kompleksowych i specjalistycznych na rzecz MSP.
Pobudzenie wymiany doświadczeń i komunikacji, szczególnie w odniesieniu do
zdefiniowanych obszarów funkcjonalnych poprzez: przygotowanie wyspecjalizowanych
platform, przeznaczonych dla obsługi innowacji i transferu wiedzy oraz technologii
w obszarach funkcjonalnych województwa łódzkiego, wykorzystanie Łódzkiej Platformy
Transferu Wiedzy, jako interaktywnego narzędzia do przepływu informacji i wspierania
komunikacji pomiędzy podmiotami w obszarach funkcjonalnych, a ponadto organizację
101
dedykowanych spotkań szkoleniowo-brokerskich umożliwiających nawiązanie współpracy
z podmiotami oferującymi i poszukującymi technologii, innowacyjnych rozwiązań, szerzenie
idei rozwoju przedsiębiorczości w środowisku akademickim oraz stymulowanie i wsparcie
rozwoju innowacyjnej przedsiębiorczości akademickiej.
Podejmowanie współpracy i kooperacji podmiotów gospodarczych w wyniku: promocji
i wsparcia tworzenia powiązań kooperacyjnych w regionie, wspierania tworzenia klastrów oraz
sieci współpracy, a także w ramach realizacji projektów badawczo-rozwojowych w kooperacji
biznesu z sektorem nauki, które będą ściśle dostosowane do potrzeb MSP, a ponadto rozwoju
infrastruktury B+R.
Wsparcie finansowe projektów dotyczących rozwoju potencjału innowacyjnego regionu
w zakresie dotyczącym: infrastruktury badawczej (centra regionalne oraz centra wiedzy i
Innowacji określone w programach krajowych) zapewnienia dostępu do finansowania
projektów innowacyjnych produktowo, procesowo, organizacyjnie, bądź marketingowo
zarówno na poziomie lokalnym, regionalnym, jak również krajowym i międzynarodowym.
Ponadto, finansowanie inwestycji ekologicznych, jak również rozwój szeroko rozumianej
przedsiębiorczości akademickiej i innowacyjnej w tym, m.in.: wspieranie form działalności
gospodarczej typu start-up, spin-off etc. oraz promocji wykorzystania narzędzi
teleinformatycznych, jak również zapewnienie instrumentów finansowych dla pozostałych
obszarów wsparcia wskazanych do podjęcia w ramach Priorytetu 2. Rozwój potencjału
innowacyjnego regionu.
5.4. Opis Priorytetu 3. Zarządzanie innowacjami w regionie
Uzasadnienie realizacji Priorytetu 3. Zarządzanie innowacjami w regionie
Kształtowanie otoczenia społeczno-ekonomicznego sprzyjającego podejmowaniu innowacyjnej
działalności ma istotne znaczenie dla rozwoju gospodarczego. Niski poziom kompetencji administracji
samorządowej w zakresie znaczenia innowacyjności dla rozwoju regionu, a także niedostateczny
poziom kwalifikacji przedstawicieli instytucji otoczenia biznesu oraz pozostałych podmiotów
działających w obszarze innowacji stanowią główne bariery wskazywane w tym obszarze przez
przedsiębiorców. Dodatkowym utrudnieniem, ograniczającym rozwój innowacyjności w województwie
łódzkim, jest brak spójnej wizji rozwoju tego obszaru oraz skutecznych instrumentów wdrażania RSI
LORIS 2030, jak również czytelnego przypisania odpowiedzialności właściwym instytucjom oraz
monitorowania efektów realizowanych przez nie działań. Istotne bariery stanowią również mało
efektywna alokacja funduszy unijnych przeznaczonych na innowacje, biurokratyzacja i formalizacja
w obszarze finansowania projektów z tego zakresu, a także brak ciągłości finansowania projektów, tj.
od badań podstawowych, aż do wdrożenia, w tym luki finansowania, szczególnie w odniesieniu do
małych i średnich przedsiębiorstw. Aby zapewnić wysoką efektywność realizacji regionalnej polityki
proinnowacyjnej, należy ograniczać ww. bariery oraz tworzyć warunki dla pobudzania rozwoju
przedsiębiorczości i innowacyjności oraz przygotować narzędzia dla skutecznego wdrożenia
Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa Łódzkiego – „LORIS 2030”.
Cel realizacji Priorytetu 3. Zarządzanie innowacjami w regionie
Celem strategicznym w ramach niniejszego Priorytetu jest poprawa zarządzania innowacjami
w regionie. Wymaga to z jednej strony przygotowania struktur instytucjonalnych i organizacyjnych
oraz narzędzi i instrumentów wspierających konsekwentne wdrażanie inicjatyw zdefiniowanych
w ramach pozostałych dwóch priorytetów. Z drugiej natomiast strony, konieczne jest budowanie
świadomości na temat znaczenia innowacji dla rozwoju regionu oraz poszerzania wiedzy w tym
zakresie wśród wszystkich podmiotów funkcjonujących w województwie łódzkim, szczególnie tych,
które powinny prowadzić działania wspierające działania proinnowacyjne, czyli samorządów lokalnych,
partnerów społeczno-gospodarczych, sektor nauki oraz instytucje otoczenia biznesu.
102
W ramach niniejszego Priorytetu wsparcie będzie przeznaczone na działania związane
z zapewnieniem dostępu do informacji oraz doradztwa, jak również usprawnienie procesu komunikacji
w Regionalnym Systemie Innowacji poprzez powołanie trwałego systemu instytucjonalnego do
wdrażania RSI LORIS 2030, w tym m.in. sieci podmiotów odpowiedzialnych za bezpośrednie kontakty
z przedsiębiorstwami w wybranych obszarach, zapewnienie dostępu do kompleksowej i bieżącej
informacji o działaniach prowadzonych przez poszczególne podmioty funkcjonujące w ramach
Regionalnego Systemu Innowacji, w tym systemu zamawiania prac badawczych, jak również
stworzenie platformy współpracy instytucji zajmujących się wsparciem innowacji oraz koordynacja
podejmowanych przez nie działań. Wspierane będą również instrumenty: pobudzania
przedsiębiorczości, w tym szczególnie akademickiej, działania aktywizujące współpracę MSP i sektora
nauki, działania przyczyniające się do rozwoju klastrów w ramach regionu oraz do napływu
innowacyjnych inwestycji, a także rozbudowa usług społeczeństwa informacyjnego zarówno
w aspekcie nowoczesnej infrastruktury, jak i usług oraz produktów w ramach gospodarki
elektronicznej.
Działania do realizacji w ramach Priorytetu 3. Zarządzanie innowacjami w regionie
W ramach Priorytetu 3. Zarządzanie innowacjami w regionie będzie realizowanych 5 celów
operacyjnych odnoszących się do poszczególnych etapów procesów kreowania innowacji, w ramach
których zidentyfikowano 14 działań:
Cel operacyjny 3.1. Budowa świadomości w środowisku wspierającym wdrażanie
innowacji
Cel będzie osiągnięty poprzez realizację następujących działań:
- Działanie 3.1.1. Poprawa wiedzy i świadomości proinnowacyjnej w administracji
samorządowej
- Działanie 3.1.2. Kształtowanie kultury innowacyjnej oraz szersze włączenie
społeczeństwa w proces tworzenia innowacji
Cel operacyjny 3.2. Budowa systemu zarządzania innowacjami
Cel będzie osiągnięty poprzez realizację następujących działań:
- Działanie 3.2.1. Zapewnienie sprawnych mechanizmów zarządzania, wdrażania,
monitorowania oraz ewaluacji RSI LORIS 2030
- Działanie 3.2.2. Podnoszenie kwalifikacji kapitału ludzkiego w systemie wdrażania
innowacji
Cel operacyjny 3.3. Stworzenie systemu komunikacji oraz doradztwa
Cel będzie osiągnięty poprzez realizację następujących działań:
- Działanie 3.3.1. Budowa systemu wsparcia komunikacji oraz doradztwa
- Działanie 3.3.2. Platforma wymiany / transferu wiedzy / innowacji
- Działanie 3.3.3. Stworzenie systemu zamawiania i gromadzenia informacji o wynikach
prac badawczych
- Działanie 3.3.4. Platforma współpracy instytucji zajmujących się wsparciem innowacji
Cel operacyjny 3.4. Budowa ram systemu pobudzania współpracy i przedsiębiorczości
Cel będzie osiągnięty poprzez realizację następujących działań:
- Działanie 3.4.1. Wspieranie systemu pobudzania przedsiębiorczości
- Działanie 3.4.2. Stworzenie systemu brokerów technologii
- Działanie 3.4.3. Budowa systemu dla prowadzenia polityki klastrowej
- Działanie 3.4.4. Wspieranie napływu innowacyjnych inwestycji
- Działanie 3.4.5. Rozbudowa usług społeczeństwa informacyjnego
103
Cel operacyjny 3.5. Zapewnienie zintegrowanego systemu finansowania innowacji
w regionie
Cel będzie osiągnięty poprzez realizację następującego działania:
- Działanie 3.5.1. Stworzenie systemu finansowania innowacji w regionie
Rezultaty Priorytetu 3. Zarządzanie innowacjami w regionie
Rezultatem realizacji poszczególnych działań, a w konsekwencji celów operacyjnych w ramach
priorytetu będzie poprawa zarządzania innowacjami w regionie poprzez:
Podniesienie świadomości o korzyściach z innowacji w środowisku wspierającym
wdrażanie innowacji w wyniku: realizacji programów edukacji proinnowacyjnej wśród
pracowników instytucji administracji samorządowej na poziomie regionalnym oraz lokalnym
mających na celu upowszechnianie dobrych praktyk oraz wiedzy o skutecznych działaniach
na rzecz innowacji podejmowanych przez administrację w innych regionach kraju i Europy,
a ponadto wizyt studyjnych, seminariów, wymiany doświadczeń i pozyskiwania wiedzy na
temat dostępnych instrumentów wsparcia, prowadzenia działań informacyjno-promocyjnych
oraz realizację projektów mających na celu rozpowszechnianie pozytywnych przykładów
zrealizowanych z sukcesem projektów innowacyjnych, w tym we współpracy pomiędzy
indywidualnymi osobami, organizacjami społecznymi a samorządami lokalnymi, jak również
poprzez szersze włączenie społeczeństwa w kreowanie polityki innowacyjnej na poziomie
regionalnym oraz lokalnym, a także delegowanie wybranych kompetencji i zadań instytucji
samorządowych partnerom społecznym, w tym organizacjom pozarządowym.
Stworzenie stabilnego systemu zarządzania innowacjami poprzez: stworzenie stałej
struktury organizacyjnej wraz ze wskazaniem zakresu odpowiedzialności za poszczególne
etapy procesu wdrażania Strategii wybranym instytucjom w województwie łódzkim,
koordynację i monitorowanie stopnia realizacji celów strategicznych i operacyjnych RSI LORIS
2030 oraz ewaluację wdrażania wybranych działań, a także zapewnienie poszerzenia wiedzy
i podnoszenia kwalifikacji kadr zajmujących się wdrażaniem RSI LORIS 2030.
Utworzenie kompleksowego systemu komunikacji oraz doradztwa poprzez powołanie
sieci podmiotów odpowiedzialnych za bezpośrednie kontakty z przedsiębiorstwami
w obszarze innowacji tj. sieci 22 instytucji otoczenia biznesu dostępnych na poziomie każdego
powiatu, sieci koordynatorów dla specjalizacji regionalnych oraz sieci Centrów Transferu
Technologii w regionie, zapewnienie utrzymania i rozwoju Łódzkiej Platformy Transferu
Wiedzy, stworzenia systemu zamawiania i gromadzenia informacji o wynikach prac
badawczych realizowanych w ramach uczelni zlokalizowanych w regionie oraz informacji o ich
ofercie w zakresie możliwości prowadzenia prac badawczo-rozwojowych na rzecz
przedsiębiorstw, jak również platformy współpracy instytucji zajmujących się wsparciem
innowacji oraz koordynacja działań mająca na celu zapewnienie poprawę komunikacji oraz
przepływu informacji pomiędzy instytucji zaangażowanymi we wdrażanie RSI LORIS 2030.
Stworzenie systemu pobudzania współpracy w wyniku podejmowania działań:
wspierających rozwój przedsiębiorczości poprzez programy inkubacji przedsiębiorczości,
rozwój usług dla rozwoju przedsiębiorczości, w tym projektów dotyczących rozbudowy
niezbędnej infrastruktury, stworzenie systemu brokerów technologii – systemu
wykwalifikowanych kadr oraz ekspertów aktywizujących współpracę sektora nauki i biznesu
oraz wspierających nawiązanie kontaktów partnerskich pomiędzy oferentami i odbiorcami
nowych rozwiązań technologicznych, przygotowanie i prowadzenie kompleksowej regionalnej
polityki klastrowej, stworzenie zintegrowanego systemu wspierania inwestorów zagranicznych,
jak również rozbudowę infrastruktury i usług społeczeństwa informacyjnego.
Zapewnienie zintegrowanego systemu finansowania innowacji w zakresie dotyczącym
zapewniania finansowania projektów innowacyjnych na różnych etapach ich rozwoju, również
z wykorzystaniem zewnętrznych źródeł finansowych, promocję i rozpowszechniania wiedzy
104
w zakresie specyfiki poszczególnych instrumentów finansowych, dostosowania źródeł do
rodzaju realizowanych projektów w zależności od stopy zwrotu, jak również zapewnienie
wsparcia finansowego na realizację zadań wskazanych do podjęcia w ramach Priorytetu 3.
Zarządzanie innowacjami w regionie.
5.5. Powiązania celów RSI LORIS 2030 z innymi dokumentami
strategicznymi
Zarówno cele strategiczne jak i operacyjne zaproponowane w Regionalnej Strategii Innowacji dla
Województwa Łódzkiego –„LORIS 2030” są zgodne z dokumentami strategicznymi na poziomie
krajowym oraz Unii Europejskiej. Poniżej został zaprezentowany układ dokumentów strategicznych
związanych z Regionalną Strategią Innowacji dla Województwa Łódzkiego – „LORIS 2030”, które
mają bezpośredni wpływ na zakres celów przewidzianych do realizacji.
Rysunek 24. Układ dokumentów strategicznych związanych z realizacją RSI LORIS 2030
Źródło: opracowanie własne
Na poziomie wspólnotowym podstawowym dokumentem strategicznym, który określa kierunki rozwoju
dla państw Unii Europejskiej jest Strategia Europa 2020. W dokumencie tym została określona
strategia UE na rzecz specjalizacji regionów i ich zrównoważonego rozwoju, sprzyjającego włączeniu
społecznemu. Zostały w niej wskazane cele w pięciu głównych dziedzinach, które mają zostać
osiągnięte do 2020 roku.
Rysunek 25. Dokumenty strategiczne na poziomie Unii Europejskiej
POZIOM WSPÓLNOTOWY POZIOM REGIONALNYPOZIOM KRAJOWY
UKŁAD DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH ZWIĄZANYCH Z RSI LORIS 2030
Strategia Europa 2020
(„smart specialization”)
Wspólne Ramy
Strategiczne (WRS)
Krajowy Program Reform
na rzecz realizacji strategii
„Europa 2020”
Umowa Partnerska /
Kontrakt Regionalny
Długookresowa Strategia
Rozwoju Kraju 2030
Średniookresowa Strategia
Rozwoju Kraju 2020
Strategia Rozwoju
Województwa Łódzkiego 2020
Regionalna Strategia
Innowacji LORIS 2030
Regionalny Program
Operacyjny 2014-2020
Krajowa Strategia Rozwoju
Regionalnego
Strategia innowacyjności
i efektywności gospodarki
„Dynamiczna Polska 2020”
Kierunki i założenia polityki
klastrowej w Polsce do 2020
105
Źródło: opracowanie własne
Aby zagwarantować skuteczną realizację celów wskazanych w Strategii Europa 2020, zostały one
doprecyzowane we Wspólnych Ramach Strategicznych, dokumencie wskazującym główne kierunki
wydatkowania funduszy unijnych w latach 2014-2020, który będzie miał bezpośredni wpływ na
programowanie wydatkowania środków na poziomie poszczególnych państw członkowskich.
W oparciu o kierunki wskazane w tym dokumencie zostaną przygotowane założenia „Umowy
Partnerstwa”, które będą obejmowały między innymi kluczowe kierunki interwencji oraz koncentrację
tematyczną podziału interwencji pomiędzy kraj i region. Ze wskazanych do realizacji we Wspólnych
Ramach Strategicznych 11 celów, z punktu widzenia realizacji RSI LORIS 2030, jako kluczowe należy
wymienić:
- wspieranie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji,
- zwiększenie dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii informacyjno
-komunikacyjnych,
- podnoszenie konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw, sektora rolnego
(w odniesieniu do EFRROW) oraz sektora rybołówstwa i akwakultury (w odniesieniu do
EFMR),
- wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach,
- ochrona środowiska naturalnego i wspieranie efektywności wykorzystywania zasobów,
- inwestowanie w edukację oraz uczenie się przez całe życie,
- wzmacnianie potencjału instytucjonalnego i skuteczności administracji.
Na poziomie krajowym natomiast podstawowym dokumentem strategicznym, który określa kierunki
rozwoju dla Polski do 2030 roku jest Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju, z której wynika
Strategia Rozwoju Kraju 2020 i pozostałe strategie przygotowane w wybranych obszarach
tematycznych, w tym kluczowa z punktu widzenia Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa
Łódzkiego LORIS 2030 – Strategia Innowacyjności i Efektywności Gospodarki „Dynamiczna Polska
2020” jeszcze w formie niezatwierdzonego projektu. Równie istotnym dokumentem jest Krajowy
Program Reform na rzecz realizacji strategii „Europa 2020” przygotowany na poziomie krajowym
w odpowiedzi na Strategię Europa 2020. Najważniejsze cele, które powinny zostać uwzględnione
w Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa Łódzkiego LORIS 2030 zostały zaprezentowane
poniżej.
Rysunek 26. Dokumenty strategiczne na poziomie krajowym
Strategia
Europa
2020
1. Rozwój inteligentny – rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji
2. Rozwój zrównoważony – wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej
środowisku i bardziej konkurencyjnej
3. Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu – wspieranie gospodarki charakteryzującej się wysokim
poziomem zatrudnienia i zapewniającej spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną.
Wspólne
Ramy
Strategiczne
Cele tematyczne, ujęte w Strategii Europa 2020, istotne z punktu widzenia RSI:
(1) wspieranie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji
(2) zwiększenie dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii informacyjno-komunikacyjnych
(4) wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach
(6) ochrona środowiska naturalnego i wspieranie efektywności wykorzystywania zasobów
(10) inwestowanie w edukację oraz uczenie się przez całe życie
(11) wzmacnianie potencjału instytucjonalnego i skuteczności administracji
Po
zio
m U
nii
Eu
rop
ejs
kie
j
106
Źródło: opracowanie własne
Tak jak już zostało wspomniane, szczególne znaczenie dla przygotowania RSI LORIS 2030 mają
zapisy projektu Strategii Innowacyjności i Efektywności Gospodarki „Dynamiczna Polska 2020”.
Dokument ten praktycznie w całości powinien zostać uwzględniony na poziomie regionalnym. Na
poniższym rysunku zostały wskazane najważniejsze cele, które zostały przypisane samorządom
województw w projekcie dokumentu, jako kluczowe do realizacji w najbliższych latach.
Rysunek 27. Cele istotne dla RSI LORIS 2030, wskazane w projekcie Strategii Innowacyjności i Efektywności Gospodarki „Dynamiczna Polska 2020”
Źródło: opracowanie własne
Na poziomie regionalnym najważniejszym dokumentem strategicznym, który określa kierunki rozwoju
województwa łódzkiego jest Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020 (SRWŁ). W związku
z opracowywaniem jej aktualizacji, istnieje konieczność odniesienia się do głównych kierunków,
wskazanych w tym dokumencie, kluczowych z punktu widzenia RSI LORIS 2030, które zostały
zaprezentowane na poniższym rysunku.
Strategia
Rozwoju Kraju
2030
Filar innowacyjności: Innowacyjność – Polska Cyfrowa – Kapitał Ludzki - Bezpieczeństwo Energetyczne
i Środowisko
II.10 Poprawa świadomości roli innowacji i realizacji strategii rozwojowych i eksportowych firm wśród
przedsiębiorców.
II.11 Zwiększenie dostępności powszechnych programów kształcenia przedsiębiorczości służących tworzeniu
postaw proinnowacyjnych, kreatywnych i zdolności do współpracy wśród uczniów i studentów.
II.12 Poprawa spójności działania i współpracy między ośrodkami wspierania innowacyjności – parkami
technologicznymi, centrami transferu technologii, inkubatorami przedsiębiorczości, funduszami PE/VC
w celu zwiększenia skuteczności procesów i skali komercjalizacji wyników prac naukowych.
II.13 Wzmocnienie instytucjonalne i merytoryczne ośrodków wspierania biznesu i nauki celu zapewnienia
naukowcom lepszego wsparcia przy podejmowaniu działań związanych z komercjalizacją wyników prac
badawczych.
II.14 Stworzenie systemu brokerów technologii.
Po
zio
m k
rajo
wy
Strategia
Rozwoju Kraju
2020
Obszar strategiczny: Konkurencyjna gospodarka
1. Poprawa kształcenia.
2. Wzrost innowacyjności gospodarki, wykorzystanie istniejącego potencjału.
3. Poprawa warunków funkcjonowania przedsiębiorstw, zwiększenie produktywności i wydajności pracy.
Cel II.2. Wzrost wydajności gospodarki.
Cel II.3. Zwiększenie innowacyjności gospodarki.
Cel II.4. Rozwój kapitału ludzkiego
Krajowy
Program
Reform na
rzecz realizacji
strategii
„Europa 2020”
1. Wytyczna 4. Optymalizacja pomocy na rzecz badań i rozwoju oraz innowacji, wzmocnienie trójkąta wiedzy
i uwolnienie potencjału gospodarki cyfrowej.
2. Wytyczna 5. Bardziej efektywne korzystanie z zasobów i ograniczenie emisji gazów cieplarnianych.
3. Wytyczna 6. Poprawa otoczenia biznesu i środowiska konsumenckiego oraz modernizacja bazy przemysłowej,
aby zapewnić funkcjonowanie rynku wewnętrznego w pełnym zakresie.
4. Wytyczna 9. Poprawa jakości i wydajności systemów kształcenia i szkolenia na wszystkich poziomach oraz
zwiększenie liczby osób podejmujących studia wyższe lub ich odpowiedniki.
5. Wytyczna 8. Rozwijanie zasobów wykwalifikowanej siły roboczej odpowiadającej potrzebom rynku pracy oraz
promowanie uczenia się przez całe życie.
Strategia
innowacyjności
i efektywności
gospodarki.
„Dynamiczna
Polska 2020”
Cel 1. Dostosowanie otoczenia regulacyjnego i finansowego do potrzeb innowacyjnej i efektywnej
gospodarki
1.1. Dostosowanie systemu regulacji gospodarczych do potrzeb efektywnej i innowacyjnej gospodarki1.1.2. Stworzenie i wdrożenie rozwiązań do przeprowadzania ekonomicznej analizy prawa gospodarczego
1.2. Koncentracja wydatków publicznych na działaniach prorozwojowych i innowacyjnych1.2.3. Identyfikacja i wspieranie rozwoju obszarów i technologii o największym potencjale wzrostu
1.2.6. Efektywne zarządzanie programami publicznymi w dziedzinie B+R+I
1.4. Ułatwienie przedsiębiorstwom dostępu do kapitału we wszystkich fazach ich rozwoju, ze szczególnym
uwzględnieniem kapitału wysokiego ryzyka i sektora MŚP1.4.2. Rozwój systemu pożyczkowego, poręczeniowego i gwarancyjnego
1.4.3. Rozwój systemu mikrofinansowania
1.4.5. Rozwój systemu finansowania podwyższonego ryzyka
Cel 2. Stymulowanie innowacyjności poprzez wzrost efektywności wiedzy i pracy
2.3. Wspieranie współpracy w systemie innowacji2.3.1. Promocja współpracy i kooperacji podmiotów gospodarczych oraz innych partnerów w realizacji
przedsięwzięć rozwojowych, w tym w tym w obszarze B+R+I
2.3.3. Wspieranie współpracy w ramach klastrów
2.6. Stworzenie wysokiej jakości infrastruktury informacyjno-komunikacyjnej i rozwój gospodarki
elektronicznej2.6.1. Stworzenie warunków do inwestycji w nowoczesną infrastrukturę telekomunikacyjną
Cel 3. Wzrost efektywności wykorzystania zasobów naturalnych i surowców
3.1. Transformacja systemu społeczno-gospodarczego na tzw. „bardziej zieloną ścieżkę”, zwłaszcza
ograniczanie energo- i materiałochłonności gospodarki3.1.1. Tworzenie warunków dla rozwoju zrównoważonej produkcji i konsumpcji oraz zrównoważonej polityki
przemysłowej
3.2. Wspieranie rozwoju zrównoważonego budownictwa na etapie planowania, projektowania,
wznoszenia budynków oraz zarządzania nimi przez cały cykl życia3.2.1. Poprawa efektywności energetycznej i materiałowej przedsięwzięć architektoniczno-budowlanych oraz
istniejących zasobów
Cel 4. Wzrost umiędzynarodowienia polskiej gospodarki
4.2. Wspieranie napływu innowacyjnych oraz odpowiedzialnych inwestycji zagranicznych4.2.1. Przygotowanie kompleksowej Polityki inwestycyjnej Polski
4.2.2. Działania na rzecz realizacji polityki klastrowej na terenach specjalnych stref Ekonomicznych
Po
zio
m k
rajo
wy
107
Rysunek 28. Cele istotne dla RSI LORIS 2030, wskazane w projekcie Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020
Źródło: opracowanie własne
SRWŁ jest kluczowym i podstawowym dokumentem strategicznym wskazującym obszary rozwoju
regionu, dla którego RSI LORIS 2030 stanowi uszczegółowienie w obszarze rozwoju innowacji w
regionie. W poniższej tabeli została przedstawiona macierz komplementarności RSI LORIS 2030 z dokumentami strategicznymi na poziomie regionu, kraju i Europy.
Tabela 26. Komplementarność RSI LORIS 2030 z dokumentami strategicznymi na poziomie regionu, kraju i Europy
Regionalna Strategia Innowacji LORIS 2030
Dokumenty
strategiczne
Priorytet 1.
Specjalizacja
regionalna
Priorytet 2.
Rozwój potencjału
innowacyjnego
regionu
Priorytet 3.
Zarządzanie
innowacjami
w regionie
C1 C2 C3 C4 C5 C1 C2 C3 C4 C5 C1 C2 C3 C4 C5
Po
zio
m w
sp
óln
oto
wy
Strategia Europa 2020
Cel 1.
Cel 2
Cel 3.
Wspólne Ramy Strategiczne
Cel (1)
Cel (2)
Cel (3)
Cel (4)
Cel (6)
Cel (10)
Cel (11)
P o z i o m k r a j o w y
Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju 2030
Strategia
Rozwoju
Województwa
2020
CEL GŁÓWNY: Region wykorzystujący potencjał endogeniczny do rozwoju inteligentnej gospodarki
oparty na kreatywności i przedsiębiorczości mieszkańców
Cel operacyjny 1. ZAAWANSOWNA GOSPODARKI WIEDZY I INNOWACCJI
1.1. Rozwój nowoczesnych technologii na rzecz inteligentnych specjalizacji regionalnych
1.1.1 rozwój sfery B+R
1.1.2 rozwój nowoczesnych technologii (biotechnologie, nanotechnologie i zaawansowane materiały,
mechatronika, technologie komunikacyjne i informatyczne) dla kluczowych przemysłów regionu
(zwłaszcza przemysłu tekstylno-odzieżowego, energetycznego, medycznego, farmaceutycznego,
kosmetycznego, rolno-spożywczego, meblowego, materiałów budowlanych, maszynowego i
elektromaszynowego, eko-przemysłów)
1.1.3 rozwój specjalistycznych usług (m. in. usług dla ochrony zdrowia, eko-usług, logistyki, BPO, IT)
wykorzystujących nowoczesne i inteligentne technologie
1.1.4 rozwój przemysłów kreatywnych (m. in. przemysłu filmowego i muzycznego, projektowania i
wzornictwa, mediów)
1.2 Rozwój nowoczesnej gospodarki energetycznej
1.2.1 wdrażanie niskoemisyjnych i energooszczędnych technologii
1.2.2 rozwój „zielonych przemysłów” i usług na rzecz wykorzystywania OZE
Cel operacyjny 2. NOWOCZESNY KAPITAŁ LUDZKI I RYNEK PRACY
2.1 . Kształtowanie i rozwój kadr dla gospodarki innowacyjnej
2.1.1 rozwój potencjału akademickiego i wzmacnianie kierunków kształcenia na rzecz inteligentnej
gospodarki regionu
2.1.2 rozwój szkolnictwa zawodowego
2.1.3. kształtowanie proinnowacyjnych postaw przedsiębiorców
Cel operacyjny 3. ZINTEGROWANE ŚRODOWISKO PRZEDSIĘBIORCZOŚCI DLA ROZWOJU SEKTORA
MŚP
3.1. Kształtowanie innowacyjnego środowiska przedsiębiorczości i powiązań sieciowych
3.2. Rozwój MSP i sektora rolnego
Pośrednio RSI odnosi się również do wybranych zagadnień wskazanych dla następujących celów:
Cel operacyjny 4. Wysoki poziom kapitału społecznego i silne społeczeństwo obywatelskie
Cel operacyjny 5. Wysoki standard i dostęp do usług publicznych
Cel operacyjny 7. Wysoka jakość i dostępność infrastruktury transportowej i technicznej
Cel operacyjny 9. Zrównoważony system osadniczy
Po
zio
m r
egio
nal
ny
108
Cele II.10
Cele II.11
Cele II.12
Cele II.13
Cele II.14
Strategia Rozwoju Kraju 2020
Cel 1.
Cel 2
Cel 3.
Strategia Innowacyjności i Efektywności Gospodarki „Dynamiczna Polska 2020”
Cel 1.
Cel 2
Cel 3.
Cel 4.
Po
zio
m r
eg
ion
aln
y Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020
Cel 1
Cel 2
Cel 3
Cel 4
Cel 5
Cel 7
Cel 9
Źródło: opracowanie własne
C1, C2, C3, C4, C5 – oznaczają cele operacyjne wskazane do realizacji w ramach poszczególnych priorytetów RSI LORIS 2030 (zaprezentowane w Tabeli 27. Układ priorytetów i celów operacyjnych dla RSI LORIS 2030).
109
6. Polityka innowacyjna (Plan
Akcji)
6.1. Układ działań w ramach zdefiniowanych celów operacyjnych
Kolejnym elementem w zakresie opracowania celów operacyjnych było wskazanie działań, które
zapewnią ich osiągnięcie w przyszłości. Aby zapewnić skuteczność i efektywność proponowanych
działań i wdrożenia konkretnych instrumentów wsparcia istnieje konieczność dostosowania ich
zakresu do potrzeb oraz możliwości głównych grup podmiotów, które mają być odbiorcami
przygotowanych działań. Dlatego też działania przewidziane do realizacji w ramach poszczególnych
celów operacyjnych zostały dostosowane do odbiorców objętych wsparciem w ramach trzech
zdefiniowanych obszarów kluczowych, tj.:
1. Specjalizacja regionalna – przedsiębiorstw i ich grup, które mają stanowić lokomotywy rozwoju
i podmiotów wspierających ich działania w ramach obszarów specjalizacji.
2. Rozwój potencjału innowacyjnego – powszechne zastosowanie szeroko rozumianych innowacji
– przedsiębiorstw i osób oraz podmiotów poza obszarami specjalizacji, wspierających działania
w zakresie podniesienia konkurencyjności i innowacyjności regionu.
3. Zarządzanie innowacjami w regionie – podmiotów i struktur tworzących warunki do rozwoju
innowacji oraz zapewniających wsparcie na etapie wdrażania projektów innowacyjnych.
Poniższy rysunek prezentuje kierunek wsparcia i natężenie prowadzenia poszczególnych działań
w ramach obszarów priorytetowych.
W przypadku specjalizacji regionalnej działania muszą być ściśle dedykowane pod potrzeby
i specjalizację podmiotów działających w tych obszarach, natomiast w przypadku innowacji
podstawowych powinny obejmować przede wszystkim instrumenty w zakresie budowania
świadomości, wiedzy oraz podnoszenia konkurencyjności MSP.
Tak przygotowane działania w ramach poszczególnych priorytetów oraz celów operacyjnych RSI
LORIS 2030 mają za zadanie – z jednej strony – wykorzystanie potencjału gospodarczego
i technologicznego województwa łódzkiego poprzez koncentrację na wybranych specjalizacjach
(„lokomotywach wzrostu”), z drugiej – wsparcie rozwoju innowacji w szerokim zakresie niezależnie od
branży, w jakiej funkcjonuje przedsiębiorstwo (m.in. poprzez wsparcie innowacji produktowych,
procesowych, organizacyjnych, marketingowych). Jednocześnie przyjęte podejście zapewnia
uwzględnienie specyfiki poszczególnych odbiorców oraz wskazuje kierunek działań i pozwala na
przygotowanie precyzyjnego harmonogramu ich wdrażania.
110
Rysunek 29. Dostosowanie działań do obszarów priorytetowych zdefiniowanych dla RSI LORIS 2030
6.1.1. Priorytet 1. Specjalizacja regionalna
W ramach Priorytetu 1. Specjalizacja regionalna zostało wyznaczonych do realizacji 5 celów
operacyjnych i 15 działań w ich ramach.
Tabela 27. Wykaz celów operacyjnych i działań w ramach Priorytetu 1. Specjalizacja regionalna
Kierunek i natężenie działań
ZA
RZ
ĄD
ZA
NIE
IN
NO
WA
CJ
AM
I
Przebieg procesu kreowania innowacji
INSTRUMENTY DOSTOSOWANE DO POTRZEB
PODMIOTÓW SPECJALIZACJI REGIONALNEJ -
– dedykowane dla grup podmiotów w ramach
specjalizacji regionu specjalistyczne szkolenia
doradztwo, wsparcie finansowe innowacji w zakresie
kluczowych technologii
INSTRUMENTY DOSTOSOWANE DO
WDROŻENIA INNOWACJI PODSTAWOWYCH –
szkolenia ,doradztwo, wsparcie finansowe w zakresie
szeroko rozumianych innowacji produktowych,
procesowych, organizacyjnych, marketingowych oraz
pozostałych dla podmiotów z różnych branż
PROJEKTY
INNOWACYJNE
OBSZAR ŚWIADOMOŚĆ WIEDZA KOMUNIKACJA WSPÓŁPRACA FINANSOWANIE
Priorytet 1.
Specjalizacja
regionalna
1.1. Budowa
świadomości
w zakresie
specjalizacji
regionalnej
Działania:
1.1.1. Integracja
środowiska
w obszarze branż
kluczowych
1.1.2. Programy
wymiany
doświadczeń
na poziomie
krajowym
i międzynarodowym
1.1.3. Promocja
branż kluczowych
1.2. Budowa
potencjału
intelektualnego
w zakresie
specjalizacji
regionalnej
Działania:
1.2.1. Programy
kształcenia
na potrzeby
specjalizacji
1.2.2. Programy
wymiany kadr
między nauką
i biznesem
w obszarach
specjalizacji
1.2.3. Rozwój
kształcenia
zawodowego
i technicznego na
potrzeby
specjalizacji regionu
1.2.4. Wsparcie
potrzeb
szkoleniowych
i doradczych firm na
potrzeby
specjalizacji regionu
1.3. Poprawa
komunikacji
w obszarze
specjalizacji
regionalnej
Działania:
1.3.1.
Przygotowanie
oferty współpracy
sektora nauki
dla biznesu
1.3.2. Wsparcie
działań służących
wzajemnej
komunikacji
w ramach
specjalizacji
1.3.3. Dedykowane
spotkania
szkoleniowo
-brokerskie
w ramach
specjalizacji
1.4. Wsparcie
projektów współpracy
w ramach klastrów
i obszarów
specjalizacji
Działania:
1.4.1. Ustalenie
przejrzystych reguł
współpracy
1.4.2. Realizacja
projektów
badawczych oraz
rozwojowych
w zakresie
specjalizacji
regionalnej
1.4.3. Wsparcie
procesu transferu
technologii
z nauki
do biznesu
1.4.4. Współpraca,
w tym
międzyregionalna
i międzynarodowa
1.5. Zapewnienie
systemu
finansowania
projektów
mających na celu
specjalizację
regionu
Działania:
1.5.1. Wsparcie
finansowe
projektów
w zakresie
specjalizacji
regionalnej
Główni
beneficjenci to
m.in.:
firmy
z kluczowych
branż
i klastrów
uczelnie,
szkoły
techniczne
i zawodowe
kształcące na
potrzeby
branż, JST,
JBR i inni
111
Cel operacyjny 1. 1. Budowa świadomości w zakresie specjalizacji regionalnej
Działanie 1.1.1. Integracja środowiska w obszarze branż kluczowych
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Aby zapewnić rozwój specjalizacji regionalnych należy w pierwszej kolejności
rozpowszechnić informację o celach oraz kierunkach polityki innowacyjnej, która
będzie prowadzona w regionie. Celem działania jest zbudowanie świadomości wśród
podmiotów funkcjonujących w ramach kluczowych branż / specjalizacji regionu
dotyczącej rodzajów wsparcia, potencjalnych możliwości rozwoju oraz narzędzi,
którymi zostaną objęte te podmioty w ramach RSI LORIS 2030.
Opis działania
W ramach działania przewiduje się podjęcie prac, które umożliwią identyfikację
i integrację przedsiębiorstw, instytucji badawczo-rozwojowych, uczelni wyższych,
szkół technicznych i zawodowych oraz pozostałych organizacji działających
w obszarze branż / specjalizacji kluczowych do rozwoju regionu łódzkiego
wskazanych w Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020, ze szczególnym
uwzględnieniem obszarów wskazanych w ramach inteligentnej specjalizacji
regionalnej. Działanie to będzie punktem wyjścia do realizacji zadań mających na
celu uświadomienie podmiotom, funkcjonującym w ramach specjalizacji kluczowych,
ich roli w kształtowaniu polityki innowacyjnej regionu, jak również wskazanie
możliwości i korzyści wynikających z włączenia się tych podmiotów do sieci
współpracy. W ramach realizowanych działań w tym zakresie istotny obszar, powinno
stanowić również upowszechnienie informacji nt. możliwych form podejmowania
współpracy, w tym promocja dobrych praktyk, a także aspektów etyki w biznesie.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Identyfikacja podmiotów funkcjonujących w obszarach wskazanych, jako kluczowe
branże / specjalizacje dla regionu;
- Powołanie podmiotów będących koordynatorami w ramach sieci współpracy
w obszarach branż kluczowych dla rozwoju województwa;
- Analiza potrzeb podmiotów oraz możliwych obszarów współpracy, w tym
wskazanie korzyści wynikających ze wspólnie podejmowanych inicjatyw;
- Zdefiniowanie projektów pilotażowych możliwych do realizacji w obszarach
kluczowych specjalizacji regionu;
- Prowadzenie szkoleń oraz spotkań, akcji promocyjnych mających na celu
wskazanie możliwości integracji i realizacji wspólnych projektów podmiotom
funkcjonującym w obszarach branż kluczowych dla rozwoju województwa.
Planowane produkty i rezultaty
- Zrzeszenie podmiotów w ramach sieci współpracy;
- Wyznaczenie koordynatorów dla poszczególnych branż kluczowych w regionie;
- Podniesienie świadomości podmiotów funkcjonujących w obszarach branż
kluczowych dla rozwoju województwa, na temat polityki innowacyjnej prowadzonej
w regionie;
- Wskazanie możliwych obszarów współpracy dla poszczególnych podmiotów
działających w branżach kluczowych oraz przygotowanie założeń do realizacji
wspólnych projektów, w tym projektów pilotażowanych.
112
Działanie 1.1.2. Programy wymiany doświadczeń na poziomie krajowym
i międzynarodowym
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Istotną kwestią dla wzrostu innowacyjności jest czerpanie wzorców od podmiotów
posiadających większe doświadczenie oraz „know-how” w zakresie wybranych
obszarów, które zostały wskazane, jako kluczowe dla rozwoju województwa. Dlatego
niezbędne jest pozyskanie jak najlepszej i najbardziej zaawansowanej wiedzy na
temat rozwiązań stosowanych w wybranych obszarach na poziomie krajowym oraz
międzynarodowym, w ramach kontaktów z organizacjami specjalizującymi się
w wybranych obszarach. Celem działania jest umożliwienie wymiany doświadczeń
pomiędzy podmiotami funkcjonującymi w ramach kluczowych branż / specjalizacji
regionu, zarówno z podmiotami funkcjonującymi w tożsamych branżach na poziomie
krajowym, jak i w ramach sieci oraz platform wymiany doświadczeń na poziomie
międzynarodowym.
Opis działania
W ramach działania przewiduje się realizację zadań, które zapewnią możliwość
wymiany doświadczeń podmiotów działających w ramach kluczowych branż /
specjalizacji regionu łódzkiego zarówno na poziomie krajowym z innymi podmiotami
w tym m.in. klastrami, sieciami współpracy, instytucjami oraz przedsiębiorstwami, jak
i na poziomie międzynarodowym. W ramach programów wymiany doświadczeń
przewiduje się organizację wizyt partnerskich, spotkań, prezentacji, zgodnie
z potrzebami i zainteresowaniami oraz kwalifikacjami przyszłych uczestników.
W ramach prowadzonych działań powinna zostać zapewniona możliwość
porównania, przez przedsiębiorstwa z regionu łódzkiego, procesów i praktyk
stosowanych w innych innowacyjnych przedsiębiorstwach uważanych za najlepsze
oraz adoptowanie najlepszych praktyk do firm działających w województwie łódzkim.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Określenie potencjalnych partnerów do współpracy w obszarze kluczowych branż
/ specjalizacji na poziomie krajowym i międzynarodowym;
- Przygotowanie projektów mających na celu nawiązanie krajowych
i międzynarodowych kontaktów oraz wymianę doświadczeń (wymiana dobrych
praktyk, know-how etc.);
- Stworzenie instrumentów finansowych umożliwiających realizację wspólnych
projektów dotyczących wymiany doświadczeń na poziomie współpracy
międzyregionalnej, krajowej oraz międzynarodowej.
Planowane produkty i rezultaty
- Stworzenie listy potencjalnych partnerów do współpracy na poziomie krajowym
i międzynarodowym;
- Nawiązane współpracy i wymiana doświadczeń z partnerami na poziomie
krajowym i międzynarodowym;
- Budowanie trwałych partnerstw przede wszystkim z podmiotami z listy
zidentyfikowanych partnerów.
113
Działanie 1.1.3. Promocja branż kluczowych
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Województwo łódzkie nie posiada jednoznacznego i identyfikowalnego wizerunku,
jako regionu nowoczesnego, zdolnego do podejmowania innowacyjnych działań.
Konieczne jest zapewnienie narzędzi mających na celu aktywizację wewnętrznej
i zewnętrznej promocji regionu. Istotną kwestią jest wykorzystanie w tym celu branż
kluczowych, które powinny stać się wizytówką województwa i wpłynąć na poprawę
wizerunku regionu. Pozwoli to również na stworzenie podstawy do prowadzenia
polityki promocyjnej przez podmioty regionalne działające na forum
międzynarodowym.
Opis działania
W ramach działania przewiduje się przygotowanie narzędzi, które zapewnią
promocję regionu z wykorzystaniem branż kluczowych. W ramach działania możliwe
będzie wzięcie udziału w targach krajowych i zagranicznych, promujących
innowacyjne firmy. Targi są najbardziej efektywnym miejscem promowania, wymiany
ofert i podpisywania kontraktów na konkretne innowacyjne technologie i urządzenia.
Są także okazją i właściwym miejscem do promowania gospodarki. Ich efektem jest
zwiększenie zainteresowania potencjalnych inwestorów zagranicznych oraz
pokazanie własnych możliwości inwestycyjnych regionu. Zadanie to powinno być
ściśle skorelowane z proponowanym działaniem w zakresie prowadzenia
zintegrowanej polityki inwestycyjnej regionu.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Wskazanie kluczowych targów, w których region corocznie powinien promować
kluczowe branże i specjalizacje oraz imprez możliwych do realizacji w tym
zakresie w regionie;
- Organizacja cyklicznych, międzynarodowych konferencji zachęcających do pracy,
inwestowania oraz prowadzenia działalności gospodarczej w województwie
łódzkim, z położeniem szczególnego nacisku na promocję specjalizacji dla
regionu;
- Uczestnictwo w targach, misjach gospodarczych organizowanych na poziomie
krajowym oraz międzynarodowym z położeniem szczególnego nacisku na
promocję specjalizacji kluczowych;
- Opracowanie systemu wspierania udziału w targach, misjach gospodarczych
innowacyjnych firm – szczególnie MSP oraz ośrodków badawczych z regionu.
