M.NECDET ÇARIKCI KİMYA MÜHENDİSİ BAŞ İŞ MÜFETTİŞİ

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 1

M.NECDET ÇARIKCIM.NECDET ÇARIKCI

KİMYA MÜHENDİSİKİMYA MÜHENDİSİ

BAŞ İŞ MÜFETTİŞİBAŞ İŞ MÜFETTİŞİ

H2SO4 2 H + SO4

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 2

PATLAYICI ORTAMLARIN TEHLİKELERİ

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 3

TANIMLARYANMA ?PARLAMA ?

PATLAMA ?

PATLAYICI ORTAM ?

NORMAL ÇALIŞMA ŞARTLARI ?

YANMAYANMA

IISS

II

OOKKSSİİJJEENN

YYAANNIICCI I

MMAADDDDEE

ISIISI

OKSİJENOKSİJEN

YANICI MADDEYANICI MADDE

YANMYANMAA

YANICI MADDELERİN BELİRLİ BİR ISI SEVİYESİNDE OKSİJEN İLE BİRLEŞMESİNE YANMA DENİR.

BACAKLARDAN BİRİ BACAKLARDAN BİRİ NOKSAN İSENOKSAN İSE

YA

NM

A

O

LM

AZ

ISI

OKSİJEN

YANICI MADDE

YANMA YANMA OLMAZOLMAZ

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 6

PARLAMA NEDİR?KOLAY ALEV ALABİLEN MADDELERİN (PARLAYICI) BELLİ ORANDA HAVA İLE HOMOJEN KARIŞIMLARI, ÇOK KOLAY ALEV ALARAK YANMASINA SEBEP OLURLAR.

BU TÜR YANMA OLAYINA PARLAMA DENİR.Normal şartlar altında buharlaşabilen veya gaz halinde bulunan ve tutuşma noktası düşük olan sıvı ve gazlara parlayıcı madde denir. Kolayca tutuşurlar, güç söndürülür ve büyük hızla yanarlar.

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 7

PATLAMA NEDİR?

PATLAMA;

YANMA OLAYININ BELİRLİ ŞARTLARDA VE ÇOK KISA ZAMANDA MEYDANA GELMESİ

ATE

ŞLE

ME

ENER

JİSİ

PATLAYICI KARIŞIMAZ O

KSİJEN

PATLAMA

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 9

ÇOK HIZLI BİR GAZ GENİŞLEMESİ İLE GENELLİKLE ISI AÇIĞA ÇIKMASIYLA MEYDANA GELEN BİR KİMYASAL REAKSİYON VEYA DEĞİŞİMDİR.

PATLAMA

YÜKSEK SICAKLIK ÜRETEN VE GENELLİKLE BÜYÜK MİKTARLARDA GAZ OLUŞMASINA NEDEN OLAN HIZLI BİR KİMYASAL REAKSİYONDUR..

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 10

POTASYUMBROMAT

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 11

GAZ PATLAMALARI

TOZ PATLAMALARI

METALİK TOZ ORGANİK TOZ

BASINÇ PATLAMALARI

KATI MADDE PATLAMALARI

KİMYASAL MADDE PATLAMALARI

PATLAMA

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 12

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 13

PATLAYICI ORTAM ?

YANICI MADDELERİN GAZ, BUHAR, SİS VE TOZLARININ ATMOSFERİK ŞARTLAR ALTINDA HAVA İLE OLUŞTURDUĞU VE HERHANGİ BİR TUTUŞTURUCU KAYNAKLA TEMASINDA TÜMÜYLE YANABİLEN KARIŞIMI.

PATLAYICI ORTAM

ATE

ŞLE

ME

ENER

JİSİ

PATLAYICI KARIŞIMAZ O

KSİJEN

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 15

PATLAMA LİMİTLERİ

YANICI VEYA PARLAYICI SIVILARIN BUHARLARI HAVA İLE UYGUN ORANLARDA BİRİKTİĞİNDE VE BİR TUTUŞTURMA KAYNAĞIYLA KARŞILAŞIRSA HIZLI BİR YANMA VEYA PATLAMA MEYDANA GELİR. UYGUN ORAN, PARLAMA VEYA PATLAMA ARALIĞIDIR.

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 16

PATLAMA LİMİTLERİ

ALT PATLAMA LİMİTLERİ (LFL)

ÜST PATLAMA LİMİTLERİ (UFL)

Havadaki buhar yüzdesinin bir yangın veya patlama oluşturması için gerekli olan en alt seviyesidir.

Bunun altındaki konsantrasyonlarda yeterli yakıt olmadığından yangın olmaz, karışım fakir karışımdır.

Ortamdaki buhar yüzdesinin bir yangın veya patlama oluşturması için gerekli olan en üst seviyesidir.

Bunun üstündeki konsantrasyonlarda yeterli hava olmadığından yangın olmaz, karışım zengin karışımdır.

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 17

PATLAMA LİMİTLERİ

z

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 18

PATLAYICI MADDE ?