Planowane produkty i rezultaty
- Przygotowanie list najważniejszych targów oraz misji, w których podmioty
z regionu powinny brać udział;
- Promocja kluczowych branż i specjalizacji regionu, w ramach targów, misji
gospodarczych organizowanych na poziomie krajowym oraz międzynarodowym;
- Promocja branż kluczowych oraz specjalizacji regionu poprzez organizację
cyklicznych, międzynarodowych konferencji;
- Promocja i udział w targach, misjach gospodarczych innowacyjnych firm
– szczególnie MSP oraz ośrodków badawczych z regionu.
114
Cel operacyjny 1.2. Budowa potencjału intelektualnego w zakresie specjalizacji regionalnej
Działanie 1.2.1. Programy kształcenia na potrzeby specjalizacji regionalnej
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Aby zapewnić rozwój kluczowych branż / specjalizacji w regionie niezbędne jest
zapewnienie kadr posiadających odpowiednie kwalifikacje w wybranych obszarach.
Obecnie wielu absolwentów nie posiada umiejętności oraz kwalifikacji
poszukiwanych i niezbędnych na rynku pracy. Celem działania jest przygotowanie
i dopasowanie kwalifikacji kadr do kierunków rozwoju innowacyjnej gospodarki
regionu zarówno na poziomie wyższym, technicznym, jak i zawodowym.
Opis działania
W ramach działania przewiduje się przygotowanie programów kształcenia, które
zapewnią odpowiednie kadry w zakresie specjalizacji wskazanych w ramach RSI
LORIS 2030 dla regionu łódzkiego. Istotną rolę w formułowaniu programów
doskonalenia zawodowego odgrywa ścisła współpraca instytucji edukacyjnych
z firmami, organizacjami pozarządowymi, związkami doskonalenia zawodowego,
izbami przemysłowo-handlowymi oraz indywidualnymi przedsiębiorcami, ponieważ
tylko wspólne wysiłki i poznanie aktualnych potrzeb rynku pracy pozwalają
formułować programy edukacyjne odpowiadające wymaganiom pracodawców.
Wpływ pracodawców na system edukacji zapewnia zwiększenie jego efektywności,
co w konsekwencji przekłada się na możliwość absorbcji absolwentów do biznesu.
Przedsiębiorcy powinni kształtować system edukacji poprzez opiniowanie
programów nauczania, czynny udział w procesie kształcenia oraz występowanie
w roli liderów przedsiębiorczości w regionie. Interwencja publiczna powinna zostać
ukierunkowana na przeorganizowanie procesu uczenia się, który umożliwi
wyposażenie absolwentów w kompetencje kluczowe z punktu widzenia kreowania
odpowiednich warunków do rozwoju przedsiębiorstw, w tym w szczególności sektora
małych i średnich firm w ramach branż / specjalizacji kluczowych.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Identyfikacja podmiotów i instytucji edukacyjnych prowadzących kształcenie
w obszarach specjalizacji regionu łódzkiego oraz ich możliwości i przygotowania
w zakresie kształcenia na rzecz specjalizacji regionalnej;
- Analiza rzeczywistego zapotrzebowania przedsiębiorców na absolwentów szkół
zawodowych, technicznych, wyższych potrzeb przedsiębiorstw oraz możliwych
obszarów współpracy z instytucjami edukacyjnymi w zakresie tworzenia
programów edukacyjnych odpowiadających wymaganiom pracodawców;
- Zdefiniowanie kluczowych projektów do realizacji w obszarze kształcenia dla
branż kluczowych / specjalizacji regionalnych;
- Przygotowanie propozycji programów kształcenia dla branż kluczowych
/ specjalizacji regionalnych przez instytucje edukacyjne, zaopiniowanych przez
pracodawców, organizacje pozarządowe, związki doskonalenia zawodowego,
izby przemysłowo-handlowe;
- Wdrożenie programów kształcenia w instytucjach edukacyjnych na potrzeby
branż kluczowych / specjalizacji regionalnych;
- Systematyczny monitoring i ocena efektywności wdrożonych programów
115
kształcenia oraz potrzeb przedsiębiorstw w zakresie poszukiwanych kwalifikacji.
Planowane produkty i rezultaty
- Lista podmiotów i instytucji edukacyjnych prowadzących kształcenie
w obszarach kluczowych specjalizacji regionu łódzkiego oraz diagnoza stanu
przygotowania tych podmiotów do kształcenia na rzecz specjalizacji regionu;
- Diagnoza rzeczywistego zapotrzebowania przedsiębiorców na absolwentów szkół
zawodowych oraz technicznych oraz możliwych obszarów współpracy
z instytucjami edukacyjnymi w zakresie tworzenia programów edukacyjnych
odpowiadających wymaganiom pracodawców;
- Zaopiniowane propozycje programów kształcenia dla branż kluczowych
/ specjalizacji regionalnych przygotowane przez instytucje edukacyjne na bazie
potrzeb zgłoszonych przez pracodawców;
- Lista kluczowych projektów do realizacji w obszarze kształcenia na rzecz branż
kluczowych / specjalizacji regionu łódzkiego;
- Wdrożenie programów kształcenia w instytucjach edukacyjnych na potrzeby dla
branż kluczowych / specjalizacji regionalnych;
- Ocena efektywności wdrożonych programów kształcenia oraz ich systematyczne
dostosowywanie do potrzeb firm w ramach branż / specjalizacji kluczowych.
Działanie 1.2.2. Programy wymiany kadr między nauką i biznesem w obszarach
specjalizacji
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Aby zapewnić rozwój kluczowych branż / specjalizacji w regionie niezbędne jest
zwiększenie przepływu wiedzy pomiędzy nauką a biznesem w tych obszarach.
W chwili obecnej potrzeby przedsiębiorców w bardzo ograniczonym zakresie są
odzwierciedlane na poziomie badań naukowych oraz prac rozwojowych
prowadzonych w jednostkach naukowo-badawczych w regionie. Efektywne
wykorzystanie wiedzy nabytej podczas pracy badawczej jest możliwe jedynie
w zderzeniu z praktyką i dlatego niezbędne jest ścisłe powiązanie obszaru nauki
z obszarem biznesu poprzez bezpośrednie kontakty osób reprezentujących te
środowiska. Większość rekrutowanych pracowników, w opinii znacznej części
przedsiębiorstw, nie posiada wystarczającego przygotowania praktycznego do
efektywnego wykonywania zadań na stanowisku pracy. Celem realizacji działania
będzie stworzenie programów wymiany doświadczeń pomiędzy nauką i biznesem
w obszarach specjalizacji regionu.
Opis działania
Zadania realizowane w ramach niniejszego działania mają dać możliwość
pracownikom nauki zapoznania się z potrzebami przedsiębiorstw, z poziomem ich
rozwoju oraz problemami, które mogą stać się przedmiotem współpracy naukowo-
badawczej. Dla przedsiębiorców stworzy to szanse głębszego sprecyzowania
zagadnień, które mogą być z powodzeniem rozwiązywane przez pracowników
naukowych. Niezbędne jest nawiązanie kontaktów pomiędzy przedstawicielami
obydwu środowisk, aby doprowadzić do powiązania nauki z gospodarką regionu,
w szczególności w obszarze specjalizacji regionalnej oraz umożliwić realizację
wspólnych projektów badawczo-rozwojowych. Pracownicy sektora B+R powinni
116
pozyskiwać wiedzę w zakresie potrzeby realizacji działań proinnowacyjnych
w przedsiębiorstwach oraz wskazywać mechanizmy, narzędzia i możliwości
wspierania innowacyjnej działalności po stronie sektora nauki. Nabyta w ten sposób
wiedza specjalistyczna będzie mogła zostać również wykorzystana do realizacji
wspólnych projektów innowacyjnych. W ramach działania powinna być również
wspierana współpraca przedsiębiorstw z organizacjami studenckimi, które organizują
praktyki i kursy inżynierskie w ramach wymiany zagranicznej. Pozwoli to na
pozyskanie nowej wiedzy przez studentów z regionu łódzkiego za granicą, jak
również pomoże ściągnąć młodych naukowców z innych państw do regionu.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Analiza potrzeb przedsiębiorców w zakresie możliwości wymiany kadr
z jednostkami naukowymi w obszarach specjalizacji regionalnej;
- Wskazanie podmiotów odpowiedzialnych za koordynację działań w zakresie
wymiany kadr między nauką i biznesem w obszarach specjalizacji;
- Przygotowanie systemu do wymiany ofert pracowników jednostek naukowo
-badawczych i przedsiębiorców;
- Opracowanie programów oraz zakresu staży, praktyk na różnych poziomach
zaawansowania merytorycznego;
- Opracowanie programów finansowania staży / praktyk (w tym także w
jednostkach badawczych i firmach zagranicznych);
- Organizacja staży / praktyk w podmiotach krajowych i zagranicznych w obszarach
specjalizacji.
Planowane produkty i rezultaty
- Lista potrzeb przedsiębiorców w zakresie wymiany kadr z jednostkami
naukowymi;
- Baza ofert pracowników jednostek naukowo-badawczych i przedsiębiorców
w zakresie wymiany kadr w obszarach specjalizacji;
- Transfer wiedzy między nauką a biznesem, nabycie doświadczenia zawodowego
i biznesowego przez pracowników naukowych oraz zwiększenia świadomości
dotyczącej możliwości wykorzystania wiedzy naukowej w biznesie poprzez
organizację programów staży / praktyk oraz programów finansowania wymiany
kadr pomiędzy nauką i biznesem.
Działanie 1.2.3. Rozwój kształcenia zawodowego i technicznego na potrzeby
specjalizacji regionu
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Jednym z głównych problemów zidentyfikowanych w obszarze kształcenia
w województwie łódzkim jest ograniczony dostęp przedsiębiorstw do kadry
posiadającej wykształcenie zawodowe i techniczne. Pracodawcy w regionie
konkurują o pracowników z wykształceniem zawodowym oraz technicznym, a koszty
ich pozyskiwania rosną. Jakość i dostępność zasobów ludzkich ma również
kluczowe znaczenie dla potencjalnych inwestorów działających w oparciu o
nowoczesne technologie, dlatego też szkolnictwo zawodowe i techniczne powinno
zostać włączone w proces budowy gospodarki opartej na wiedzy. W związku z tym
istnieje pilna potrzeba przygotowania instrumentów oraz programów wsparcia, które
117
umożliwią promocję oraz intensyfikację kształcenia zawodowego i technicznego przy
współpracy instytucji edukacyjnych z przedsiębiorstwami regionu. Celem działania
jest podniesienie znaczenia kształcenia i szkolenia zawodowego oraz technicznego,
jak również zwiększenie dostępu do kadr posiadających takie wykształcenie na
potrzeby specjalizacji regionu.
Opis działania
W ramach działania istotna jest realizacja inicjatyw mających na celu zmianę
stereotypu szkoły zawodowej oraz promocję kształcenia zawodowego i technicznego
na poziomie regionu łódzkiego. Potrzeba jest również większego zaangażowania
przedsiębiorców przy organizacji kształcenia praktycznego, w tworzeniu wspólnych
programów nauczania i określaniu katalogu niezbędnych kwalifikacji dla przyszłego
absolwenta. Wsparcie w ramach działania powinno umożliwić nawiązanie
bezpośredniej współpracy instytucji edukacyjnych z przedsiębiorstwami oraz
realizacji przygotowanych przez nich projektów i programów edukacyjnych na
potrzeby specjalizacji regionu, w tym zapewnienia kształcenia modułowego (nauka
w szkole wraz z praktyką w zakładzie pracy). Takie wsparcie umożliwi łatwiejsze
pozyskiwanie i kształcenie nowych pracowników w sposób kompatybilny
z zapotrzebowaniem przedsiębiorstw. Dzięki tego typu działaniom firmy uzyskają
właściwie przygotowanych pracowników i jednocześnie będą budowały swój
wizerunek, jako odpowiedzialnych za rozwój regionu. Instytucje edukacyjne będą
miały możliwość korzystania ze sprzętu, technologii oraz materiałów edukacyjnych
dostępnych w przedsiębiorstwach na potrzeby kształcenia. Realizacja projektów firm
w bezpośredniej współpracy z jednostkami edukacyjnymi umożliwi dostosowanie,
aktualizację oraz modyfikację istniejących programów nauczania do potrzeb
własnych przedsiębiorstw na potrzeby specjalizacji regionu.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Wspieranie wspólnych programów i projektów realizowanych przez
przedsiębiorców oraz instytucje edukacyjne, mających na celu promocję oraz
wsparcie w zakresie rozbudowy zaplecza niezbędnego do kształcenia
zawodowego i technicznego na potrzeby specjalizacji regionu;
- Wspieranie programów i projektów realizowanych przez przedsiębiorców oraz
instytucje edukacyjne, obejmujących tworzenie i prowadzenie wspólnych
programów kształcenia zawodowego i technicznego na potrzeby specjalizacji
regionu.
Planowane produkty i rezultaty
- Podniesienie znaczenia kształcenia i szkolenia zawodowego oraz technicznego,
jak również zwiększenie dostępu do kadr posiadających takie wykształcenie na
potrzeby specjalizacji regionu poprzez realizację programów i projektów we
współpracy przedsiębiorców z instytucjami edukacyjnymi dotyczących promocji
kształcenia zawodowego i technicznego oraz tworzenie i prowadzenie wspólnych
programów kształcenia.
118
Działanie 1.2.4. Wsparcie potrzeb szkoleniowych i doradczych firm na potrzeby
specjalizacji regionu
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Jednym z głównych czynników, obok wsparcia finansowego, wskazywanych przez
przedsiębiorstwa z regionu, jako zachęta do wdrażania innowacji, był dostęp do
wsparcia doradczego. Wsparcie doradcze obecnie dostępne dla przedsiębiorców
w województwie łódzkim jest bardzo rozproszone i rozdrobnione w ramach wielu
podmiotów i często nie zaspokaja indywidualnych potrzeb wybranych grup
przedsiębiorców. Aby umożliwić efektywny rozwój kluczowych specjalizacji regionu
istnieje potrzeba zapewnienia dostępu do kompleksowych usług szkoleniowo
-doradczych dotyczących możliwości przygotowania i realizacji projektów
innowacyjnych w wybranych obszarach specjalizacji.
Opis działania
Efektywne wykorzystanie wiedzy w ramach świadczonych przez instytucje otoczenia
biznesu usług doradczych i szkoleniowych będzie spełniało swoją funkcję w sytuacji,
gdy zostanie zaproponowane wsparcie dedykowane ściśle dla określonych grup
i rodzajów podmiotów, odpowiadające ich indywidualnym potrzebom. Dlatego też
przygotowywane projekty oraz programy w zakresie wsparcia potrzeb szkoleniowych
i doradczych firm z kluczowych branż / specjalizacji, powinny każdorazowo opierać
się na szczegółowej analizie potrzeb tych przedsiębiorstw. Ponadto w ramach
proponowanych narzędzi powinna zostać zapewniona kompleksowa, długofalowa
pomoc przedsiębiorstwu od momentu powstania pomysłu na projekt innowacyjny,
poprzez wsparcie podmiotów w przygotowaniu takiego projektu, wskazania
możliwych źródeł finansowania, aż do momentu realizacji i rozliczenia takiego
przedsięwzięcia. Projekty w tym zakresie powinny być możliwe do realizacji zarówno
przez koordynatorów wskazanych dla branż / specjalizacji kluczowych, jak również
przez podmioty zewnętrzne w wybranych obszarach wymagających
specjalistycznego wsparcia.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Identyfikacja potrzeb szkoleniowo-doradczych podmiotów funkcjonujących
w obszarach wskazanych, jako kluczowe branże / specjalizacje dla regionu;
- Zdefiniowanie pilotażowych projektów szkoleniowo-doradczych możliwych do
realizacji dla wybranych grup podmiotów w obszarach kluczowych specjalizacji
regionu;
- Wskazanie podmiotów odpowiedzialnych za przygotowanie i koordynację
projektów szkoleniowo-doradczych w wybranych obszarach specjalizacji regionu;
- Dostarczenie kompleksowych usług doradczo-szkoleniowych dla przedsiębiorstw
funkcjonujących w obszarach branż kluczowych dla rozwoju województwa w tym
obejmujących m.in.: bony na doradztwo, bony na szkolenia, audyty
technologiczne dla przedsiębiorstw.
Planowane produkty i rezultaty
- Wyznaczenie koordynatorów odpowiedzialnych za przygotowanie i koordynację
projektów szkoleniowo-doradczych w wybranych obszarach specjalizacji regionu;
- Zdefiniowanie pilotażowych projektów szkoleniowo-doradczych;
- Zapewnienie dostępu do kompleksowych usług doradczo-szkoleniowych dla
119
przedsiębiorstw funkcjonujących w obszarach branż / specjalizacji kluczowych dla
rozwoju województwa, w tym bonów na doradztwo, szkoleń, audytów
technologicznych w przedsiębiorstwach.
Cel operacyjny 1.3. Poprawa komunikacji w obszarze specjalizacji regionalnej
Działanie 1.3.1. Przygotowanie oferty współpracy sektora nauki dla biznesu
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Z analizy sytuacji w regionie wynika, że przedsiębiorcy mają bardzo ograniczoną
wiedzę w zakresie możliwości wsparcia ich działalności przez podmioty naukowe
z regionu łódzkiego w zakresie badawczo-rozwojowym. Pozyskanie wiedzy przez
firmy o możliwościach i zakresie współpracy po stronie uczelni jest bardzo
utrudnione w związku z dużym rozproszeniem takich informacji w strukturach tych
podmiotów, w odniesieniu do zakresów działalności poszczególnych komórek
organizacyjnych. Dlatego też istnieje konieczność przygotowania oferty współpracy
sektora nauki dla biznesu w ramach branż / specjalizacji kluczowych dla rozwoju
województwa. Celem działania jest zapewnienie szybkiego dostępu do informacji na
temat oferty jednostek naukowych oraz wskazanie przedsiębiorcom potencjalnych
obszarów, w których możliwe będzie podjęcie współpracy w zakresie badawczo
-rozwojowym.
Opis działania
Priorytetową kwestią w ramach działania będzie przygotowanie kompleksowego
projektu obejmującego wskazanie oferty jednostek naukowych dla wszystkich branż /
specjalizacji wskazanych, jako kluczowe dla rozwoju województwa. Jednocześnie
istnieje konieczność zaangażowania przedstawicieli przedsiębiorstw
z poszczególnych branż w proces konsultacji ofert przygotowywanych po stronie
instytucji naukowych. Zapewni to opracowanie materiałów w sposób czytelny
i z wykorzystaniem języka zrozumiałego dla przeciętnego przedsiębiorcy. Równie
istotne w ramach działania będzie zapewnienie systemu aktualizacji przygotowanych
ofert w dłuższym horyzoncie czasowym i dostosowanie na potrzeby ewentualnych
zmian wprowadzanych w trakcie wdrażania RSI LORIS 2030.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Identyfikacja podmiotów i instytucji prowadzących działania badawczo- rozwojowe
w obszarach specjalizacji regionu łódzkiego;
- Wyznaczenie podmiotu odpowiedzialnego za przygotowanie kompleksowego
projektu obejmującego opracowanie oferty jednostek naukowych dla wszystkich
branż / specjalizacji wskazanych, jako kluczowe dla rozwoju województwa;
- Przygotowanie projektu obejmującego opracowanie oferty jednostek naukowych
dla wszystkich branż / specjalizacji wskazanych, jako kluczowe dla rozwoju
województwa oraz systemu aktualizacji i rozpowszechnienia informacji
o przygotowanej ofercie;
- Udostępnienie oferty na Łódzkiej Platformie Transferu Wiedzy oraz na stronach
internetowych poszczególnych instytucji naukowych;
- Przeprowadzenie działań promocyjnych mających na celu rozpowszechnienie
120
wiedzy o ofercie jednostek naukowych przede wszystkim wśród podmiotów
funkcjonujących w kluczowych branżach / specjalizacjach w regionie.
Planowane produkty i rezultaty
- Projekt obejmujący opracowanie oferty jednostek naukowych dla wszystkich
branż / specjalizacji wskazanych, jako kluczowe dla rozwoju województwa oraz
systemu aktualizacji i rozpowszechnienia informacji o przygotowanej ofercie;
- Rozpowszechnienie wiedzy o ofercie jednostek naukowych wśród podmiotów
funkcjonujących w kluczowych branżach / specjalizacjach w regionie.
Działanie 1.3.2. Wsparcie działań służących wzajemnej komunikacji w ramach
specjalizacji
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Brak przepływu informacji oraz ograniczony poziom wzajemnej komunikacji
podmiotów działających w obszarach dotyczących innowacyjności oraz transferu
technologii w regionie wskazywany był, jako jedna z głównych barier rozwoju
innowacyjności w województwie. Budowanie specjalizacji w ramach regionu nie
będzie możliwe bez usprawnienia wzajemnej komunikacji i zapewnienia stałego
przepływu informacji wśród podmiotów funkcjonujących w ramach kluczowych branż
/ specjalizacji regionu. Głównym celem działania jest zapewnienie komunikacji
podmiotów w ramach specjalizacji regionu poprzez zapewnienie narzędzi
niezbędnych do stworzenia efektywnego systemu przepływu informacji.
Opis działania
W ramach działania zostaną zrealizowane zadania, które umożliwią przygotowanie
narzędzi oraz przygotowanie systemu wymiany informacji oraz wzajemnej
komunikacji. Istotną cechą systemu, z punktu widzenia jego uczestników, jest
zbudowanie podsieci tematyczno-branżowych, aby w efekcie uzyskać powiązania
pomiędzy podmiotami o charakterze funkcjonalnym, związanym ze zdefiniowanymi
obszarami problemowymi. System komunikacji w ramach obszarów specjalizacji
powinien stanowić część całego systemu komunikacji w ramach Regionalnego
Systemu Innowacji. Jednak ze względu na istotne znaczenie kluczowych
specjalizacji dla rozwoju województwa łódzkiego, powinien on zostać potraktowany
priorytetowo i zostać przygotowany w pierwszej kolejności w oparciu o narzędzia
wskazane do realizacji w ramach RSI LORIS 2030, tj. Łódzką Platformę Transferu
Wiedzy, instytucje wyznaczone na koordynatorów w ramach kluczowych
specjalizacji, jak również Centra Transferu Technologii i pozostałe podmioty
uwzględnione w systemie wdrażania RSI LORIS 2030.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Przygotowanie planu komunikacji i przepływu informacji wraz ze wskazaniem
odpowiedzialności za komunikację w poszczególnych instytucjach;
- Wykorzystanie Łódzkiej Platformy Transferu Wiedzy, jako interaktywnego
narzędzia do przepływu informacji i wspierania komunikacji pomiędzy
podmiotami;
- Organizacja cyklicznych, tematycznych spotkań w obszarach specjalizacji.
Planowane produkty i rezultaty
121
- Plan komunikacji i przepływu informacji wraz ze wskazaniem odpowiedzialności
za komunikację w poszczególnych instytucjach;
- Interaktywne narzędzia do przepływu informacji oraz komunikacji w ramach
Łódzkiej Platformy Transferu Wiedzy;
- Cykliczne, tematyczne spotkania w obszarach specjalizacji.
Działanie 1.3.3. Dedykowane spotkania szkoleniowo-brokerskie w ramach specjalizacji
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Usprawnienie procesu komunikacji, nawiązywanie kontaktów oraz wymiana
doświadczeń pomiędzy przedsiębiorstwami oraz pozostałymi podmiotami
działającymi w regionie umożliwiają w dalszej kolejności nawiązanie współpracy
i realizację wspólnych projektów. Instrumentem zapewniającym intensyfikację tego
zjawiska jest organizacja spotkań szkoleniowo-brokerskich na podstawie
zweryfikowanych uprzednio profili pomiędzy firmami oraz podmiotami
zainteresowanymi współpracą. Celem działania jest stworzenie platformy
komunikacji pomiędzy podmiotami oferującymi i poszukującymi technologii z branż
/ specjalizacji kluczowych oraz ułatwienie nawiązania kontaktów biznesowych
pomiędzy przedsiębiorcami, a także jednostkami naukowo-badawczymi na poziomie
regionalnym, krajowym oraz międzynarodowym.
Opis działania
W ramach działania będą realizowane projekty dotyczące organizacji spotkań
szkoleniowo-brokerskich mających na celu promocję innowacyjnych technologicznie
usług oraz produktów, nawiązanie kontaktów partnerskich pomiędzy oferentami
nowych rozwiązań technologicznych, a firmami zainteresowanymi ich wdrożeniem
oraz zacieśnienie współpracy między przedsiębiorcami, JBR oraz uczelniami
wyższymi zajmującymi się badaniami w obszarze kluczowych branż / specjalizacji
regionu, jak również umożliwienie podmiotom oferującym innowacyjne rozwiązania
ekspansji na nowe rynki zbytu. Kluczową kwestią w tym zakresie jest przygotowanie
projektów, które będą ściśle sprofilowane pod potrzeby podmiotów funkcjonujących
w obszarze kluczowych branż / specjalizacji regionu. Istotną kwestią jest włączenie
w te działania również dużych przedsiębiorstw zgłaszających zapotrzebowanie na
nowe technologie, innowacje, które mogłoby być kierowane do MSP. Integralny
komponent wsparcia w tym obszarze powinno stanowić doradztwo prawne
w przypadku nawiązania współpracy pomiędzy podmiotami biorącymi udział
w spotkaniu z wykorzystaniem potencjału systemu brokerów technologii wdrażanego
w ramach RSI LORIS 2030.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Analiza potrzeb podmiotów funkcjonujących w obszarze kluczowych branż
/ specjalizacji regionu w zakresie zapotrzebowania na spotkania szkoleniowo
-brokerskie;
- Przygotowanie projektów obejmujących zapotrzebowanie podmiotów na
spotkania szkoleniowo-brokerskie;
- Organizacja spotkań szkoleniowo-brokerskich w ramach obszarów tematycznych
specjalizacji;
- Wsparcie doradcze oraz prawne dla podmiotów biorących udział w spotkaniach
122
szkoleniowo-brokerskich z wykorzystaniem potencjału systemu brokerów
technologii wdrażanego w ramach RSI.
Planowane produkty i rezultaty
- Zapotrzebowanie podmiotów funkcjonujących w obszarze kluczowych branż
/ specjalizacji regionu na spotkania szkoleniowo-brokerskie;
- Ułatwienie nawiązania kontaktów biznesowych oraz współpracy pomiędzy
przedsiębiorstwami i podmiotami naukowymi, doradczymi poprzez realizację
projektów obejmujących organizację spotkań szkoleniowo-brokerskich w ramach
specjalizacji oraz wsparcie prawno-doradcze z wykorzystaniem potencjału
systemu brokerów technologii wdrażanego w ramach RSI LORIS 2030.
Cel operacyjny 1.4. Wsparcie projektów współpracy w ramach klastrów i obszarów
specjalizacji
Działanie 1.4.1. Ustalenie przejrzystych reguł współpracy
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Budowanie sprawnego systemu transferu technologii nie jest możliwe bez
przygotowania przejrzystych reguł współpracy, które będą czytelne i zrozumiałe dla
wszystkich uczestników takiego procesu. Celem działania jest poprawa sytuacji
w zakresie przygotowania i wykorzystania procedur współpracy jednostek
naukowych z przedsiębiorstwami, poprzez wypracowanie i wdrożenie rozwiązań,
które będą upraszczały i ułatwiały proces zawierania umów jednostek naukowych
z podmiotami zewnętrznymi w ramach realizacji wspólnych projektów badawczo
-rozwojowych oraz transferu technologii.
Opis działania
W ramach działania przewiduje się powołanie konsorcjum / sieci Centrów Transferu
Technologii działających w ramach uczelni w województwie łódzkim, które we
współpracy z przedsiębiorcami zrealizują kompleksowy projekt dotyczący
przygotowania przejrzystych, modelowych procedur w zakresie współpracy
jednostek naukowych z przedsiębiorcami. W efekcie powinny zostać przygotowane
„standardowe” ścieżki współpracy, które ograniczą bariery administracyjne ze strony
jednostek naukowych, w tym między innymi:
- Procedury i umowy dotyczące świadczenia działalności konsultingowej
i doradztwa;
- Różne formy umów licencyjnych;
- Różne formy umów o udostępnienie niechronionego projektu stanowiącego
tajemnicę (know how);
- Różne formy umów o przeniesienie praw (wspólności praw, dzierżawy);
- Rozwiązań dotyczących tworzenia spółek spin-off oraz wnoszenia aportu;
- Rozwiązania organizacyjne i prawne dotyczące udostępniania aparatury
badawczej podmiotom zewnętrznym;
- Procedury dotyczące wyceny posiadanej własności intelektualnej.
Przygotowane w ramach projektu modelowe procedury zostaną następnie wdrożone
przez jednostki naukowe i udostępnione przedsiębiorcom zainteresowanym
123
nawiązaniem współpracy.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Powołanie konsorcjum / sieci Centrów Transferu Technologii działających
w ramach uczelni w województwie łódzkim;
- Przygotowanie projektu kluczowego dotyczącego przygotowania przejrzystych,
modelowych procedur w zakresie współpracy jednostek naukowych
z przedsiębiorcami;
- Wdrożenie modelowych procedur w jednostkach naukowych oraz udostępnienie
ich przedsiębiorcom zainteresowanym współpracą.
Planowane produkty i rezultaty
- Powołane konsorcjum / sieci Centrów Transferu Technologii działających
w ramach uczelni w województwie łódzkim;
- Przygotowane i wdrożone modelowe procedury w zakresie współpracy jednostek
naukowych z przedsiębiorcami.
Działanie 1.4.2. Realizacja projektów badawczych oraz rozwojowych w zakresie
specjalizacji regionalnej
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Dotychczasowa niska skłonność do współpracy przedsiębiorstw z sektorem
naukowym z jednej strony oraz zbyt ogólne, niewystarczające do bezpośredniego
wdrożenia wyniki badań naukowych, z drugiej strony, stanowią istotną barierę
w procesie rozwoju i wzmacniania innowacyjności przedsiębiorstw w województwie
łódzkim. Poważną barierą jest również brak odpowiedniej infrastruktury badawczej
w przedsiębiorstwach, w tym laboratoriów badawczych, które mogłyby przygotować
wyniki badań prowadzonych przez instytucje naukowo-badawcze do zastosowań
praktycznych. Celem działania jest zbudowanie skutecznego i efektywnego procesu
komercjalizacji badań naukowych oraz wdrażania innowacyjnych projektów.
Wymaga to objęcia wsparciem przedsięwzięć polegających na wspólnym
prowadzeniu badań i wdrożeniu ich rezultatów przez jednostki badawcze
z przedsiębiorstwami, jak również w grupach przedsiębiorstw, w klastrach w zakresie
specjalizacji regionalnej.
Opis działania
Dla wzmocnienia potencjału innowacyjnego przedsiębiorstw w województwie łódzkim
niezwykle istotny jest rozwój infrastruktury B+R oraz wsparcie dla działalności
badawczo-rozwojowej prowadzonej w oparciu o tę infrastrukturę. Działalność ta ma
ogromne znaczenie dla procesów kreowania innowacji. Wiąże się ona jednak
z poważnymi obciążeniami finansowymi, zwłaszcza dla małych i średnich
przedsiębiorstw, które przeważają w regionie. Oprócz rozwoju własnego potencjału
B+R powinny one korzystać także z możliwości realizacji badań przemysłowych
i prac rozwojowych w oparciu o zaplecze infrastrukturalne uczelni wyższych i innych
instytucji naukowych wyspecjalizowanych w świadczeniu usług w tym zakresie.
W ramach działania przewidziane zostały do realizacji zadania mające na celu
zachęcanie MSP do inicjowania współpracy z instytucjami naukowo-badawczymi, jak
również stymulowanie MSP do tworzenia zaplecza badawczego w ramach swoich
struktur. Biorąc jednak pod uwagę, iż jednostki naukowe często posiadają zaplecze
badawczo-naukowe, którego potencjał nie jest obecnie wykorzystywany w ramach
działania powinny być premiowane projekty, które uwzględniają wykorzystanie
124
posiadanej obecnie infrastruktury badawczo-rozwojowej w regionie łódzkim,
a w dalszej kolejności projekty zawierające komponent jej rozbudowy czy tworzenia
od podstaw. Działania podejmowane w tym obszarze powinny być inicjowane
i wspierane przez podmioty obecnie zaangażowane w procesy rozwoju współpracy
między biznesem a uczelniami oraz jednostkami B+R, w tym m.in. przez: CTT, parki
naukowo- technologiczne, Łódzką Specjalną Strefę Ekonomiczną, stowarzyszenia
naukowo-techniczne itp.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Przygotowanie wspólnych projektów badawczych oraz rozwojowych w obszarze
specjalizacji regionalnej.
Planowane produkty i rezultaty
- Komercjalizacja badań naukowych oraz wdrażanie innowacyjnych projektów
poprzez realizację wspólnych projektów badawczych oraz rozwojowych w
obszarze specjalizacji regionalnej.
Działanie 1.4.3. Wsparcie procesu transferu technologii z nauki do biznesu
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Słabością jednostek naukowych regionu jest znikoma aktywność w zakresie
komercjalizacji wiedzy i nowych technologii. Wyniki badań, publikacje i patenty
regionalnych naukowców w małym zakresie przekładają się na rynkowe
zastosowania w nowych produktach, technologiach i usługach. Nawet jeśli uczelnie
regionu, posiadają zgłoszenia patentowe i uzyskują patenty, nie przekłada się to na
przenoszenie do gospodarki wypracowanych rezultatów prac badawczych. Celem
działań w tym obszarze powinna być intensyfikacja współpracy przedsiębiorstw oraz
jednostek naukowych w zakresie transferu technologii oraz upowszechnienie
zaawansowanych form współpracy w tym zakresie.
Opis działania
Dla wzmocnienia procesu transferu technologii konieczne jest przygotowanie nowych
modeli organizacyjnych oraz instrumentów i wyspecjalizowanych instytucji wsparcia.
Sektor instytucji otoczenia biznesu jest istotnym partnerem ułatwiającym realizację
różnych form transferu technologii pomiędzy sektorem nauki a gospodarką, jak
również pomiędzy przedsiębiorstwami. W regionie łódzkim wymaga on wzmocnienia
w zakresie potencjału wiedzy i kompetencji związanych z transferem technologii,
w szczególności w zakresie specjalizacji regionalnych. Działania podejmowane
w tym obszarze powinny być wspierane przez podmioty obecnie zaangażowane
w procesy związane z transferem technologii, w tym m.in. przez: CTT, parki
naukowo- technologiczne, Łódzką Specjalną Strefę Ekonomiczną, stowarzyszenia
naukowo-techniczne itp.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Identyfikacja instytucji otoczenia biznesu oraz podmiotów świadczących
specjalistyczne usługi w zakresie transferu technologii w obszarze specjalizacji
regionu;
- Analiza potrzeb przedsiębiorców w zakresie zapotrzebowania na usługi instytucji
w zakresie transferu technologii w obszarze specjalizacji regionu;
- Wzmocnienie potencjału i kompetencji instytucji otoczenia biznesu w zakresie
125
działań z obszaru transferu technologii;
- Budowa oferty wyspecjalizowanych usług w zakresie transferu technologii dla
obszarów funkcjonalnych i kluczowych branż / specjalizacji;
- Przygotowanie i realizacja projektów mających na celu poprawę oferty
wyspecjalizowanych usług w zakresie transferu technologii w oparciu
o zidentyfikowane potrzeby przedsiębiorstw.
Planowane produkty i rezultaty
- Lista podmiotów świadczących specjalistyczne usługi w zakresie transferu
technologii w obszarze specjalizacji regionu;
- Poprawa oferty wyspecjalizowanych usług w zakresie transferu technologii
poprzez realizację projektów w oparciu o zidentyfikowane potrzeby
przedsiębiorstw.
Działanie 1.4.4. Współpraca, w tym międzyregionalna i międzynarodowa
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Współpraca w wymiarze regionalnym, międzyregionalnym i międzynarodowym
stanowi istotny element polityki rozwoju innowacyjności, zapewnia przepływ
doświadczeń pomiędzy podmiotami z środowisk, różnych regionów oraz państw,
dzięki czemu wywołuje efekt synergii sił, wiedzy oraz potencjału. To również okazja
do korzystania z bogatych zasobów wiedzy bardziej doświadczonych partnerów,
w tym zagranicznych. Celem działania jest zapewnienie wsparcia tworzenia
powiązań kooperacyjnych w regionie, w tym tworzenia klastrów oraz sieci
współpracy, jak również instrumentów umożliwiających podmiotom funkcjonującym
w ramach kluczowych branż / sektorów realizację projektów współpracy
międzyregionalnej i międzynarodowej. Tworzenie sieci współpracy wychodzących
poza obszar województwa pozwala lokalnym podmiotom doświadczyć podobieństw
i różnic w wymiarze innowacyjnych przedsięwzięć gospodarczych. Daje także
możliwość wymiany, rozwoju i pogłębiania wiedzy, łączy, przekazuje i otwiera nowe
perspektywy dla pomysłów oraz strategii rozwoju.
Opis działania
Współpraca wewnątrzregionalna, międzyregionalna oraz międzynarodowa
podmiotów z województwa w obszarze kluczowych specjalizacji powinna obejmować
w szczególności tworzenie i rozwój klastrów oraz sieci współpracy w wybranych
obszarach branż kluczowych, a także uczestnictwo w projektach będących
kontynuacją Działania 1.1.2. Programy wymiany doświadczeń na poziomie krajowym
i międzynarodowym. W ramach działania powinny być wspierane pomysły na
wspólne projekty badawczo-rozwojowe oraz inicjatywy wygenerowane w ramach
programów wymiany doświadczeń zarówno na poziomie regionalnym, jak
i międzyregionalnym oraz międzynarodowym. Współpraca podejmowana między
podmiotami z województwa łódzkiego a sieciami innych regionów oraz krajów,
powinna obejmować wdrożenia zidentyfikowanych najlepszych praktyk, prowadzić
do wdrażania innowacyjnych rozwiązań, promocji regionalnych podmiotów, ich
produktów, usług oraz technologii na rynkach międzynarodowych oraz tworzyć
miejsca pracy oparte na wiedzy. Cele realizowanych wspólnie projektów w ramach
klastrów i sieci współpracy, powinny się przyczyniać do podnoszenia
126
konkurencyjności, wydajności oraz promocji podmiotów z regionu łódzkiego.
Warunkiem koniecznym jest również zapewnienie każdorazowego udziału w tego
typu inicjatywach podmiotów z sektora przedsiębiorstw, instytucji naukowo-
badawczych oraz instytucji otoczenia biznesu.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Wspieranie projektów dotyczących tworzenia i rozwoju klastrów w obszarze
kluczowych branż / specjalizacji regionu oraz powstawania klastrów i sieci
współpracy w regionie łódzkim, w tym promocja klastrów;
- Identyfikacja projektów do realizacji w ramach współpracy międzyregionalnej oraz
międzynarodowej podmiotów z województwa w obszarze kluczowych
specjalizacji;
- Przygotowanie projektów dotyczących współpracy międzyregionalnej oraz
międzynarodowej;
- Realizacja projektów dotyczących współpracy międzyregionalnej oraz
międzynarodowej.
Planowane produkty i rezultaty
- Utworzenie i promocja klastrów działających w obszarach kluczowych branż
/ specjalizacji regionu oraz realizacja projektów mających na celu rozwój
kluczowych klastrów.
- Wdrażanie innowacyjnych projektów, realizacja prac badawczo-rozwojowych
w ramach współpracy międzyregionalnej oraz międzynarodowej w obszarze
kluczowych specjalizacji.
Cel operacyjny 1.5. Zapewnienie systemu finansowania projektów mających na celu
specjalizację regionu
Działanie 1.5.1. Wsparcie finansowe projektów w zakresie specjalizacji regionalnej
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Aby umożliwić realizację poszczególnych działań i projektów w zakresie specjalizacji
regionalnej niezbędne jest zapewnienie odpowiedniego wsparcia finansowanego
w zakresie przewidzianym w RSI LORIS 2030. Celem działania jest zaplanowanie
i przygotowanie instrumentów finansowych w sposób zapewniający realizację
poszczególnych zadań wskazanych do podjęcia w ramach poszczególnych celów
operacyjnych w ramach Priorytetu 1. Specjalizacja regionalna.
Opis działania
Działania przewidziane do realizacji w ramach Priorytetu 1. Specjalizacja regionalna
w zdecydowanej mierze będą finansowane w ramach funduszy unijnych, w tym
w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego oraz programów krajowych57
.
Istnieje zatem potrzeba dostosowania założeń oraz priorytetów RPO WŁ na lata
2014 - 2020, aby były one zgodne z kierunkami działań wskazanymi w tym zakresie
w RSI LORIS 2030. Kluczową kwestię w zakresie budowania instrumentów wsparcia
w ramach RPO WŁ będą stanowiły kryteria oceny projektów oraz zaprojektowanie
57
Przy uwzględnieniu linii demarkacyjnej pomiędzy programami krajowymi i regionalnymi finansowanymi ze środków Unii
Europejskiej.
127
pomocy w taki sposób, aby pobudzała ona podmioty do współpracy nie powodując
przy tym zastępowania środków, które mogą pochodzić z własnych źródeł w
przypadku przedsiębiorstw. W ramach specjalizacji regionalnej istnieje konieczność
zintegrowania wybranych działań, jak również wskazania projektów kluczowych,
które powinny zostać przygotowane w pierwszej kolejności. Podmioty korzystające
ze wsparcia w ramach Priorytetu 1. Specjalizacja regionalna powinny mieć dostęp do
finansowania innowacyjnych projektów zarówno w zakresie wspierania inwestycji
produkcyjnych oraz usługowych, w tym m.in.: do pokrywania wydatków
inwestycyjnych oraz związanych z prowadzeniem prac badawczych i rozwojowych,
zakupu i transferu technologii, zakupu usług (w tym usług środowiskowych)
i własności intelektualnej, rozwoju kluczowych projektów badawczych czy też
tworzenia eko-przemysłów oraz otwierania działów B+R. Należy jednak zwrócić
szczególną uwagę, aby kryteria oceny projektów zostały przygotowane w sposób
gwarantujący wybór projektów najlepszych z punktu widzenia specjalizacji
regionalnej, jak również umożliwiających stymulowanie współpracy w ramach sieci
powiązań w sposób zapewniający osiągnięcie efektu synergii.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Przygotowanie założeń do instrumentów wsparcia działań przewidzianych do
realizacji w ramach Priorytetu 1. Specjalizacja regionalna oraz propozycji
kluczowych kryteriów oceny, które powinny zostać uwzględnione na etapie
projektowania RPO WŁ na lata 2014 - 2020;
- Konsultacje przygotowanych założeń i instrumentów wsparcia z potencjalnymi
beneficjentami;
- Dostosowanie założeń oraz priorytetów RPO WŁ na lata 2014 – 2020 do
instrumentów wsparcia działań przewidzianych do realizacji w ramach Priorytetu
1. Specjalizacja regionalna58
.
Planowane produkty i rezultaty
- Zapewnienie efektywnych źródeł finansowania dla działań wskazanych do
realizacji w ramach Priorytetu 1. Specjalizacja regionalna.
Na kolejnych stronach zaprezentowane zostało podsumowanie działań oraz harmonogram ich
realizacji w ramach Priorytetu 1. Specjalizacja regionalna.
58
Przy uwzględnieniu linii demarkacyjnej pomiędzy programami krajowymi i regionalnymi finansowanymi ze środków Unii
Europejskiej.
128
Rysunek 30. Podsumowanie działań wskazanych do realizacji w ramach Priorytetu 1. Specjalizacja regionalna
Źródło: opracowanie własne
129
Tabela 28. Harmonogram realizacji działań w ramach Priorytetu 1. Specjalizacja regionalna
Źródło: opracowanie własne
Rok
Cele operacyjne i działania Kwartał I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV
1.1.1. Integracja środowiska w obszarze branż kluczowych
1.1.2. Programy wymiany doświadczeń na poziomie krajowym i
międzynarodowym
1.1.3. Promocja branż kluczowych
1.2.1. Programy kształcenia na potrzeby specjalizacji
1.2.2. Programy wymiany kadr między nauką i biznesem w
obszarach specjalizacji
1.2.3. Rozwój kształcenia zawodowego i technicznego na potrzeby
specjalizacji regionu
1.2.4. Wsparcie potrzeb szkoleniowych i doradczych firm na
potrzeby specjalizacji regionu
1.3.1. Przygotowanie oferty współpracy sektora nauki dla biznesu
1.3.2. Wsparcie działań służących wzajemnej komunikacji w ramach
specjalizacji
1.3.3. Dedykowane spotkania szkoleniowo -brokerskie w ramach
specjalizacji
1.4.1. Ustalenie przejrzystych reguł współpracy
1.4.2. Realizacja projektów badawczych oraz rozwojowych w
zakresie specjalizacji regionalnej
1.4.3. Wsparcie procesu transferu technologii z nauki do biznesu
1.4.4. Współpraca, w tym międzyregionalna i międzynarodowa
1.5.1. Wsparcie finansowe projektów w zakresie specjalizacji
regionalnej
Pri
ory
tet
I. S
pecja
lizacja
reg
ion
aln
a
1.1. Budowa świadomości w zakresie specjalizacji regionalnej
1.2. Budowa potencjału intelektualnego w zakresie specjalizacji regionalnej
1.3. Poprawa komunikacji w obszarze specjalizacji regionalnej
1.4. Wsparcie projektów współpracy w ramach klastrów i obszarów specjalizacji
1.5. Finansowanie projektów mających na celu specjalizację regionu
2025 2026 2027 2028 2029 20302019 2020 2021 2022 2023 20242013 2014 2015 2016 2017 2018
130
6.1.2. Priorytet 2. Rozwój potencjału innowacyjnego
W ramach Priorytetu 2. Rozwój potencjału innowacyjnego zostało wyznaczonych do realizacji 5 celów
operacyjnych i 12 działań w ich ramach.
Tabela 29. Wykaz celów operacyjnych i działań w ramach Priorytetu 2. Rozwój potencjału innowacyjnego
Cel operacyjny 2.1. Podnoszenie świadomości o korzyściach z innowacji
Działanie 2.1.1. Kształtowanie postaw proinnowacyjnych przedsiębiorców, zwłaszcza
z sektora MSP
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Jedną z poważnych barier ograniczających podejmowanie przedsięwzięć
innowacyjnych w regionie łódzkim jest, zauważalny wśród małych przedsiębiorstw,
problem ze definiowaniem pojęcia „innowacja” oraz brak świadomości na temat
korzyści płynących z realizacji przedsięwzięć innowacyjnych. Zauważalny jest
również niski poziom zaufania społecznego oraz brak realnego partnerstwa we
wzajemnych relacjach przedsiębiorstw. Stwarza to poważne bariery dla współpracy
i podejmowania wspólnych przedsięwzięć, również w sferze nauka-gospodarka.
Celem działania jest zatem kreowanie postaw proinnowacyjnych wśród
przedsiębiorców, w tym w szczególności przedstawicieli mikro, małych oraz średnich
firm oraz budowanie świadomości i wiedzy na temat roli, jak również korzyści
płynących z innowacyjności, budowania gospodarki opartej na wiedzy oraz
współpracy.
Opis działania
W ramach działania podejmowane będą inicjatywy, mające na celu zachęcanie,
OBSZAR ŚWIADOMOŚĆ WIEDZA KOMUNIKACJA WSPÓŁPRACA FINANSOWANIE
Priorytet 2.
Rozwój
potencjału
innowacyjnego
regionu
2.1. Podnoszenie
świadomości
o korzyściach
z innowacji
Działania:
2.1.1.
Kształtowanie
postaw
proinnowacyjnych
przedsiębiorców,
zwłaszcza
z sektora MSP
2.2.2. Promocja
innowacyjności
regionu
2.2. Promocja
wiedzy
o innowacyjności
i przedsiębiorczości
Działania:
2.2.1. Programy
nauczania
promujące
innowacyjność
i przedsiębiorczość
na wszystkich
poziomach
kształcenia
2.2.2. Promocja eko
– innowacyjności
2.2.3. Doradztwo
i szkolenia
promujące
innowacyjność
2.2.4. Programy
wymiany kadr
między nauką
i biznesem
promujące
innowacyjność
2.3. Platformy
wymiany
doświadczeń
i komunikacji
Działania:
2.3.1. Wsparcie
mechanizmów
wymiany informacji
i komunikacji
2.3.2. Dedykowane
spotkania
szkoleniowo-
brokerskie dla
rozwoju potencjału
innowacyjnego
2.3.3. Aktywizacja
przedsiębiorczości
w środowiskach
akademickich
i wśród młodzieży
2.4. Promocja
współpracy
i kooperacji
podmiotów
gospodarczych
Działania:
2.4.1. Wspieranie
nawiązywania
współpracy oraz
tworzenia sieci
współpracy
2.4.2. Wspieranie
projektów
badawczo-
rozwojowych we
współpracy sfery
naukowej
i biznesu
2.5. Zapewnienie
systemu
finansowania
rozwoju potencjału
innowacyjnego
regionu
Działania:
2.5.1. Wsparcie
finansowe
projektów
dotyczących
rozwoju potencjału
innowacyjnego
regionu
Główni
beneficjenci to
m.in.:
studenci, firmy
MSP, uczelnie
i szkoły na
wszystkich
poziomach
kształcenia,
JST, JBR i inni
131
szczególnie mikro, małych oraz średnich przedsiębiorstw, do zainteresowania
innowacjami. Niezbędne jest kształtowanie w regionie łódzkim świadomości wartości
i znaczenia pojęcia „innowacyjność”, a także wskazywanie korzyści z wprowadzania
innowacji dla działalności tych podmiotów. Szczególne znaczenie ma kreowanie
postaw proinnowacyjnych wśród kadry zarządzającej i pracowników przedsiębiorstw
oraz wskazywanie najlepszych praktyk, dobrych wzorców, które mogłyby być
bezpośrednio przenoszone do codziennej praktyki wynikających z doświadczeń
innych przedsiębiorstw z kraju i zagranicy. Pokazywanie przykładów dochodzenia do
sukcesu powinno sprzyjać kształtowaniu postawy chęci podejmowania „racjonalnego
ryzyka” w działalności gospodarczej. Równie istotną kwestią jest zwiększanie
zainteresowania przedsiębiorców współpracą z sektorem nauki oraz wskazywanie
praktycznych przykładów takiej współpracy oraz korzyści z niej płynących.
Działaniom w tym zakresie powinno również towarzyszyć zwiększanie
zainteresowania mediów tematyką innowacyjności, w zakresie tematycznym
skierowanym do MSP. Realizowane inicjatywy powinny się opierać na wynikach
analizy potrzeb i być kierowane do konkretnych grup podmiotów.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Prowadzenie działań informacyjno-promocyjnych obejmujących: kampanie
telewizyjne, internetowe, prasowe skierowane do wybranych grup docelowych
przedsiębiorstw, realizowane w powiązaniu z konkretnymi działaniami RSI LORIS
2030 mającymi na celu udzielanie wsparcia doradczo-szkoleniowego,
w szczególności dla MSP;
- Przygotowanie i realizacja projektów mających na celu kształtowanie postaw
proinnowacyjnych przedsiębiorców, zwłaszcza z sektora MSP, w tym
obejmujących wizyty studyjne realizowane na poziomie regionu oraz kraju,
spotkania informacyjne nt. działań prowadzonych lub planowanych w ramach RSI
LORIS 2030 skierowanych do wybranych grup podmiotów, prezentację
najlepszych praktyk oraz wzorców odnoszących się do realizacji wspólnych
projektów - biznesu i jednostek naukowych, jak również przedsięwzięć
innowacyjnych stanowiących przykłady praktycznych działań dla specyficznych
grup przedsiębiorców w wybranych obszarach tematycznych;
- Przygotowanie i realizacja projektów dotyczących budowy proinnowacyjnej kultury
organizacyjnej MSP, w tym zarządzania strategicznego oraz planowania rozwoju
opartego o innowacje oraz zachęcanie firm do wykorzystywania nowoczesnych
narzędzi ICT.
Planowane produkty i rezultaty
- Budowanie postaw proinnowacyjnych, szczególnie wśród MSP poprzez
prowadzenie działań informacyjno-promocyjnych w powiązaniu z konkretnymi
działaniami RSI LORIS 2030 mającymi na celu udzielanie wsparcia doradczo-
szkoleniowego, w szczególności dla MSP w ramach RSI LORIS 2030 oraz
projektów kierowanych do konkretnych grup podmiotów na podstawie analizy
potrzeb.
Działanie 2.1.2. Promocja innowacyjności regionu
132
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Jednym z ważniejszych czynników rozwoju w oparciu o innowacje jest wysoka,
jakość kapitału ludzkiego oraz świadomość korzyści płynących z innowacyjności.
Dlatego istotne jest, aby RSI LORIS 2030 przyczyniła się do kształtowania postaw
proinnowacyjnych i pro-przedsiębiorczych w społeczeństwie, jak również
upowszechniania informacji o działaniach proinnowacyjnych regionu. Dotyczy to
również inicjatyw podejmowanych przez firmy, instytucje otoczenia biznesu,
instytucje naukowe oraz administrację. Celem działania jest promocja
innowacyjności regionu łódzkiego oraz stworzenie przyjaznego klimatu dla
rozumienia i kształtowania kultury innowacji.
Opis działania
W ramach działania powinny być realizowane zadania mające na celu
upowszechnianie informacji o inicjatywach proinnowacyjnych podejmowanych
w ramach całego regionu. Dotyczy to m.in.: organizacji konkursów dla firm, które
proponują innowacyjne rozwiązania, wspierają innowacje, wizyty w organizacjach
innowacyjnych dla dzieci i młodzieży (na każdym etapie kształcenia), kontaktów
i wykładów organizowanych z udziałem twórców innowacji, organizacji konkursów
dla młodzieży, w tym cyklicznych konkursów na biznes plan w dziedzinie
innowacyjności również dla studentów oraz doktorantów, jak również różnego
rodzaju konkursów na innowacyjne projekty w regionie z przeznaczeniem nagród
finansowych na realizację projektów prezentowanych w konkursach. Do promocji
innowacyjności regionu mogłyby zostać wykorzystane również targi oraz większe
imprezy organizowane w poszczególnych branżach w regionie, które mogłyby zostać
połączone z ofertami innowacyjnych pomysłów i rozwiązań powstających
w województwie łódzkim. W celu szerszego promowania idei innowacyjności
wewnątrz regionu mogłyby zostać wykorzystane cykliczne, coroczne targi
innowacyjności, do udziału, w których zapraszani byliby przedstawiciele wszystkich
środowisk (nauka, biznes, instytucje otoczenia biznesu, samorząd) związanych
z tematyką innowacyjności i mieliby oni okazję przedstawiać najlepsze praktyki
w zakresie realizacji pomysłów innowacyjnych. Kluczową kwestią w zakresie
udzielanego wsparcia jest koordynacja działań w tym obszarze, tak aby
poszczególne zastosowane instrumenty się na siebie nie nakłady i nie generowały
nieuzasadnionych wydatków.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Identyfikacja kluczowych imprez organizowanych w regionie, które mogłyby
zostać uzupełnione o elementy dotyczące promocji innowacyjności regionu;
- Przygotowanie założeń i wskazanie głównych konkursów, które powinny zostać
zorganizowane i skoordynowane na poziomie regionu;
- Przygotowanie kluczowych projektów oraz wskazanie podmiotów
odpowiedzialnych za realizację wybranych imprez;
- Realizacja projektów mających na celu promocję innowacyjności regionu.
Planowane produkty i rezultaty
- Promocja innowacyjności regionu oraz tworzenie przyjaznego klimatu dla
rozumienia i kształtowania kultury innowacji poprzez realizację projektów
kluczowych oraz indywidualnych.
133
Cel operacyjny 2.2. Promocja wiedzy o innowacyjności i przedsiębiorczości
Działanie 2.2.1. Programy nauczania promujące innowacyjność i przedsiębiorczość na
wszystkich poziomach kształcenia
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Jednym z ważniejszych czynników rozwoju w oparciu o innowacje jest wysoka
jakość kapitału ludzkiego. Kształtowanie postaw promujących innowacyjność
i przedsiębiorczość oraz budowanie świadomości korzyści płynących
z innowacyjności powinno zaczynać się od najmłodszych lat i być kontynuowane na
poszczególnych etapach kształcenia. Celem działania jest przygotowanie
i dopasowanie programów nauczania promujących innowacyjność
i przedsiębiorczość na wszystkich poziomach kształcenia, w szczególności
w odniesieniu do potrzeb MSP w regionie.
Opis działania
Niezwykle ważnym elementem jest realizowanie działań o charakterze edukacyjnym
szczególnie wśród młodzieży na wszystkich szczeblach kształcenia. Dla promowania
innowacyjności ważną rolę będą pełniły programy edukacyjne zaadresowane do
studentów i absolwentów nakierowane na rozwój przedsiębiorczości oraz
innowacyjności. Zmiany w systemie kształcenia w kierunku wzmocnienia
problematyki innowacyjnej są niezbędne i powinny obejmować m.in.:
- Uwzględnienie w szerokim zakresie w programach kształcenia zagadnień
dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej oraz aspektów z tym
związanych;
- Wprowadzenie do programów nauczania przedmiotów kierunkujących myślenie
na szeroko rozumianą „kulturę innowacji” oraz dostarczających podstawowej
wiedzy na jej temat;
- Wzmocnienie roli zajęć praktycznych oraz wskazywania możliwości przełożenia
wiedzy teoretycznej na codzienne funkcjonowanie;
- Prezentowanie możliwości wdrażania innowacji w ramach prowadzonych
kierunków nauczania, w tym wizyty studyjne w przedsiębiorstwach;
- Umiejętności poruszania się na rynku pracy oraz aktywnego poszukiwania
możliwości realizacji innowacyjnych projektów;
- Inne, promujące innowacyjność i przedsiębiorczość w różnym ujęciu.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Wspieranie programów i projektów dotyczących pobudzania kreatywności
oraz przedsiębiorczości dzieci i młodzieży;
- Wspieranie programów i projektów promocji przedsiębiorczości oraz
innowacyjności na uczelniach wyższych;
- Wspierania programów i projektów dotyczących włączenia tematyki
innowacyjności i przedsiębiorczości, ze szczególnym uwzględnieniem kierunków
nauczania w obszarach posiadających potencjał dla rozwoju województwa
łódzkiego.
Planowane produkty i rezultaty
- Promocja innowacyjności i przedsiębiorczości na wszystkich poziomach
kształcenia poprzez realizację projektów dotyczących przygotowania i wdrożenia
nowych programów nauczania.
134
Działanie 2.2.2. Promocja eko – innowacyjności
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Przedsiębiorstwa, szczególnie MSP, mimo iż rozumieją potencjalne korzyści płynące
z nowatorskich rozwiązań przyjaznych środowisku, nie są jednak często świadome
potrzeby ich wprowadzenia i nie upatrują w nich możliwości zdobycia przewag
konkurencyjnych wynikających z ekologicznych innowacji. Eko-innowacje to jeden
z kluczowych kierunków polityki Unii Europejskiej w związku z wyzwaniami
środowiskowymi, takimi jak zanieczyszczenie środowiska, niewystarczające zasoby
naturalne i zmniejszająca się bioróżnorodność.
Ekoinnowacja to każda innowacja (nowa technologia, produkt, proces lub usługa),
która może przyczynić się do ochrony środowiska lub wydajniejszego wykorzystania
zasobów)59
.
Celem działania jest zwiększanie świadomości MSP na temat eko-innowacji oraz
bioekonomii, jak również promowanie inwestycji mających przyczynić się do
obniżenia materiałochłonności i energochłonności produkcji i usług, racjonalnego
korzystania z wody, wzrostu eksportu towarów i usług środowiskowych.
Opis działania
W ramach działania będą realizowane zadania mające na celu upowszechnianie
informacji o najlepszych praktykach, dobrych wzorcach dotyczących inicjatyw
podejmowanych w zakresie eko-innowacji. Zadania realizowane w tym obszarze
obejmą inicjatywy w zakresie promocji, szkoleń i doradztwa w obszarze
przygotowania oraz wdrażania technologicznych i nietechnologicznych innowacji
(procesowych, produktowych, organizacyjnych i marketingowych) na rzecz obniżenia
materiałochłonności oraz energochłonności produkcji i usług, racjonalnego
korzystania z wody, wzrostu eksportu towarów i usług środowiskowych, w tym
technologii środowiskowych, ICT, systemów zarządzania środowiskowego, eko
-znakowania czy odpowiedzialnego marketingu. Rozpowszechnienie tematyki eko
-innowacji może być również realizowane poprzez organizację konkursów na
innowacyjne eko-projekty w regionie z przeznaczeniem nagród finansowych na
realizację wybranych projektów pokazowych. Wsparcie udzielane w ramach
działania wymaga również uwzględnia możliwości przeprowadzenia audytów
ekologicznych w MSP oraz bonów na doradztwo.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Wspieranie programów i projektów dotyczących upowszechniania wiedzy na
temat eko-innowacji oraz bioekonomii;
- Organizacja konkursów na innowacyjne eko-projekty;
- Wspieranie programów i projektów dotyczących promocji, szkoleń i doradztwa
w obszarze, w tym przeprowadzenie audytów ekologicznych w MSP oraz bonów
na doradztwo.
Planowane produkty i rezultaty
- Rozpowszechnienie wiedzy na temat eko-innowacji oraz bioekonomii poprzez
realizację projektów programów i projektów dotyczących promocji, szkoleń
i doradztwa oraz organizację konkursów.
59
http://ec.europa.eu/environment/pubs/pdf/factsheets/eco_innovation/pl.pdf
135
Działanie 2.2.3. Doradztwo i działalność szkoleniowa promujące innowacyjność
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Dostęp do wsparcia doradczego w województwie łódzkim jest bardzo ograniczony ze
względu na duże rozproszenie i rozdrobnienie instytucji otoczenia biznesu. Aby
umożliwić efektywne wsparcie przedsiębiorców z sektora MSP w procesie
wprowadzania innowacji do praktyki ich działalności gospodarczej, konieczne jest
zapewnienie im dostępu do wysokiej jakości oraz kompleksowych usług
szkoleniowo-doradczych, dotyczących bezpośrednich możliwości rozwoju ich
podmiotów.
Opis działania
Wsparcie udzielane w ramach działania będzie dedykowane ściśle dla określonych
grup i rodzajów podmiotów, odpowiadające ich indywidualnym potrzebom. Dlatego
też przygotowywane projekty oraz programy w zakresie wsparcia potrzeb
szkoleniowych i doradczych MSP w zakresie możliwości ich rozwoju oraz
poszukiwania wiedzy w zakresie innowacyjności w obszarze ich działania, powinny
każdorazowo opierać się na szczegółowej analizie potrzeb tych przedsiębiorstw oraz
być realizowane w odniesieniu do specjalizacji podregionów województwa łódzkiego
- w obszarach funkcjonalnych. Podejmowane inicjatywy powinny obejmować
kompleksowe instrumenty obejmujące audyty innowacyjności polegające na
identyfikacji możliwości rozwoju i potrzeb przedsiębiorcy w obszarze innowacji:
produktowych, procesowych, marketingowych i organizacyjnych, a w dalszej
kolejności doradztwo we wdrożeniu innowacji, w ramach którego przedsiębiorca
będzie mógł uzyskać kompleksowe doradztwo, mające doprowadzić do wdrożenia
w jego firmie rozwiązań innowacyjnych, stanowiących odpowiedź na zidentyfikowane
na etapie audytu potrzeby. Ponadto w ramach proponowanych narzędzi powinna
zostać zapewniona kompleksowa, długofalowa pomoc przedsiębiorstwu od momentu
powstania pomysłu na projekt innowacyjny, poprzez wsparcie podmiotów
w przygotowaniu takiego projektu, wskazania możliwych źródeł finansowania, aż do
momentu realizacji i rozliczenia takiego przedsięwzięcia.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Wspieranie programów i projektów dotyczących kompleksowej obsługi MSP
w zakresie szkoleń i doradztwa oraz zapewnienia finansowania do wdrażania
innowacji, w tym przeprowadzenie audytów innowacyjnych, bonów na doradztwo;
- Wspieranie programów i projektów dotyczących specjalistycznych usług
doradczo-szkoleniowych wynikających z analizy potrzeb mikro, małych i średnich
przedsiębiorstw.
Planowane produkty i rezultaty
- Realizacja programów i projektów obejmujących kompleksowe usługi doradczo
-szkoleniowe obejmujące bony na doradztwo, szkolenia, audyty innowacyjności
w przedsiębiorstwach oraz usług specjalistycznych;
- Zapewnienie dostępu do kompleksowych usług doradczo-szkoleniowych dla MSP
funkcjonujących w wybranych obszarach funkcjonalnych województwa.
136
Działanie 2.2.4. Programy wymiany kadr między nauką i biznesem promujące
innowacyjność
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Ograniczony przepływ wiedzy pomiędzy nauką a biznesem stanowi obecnie jedną
z głównych barier w rozwoju innowacyjności w regionie. Dzięki współpracy nauki
i biznesu przedsiębiorcy mogą skorzystać z najnowszych osiągnięć nauki, rozwiązań
technologicznych i produktowych. Naukowcy bezpośrednio zaangażowani
w działalność biznesową zdobywają doświadczenie oraz praktyczną wiedzę
o funkcjonowaniu gospodarki. Celem realizacji działania jest wzmocnienie
współpracy B+R oraz wykorzystanie potencjału intelektualnego dla podniesienia
innowacyjności i konkurencyjności mikro, małych i średnich firm.
Opis działania
W ramach niniejszego działania wspierane będą inicjatywy dotyczące odbywania
staży, praktyk oraz innych form wymiany kadr mających na celu przepływ
doświadczeń pomiędzy przedstawicielami sektora B+R a biznesem. Kluczową
kwestią jest wykorzystanie posiadanego potencjału naukowego, którego
wykorzystanie w działalności firm, będzie się przyczyniało do wdrożenia
nowatorskich pomysłów oraz wzmocnienia ich pozycji na rynku. Dzięki podjętym
w tym obszarze działaniom możliwa będzie komercjalizacja wiedzy oraz wdrażanie
innowacyjnych rozwiązań w przedsiębiorstwach z regionu.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Wspieranie programów i projektów dotyczących organizacji staży na różnym
poziomie zaawansowania merytorycznego;
- Wspieranie programów i projektów dotyczących organizacji praktyk na różnym
poziomie zaawansowania merytorycznego;
- Wspieranie programów i projektów dotyczących innych form wymiany kadr
między nauką i biznesem mających na celu wzmocnienie kompetencji
przedsiębiorstw w zakresie wiedzy z obszaru działalności badawczo-rozwojowej
oraz procedur badawczych.
Planowane produkty i rezultaty
- Transfer wiedzy między nauką a biznesem, nabycie doświadczenia zawodowego
i biznesowego przez pracowników naukowych oraz zwiększenie świadomości
dotyczącej możliwości wykorzystania wiedzy naukowej przez pracowników
przedsiębiorstw poprzez realizację projektów oraz programów obejmujących
organizację staży / praktyk oraz innych form wymiany kadr między nauką
i biznesem.
Cel operacyjny 2.3. Platformy wymiany doświadczeń i komunikacji
Działanie 2.3.1. Wsparcie mechanizmów wymiany informacji i komunikacji
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Brak przepływu informacji oraz ograniczony poziom wzajemnej komunikacji
137
podmiotów funkcjonujących w regionie stanowi jedną z głównych barier rozwoju
innowacyjności. Brak jest w regionie przyjaznych i kompleksowych źródeł informacji
o możliwościach rozwoju wybranych branż regionu, rodzajach wparcia finansowego
dostępnego dla MSP, firmach świadczących usługi doradcze, szkoleniowe
i konsultingowe, jednostkach B+R, z którymi można nawiązać współpracę oraz
przykładach „dobrych praktyk” dotyczących procesów innowacyjnych i współpracy
sieciowej między firmami. Podobne bariery informacyjne i komunikacyjne dotyczą
również pozostałych instytucji zaangażowanych w działania innowacyjne w regionie
(jednostki B+R, instytucje wspierające, instytucje finansowe, urzędy, samorządy).
Głównym celem działania jest stworzenie efektywnego systemu przepływu informacji
oraz wzajemnej komunikacji, który będzie wspierać integrację podmiotów
w ramach obszarów funkcjonalnych zidentyfikowanych w ramach regionu łódzkiego.
Opis działania
W ramach działania będą wspierane zadania mające na celu przygotowanie platform
interpersonalnych wyspecjalizowanych, przeznaczonych dla obsługi innowacji
i transferu wiedzy oraz technologii w obszarach funkcjonalnych oraz
w subregionalnych ośrodkach wzrostu województwa łódzkiego (z wyłączeniem
obszarów objętych wsparciem w ramach Priorytetu 1), jako miejsca spotkań
i kontaktów, wymiany, konsultacji dla wszystkich zainteresowanych innowacjami
podmiotów gospodarczych, ich związków oraz instytucji naukowych, edukacyjnych,
samorządowych i otoczenia innowacyjnego biznesu tj.:
- Platforma dla Łódzkiego Obszaru Metropolitarnego (podregion centralny);
- Platforma dla Obszarów Turystycznych Dolin Pilicy, Warty i Bzury;
- Platforma dla obszaru funkcjonalnego „Układ bipolarny Łodzi i Warszawy”.
Oprócz platform obejmujących obszary funkcjonalne powinny zostać powołane
platformy dla podregionów, które obejmą podmioty działające we wszystkich
pozostałych obszarach branżowych, jako miejsce spotkań i kontaktów, wymiany
wiedzy, konsultacji dla wszystkich zainteresowanych innowacjami podmiotów
gospodarczych, ich związków oraz instytucji naukowych, edukacyjnych,
samorządowych i otoczenia innowacyjnego biznesu wybranego podregionu, w tym:
- Platforma dla podregionu wschodniego;
- Platforma dla podregionu zachodniego;
- Platforma dla podregionu północnego.
W ramach tworzenia platform niezbędne jest przygotowanie narzędzi oraz zasad
wymiany informacji oraz wzajemnej komunikacji. System komunikacji platform
specjalistycznych w ramach obszarów funkcjonalnych i w subregionalnych
ośrodkach wzrostu w ramach podregionów województwa łódzkiego, powinien
stanowić część całego systemu komunikacji w ramach Regionalnego Systemu
Innowacji, również w oparciu o Łódzką Platformę Transferu Wiedzy. Powinien on
zostać oparty o już funkcjonujące podmioty / stanowiska np. przewodniczących
poszczególnych podregionów i bezpośrednio powiązany z systemem instytucji
otoczenia biznesu utworzonym w ramach Działania 3.3.1. Budowa systemu wsparcia
komunikacji.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Przygotowanie założeń do budowy platform specjalistycznych oraz planów ich
komunikacji i przepływu informacji w powiązaniu z Regionalnym Systemem
138
Innowacji wraz ze wskazaniem odpowiedzialności za komunikację dla
poszczególnych instytucji systemu;
- Wykorzystanie Łódzkiej Platformy Transferu Wiedzy, jako interaktywnego
narzędzia do przepływu informacji i wspierania komunikacji pomiędzy podmiotami
w obszarach funkcjonalnych oraz subregionalnych ośrodków wzrostu
województwa łódzkiego;
- Przygotowanie projektów mających na celu wsparcie działania platform
specjalistycznych obejmujących organizację cyklicznych, tematycznych spotkań
oraz wymianę doświadczeń w oparciu o zbudowany system instytucji otoczenia
biznesu.
Planowane produkty i rezultaty
- Umożliwienie przepływu informacji oraz poprawa komunikacji poprzez stworzenie
platform specjalistycznych oraz przygotowanie planów ich komunikacji
i przepływu informacji w powiązaniu z Regionalnym Systemem Innowacji wraz ze
wskazaniem odpowiedzialności za komunikację dla poszczególnych instytucji
systemu;
- Interaktywne narzędzia do przepływu informacji oraz komunikacji w ramach
platform dla obszarów funkcjonalnych oraz subregionalnych ośrodków wzrostu
województwa łódzkiego z wykorzystaniem Łódzkiej Platformy Transferu Wiedzy;
- Działanie platform specjalistycznych obejmujących organizację cyklicznych,
tematycznych spotkań oraz wymianę doświadczeń w oparciu o uruchomiony
system instytucji otoczenia biznesu.
Działanie 2.3.2. Dedykowane spotkania szkoleniowo-brokerskie dla rozwoju potencjału
innowacyjnego
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Zła kondycja finansowa i niska świadomość innowacyjna sektora MSP powodują, że
większość przedsiębiorców obecnie nie jest w stanie sformułować swoich potrzeb
technologicznych oraz propozycji rozwiązań innowacyjnych, a następnie dotrzeć
z nimi do sektora B+R i je realizować. Usprawnienie procesu komunikacji,
nawiązywanie kontaktów oraz wymiana doświadczeń pomiędzy przedsiębiorstwami
oraz podmiotami z sektora B+R oraz instytucji otoczenia biznesu działającymi
w regionie mają na celu w dalszej kolejności nawiązanie współpracy i realizacji
wspólnych projektów. Instrumentem zapewniającym intensyfikację tego zjawiska jest
organizacja spotkań szkoleniowo-brokerskich na podstawie zweryfikowanych
uprzednio potrzeb pomiędzy firmami oraz podmiotami zainteresowanymi współpracą.
Celem działania jest organizacja dedykowanych spotkań szkoleniowo-brokerskich
umożliwiających nawiązanie współpracy z podmiotami oferującymi i poszukującymi
technologii, innowacyjnych rozwiązań oraz ułatwienie nawiązania kontaktów
biznesowych pomiędzy przedsiębiorcami, a także jednostkami naukowo-badawczymi
w wybranych sektorach / branżach dostosowanymi do profili firm działających
na obszarach funkcjonalnych oraz subregionalnych ośrodków wzrostu
w podregionach województwa łódzkiego.
Opis działania
W ramach działania będą realizowane projekty obejmujące organizację
139
dedykowanych spotkań szkoleniowo-brokerskich dla MSP mających na celu:
- Promocję innowacyjnych technologicznie usług oraz produktów;
- Nawiązanie kontaktów partnerskich pomiędzy oferentami nowych rozwiązań
technologicznych a firmami zainteresowanymi ich wdrożeniem;
- Wskazanie możliwych obszarów współpracy między MSP a JBR oraz uczelniami
wyższymi zajmującymi się badaniami;
- Poznanie zapotrzebowania na nowe technologie, innowacje dużych
przedsiębiorstw, które mogłoby być realizowane przez MSP;
- Umożliwienie podmiotom oferującym innowacyjne rozwiązania ekspansji na nowe
rynki zbytu.
Kluczową kwestią w tym zakresie jest przygotowanie projektów dedykowanych, które
będą ściśle sprofilowane pod potrzeby podmiotów funkcjonujących na obszarach
funkcjonalnych oraz subregionalnych ośrodków wzrostu województwa łódzkiego.
Integralny komponent wsparcia w tym obszarze powinna stanowić pomoc w zakresie
doradztwa prawnego w obszarze w przypadku nawiązania współpracy pomiędzy
podmiotami biorącymi udział w spotkaniu z wykorzystaniem systemu brokerów
technologii wdrażanego w ramach RSI LORIS 2030.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Przygotowanie projektów obejmujących zapotrzebowanie podmiotów na
spotkania szkoleniowo-brokerskie w wybranych sektorach / branżach
dostosowanych do profili firm funkcjonujących na obszarach funkcjonalnych oraz
subregionalnych ośrodków wzrostu w poszczególnych podregionach
województwa łódzkiego;
- Organizacja spotkań szkoleniowo-brokerskich w ramach obszarów
funkcjonalnych oraz subregionalnych ośrodków wzrostu w poszczególnych
podregionach województwa łódzkiego;
- Wsparcie prawno-doradcze dla podmiotów biorących udział w spotkaniach
szkoleniowo-brokerskich z wykorzystaniem potencjału systemu brokerów
technologii wdrażanego w ramach RSI LORIS 2030.
Planowane produkty i rezultaty
- Zapotrzebowanie podmiotów w poszczególnych podregionach województwa na
spotkania szkoleniowo-brokerskie sprofilowane do potrzeb w ramach obszarów
funkcjonalnych;
- Realizacja projektów obejmujących organizację spotkań szkoleniowo-brokerskich
dla pomiotów działających w ramach obszarów funkcjonalnych oraz
subregionalnych ośrodków wzrostu w poszczególnych podregionach
województwa łódzkiego, a także wsparcie prawno-doradcze z wykorzystaniem
systemu brokerów technologii wdrażanego w ramach RSI LORIS 2030.
Działanie 2.3.3. Aktywizacja przedsiębiorczości w środowiskach akademickich i wśród
młodzieży
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Jedną z barier zidentyfikowanych w obszarze rozwoju innowacyjności
w województwie łódzkim jest ograniczona skłonność studentów, absolwentów oraz
140
doktorantów szkół wyższych do podejmowania własnej działalności gospodarczej.
Istnieje zatem konieczność stymulowania ducha przedsiębiorczości w środowisku
akademickim oraz w środowisku młodzieży kończącej szkoły zawodowe i średnie,
jak również inicjowania działań, które mają sprzyjać kreowaniu pomysłów na
działalność komercyjną oraz nowo powstającym innowacyjnym przedsiębiorstwom.
Głównym celem projektu jest zapewnienie szerzenia idei rozwoju przedsiębiorczości
w środowisku akademickim oraz wśród młodzieży, a także stymulowanie i wsparcie
rozwoju przedsiębiorczości akademickiej oraz uczniów średnich szkół, w tym także
szkół zawodowych.
Opis działania
W ramach działania powinny być podejmowane różnego rodzaju inicjatywy mające
na celu promocję oraz rozwój przedsiębiorczości akademickiej. Dotyczy to między
innymi stworzenia systemów identyfikacji i oceny innowacyjnych pomysłów, promocji
ich rozwoju oraz wsparcia ich twórców poprzez doradztwo, szkolenia. Istotne jest
również zapewnianie możliwości pozyskiwania funduszy na badania,
przygotowywanie koncepcji i modelów finansowych dla planowanej działalności
gospodarczej, w tym biznes planów, jak również wsparcie rozwoju nowoutworzonych
firm na wczesnych etapach ich działalności. Nowoutworzone podmioty powinny mieć
możliwość uzyskania kompleksowego wsparcia, w tym również dostępu do
specjalistycznych szkoleń i doradztwa z zakresu prowadzenia działalności
gospodarczej oraz aspektów z nią związanych, doradztwa zawodowego itp. Obok
systemów zachęt dla studentów, należy również zapewnić przygotowanie
odpowiednich programów rozwoju przedsiębiorczości dla kadry naukowej.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Wspieranie programów i projektów dotyczących budowy systemów identyfikacji
i oceny ciekawych projektów w środowiskach akademickich;
- Wspieranie programów i projektów dotyczących kompleksowego wsparcia
innowacyjnych pomysłów od momentu powstania pomysłu do jego wdrożenia,
wraz z niezbędnym doradztwem i szkoleniami na poszczególnych etapach
procesu, w tym wsparcia prawno-doradczego dla przedsiębiorstw akademickich;
- Wspieranie programów i projektów dotyczących tworzenia systemów grantów na
najciekawsze badania, mające na celu uruchomienie działalności gospodarczej.
Planowane produkty i rezultaty
- Pobudzanie przedsiębiorczości akademickiej poprzez realizację programów
i projektów mających na celu promocję, identyfikację innowacyjnych pomysłów
oraz wsparcie rozwoju działalności gospodarczej.
Cel operacyjny 2.4. Promocja współpracy i kooperacji podmiotów gospodarczych
Działanie 2.4.1. Wspieranie nawiązywania współpracy oraz tworzenia sieci współpracy
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Aby efektywniej wykorzystywać potencjał innowacyjny regionu, należy promować
ideę współpracy zgodną z modelem otwartej innowacji. Brak partnerstwa i otwartości
141
na współpracę mocno osłabia budowanie relacji sieciowych i kapitału ludzkiego.
Niska świadomość MSP w zakresie korzyści płynącej ze współpracy z innymi
podmiotami, jak również ograniczony poziom wzajemnego zaufania ograniczają
w znaczącym stopniu tworzenie powiązań kooperacyjnych, które wykraczają poza
tradycyjne relacje biznesowe. Istotne jest zatem animowanie współpracy wśród
podmiotów gospodarczych mających na celu tworzenie stałych sieci współpracy oraz
klastrów. Celem działania jest promocja i wsparcie tworzenia powiązań
kooperacyjnych w regionie, tworzenia klastrów oraz sieci współpracy.
Opis działania
Tworzenie sieci współpracy oraz klastrów jest sposobem na przekazywanie dobrych
praktyk, rozpowszechnianie innowacji i tworzenia strategii rozwoju na podstawie
doświadczeń innych. Tworzenie sieci buduje powiązania pomiędzy ludźmi,
podmiotami gospodarczymi oraz projektami i pozwala na uzyskanie efektu synergii
w ramach prowadzonych wspólnie działań. Nawiązanie i zacieśnianie relacji
pomiędzy grupami podmiotów posiadających zbieżne profile działalności może
stymulować wspólne projekty. W ramach działania przewiduje się wsparcie projektów
mających na celu informowanie o korzyściach wynikających z powstawania klastrów
oraz budowania sieci przedsiębiorstw, narzędzi wspierających obsługę powstających
sieci, początkowe finansowanie działalności współpracy oraz pomoc w tworzeniu
biznes planu, a także doradztwo dotyczące możliwości rozwoju tego typu sieci.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Wspieranie programów i projektów dotyczących animacji oraz wspierania
nawiązywania współpracy, promowania idei tworzenia klastrów oraz sieci
współpracy;
- Wspieranie projektów dotyczących doradztwa w zakresie tworzenia strategii
rozwoju, biznes planów, możliwości ekspansji oraz finansowania tego typu sieci;
- Wspieranie projektów dotyczących tworzenia klastrów oraz powstawania sieci
współpracy w regionie np. sieci klastrów, parków naukowo-technologicznych,
laboratoriów świadczących usługi dla przedsiębiorców.
Planowane produkty i rezultaty
- Promocja tworzenia klastrów i sieci współpracy poprzez realizację programów
i projektów dotyczących animacji oraz wspierania nawiązywania współpracy przez
podmioty gospodarcze w regionie;
- Tworzenie klastrów oraz sieci współpracy w wyniku realizacji projektów
dotyczących doradztwa oraz wsparcia ich tworzenia.
Działanie 2.4.3. Wspieranie projektów badawczo-rozwojowych we współpracy sfery
naukowej i biznesu
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Przedsiębiorstwa MSP są kluczowym elementem systemu transferu technologii
w regionie łódzkim. Jak wskazuje jednak analiza sytuacji regionalnej popyt na nowe
technologie generowany przez środowisko gospodarcze regionu trzeba ocenić, jako
bardzo niski. Jest to jednym z czynników powodujących ich niski potencjał
innowacyjny, także w porównaniu z innymi regionami Polski. Na postawy
142
przedsiębiorstw wpływa szereg barier, które ograniczają ich aktywność w zakresie
absorpcji nowych rozwiązań technicznych związanych z koniecznością angażowania
znaczących środków finansowych oraz trudnością w poszukiwaniu partnerów
i brakiem informacji o dostępnych technologiach oraz rynkach. Jednocześnie popyt
MSP na rozwiązania technologiczne nie znajduje pokrycia w ofercie jednostek
badawczych regionu. Konieczne jest zatem tworzenie warunków sprzyjających
nawiązywaniu współpracy w ramach realizacji projektów badawczo-rozwojowych,
które będą ściśle dostosowane do potrzeb MSP.
Opis działania
W ramach działania wsparciem zostaną objęte inicjatywy mające na celu realizację
projektów badawczo-rozwojowych we współpracy sfery naukowej i biznesu, grup
przedsiębiorstw oraz podmiotów w ramach powiązań sieciowych, w tym projekty
obejmujące przedsięwzięcia techniczne, technologiczne lub organizacyjne (badania
przemysłowe i prace rozwojowe). Dla wzmocnienia potencjału innowacyjnego MSP
w województwie łódzkim niezwykle istotny jest również rozwój infrastruktury B+R
oraz wsparcie dla działalności badawczo-rozwojowej prowadzonej w oparciu o tę
infrastrukturę. Przedsiębiorstwa powinny korzystać w pierwszej kolejności
z możliwości realizacji badań przemysłowych i prac rozwojowych w oparciu
o istniejące już zaplecze infrastrukturalne uczelni wyższych i innych instytucji
naukowych wyspecjalizowanych w świadczeniu usług w tym zakresie.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Wspieranie projektów badawczych oraz rozwojowych we współpracy sfery
naukowej i biznesu.
Planowane produkty i rezultaty
- Tworzenie warunków sprzyjających nawiązywaniu współpracy w ramach realizacji
projektów badawczo-rozwojowych dostosowanych do potrzeb MSP;
- Komercjalizacja badań naukowych oraz wdrażanie innowacyjnych projektów
poprzez realizację projektów badawczych oraz rozwojowych we współpracy sfery
naukowej i biznesu.
Cel operacyjny 2.5. Zapewnienie systemu finansowania rozwoju potencjału innowacyjnego
regionu
Działanie 2.5.1. Wsparcie finansowe projektów dotyczących rozwoju potencjału
innowacyjnego regionu
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Aby umożliwić realizację poszczególnych działań i projektów w zakresie specjalizacji
regionalnej niezbędne jest zapewnienie odpowiedniego wsparcia finansowanego
w zakresie przewidzianym w RSI LORIS 2030.. Celem działania jest zaplanowanie
i przygotowanie instrumentów finansowych w sposób zapewniający realizację
poszczególnych zadań wskazanych do podjęcia w ramach poszczególnych celów
operacyjnych w ramach Priorytetu 2. Rozwój potencjału innowacyjnego regionu.
143
Opis działania
Działania przewidziane do realizacji w ramach Priorytetu 2. Rozwój potencjału
innowacyjnego regionu w zdecydowanej mierze będą finansowane w ramach
funduszy unijnych, w tym w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego
Województwa Łódzkiego na lata 2014 – 2020 oraz programów krajowych60
. Istnieje
zatem potrzeba dostosowania założeń oraz priorytetów RPO WŁ na lata 2014 -2020,
aby były one zgodne z kierunkami działań wskazanymi w tym zakresie w RSI LORIS
2030. Kluczową kwestię w zakresie budowania instrumentów wsparcia w ramach
RPO WŁ na lata 2014 -2020 będą stanowiły kryteria oceny projektów oraz
zaprojektowanie pomocy w taki sposób, aby pobudzała ona podmioty do współpracy
nie powodując przy tym zastępowania środków, które mogą pochodzić z własnych
źródeł w przypadku przedsiębiorstw. W ramach rozwoju Priorytetu 2. Rozwój
potencjału innowacyjnego regionu istnieje konieczność zapewnienia dostępu do
finansowania przede wszystkim mikro, małym i średnim przedsiębiorstwom oraz
rozwijanie umiejętności pozyskiwania środków zewnętrznych na przedsięwzięcia
innowacyjne. Podmioty korzystające ze wsparcia w ramach Priorytetu 2. Rozwój
potencjału innowacyjnego powinny mieć dostęp do finansowania projektów
innowacyjnych w zakresie produktowym, procesowym, organizacyjnym,
marketingowym zarówno na poziomie lokalnym, regionalnym, jak krajowym i
międzynarodowym. W ramach tego obszaru powinno być również premiowane
finansowanie inwestycji ekologicznych, jak również rozwój szeroko rozumianej
przedsiębiorczości akademickiej i innowacyjnej w tym, m.in.: start-up, spin-off itp.
oraz promocja wykorzystania narzędzi teleinformatycznych. Narzędzia wsparcia
przygotowane w ramach Priorytetu 2. Rozwój potencjału innowacyjnego powinny
pobudzać postawy proinnowacyjne przedsiębiorców.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Przygotowanie założeń do instrumentów wsparcia działań przewidzianych do
realizacji w ramach Priorytetu 2. Rozwój potencjału innowacyjnego kluczowych
kryteriów oceny, które powinny zostać uwzględnione na etapie projektowania
RPO WŁ na lata 2014-2020;
- Konsultacje przygotowanych założeń i instrumentów wsparcia z potencjalnymi
beneficjentami;
- Dostosowanie założeń oraz priorytetów RPO WŁ na lata 2014-2020 do
instrumentów wsparcia przewidzianych do realizacji w ramach Priorytetu
2 Rozwój potencjału innowacyjnego RSI LORIS 203061
.
Planowane produkty i rezultaty
- Zapewnienie efektywnych źródeł finansowania dla działań wskazanych do
realizacji w ramach Priorytetu 2. Rozwój potencjału innowacyjnego.
Na kolejnych stronach zaprezentowane zostało podsumowanie działań oraz harmonogram ich
realizacji w ramach Priorytetu 2. Rozwój potencjału innowacyjnego regionu.
60
Przy uwzględnieniu linii demarkacyjnej pomiędzy programami krajowymi i regionalnymi finansowanymi ze środków Unii Europejskiej. 61
j.w.
144
Rysunek 31. Podsumowanie działań wskazanych do realizacji w ramach Priorytetu 2. Rozwój potencjału innowacyjnego regionu
Źródło: opracowanie własne
Potencjał obszarów funkcjonalnych
i subregionalnych ośrodków wzrostu województwa
łódzkiego (z wyłączeniem obszarów funkcjonalnych
wspieranych w Priorytecie 1)
ROZWÓJ INNOWACJI WE WSZYSTKICH
OBSZARACH, NIEZALEŻNIE OD BRANŻY
(poza branżami wspieranymi w Priorytecie 1)
Innowacje produktowe, marketingowe, procesowe,
organizacyjne
Łódzki Obszar Metropolitalny
Obszary Turystyczne Dolin Rzecznych Pilicy, Warty i Bzury
Innowacje na poziomie: przedsiębiorstwa, regionu,
kraju, świata
Subregionalne ośrodki wzrostu w podregionach
województwa łódzkiego: północnym, wschodnim,
zachodnim, centralnym
Integracja podmiotów oraz podniesienie ich innowacyjności
w oparciu o potencjał obszarów funkcjonalnych i ośrodków
subregionalnych
Rodzaje wsparcia przewidzianego głównie dla MSP i podmiotów wspierających rozwój innowacyjności:
Kształtowanie postaw proinnowacyjnych przedsiębiorców, zwłaszcza z sektora MSP, promocja innowacyjności regionu
Programy nauczania promujące innowacyjność i przedsiębiorczość na wszystkich poziomach kształcenia, programy wymiany
kadr między nauką i biznesem, promocja eko-innowacyjności
Doradztwo i szkolenia promujące innowacyjność (w tym bony na innowacje)
Wsparcie mechanizmów wymiany informacji i komunikacji pomiędzy podmiotami gospodarczymi w regionie, spotkania
szkoleniowo-brokerskie na rzecz MSP
Aktywizacja przedsiębiorczości w środowiskach akademickich i wśród młodzieży
Wspieranie nawiązywania współpracy oraz tworzenia sieci współpracy, w tym tworzenia klastrów oraz realizacji projektów
badawczo-rozwojowych MSP we współpracy ze sferą naukową
Finansowanie projektów innowacyjnych w zakresie produktowym, procesowym, organizacyjnym, marketingowym zarówno na
poziomie lokalnym, regionalnym, jak krajowym i międzynarodowym, inwestycji ekologicznych, wykorzystania narzędzi
teleinformatycznych, przedsiębiorczości akademickiej i innowacyjnej w tym, m.in.: start-up, spin-off, itp.
PRIORYTET 2. ROZWÓJ POTENCJAŁU INNOWACYJNEGO REGIONU
Szerzenie wiedzy na temat innowacji
i wsparcie rozwoju przedsiębiorczości w regionie
145
Tabela 30. Harmonogram realizacji działań w ramach Priorytetu2. Rozwój potencjału innowacyjnego regionu
Źródło: opracowanie własne
Rok
Cele operacyjne i działania Kwartał I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV
2.1.1. Kształtowanie postaw proinnowacyjnych przedsiębiorców,
zwłaszcza z sektora MSP
2.2.2. Promocja innowacyjności regionu
2.2.1. Programy nauczania promujące innowacyjność i
przedsiębiorczość na wszystkich poziomach kształcenia
2.2.2. Promocja eko – innowacyjności
2.2.3. Doradztwo i szkolenia promujące innowacyjność
2.2.4. Programy wymiany kadr między nauką i biznesem promujące
innowacyjność
2.3.1. Wsparcie mechanizmów wymiany informacji i komunikacji
2.3.2. Dedykowane spotkania szkoleniowo-brokerskie dla rozwoju
potencjału innowacyjnego
2.3.3. Aktywizacja przedsiębiorczości w środowiskach
akademickich i wśród młodzieży
2.4.1. Wspieranie nawiązywania współpracy oraz tworzenia sieci
współpracy
2.4.2. Wspieranie projektów badawczo-rozwojowych we współpracy
sfery naukowej i biznesu
2.5.1. Wsparcie finansowe projektów dotyczących rozwoju
potencjału innowacyjnego regionu
Pri
ory
tet
II. R
ozw
ój p
ote
ncja
łu in
no
wacyjn
eg
o r
eg
ion
u
2.1. Podnoszenie świadomości o korzyściach z innowacji
2.2. Promocja wiedzy o innowacyjności i przedsiębiorczości
2.3. Platformy wymiany doświadczeń i komunikacji
2.4. Promocja współpracy i kooperacji podmiotów gospodarczych
2.5. Finansowanie rozwoju potencjału innowacyjnego regionu
2025 2026 2027 2028 2029 20302019 2020 2021 2022 2023 20242013 2014 2015 2016 2017 2018
146
6.1.3. Priorytet 3. Zarządzanie innowacjami w regionie
W ramach Priorytetu 3. Zarządzania innowacjami w regionie zostało wyznaczonych do realizacji 5
celów operacyjnych i 14 działań w ich ramach.
Tabela 31. Wykaz celów operacyjnych i działań w ramach Priorytetu 3. Zarządzanie innowacjami w regionie
Cel operacyjny 3.1. Budowa świadomości w środowisku wspierającym wdrażanie innowacji
Działanie 3.1.1. Poprawa wiedzy i świadomości proinnowacyjnej w administracji
samorządowej
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Instytucje wsparcia są kluczowym elementem innowacyjnej gospodarki
umożliwiającym aktywizację wewnętrznych zasobów i pełne wykorzystanie lokalnych
czynników wzrostu. Kształtowanie środowiska ekonomiczno-społecznego
przychylnego przedsiębiorcy i sprzyjającego podejmowaniu innowacyjnej działalności
biznesowej ma istotne znaczenie dla rozwoju gospodarczego. Aby zapewnić
wsparcie wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji oraz wzmocnić zarządzanie
innowacjami w regionie konieczna jest poprawa wiedzy i świadomości
proinnowacyjnej kadr instytucji administracji samorządowej na poziomie regionalnym
oraz lokalnym. Celem działania jest wykreowanie postaw proinnowacyjnych wśród
pracowników administracji samorządowej oraz budowanie wśród nich świadomości
i wiedzy na temat roli innowacyjności w budowaniu gospodarki opartej na wiedzy.
Opis działania
Aby przedstawiciele władz samorządowych dostrzegali bezpośrednie korzyści
płynące z aktywnego uczestnictwa w procesie tworzenia ośrodków innowacji
OBSZAR ŚWIADOMOŚĆ WIEDZA KOMUNIKACJA WSPÓŁPRACA FINANSOWANIE
Priorytet 3.
Zarządzanie
innowacjami
w regionie
3.1. Budowa
świadomości
w środowisku
wspierającym
wdrażanie innowacji
Działania:
3.1.1. Poprawa
wiedzy
i świadomości
proinnowacyjnej
administracji
samorządowej
3.1.2. Kształtowanie
kultury innowacyjnej
oraz szersze
włączenie
społeczeństwa
w proces tworzenia
innowacji
3.2. Budowa
systemu
zarządzania
innowacjami
Działania:
3.2.1. Zapewnienie
sprawnych
mechanizmów
zarządzania,
wdrażania,
monitorowania
i ewaluacji RSI
LORIS 2030
3.2.2. Podnoszenie
kwalifikacji kapitału
ludzkiego
w systemie
wdrażania innowacji
3.3. Stworzenie
systemu
komunikacji oraz
doradztwa
Działania:
3.3.1. Budowa
systemu wsparcia
komunikacji oraz
doradztwa
3.3.2. Platforma
wymiany / transferu
wiedzy / innowacji
3.3.3. Stworzenie
systemu
zamawiania
i gromadzenia
informacji
o wynikach prac
badawczych
3.3.4. Platforma
współpracy instytucji
zajmujących się
wsparciem
innowacji
3.4. Budowa ram
systemu pobudzania
współpracy
i przedsiębiorczości
Działania:
3.4.1. Wspieranie
systemu pobudzania
przedsiębiorczości
3.4.2. Stworzenie
systemu brokerów
technologii
3.4.3. Budowa
systemu dla
prowadzenia
regionalnej polityki
klastrowej
3.4.4. Wspieranie
napływu
innowacyjnych
inwestycji
3.4.5. Rozbudowa
usług społeczeństwa
informacyjnego
3.5. Zapewnienie
zintegrowanego
systemu
finansowania
innowacji
w regionie
Działania:
3.5.1. Stworzenie
systemu
finansowania
innowacji
Główni
beneficjenci
to m.in.:
JST, IOB, CTT,
Uczelnie, JBR
i inni
147
niezbędne jest wprowadzanie programów edukacji proinnowacyjnej wśród
pracowników instytucji administracji samorządowej na poziomie regionalnym oraz
lokalnym. Powinny one uwzględniać instrumenty tj. upowszechnianie wiedzy
i dobrych praktyk o skutecznych działaniach na rzecz innowacji przez administrację
w innych regionach kraju i Europy, wizyty studyjne, seminaria, umożliwiające
wymianę doświadczeń i zdobycie wiedzy na temat dostępnych instrumentów
wsparcia. Podniesienie wiedzy i kompetencji pracowników administracji regionalnej
i lokalnej powinno obejmować również wskazywanie możliwości wsparcia
przedsiębiorczości oraz innowacyjności na poziomie lokalnym poprzez właściwe
przygotowanie zapisów w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego,
dofinansowanie tworzenia lokalnych ośrodków tworzenia innowacji oraz ich promocji,
przygotowywanie właściwych planów inwestycyjnych i ściąganie inwestorów
w kluczowych dla regionu branż / specjalizacji. Podejmowane w ramach działania
inicjatywy powinny umożliwić zdobycie pracownikom administracji wiedzy w zakresie
korzyści płynących z budowania przyjaznego środowiska dla rozwoju
przedsiębiorczości oraz możliwości wspierania lokalnej innowacyjności w odniesieniu
do edukacji, promocji, obsługi inwestorów czy rozwoju lokalnego, jak również
rozwoju innowacyjnych usług publicznych.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Wspieranie programów i projektów dotyczących poprawy wiedzy i świadomości
proinnowacyjnej w administracji samorządowej na poziomie regionalnym
i lokalnym;
- Wspieranie programów i projektów dotyczących podniesienia kompetencji
pracowników administracji regionalnej i lokalnej poprzez szkolenia, wskazywanie
dobrych praktyk o skutecznych działaniach podejmowanych przez administrację
w innych regionach kraju i Europy na rzecz innowacji, wizyty studyjne, seminaria,
umożliwiające wymianę doświadczeń i zdobycie wiedzy na temat dostępnych
instrumentów wsparcia;
- Wspieranie projektów dotyczących doradztwa w zakresie budowy przyjaznego
środowiska dla rozwoju przedsiębiorczości oraz możliwości wspierania lokalnej
innowacyjności w odniesieniu do edukacji, promocji, obsługi inwestorów czy
rozwoju lokalnego;
- Wspieranie projektów mających zapewnienie dostępu do wysokiego standardu
innowacyjnych usług publicznych.
Planowane produkty i rezultaty
- Poprawa wiedzy i świadomości proinnowacyjnej w administracji samorządowej
poprzez realizację programów i projektów obejmujących inicjatywy z zakresu
szkoleń, doradztwa wskazującego możliwości tworzenia przyjaznego środowiska
dla rozwoju przedsiębiorczości i innowacyjności.
- Zapewnienie dostępu do wysokiego standardu innowacyjnych usług publicznych.
Działanie 3.1.2. Kształtowanie kultury innowacyjnej oraz szersze włączenie
społeczeństwa w proces tworzenia innowacji
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Niski poziom zaufania społecznego oraz brak realnego partnerstwa we wzajemnych
relacjach podmiotów w regionie jest jedną z głównych barier rozwoju regionu.
Konieczne jest zatem zbudowanie kapitału społecznego, który będzie świadomy
korzyści płynących z rozwoju przedsiębiorczości oraz realizacji przedsięwzięć
innowacyjnych. Wysoki poziom zaufania między ludźmi, aktywność organizacji
148
pozarządowych, czynne postawy społeczne, zaangażowanie partnerów społeczno-
gospodarczych oraz samorządu lokalnego to czynniki warunkujące nawiązywanie
współpracy oraz podejmowanie wspólnych przedsięwzięć innowacyjnych. Kultura
innowacyjna i partycypacja mieszkańców regionu w życiu społecznym, przekłada się
na gotowość do wprowadzania zmian, kreatywność w poszukiwaniu rozwiązań.
Celem działania jest zatem budowanie świadomości oraz kreowanie postaw
proinnowacyjnych i dostarczanie wiedzy na temat roli, jak również korzyści płynących
z innowacyjności oraz współpracy w tym zakresie wśród mieszkańców regionu,
partnerów społeczno-gospodarczych, samorządów lokalnych.
Opis działania
W ramach działania wspierane będą inicjatywy podnoszące poziom kultury
innowacyjnej w regionie, które będą miały na celu zachęcanie do zainteresowania
się mieszkańców województwa łódzkiego tematem innowacji. Niezbędne jest
kształtowanie świadomości o wartości i znaczeniu pojęcia „innowacyjność”, a także
prezentowanie korzyści płynących z wprowadzania innowacji w codziennym
działaniu. Szczególne znaczenie ma w tym zakresie wykorzystywanie przykładów
najlepszych praktyk oraz dobrych wzorców zarówno z województwa łódzkiego, ale
również pozostałych regionów kraju, z którymi poszczególne grupy odbiorców tych
działań mogłyby się identyfikować. Pokazywanie pozytywnych przykładów
zrealizowanych z sukcesem projektów innowacyjnych we współpracy pomiędzy
indywidualnymi osobami, organizacjami społecznymi czy samorządami lokalnymi
powinno sprzyjać kształtowaniu pozytywnego nastawieniem do innowacji w regionie.
Działaniom w tym zakresie powinno również towarzyszyć zwiększanie
zainteresowania mediów tematyką innowacyjności oraz organizowanie
informacyjnych kampanii społecznych przeznaczonych dla wybranych grup
odbiorców, jak również animacja różnego rodzaju inicjatyw związanych
z kreowaniem postaw proinnowacyjnych. Równie istotnym elementem jest szersze
włączenie społeczeństwa w kreowanie polityki innowacyjnej na poziomie
regionalnym oraz lokalnym oraz delegowanie wybranych kompetencji i zadań
instytucji samorządowych partnerom społecznym, w tym organizacjom
pozarządowym.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Prowadzenie działań informacyjno-promocyjnych obejmujących: kampanie
telewizyjne, radiowe, internetowe, prasowe skierowane do wybranych grup
docelowych w zakresie budowania świadomości oraz kreowania postaw
proinnowacyjnych;
- Przygotowanie i realizacja projektów skierowanych do wybranych grup odbiorców
mających na celu prezentację najlepszych praktyk oraz wzorców odnoszących się
do realizacji wspólnych przedsięwzięć innowacyjnych stanowiących przykłady
praktycznych działań, z którymi wybrane grupy mogłyby się identyfikować;
- Przygotowanie i realizacja projektów dotyczących szerszego włączenia
społeczeństwa w kreowanie polityki innowacyjnej na poziomie regionalnym oraz
lokalnym oraz delegowania wybranych kompetencji i zadań instytucji
samorządowych partnerom społecznym, w tym organizacjom pozarządowym.
Planowane produkty i rezultaty
- Budowanie postaw proinnowacyjnych mieszkańców oraz podmiotów działających
w regionie łódzkim poprzez prowadzenie działań informacyjno-promocyjnych,
realizację projektów mających na celu budowanie świadomości oraz dostarczanie
wiedzy w zakresie tematyki innowacji.
149
Cel operacyjny 3. 2. Budowa systemu zarządzania innowacjami
Działanie 3.2.1. Zapewnienie sprawnych mechanizmów zarządzania, wdrażania,
monitorowania oraz ewaluacji RSI LORIS 2030
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Skuteczne wdrożenie celów RSI LORIS 2030 wymaga powołania struktur
instytucjonalnych do koordynacji zadań oraz zapewnienia ciągłości wdrażania RSI
LORIS 2030. Celem działania jest zapewnienie stałej struktury organizacyjnej wraz
ze wskazaniem zakresu odpowiedzialności za poszczególne etapy procesu
wdrażania Strategii wybranym instytucjom w województwie łódzkim oraz koordynacja
i monitorowanie postępów prac. Bieżący monitoring stopnia realizacji celów
strategicznych i operacyjnych RSI LORIS 2030 umożliwi bieżące identyfikowanie
tych obszarów, które wymagają dodatkowego wsparcia oraz dostarczy informacji
w zakresie ewentualnej konieczności aktualizacji dokumentu.
Opis działania
Przystosowanie struktury organizacyjnej do potrzeb RSI LORIS 2030 wymaga, aby
w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Łódzkiego została przypisana
odpowiedzialność wybranej komórce organizacyjnej za wdrożenie zapisów
dokumentu oraz zapewnienie współpracy i przepływu informacji w ramach
Regionalnego Systemu Innowacji. Komórka ta powinna odpowiadać za
przygotowanie efektywnych mechanizmów zarządzania, wdrażania oraz
monitorowania RSI LORIS 2030. Ponadto powinna koordynować realizację zadań
wskazanych do podjęcia w ramach Strategii oraz nadzorować wdrożenie
zaplanowanych zadań przez właściwe podmioty, powołane do tego celu w ramach
Regionalnego Systemu Innowacji, jak również zlecać oraz nadzorować realizację
badań mających na celu poprawę skuteczności i efektywności wdrażania RSI LORIS
2030, w tym np.: dotyczących inwentaryzacji infrastruktury B+R w województwie,
foresight’u technologicznego dla regionu, diagnozowania rzeczywistego
zapotrzebowania przedsiębiorców w regionie na absolwentów szkół zawodowych,
technicznych, wyższych, itp. Zapewnienie zasady partnerstwa w ramach realizacji
RSI LORIS 2030 wymaga również włączenia do procesu monitorowania ciała
nadzorczego składającego się z najważniejszych podmiotów życia gospodarczego
takich jak: przedsiębiorstwa, jednostki naukowo-badawcze, jednostki samorządu
terytorialnego, instytucje otoczenia biznesu oraz reprezentantów regionalnych
organizacji działających na polu innowacji i technologii, które będzie odpowiedzialne
za podejmowanie strategicznych decyzji dotyczących wdrażania RSI LORIS 2030.
Istotną kwestią w tym obszarze będzie również odpowiednie umocowanie
poszczególnych podmiotów w systemie zarządzania, wdrażania, monitorowania oraz
ewaluacji RSI LORIS 2030.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Powołanie podmiotów do struktury organizacyjnej dla wdrażania, monitorowania
i ewaluacji RSI LORIS 2030;
- Wskazanie zakresu odpowiedzialności poszczególnych instytucji w Regionalnym
Systemie Innowacji;
- Wskazanie podziału zadań w ramach głównych procesów realizowanych
150
w ramach RSI LORIS 2030;
- Opracowanie procesu, metod oraz harmonogramu monitorowania postępów
wdrażania RSI LORIS 2030, systemu raportowania oraz wdrożenie narzędzi do
zbierania informacji w tym zakresie;
- Przygotowanie narzędzi do prowadzenia okresowych ocen i analiz stanu
wdrażania RSI LORIS 2030 oraz opracowanie zasad komunikacji wyników ocen
i analiz interesariuszom, a w szczególności strukturom zarządzania RSI LORIS
2030;
- Opracowanie zasad prognozowania i wprowadzania zmian do RSI LORIS 2030
w wyniku uzyskanych wyników badań oraz komunikowania ich interesariuszom
strategii;
- Realizacja oraz nadzorowanie badań mających na celu poprawę skuteczności
i efektywności wdrażania RSI LORIS 2030.
Planowane produkty i rezultaty
- Powołana struktura organizacyjna wraz z czytelnym podziałem odpowiedzialności
poszczególnych instytucji dla wdrażania, monitorowania i ewaluacji RSI LORIS
2030;
- Narzędzia monitoringu oraz metody zbierania informacji w zakresie postępów
procesu wdrażania RSI LORIS 2030;
- Okresowe oceny i analizy stanu wdrażania RSI LORIS 2030;
- Zasady aktualizacji RSI LORIS 2030 i komunikacja zmian interesariuszom
strategii.
Działanie 3.2.2. Podnoszenie kwalifikacji kapitału ludzkiego w systemie wdrażania
innowacji
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Niski poziom kompetencji administracji samorządowej oraz niedostateczny poziom
kwalifikacji przedstawicieli instytucji otoczenia biznesu działających w obszarze
innowacji stanowią jedną z barier wskazywanych przez przedsiębiorców w ramach
wsparcia realizacji przedsięwzięć innowacyjnych. Podnoszenie kwalifikacji
i umiejętności kadr tworzących Regionalny System Innowacji jest więc elementem
niezbędnym do zapewnienia sprawnego i efektywnego procesu wdrażania RSI
LORIS 2030. Specyfika tego obszaru wymaga nieustannego poszerzania wiedzy
oraz aktualizacji dotychczas zdobytych umiejętności w niezwykle dynamicznie
rozwijającej się dziedzinie innowacyjności. Głównym celem działania jest
podniesienie jakości oraz efektywności usług w procesie wdrażania RSI LORIS 2030
poprzez zapewnienie poszerzenia wiedzy i podnoszenia kwalifikacji kadr
wymaganych w wybranych obszarach wdrażania RSI LORIS 2030. Zdobycie
umiejętności i zapewnienie odpowiedniego poziomu kompetencji pozwoli skutecznie
przewidywać, inicjować i wspierać wszelkie działania na rzecz rozwoju polityki
innowacyjności w regionie.
Opis działania
Wsparcie w ramach działania będzie kierowane do pracowników podmiotów
działających w ramach Regionalnego Systemu Innowacji tj. instytucji otoczenia
biznesu, przedstawicieli sektora naukowego, partnerów społeczno-gospodarczych
151
oraz pozostałych podmiotów realizujących zadania na rzecz realizacji RSI LORIS
2030. Programy i projekty realizowane w ramach działania umożliwią wzrost jakości
usług doradczych oraz szkoleniowych oferowanych przez poszczególne podmioty
działające w Regionalnym Systemie Innowacji. Podniesienie wiedzy i kompetencji
pracowników wdrażających RSI LORIS 2030 powinno obejmować szkolenia
specjalistyczne, wizyty studyjne, kursy, praktyki, seminaria umożliwiające wymianę
doświadczeń i zdobycie oraz poszerzenie wiedzy na temat dostępnych instrumentów
wsparcia innowacyjności, a także najlepszych praktyk w zakresie stosowania
wybranych instrumentów dotyczących m.in. transferu technologii, ochrony własności
intelektualnej, specyfiki źródeł finansowania poszczególnych etapów procesu
innowacyjności itp. Konieczne jest również zapewnienie wewnętrznego systemu
szkoleń pomiędzy podmiotami uczestniczącymi w systemie wdrażania RSI LORIS
2030, które posiadają specjalistyczną wiedzę w wybranych obszarach, co umożliwi
obniżenie kosztów realizacji działania. Wszystkie proponowane instrumenty wsparcia
i formy podnoszenia kwalifikacji powinny wynikać z analizy potrzeb pracowników
działających w ramach Regionalnego Systemu Innowacji.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Analiza potrzeb pracowników działających w ramach Regionalnego Systemu
Innowacji w zakresie potrzeb szkoleniowych oraz obszarów do rozwoju
kwalifikacji;
- Przygotowanie założeń i wdrożenie systemu wewnętrznych szkoleń wśród
instytucji uczestniczących w systemie wdrażania RSI LORIS 2030;
- Przygotowanie i realizacja projektów oraz programów mających na celu
podniesienie wiedzy i kompetencji pracowników podmiotów odpowiedzialnych za
wdrażanie RSI LORIS 2030.
Planowane produkty i rezultaty
- System wewnętrznych szkoleń pomiędzy instytucjami uczestniczącymi
w systemie wdrażania RSI;
- Podniesienie jakości oraz efektywności usług w zakresie wdrażania RSI LORIS
2030 poprzez realizację programów oraz projektów mających na celu
podniesienie wiedzy i kompetencji pracowników zaangażowanych we wdrażanie
RSI LORIS 2030.
Cel operacyjny 3.3. Stworzenie systemu komunikacji oraz doradztwa
Działanie 3.3.1. Budowa systemu wsparcia komunikacji oraz doradztwa
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Słabe relacje sieciowe, duża indywidualizacja działania poszczególnych podmiotów,
niewykształcone formy i kanały wymiany informacji, wiedzy i doświadczeń prowadzą
do fragmentaryzacji działania systemu innowacji. Problem ten dodatkowo jest
152
wzmacniany poprzez brak w regionie silnego lidera i inicjatora, podmiotu pełniącego
motoryczne funkcje w regionalnym systemie innowacji62
. Wzmocnienie koordynacji
i integracji działań na rzecz rozwoju innowacyjności w regionie łódzkim wymaga
powołania trwałego systemu instytucji, które będą głównymi aktorami procesów
innowacyjnych. Proces jego budowy będzie uwzględniał specyfikę działań
przewidzianych do realizacji w ramach RSI LORIS 2030, jak również rodzaj
podmiotów, które zostaną objęte wsparciem. Celem działania jest zapewnienie
dostępu do informacji oraz doradztwa, jak również usprawnienie procesu komunikacji
w Regionalnym Systemie Innowacji poprzez powołanie systemu instytucjonalnego do
wdrażania RSI LORIS 2030.
Opis działania
Dla przedsiębiorcy chcącego pozyskać informację dotyczącą możliwości rozwoju
projektów innowacyjnych najbardziej istotną kwestią jest dostępność takiej informacji
oraz łatwa możliwość identyfikacji podmiotów, od których będzie on mógł uzyskać
właściwe wsparcie. Dlatego jedną z najbardziej istotnych kwestii będzie zbudowanie
przejrzystego i czytelnego systemu instytucjonalnego wspierającego rozwój
innowacji, który zapewni właściwy przepływ informacji oraz niezbędne wsparcie
doradcze dla właściwych podmiotów. Z punktu widzenia przedsiębiorcy kluczowa
będzie łatwa identyfikacja podmiotu, do którego może się zgłaszać z wybranym
zagadnieniem oraz uzyskanie precyzyjnej informacji na temat dostępnego wsparcia.
System ten będzie opierał się na 3 głównych grupach podmiotów odpowiedzialnych
za bezpośrednie kontakty z przedsiębiorstwami w obszarze innowacji, tj.:
- Sieć 22 instytucji otoczenia biznesu dostępnych na poziomie każdego powiatu
z przeznaczeniem do obsługi MSP. Będzie ona stanowiła pierwszy punkt
kontaktowy dla przedsiębiorstw w ramach poszczególnych powiatów, w którym
przedsiębiorcy będą mieli możliwość uzyskania wsparcia doradczego oraz
szkoleniowego, jak również zdobycia informacji o możliwych źródłach i sposobach
finansowania projektów innowacyjnych. Podmioty powołane w ramach sieci będą
również odpowiedzialne za tworzenie platform wymiany doświadczeń na poziomie
obszarów funkcjonalnych oraz subregionalnych ośrodków wzrostu
w poszczególnych podregionach województwa łódzkiego. Sieć powinna zostać
utworzona w oparciu o istniejące już w powiatach IOB.
- Sieć koordynatorów dla specjalizacji regionalnych – podmiotów wybranych do
koordynacji wsparcia dla podmiotów działających w ramach specjalizacji
regionalnych w poszczególnych branżach. Koordynatorzy w ramach powstałych
sieci będą odpowiedzialni za budowanie zasobów wiedzy generowanej
w obszarach specjalizacji oraz kierowały do właściwych jednostek B+R
funkcjonujących w regionie w zakresie wybranych specjalizacji. Będą również
udzielały pomocy w nawiązywaniu współpracy uczelni z przedsiębiorstwami
zarówno o zasięgu krajowym, jak i międzynarodowym w obszarze specjalizacji
(w tym m.in. w: poszukiwaniu potencjalnych partnerów biznesowych z zagranicy
dla firm działających w obszarach specjalizacji, organizowaniu bezpośrednich
spotkań dwustronnych przedsiębiorców, pomocy w organizacji misji
gospodarczych przedsiębiorców i/lub udziału w międzynarodowych targach,
62
Materiały „Partnerskiej sieci współpracy i wymiany doświadczeń dotyczących interwencji w ramach PO Kapitał Ludzki
wspierających realizację Regionalnych Strategii Innowacji INTREGRISNET” Urząd Marszałkowski w Łodzi Departament ds. PO
Kapitał Ludzki Luty 2012 r. s.92
153
pomocy w nawiązywaniu kontaktów z zagranicznymi uczelniami oraz ich
ośrodkami naukowymi, organizacji spotkań kooperacyjnych dla przedsiębiorców).
- Sieć Centrów Transferu Technologii – podmiotów odpowiedzialnych za
komunikację pomiędzy przedsiębiorstwami oraz jednostkami naukowymi
w regionie oraz doradztwo w zakresie transferu technologii, jak również
pozostałych form współpracy pomiędzy biznesem i nauką. Centra te będą
budowały zasoby wiedzy generowanej w ich rodzimych podmiotach oraz
pozostałych jednostkach B+R funkcjonujących w regionie. Będą również udzielały
pomocy w nawiązywaniu współpracy uczelni z przedsiębiorstwami zarówno
o zasięgu krajowym, jak i międzynarodowym oraz aktywizowały i wspierały
procesy transferu technologii pomiędzy nauką i biznesem, jak również
przygotowywały oferty wyspecjalizowanych usług w zakresie transferu technologii
dla podmiotów z obszarów funkcjonalnych oraz subregionalnych ośrodków
wzrostu w poszczególnych podregionach województwa łódzkiego i kluczowych
branż / specjalizacji.
W ramach przygotowania systemu i zakresu obowiązków oraz wsparcia dla
poszczególnych sieci niezwykle ważne jest zapewnienie kompleksowości oraz
wysokiej jakości dostarczanych przez wybrane grupy usług. Konieczne jest również
powiązanie poszczególnych sieci między sobą, jak również zapewnienie przepływu
z pozostałych podmiotów, które będą stanowiły integralną część Regionalnego
Systemu Innowacji tj. parków naukowo technologicznych, inkubatorów
przedsiębiorczości, instytucji finansowych zapewniających wsparcie w ramach
funduszy pożyczkowych, gwarancyjnych oraz pozostałych. Budowa systemu
przepływu informacji pomiędzy instytucjami uczestniczącymi w regionalnym systemie
innowacji, będzie objęta wsparciem w ramach Działania 3.3.4. Platforma współpracy
instytucji zajmujących się wsparciem innowacji.
Utworzenie poszczególnych sieci doprowadzi z czasem do stopniowej standaryzacji
usług, umożliwi lepszą identyfikację potrzeb przedsiębiorców w poszczególnych
grupach.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Przygotowanie koncepcji funkcjonowania poszczególnych sieci;
- Przygotowanie programu finansowania w ramach projektów systemowych dla
poszczególnych sieci mających na celu zapewnienie ich trwałego funkcjonowania
w długim okresie oraz zasobów kadrowych oraz finansowych;
- Powołanie systemu instytucji oraz realizacja projektów systemowych
obejmujących wypełnianie zadań przypisanych w ramach poszczególnych sieci.
Planowane produkty i rezultaty
- Powołanie sieci 22 instytucji otoczenia biznesu dostępnych na poziomie każdego
powiatu;
- Powołanie sieci koordynatorów dla specjalizacji regionalnych;
- Powołanie sieci Centrów Transferu Technologii;
- Poprawa komunikacji oraz przepływu informacji oraz zapewnienie efektywnego
doradztwa poprzez realizację projektów systemowych.
154
Działanie 3.3.2. Platforma wymiany / transferu wiedzy / innowacji
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Istotnym elementem dla podniesienia efektywności systemu wrażania jest
zapewnienie dostępu do kompleksowej i bieżącej informacji o działaniach
prowadzonych przez poszczególne podmioty funkcjonujące w ramach RSI LORIS
2030. Samorząd Województwa Łódzkiego udostępnił Łódzką Platformę Transferu
Wiedzy, która ma na celu zapewnienie głównego punktu pozyskiwania i wymiany
informacji w zakresie innowacyjności w ramach regionu. W związku z tym, celem
działania jest zapewnienie utrzymania i rozwoju Łódzkiej Platformy Transferu
Wiedzy, aby stanowiła portal społecznościowy dla przedsiębiorców, przedstawicieli
nauki oraz pozostałych podmiotów zainteresowanych sferą Innowacji, a także była
źródłem informacji oraz narzędziem komunikacji wspierającym Regionalny System
Innowacji.
Opis działania
Platforma elektroniczna - Łódzka Platforma Transferu Wiedzy, jako główne miejsce
gromadzenia i wymiany informacji dla województwa łódzkiego o innowacyjnych
potrzebach lokalnego biznesu, ofercie instytucji naukowych, badawczych
i technicznych, zestawach „dobrych praktyk” w dziedzinie innowacji i transferu
technologii. Platforma ta powinna umożliwiać:
- Powszechny i bezpłatny dostęp dla wszystkich podmiotów zainteresowanych
innowacyjnością z województwa;
- Zamieszczanie na platformie przez dowolny podmiot własnych informacji
o prowadzonej działalności, o zapotrzebowaniu na informacje, poszukiwaniu
partnerów do współpracy;
- Nawiązanie kontaktów z innymi podmiotami z województwa, jako źródłami
innowacji, partnerami w procesach innowacyjnych, świadczenia usług
proinnowacyjnych;
- Kontakt z platformami z innych regionów i innych krajów (UE);
- Zamieszczanie bieżących informacji o działaniach prowadzonych w regionie
z zakresie RSI LORIS 2030;
- Stworzenie głównego źródła informacji o systemie instytucji wspierających
działania przedsiębiorców w ramach RSI LORIS 2030, tj. sieci 22 IOB, sieci
Centrów Transferu Technologii, sieci koordynatorów w ramach specjalizacji
regionalnej, inkubatorach przedsiębiorczości, parkach naukowo-technologicznych
itd. oraz usługach dostępnych w ramach tych instytucji;
- Stworzenie narzędzia interaktywnego do komunikacji pomiędzy instytucjami
działającymi w ramach Regionalnego Sytemu Innowacji;
- Stworzenie narzędzia interaktywnego do pozyskiwania informacji od podmiotów
zarejestrowanych na platformie;
- Zamieszczanie i prezentacja informacji w odniesieniu do specjalizacji regionu
i obszarów funkcjonalnych oraz subregionalnych ośrodków wzrostu
w poszczególnych podregionach województwa łódzkiego;
- Wyszukiwanie instytucji odpowiedzialnej za wsparcie przedsiębiorstwa za
pomocą zdefiniowanych kryteriów;
- Zbudowanie w oparciu o platformę systemu zamawiania i gromadzenia informacji
o wynikach prac badawczych;
155
- Oraz innych funkcjonalności zdefiniowanych na podstawie zapotrzebowania
zgłoszonego przez użytkowników platformy.
Konieczne jest również wyznaczenie koordynatora, który będzie odpowiadał za
wprowadzenie informacji oraz koordynację kontaktów pomiędzy użytkownikami
platformy.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Identyfikacja obszarów do rozbudowy Łódzkiej Platformy Transferu Wiedzy
w odniesieniu do możliwości wsparcia jej funkcjonalnościami podmiotów i zadań
w ramach Regionalnego Systemu Innowacji;
- Przygotowanie projektu dotyczącego możliwości finansowania i rozbudowy
Łódzkiej Platformy Transferu Wiedzy;
- Wyznaczenie koordynatora działań prowadzonych w ramach Łódzkiej Platformy
Transferu Wiedzy;
- Realizacja projektu dotyczącego rozbudowy Łódzkiej Platformy Transferu Wiedzy;
- Prowadzenie promocji oraz rozpowszechnianie informacji na temat Łódzkiej
Platformy Transferu Wiedzy.
Planowane produkty i rezultaty
- Lista funkcjonalności rozbudowy Łódzkiej Platformy Transferu Wiedzy
w odniesieniu do możliwości wsparcia podmiotów i zadań w ramach
Regionalnego Systemu Innowacji;
- Projekt rozbudowy Łódzkiej Platformy Transferu Wiedzy;
- Koordynator działań prowadzonych w ramach Łódzkiej Platformy Transferu
Wiedzy;
- Rozbudowa i rozwój Łódzkiej Platformy Transferu Wiedzy oraz jej promocja.
Działanie 3.3.3. Stworzenie systemu zamawiania i gromadzenia informacji o wynikach
prac badawczych
Uzasadnienie i cel realizacji działania
W ramach uczelni wyższych w województwie łódzkim zidentyfikowane zostały dwa
kluczowe obszary problemów mające wpływ na system komercjalizacji wiedzy
i technologii. Wewnętrzny, który odnosi się do pozyskiwania przez struktury
uczelniane informacji o własnym potencjale wiedzy. Problem ten powiązany jest
m.in. z dużym rozproszeniem informacji o wiedzy i technologiach, które mogą być
w różny sposób komercjalizowane (jest ona dostępna na poziomie zespołów
badawczych i katedr, ale nie na poziomie centralnym). Zewnętrzny, który odnosi się
do tworzenia i udoskonalania systemów informacyjnych prezentujących ofertę
uczelni wyższych i innych jednostek sfery B+R na zewnątrz. Obecnie istniejące
systemy są wybiórcze i posiadają ograniczenia w ich funkcjonalności z punktu
widzenia obsługi przez przedsiębiorców. Dlatego też istnieje konieczność stworzenia
systemu zamawiania i gromadzenia informacji o wynikach prac badawczych
realizowanych w ramach uczelni regionu, jak również informacji o ich ofercie
w zakresie prowadzenia prac badawczo-rozwojowych na rzecz przedsiębiorstw.
Działanie to będzie miało na celu lepsze wykorzystanie w gospodarce regionalnej
potencjału naukowo-badawczego regionu.
156
Opis działania
Efektywne wykorzystanie potencjału naukowo-badawczego regionu wymaga
tworzenia i udoskonalania systemów informacyjnych prezentujących ofertę uczelni
wyższych i jednostek sfery B+R oraz udostępniania przygotowanej oferty
przedsiębiorcom. Proces identyfikacji istniejących i opracowanych składników
własności intelektualnej oraz ich oceny pod kątem ewentualnego wykorzystania
komercyjnego, jest czasochłonny i wymaga wysokich kwalifikacji zawodowych
i interpersonalnych. Dlatego też kluczowe jest wsparcie tworzenia wewnętrznych
systemów pozyskiwania wiedzy o efektach prac badawczych i oceny potencjału
komercyjnego w ramach uczelni w celu przetłumaczenia niezbędnych informacji na
język przedsiębiorstw oraz przeprowadzenia wstępnej analizy przydatności rynkowej
efektów prowadzonych badań. Równie istotne jest dostosowanie tematyki prac
magisterskich i doktorskich do potrzeb gospodarki regionalnej. Aby to umożliwić,
konieczne jest powiązanie zapotrzebowania na prace naukowe zgłaszanego przez
firmy z wyborem pożądanych tematów przez studentów i doktorantów. Integralnym
elementem w tym zakresie będzie również szerokie rozpowszechnienie informacji
o takich możliwościach zarówno wśród przedsiębiorstw, jak i studentów oraz
pracowników naukowych.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Koncepcja kompleksowego systemu zamawiania prac naukowych w szkołach
wyższych oraz prezentacji ich ofert w zakresie prowadzenia prac badawczo
-rozwojowych na rzecz przedsiębiorstw w oparciu o Łódzką Platformę Transferu
Wiedzy;
- Określenie zakresu odpowiedzialności dla podmiotu koordynującego Łódzką
Platformę Transferu Wiedzy oraz podmiotów zasilających merytorycznie
przygotowany system;
- Promocja zamawiania prac naukowych oraz korzystania z oferty uczelni
w środowisku przedsiębiorców;
- Kojarzenie potencjalnych wykonawców z przedsiębiorcami zamawiającymi prace;
- Wspieranie projektów dotyczących tworzenia wewnętrznych systemów
pozyskiwania wiedzy o efektach prac badawczych i oceny potencjału
komercyjnego w ramach uczelni;
- Wspieranie projektów dotyczących tworzenia i udoskonalania systemów
wewnętrznych uczelni w zakresie przygotowania zasobów informacyjnych
prezentujących ofertę uczelni wyższych w zakresie transferu technologii.
Planowane produkty i rezultaty
- System zamawiania prac naukowych w szkołach wyższych oraz prezentacji ich
ofert w zakresie prowadzenia prac badawczo-rozwojowych na rzecz
przedsiębiorstw w oparciu o Łódzką Platformę Transferu Wiedzy;
- Zakres odpowiedzialności podmiotu koordynującego Łódzką Platformę Transferu
Wiedzy oraz podmiotów zasilających merytorycznie przygotowany system;
- Promocja zamawiania prac naukowych oraz korzystania z oferty uczelni
w środowisku przedsiębiorców;
- Lepsze wykorzystanie potencjału naukowo-badawczego regionu w gospodarce
regionalnej poprzez wspieranie projektów dotyczących tworzenia wewnętrznych
systemów.
157
Działanie 3.3.4. Platforma współpracy instytucji zajmujących się wsparciem innowacji
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Przedsiębiorstwa, administracja publiczna, instytucje B+R, ośrodki innowacji
– działają w województwie łódzkim we względnej izolacji i niewiele wiedzą nawzajem
o swojej ofercie oraz potrzebach pozostałych stron. Jedynie ścisła współpraca
pomiędzy instytucjami proinnowacyjnymi może zwiększyć efektywność
podejmowanych działań oraz umożliwić uzyskanie efektu synergii. Dlatego też
konieczne jest stworzenie platformy współpracy instytucji zajmujących się wsparciem
innowacji oraz koordynacja działań mająca na celu zapewnienie poprawy
komunikacji oraz przepływu informacji pomiędzy instytucji zaangażowanymi we
wdrażanie RSI LORIS 2030
Opis działania
W ramach działania wsparcie powinno objąć inicjatywy majce na celu intensyfikację
kontaktów oraz spotkań instytucji zajmujących się wsparciem innowacji w celu
zapewniania: wzajemnej znajomości działań podejmowanych w ramach
poszczególnych instytucji, omawiania wspólnych planów, aktualnej oferty dostępnej
dla przedsiębiorców, przekazywanie informacji na temat doświadczeń związanych
z realizacją projektów, podejmowanie wspólnych inicjatyw informacyjno
-promocyjnych ukierunkowanych na kompleksowy dostęp przedsiębiorców do
informacji o instytucjach i usługach w regionie, okresowe spotkania dyskusyjne,
stanowiące forum wymiany dobrych praktyk, inicjowania współpracy w ramach
nowych przedsięwzięć itp., standaryzację wybranych usług proinnowacyjnych,
projekty proinnowacyjne realizowane wspólnie (w konsorcjum), benchmarking
działalności i uzyskiwanych rezultatów. Współpraca instytucji działających w ramach
Regionalnego Systemu Innowacji powinna umożliwić nie tylko wykreowanie
wspólnych, kompleksowych usług, ale również gwarantować identyfikację
istniejących nisz rynkowych, prowadząc do poszerzenia oferty o zupełnie nowe
elementy. Kluczową rolę w tworzeniu platformy stanowi Samorząd Województwa
Łódzkiego, który powinien koordynować działania podejmowanie przez
poszczególne instytucje w zakresie RSI LORIS 2030. Instrumentem wsparcia
wzajemnej współpracy oraz wymiany informacji pomiędzy poszczególnymi
instytucjami systemu będzie stworzenie koncepcji działania takiej platformy przy
wykorzystaniu istniejących narzędzi, w tym Łódzkiej Platformy Transferu Wiedzy.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Przygotowanie koncepcji działania platformy współpracy instytucji zajmujących
się wsparciem innowacji, w tym wskazanie narzędzi i instrumentów
umożliwiających wsparcie działania platformy współpracy instytucji zajmujących
się wsparciem innowacji;
- Przygotowanie programów i projektów mających na celu zapewnienie współpracy
instytucji zajmujących się wsparciem innowacji w ramach platformy.
Planowane produkty i rezultaty
- Koncepcja działania platformy współpracy instytucji zajmujących się wsparciem
innowacji;
- Realizacja programów i projektów mających na celu zapewnienie współpracy
instytucji zajmujących się wsparciem innowacji w ramach platformy.
158
Cel operacyjny 3.4. Budowa ram systemu pobudzania współpracy i przedsiębiorczości
Działanie 3.4.1. Wspieranie systemu pobudzania przedsiębiorczości
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Podstawowym kierunkiem działań wspierających rozwój przedsiębiorczości są
programy inkubacji przedsiębiorczości realizowane w preinkubatorach oraz
inkubatorach akademickich, przedsiębiorczości i technologicznych. Na inkubacje
przedsiębiorczości składa się kompleksowy zespół działań wspierających
przedsiębiorcę i proces tworzenia nowej firmy od pomysłu do samodzielności
rynkowej. Celem działania jest pobudzanie przedsiębiorczości w województwie
łódzkim poprzez zapewnienie wsparcia podmiotów działających na rzecz
początkujących przedsiębiorców z sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw,
rozpoczynających lub dopiero zamierzających rozpocząć działalność gospodarczą
takich jak m.in.: akceleratory i inkubatory akademickie, inkubatory technologiczne
oraz parki naukowo-technologiczne.
Opis działania
W ramach działania będą wspierane inicjatywy mające na celu stworzenie
atrakcyjnych warunków do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie
zapewnienia świadczenia kompleksowych usług doradczych i szkoleniowych oraz
zapewniania niezbędnej infrastruktury do podejmowania aktywności gospodarczej.
W pierwszej kolejności powinny być realizowane zadania dotyczące kompleksowego
wsparcia potencjalnego przedsiębiorcy od momentu oceny jego pomysłu, poprzez
doradztwo w procesie tworzenia nowej firmy aż do momentu uzyskania
samodzielności rynkowej z wykorzystaniem infrastruktury obecnie dostępnej
w regionie. Istotnym aspektem w tym zakresie jest również zapewnienie pomocy
finansowej na przygotowanie oraz dalszy rozwój pomysłu, jak również ocenę
możliwości i wskazywanie alternatywnych źródeł finansowania przedsięwzięć
z udziałem środków prywatnych. W drugiej kolejności natomiast powinny być
wspierane projekty obejmujące rozbudowę infrastruktury i każdorazowo powinny one
być uzasadnione szczegółową analizą potrzeb przedsiębiorców oraz zawierać ich
deklaracje w zakresie wykorzystania proponowanej infrastruktury. Ponadto integralny
element programów i projektów wsparcia powinny stanowić szkolenia umożliwiające
zdobycie kompetencji niezbędnych przyszłym przedsiębiorcom, dotyczących m.in.:
- Przygotowania biznes planów, przygotowania oraz oceny projektów
inwestycyjnych;
- Zarządzania strategicznego firmą, marketingu i PR, zarządzania finansowego
i prowadzenia obsługi finansowo – księgowej;
- Regulacji prawnych w zakresie przedmiotu planowanej działalności (m.in.
ochrona praw autorskich, patenty, analiza pomysłu);
- Oraz inne, niezbędne z punktu widzenia prowadzenia działalności gospodarczej.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Wsparcie programów i projektów dotyczących poprawy oferty instytucji oraz sieci
instytucji świadczących usługi rozwoju przedsiębiorczości na terenie
województwa łódzkiego;
- Wsparcie projektów inwestycyjnych dotyczących rozbudowy infrastruktury na
rzecz rozwoju przedsiębiorczości;
- Wsparcie kompleksowych projektów w zakresie rozwoju przedsiębiorczości
dotyczących obsługi potencjalnych przedsiębiorców od momentu oceny jego
159
pomysłu, poprzez doradztwo w procesie tworzenia nowej firmy aż do momentu
uzyskania samodzielności rynkowej;
- Wsparcie działań promocyjnych mających na celu rozpowszechnienie informacji
o możliwości uzyskania wsparcia na potrzeby uruchomiania i rozwoju
innowacyjnych firm.
Planowane produkty i rezultaty
- Pobudzanie przedsiębiorczości regionu poprzez realizację programów i projektów
obejmujących poprawę oraz zapewnienie kompleksowych usług doradczo-
szkoleniowych na etapie uruchomienia i rozwoju działalności gospodarczej;
- Promocyjna przedsiębiorczości oraz rozpowszechnienie informacji o możliwości
uzyskania wsparcia na potrzeby uruchomiania i rozwoju innowacyjnych firm.
Działanie 3.4.2. Stworzenie systemu brokerów technologii
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Wiedza na temat innowacyjnych rozwiązań technologicznych i innowacyjności wśród
przedsiębiorców jest znikoma. Wynika to z braku wykwalifikowanych pracowników
i ekspertów zdolnych prowadzić politykę proinnowacyjną firmy. W województwie
łódzkim nie istnieją wyspecjalizowane podmioty zajmujące się komercjalizacją prac
B+R oraz wyspecjalizowane w kojarzeniu podmiotów w zakresie transferu technologii
np. na zasadach promotora. Dlatego też istnieje konieczność stworzenia systemu
brokerów technologii działających przy kluczowych instytucjach zajmujących się tą
tematyką w regionie. Celem działania jest zbudowanie systemu wykwalifikowanych
kadr oraz ekspertów aktywizujących współpracę sektora nauki i biznesu oraz
wspierających nawiązanie kontaktów partnerskich pomiędzy oferentami i odbiorcami
nowych rozwiązań technologicznych.
Opis działania
Wsparcie w ramach działania ma się przyczynić do przygotowania kadr
najważniejszych instytucji do obsługi procesów transferu technologii w regionie
poprzez zdobycie wiedzy i praktycznych umiejętności w ramach cyklu szkoleń,
warsztatów, wizyt studyjnych. Pozyskanie odpowiednich kwalifikacji będzie miało na
celu umożliwienie brokerom realizacji zadań obejmujących:
- Doradztwo w zakresie praw ochrony własności przemysłowej i obrotu tymi
prawami, w zakresie umów licencyjnych, opracowanie modeli komercjalizacji
własności intelektualnej;
- Dokonywanie oceny jakościowej i ilościowej wartości rynkowej własności
intelektualnej, analiz rynku, oraz oceny możliwości wdrażania innowacyjnej
technologii;
- Rozpoznanie obecnego stanu techniki i sprawdzenie obecności na rynku
technologii konkurencyjnych; poszukiwanie odbiorców na opracowane
innowacyjne produkty i technologie;
- Doradztwo i audyty w zakresie innowacji oraz transferu technologii;
- Promocję innowacyjnych technologicznie usług oraz produktów, nawiązanie
kontaktów partnerskich pomiędzy oferentami nowych rozwiązań
technologicznych, a firmami zainteresowanymi ich wdrożeniem, szczególnie
w obszarze kluczowych branż / specjalizacji regionu oraz obszarów
funkcjonalnych i subregionalnych ośrodków wzrostu w poszczególnych
160
podregionach województwa łódzkiego.
Brokerzy technologii będą również wpierać organizację spotkań szkoleniowo-
brokerskich oraz będą stanowili doradców w procesach nawiązywania współpracy
przedsiębiorców i jednostek naukowych w zakresie transferu technologii.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Identyfikacja podmiotów oraz kadr, które powinny zostać objęte wsparciem
w ramach budowania systemu brokerów technologii;
- Wybranie instytucji odpowiedzialnej za przygotowanie projektu dotyczącego
budowy systemu brokerów technologii;
- Realizacja projektu dotyczącego budowy systemu brokerów technologii;
- Udzielanie przez brokerów technologii doradztwa, wsparcia oraz prowadzenie
spotkań szkoleniowo-brokerskich.
Planowane produkty i rezultaty
- Lista podmiotów i kadr wskazanych do objęcia wsparciem w ramach budowania
systemu brokerów technologii;
- Instytucja odpowiedzialna za przygotowanie projektu dotyczącego budowy
systemu brokerów technologii;
- Realizacja projektu dotyczącego budowy systemu brokerów technologii;
- System wykwalifikowanych kadr oraz ekspertów aktywizujących współpracę
sektora nauki i biznesu oraz wspierających nawiązanie kontaktów partnerskich
pomiędzy oferentami i odbiorcami nowych rozwiązań technologicznych.
Działanie 3.4.3. Budowa systemu dla prowadzenia regionalnej polityki klastrowej
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Tworzenie powiązań sieciowych stanowi jeden z głównych elementów decydujących
o innowacyjnym charakterze regionu. Kluczowym aspektem w tym procesie
pozostają struktury klastrowe. Rozwój inicjatyw klastrowych daje potencjał dla
efektywnego podnoszenia konkurencyjności oraz budowy innowacyjnej gospodarki
regionu. W województwie łódzkim nadal widoczny jest niski poziom rozwoju
i intensywności działań w ramach klastrów. Dlatego też konieczne jest dalsze
podejmowanie działań mających na celu stymulowanie powstawania i rozwoju
klastrów w ramach regionu poprzez prowadzenie regionalnej polityki klastrowej.
Opis działania
Polityka klastrowa regionu stanowić powinna trwały element systemu rozwoju
innowacyjnego opartego na modelu sieci otwartych i zarządzaniu przepływami
zasobów w ramach podmiotów powiązania kooperacyjnego oraz podmiotów
zewnętrznych ze sfery nauki i badań. Programy wsparcia klastrów powinny wynikać
z kierunków wyznaczonych w ramach kompleksowej polityki przygotowanej dla
województwa łódzkiego w tym zakresie. Istotne jest również przygotowanie
mechanizmów ukierunkowanych na budowę funkcjonalnych i dynamicznych struktur
klastrowych powiązanych z instytucjami B+R dla sprawnego transferu innowacyjnych
rozwiązań ze szczególnym uwzględnieniem branż / specjalizacji kluczowych regionu
oraz zdefiniowanych dla regionu obszarów funkcjonalnych oraz subregionalnych
ośrodków wzrostu w poszczególnych podregionach województwa łódzkiego.
161
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Stworzenie mapy potencjalnych klastrów w regionie, szczególnie
z uwzględnieniem klastrów w ramach wybranych specjalizacji regionu oraz
obszarów funkcjonalnych i subregionalnych ośrodków wzrostu w poszczególnych
podregionach województwa łódzkiego;
- Przygotowanie planu rozwoju klastrów oraz opracowanie systemu wsparcia
szkoleniowo-doradczego oraz finansowego dla klastrów;
- Opracowanie systemów oceny i monitorowania rozwoju klastrów w regionie ze
szczególnym uwzględnieniem klastrów kluczowych;
- Opracowanie polityki rozwoju klastrów z wykorzystaniem potencjału i we
współpracy z Łódzką Specjalną Strefą Ekonomiczną;
- Wyznaczenie podmiotu odpowiedzialnego za koordynację polityki klastrowej
w regionie oraz udzielanego klastrom wsparcia;
- Promocja i upowszechnianie wiedzy na temat klasteringu – zasad organizacji,
mechanizmów współpracy, rozwiązywania konkretnych problemów - tak, aby
podmioty, które chcą założyć sieć współpracy, mogły korzystać z doświadczeń
innych.
Planowane produkty i rezultaty
- Polityka rozwoju klastrów w województwie łódzkim uwzględniająca klastry
kluczowe oraz wykorzystanie potencjału Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej;
- Podmiot odpowiedzialny za koordynację polityki klastrowej w regionie oraz
udzielanego klastrom wsparcia;
- System oceny i monitorowania rozwoju klastrów w regionie ze szczególnym
uwzględnieniem klastrów kluczowych;
- Promocja i upowszechnianie wiedzy na temat klasteringu oraz zapewnienie
wsparcia szkoleniowo-doradczego oraz finansowego dla klastrów.
Działanie 3.4.4. Wspieranie napływu innowacyjnych inwestycji
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Napływ inwestycji zagranicznych w regionie może istotnie wpływać oraz pobudzać
kształtowanie potencjału regionalnych specjalizacji. Istotnym aspektem w tym
zakresie jest zapewnienie komplementarności działań prowadzonych w ramach RSI
LORIS 2030 z działaniami podejmowanymi w ramach Łódzkiej Specjalnej Strefy
Ekonomicznej oraz poszczególnych gmin i powiatów. Celem działania jest
zwiększenie wartości inwestycji zagranicznych w strukturze gospodarczej
województwa łódzkiego, szczególnie w branżach uznanych za obszary
potencjalnego strategicznego rozwoju, poprzez budowę kompleksowego podejścia
do polityki inwestycyjnej prowadzonej w regionie oraz kształtowanie zdolności do
budowania zintegrowanego systemu wspierania innowacyjności oraz wspierania
inwestorów zagranicznych.
Opis działania
Istotą proponowanego działania są dwa główne kierunki wsparcia. Pierwszy z nich
dotyczy przygotowania kompleksowego podejścia do polityki inwestycyjnej
prowadzonej w regionie w tym: przygotowanie oferty kompleksowej oferty
inwestycyjnej dla całego regionu, prowadzenie zintensyfikowanych działań w celu
162
pozyskiwania inwestorów z branż o największym potencjale innowacyjnym
i rozwojowym oraz wsparcie lokalnej administracji samorządowej na etapie
prowadzenia postępowania z potencjalnymi inwestorami, przygotowanie kodeksu
dobrych praktyk w tym zakresie, przygotowanie terenów pod inwestycje, stworzenie
zachęt dla potencjalnych inwestorów, jak również koordynacja zadań realizowanych
w obszarze polityki inwestycyjnej na poziomie regionu. Drugi komponent stanowi
kształtowanie zdolności do budowania zintegrowanego systemu wspierania
innowacyjności oraz wspierania inwestorów zagranicznych w regionie,
w szczególności poprzez: wsparcie programów szkoleniowych dla administracji
samorządowej mających na celu podniesienie świadomości dotyczącej podejścia do
polityki inwestycyjnej prowadzonej w regionie, zapoznanie z dobrymi praktykami
w zakresie pozyskiwania i obsługi inwestorów, a także możliwości tworzenia zachęt
dla potencjalnych inwestorów. Oba komponenty powinny zostać wdrożone
równolegle i stanowić jeden kompleksowy projekt.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Przygotowanie kompleksowego podejścia do polityki inwestycyjnej prowadzonej
w regionie z wykorzystaniem potencjału Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej;
- Identyfikacja grup potencjalnych inwestorów zagranicznych w odniesieniu do
wybranych specjalizacji regionu oraz obszarów funkcjonalnych i subregionalnych
ośrodków wzrostu w poszczególnych podregionach województwa łódzkiego, do
których powinna zostać skierowana kampania informacyjno-promocyjna w celu
pozyskania ich do regionu;
- Przygotowanie kompleksowej oferty inwestycyjnej dla całego regionu;
- Wsparcie przygotowania terenów inwestycyjnych;
- Wyznaczenie podmiotu odpowiedzialnego za koordynację polityki inwestycyjnej
prowadzonej w regionie;
- Prowadzenie kampanii informacyjno-promocyjnych skierowanych do
zidentyfikowanych grup potencjalnych inwestorów zagranicznych;
- Wsparcie programów szkoleniowych oraz doradczych dla administracji
samorządowej mających na celu podniesienie świadomości dotyczącej podejścia
do polityki inwestycyjnej prowadzonej w regionie oraz możliwości tworzenia
zachęt dla potencjalnych inwestorów.
Planowane produkty i rezultaty
- Kompleksowa oferta inwestycyjna dla całego regionu z wykorzystaniem
potencjału Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej;
- Podmiot odpowiedzialny za koordynację polityki inwestycyjnej w regionie oraz
udzielanego klastrom wsparcia;
- Kampanie informacyjno-promocyjne skierowane do zidentyfikowanych grup
potencjalnych inwestorów zagranicznych;
- Przygotowane tereny inwestycyjne;
- Realizacja programów szkoleniowych oraz doradczych dla administracji
samorządowej mających na celu podniesienie świadomości dotyczącej podejścia
do polityki inwestycyjnej prowadzonej w regionie oraz możliwości tworzenia
zachęt dla potencjalnych inwestorów.
163
Działanie 3.4.5. Rozbudowa usług społeczeństwa informacyjnego
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Poziom innowacyjności regionu związany jest nierozerwalnie z kwestią dostępu do
infrastruktury w zakresie technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT), jak
również poziomu wykorzystania tych technologii. Warunkują one sprawność
zarządzania zarówno w sektorze prywatnym, jak i sektorze publicznym. Odpowiednia
jakość i dostępność nowoczesnych usług w ramach społeczeństwa informacyjnego
jest konieczna do dynamicznego rozwoju rynku cyfrowego. Jest to perspektywiczny
obszar nowych typów produktów, usług i transakcji, odpowiadających na popyt
związany z wykorzystywaniem nowoczesnych środków komunikacji i technologii, ale
także kreujący kolejne rynki dóbr i usług. Celem działania jest podniesienie
innowacyjności i konkurencyjności gospodarki województwa łódzkiego poprzez
rozbudowę usług społeczeństwa informacyjnego zarówno w aspekcie nowoczesnej
infrastruktury, jak i usług i produktów w ramach gospodarki elektronicznej.
Opis działania
W ramach działania wsparcie będzie kierowane zarówno na rozbudowę
infrastruktury technologii informacyjnych i komunikacyjnych, niezbędnej do rozwoju
polskiego społeczeństwa informacyjnego, jak i poszerzanie dostępu do e-usług
zarówno na poziomie administracji samorządowej oraz podnoszenia i rozwoju
umiejętności ICT wśród mieszkańców i przedsiębiorców regionu. Inicjatywy
podejmowane w ramach działania powinny mieć na celu wzrost efektywności oraz
innowacyjności firm regionu z wykorzystaniem narzędzi ICT, a także ułatwienie
komunikacji, przepływu informacji i nawiązywania współpracy między firmami dzięki
wykorzystaniu technologii informacyjnych i komunikacyjnych. Równie istotne jest
skierowanie wsparcia na upowszechnianie rozwiązań w ramach administracji
samorządowej dotyczących m.in.: elektronicznej obsługi inwestorów oraz ludności,
zapewnienie dostępu do informacyjnych zasobów cyfrowych, interaktywnych
narzędzi komunikacji samorządów z mieszkańcami.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Wsparcie i koordynacja programów oraz projektów dotyczących rozbudowy
infrastruktury telekomunikacyjnej, w tym sieci szerokopasmowych
w województwie;
- Wsparcie programów i projektów dotyczących promocji oraz poszerzania
wachlarza e-usług oraz zwiększania ich dostępności;
- Wsparcie programów i projektów dotyczących rozwoju umiejętności ICT wśród
mieszkańców i przedsiębiorców regionu;
- Wsparcie programów i projektów mających na celu promocję wykorzystania usług
ICT przez MSP.
Planowane produkty i rezultaty
- Podniesienie innowacyjności i konkurencyjności gospodarki poprzez wsparcie
realizacji programów i projektów dotyczących rozbudowy infrastruktury
telekomunikacyjnej, rozwoju e-usług oraz promocji wykorzystania usług ICT
wśród mieszkańców i przedsiębiorców regionu.
164
Cel operacyjny 3.5. Zapewnienie zintegrowanego systemu finansowania innowacji w regionie
Działanie 3.5.1. Stworzenie systemu finansowania innowacji
Uzasadnienie i cel realizacji działania
Aby umożliwić realizację poszczególnych działań i projektów w ramach RSI LORIS
2030 niezbędne jest zapewnienie odpowiedniego zintegrowanego systemu
finansowania innowacji, który będzie obejmował różnorodne źródła finansowania
w zależności od rodzaju podejmowanych działań. W województwie łódzkim
występuje wiele rozproszonych instytucji wspierających przedsiębiorców w zakresie
pozyskiwania zewnętrznych środków finansowych na prowadzenie działalności
inwestycyjnej oraz bieżącej tj. fundusze gwarancyjne, fundusze poręczeniowe,
fundusze pożyczkowe oraz aniołowie biznesu. Jednak wykorzystanie tych
instrumentów przez przedsiębiorstwa jest znikome ze względu na bardzo
ograniczony dostęp do informacji oraz wiedzy w zakresie specyfiki poszczególnych
instrumentów i instytucji proponujących tego rodzaju wsparcie. Brak jest również
odpowiednich narzędzi wsparcia przedsięwzięć o wysokim poziomie ryzyka, czyli
przedsięwzięć wysoce innowacyjnych. Celem działania jest zbudowanie
zintegrowanego systemu finansowania oraz jego promocja, aby umożliwić realizację
projektów innowacyjnych na różnych etapach ich rozwoju z wykorzystaniem
zewnętrznych instrumentów finansowych.
Opis działania
Działania przewidziane do realizacji w ramach RSI LORIS 2030 mogą być
finansowane z wielu różnych źródeł, tj.: fundusze unijne, fundusze gwarancyjne,
fundusze poręczeniowe, fundusze pożyczkowe oraz aniołowie biznesu. Istnieje,
zatem potrzeba przygotowania założeń do kompleksowego systemu wsparcia
finansowego dla potrzeb realizacji RSI w województwie łódzkim, który umożliwi
identyfikację i dostosowanie źródeł do rodzaju realizowanych projektów w zależności
od etapu ich rozwoju. Na tej podstawie możliwe będzie również przygotowanie
założeń do finansowania właściwych instrumentów ze środków RPO WŁ na lata
2014 – 2020 oraz programów krajowych63
. Kluczową kwestią w zakresie budowania
instrumentów wsparcia w ramach RPO WŁ będzie analiza luk w finansowaniu
innowacji w regionie dotycząca zarówno poszczególnych etapów wdrażania
innowacji oraz warunków korzystania z poszczególnych instrumentów oraz
ograniczeń z nimi związanych. W ramach działania powinny zostać przygotowane
założenia dotyczące:
- Wspierania budowy narzędzi tj. fundusze pożyczkowe, poręczeniowe,
gwarancyjne w regionie;
- Stworzenia funduszu dla innowacji wysokiego ryzyka;
- Zbudowania systemu finansowania na wybranych etapach wdrożenia innowacji
i zapewnienia ciągłości finansowania projektów;
- Mobilizacji sektora bankowego i pozabankowego do stworzenia specjalistycznych
instrumentów wsparcia MSP;
63
Przy uwzględnieniu linii demarkacyjnej pomiędzy programami krajowymi i regionalnymi finansowanymi ze środków Unii
Europejskiej.
165
- Wykorzystania instrumentów partnerstwa publiczno-prywatnego na rzecz
realizacji innowacyjnych projektów.
Zadania do realizacji w ramach działania to m.in.:
- Przeprowadzenie szczegółowej analizy jakościowej oraz ilościowej dostępnych
źródeł finansowania oraz opracowanie macierzy zaspokojenia potrzeb wraz ze
wskazaniem luk finansowania w regionie;
- Opracowanie programu rozbudowy instrumentów finansowego wsparcia dla
rozwoju innowacyjności w oparciu o założenia RSI LORIS 2030;
- Konsultacje przygotowanych założeń i instrumentów wsparcia z potencjalnymi
beneficjentami;
- Dostosowanie założeń oraz priorytetów RPO WŁ na lata 2014 – 2020 do
stworzenia systemu finansowania innowacji w ramach RSI LORIS 203064
;
- Prowadzenie monitoringu systemu wsparcia finansowego RSI LORIS 2030 i jego
efektywności w kierunku zaspokojenia potrzeb w zakresie rozwoju innowacyjności
w województwie łódzkim oraz realizacja powtarzalnych badań jakościowych
i ilościowych podaży oraz popytu na wspierające instrumenty finansowe.
Planowane produkty i rezultaty
- Zapewnienie efektywnego systemu finansowania innowacji w ramach RSI LORIS
2030.
Na kolejnych stronach został zaprezentowany Załącznik zawierający podsumowanie oraz
harmonogram działań wskazanych do realizacji w ramach Priorytetu 3. Zarządzanie innowacjami
w regionie.
64
Przy uwzględnieniu linii demarkacyjnej pomiędzy programami krajowymi i regionalnymi finansowanymi ze środków Unii
Europejskiej.
166
Rysunek 32. Podsumowanie działań wskazanych do realizacji w ramach Priorytetu 3. Zarządzanie innowacjami w regionie
Źródło: opracowanie własne
Budowa polityk i systemów wpierających rozwój
innowacyjności województwa łódzkiegoBUDOWA I ZARZĄDZANIE
REGIONALNYM SYSTEMIE INNOWACJI
Budowa systemu zarządzania, wdrażania, monitorowania
i aktualizacji RSI LORIS 2030 w województwie łódzkim
Polityka klastrowa dla województwa łódzkiego
Przygotowanie kadr regionu do wspierania innowacji
Kompleksowa polityka inwestycyjna
Wsparcie Regionalnego Systemu Innowacji
w województwie łódzkim poprzez kształtowanie polityk
oraz budowę systemów w wybranych obszarach
Rodzaje wsparcia przewidzianego dla podmiotów działających w Regionalnym Systemie Innowacji:
Poprawa wiedzy i świadomości proinnowacyjnej administracji samorządowej, poprzez szkolenia, kształcenie, dobre praktyki
Wsparcie projektów mających na celu kształtowanie kultury innowacyjnej w regionie oraz szersze włączenie społeczeństwa
w proces tworzenia innowacji
Wsparcie mechanizmów zarządzania, wdrażania, monitorowania i ewaluacji RSI LORIS 2030 (w tym badania, analizy, itp.)
Podnoszenie kwalifikacji kapitału ludzkiego w systemie wdrażania innowacji poprzez szkolenia, kształcenie
Rozwój platformy wymiany / transferu wiedzy / innowacji
Stworzenie systemu zamawiania i gromadzenia informacji o wynikach prac badawczych
Wsparcie tworzenia platformy współpracy instytucji zajmujących się wsparciem innowacji
Wsparcie podmiotów działających na rzecz początkujących przedsiębiorców tj. m.in: inkubatory przedsiębiorczości
Stworzenie systemu brokerów technologii wspierających nawiązywanie kooperacji gospodarczej i rozwój przedsiębiorstw
Wsparcie rozbudowy usług społeczeństwa informacyjnego, w tym innowacyjnych usług publicznych
PRIORYTET 3. Zarządzanie innowacjami w regionie
Powołanie sieci instytucji wspierających rozwój innowacji :
22 IOB w powiatach, sieci Centrów Transferu technologii,
sieci koordynatorów dla specjalizacji regionu
System pobudzania przedsiębiorczości
System finansowania innowacji
Rozbudowa usług społeczeństwa informacyjnego
Przygotowanie narzędzi wspierających rozwój innowacji
167
Tabela 32. Harmonogram realizacji działań w ramach Priorytetu 3. Zarządzanie innowacjami w regionie
Źródło: opracowanie własne
Rok
Cele operacyjne i działania Kwartał I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV
3.1.1. Poprawa wiedzy i świadomości proinnowacyjnej administracji
samorządowej
3.1.2. Kształtowanie kultury innowacyjnej oraz szersze włączenie
społeczeństwa w proces tworzenia innowacji
3.2.1. Zapewnienie sprawnych mechanizmów zarządzania,
wdrażania, monitorowania i ewaluacji RSI LORIS 2030
3.2.2. Podnoszenie kwalifikacji kapitału ludzkiego w systemie
wdrażania innowacji
3.3.1. Budowa systemu wsparcia komunikacji oraz doradztwa
3.3.2. Platforma wymiany / transferu wiedzy / innowacji
3.3.3. Stworzenie systemu zamawiania i gromadzenia informacji o
wynikach prac badawczych
3.3.4. Platforma współpracy instytucji zajmujących się wsparciem
innowacji
3.4.1. Wspieranie systemu pobudzania przedsiębiorczości
3.4.2. Stworzenie systemu brokerów technologii
3.4.3. Budowa systemu dla prowadzenia regionalnej polityki
klastrowej
3.4.4. Wspieranie napływu innowacyjnych inwestycji
3.4.5. Rozbudowa usług społeczeństwa informacyjnego
3.5.1. Stworzenie systemu finansowania innowacji
okres budow y systemu/platformy okres realizacji działania (w tym funkcjonow ania systemu/platformy)
Pri
ory
tet
III. Z
arz
ąd
zan
ie in
no
wacja
mi w
reg
ion
ie
3.1. Budowa świadomości w środowisku wspierającym wdrażanie innowacji
3.2. Budowa systemu zarządzania innowacjami
3.3. Stworzenie systemu komunikacji oraz doradztwa
3.4. Budowa ram systemu pobudzania współpracy i przedsiębiorczości
3.5. Budowa systemu finansowania innowacji
2025 2026 2027 2028 2029 20302019 2020 2021 2022 2023 20242013 2014 2015 2016 2017 2018
168
7. Regionalny System Innowacji
7.1. Regionalny System Innowacji w województwie łódzkim
Tworzenie Regionalnego Systemu Innowacji musi być skorelowane z celami polityki innowacyjnej
kraju, które z kolei wpisują się w szerszy kontekst ram i kierunków wyznaczanych na poziomie
wszystkich państw członkowskich przez Komisję Europejską.
Na poziomie kraju za działania na rzecz podnoszenia innowacyjności odpowiada wiele instytucji. Są to
zarówno poszczególne ministerstwa, takie jak m.in.: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego,
Ministerstwo Gospodarki, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, czy Ministerstwo Edukacji
Narodowej, ale również Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości i inne. Są one odpowiedzialne za
tworzenie odpowiednich instrumentów finansowych, ram prawnych, które z kolei mają bezpośrednie
przełożenie na tworzenie klimatu dla rozwoju innowacyjności w poszczególnych regionach kraju.
Zapewnienie spójności na poziomie województwa łódzkiego z kierunkami polityki innowacyjnej na
poziomie krajowym i europejskim, stanowi wyzwanie dla instytucji odpowiedzialnych za kreowanie
systemu innowacji w regionie.
Za zapewnienia komplementarności działań pomiędzy poziomami odpowiadać powinny instytucje
strategiczne dla regionu, tj. Samorząd Województwa Łódzkiego, wybrane jednostki Urzędu
Marszałkowskiego Województwa Łódzkiego oraz specjalnie powołane na potrzeby wdrażania RSI
LORIS 2030 ciało doradcze – Rada ds. Innowacji.
Ze względu na skalę realizowanych działań przewidzianych w ramach wdrożenia RSI LORIS 2030
kluczowym wyzwaniem będzie zachowanie spójności podejmowanych przedsięwzięć. W tym celu
niezbędne jest zaangażowanie wszystkich środowisk tworzących Regionalny System Innowacji w
województwie łódzkim. W ich skład oprócz organów Samorządu Województwa Łódzkiego wchodzą
również jednostki samorządu terytorialnego niższego szczebla, ośrodki akademickie i naukowe oraz
instytucje otoczenia biznesu. Ich zadaniem jest wspieranie ostatecznych beneficjentów systemu -
przedsiębiorców, w tym w szczególności małych i średnich firm innowacyjnych. Realizując swoje cele
innowatorzy będą jednocześnie przyczyniać się do wypełnienia celów założonych w RSI LORIS 2030,
a tym samym do podnoszenia poziomu innowacyjności regionu.
Poszczególne poziomy systemu innowacji, jak również wybrane grupy podmiotów zaangażowane we
wdrażanie RSI LORIS 2030 przedstawione zostały na poniższym rysunku.
169
Rysunek 33. Poziomy i instytucje zaangażowane w proces kształtowania Regionalnego Systemu Innowacji
Źródło: opracowanie własne
Aby proces wdrożenia Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa Łódzkiego – „LORIS 2030”
się powiódł, niezbędne będzie znalezienie wspólnej płaszczyzny porozumienia przez wielu, na co
dzień, niekooperujących ze sobą uczestników systemu i nawiązanie współpracy między nimi dla
realizacji wyższego celu – rozwoju innowacyjności w regionie.
Dla realizacji powyższego zadania poszczególne struktury systemu, zarówno na poziomie
strategicznym, tj. Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego, jak również na poziomie
operacyjnym muszą wypełniać przewidziane dla nich działania, które szerzej zostały opisane
w dalszej części dokumentu.
7.2. System wdrażania RSI LORIS 2030 w województwie łódzkim
Poniżej został zaprezentowany proponowany schemat systemu wdrażania Regionalnej Strategii
Innowacji dla Województwa Łódzkiego – „LORIS 2030”, obejmujący kluczowych uczestników systemu,
jak również obrazujący istniejące pomiędzy nimi powiązania i kierunek przepływu informacji.
P1.
Poziom
europejski
Komisja
Europejska
Ministerstwo
Rozwoju
Regionalnego
Ministerstwo
GospodarkiMNiSW
Ministerstwo
Edukacji
Narodowej
PARP
P3.
Regionalny
System
Innowacji
Województwa
Łódzkiego
Inne
Urząd
Marszałkowski
Instytucje Otoczenia Biznesu Sfera Badawczo-Rozwojowa Edukacja i Szkolnictwo
Parki Naukowo-
Technologiczne
Inkubatory
Uczelnie wyższe,
szkoły średnie/
tech./zawodowe
System instytucji
otoczenia
biznesu
Przedsiębiorstwa
Jednostki
naukowo-
badawcze
Insty
tucje
fin
an
so
we
Se
kto
r p
ub
lic
zn
y
Kla
str
y /
Sp
ec
jaln
e S
tre
fy E
ko
no
mic
zn
e
P2.
Poziom
krajowy
Samorząd
Województwa
Łódzkiego
Rada ds.
Innowacji
Centra transferu
technologii
170
Rysunek 34. Struktura systemu wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji w województwie łódzkim
Je
dn
ostk
i sa
mo
rzą
dó
w t
ery
torialn
ych
Syste
m insty
tucji
oto
czenia
biz
nesu
Rada ds.
Innowacji
Uczelnie
wyższe / CTT
Pla
tfo
rma
wsp
ółp
racy
bra
nży
klu
czo
we
j 3
Innowacje podstawowe Innowacje – „lokomotywy wzrostu”
Prz
edsię
bio
rstw
a d
zia
łają
ce
w b
ran
żach p
od
sta
wo
wych
Branże kluczowe
Pla
tfo
rma
wsp
ółp
racy
bra
nży
klu
czo
we
j 2
Pla
tfo
rma
wsp
ółp
racy
bra
nży
klu
czo
we
j 1
Branże podstawowe
Prz
edsię
bio
rstw
a d
zia
łają
ce
w b
ran
żach k
luczo
wych
Samorząd województwa
Urząd Marszałkowski
Parki
Naukowo-
Technolog.
Instytucje B+R
Inne
Poziom
strategiczny
Poziom
operacyjny
Źródło: opracowanie własne
171
Nadrzędnym celem przyświecającym procesowi projektowania nowego systemu wdrażania RSI
LORIS 2030 było wskazanie instytucji / organów odpowiedzialnych za realizację właściwych dla nich
zadań, a tym samym uporządkowanie struktury, która umożliwi efektywne zarządzanie innowacjami
w regionie łódzkim. Ponadto, w celu maksymalizacji korzyści wynikających z wdrażania RSI LORIS
2030 i minimalizacji kosztów powstałych w wyniku tego procesu, w trakcie projektowania systemu
wdrażania starano się wykorzystać potencjał już funkcjonujących instytucji i podmiotów bez
konieczności tworzenia nowych, kosztownych i często nieefektywnych organów. Aby zrealizować
założone cele inspirowano się najlepszymi praktykami w zakresie projektowania systemów wdrożenia,
zarówno w innych województwach, jak i pozostałych krajach UE.
Na proponowany system wdrażania RSI LORIS 2030 w województwie łódzkim składają się Samorząd
Województwa, a także właściwe jednostki Urzędu Marszałkowskiego Województwa Łódzkiego.
Ponadto, struktura uwzględnia również innych uczestników systemu na poziomie operacyjnym.
Organizacjom zewnętrznym przypisany został zakres kompetencyjny oraz określono zadania, do
jakich realizacji będą zobowiązani. Ponadto, schemat przedstawiony na poprzedniej stronie zawiera
również powiązania, jakie istnieją pomiędzy poszczególnymi uczestnikami. Dla tak zarysowanego
systemu wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji przygotowany został również plan działań na czas
funkcjonowania dokumentu wraz z harmonogramem jego realizacji.
Przedstawiony na poprzedniej stronie system obejmuje rozwiązania umożliwiające optymalizację
działań proinnowacyjnych realizowanych w województwie łódzkim, przy uwzględnieniu efektywności
wykorzystania zasobów organizacyjnych, instytucjonalnych i finansowych.
W ramach poziomu strategicznego znajdować się będzie „centrum dowodzenia” systemu, mieszczące
się w strukturach Urzędu Marszałkowskiego Województwa Łódzkiego. UMWŁ będzie przede
wszystkim odpowiedzialny za organizację prac organów o znaczeniu strategicznym dla rozwoju
innowacyjności w regionie łódzkim, w tym Rady ds. Innowacji, jak również za inicjowanie, koordynację,
finansowanie, a także monitoring i ewaluację działań realizowanych przez uczestników poziomu
operacyjnego.
Na poziomie strategicznym jednostką odpowiedzialną bezpośrednio za wdrażanie Regionalnej
Strategii Innowacji powinna być komórka organizacyjna Urzędu Marszałkowskiego Województwa
Łódzkiego (Departament ds. Przedsiębiorczości) wspierana przez Radę ds. Innowacji – organ
pełniący funkcję doradczą, opiniodawczą oraz kontrolną.
Wybrana komórka organizacyjna Urzędu Marszałkowskiego Województwa Łódzkiego (Departament
ds. Przedsiębiorczości), w zakresie wdrażania RSI LORIS 2030, powinna pełnić rolę koordynującą
w stosunku do wszystkich komórek Urzędu Marszałkowskiego Województwa Łódzkiego mogących
wpływać na efektywność wdrożenia Strategii.
Jednakże, biorąc pod uwagę długi horyzont czasowy RSI LORIS 2030, aż do 2030 roku, nie wyklucza
się, że w długookresowej perspektywie, przy nasileniu się działań związanych z rozwojem
innowacyjności w województwie łódzkim utworzona zostanie odrębna jednostka dedykowana
wyłącznie kwestiom dotyczącym wdrożenia RSI LORIS 2030. Zaletami powstania takiego podmiotu
będzie fakt, iż zasoby, którymi będzie on dysponował będą w całości poświęcone sprawom
dotyczącym działalności innowacyjnej w regionie. To z kolei może mieć pozytywny wpływ na
koordynację działań w ramach systemu wdrażania, a tym samym na dalszy rozwój potencjału
innowacyjnego województwa łódzkiego.
Poziom operacyjny wdrożenia RSI LORIS 2030 został zaprojektowany w oparciu o dwa kluczowe
obszary koordynacji działań, są to:
Obszar innowacji w ramach specjalizacji regionalnej (lokomotywy wzrostu);
Obszar innowacji podstawowych.
Powyższy podział powstał w celu wzmocnienia efektu synergii wynikającego z funkcjonowania na
terenie regionu grup podmiotów należących do lokomotyw rozwoju województwa (firmy, ośrodki B+R,
instytucje otoczenia biznesu), jak również dla lepszego zaadresowania potrzeb wszystkich
172
przedsiębiorców i stworzenia warunków umożliwiających stymulowanie innowacyjności wśród firm
z województwa łódzkiego.
W ramach każdego z obszarów przewidziane zostały mechanizmy wspierające wdrażanie strategii,
transfer technologii oraz dyfuzję innowacji. W przypadku obszaru innowacji w ramach specjalizacji
regionalnej (lokomotywy wzrostu) mamy do czynienia z przedsiębiorstwami należącymi do kluczowych
branż regionu łódzkiego zidentyfikowanych w trakcie prac projektowych.
W ramach tego obszaru na poziomie operacyjnym funkcjonować będą dedykowane dla tego celu
Platformy współpracy branży kluczowej w oparciu o koordynatorów branżowych, tutaj również większe
znaczenie będą odgrywać ośrodki akademickie, instytuty naukowo-badawcze, centra transferu
technologii, czy też parki naukowo-technologiczne.
W przypadku obszaru innowacji podstawowych mówimy o podmiotach, należących do branż
funkcjonujących na terenie województwa łódzkiego z wyłączeniem specjalizacji regionalnych.
W ramach tego obszaru na poziomie operacyjnym zakłada się utworzenie tzw. Systemu 22 instytucji
otoczenia biznesu na poziomie lokalnym.
Poza modelową strukturą przedstawioną na rysunku 19 nie wyklucza się również utworzenia grup
zadaniowych na potrzeby realizacji konkretnych projektów. W skład takiej grupy wchodziliby
przedstawiciele stron zaangażowanych w realizację danego przedsięwzięcia.
Ostatecznymi beneficjentami zaprojektowanego systemu wdrożenia będą przedsiębiorstwa
innowacyjne należące zarówno do branż – specjalizacji regionalnych, jak również do pozostałych
przyczyniające się do realizacji celów zapisanych w Strategii, jak również stanowiące podstawę
rozwoju gospodarczego regionu.
Poniżej opisane zostały role i zadania poszczególnych uczestników systemu:
Samorząd Województwa Łódzkiego – podmiot nadrzędny wobec pozostałych uczestników systemu,
będąca najwyższym organem decyzyjnym.
Do kluczowych zadań Samorządu Województwa Łódzkiego należeć będzie, m.in.:
Zatwierdzanie Ramowych Planów Działań;
Kontrola zarządcza na poziomie strategicznym;
Możliwość powołania w przyszłości osobnego organu odpowiedzialnego wyłącznie za
realizację zapisów RSI LORIS 2030.
Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego (Departament ds. Przedsiębiorczości) – zakłada
się, iż w chwili zainicjowania procesu wdrażania RSI organem sprawującym w sposób pośredni
i bezpośredni kontrolę nad realizacją zadań Strategii będzie Departament ds. Przedsiębiorczości.
W zakresie wdrażania zapisów dokumentu stanowić on będzie ciało koordynujące w stosunku do
pozostałych departamentów i wydziałów mających wpływ na realizację RSI LORIS 2030, jak również
podlegać mu będzie cała struktura organizacyjna systemu wdrażania. Departament będzie pełnił
funkcję łącznika pomiędzy instytucjami należącymi do poziomu strategicznego i operacyjnego.
Do kluczowych zadań Departamentu ds. Przedsiębiorczości należeć będzie, m.in.:
Kreowanie optymalnego klimatu dla realizacji działań innowacyjnych;
Zapewnienie poparcia Samorządu i innych organów wykonawczych w regionie dla
podejmowanych inicjatyw;
Opracowanie trzyletnich Ramowych Planów Działań;
Zaplanowanie i koordynacja projektów własnych Urzędu Marszałkowskiego Województwa
Łódzkiego, tj. projektów systemowych realizowanych wyłącznie przez UM lub we współpracy
z innymi podmiotami (np. ośrodkami akademickimi, jednostkami B+R, czy tez instytucjami
otoczenia biznesu);
Monitorowanie i koordynacja przedsięwzięć proinnowacyjnych podejmowanych przez inne
instytucje zewnętrzne systemu;
173
Organizacja prac związanych monitoringiem i ewaluacją procesu wdrażania RSI65
;
Przewodniczenie spotkaniom Rady ds. Innowacji.
Rada ds. Innowacji – organ pełniący funkcję opiniotwórczą, kontrolną (monitorującą) oraz doradczą
przede wszystkim dla Departamentu ds. Przedsiębiorczości, ale również Samorządu Województwa
Łódzkiego. Przewiduje się, iż ciało powstanie z przekształcenia Komitetu Sterującego nadzorującego
proces przygotowania Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa Łódzkiego – „LORIS 2030”.
Skład Rady powinien uwzględniać przedstawicieli wszystkich środowisk zaangażowanych w budowę
Regionalnego Systemu Innowacji. Z tego względu, w sytuacji gdyby któraś ze stron nie posiadała
wystarczającej reprezentacji w Radzie zakłada się rozbudowę jej składu członkowskiego. Rada
powinna spotykać się trzy / cztery razy w roku (np. raz na kwartał), lub częściej gdy ranga
podejmowanych decyzji będzie wymagać konsultacji z organem Do kluczowych zadań Rady ds.
Innowacji należeć będzie, m.in.:
Doradztwo i opiniowanie inicjatyw podejmowanych w ramach Ramowych Planów Działań;
Roczna ocena stanu wdrażania RSI LORIS 2030, (na podstawie sprawozdań
przygotowanych przez Departament ds. Przedsiębiorczości).
Platforma współpracy branży kluczowej w oparciu o koordynatorów – aby zapewnić rozwój
specjalizacji regionalnych należy w pierwszej kolejności rozpowszechnić informację o celach oraz
kierunkach polityki innowacyjnej, która będzie prowadzona w regionie, a następnie stworzyć warunki
do integracji podmiotów działających w obszarze innowacji w regionie. Zakłada się, iż jednym
z kluczowych działań jakie zostaną podjęte w obszarze specjalizacji regionalnych będzie wdrożenie
w ramach projektowanego obecnie portalu innowacji (Łódzkiej Platformy Transferu Wiedzy) Platform
współpracy branż kluczowych zidentyfikowanych w województwie. Narzędzie będzie stanowiło istotny
element systemu wdrożenia RSI LORIS 2030 w obszarze innowacji w ramach specjalizacji
regionalnych.
Portal ma zapewnić pełną transparentność oraz umożliwić komunikację i transfer myśli
technologicznej pomiędzy przedsiębiorcami należącymi do branż kluczowych, a instytucjami B+R,
centrami transferu technologii, parkami naukowo-technologicznymi, czy też ośrodkami akademickimi
(w tym właściwymi dla danej branży wydziałami). Tak zaprojektowany system będzie wspierał proces
podejmowania wspólnych inicjatyw innowacyjnych w regionie.
Portal będzie zawierał m.in. następujące informacje:
Kompletną listę przedsiębiorstw należących do danej branży kluczowej;
Listę instytucji B+R, szkół technicznych, ośrodków akademickich (tj. właściwych dla danej
branży) wraz z danymi osób kontaktowych;
Dane instytucji otoczenia biznesu, tj. centrów transferu technologii, inkubatorów
przedsiębiorczości, czy też instytucji wsparcia finansowego, np. funduszy poręczeniowych
itp.;
Kalendarz spotkań, konferencji, inicjatyw branżowych, w regionie, w kraju i zagranicą;
Inne.
W celu budowy i aktualizacji informacji zawartych na portalu niezbędne będzie przeprowadzenie
następujących działań (rekomendowanych w formie projektów systemowych):
Powołanie i wsparcie sieci koordynatorów dla specjalizacji regionalnych;
Identyfikacja podmiotów działających w ramach każdej z branż kluczowych w regionie,
tj. przedsiębiorstw, instytucji B+R, ośrodków akademickich, szkół technicznych, itp.
Tak przygotowana platforma będzie wspierała tworzenie sieci współpracy, transfer technologii z nauki
do biznesu, jak również stanowiła dla przedsiębiorców kompletną bazę wiedzy nt. podmiotów
wspierających rozwój danej branży w regionie, umożliwiając w ten sposób bezpośredni kontakt
z właściwą jednostką.
65
System monitoringu i ewaluacji strategii został szczegółowo omówiony w raporcie cząstkowym System monitoringu
i ewaluacji Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa Łódzkiego – „LORIS 2030”.
174
Do głównych zadań Platform współpracy branży kluczowej i jej koordynatorów należeć będzie m.in.:
Gromadzenie i budowanie zasobów wiedzy w obszarach specjalizacji, w tym pozyskiwanie
wiedzy o ofercie jednostek B+R funkcjonujących w regionie w zakresie wybranych
specjalizacji;
Wsparcie w nawiązywaniu współpracy przedsiębiorstw z sektorem B+R;
Poszukiwanie potencjalnych partnerów biznesowych z zagranicy dla firm działających
w obszarach specjalizacji, organizowaniu bezpośrednich spotkań dwustronnych
przedsiębiorców, pomocy w organizacji misji gospodarczych przedsiębiorców i/lub udziału
w międzynarodowych targach;
Gromadzenie informacji na temat „najlepszych praktyk” w zakresie transferu technologii
w obszarach poszczególnych specjalizacji regionalnych;
Uzupełnianie zasobów Platform w zakresie aktualnych działań i inicjatyw realizowanych
w wybranych obszarach specjalizacji;
Kierowanie do właściwych jednostek udzielających specjalistycznego wsparcia w wybranych
obszarach specjalizacji.
Ponadto, narzędzie posiada jeszcze jedną zasadniczą zaletę - będzie ono wykorzystywało istniejące
już mechanizmy, tj. Łódzką Platformę Transferu Wiedzy. Takie podejście przeciwdziała rozproszeniu
informacji i skoncentrowaniu ich w jednym miejscu ułatwiając ich wyszukiwanie potencjalnym
interesariuszom.
Podkreślenia wymaga fakt, iż przewiduje się stworzenie analogicznej Platformy współpracy branży
kluczowej, jak również wybór koordynatora dla każdej z zidentyfikowanych branż kluczowych
w województwie łódzkim.
System instytucji otoczenia biznesu (System IOB) – jednym z najczęściej pojawiających się
zarzutów w stosunku do możliwości prowadzenia działalności innowacyjnej w regionie było
rozproszenie informacji nt. możliwości finansowania innowacji, jak również brak wystarczającej wiedzy
w tym zakresie przez urzędników administracji samorządowej. W związku z powyższym, jednym
z kluczowych elementów w ramach projektowanego systemu wdrożenia RSI LORIS 2030
w województwie łódzkim będzie stworzenie Systemu instytucji otoczenia biznesu. Będzie się on
składać z 22 podmiotów rozlokowanych na terenie województwa łódzkiego (po jednym w stolicy
każdego powiatu ziemskiego 66
). Zakłada się, iż instytucje te zostaną wybrane w drodze projektu
systemowego, w pierwszym etapie wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa
Łódzkiego – „LORIS 2030”.
W ramach projektu systemowego zakłada się również wybór podmiotu sprawującego kontrolę nad
całym System IOB (mogącego pełnić również funkcję jednej z 22 jednostek IOB), i który będzie
odpowiedzialny za przygotowanie okresowego sprawozdania z funkcjonowania Systemu dla
Departamentu ds. Przedsiębiorczości. Proponowanym wyborem w tym zakresie jest Łódzka Agencja
Rozwoju Regionalnego, która ze względu na zakres oferowanych usług, a także posiadane zasoby
może odgrywać znaczącą rolę w procesie wdrażanie regionalnej polityki innowacji w województwie
łódzkim.
66
Wyjątek stanowi gmina Łódź, będąca miastem na prawach powiatu.
175
Rysunek 35. Schemat sieci instytucji otoczenia biznesu
Źródło: opracowanie własne
Podmiotami należącymi do Systemu instytucji otoczenia biznesu będą już funkcjonujące instytucje
wspierające działalność biznesową, np. Regionalne Izby Handlowe, Agencje Rozwoju Regionalnego,
Regionalne Izby Gospodarcze, odpowiednie wydziały jednostek samorządów terytorialnych,
inkubatory przedsiębiorczości, itp. Do celów realizacji zadań przewidzianych w ramach systemu
wdrażania RSI, w ramach powiatowej jednostki należącej do Systemu IOB zostanie oddelegowanych
nie mniej niż dwóch pracowników. Dzięki temu w przypadku zwolnień lub urlopów zostanie zachowana
ciągłość świadczonych usług. Zakłada się, iż jednostka będzie pełniła rolę punktu pierwszego kontaktu
udzielając interesantom wyczerpujących informacji oraz kierowała do właściwych podmiotów
specjalistycznych tj. np. centra transferu technologii, fundusze pożyczkowe itp.
Do kluczowych zadań instytucji należących do Systemu Instytucji Otoczenia Biznesu należeć będzie,
m.in.:
Obsługa przedsiębiorców i innych grup interesariuszy należących do wszystkich branż
funkcjonujących w regionie, w tym udzielanie kompleksowej informacji na temat:
- możliwych źródeł finansowania przedsiębiorczości i działalności innowacyjnej,
- funkcjonowania poszczególnych źródeł finansowania działalności innowacyjnej,
- funkcjonujących na terenie regionu instytucji otoczenia biznesu, jednostek B+R i innych
podmiotów, mogących w pełni zaadresować problemy zgłaszane przez interesantów;
Prowadzenie szkoleń oraz doradztwa dla przedsiębiorstw w ramach poszczególnych
powiatów w zakresie możliwości przygotowania i realizacji projektów innowacyjnych;
Gromadzenie wiedzy o przedsiębiorstwach funkcjonujących w poszczególnych powiatach,
ze szczególnym uwzględnieniem obszarów funkcjonalnych, przygotowywanie informacji
IOB
IOB
IOB
IOB
IOB
IOB
IOB
IOB
IOB
IOB
IOB
IOB
IOB
IOB
IOB
IOB
IOB
IOB
IOB
IOB
IOB IOB
IOB - Instytucja Otoczenia
Biznesu
176
o ofercie współpracy możliwej między sektorem nauki i biznesu, w tym uzupełnianie
zasobów ŁPTW;
Udzielanie pomocy w nawiązywaniu współpracy z podmiotami zajmującymi się
specjalistycznym wsparciem i doradztwem, tj.: CTT, parki naukowo-technologiczne,
inkubatory przedsiębiorczości, itp.;
Aktywizacja przedsiębiorstw funkcjonujących w ramach powiatu, w zakresie tworzenia sieci
współpracy wskazywanie korzyści płynących z innowacji, możliwych źródłach i sposobach
finansowania projektów innowacyjnych;
Tworzenie platform wymiany doświadczeń na poziomie obszarów funkcjonalnych.
W związku z zakresem informacji, które będą musiały posiadać osoby odpowiedzialne za prowadzenie
jednostki powiatowej Systemu IOB niezbędna będzie organizacja cyklicznych szkoleń umożliwiająca
przekazanie wiedzy nt. zmian zachodzących w regulacjach prawnych oraz w systemie finansowania
innowacji przez Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego lub wybrane podmioty działające
w Regionalnym Systemie Innowacji.
Zaprojektowany w ten sposób System instytucji otoczenia biznesu będzie w znaczącym stopniu
oddziaływał na efektywność procesu wdrażania RSI w regionie poprzez umożliwienie przedsiębiorcom
z danego powiatu uzyskanie kompleksowego wsparcia informacyjnego w jednym miejscu. Utworzenie
Systemu IOB, a tym samym świadomość przedsiębiorców na temat istnienia organów chętnych
w każdej chwili udzielić im wyjaśnień lub wskazać instytucje kompetentne w danym zakresie i brak
konieczności wyszukiwania rozproszonych informacji będzie stymulowało przedsiębiorstwa na terenie
województwa łódzkiego do podejmowaniu działalności innowacyjnej.
Instytucje zewnętrzne uczestniczące w procesie wdrażania RSI LORIS 2030 – do instytucji
uczestniczących w procesie wdrażania Strategii na poziomie operacyjnym, które będą odpowiedzialne
za realizację samodzielnie lub we współpracy z innymi podmiotami działań innowacyjnych należą:
instytucje B+R, ośrodki akademicki, szkoły techniczne i zawodowe, instytucje otoczenia biznesu
(centra transferu technologii, inkubatory przedsiębiorczości, instytucje wspierające funkcjonowanie
klastrów (np. brokerzy klastrów), itp.), jednostki samorządu terytorialnego.
Należy podkreślić, że aby zaprojektowany System wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji na
terenie województwa łódzkiego działał zgodnie z założonym planem i przyczyniał się do podniesienia
poziomu innowacyjności regionu niezbędna jest jego właściwa promocja. Szczególnie stworzone na
jego potrzeby narzędzia takie jak Platforma Współpracy Branż Kluczowych, czy też System Instytucji
Otoczenia Biznesu wymagają wzmożonych działań marketingowych pozwalających na zapoznanie
potencjalnych beneficjentów z istnieniem takich instrumentów, jak również korzyściami jakie ze sobą
niosą.
Zgodnie z założeniami przedstawionymi w rozdziale dotyczącym modelu finansowania, finansowanie
systemu zarządzania innowacjami w województwie łódzkim będzie pochodzić przede wszystkim ze
środków publicznych. W tym celu wykorzystane zostaną liczne źródła finansowania, m.in. Regionalny
Program Operacyjny Województwa Łódzkiego, programy krajowe współfinansowane ze środków
z budżetu państwa i z funduszy europejskich, czy też środki własne jednostek samorządów
terytorialnych.
Natomiast, w celu realizacji zapisów Strategii zostaną wykorzystane zarówno środki publiczne, jak
również inne źródła finansowanie, w tym pozadotacyjne. Właściwe rozłożenie akcentów w zakresie
wykorzystania odpowiednich źródeł, lub tworzenia efektywnych instrumentów finansowania, a tym
samym zaadresowanie potrzeb przedsiębiorców w tym zakresie będzie stanowiło jedno z kluczowych
wyzwań w zakresie budowy Regionalnego Systemu Innowacji. Z tego powodu tak ważne jest
wspieranie funkcjonowania i powstawania w regionie takich narzędzi jak: aniołowie biznesu, fundusze
pożyczkowe, poręczeniowe, itp.
177
Podsumowując zakłada się, iż System wdrażania RSI LORIS 2030 w województwie łódzkim ma
umożliwić:
Wykorzystanie istniejącego potencjału organizacyjnego, instytucjonalnego i finansowego;
Mobilizację wszystkich uczestników Regionalnego Systemu Innowacji do jego budowy;
Efektywną koordynację oraz monitoring działań zarówno na poziomie strategicznym,
jak i operacyjnym;
Zintegrowanie środowisk działających w tych samych branżach (tworzenie sieci współpracy,
kooperacji, np. konsorcja firm i jednostek B+R, i / lub klastry);
Osiągnięcie efektu synergii wynikającego ze współpracy różnych grup interesariuszy,
na poziomie regionalnym, krajowym, jak również międzynarodowym;
Realizację kompleksowych działań proinnowacyjnych angażujących różne grupy
uczestników Regionalnego Systemu Innowacji.
178
8. System monitoringu, ewaluacji
i aktualizacji Regionalnej
Strategii Innowacji dla
Województwa Łódzkiego
– „LORIS 2030”
8.1. Koncepcja budowy systemu monitorowania i ewaluacji dla RSI LORIS
2030 oraz modelowania przyszłych trendów
Przyjęte w Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa Łódzkiego – „LORIS 2030” kierunki
działań i cele strategiczne bezpośrednio warunkują sposób budowy systemu wdrażania RSI LORIS
2030 i ramy funkcjonowania mechanizmów kształtowania polityki innowacyjnej w regionie łódzkim.
Również system monitorowania i ewaluacji RSI LORIS 2030 musi zostać, w sensie organizacyjnym
oraz procesowym, stworzony w oparciu o dostępne zasoby materialne i niematerialne.
Rysunek 36. Zasoby niezbędne do budowy systemu monitorowania i ewaluacji RSI LORIS 2030
Źródło: opracowanie własne
Organizacja Procesy Zasoby materialne
i niematerialne
Regionalna Strategia Innowacji dla Województwa Łódzkiego – „LORIS 2030”
System monitorowania i ewaluacji RSI LORIS 2030
• Zaangażowane
instytucje
• Podział
odpowiedzialności
• Podział zadań
• Zarządzanie
• Monitoring
• Ewaluacja
• Komunikacja
• Zasoby ludzkie
• Zasoby finansowe
• Metody i narzędzia
monitoringu
• Metody i narzędzia
ewaluacji
179
Poniżej zostały wskazane niezbędne zasoby materialne i niematerialne niezbędne do stworzenia
systemu monitorowania i ewaluacji RSI LORIS 2030.
ORGANIZACJA
Zaangażowane instytucje
Poziom krajowy:
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Ministerstwo Gospodarki, Ministerstwo Nauki
i Szkolnictwa Wyższego, Ministerstwo Edukacji Narodowej oraz inne agencje rządowe
odpowiedzialne za rozwój przedsiębiorczości.
Poziom regionalny – instytucje strategiczne dla regionu:
Samorząd Województwa Łódzkiego, Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego oraz
specjalnie powołane na potrzeby wdrażania RSI LORIS 2030 ciało doradcze – Rada ds.
Innowacji. Ośrodki akademickie i naukowe, jak również samorządy niższych szczebli
(powiatowe, miejskie).
Poziom regionalny – instytucje odpowiedzialne za wdrażanie w regionie
Powołane w celu wdrożenia RSI LORIS 2030 22 instytucje otoczenia biznesu, sieć
koordynatorów dla specjalizacji regionalnych, sieć Centrów Transferu Technologii.
Podział odpowiedzialności
Poziom krajowy
Przygotowanie instrumentów finansowych / programów operacyjnych mających za zadanie
kreować i wspomagać rozwój innowacyjności.
Poziom regionalny – instytucje strategiczne dla regionu
Przygotowanie instrumentów finansowych / programu operacyjnego mającego za zadanie
kreować i wspomagać rozwój innowacyjności na poziomie województwa łódzkiego.
Koordynacja i organizacja prac w zakresie wdrażania RSI LORIS 2030, poprzez
nadzorowanie pracy poszczególnych instytucji w Regionalnym Systemie Innowacji oraz
realizację Ramowych Planów Działania.
Poziom regionalny – instytucje odpowiedzialne za wdrażanie w regionie
Wdrożenie poszczególnych działań zaplanowanych do realizacji w ramach RSI LORIS
2030.
Podział zadań
Poziom krajowy
Przygotowanie dokumentów metodologicznych określających zasady prowadzenia procesu
monitoringu i ewaluacji instrumentów finansowych / programów operacyjnych na szczeblu
krajowym.
Poziom regionalny – instytucje strategiczne dla regionu
Powołanie komórki, której zadaniem będzie prowadzenie procesu monitoringu i ewaluacji
działań realizowanych przez uczestników poziomu operacyjnego wdrażania RSI LORIS
2030 usytuowanej w „centrum dowodzenia” systemu, mieszczące się w strukturach Urzędu
Marszałkowskiego Województwa Łódzkiego.
Przygotowanie dokumentów metodologicznych określających zasady prowadzenia procesu
monitoringu i ewaluacji RSI LORIS 2030.
180
Koordynacja prac w zakresie monitorowania i ewaluacji dla podmiotów odpowiedzialnych za
wdrażania RSI LORIS 2030.
Przygotowywanie Rocznych Planów Działania wraz z kwantyfikacją wartości docelowych
wskaźników postępu rzeczowego wdrażanych w ramach RSI LORIS 2030.
Opracowywanie syntetycznych raportów w oparciu o zgromadzone w systemie dane oraz
przygotowywanie analiz.
Opracowywanie raportów ewaluacyjnych podsumowujących wykonanie działań.
Poziom regionalny – instytucje odpowiedzialne za wdrażanie w regionie
Prowadzenie procesu monitorowania (z poziomu projektów), w zakresie kompetencji
powierzonych organizacji.
Przygotowywanie Rocznych Planów Działania wraz z kwantyfikacją wartości docelowych
wskaźników postępu rzeczowego w ramach powierzonych kompetencji organizacji
w ramach RSI LORIS 2030.
PROCESY
Monitoring
Monitoring postępu rzeczowego
Monitoring postępu rzeczowego dostarcza danych, obrazujących postęp we wdrażaniu
strategii / programu / projektu oraz umożliwia ocenę jego wykonania w odniesieniu do
ustalonych celów w postaci kwantyfikowanych wartości docelowych.
Monitorowanie postępu rzeczowego powinien odbywać się w oparciu o: dwie kategorie
wskaźników:
- wskaźniki produktu, które odnoszą się do rzeczowych efektów działalności. Są to
efekty osiągane bezpośrednio na skutek wydatkowania środków, liczone
w jednostkach materialnych,
- wskaźniki rezultatu, odpowiadające bezpośrednim i natychmiastowym efektom
wynikającym z wdrożenia Strategii / programu / projektu. Mogą przybierać formę
wskaźników materialnych lub finansowych.
Monitoring postępu finansowego
Monitoring finansowy dostarcza danych, dotyczących finansowych aspektów realizacji
Strategii / programów operacyjnych / projektów i stanowi podstawę do oceny sprawności
wydatkowania przeznaczonych na ich realizację środków.
Ewaluacja
Funkcje ewaluacji: budowanie partnerstwa i współwłasności, poprawa wdrażania
i poprawa jakości, racjonalizowanie planowania, funkcja poznawcza, rozliczanie
i wzmocnienie odpowiedzialności.
Zarządzanie
Proces monitoringu polega systematycznym zbieraniu, raportowaniu i interpretowaniu
danych opisujących postęp i efekty wdrażania strategii. W związku z tym daje bardzo
szerokie spektrum wiedzy i niezbędnych informacji dla prowadzenia skutecznego
zarządzania spełniając m.in. rolę systemu wczesnego ostrzegania o ewentualnych
181
nieprawidłowościach, konieczności wprowadzania zmian czy wręcz polityki w danym
obszarze, prawidłowości wydatkowania środków, realizacji zamierzonych celów itp., zatem
skutecznie wspomaga proces zarządzania działaniami realizującymi RSI LORIS 2030.
Komunikacja
W wyniku prowadzenia prac monitoringowych instytucje odpowiedzialne za wdrażanie RSI
LORIS 2030 będą posiadały zasoby wiedzy w zakresie prawidłowości realizacji wdrażania
dokumentu. W związku z powyższym powinny one w sposób planowy i systematyczny
udostępniać te informacje, poprzez zapewnienie obsługi informacyjno–promocyjnej na
szczeblu wojewódzkim, ogólnopolskim i europejskim.
Plany działalności informacyjno-promocyjnej powinny być przygotowywane
z wyprzedzeniem, a następnie systematycznie realizowane.
ZASOBY MATERIALNE I NIEMATERIALNE
Zasoby ludzkie
Zespół pracowników jednostki organizacyjnej odpowiedzialnej za prowadzenie procesu
monitorowania i ewaluacji działającej w ramach struktur Urzędu Marszałkowskiego
Województwa Łódzkiego.
Osoby zajmujące się monitorowaniem, pracujące w instytucjach powołanych w celu
wdrożenia RSI LORIS 2030, tj.: w 22 instytucjach otoczenia biznesu, sieci koordynatorów
dla specjalizacji regionalnych, sieci Centrów Transferu Technologii.
Zasoby finansowe
Środki Unii Europejskiej, środki z budżetu państwa, środki JST, środki prywatne
Metody i narzędzia monitoringu
System sprawozdawczości
Sprawozdawczość jest głównym narzędziem procesu monitorowania, realizowanym na
wszystkich poziomach instytucjonalnych wdrażania RSI LORIS 2030 w oparciu
o dokumenty metodologiczne określające zasady prowadzenia procesu oraz tryb
sprawozdawania, czas i standardowe formularze (w formie elektronicznej).
Sprawozdawczość na poziomie projektu to zbieranie informacji na temat: przebiegu
realizacji poszczególnych etapów projektu w postaci danych liczbowych i finansowych,
osiągniętych wskaźników, problemów związanych z realizacją projektu, zadań planowanych
w kolejnym okresie sprawozdawczym.
Metody i narzędzia ewaluacji
Metody: badania ilościowe i jakościowe, w tym techniki badań ilościowych: PAPI,
CAPI, CASI, CATI, CAWI oraz techniki badań jakościowych: Zogniskowane Wywiady
Grupowe (FGI), Indywidualne Wywiady Pogłębione (IDI).
182
8.2. Przedmiot monitoringu RSI LORIS 2030
Przedmiotem monitoringu jest całokształt toczących się prac / realizowanych projektów na terenie
województwa łódzkiego w zakresie pobudzania przedsiębiorczości, innowacyjności oraz prac
w zakresie badań i rozwoju.
Wielość źródeł finansowania tego typu działalności powoduje, że konieczne będzie nałożenie
obowiązków sprawozdawczych na instytucje wskazane w dokumencie (minimum 22 instytucje
otoczenia biznesu i wyznaczeni koordynatorzy zarówno dla specjalizacji regionalnej, jak i ogólnej
działalności), rekomendowanie byłoby, aby uczestnikami systemu byli także korzystający ze wsparcia
przedsiębiorcy i placówki naukowe.
Najlepszym rozwiązaniem byłoby wydzielenie na Łódzkiej Platformie Transferu Wiedzy modułu
umożliwiającego rejestrację projektów realizujących cele RSI LORIS 2030. Proponowany zakres
formatki projektowej to:
POZIOM PROJEKTÓW – dane w następującym zakresie:
Nazwa projektu;
Lokalizacja projektu;
Źródło finansowania projektu (nazwa programu operacyjnego / programu wieloletniego);
Wartość projektu w podziale na źródła finansowe (np. środki UE, budżet państwa, budżet
JST, wkład prywatny przedsiębiorców);
Partnerzy realizujący projekt;
Plan wykonania projektu / harmonogram.
POZIOM PROGRAMÓW (funkcjonalność narzędzia informatycznego z poziomu programów).
Wartościowa byłaby możliwość:
Kreowania raportów zbiorczych pokazujących w ramach jakich programów realizowana jest
RSI LORIS 2030;
Kreowanie raportów na temat terminowości prowadzonych inwestycji;
Kreowania raportów postępu rzeczowego, czyli wskaźników operacyjnych itp.
Zakres monitoringu:
Pozyskiwanie danych pierwotnych powinno dokonywać się na poziomie projektów. Następnie dane
powinny podlegać agregacji, analizie oraz prezentacji w postaci raportów i sprawozdań, jak również
w uzasadnionych przypadkach dodatkowej ocenie w procesie ewaluacji.
Sposób prowadzenia prac monitoringowych i ewaluacyjnych:
Prace monitoringowe powinny przebiegać zgodnie z zaplanowaną ścieżką postępowania. Wskazane
byłoby przygotowanie przez Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego dokumentów
o charakterze metodologicznym stanowiących pomoc dla zaangażowanych instytucji w prowadzeniu
procesu monitoringu.
8.3. Lista wskaźników proponowanych w ramach RSI LORIS 2030
Miara celu głównego
Syntetyczną miarą rozwoju innowacyjności województwa łódzkiego jest pozycja zajmowana
w rekomendowanym przez Komisję Europejską rankingu Regional Innovation Scoreboars (RIS).
Jak wynika z raportu opublikowanego w 2012 r. województwo łódzkie jest sklasyfikowane w rankingu
jako „Słaby innowator - poziom średni”. Zatem dużym wyzwaniem na 2030 r. byłoby zajęcie miejsca
o dwa szczeble wyżej, czyli pozycji: „Umiarkowany innowator – poziom średni”.
183
Tabela 33. Miara celu głównego RSI LORIS 2030
Źródło: opracowanie własne na podstawie Regional Innovation Scoreboard 2012
Wskaźniki kontekstowe
Wskaźniki kontekstowe pokazujące poziom rozwoju regiony w zakresie innowacyjności, działalności
badawczo-rozwojowej, nauczycieli akademickich.
Tabela 34. Wskaźniki kontekstowe do monitorowania RSI LORIS 2030
Nr
wskaź-nika
Nazwa wskaźnika Wartość bazowa (2010)
Wartość bazowa (2011)
Źródło danych
DZ
IAŁ
ALN
OŚ
Ć B
AD
AW
CZ
O-R
OZ
WO
JO
WA
1 Jednostki z działalnością
badawczo-rozwojową ogółem 111 szt.
Brak
danych GUS, BDL
1.1 w tym w sektorze przedsiębiorstw 82 szt. Brak
danych GUS, BDL
2 Nakłady na B+R ogółem, w tym: 553,2 mln
PLN
578,5
mln PLN GUS, BDL
2.1 w sektorze przedsiębiorstw 92,4
mln PLN
102,3
mln PLN GUS, BDL
2.2 w sektorze rządowym 163,8
Mln PLN
0,0
mln PLN GUS, BDL
2.3 w sektorze szkolnictwa wyższego 296,0
mln PLN
324,6
mln PLN GUS, BDL
2.4 nakłady na B+R w przeliczeniu na
mieszkańca
217,9
PLN
228,0
PLN GUS, BDL
2.5 nakłady na B+R na 1 zatrudnionego
w B+R
72,8
tys. PLN
73,6
tys. PLN GUS, BDL
2.6 relacja do PKB (ceny bieżące) 0,64 % 0,00 % GUS, BDL
2.7
udział podmiotów gospodarczych
ponoszących nakłady na
działalność B+R w ogólnej liczbie
podmiotów
19,7 % 17,3% GUS, BDL
3 Nakłady na działalność B+R wg.
dziedzin nauki ogółem, w tym:
553155,6
tys. PLN
578457,4
tys. PLN GUS, BDL
3.1 nakłady w dziedzinie nauk
przyrodniczych
144178,7
tys. PLN
128327,2
tys. PLN GUS, BDL
3.2 nakłady w dziedzinie nauk
inżynieryjnych i technicznych
175540,1
tys. PLN
185795,0
tys. PLN GUS, BDL
3.3 nakłady w dziedzinie nauk
medycznych i nauk o zdrowiu
79481,5
tys. PLN
0,0
tys. PLN GUS, BDL
4 Nakłady w sektorze
przedsiębiorstw na działalność
92,4
mln PLN
102,3
mln PLN GUS, BDL
Woje-wództwo-
łódzkieLider innowacyjności
Doganiający innowator
Umiarkowany innowator
Słaby innowator
Skala wysoki średni niski wysoki średni niski wysoki średni niski wysoki średni niski
2012
2030
184
Nr
wskaź-nika
Nazwa wskaźnika Wartość bazowa (2010)
Wartość bazowa (2011)
Źródło danych
B+R wg. kierunków działania
ogółem, w tym:
4.1
nakłady w sektorze przedsiębiorstw
na działalność B+R w uprawach
rolnych, chowie i hodowli zwierząt,
łowiectwie i działalności usługowej
0,0
tys. PLN
0,0
tys. PLN GUS, BDL
4.2
nakłady w sektorze przedsiębiorstw
na działalność B+R w produkcji
artykułów spożywczych
0,0
tys. PLN
572,8
tys. PLN GUS, BDL
4.3
nakłady w sektorze przedsiębiorstw
na działalność B+R w produkcji
wyrobów tekstylnych
1264,8
tys. PLN
622,2
tys. PLN GUS, BDL
4.4
nakłady w sektorze przedsiębiorstw
na działalność B+R w produkcji
odzieży
0,0
tys. PLN
0,0
tys. PLN GUS, BDL
4.5
nakłady w sektorze przedsiębiorstw
na działalność B+R w produkcji
podstawowych substancji
farmaceutycznych oraz leków i
pozostałych wyrobów
farmaceutycznych
33110,8
tys. PLN
9874,1
tys. PLN GUS, BDL
4.6
nakłady w sektorze przedsiębiorstw
na działalność B+R w produkcji
wyrobów z gumy i tworzyw
sztucznych
741,4
tys. PLN
1144,2
tys. PLN GUS, BDL
4.7
nakłady w sektorze przedsiębiorstw
na działalność B+R w produkcji
wyrobów z pozostałych mineralnych
surowców niemetalicznych
0,0
tys. PLN
0,0
tys. PLN GUS, BDL
5 Zatrudnieni w B+R ogółem
(wg. EPC), w tym: 4490,8 4711,6 GUS, BDL
5.1 w sektorze przedsiębiorstw 631,8 765,3 GUS, BDL
5.2 w sektorze rządowym 920 0,0 GUS, BDL
5.3 w sektorze szkolnictwa wyższego 2924 2790,5 GUS, BDL
OH
RO
NA
WŁA
SN
OŚ
CI
PR
ZE
MY
SŁO
WE
J
13. Zgłoszone wynalazki 212 szt. 282 szt. GUS, BDL
14. Udzielone patenty 94 szt. 137 szt. GUS, BDL
15. Zgłoszone wzory użytkowe 56 szt. 56 szt. GUS, BDL
16. Udzielone prawa ochronne 23 szt. 16 szt. GUS, BDL
SZ
KO
L-
NIC
TW
O
WY
ŻS
ZE
22. Absolwenci szkół wyższych na 10
tys. ludności 131 120 GUS, BDL
23. Studenci szkół wyższych w wieku
19-24 lata 452 427 GUS, BDL
24. Uczestnicy studiów doktoranckich 2754 2960 GUS, BDL
Źródło: opracowanie własne
185
Miary celów strategicznych
Cel Priorytetu 1. Specjalizacja regionalna
Celem strategicznym w ramach niniejszego priorytetu jest zbudowanie przewag
konkurencyjnych – lokomotyw rozwoju gospodarczego charakterystycznych dla
województwa łódzkiego (branż kluczowych).
W wyniku podjętych działań między innymi powinien rosnąć udział branż kluczowych w produkcji
sprzedanej przedsiębiorstw, powinna rosnąć liczba podmiotów gospodarki narodowej w tych
branżach, powinno rosnąć zatrudnienie oraz nakłady na działalność badawczo-rozwojową.
Z pewnością wiele innych wskaźników będzie także miarą sukcesu związanego z ożywieniem
branż kluczowych, ale niestety ograniczenia w dostępności do danych powodują, iż tylko ww. mogą
być mierzone.
Wybierając poszczególne specjalizacje regionalne, województwo łódzkie powinno dążyć do
osiągania pozycji lidera w rankingu województw w wybranych dziedzinach, zatem dynamika
produkcji sprzedanej, nakłady na B+R oraz wzrost liczby podmiotów w obszarach specjalizacji
powinien być zawsze wyższy od przeciętnego parametru dla Polski (wariant minimum) i pożądane,
aby był najwyższy w kraju (wariant maksimum). Kierując się scenariuszami rozwojowymi, z których
wynika że w wariancie umiarkowanym (neutralnym) 22-28% przedsiębiorstw funkcjonujących
branży kluczowej będzie innowacyjne oraz, że trzykrotnie w stosunku do PKB wzrosną nakłady na
działalność B+R w stosunku do PKB regionu zaproponowano poniższe wartości docelowe.
Tabela 35. Wskaźniki strategiczne do monitorowania celu Priorytetu 1. Specjalizacja regionalna RSI LORIS 2030
Nr Nazwa wskaźnika Wartość bazowa (2010)
Wartość bazowa (2011)
Wartość docelowa
(2030)
Źródło danych
Zaawansowane materiały budowlane
1.1
Dynamika produkcji sprzedanej
przemysłu w dziale 22 (wg. PKD)
Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw
sztucznych (rok poprzedni = 100)
109,3 % Brak danych
Pierwsza
pozycja
w rankingu
województ
w Polski
GUS, BDL
1.2
Liczba podmiotów gospodarki narodowej
wpisanych do rejestru regon w dziale 22
(wg. PKD) Produkcja wyrobów z gumy i
tworzyw sztucznych
1159 szt. 1145 szt.
Wzrost
o min. 25%
- 1374 szt.
GUS, BDL
1.3
Nakłady w sektorze przedsiębiorstw na
działalność B+R wg kierunków
działalności w dziale 22 (wg. PKD)
Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw
sztucznych
741,4
tys. PLN
1144,2
tys. PLN
3433
tys. PLN GUS, BDL
1.4
Dynamika produkcji sprzedanej
przemysłu w dziale 23 (wg. PKD)
Produkcja wyrobów z pozostałych
mineralnych surowców niemetalicznych
(rok poprzedni = 100)
139,3% Brak danych
Pierwsza
pozycja w
rankingu
województ
w Polski
GUS, BDL
1.5
Liczba podmiotów gospodarki narodowej
wpisanych do rejestru regon w dziale 23
(wg. PKD) Produkcja wyrobów z
pozostałych mineralnych surowców
niemetalicznych
1442 szt. 1390 szt.
Wzrost
o min. 25%
- 1668 szt.
GUS, BDL
Wskaźniki dynamiki są liczone zawsze w stosunku do roku poprzedniego, zatem matematycznie nie jest poprawne
szacowanie wartości docelowej wyrażonej w %, natomiast nie jest błędem wskazanie pozycji wśród pozostałych województw.
186
Nr Nazwa wskaźnika Wartość bazowa (2010)
Wartość bazowa (2011)
Wartość docelowa
(2030)
Źródło danych
1.6
Nakłady w sektorze przedsiębiorstw na
działalność B+R wg kierunków
działalności w dziale 23 (wg. PKD)
Produkcja wyrobów z pozostałych
mineralnych surowców niemetalicznych
0 tys. PLN 0 tys. PLN 27 693
tys. PLN GUS, BDL
Energetyka
1.7
Dynamika produkcji sprzedanej
przemysłu w sekcji D (wg. PKD)
Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię
elektryczną, gaz, parę wodną, gorąca
wodę i powietrze do układów
klimatyzacyjnych (rok poprzedni = 100)
0,0 Brak danych
Pierwsza
pozycja
w rankingu
województ
w Polski
GUS, BDL
1.8
Liczba podmiotów gospodarki narodowej
wpisanych do rejestru regon w sekcji D
(wg. PKD) Wytwarzanie i zaopatrywanie
w energię elektryczną, gaz, parę wodną,
gorąca wodę i powietrze do układów
klimatyzacyjnych
249 szt. 279 szt.
Wzrost
o min. 25%
- 335 szt.
GUS, BDL
1.9
Nakłady w sektorze przedsiębiorstw na
działalność B+R wg kierunków
działalności w sekcji D (wg. PKD)
Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię
elektryczną, gaz, parę wodną, gorąca
wodę i powietrze do układów
klimatyzacyjnych
0 tys. PLN 0 tys. zł 1800
tys. PLN GUS, BDL
Innowacyjne rolnictwo i przetwórstwo rolno – spożywcze
1.10
Dynamika produkcji sprzedanej
przemysłu w dziale 01 (wg. PKD) Uprawy
rolne, chów i hodowla zwierząt, włączając
działalność usługową (rok poprzedni =
100)
Brak danych Brak danych
Pierwsza
pozycja w
rankingu
województ
w Polski
GUS, BDL
1.11
Liczba podmiotów gospodarki narodowej
wpisanych do rejestru regon w dziale 01
(wg. PKD) Uprawy rolne, chów i hodowla
zwierząt, włączając działalność usługową
4213 szt. 4312 szt.
Wzrost o
min. 25%
5175 szt.
GUS, BDL
1.12
Nakłady w sektorze przedsiębiorstw na
działalność B+R wg kierunków
działalności: w dziale 01 (wg. PKD)
Uprawy rolne, chów i hodowla zwierząt,
włączając działalność usługową
0 tys. PLN 0 tys. PLN 61 294
tys. PLN GUS, BDL
1.13
Dynamika produkcji sprzedanej
przemysłu w dziale 10 (wg. PKD)
Produkcja artykułów spożywczych (rok
poprzedni = 100)
96,9% Brak danych
Pierwsza
pozycja
w rankingu
województ
w Polski
GUS, BDL
1.14
Liczba podmiotów gospodarki narodowej
wpisanych do rejestru regon w dziale 10
(wg. PKD) Produkcja artykułów
spożywczych
2545 szt. 2518 szt.
Wzrost
o min. 25%
3022 szt.
GUS, BDL
1.15
Nakłady w sektorze przedsiębiorstw na
działalność B+R wg kierunków
działalności w dziale 10 (wg. PKD)
Produkcja artykułów spożywczych
0,0
tys. PLN
572,8
tys. PLN
1718
tys. PLN GUS, BDL
187
Nr Nazwa wskaźnika Wartość bazowa (2010)
Wartość bazowa (2011)
Wartość docelowa
(2030)
Źródło danych
Medycyna, farmacja, kosmetyki
1.16
Dynamika produkcji sprzedanej
przemysłu w dziale 21 (wg. PKD)
Produkcja podstawowych substancji
farmaceutycznych oraz leków i
pozostałych wyrobów farmaceutycznych
(rok poprzedni = 100)
107,4 % Brak danych
Pierwsza
pozycja
w rankingu
województ
w Polski
GUS, BDL
1.17
Liczba podmiotów gospodarki narodowej
wpisane do rejestru regon w dziale 21
(wg. PKD) Produkcja podstawowych
substancji farmaceutycznych oraz leków i
pozostałych wyrobów farmaceutycznych
50 szt. 50 szt.
Wzrost
o min. 25%
- 60 szt.
GUS, BDL
1.18
Nakłady w sektorze przedsiębiorstw na
działalność B+R wg kierunków
działalności w dziale 21 (wg. PKD)
Produkcja podstawowych substancji
farmaceutycznych oraz leków
i pozostałych wyrobów farmaceutycznych
33110,8
tys. PLN
9874,1
tys. PLN
29622
tys. PLN GUS, BDL
Nowoczesny przemysł włókienniczy i mody
1.19
Dynamika produkcji sprzedanej
przemysłu w dziale 13 (wg. PKD)
Produkcja wyrobów tekstylnych (rok
poprzedni = 100)
96,6 % Brak danych
Pierwsza
pozycja
w rankingu
województ
w Polski
GUS, BDL
1.20
Liczba podmiotów gospodarki narodowej
wpisane do rejestru regon w dziale 13
(wg. PKD) Produkcja wyrobów
tekstylnych
1804 szt. 1795 szt.
Wzrost
o min. 25%
- 2154 szt.
GUS, BDL
1.21
Nakłady w sektorze przedsiębiorstw na
działalność B+R wg kierunków
działalności 13 (wg. PKD) Produkcja
wyrobów tekstylnych
1264,8
tys. PLN
622,2
tys. PLN
1867
tys. PLN GUS, BDL
1.22
Dynamika produkcji sprzedanej
przemysłu w dziale 14 (wg. PKD)
Produkcja odzieży (rok poprzedni = 100) 105,2 % Brak danych
Pierwsza
pozycja
w rankingu
województ
w Polski
GUS, BDL
1.23
Liczba podmiotów gospodarki narodowej
wpisane do rejestru regon w dziale 14
(wg. PKD) Produkcja odzieży
8303 szt. 7666 szt.
Wzrost
o min. 25%
- 9200 szt.
GUS, BDL
1.24
Nakłady w sektorze przedsiębiorstw na
działalność B+R wg kierunków
działalności w dziale 14 (wg. PKD)
Produkcja odzieży
0 tys. PLN 0 tys. PLN 3792
tys. PLN GUS, BDL
Źródło: opracowanie własne
Cel realizacji Priorytetu 2. Rozwój potencjału innowacyjnego regionu
Celem strategicznym w ramach niniejszego priorytetu jest wykorzystanie wewnętrznych
potencjałów regionu dla poprawy innowacyjności gospodarki województwa łódzkiego.
W wyniku podjętych działań powinny rosnąć nakłady na działalność innowacyjną
w przedsiębiorstwach, tak, aby zwiększać ich przewagę konkurencyjną, która spowoduje poprawę
kondycji ekonomicznej przedsiębiorstw, a w efekcie powinna dać wzrost zatrudnienia.
188
Pomimo tego, że wiele innych wskaźników powinno być także miarą rozwoju innowacyjnego
regionu, to ograniczenia w dostępności do danych powodują, iż tylko poniższe mogą być mierzone.
Tabela 36. Wskaźniki strategiczne do monitorowania celu Priorytetu 2. Rozwój potencjału innowacyjnego regionu RSI LORIS 2030
Nr Nazwa wskaźnika Wartość bazowa (2010)
Wartość bazowa (2011)
Wartość docelowa
(2030)
Źródło danych
2.1 Nakłady na działalność innowacyjną w
przedsiębiorstwach ogółem, w tym:
51 267
tys. PLN
2 366 425
tys. PLN
7 099 275
tys. PLN GUS, BDL
2.1.1. Przedsiębiorstwa sektora usług 51267
tys. PLN
65 892
tys. PLN
197 676
tys. PLN GUS, BDL
2.1.2. Przedsiębiorstwa przemysłowe 0
tys. PLN
2 300 533
tys. PLN
6 901 599
tys. PLN GUS, BDL
2.2
Przedsiębiorstwa innowacyjne z
sektora usług wg rodzajów
wprowadzonych innowacji ogółem,
w tym:
10,34% 8,46% 28% GUS, BDL
2.2.1
Przedsiębiorstwa innowacyjne z sektora
usług wg, które wprowadziły nowe lub
istotnie ulepszone produkty,
6,05% 4,09% 23% GUS, BDL
2.2.2
Przedsiębiorstwa innowacyjne z sektora
usług wg, które wprowadziły nowe lub
istotnie ulepszone dla rynku produkty
2,70% 1,34% 22% GUS, BDL
2.2.3
Przedsiębiorstwa innowacyjne z sektora
usług wg, które wprowadziły nowe lub
istotnie ulepszone procesy
8,59% 7,12% 22% GUS, BDL
2.3
Przedsiębiorstwa innowacyjne
przemysłowe wg rodzajów
wprowadzonych innowacji ogółem,
w tym:
13,42% 11,08% 35% GUS, BDL
2.3.1
Przedsiębiorstwa innowacyjne
przemysłowe, które wprowadziły nowe
lub istotnie ulepszone produkty,
10,13% 7,62% 30% GUS, BDL
2.3.2
Przedsiębiorstwa innowacyjne
przemysłowe, które wprowadziły nowe
lub istotnie ulepszone dla rynku produkty
5,25% 4,60% 35% GUS, BDL
2.3.3
Przedsiębiorstwa innowacyjne
przemysłowe, które wprowadziły nowe
lub istotnie ulepszone procesy
9,75% 8,59% 35% GUS, BDL
2.4
Udział produkcji sprzedanej wyrobów
nowych/istotnie ulepsz. w
przedsiębiorstwach przemysłowych
w wartości sprzedaży wyrobów
ogółem
6,6% 6,06% 28% GUS, BDL
Źródło: opracowanie własne
Cel realizacji Priorytetu 3. Zarządzanie innowacjami w regionie
Celem strategicznym w ramach niniejszego priorytetu jest poprawa zarządzania
innowacjami w regionie. Zakładamy, że miarą sukcesów celu 1 i celu 2 będą korzystne zmiany
w sytuacji społeczno-gospodarczej wynikające z poprawy innowacyjności województwa, dlatego
też za pomocą wskaźników kontekstowych opisujemy realizację celów.
Cel 3 RSI LORIS ma zupełnie inny charakter, jest to cel nakierowany na działania operacyjne,
dlatego też miarą sukcesu tego celu będą wskaźniki operacyjne wskazane w poniższej tabeli.
189
Tabela 37. Wskaźniki strategiczne do monitorowania celu Priorytetu 3. Zarządzanie innowacjami w regionie RSI LORIS 2030
Nr Nazwa wskaźnika
Wartość
bazowa
(2011)
Wartość
docelowa
(2030)
Źródło danych
3.1
Produkt. Liczba uruchomionych
instytucji otoczenia biznesu
świadczących usługi doradcze dla
MSP w ramach sieci
0 min. 22 System monitorowania RSI
LORIS 2030
3.2
Produkt. Liczba koordynatorów
świadczących usługi dla
przedsiębiorców w ramach
specjalizacji regionalnej
0 min. 5 System monitorowania RSI
LORIS 2030
3.3
Produkt. Liczba centrów transferu
technologii świadczących usługi
w ramach sieci
0 min. 5 System monitorowania RSI
LORIS 2030
3.4
Rezultat. Liczba przedsiębiorstw,
którym udzielono wsparcia w
ramach RSI LORIS 2030
0
Wyniknie
z planów działań
po ustaleniu
alokacji RPO
System monitorowania RSI
LORIS 2030
Agregowany z celu 1,2,3
Źródło: opracowanie własne
Miary celów działań
Branża kluczowa – to taka, która została wskazana w ramach RSI LORIS 2030 jako realizująca
specjalizację regionu.
W poniższej tabeli „P” oznacza wskaźnik produktu, „R” wskaźnik rezultatu postępu rzeczowego
realizacji celów wskazanych do realizacji w ramach poszczególnych działań, natomiast „F” wskaźnik
finansowy postępu realizacji RSI LORIS 2030.
Tabela 38. Wskaźniki operacyjne do monitorowania RSI LORIS 2030
Cel operacyjny Działanie Nazwa wskaźnika
Jedno
-stka
miary
Wartość
bazowa
(2011)
Wartość
docelowa
(2030)
Priorytet 1. Specjalizacja regionalna
1.1. Budowa
świadomości
w zakresie
specjalizacji
regionalnej
1.1.1. Integracja
środowiska
w obszarze branż
kluczowych
P. Liczba inicjatyw mających na celu
poprawę świadomości podmiotów
funkcjonujących w obszarach branż
kluczowych
Szt. 0 340
R. Liczba zawiązanych sieci
współpracy w zakresie specjalizacji
regionalnej
Szt. 0 5
1.1.2. Programy
wymiany
doświadczeń na
poziomie krajowym
i międzynarodowym
P. Liczba zrealizowanych projektów
wymiany doświadczeń w obszarze
branż kluczowych
Szt. 0 85
R. Liczba zrealizowanych projektów
badawczych w ramach utrwalonych
partnerstw w obszarze branż
kluczowych
Szt. 0 170
1.1.3. Promocja
branż kluczowych
P. Liczba zorganizowanych wydarzeń
mających na celu promocję
kluczowych branż i specjalizacji
regionu.
Szt. 0 680
190
P. Liczba wydarzeń, w ramach których
promowano kluczowe branże
i specjalizację regionu
Szt. 0 1360
1.2. Budowa
potencjału
intelektualnego
w zakresie
specjalizacji
regionalnej
1.2.1. Programy
kształcenia na
potrzeby
specjalizacji
regionalnej
P. Liczba opracowanych autorskich
programów kształcenia zawodowego
w instytucjach edukacyjnych dla
potrzeb branż kluczowych
Szt. 0 170
R. Liczba osób objętych autorskimi
programami kształcenia zawodowego
w instytucjach edukacyjnych dla
potrzeb branż kluczowych
Osoby 0 25 tys.
1.2.2. Programy
wymiany kadr
między nauką
i biznesem
w obszarach
specjalizacji
P. Liczba zorganizowanych
programów wymiany kadr między
nauką i biznesem
Szt. 0 85
R. Liczba pracowników naukowych,
którzy odbyli staże i praktyki w ramach
programu wymiany kadr między
nauką i biznesem
Osoby 0 5 tys.
1.2.3. Rozwój
kształcenia
zawodowego
i technicznego na
potrzeby
specjalizacji
regionu
P. Liczba wdrożonych autorskich
programów kształcenia zawodowego
i technicznego w instytucjach
edukacyjnych dla potrzeb branż
kluczowych
Szt. 0 170
R. Liczba uczniów kształcących się
w ramach wdrożonych autorskich
programów kształcenia zawodowego
dla potrzeb branż kluczowych
Osoby 0 10 tys.
1.2.4. Wsparcie
potrzeb
szkoleniowych
i doradczych firm
na potrzeby
specjalizacji
regionu
P. Liczba przygotowanych projektów
szkoleniowo – doradczych z zakresu
specjalizacji regionu
Szt. 0 340
R. Liczba wspartych przedsiębiorstw
działających w kluczowych branżach
w zakresie świadczonych im usług
szkoleniowo-doradczych
Szt. 0 18 tys.
1.3. Poprawa
komunikacji
w obszarze
specjalizacji
regionalnej
1.3.1.
Przygotowanie
oferty współpracy
sektora nauki dla
biznesu
P. Liczba przygotowanych ofert
z jednostek naukowych dla branż
kluczowych
Szt. 0 680
R. Liczba podmiotów, które
skorzystały z ofert jednostek
naukowych dla branż kluczowych
Szt. 0 12 tys.
1.3.2. Wsparcie
działań służących
wzajemnej
komunikacji
w ramach
specjalizacji
P. Liczba zrealizowanych rocznych
planów komunikacji w ramach
specjalizacji
Szt. 0 85
R. Liczba działań zrealizowanych
w ramach rocznych planów
komunikacji w ramach specjalizacji
Szt. 0 1020
1.3.3. Dedykowane
spotkania
szkoleniowo-
brokerskie
w ramach
specjalizacji
P. Liczba zorganizowanych spotkań
szkoleniowo-brokerskich w ramach
specjalizacji
Szt. 0 340
R. Liczba wspartych przedsiębiorstw
w zakresie doradczo – prawnym
działających w kluczowych branżach
Szt. 0 23 tys.
1.4. Wsparcie
projektów
współpracy
w ramach
klastrów
i obszarów
1.4.1. Ustalenie
przejrzystych reguł
współpracy
R. Liczba uczelni, które przystąpiły do
konsorcjum / sieci Centrów Transferu
Technologii i wdrożyły modelowe
procedury w zakresie współpracy
jednostek naukowych
i przedsiębiorstw
Szt. 0 9
191
specjalizacji 1.4.2. Realizacja
projektów
badawczych oraz
rozwojowych
w zakresie
specjalizacji
regionalnej
P. Liczba zrealizowanych wspólnie
projektów badawczych oraz
rozwojowych w zakresie specjalizacji
regionalnej
Szt. 0 100
1.4.3. Wsparcie
procesu transferu
technologii z nauki
do biznesu
P. Liczba projektów mających na celu
poprawę oferty wyspecjalizowanych
usług w zakresie transferu technologii
w obszarach specjalizacji regionu
Szt. 0 3000
R. Liczba podmiotów świadczących
wyspecjalizowane usługi w zakresie
transferu technologii
Szt. 0 22
1.4.4. Współpraca,
w tym
międzyregionalna
i międzynarodowa
P. Liczba zrealizowanych projektów
wymiany doświadczeń w obszarze
branż kluczowych, w tym na poziomie
międzyregionalnym
i międzynarodowym
Szt. 0 85
1.5.
Zapewnienie
systemu
finansowania
projektów
mających na
celu
specjalizację
regionu
Działanie 1.5.1.
Wsparcie
finansowe
projektów
w zakresie
specjalizacji
regionalnej
F. Wartość środków przeznaczonych
na realizację projektów w ramach
Priorytetu 1. Specjalizacja
regionalna, w tym:
- środki UE
- środki budżetu państwa
- środki prywatne
- środki Samorządu Województwa
Łódzkiego
Tys.
PLN 0
Do
uzupeł-
nienia po
zatwier-
dzeniu
RPO
2014-
2020 oraz
prog.
krajowych
Cel operacyjny Działanie Nazwa wskaźnika
Jedno
-stka
miary
Wartość
bazowa
(2011)
Wartość
docelowa
(2030)
Priorytet 2. Rozwój potencjału innowacyjnego regionu
2.1.
Podnoszenie
świadomości
o korzyściach
z innowacji
2.1.1.Kształtowanie
postaw
proinnowacyjnych
przedsiębiorców,
zwłaszcza
z sektora MSP
P. Liczba zrealizowanych projektów
dotyczących budowania postaw
proinnowacyjnych, szczególnie wśród
MSP
Szt. 0 340
2.1.2. Promocja
innowacyjności
regionu
P. Liczba konkursów / imprez
mających na celu promocje
innowacyjności regionu
Szt. 0 170
2.2.Promocja
wiedzy o
innowacyjności
i przedsiębior-
czości
2.2.1. Programy
nauczania
promujące
innowacyjność
i przedsiębiorczość
na wszystkich
poziomach
kształcenia
P. Liczba zrealizowanych projektów
mających na celu promowanie
innowacyjności i przedsiębiorczości
wśród dzieci, młodzieży i studentów
Szt. 0 680
R. Liczba osób, które skorzystały
z projektów mających na celu
promowanie innowacyjności
i przedsiębiorczości
Szt. 0 23 tys.
2.2.2. Promocja
eko
– innowacyjności
P. Liczba inicjatyw mających na celu
poprawę świadomości przedsiębiorstw
w zakresie eko-innowacyjności
Szt. 0 680
R. Liczba przedsiębiorstw, które
wzięły udział w inicjatywach mających
na celu promocję eko-innowacji
Szt. 0 30 tys.
192
2.2.3. Doradztwo
i działalność
szkoleniowa
promujące
innowacyjność
R. Liczba przedsiębiorstw, którym
udzielono kompleksowej usługi
doradczej.
Szt. 0 32 tys.
2.2.4. Programy
wymiany kadr
między nauką
i biznesem
promujące
innowacyjność
P. Liczba zorganizowanych
programów wymiany kadr między
nauką i biznesem
Szt. 0 85
R. Liczba pracowników naukowych,
którzy odbyli staże i praktyki w ramach
programu wymiany kadr między
nauką i biznesem
Osoby 0 5 tys.
2.3. Platformy
wymiany
doświadczeń
i komunikacji
2.3.1. Wsparcie
mechanizmów
wymiany informacji
i komunikacji
P. Liczba uruchomionych
specjalistycznych platform wymiany
informacji i komunikacji
Szt. 0 min. 5
2.3.2. Dedykowane
spotkania
szkoleniowo-
brokerskie dla
rozwoju potencjału
innowacyjnego
P. Liczba zorganizowanych spotkań
szkoleniowo-brokerskich Szt. 0 340
R. Liczba wspartych przedsiębiorstw
w zakresie doradczo – prawnym Szt. 0 35 tys.
2.3.3. Aktywizacja
przedsiębiorczości
w środowiskach
akademickich
i wśród młodzieży
P. Liczba projektów mających na celu
utworzenie systemu finansowania
innowacyjnych inicjatyw środowisk
akademickich i wśród młodzieży
Szt. 0 1360
R. Liczba udzielonych grantów na
zorganizowanie działalności
gospodarczej dla środowisk
akademickich i wśród młodzieży
Szt. 0 1360
2.4. Promocja
współpracy
i kooperacji
podmiotów
gospodarczych
2.4.1. Wspieranie
nawiązywania
współpracy oraz
tworzenia sieci
współpracy
P. Liczba projektów mających na celu
promowanie oraz animowanie
inicjatyw klajstrowych / sieci
współpracy
Szt. 0 680
R. Liczba zawiązanych klastrów / sieci
współpracy Szt. 0 min. 15
2.4.2. Wspieranie
projektów
badawczo-
rozwojowych we
współpracy sfery
naukowej i biznesu
P. Liczba zrealizowanych wspólnie
projektów badawczych oraz
rozwojowych w zakresie specjalizacji
regionalnej
Szt. 0 680
2.5.
Zapewnienie
systemu
finansowania
rozwoju
potencjału
innowacyjnego
regionu
2.5.1. Wsparcie
finansowe
projektów
dotyczących
rozwoju potencjału
innowacyjnego
regionu
F. Wartość środków przeznaczonych
na realizację projektów w ramach
Priorytetu 2. Rozwój potencjału
innowacyjnego, w tym:
- środki UE
- środki budżetu państwa
- środki prywatne
- środki Samorządu Województwa
Łódzkiego
Tys.
PLN 0
Do
uzupełnie-
nia po
zatwier-
dzeniu
RPO
2014-2020
oraz prog.
krajowych
193
Cel operacyjny Działanie Nazwa wskaźnika
Jedno
-stka
miary
Wartość
bazowa
(2011)
Wartość
docelowa
(2030)
Priorytet 3. Zarządzanie innowacjami w regionie
3.1. Budowa
świadomości
w środowisku
wspierającym
wdrażanie
innowacji
3.1.1. Poprawa
wiedzy
i świadomości
proinnowacyjnej
w administracji
samorządowej
P. Liczba inicjatyw mających na celu
poprawę świadomości i wiedzy w
zakresie innowacyjności wśród
pracowników administracji
samorządowej
Szt. 0 1360
R. Liczba pracowników administracji
samorządowej, którzy skorzystali z
inicjatyw mających na celu poprawę
świadomości i wiedzy
Osoby 0 7 tys.
3.1.2.
Kształtowanie
kultury
innowacyjnej oraz
szersze włączenie
społeczeństwa
w proces tworzenia
innowacji
P. Liczba zorganizowanych wydarzeń
informacyjno-promocyjnych dla
społeczeństwa
Szt. 0 680
P. Liczba projektów dla
dedykowanych odbiorców mających
na celu prezentację najlepszych
praktyk
Szt. 0 680
3.2. Budowa
systemu
zarządzania
innowacjami
3.2.1. Zapewnienie
sprawnych
mechanizmów
zarządzania,
wdrażania,
monitorowania oraz
ewaluacji RSI
LORIS 2030
P. Liczba etatów (wg. EPC)
zaangażowanych w monitorowanie
i ewaluację RSI LORIS 203
Szt. 0 min. 5
3.2.2. Podnoszenie
kwalifikacji kapitału
ludzkiego
w systemie
wdrażania
innowacji
P. Liczba zorganizowanych inicjatyw
mających na celu rozwój kwalifikacji
instytucji uczestniczących w systemie
wdrażania RSI LORIS 2030
Szt. 0 170
R. Liczba pracowników instytucji
odpowiedzialnych za wdrażanie RSI
LORIS 2030, którzy odbyli kursy
i szkolenia mające na celu
podnoszenie kwalifikacji w zakresie
innowacyjności
Osoby 0 min.592
3.3. Stworzenie
systemu
komunikacji
oraz doradztwa
3.3.1. Budowa
systemu wsparcia
komunikacji oraz
doradztwa
P. Liczba uruchomionych instytucji
otoczenia biznesu świadczących
usługi doradcze dla MSP
Szt. 0 min. 22
P. Liczba uruchomionych podmiotów
/koordynatorów świadczących usługi
dla przedsiębiorców w ramach
specjalizacji regionalnej
Szt. 0 min 5
P. Liczba uruchomionych podmiotów
/centrów transferu technologii Szt. 0 min 5
3.3.2. Platforma
wymiany / transferu
wiedzy / innowacji
R. Lista uruchomionych
funkcjonalności Łódzkiej Platformy
Transferu Wiedzy
Szt. 0 min. 3
3.3.3. Stworzenie
systemu
zamawiania
i gromadzenia
informacji
o wynikach prac
badawczych
P. Liczba projektów mających na celu
przygotowanie ofert prac badawczo-
rozwojowych środowisk akademickich
na rzecz przedsiębiorców
Szt. 0 170
3.3.4. Platforma
współpracy
instytucji
P. Liczba powołanych platform
współpracy instytucji zajmujących się
wsparciem innowacji
Szt. 0 min. 1
194
zajmujących się
wsparciem
innowacji
R. Liczba spotkań i szkoleń
zorganizowanych w ramach
powołanych platform
Szt. 0 136
3.4. Budowa
ram systemu
pobudzania
współpracy
3.4.1. Wspieranie
systemu
pobudzania
przedsiębiorczości
P. Liczba projektów / programów
wsparcia Instytucji Otoczenia Biznesu
świadczących kompleksowe usługi
przedsiębiorcom
Szt. 0 17
R. Liczba przedsiębiorstw, którym
udzielono kompleksowej usługi
doradczej
Szt. 0 35 tys.
3.4.2. Stworzenie
systemu brokerów
technologii
P. Liczba projektów mających na celu
wykształcenie brokerów technologii
innowacyjnych
Szt. 0 68
R. Liczba brokerów technologii, którzy
rozpoczęli działalność w wyniku
realizacji projektów budowy systemu
brokerów
Osoby 0 50
3.4.3. Budowa
systemu dla
prowadzenia
polityki klastrowej
P. Liczba instytucji odpowiedzialnych
za prowadzenie polityki klastrowej Szt. 0 min. 1
3.4.4. Wspieranie
napływu
innowacyjnych
inwestycji
P. Liczba kampanii informacyjno-
promocyjnych skierowanych do grup
potencjalnych inwestorów
zagranicznych
Szt. 0 68
3.4.5. Rozbudowa
usług
społeczeństwa
informacyjnego
P. Liczba uruchomionych e-usług na 4
poziomie funkcjonalności Szt. 0 10
P. Liczba projektów mających na celu
rozbudowę sieci szerokopasmowej Szt. 0 15
R. Liczba osób, które rozwinęły
umiejętności ICT w wyniku
uczestnictwa w szkoleniach z zakresu
ICT
Osoby 0 15 tys.
3.5.
Zapewnienie
zintegrowanego
systemu
finansowania
innowacji
w regionie
3.5.1. Stworzenie
systemu
finansowania
innowacji
F. Wartość środków przeznaczonych
na realizację projektów w ramach
Priorytetu 3. Zarządzanie innowacjami
w regionie w tym:
- środki UE
- środki budżetu państwa
- środki prywatne
- środki Samorządu Województwa
Łódzkiego
Tys.
PLN 0
Do
uzupełnie-
nia po
zatwier-
dzeniu
RPO
2014-2020
oraz prog.
krajowych
Źródło: opracowanie własne
195
8.4. Harmonogram wdrażania RSI LORIS 2030 i plan realizacji prac
monitoringowych
W trakcie okresu funkcjonowania Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa Łódzkiego
- „LORIS 2030” przewidziana jest realizacja sześciu Ramowych Planów Działań mających na celu
wypełnienie zapisów Strategii:
I. Ramowy Plan Działań na lata 2013-2015
II. Ramowy Plan Działań na lata 2016-2018
III. Ramowy Plan Działań na lata 2019-2021
IV. Ramowy Plan Działań na lata 2022-2024
V. Ramowy Plan Działań na lata 2025-2027
VI. Ramowy Plan Działań na lata 2028-2030
Na podstawie każdego Ramowego Planu Działań zostaną zaplanowane konkretne projekty do
realizacji: przez Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego, przez Urząd Marszałkowski we
współpracy z podmiotami zewnętrznymi lub przez podmioty zewnętrzne.
Ponadto, Departament ds. Przedsiębiorczości będzie odpowiedzialny za przygotowanie rocznych
sprawozdań z realizacji Ramowych Planów Działań (w dokumencie powinny być zawarte ewentualne
rekomendacje dotyczące konieczności wprowadzenia zmian do Ramowego Planu Działań).
Biorąc pod uwagę długi horyzont czasowy funkcjonowania RSI, jak również dynamicznie zmieniające
się uwarunkowania rynku, (np. zmiany w zakresie potrzeb przedsiębiorców, pojawiające się nowe
instrumenty finansowe, czy też zmiany w ustawodawstwie), a tym samym konieczność modyfikacji
priorytetów, czy kierunków działania przewiduje się również możliwość aktualizacji Regionalnej
Strategii Innowacji po zakończeniu każdego Ramowego Planu Działań.
Plan realizacji prac monitoringowych powinien być w czasie skorelowany z planami wdrożenia RSI
LORIS 2030. Biorąc pod uwagę, że Strategia będzie dokumentem realizowanym przez kilka
programów operacyjnych i wieloletnich, a w większości z nich o pieniądze trzeba będzie się ubiegać
w drodze konkursu - monitorowanie będzie miało kluczową rolę w informowaniu o prawidłowości
przebiegu wdrażania RSI LORIS 2030.
Po zatwierdzeniu dokumentu – konieczne będzie powołanie w strukturze Urzędu Marszałkowskiego
Województwa Łódzkiego komórki odpowiedzialnej za monitorowanie i ewaluację działań
realizowanych w ramach RSI LORIS 2030. Prace monitoringowe w zakresie danych pierwotnych
powinny trwać w sposób ciągły, natomiast raz na rok powinny być przygotowywane sprawozdania
z wdrażania RSI LORIS 2030, a raz na trzy lata sprawozdania z ramowego planu działania.
Na koniec warto również podkreślić, iż biorąc pod uwagę, że rok 2020 kończy okres trwania kolejnej
perspektywy finansowej (2014-2020), zakłada się tym samym, że zostanie przygotowane dodatkowe
podsumowanie i ocena dotychczas podjętych działań w zakresie realizacji Regionalnej Strategii
Innowacji dla Województwa Łódzkiego – „LORIS 2030”.
Na kolejnych stronach niniejszego raportu przedstawiony został ogólny harmonogram wdrażania
Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa Łódzkiego – „LORIS 2030”.
196
Tabela 39. Harmonogram wdrażania RSI LORIS 2030
Legenda:
SM – Samorząd Województwa Łódzkiego, UM – Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego (Departament ds. Przedsiębiorczości), RI – Rada ds. Innowacji, IZ – Instytucje zewnętrzne, GZ –
Grupy zadaniowe
Rok
Jednostka odpowiedzialna za
realizację zadaniaZadania Kwartał I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV
SM, UM, IZOpracowanie i przy jęcie Regionalnej
Strategii Innowacji
SM, UM Powołanie Rady ds. Innowacji
UMMonitoring stanu wy jściowego i
określenie wskaźników bazowy ch
UM, IZUtworzenie Systemu instytucji otoczenia
biznesu
UMUtworzenie Platform współpracy branż
kluczowych i powołanie koordy natorów
UMProwadzenie działań w zakresie promocji
RSI
UMMonitoring i ewaluacja wskaźników
realizacji RSI
UMPrzy gotowanie roczny ch sprawozdań z
realizacji RSI
SM, UM, RIOpracowanie i przy jęcie Ramowego
Planu Działań (2013-2015)
UM, RI, IZ Zaplanowanie projektów do realizacji
UM, IZ, GZ Realizacja zaplanowany ch projektów
UMPrzy gotowanie sprawozdania z realizacji
Ramowego Planu Działań
SM, UM, RIAktualizacja Regionalnej Strategii
Innowacji (fakultatywna)
SM, UM, RIOpracowanie i przy jęcie Ramowego
Planu Działań (2016-2018)
UM, RI, IZ Zaplanowanie projektów do realizacji
UM, IZ, GZ Realizacja zaplanowany ch projektów
UMPrzy gotowanie sprawozdania z realizacji
Ramowego Planu Działań
SM, UM, RIAktualizacja Regionalnej Strategii
Innowacji
Kon
iec p
ers
pekty
wy f
ina
nso
we
j
201
4-2
020
20302019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029
Kon
iec p
ers
pekty
wy f
ina
nso
we
j
201
4-2
020
Ra
mo
wy
Pla
n D
zia
łań
na
lata
201
3-2
015
Za
da
nia
cią
głe
Za
da
nia
ws
tęp
ne
20182013 2014 2015 2016 2017
Ra
mo
wy
Pla
n D
zia
łań
na
lata
201
6-2
018
197
Legenda:
SM – Samorząd Województwa Łódzkiego, UM – Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego (Departament ds. Przedsiębiorczości), RI – Rada ds. Innowacji, IZ – Instytucje zewnętrzne, GZ –
Grupy zadaniowe
Rok
Jednostka odpowiedzialna za
realizację zadaniaZadania Kwartał I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV
SM, UM, RIOpracowanie i przy jęcie Ramowego
Planu Działań (2019-2021)
UM, RI, IZ Zaplanowanie projektów do realizacji
UM, IZ, GZ Realizacja zaplanowany ch projektów
UMPrzy gotowanie sprawozdania z realizacji
Ramowego Planu Działań
SM, UM, RIAktualizacja Regionalnej Strategii
Innowacji (fakultatywna)
SM, UM, RIOpracowanie i przy jęcie Ramowego
Planu Działań (2022-2024)
UM, RI, IZ Zaplanowanie projektów do realizacji
UM, IZ, GZ Realizacja zaplanowany ch projektów
UMPrzy gotowanie sprawozdania z realizacji
Planu Działań
SM, UM, RIAktualizacja Regionalnej Strategii
Innowacji
SM, UM, RIOpracowanie i przy jęcie Ramowego
Planu Działań (2025-2027)
UM, RI, IZ Zaplanowanie projektów do realizacji
UM, IZ, GZ Realizacja zaplanowany ch projektów
UMPrzy gotowanie sprawozdania z realizacji
Ramowego Planu Działań
SM, UM, RIAktualizacja Regionalnej Strategii
Innowacji (fakultatywna)
SM, UM, RIOpracowanie i przy jęcie Ramowego
Planu Działań (2028-2030)
UM, RI, IZ Zaplanowanie projektów do realizacji
UM, IZ, GZ Realizacja zaplanowany ch projektów
UMPrzy gotowanie sprawozdania z realizacji
Ramowego Planu Działań
SM, UM, RIAktualizacja Regionalnej Strategii
Innowacji
2029
Konie
c p
ers
pekty
wy f
inansow
ej
2014-2
020
Konie
c p
ers
pekty
wy f
inansow
ej
2014-2
020
2016 2018 2026 2027 20282017 2030
Ram
ow
y P
lan
Dzia
łań
na l
ata
2025-2
027
Ram
ow
y P
lan
Dzia
łań
na l
ata
2028-2
030
Ram
ow
y P
lan
Dzia
łań
na l
ata
2019-2
021
Ram
ow
y P
lan
Dzia
łań
na l
ata
2022-2
024
20252019 2020 2021 2022 2023 20242013 2014 2015
198
9. Ramy finansowe
Doświadczenie pokazuje, że realizacja celów jakie nakłada na województwo RSI LORIS 2030 będzie
nierozerwalnie związane z właściwym wykorzystaniem instrumentów rynkowych przy jednoczesnym
wsparciu ze strony sektora publicznego. Kluczowe znaczenie będzie miało odpowiednie
zbilansowanie obu tych sił w stopniu umożliwiającym maksymalne wykorzystanie potencjału
innowacyjnego regionu łódzkiego.
Korzystając z dotychczasowego doświadczenia w zakresie realizacji polityki innowacyjnej, zarówno
w województwie łódzkim, jak również w innych regionach kraju należy zakładać, iż najbardziej
prawdopodobnym systemem finansowym wspierającym działalność innowacyjną w regionie będzie
model oparty na środkach zewnętrznych.
W tym kontekście kluczowe staje się stworzenie warunków i mechanizmów dopasowanych do potrzeb
przyszłych beneficjentów, które będą przyczyniały się zarówno do minimalizacji ryzyka ponoszonego
przez podmioty sięgające po fundusze zewnętrzne, jak również będą stymulowały przedsiębiorczość,
zachowania proinnowacyjne oraz podnosiły skłonność do podejmowania ryzyka wśród młodych ludzi.
Jednocześnie biorąc pod uwagę, iż proces ustalania budżetu unijnego na lata 2014-2020 wkroczył
właśnie w rozstrzygającą fazę i wkrótce należy spodziewać się ostatecznej decyzji w tej sprawie,
niezbędne staje się uwzględnienie w modelu finansowania innowacji założeń oraz instrumentów
proponowanych przez Komisję Europejską, których celem jest wsparcie badań naukowych, postępu
technologicznego, przedsiębiorczości oraz działalności w kolejnym okresie programowania.
W ramach finansowania działalności innowacyjnej w regionie łódzkim wsparciem objęte zostaną dwie
zasadnicze kategorie innowacji:
Innowacje w ramach specjalizacji regionalnej (lokomotywy wzrostu) – grupa projektów
o wyróżniającym się na skalę międzynarodową poziomie innowacyjności, należące do
kluczowych branż regionu.
Innowacje podstawowe – grupa projektów o zróżnicowanym poziomie innowacyjności,
przyczyniająca się do wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstw i potencjału innowacyjnego,
regionu należąca do branż funkcjonujących na terenie województwa z wyłączeniem
specjalizacji regionalnych.
O ile finansowanie systemu wdrażania strategii oraz instytucji otoczenia biznesu wspierających
budowę Regionalnego Systemu Innowacji będzie wspierane w głównej mierze ze środków
publicznych to finansowanie obszaru działalności innowacyjnej będzie oferować znacznie więcej
mechanizmów finansowych, w tym zarówno dotacyjnych, jak i pozadotacyjnych. Zgodnie z panującą
tendencją w kolejnych latach na znaczeniu będą zyskiwały środki pochodzące ze źródeł
pozadotacyjnych, w tym przed wszystkim z funduszy kapitałowych, pożyczkowych, czy poręczeń
kredytowych. Ponadto, w nowym okresie programowania (2014-2020) zasadniczej zmianie poddana
zostanie logika interwencji i ukierunkowanie dostępnych środków. Modyfikacji ulegnie formuła
wydatkowania funduszy. Większe znaczenie zostanie przypisane mechanizmom finansowania
199
zwrotnego (umożliwiające wielokrotny obrót funduszami unijnymi) oraz pozyskania dodatkowych
środków pochodzących od inwestorów prywatnych i publicznych.
W tak szerokim wachlarzu instrumentów, kluczowym celem dla nowego modelu finansowania
innowacji w województwie łódzkim będzie ukształtowanie właściwej struktury wykorzystania
poszczególnych źródeł finansowania. To natomiast wiąże się ściśle z działaniem mechanizmów
rynkowych i zakresem interwencji publicznej.
Poniżej zostały zaprezentowane ramy finansowe dla RSI LORIS 2030, uwzględniające poszczególne
instrumenty finansowe.
Należy szczególnie podkreślić, iż w ramach pozycji „współfinansowanie prywatne” istnieje szeroki
wachlarz instrumentów pozadotacyjnych, które powinny stanowić znaczące, a w niektórych
przypadkach nawet główne źródło finansowania działań podejmowanych w ramach wdrażania
regionalnej polityki innowacji w województwie łódzkim (m.in. aniołowie biznesu, fundusze PE/VC,
fundusze pożyczkowe, itp.).
Tabela 40. Ramy finansowe RSI LORIS 2030
Cele operacyjne Działania Źródła finansowania67
Priorytet 1. Specjalizacja regionalna
1.1. Budowa
świadomości w zakresie
specjalizacji regionalnej
1.1.1. Integracja środowiska w
obszarze branż kluczowych
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Środki budżetu regionu
Współfinansowanie prywatne
1.1.2. Programy wymiany
doświadczeń na poziomie
krajowym i międzynarodowym
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Środki budżetu regionu
Programy krajowe
wspófinansowane z budżetu
państwa
Programy krajowe
współfinansowane z innych
źródeł zewnętrznych
Program Horyzont 2020
Współfinansowanie prywatne
1.1.3. Promocja branż
kluczowych
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Środki budżetu regionu
Program Horyzont 2020
Współfinansowanie prywatne
67
W zależności od ostatecznych ustaleń w zakresie przebiegu linii demarkacyjnej pomiędzy programami krajowymi
i regionalnymi finansowanymi ze środków Unii Europejskiej.
200
Cele operacyjne Działania Źródła finansowania67
1.2. Budowa potencjału
intelektualnego w
zakresie specjalizacji
regionalnej
1.2.1. Programy kształcenia na
potrzeby specjalizacji regionalnej
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Programy krajowe
wspófinansowane z budżetu
państwa
Programy krajowe
współfinansowane z innych
źródeł zewnętrznych
Środki z budżetu regionu
Współfinansowanie prywatne
1.2.2. Programy wymiany kadr
między nauką i biznesem
w obszarach specjalizacji
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Środki budżetu regionu
Współfinansowanie prywatne
1.2.3. Rozwój kształcenia
zawodowego i technicznego na
potrzeby specjalizacji regionu
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Środki budżetu regionu
Współfinansowanie prywatne
1.2.4. Wsparcie potrzeb
szkoleniowych i doradczych firm
na potrzeby specjalizacji regionu
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Środki z budżetu regionu
Współfinansowanie prywatne
1.3. Poprawa
komunikacji w obszarze
specjalizacji regionalnej
1.3.1. Przygotowanie oferty
współpracy sektora nauki dla
biznesu
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Środki z budżetu regionu
Współfinansowanie prywatne
1.3.2. Wsparcie działań służących
wzajemnej komunikacji w ramach
specjalizacji
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Środki z budżetu regionu
Współfinansowanie prywatne
1.3.3. Dedykowane spotkania
szkoleniowo -brokerskie w
ramach specjalizacji
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Współfinansowanie prywatne
201
Cele operacyjne Działania Źródła finansowania67
1.4. Wsparcie projektów
współpracy w ramach
klastrów i obszarów
specjalizacji
1.4.1. Ustalenie przejrzystych
reguł współpracy
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Środki z budżetu regionu
Współfinansowanie prywatne
1.4.2. Realizacja projektów
badawczych oraz rozwojowych w
zakresie specjalizacji regionalnej
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Programy krajowe
wspófinansowane z budżetu
państwa
Programy krajowe
współfinansowane z innych
źródeł zewnętrznych
Program Horyzont 2020
Współfinansowanie prywatne
1.4.3. Wsparcie procesu transferu
technologii z nauki do biznesu
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Programy krajowe
wspófinansowane z budżetu
państwa
Programy krajowe
współfinansowane z innych
źródeł zewnętrznych
Program Horyzont 2020
Współfinansowanie prywatne
1.4.4. Współpraca, w tym
międzyregionalna
i międzynarodowa
Programy krajowe
wspófinansowane z budżetu
państwa
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Programy krajowe
współfinansowane z innych
źródeł zewnętrznych
Program Horyzont 2020
Współfinansowanie prywatne
202
Cele operacyjne Działania Źródła finansowania67
1.5. Zapewnienie
systemu finansowania
projektów mających na
celu specjalizację
regionu
1.5.1. Wsparcie finansowe
projektów w zakresie specjalizacji
regionalnej
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Programy krajowe
wspófinansowane z budżetu
państwa
Programy krajowe
współfinansowane z innych
źródeł zewnętrznych
Program Horyzont 2020
Współfinansowanie prywatne
Priorytet 2. Rozwój potencjału innowacyjnego regionu
2.1 Podnoszenie
świadomości o
korzyściach z innowacji
2.1.1. Kształtowanie postaw
proinnowacyjnych
przedsiębiorców, zwłaszcza
z sektora MSP
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Środki z budżetu regionu
Współfinansowanie prywatne
2.1.2. Promocja innowacyjności
regionu
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Środki z budżetu regionu
Współfinansowanie prywatne
2.2. Promocja wiedzy
o innowacyjności
i przedsiębiorczości
2.2.1. Programy nauczania
promujące innowacyjność
i przedsiębiorczość na wszystkich
poziomach kształcenia
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Programy krajowe
wspófinansowane z budżetu
państwa
Programy krajowe
współfinansowane z innych
źródeł zewnętrznych
Środki z budżetu regionu
Współfinansowanie prywatne
2.2.2. Promocja eko
– innowacyjności
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Środki budżetu regionu
Współfinansowanie prywatne
203
Cele operacyjne Działania Źródła finansowania67
2.2.3. Doradztwo i szkolenia
promujące innowacyjność
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Środki budżetu regionu
Współfinansowanie prywatne
2.2.4. Programy wymiany kadr
między nauką i biznesem
promujące innowacyjność
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Środki budżetu regionu
Współfinansowanie prywatne
2.3. Platformy wymiany
doświadczeń
i komunikacji
2.3.1. Wsparcie mechanizmów
wymiany informacji i komunikacji
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Środki budżetu regionu
Współfinansowanie prywatne
2.3.2. Dedykowane spotkania
szkoleniowo-brokerskie dla
rozwoju potencjału
innowacyjnego
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Współfinansowanie prywatne
2.3.3. Aktywizacja
przedsiębiorczości w
środowiskach akademickich
i wśród młodzieży
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Środki budżetu regionu
Współfinansowanie prywatne
2.4. Promocja
współpracy i kooperacji
podmiotów
gospodarczych
2.4.1. Wspieranie nawiązywania
współpracy oraz tworzenia sieci
współpracy
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Programy krajowe
wspófinansowane z budżetu
państwa
Programy krajowe
współfinansowane z innych
źródeł zewnętrznych
Środki budżetu regionu
Współfinansowanie prywatne
204
Cele operacyjne Działania Źródła finansowania67
2.4.2. Wspieranie projektów
badawczo-rozwojowych we
współpracy sfery naukowej
i biznesu
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Programy krajowe
wspófinansowane z budżetu
państwa
Programy krajowe
współfinansowane z innych
źródeł zewnętrznych
Program Horyzont 2020
Współfinansowanie prywatne
2.5. Zapewnienie
systemu finansowania
rozwoju potencjału
innowacyjnego regionu
2.5.1. Wsparcie finansowe
projektów dotyczących rozwoju
potencjału innowacyjnego regionu
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Programy krajowe
wspófinansowane z budżetu
państwa
Programy krajowe
współfinansowane z innych
źródeł zewnętrznych
Program Horyzont 2020
Współfinansowanie prywatne
Priorytet 3. Zarządzanie innowacjami w regionie
3.1. Budowa
świadomości
w środowisku
wspierającym wdrażanie
innowacji
3.1.1. Poprawa wiedzy
i świadomości proinnowacyjnej
administracji samorządowej
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Środki budżetu regionu
3.1.2. Kształtowanie kultury
innowacyjnej oraz szersze
włączenie społeczeństwa w
proces tworzenia innowacji
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Programy krajowe
wspófinansowane z budżetu
państwa
Programy krajowe
współfinansowane z innych
źródeł zewnętrznych
Środki budżetu regionu
Współfinansowanie prywatne
3.2. Budowa systemu
zarządzania innowacjami
3.2.1. Zapewnienie sprawnych
mechanizmów zarządzania,
wdrażania, monitorowania
i ewaluacji RSI LORIS 2030
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Środki budżetu regionu
205
Cele operacyjne Działania Źródła finansowania67
3.2.2. Podnoszenie kwalifikacji
kapitału ludzkiego w systemie
wdrażania innowacji
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Środki budżetu regionu
3.3. Stworzenie systemu
komunikacji oraz
doradztwa
3.3.1. Budowa systemu wsparcia
komunikacji oraz doradztwa
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Środki budżetu regionu
Współfinansowanie prywatne
3.3.2. Platforma wymiany /
transferu wiedzy / innowacji
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Środki budżetu regionu
3.3.3. Stworzenie systemu
zamawiania i gromadzenia
informacji o wynikach prac
badawczych
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Środki budżetu regionu
Środki EFS
3.3.4. Platforma współpracy
instytucji zajmujących się
wsparciem innowacji
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Środki budżetu regionu
3.4. Budowa ram
systemu pobudzania
współpracy
3.4.1. Wspieranie systemu
pobudzania przedsiębiorczości
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Środki budżetu regionu
3.4.2. Stworzenie systemu
brokerów technologii
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Środki budżetu regionu
Współfinansowanie prywatne
3.4.3. Budowa systemu dla
prowadzenia regionalnej polityki
klastrowej
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Środki budżetu regionu
206
Cele operacyjne Działania Źródła finansowania67
3.4.4. Wspieranie napływu
innowacyjnych inwestycji
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Środki budżetu regionu
Współfinansowanie prywatne
3.4.5. Rozbudowa usług
społeczeństwa informacyjnego
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Programy krajowe
wspófinansowane z budżetu
państwa
Programy krajowe
współfinansowane z innych
źródeł zewnętrznych
Środki budżetu regionu
3.5. Zapewnienie
zintegrowanego systemu
finansowania innowacji
w regionie
3.5.1. Stworzenie systemu
finansowania innowacji w regionie
Programy współfinansowane
z funduszy UE, w tym
Regionalny Program
Operacyjny WŁ
Środki z budżetu regionu
Współfinansowanie prywatne
Źródło: Opracowanie własne
207
10. Konsultacje społeczne RSI
LORIS 2030
Od początku realizacji prac nad RSI LORIS 2030 bardzo duże znaczenie nadano zasadzie
partnerstwa i zaangażowaniu w proces opracowania oraz konsultowania dokumentu wszystkich grup
interesariuszy w regionie.
Celem głównym konsultacji społecznych było zapewnienie włączenia do procesu przygotowania RSI
LORIS 2030, najważniejszych podmiotów życia gospodarczego takich jak: przedsiębiorstwa, jednostki
naukowo-badawcze, jednostki samorządu terytorialnego, instytucje otoczenia biznesu oraz wszystkie
podmioty zainteresowane podnoszeniem poziomu innowacyjności regionu. Dlatego też prace
rozpoczęły się od wysłania informacji o rozpoczęciu prac nad RSI LORIS 2030 do głównych grup
interesariuszy w regionie i zaproszeniu ich do współpracy. Kolejnym krokiem była organizacja
konferencji otwierającej przygotowanie RSI LORIS 2030, w ramach której został zaprezentowany
zakres zaplanowanych prac oraz harmonogram przygotowania dokumentu.
W ramach prac projektowych zostało przeprowadzonych szereg badań i wywiadów, które umożliwiły
identyfikację potrzeb poszczególnych grup interesariuszy (wywiady indywidualne, CATI, CAWI,
ankieta audytoryjna). Jednocześnie na stronie http://biznes.lodzkie.pl zamieszczane były
podsumowania wyników poszczególnych etapów prac, co umożliwiało interesariuszom bieżące
śledzenie postępów przygotowania RSI LORIS 2030, angażowanie się w ten proces oraz zgłaszanie
ewentualnych uwag. Wypracowanie kluczowych założeń RSI LORIS 2030 dokonało się we
współpracy z panelami ekspertów, do których został zorganizowany otwarty nabór. Wypracowane
rozwiązania były przedstawiane (na poszczególnych etapach prac) do zaopiniowania i akceptacji
Komitetowi Sterującemu RSI, składającemu się z przedstawicieli kluczowych interesariuszy w regionie
- przedstawicieli samorządu województwa, szkół wyższych, instytucji otoczenia biznesu,
przedsiębiorców, instytucji finansowych oraz innych regionalnych organizacji, działających w obszarze
innowacji i nowoczesnych technologii.
Od 8 do 14 stycznia 2013 r. oraz od 11 do 21 marca 2013 r. odbyły się konferencje konsultacyjne,
które miały miejsce w poszczególnych podregionach województwa łódzkiego: podregionie północnym,
obejmującym Łowicz, Łęczycę oraz Skierniewice; podregionie wschodnim, w którego skład weszły
Bełchatów, Radomsko oraz Piotrków Trybunalski, podregionie centralnym, obejmującym Brzeziny,
Zgierz oraz Pabianice podregionie zachodnim, obejmującym Poddębice, Zduńską Wolę oraz Sieradz,
a także w Łodzi.
W trakcie konsultacji zostały zaprezentowane cele i zakres prac oraz sposób organizacji projektu wraz
z harmonogramem a także postępy i efekty dotychczasowych działań prowadzonych nad „Regionalną
Strategią Innowacji dla Województwa Łódzkiego - LORIS 2030”. W trakcie konsultacji odbyły się
panele dyskusyjne z udziałem wszystkich uczestników, którzy mogli wrażać opinie, zgłaszać uwagi
oraz propozycje do wstępnej wersji dokumentu. W konsultacjach w podregionach wzięło udział niemal
700 osób uczestników.
208
W toku konsultacji podkreślano przede wszystkim kompleksowość dokumentu, spójność układu celów
strategicznych i operacyjnych oraz jego praktyczny (wdrożeniowy) charakter. Główne komentarze
zgłaszane przez uczestników dotyczyły m.in. wskazania konieczności zapewniania wdrożenia RSI
LORIS 2030 oraz przełożenia wskazanych celów na finansowane, w tym w ramach Regionalnego
Programu Operacyjnego dla Województwa Łódzkiego na lata 2014- 2020.
Dodatkowo – w ramach procesu konsultacyjnego - istniała możliwość zgłaszania uwag do projektu
RSI LORIS 2030 z wykorzystaniem formularza zamieszczonego na stronach http://biznes.lodzkie.pl.
Łącznie spłynęło do dokumentu 350 uwag, komentarzy, opinii, w tym: 234 uwagi z departamentów
Urzędu Marszałkowskiego Województwa Łódzkiego oraz jednostek podległych Samorządowi
Województwa, 78 uwag w ramach formularza elektronicznego od przedsiębiorców, instytucji otoczenia
biznesu, jednostek samorządu terytorialnego, itp.
Przedstawione w toku procesu konsultacyjnego uwagi i opinie zostały odnotowane i wykorzystane
przy opracowywaniu ostatecznego kształtu Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa
Łódzkiego LORIS 2030.
209
Wykaz źródeł
Lista dokumentów wykorzystanych przy opracowaniu RSI LORIS 2030
1. A Framework for Biotechnology Statistics, OECD, Paryż 2005.
2. Agroinżynieria na tle przemian w rolnictwie i przemyśle, [w:] Inżynieria Rolnicza 5(114)/2009,
Hołownicki R., Zakład Agroinżynierii, Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach,
Skierniewice 2009
3. Akademicki spin off – wybrane uwarunkowania i klasyfikacja, Głodek P., nr 2/2011 (50), s. 252
-264,Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2011
4. Aktualizacja Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020, Projekt, Łódź 2012
5. Aktualizacja Strategii Rozwoju Wojewódzwa Łódzkiego 2007-2020. Diagnoza strategiczna. Sfera
ekonomiczna, Zarząd Województwa Łódzkiego, Łódź 2010 r.
6. Analiza możliwości rozwoju specjalizacji regionalnych z uwzględnieniem innowacyjnego potencjału
sfery badawczo-rozwojowej, Rogut A., B. Piasecki, Łódź 2011
7. Analiza porównawcza innowacyjności regionów w Polsce w oparciu o metodologię European
Innovation Scoreboard, Instytut Technologii Eksploatacji w Radomiu
8. Analiza potrzeb innowacyjnych przedsiębiorstw z sektora MSP w województwie łódzkim (raport),
Stawasz E., Głodek P., Stos D., Wojtas J., LORIS, Łódź 2004
9. Analiza sytuacji społ.-gosp. województwa łódzkiego, PAG Uniconsult, Łódź 2010
10. Badanie potencjału innowacyjnego województwa łódzkiego w zakresie ICT – identyfikacja luk
kompetencyjnych. Raport z badania, Stowarzyszenie "Miasta w Internecie", Łódź 2010
11. Baza danych EMIS, Emerging Markets Information Service
12. Budowa siei współpracy i partnerstwa dla komercjalizacji wiedzy i technologii, Książek E., Pruvot
J-M., PARP, Warszawa 2011
13. Budowanie zdolności innowacyjnych regionów, Nowakowska A. (red.), Wyd. Uniwersytetu
Łódzkiego, Łódź 2009
14. Cyfrowa gospodarka. Kluczowe trendy rewolucji cyfrowej, Dominik Batorski, Warszawa 2012
15. Determinanty działalności innowacyjnej przedsiębiorstw, W. Janasz, K. Kozioł, PWE, Warszawa
2007, Procesy innowacyjne, Francik A., Pocztowski A., Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej
w Krakowie, Kraków 1991
16. Determinanty rozwoju innowacyjności firmy w kontekście poziomu wykształcenia pracowników,
CASE dla PARP, Warszawa 2009
17. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju 2030 „Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności”,
Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Warszawa 2011
18. Dokument Roboczy Służb Komisji Elementy wspólnych ram strategicznych na lata 2014-2020 dla
Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego,
Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich
oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego, Komisja Europejska, Bruksela 2012
19. Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w latach 2008-2010, Informacje i opracowania
210
statystyczne, GUS, Warszawa 2012
20. Działalność podmiotów z kapitałem zagranicznym w Województwie Łódzkim w latach 2008-2010,
Urząd Statystyczny w Łodzi, Łódź 2012
21. Edukacja w roku szkolnym 2010/2011, Województwo Łódzkie w liczbach 2011, Urząd
Statystyczny w Łodzi, Łódź 2011
22. Efekty działalności przedsiębiorstw krajowych i zagranicznych w sekcji przetwórstwa
przemysłowego w regionie łódzkim – analiza porównawcza, rozprawa doktorska, Jasiniak M.,
Uniwersytet Łódzki 2011
23. Europa 2020, Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego
włączeniu społecznemu, Komisja Europejska, Bruksela 2010
24. Finansowanie komercjalizacji technologii i przedsięwzięć innowacyjnych opartych na wiedzy,
Głodek P., Pietras P., PARP, Warszawa 2011
25. Foresight kadr nowoczesnej gospodarki, PARP, Warszawa 2009
26. Guide to Research and Innovation Strategies for Smart Specialisations (RIS 3), Komisja
Europejska, 2012
27. Identyfikacja technologii przyszłości - Analiza wstępna 56 perspektywicznych technologii na
podstawie Raportu RAND Corporation, 23 października 2009
28. Industry Profile: Pharmaceuticals in Poland, Raport, Datamonitor 2010
29. Informacje nt. wdrażania RPO WŁ 2007-2013 według stanu na 01 listopada 2012, MRR,
Warszawa 2012
30. Innovation Union Scoreboard, Unia Europejska 2011
31. Innowacje a wzrost efektywności sektorów polskiej gospodarki, Iwona Świeczewska w Raport
o innowacyjności gospodarki Polski w 2010 r., Baczko T. (red.), PAN, Warszawa, 2011
32. Innowacyjność 2010, PARP, Warszawa 2010
33. Innowacyjność a wzrost przedsiębiorstw z sektora MSP w dziedzinach wysokich technologii
w kontekście ich wewnętrznej zdolności innowacyjnej, Stawasz E., [w:] Wyzwania rozwojowe
małych i średnich przedsiębiorstw. Innowacje. Technologie. Kryzys, Zakrzewska-Bielawska A.
(red.), Difin, Warszawa 2011
34. Insight 2030 – Foresight technologiczny przemysły, Polska Izba Gospodarcza Zaawansowanych
Technologii, Warszawa 2011
35. Inwestowanie w przyszłość Europy. Piąty raport na temat spójności gospodarczej, społecznej
i terytorialnej, Raport Komisji, 2010
36. Kierunek „Nano”, Fundacja Wspierania Nanonauk i Nanotechnologii NANONET, Wrocław 2012
37. Kierunki i założenia polityki klastrowej w Polsce do 2020 roku, Rekomendacje Grupy roboczej ds.
polityki klastrowej, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, 2012
38. Klastry w województwie łódzkim, PARP, Warszawa 2012
39. Komercjalizacja wiedzy i technologii a własność intelektualna, Trzemielak D. (red.), CTT
Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2010
40. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie, MRR,
Dokument przyjęty przez Radę Ministrów, Warszawa 2010
41. Krajowy Program Reform, Europa 2020, Rzeczpospolita Polska, Warszawa, kwiecień 2011
42. Kurs na innowacje. Jak wyprowadzić Polskę z rozwojowego dryfu?, Geodecki T., Gorzelak G.,
Hausner J., Mazur S., Szlachta J., Zaleski J., FUNDACJA GAPP, Kraków 2011
43. Lista beneficjentów programów operacyjnych na lata 2007-2013 – stan na 30 września 2012 r.,
MRR, Warszawa 2012
44. Materiały „Partnerskiej sieci współpracy i wymiany doświadczeń dotyczących interwencji w ramach
PO Kapitał Ludzki wspierających realizację Regionalnych Strategii Innowacji INTREGRISNET”,
Urząd Marszałkowski w Łodzi Departament ds. PO Kapitał Ludzki, Łódź 2012
45. Mechatronika Przewodnik Przedsiębiorcy, LORIS 2008
46. Metodyka i organizacja doradztwa w zakresie transferu i komercjalizacji technologii, Trzmielak D.,
Zehner II W., PARP, Warszawa 2011
47. Możliwości finansowania mikro i małych przedsiębiorstw. [w:] Zeszyty Naukowe Ekonomika
i Organizacja Przedsiębiorstw, M. Brojakowska, Wydawnictwo Instytutu Organizacji i Zarządzania
211
w Przemyśle „ORGMASZ”, Warszawa 2007
48. Nauka i technika 2010, GUS, Warszawa 2010
49. Nauka i technika. Społeczeństwo informacyjne - dane wojewódzkie 2011, Łódź 2011
50. Nauka, technika i innowacyjność w Województwie Łódzkim w okresie 2007-2009, Urząd
Statystyczny w Łodzi, Łódź 2011
51. Obszary przewagi konkurencyjnej polskiego przemysłu włókienniczego w świetle badań
przeprowadzonych w ramach projektu foresight „Nowoczesne Technologie dla Włókiennictwa.
Szansa dla Polski, Krucińska I., Ciechańska D., Wysokińska Z., Koszewska M., Czajkowski T.,
Malinowska-Olszowy M, Prezentacja przedstawiona podczas V Europejskiego Forum
Gospodarczego – Łódź 2012
52. Ocena funkcjonowania klastrów województwa łódzkiego – studia przypadków w kontekście
realizacji RPO WŁ. Raport końcowy, PAG Uniconsult, Warszawa 2009
53. Ocena konkurencyjności wykorzystania energii odnawialnej w województwie łódzkim, Łódź 2008
54. Ogólna sytuacja gospodarcza, Bielska A., Byrt A., Kępa J., Wójcik K., [w:] Trzy lata członkostwa
Polski w Unii Europejskiej. Bilans korzyści i kosztów społeczno-gospodarczych związanych
z członkostwem w Unii Europejskiej, Bielska A. (red.), Urząd Komitetu Integracji Europejskiej,
Warszawa
55. Ośrodki innowacji i przedsiębiorczości w Polsce. Raport 2012, Bąkowski A., Marzewska M (red.),
PARP, Warszawa 2012
56. Pharmaceutical biotechnology in Poland: current conditions and forecasts, PMR 2011
57. Poland – World Pharmaceutical Market Q2 2011, Raport, Espicom, 2011
58. Polityka innowacyjna państwa wobec sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce
– analiza uwarunkowań i ocena realizacji, Niedzielski P., Stanisławski R., Stawasz E. (red.),
[w:] Zeszyty Naukowe nr 654, Ekonomiczne Problemy Usług, nr 70, Wyd. Uniwersytetu
Szczecińskiego, Szczecin 2011
59. Potencjał i bariery polskiej innowacyjności, Bukowski M., Szpor A., Śniegocki A., IBS, Warszawa
2012
60. Pozycjonowanie technologii, Michalczuk L., Łódź 2008
61. Procesy innowacyjne, A. Francik, A. Pocztowski, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej
w Krakowie, Kraków 1991
62. Problematyka innowacji w Unii Europejskiej, Financing Polish Science, Chyłek E.K., Herba
Polonica, 2006
63. Prognozy i ogólne trendy gospodarcze istotne dla rozwoju branży włókiennictwa w województwie
łódzkim. Raport opracowany w ramach projektu „Diagnoza szyta na miarę włókiennika”, Instytut
Nauk Społeczno-Ekonomicznych, Łódź 2011-2012
64. Program budowy dróg krajowych na lata 2011-2015, Ministerstwo Infrastruktury, Warszawa 2011
65. Programowanie perspektywy finansowej 2014 -2020 - uwarunkowania strategiczne, Departament
Koordynacji Polityki Strukturalnej Ministerstwa Rozwoju Regionalnego
66. Projekty badawcze z wykorzystaniem metody Foresight, Wybrane projekty realizowane w ramach
Poddziałania 1.1.1 Programu Innowacyjna Gospodarka, Instytucja Wdrażająca – Ośrodek
Przetwarzania Informacji, Warszawa 2010
67. Przedsiębiorczość akademicka, Matusiak K.B., [w:] Innowacje i transfer technologii. Słownik pojęć,
Matusiak K.B. (red.), PARP, Warszawa, 2011
68. Przedsiębiorczość akademicka. Raport z badań, Banerski G., Gryzik A., Matusiak K., Marzewska
M., Stawasz E., PARP, Warszawa 2009
69. Punkt Przełomu. Trendy rozwojowe o zasięgu globalnym i regionalnym, Bendyk E., Warszawa
2012
70. Raport ABSL, 2011
71. Raport o innowacyjności gospodarki Polski w 2010 r., Baczko T. (red.), PAN, Warszawa 2011
72. Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce, PARP, Warszawa 2011
73. Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej Województwa Łódzkiego, Urząd Statystyczny w Łodzi,
Łódź 2012
74. Raport Polska 2011. Gospodarka – Społeczeństwo – Regiony Projekt, Ministerstwo Rozwoju
212
Regionalnego, Warszawa 2012
75. Raport Rocznego Urzędu Patentowego RP za 2011 r.
76. Regional Innovation Scoreboard 2012, doi: 10.2769/55659, Unia Europejska, 2012
77. Regionalna Strategia Innowacji dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2011 – 2020, Wrocław
2011
78. Regionalna Strategia Innowacji dla Województwa Łódzkiego RSI LORIS PLUS, Łódź 2008
79. Regionalna Strategia Innowacji Województwa Łódzkiego na lata 2005-2013, Łódź 2004
80. Regionalna Strategia Innowacji Województwa Śląskiego na lata 2013-2020 - projekt, Katowice
2012
81. Regionalne Programy Operacyjne 16 województw
82. Rekomendacje zmian w polskim systemie transferu technologii i komercjalizacji wiedzy, Matusiak
K.B., Guliński J. (red.), PARP, Warszawa 2010
83. Rozporządzenie Komisji (WE) NR 973/2007 z dnia 20 sierpnia 2007 r. wykonującego decyzję nr
1608/2003/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do statystyk z zakresu nauki
i techniki, 2007
84. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające wspólne przepisy dotyczące
Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego,
Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich
oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego objętych zakresem wspólnych ram
strategicznych oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i Funduszu Spójności, oraz uchylające
rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006
85. Rozporządzeniem Komisji (WE)NR 1450/2004 z dnia 13 sierpnia 2004 r. wykonującego decyzję nr
1608/2003/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie sporządzania i rozwoju statystyk
Wspólnoty z zakresu innowacji, 2004
86. Rynek pracy dla „Przemysłu Mody” – na podstawie wyników analiz Obserwatorium Rynku Pracy
dla Edukacji, L. Kuras, [w:] Edukacja dla przemysłu mody, Moos J., Sienna M., Michalak M. (red.),
Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego, Łódź 2009
87. Rzemiosło i przedsiębiorcy w Województwie łódzkim. Potrzeby i oczekiwania wobec pracowników,
Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego, Łódź 2011
88. Sektor spożywczy w Polsce, Departament Informacji Gospodarczej Polska Agencja Informacji
i Inwestycji Zagranicznych S.A., Warszawa 2011.
89. Społeczeństwo informacyjne w liczbach, Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Departament
Społeczeństwa Informacyjnego, Warszawa 2012
90. Sprawozdanie nr 6/2009, Inicjatywy i raporty Komisji Europejskiej – styczeń 2009 (wybrane),
Bruksela 2009
91. Sprawozdanie okresowe realizacji Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 2007-2013
za I półrocze 2012 r., Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2012
92. Sprawozdanie okresowe z realizacji POIiŚ za I półrocze 2012 r oraz Lista beneficjentów
programów operacyjnych na lata 2007-2013 – stan na 30 września 2012
93. Stan i kierunki rozwoju biogospodarki, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Warszawa
2007
94. Stan Zdrowia Ludności polski w 2009r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2011
95. Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowiska, Perspektywa 2020 r., Ministerstwo
Gospodarki, Ministerstwo Środowiska, Projekt z dnia 18 maja 2011 r., Warszawa 2012
96. Strategia Europa 2020
97. Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki na lata 2012-2020, Ministerstwo Gospodarki,
Warszawa 2012
98. Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
99. Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
100. Strategia Rozwoju Kraju 2020, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2011
101. Strategia rozwoju społeczeństwa informacyjnego do roku 2013, Ministerstwo Spraw
Wewnętrznych i Administracji
213
102. Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020 – Projekt, Zarząd województwa Łódzkiego, Łódź
2012
103. Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego na lata 2007 – 2020, Urząd Marszałkowski w Łodzi,
Łódź 2006
104. System transferu technologii i komercjalizacji wiedzy w Polsce – Siły motoryczne i bariery,
Matusiak K. B., Guliński J. (red.), PARP Warszawa 2010
105. Szczegółowy opis osi priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa
Łódzkiego na lata 2007-2013, Łódź 2011
106. Technologie nano- i mikroelektroniczne – prezentacja, Grabiec P., Warszawa 2011
107. The Poland, [w:] Analysing measures in European Countries, Lundstrom A., Almerud M.,
Stevenson L. (red.), IPREG, Stockholm, 2008
108. Transfer technologii do małych i średnich przedsiębiorstw. Vademecum innowacyjnego
przedsiębiorcy, Głodek P., t. 1, STIM, SOOIPP, Warszawa 2006
109. Transfer technologii z uczelni do biznesu. Tworzenie mechanizmów transferu technologii,
Santarek K. (red.), PARP, Warszawa, 2008
110. Transfer wiedzy w regionie poprzez rozwój sieci współpracy (przewodnik), Zachodniopomorski
Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Szczecin 2011
111. Transfer wiedzy w układzie uczelnie wyższe– przedsiębiorstwa w regionie łódzkim, Stawasz E.,
[w:] Problemy Eksploatacji, nr 3/2012
112. Wpływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich na innowacyjność przedsiębiorstw w Polsce,
Kolarz M., Katowice 2006
113. Wspieranie postaw proinnowacyjnych przez wzmacnianie kreatywności jednostki, Drozdowski R.,
Zakrzewska A., Puchalska K., Morchat M., Mroczkowska D., PARP, Warszawa 2010
114. Wybrane aspekty konkurencyjności rolnictwa, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki
żywnościowej, Warszawa 2011
115. Zarządzanie innowacjami, Pomykalski A., Warszawa–Łódź 2001
116. Żywność i żywienie w XXI – Scenariusze rozwoju polskiego sektora rolno – spożywczego,
Michalczuk L. (red.), Łódź 2011
Lista stron internetowych wykorzystanych przy opracowaniu RSI LORIS 2030
1. http://ec.europa.eu/enterprise/policies/innovation/files/ius-2011_en.pdf
2. http://ec.europa.eu/enterprise/policies/innovation/files/ris-2012_en.pdf
3. http://www.globalinnovationindex.org/gii/
4. http://www.nauka.gov.pl/fileadmin/user_upload/43/46/43464/20081117_OSLO.pdf 5. Podręcznik Oslo http://www.mg.gov.pl/NR/rdonlyres/3B2E3AC5-CBDE-47D4-AF6A-
3ED270D74965/52556/Ekspertyza.pdf
6. www.bankier.pl
7. www.biotechmed.pl
8. www.biznes.lodzkie.pl
9. www.e-biotechnologia.pl
10. www.lwif.pl
11. www.paiz.gov.pl
12. www.parp.gov.pl
13. www.pfb.info.pl
14. www.pkpplewiatan.pl
15. www.przemyslmody.pl
16. www.science24.com
17. www.stat.gov.pl
18. www.stat.gov.pl
19. www.ure.gov.pl
20. www.wlokiennik.ahe.lodz.pl
21. www.zsm.resman.pl
214
Spis rysunków i tabel
Spis rysunków
Rysunek 1. Województwo łódzkie jest słabym innowatorem na poziomie średnim wg Regional Innovation Scoreboard 2012 ............................................................................................................. 15 Rysunek 2. Podmioty wpisane do rejestru REGON na 10 tys. ludności .............................................. 16 Rysunek 3. Docelowy układ autostrad i dróg ekspresowych (na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 20 października 2009 r.) oraz mapa stanu budowy dróg w woj. łódzkim .......................... 18 Rysunek 4. Przedsiębiorstwa innowacyjne w przemyśle w latach 2009-2011 ..................................... 21 Rysunek 5. Przedsiębiorstwa innowacyjne z sektora usług w latach 2009-2011................................. 22 Rysunek 6. Przedsiębiorstwa, które poniosły nakłady na działalność innowacyjną ............................. 22 Rysunek 7. Przychody ze sprzedaży produktów nowych lub istotnie ulepszonych w przedsiębiorstwach przemysłowych (z lewej) i z sektora usług (z prawej) w 2011 r. ........................... 23 Rysunek 8. Zgłoszenia wynalazków i udzielone patenty w 2011 r. ..................................................... 24 Rysunek 9. Liczba zgłoszeń patentowych i udzielonych patentów w Województwie Łódzkim w latach 2007-2010 ........................................................................................................................................ 24 Rysunek 10. Przedsiębiorstwa, które współpracowały w zakresie działalności innowacyjnej w ramach inicjatywy klastrowej według województw w latach 2009-2011 ........................................................... 27 Rysunek 11. Inicjatywy klastrowe w województwie łódzkim ............................................................... 28 Rysunek 12. Liczba jednostek badawczo-rozwojowych w poszczególnych województwach w 2010 r. 37 Rysunek 13. Zmiana liczby jednostek badawczo-rozwojowych w województwie łódzkim w latach 2006-2010 ................................................................................................................................................. 38 Rysunek 14. Projekty zakwalifikowane do finansowania przez Narodowe Centrum Badań w roku 2011 i 2012 ............................................................................................................................................... 41 Rysunek 15. Nakłady na B+R w 2011 r. w podziale na województwa w mln PLN ............................. 422 Rysunek 16. GERD na 1 mieszkańca w latach 2009-2011 w mln PLN ............................................... 43 Rysunek 17. Czynniki mające zdaniem przedsiębiorców największy wpływ na innowacyjność ........... 44 Rysunek 18. Etapy identyfikacji kluczowych branż w zakresie specjalizacji regionu ........................... 46 Rysunek 19. Podejście do wyboru i priorytetyzacji kluczowych technologii ........................................ 49 Rysunek 20. Scenariusze rozwoju województwa łódzkiego ............................................................... 64 Rysunek 21. Korzyści wynikające z partycypacyjnego, otwartego modelu zarządzania państwem ..... 67 Rysunek 22. Ludność według grup wiekowych w UE-27 w 2010, 2030 i 2050 roku ............................ 74 Rysunek 23. Bariery w poszczególnych etapach procesu kreowania innowacji .................................. 93 Rysunek 24. Układ dokumentów strategicznych związanych z realizacją RSI LORIS 2030 .............. 104 Rysunek 25. Dokumenty strategiczne na poziomie Unii Europejskiej ............................................... 104 Rysunek 26. Dokumenty strategiczne na poziomie krajowym .......................................................... 105 Rysunek 27. Cele istotne dla RSI LORIS 2030, wskazane w projekcie Strategii Innowacyjności i Efektywności Gospodarki „Dynamiczna Polska 2020” .................................................................... 106 Rysunek 28. Cele istotne dla RSI LORIS 2030, wskazane w projekcie Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020 .............................................................................................................................. 107 Rysunek 29. Dostosowanie działań do obszarów priorytetowych zdefiniowanych dla RSI LORIS 2030 ....................................................................................................................................................... 110 Rysunek 30. Podsumowanie działań wskazanych do realizacji w ramach Priorytetu 1. Specjalizacja regionalna ....................................................................................................................................... 128
215
Rysunek 31. Podsumowanie działań wskazanych do realizacji w ramach Priorytetu 2. Rozwój potencjału innowacyjnego regionu ................................................................................................... 144 Rysunek 32. Podsumowanie działań wskazanych do realizacji w ramach Priorytetu 3. Zarządzanie innowacjami w regionie ................................................................................................................... 166 Rysunek 33. Poziomy i instytucje zaangażowane w proces kształtowania Regionalnego Systemu Innowacji ........................................................................................................................................ 169 Rysunek 34. Struktura systemu wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji w województwie łódzkim ....................................................................................................................................................... 170 Rysunek 35. Schemat sieci instytucji otoczenia biznesu .................................................................. 175 Rysunek 36. Zasoby niezbędne do budowy systemu monitorowania i ewaluacji RSI LORIS 2030 ... 178
Spis tabel
Tabela 1. Podstawowe wskaźniki aktywności ekonomicznej ludności województwa łódzkiego ........... 19 Tabela 2. Wybrane wskaźniki dotyczące ludności.............................................................................. 20 Tabela 3. Nakłady na działalność innowacyjną przedsiębiorstw województwa łódzkiego w 2011 r. .... 23 Tabela 4. Siły motoryczne i bariery rozwoju innowacyjności oraz transferu technologii w regionie ...... 31 Tabela 5. Bariery w finansowaniu innowacji....................................................................................... 36 Tabela 6. Lista jednostek naukowo-badawczych w województwie łódzkim otrzymujących dotację statutową .......................................................................................................................................... 38 Tabela 7. Zestawienie podmiotów, którym zostało przyznane finansowanie przez Narodowe Centrum Badań wg liczby projektów zakwalifikowanych do finansowania w latach 2011-2012 ......................... 40 Tabela 8. Liczba zatrudnionych (EPC) w sektorze B+R w latach 2009 – 2011 r. ................................ 43 Tabela 9. Ocena potencjału technologicznego dla wybranych w ramach specjalizacji branż .............. 48 Tabela 10. Relacje pomiędzy technologiami 2012 oraz zidentyfikowanymi obszarami technologicznymi ......................................................................................................................................................... 52 Tabela 11. Analiza SWOT – Mocne strony, słabe strony ................................................................... 54 Tabela 12. Analiza SWOT – Szanse, zagrożenia .............................................................................. 60 Tabela 13. Rezultaty oraz poziom rozwoju regionu w każdym ze scenariuszy ................................... 65 Tabela 14. Prognoza średniej rocznej stopy wzrostu PKB ................................................................. 66 Tabela 15. Prognoza relacji PKB per capita w PPS dla Polski i województwa łódzkiego do UE-27=100, przy zachowaniu tempa wzrostu z lat 2001-2010 ............................................................................... 66 Tabela 16. Prognozowany wzrost nakładów na działalność B+R ....................................................... 69 Tabela 17. Prognozy dotyczące liczby osób z wykształceniem wyższym ........................................... 72 Tabela 18. Wskaźnik zatrudnienia w latach 2007 i 2010 oraz prognozy w roku 2020 i 2030 ............... 73 Tabela 19. Szacunkowy poziom wykorzystania komputerów i Internetu ............................................. 74 Tabela 20. Szacunkowa relacja PKB per capita w PPS dla Polski i województwa łódzkiego do UE-27=100 w perspektywie do 2030 r. .................................................................................................... 75 Tabela 21. Szacunkowy wzrost nakładów na B+R ............................................................................. 78 Tabela 22. Szacunkowy udział osób z wykształceniem wyższym....................................................... 81 Tabela 23. Szacunkowa relacja PKB per capita w PPS dla Polski i województwa łódzkiego do UE-27=100 w perspektywie do 2030 r. .................................................................................................... 83 Tabela 24. Szacunkowy wzrost nakładów na działalność B+R ........................................................... 85 Tabela 25. Układ priorytetów i celów operacyjnych dla RSI LORIS 2030 ........................................... 94 Tabela 26. Komplementarność RSI LORIS 2030 z dokumentami strategicznymi na poziomie regionu, kraju i Europy .................................................................................................................................. 107 Tabela 27. Wykaz celów operacyjnych i działań w ramach Priorytetu 1. Specjalizacja regionalna .... 110 Tabela 28. Harmonogram realizacji działań w ramach Priorytetu 1. Specjalizacja regionalna ........... 129 Tabela 29. Wykaz celów operacyjnych i działań w ramach Priorytetu 2. Rozwój potencjału innowacyjnego ................................................................................................................................ 130 Tabela 30. Harmonogram realizacji działań w ramach Priorytetu2. Rozwój potencjału innowacyjnego regionu ........................................................................................................................................... 145 Tabela 31. Wykaz celów operacyjnych i działań w ramach Priorytetu 3. Zarządzanie innowacjami w regionie ........................................................................................................................................... 146 Tabela 32. Harmonogram realizacji działań w ramach Priorytetu 3. Zarządzanie innowacjami w regionie ........................................................................................................................................... 167 Tabela 33. Miara celu głównego RSI LORIS 2030 ........................................................................... 183 Tabela 34. Wskaźniki kontekstowe do monitorowania RSI LORIS 2030........................................... 183
216
Tabela 35. Wskaźniki strategiczne do monitorowania celu Priorytetu 1. Specjalizacja regionalna RSI LORIS 2030 .................................................................................................................................... 185 Tabela 36. Wskaźniki strategiczne do monitorowania celu Priorytetu 2. Rozwój potencjału innowacyjnego regionu RSI LORIS 2030 ......................................................................................... 188 Tabela 37. Wskaźniki strategiczne do monitorowania celu Priorytetu 3. Zarządzanie innowacjami w regionie RSI LORIS 2030 ............................................................................................................ 189 Tabela 38. Wskaźniki operacyjne do monitorowania RSI LORIS 2030 ............................................. 189 Tabela 39. Harmonogram wdrażania RSI LORIS 2030 .................................................................... 196 Tabela 40. Ramy finansowe RSI LORIS 2030 ................................................................................. 199
217
Załącznik nr 1. Propozycja inicjatyw
pilotażowych w ramach RSI LORIS
2030
Inicjatywy pilotażowe powinny objąć inicjatywy systemowe oraz indywidualne zidentyfikowane jako
kluczowe do realizacji w ramach RSI LORIS 2030.
Inicjatywy indywidualne – rozumiane są jako projekty realizowane przez beneficjentów RSI
LORIS 2030.
W ramach prac nad przygotowaniem niniejszego dokumentu został ogłoszony nabór propozycji
projektów, które mogłyby zostać zrealizowane w ramach RSI LORIS 2030. Miało to na celu
weryfikację czy założone cele są zbieżne z oczekiwaniami potencjalnych projektów oraz ewentualne
uzupełnienie planowanego wsparcia w ramach przygotowywanej polityki innowacyjności
w województwie łódzkim. Informacja uzyskana na temat propozycji potencjalnych projektów może
stanowić podstawę do dokonania wyboru kluczowych projektów indywidualnych przez Samorząd
Województwa Łódzkiego (Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego).
Inicjatywy systemowe – rozumiane są jako działania realizowane na rzecz podniesienia
efektywności działania Regionalnego Systemu Innowacji w województwie łódzkim.
W przypadku inicjatyw systemowych w pierwszej kolejności powinny zostać zrealizowane
przedsięwzięcia dotyczące zapewnienia sprawnych mechanizmów w zakresie zarządzania
i wdrażania RSI LORIS 2030, jak również wsparcia instytucjonalnego dostępnego dla
przedsiębiorców.
Poniżej zostały przedstawione propozycje kluczowych inicjatyw z punktu widzenia zbudowania
sprawnego i efektywnego Regionalnego Systemu Innowacji dla realizacji RSI LORIS 2030.
Nazwa
inicjatywy
Wsparcie budowy systemu zarządzania, wdrażania, monitorowania
i ewaluacji RSI LORIS 2030
Opis
inicjatywy
Przystosowanie struktury organizacyjnej do potrzeb nowej Strategii wymaga, aby
w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Łódzkiego została przypisana
odpowiedzialność wybranej komórce organizacyjnej za wdrożenie RSI LORIS
2030 oraz zapewnienie współpracy i przepływu informacji w ramach Regionalnego
Systemu Innowacji. Komórka ta powinna odpowiadać za przygotowanie
efektywnych mechanizmów zarządzania, wdrażania oraz monitorowania RSI
LORIS.2030. Ponadto powinna koordynować realizację zadań wskazanych do
realizacji w ramach Strategii oraz nadzorować wdrożenie zaplanowanych zadań
218
przez właściwe podmioty, powołane do tego celu w ramach Regionalnego
Systemu Innowacji. Zapewnienie zasady partnerstwa w ramach realizacji RSI
LORIS 2030 wymaga również włączenia do procesu monitorowania ciała
nadzorczego składającego się z najważniejszych podmiotów życia gospodarczego
takich jak: przedsiębiorstwa, jednostki naukowo-badawcze, jednostki samorządu
terytorialnego, instytucje otoczenia biznesu oraz reprezentantów regionalnych
organizacji działających na polu innowacji i technologii, które będzie
odpowiedzialne za podejmowanie strategicznych decyzji dotyczących wdrażania
RSI LORIS 2030. Istotną kwestią w tym obszarze będzie również odpowiednie
umocowanie poszczególnych podmiotów w systemie zarządzania, wdrażania,
monitorowania oraz ewaluacji RSI LORIS 2030.
Planowane
działania
W ramach projektu powinny zostać zrealizowane działania mające na celu:
- Powołanie podmiotów do struktury organizacyjnej dla wdrażania,
monitorowania i ewaluacji RSI LORIS 2030;
- Wskazanie zakresu odpowiedzialności poszczególnych instytucji
w Regionalnym Systemie Innowacji;
- Wskazanie podziału zadań w ramach głównych procesów realizowanych
w ramach RSI LORIS 2030;
- Opracowanie procesu, metod oraz harmonogramu monitorowania postępów
wdrażania RSI LORIS 2030, systemu raportowania oraz wdrożenie narzędzi do
zbierania informacji w tym zakresie;
- Przygotowanie narzędzi do prowadzenia okresowych ocen i analiz stanu
wdrażania RSI LORIS 2030 oraz opracowanie zasad komunikacji wyników
ocen i analiz interesariuszom, a w szczególności strukturom zarządzania RSI
LORIS 2030;
- Przeprowadzenie szczegółowej analizy jakościowej oraz ilościowej dostępnych
źródeł finansowania oraz opracowanie macierzy zaspokojenia potrzeb wraz ze
wskazaniem luk finansowania w regionie;
- Opracowanie programu rozbudowy instrumentów finansowego wsparcia dla
rozwoju innowacyjności w oparciu o założenia RSI LORIS 2030;
- Dostosowanie założeń oraz priorytetów RPO WŁ na lata 2014 – 2020 do
stworzenia systemu finansowania innowacji w ramach RSI LORIS 203068
;
- Identyfikacja podmiotów funkcjonujących w obszarach wskazanych, jako
kluczowe branże / specjalizacje dla regionu;
- Powołanie podmiotów będących koordynatorami w ramach sieci współpracy
w obszarach branż kluczowych dla rozwoju województwa;
- Opracowanie polityki rozwoju klastrów z wykorzystaniem potencjału Łódzkiej
Specjalnej Strefy Ekonomicznej, w tym przygotowanie planu rozwoju klastrów
oraz opracowanie systemu wsparcia szkoleniowo-doradczego oraz
finansowego dla klastrów oraz opracowanie systemów oceny i monitorowania
rozwoju klastrów w regionie ze szczególnym uwzględnieniem klastrów
kluczowych;
- Opracowanie zasad prognozowania i wprowadzania zmian do RSI LORIS 2030
w wyniku uzyskanych wyników badań oraz komunikowania ich interesariuszom
strategii.
Planowane
produkty
i rezultaty
- Powołana struktura organizacyjna wraz z czytelnym podziałem
odpowiedzialności poszczególnych instytucji dla wdrażania, monitorowania
i ewaluacji RSI LORIS 2030;
68
Przy uwzględnieniu linii demarkacyjnej pomiędzy programami krajowymi i regionalnymi finansowanymi ze środków Unii
Europejskiej.
219
- Narzędzia monitoringu oraz metody zbierania informacji w zakresie postępów
procesu wdrażania RSI LORIS 2030;
- Program rozbudowy instrumentów finansowego wsparcia dla rozwoju
innowacyjności w oparciu o założenia RSI LORIS 2030;
- Dostosowanie założeń oraz priorytetów RPO WŁ na lata 2014 – 2020 do
stworzenia systemu finansowania innowacji w ramach RSI LORIS 2030;
- Plan rozwoju klastrów oraz opracowany system wsparcia szkoleniowo-
doradczego oraz finansowego dla klastrów;
- Okresowe oceny i analizy stanu wdrażania RSI LORIS 2030;
- Zasady aktualizacji RSI LORIS 2030 i komunikacja zmian interesariuszom
strategii.
Beneficjenci Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego.
220
Nazwa
inicjatywy Wsparcie działania sieci Centrów Transferu Technologii
Opis
inicjatywy
Dla przedsiębiorcy chcącego pozyskać informację dotyczącą możliwości transferu
technologii najbardziej istotną kwestią jest dostępność informacji oraz możliwość
identyfikacji podmiotów, od których będzie on mógł uzyskać właściwe wsparcie.
Dlatego jedną z najbardziej istotnych kwestii będzie zbudowanie przejrzystego
i czytelnego systemu instytucjonalnego wspierającego transfer technologii
w regionie, który zapewni właściwy przepływ informacji oraz niezbędne wsparcie
doradcze.
Dlatego też, celem inicjatywy będzie powołanie sieci Centrów Transferu
Technologii, w oparciu o konsorcjum podmiotów obecnie działających
w województwie łódzkim, które będą prowadziły specjalistyczną obsługę
przedsiębiorców w odniesieniu do zagadnień związanych z transferem technologii.
Podmioty te byłyby odpowiedzialne za komunikację oraz przepływ informacji
pomiędzy przedsiębiorstwami oraz jednostkami naukowymi w regionie oraz
doradztwo w zakresie transferu technologii, jak również doradztwo w zakresie
pozostałych form współpracy pomiędzy biznesem i nauką.
Planowane
działania
- Przygotowanie i wdrożenie koncepcji funkcjonowania sieci;
- Określenie zakresu odpowiedzialności poszczególnych CTT;
- Zatrudnienie wykwalifikowanego personelu;
- Prowadzenie szkoleń oraz doradztwa w zakresie transferu technologii;
- Gromadzenie wiedzy generowanej w ich rodzimych podmiotach oraz
pozostałych jednostkach B+R funkcjonujących w regionie, przygotowywanie
ofert w zakresie obszarów współpracy możliwych między sektorem nauki
i biznesu, w tym uzupełnianie zasobów ŁPTW;
- Udzielanie pomocy w nawiązywaniu współpracy uczelni z przedsiębiorstwami
zarówno o zasięgu krajowym, jak i międzynarodowym;
- Aktywizacja oraz wsparcie procesów transferu technologii pomiędzy nauką
i biznesem, w tym doradztwo prawne;
- Przygotowanie ofert wyspecjalizowanych usług w zakresie transferu technologii
dla podmiotów z obszarów funkcjonalnych i kluczowych branż / specjalizacji;
- Udzielanie pomocy w zakresie inicjowania przedsięwzięć o charakterze
przedsiębiorczości akademickiej;
- Wspieranie sieci koordynatorów specjalizacji oraz sieci 22 IOB w zakresie
szkoleniowym oraz doradczym;
- Inne działania zidentyfikowane na etapie przygotowania projektu systemowego.
Planowane
produkty
i rezultaty
- Powołanie sieci Centrów Transferu Technologii;
- Zapewnienie stabilności działania sieci poprzez zapewnienie finansowania kadr
oraz działań w zakresie wskazanej odpowiedzialności;
- Wykaz działań i podmiotów, na rzecz których realizowane były działania CTT;
- Wykaz szkoleń i spotkań obsłużonych przez CTT;
- Oraz inne wynikające z działań zidentyfikowanych na etapie przygotowania
projektu systemowego.
Beneficjenci Konsorcjum / sieć Centrów Transferu Technologii obecnie działających na
obszarze województwa łódzkiego.
221
Nazwa
inicjatywy
Wsparcie budowy oraz działania sieci 22 instytucji otoczenia biznesu
dostępnych na poziomie powiatu
Opis
inicjatywy
Dla przedsiębiorców działających na poziomie poszczególnych powiatów i gmin
istotną kwestią jest łatwa dostępność informacji oraz możliwość identyfikacji
podmiotów, od których będą one mogły uzyskać właściwe wsparcie dotyczące
możliwości realizacji projektów innowacyjnych na poziomie lokalnym. Dlatego też
jedną z najbardziej istotnych kwestii będzie zbudowanie przejrzystego i czytelnego
systemu instytucjonalnego wspierającego rozwój innowacji, który zapewni właściwy
przepływ informacji oraz niezbędne wsparcie doradcze dla przedsiębiorstw na
poziomie poszczególnych powiatów. Kluczowa w tym zakresie jest łatwa
identyfikacja podmiotu, do którego może się zgłaszać firma z zapytaniem
w zakresie możliwości realizacji innowacyjnych projektów oraz uzyskanie
precyzyjnej informacji na temat dostępnego wsparcia lub precyzyjnego skierowania
go do innej instytucji, która zajmuje się szczegółowo zgłaszanym zagadnieniem np.
Centrum Transferu Technologii, inkubatora przedsiębiorczości itp.
Dlatego też celem inicjatywy będzie powołanie sieci 22 instytucji otoczenia
biznesu, w oparciu o instytucje funkcjonujące obecnie w powiatach,
z przeznaczeniem do obsługi MSP. Instytucje te zostaną zidentyfikowane w
ramach dostępnych na poziomie każdego powiatu podmiotów.
Planowane
działania
- Przygotowanie i wdrożenie koncepcji funkcjonowania koordynatora i sieci;
- Określenie zakresu odpowiedzialności koordynatora oraz poszczególnych 22
IOB;
- Zatrudnienie wykwalifikowanego personelu;
- Prowadzenie szkoleń oraz doradztwa dla przedsiębiorstw w ramach
poszczególnych powiatów w zakresie możliwości przygotowania i realizacji
projektów innowacyjnych;
- Gromadzenie wiedzy o przedsiębiorstwach funkcjonujących w poszczególnych
powiatach, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów funkcjonalnych
i subregionalnych ośrodków wzrostu w poszczególnych podregionach
województwa łódzkiego, przygotowywanie informacji o ofercie współpracy
możliwej między sektorem nauki i biznesu, w tym uzupełnianie zasobów ŁPTW;
- Udzielanie pomocy w nawiązywaniu współpracy z podmiotami zajmującymi się
specjalistycznym wsparciem i doradztwem, tj.: CTT, parki naukowo
-technologiczne; inkubatory przedsiębiorczości, itp.
- Aktywizacja przedsiębiorstw funkcjonujących w ramach powiatu, w zakresie
tworzenia sieci współpracy wskazywanie korzyści płynących z innowacji,
możliwych źródłach i sposobach finansowania projektów innowacyjnych;
- Tworzenie platform wymiany doświadczeń na poziomie obszarów
funkcjonalnych;
- Inne działania zidentyfikowane na etapie przygotowania projektu systemowego.
Planowane
produkty
i rezultaty
- Zapewnienie działania koordynatora oraz sieci 22 instytucji otoczenia biznesu
dostępnych na poziomie każdego powiatu;
- Zapewnienie stabilności działania sieci poprzez zapewnienie finansowania kadr
oraz działań w zakresie wskazanej odpowiedzialności;
- Wykaz działań i podmiotów, na rzecz których realizowane były działania przez
koordynatora oraz 22 IOB;
- Wykaz szkoleń i spotkań obsłużonych przez koordynatora oraz 22 IOB;
- Oraz inne wynikające z działań zidentyfikowanych na etapie przygotowania
projektu systemowego.
222
Beneficjenci
Koordynator sieci oraz 22 instytucje otoczenia biznesu działające obecnie
(powołane w przypadku braku możliwości wybrania z obecnie istniejących) na
poziomie każdego powiatu.
Nazwa
inicjatywy
Powołanie i wsparcie działania sieci koordynatorów dla specjalizacji
regionalnych
Opis
inicjatywy
Aby zapewnić właściwy rozwój specjalizacji regionalnej w województwie łódzkim
konieczne jest zapewnienie właściwego przepływu informacji oraz wsparcia
doradczego dla podmiotów funkcjonujących w obszarach specjalizacji. Kluczowa
będzie w tym zakresie koordynacja prowadzonych działań na rzecz wybranych
specjalizacji, jak również zapewnienie łatwej identyfikacji podmiotu, do którego
będą się mogli zgłaszać przedsiębiorcy i podmioty działające w obszarach
specjalizacji. Projekt ten będzie punktem wyjścia do zintegrowania podmiotów
działających w ramach specjalizacji oraz uświadomienie tym podmiotom korzyści
wynikających z włączenia się tych podmiotów do sieci współpracy.
Dlatego też celem inicjatywy będzie powołanie sieci koordynatorów dla
specjalizacji regionalnych, podmiotów zajmujących się koordynacją działań w
ramach specjalizacji regionalnych w poszczególnych branżach.
Planowane
działania
- Przygotowanie i wdrożenie koncepcji funkcjonowania sieci;
- Określenie zakresu odpowiedzialności poszczególnych koordynatorów;
- Zatrudnienie wykwalifikowanego personelu;
- Analiza potrzeb podmiotów oraz możliwych obszarów współpracy, w tym
wskazanie korzyści wynikających ze wspólnie podejmowanych inicjatyw
w wybranych obszarach specjalizacji;
- Zdefiniowanie projektów pilotażowych możliwych do realizacji w obszarach
kluczowych specjalizacji regionu;
- Prowadzenie szkoleń oraz spotkań, akcji promocyjnych mających na celu
wskazanie możliwości integracji i realizacji wspólnych projektów podmiotom
funkcjonującym w obszarach branż kluczowych dla rozwoju województwa;
- Gromadzenie i budowanie zasobów wiedzy w obszarach specjalizacji, w tym
pozyskiwanie wiedzy o ofercie jednostek B+R funkcjonujących w regionie
w zakresie wybranych specjalizacji;
- Wsparcie w nawiązywaniu współpracy przedsiębiorstw z sektorem B+R;
- Poszukiwanie potencjalnych partnerów biznesowych z zagranicy dla firm
działających w obszarach specjalizacji, organizowaniu bezpośrednich spotkań
dwustronnych przedsiębiorców, pomocy w organizacji misji gospodarczych
przedsiębiorców i/lub udziału w międzynarodowych targach;
- Uzupełnianie zasobów ŁPTW w zakresie aktualnych działań i inicjatyw
realizowanych w wybranych obszarach specjalizacji;
- Kierowanie do właściwych jednostek udzielających specjalistycznego wsparcia
w wybranych obszarach specjalizacji;
- Inne działania zidentyfikowane na etapie przygotowania projektu systemowego.
Planowane
produkty
i rezultaty
- Powołanie sieci koordynatorów dla specjalizacji regionalnych;
- Zapewnienie stabilności działania sieci poprzez zapewnienie finansowania kadr
oraz działań w zakresie wskazanej odpowiedzialności;
- Wykaz działań i podmiotów, na rzecz których realizowane były działania przez
wybranych koordynatorów;
223
- Wykaz szkoleń i spotkań obsłużonych przez koordynatorów;
- Oraz inne rezultaty wynikające z działań zidentyfikowanych na etapie
przygotowania projektu systemowego.
Beneficjenci
Podmioty powołane przez Samorząd Województwa Łódzkiego na koordynatorów
dla specjalizacji regionalnych w obszarach branż kluczowych dla rozwoju
województwa.
Recommended