ATMOSFERİK OKSİJEN OLMADAN DA ANİ GAZ YAYILIMI İLE EKZOTERMİK REAKSİYON VEREBİLEN VE/VEYA KISMEN KAPATILDIĞINDA ISINMA İLE KENDİLİĞİNDEN PATLAYAN VEYA BELİRLENMİŞ TEST KOŞULLARINDA PATLAYAN, ÇABUCAK PARLAYAN KATI, SIVI, MACUNUMSU, JELATİNİMSİ HALDEKİ MADDELERDİR.

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 19

NORMAL ÇALIŞMA ŞARTLARIBİR TESİSİN TASARIMLANAN AMAÇ DOĞRULTUSUNDA, ÖLÇÜ VE DEĞERLERDE ÇALIŞTIRILMASI.

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 20

“PATLAYICI ORTAMLARIN TEHLİKELERİNDEN ÇALIŞANLARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ” NİN

AMACI;

İŞYERLERİNDE OLUŞABİLECEK PATLAYICI ORTAMLARIN TEHLİKELERİNDEN ÇALIŞANLARIN SAĞLIK VE GÜVENLİĞİNİ KORUMAK İÇİN ALINMASI GEREKLİ ÖNLEMLERİN BELİRLENMESİDİR.

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 21

PATLAMALARIN ÖNLENMESİ VE PATLAMADAN KORUNMA/5

PATLAYICI ORTAM OLUŞMASINI ÖNLEMEK

BU MÜMKÜN DEĞİLSE PATLAYICI ORTAMIN TUTUŞMASINI ÖNLEMEK

PATLAMANIN ZARARLI ETKİLERİNİ AZALTACAK ÖNLEMLERİ ALMAK

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 22

PARLAMA VE PATLAMAYI ÖNLEME

SIZINTIYI ÖNLEME:- UYGUN TESİSAT KURULMASI İLE,

- DEVAMLI KONTROL VE BASINÇ TESTİ İLE,

- OTOMATİK KESİCİLER İLE (BASINÇ AYARLI ÇEKVALF)

- DEDEKTÖRLER İLE

UYGUN KARIŞIMI ÖNLEME:- MÜMKÜNSE AÇIK HAVADA ÇALIŞMA,

- ZEMİN SEVİYESİ ALTINDA ÇUKURLUKLAR OLMAMASI,

- UYGUN HAVALANDIRMA SİSTEMİ, (GEREKİRSE DEDEKTÖR KONTROLLÜ)

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 23

PARLAMA VE PATLAMAYI ÖNLEME

AÇIK ALEV :- ATEŞLİ MADDELER YASAĞI,

- ISITMA SİSTEMİNİNİN AÇIK ALEVLE YAPILMAMASI,

- KIVILCIM ÇIKARAN MALZEME KULLANILMAMASI,

- ISIL İŞLEMLERİNİN KONTROLÜ,

- UYGUN ELEKTRİK TESİSATI (EXPRUF, TOPRAKLAMA, STATİK ELEKTRİK KONTROLÜ, MÜMKÜNSE ANTİSTATİK ZEMİN, GİRİŞLERE NÖTRALİZATÖR KONULMASI)

EĞİTİM:

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 24

FUEL-OİL

.......FABRİKASI

A.Ş.

2004

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 25

ETKİLİ ATEŞLEME KAYNAKLARI

- SICAK YÜZEYLER, AÇIK ALEV, ATEŞ, KOR,

- MEKANİK VEYA ELEKTRİK KAYNAKLI KIVILCIMLAR,

- ELEKTROSTATİK BOŞALMALAR

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 26

-

STATİK ELEKTRİK BİRİKEN YERDE YETERLİ İLETKENLİKTE BİR TOPRAK BAĞLANTISI VARSA, YÜK TEHLİKESİZCE TOPRAĞA BOŞALIR.ANCAK, TOPRAKLAMA İLETKENİ YETERLİ HIZLA YÜKÜ TOPRAĞA BOŞALTMAZ İSE YÜK BİRİKİMİ GİDEREK ARTAR VE YETERLİ GÜCE ULAŞTIĞINDA KIVILCIM ATLAMASI ŞEKLİNDE BOŞALMA OLUR.

STATİK ELEKTRİĞİN GÜVENLE BOŞALMASI

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 27

PATLAYICI ORTAM OLUŞMA İHTİMALİ VE BU ORTAMIN KALICILIĞI

STATİK ELEKTRİK DE DAHİL TUTUŞTURUCU KAYNAKLARININ BULUNMA, AKTİF VE ETKİLİ HALE GELME İHTİMALLERİ

PATLAMA RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ/6

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 28

İŞYERİNDE BULUNAN TESİS, KULLANILAN MADDELER, PROSESLER İLE BUNLARIN MUHTEMEL KARŞILIKLI ETKİLEŞİMLERİ

OLABİLECEK PATLAMANIN ETKİSİNİN BÜYÜKLÜĞÜ

DİKKATE ALINIR

PATLAMA RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ/6

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 29

PATLAMA RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ/6

PATLAMA RİSKİ; PATLAYICI ORTAMIN OLUŞABİLECEĞİ YERLERE AÇIK OLAN VEYA AÇILABİLEN DİĞER YERLER DE DİKKATE ALINARAK BİR BÜTÜN OLARAK DEĞERLENDİRİLİR

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 30

İŞYERİNİN GÜVENLİ HALE GETİRİLMESİ/7

İŞÇİLERİN VE DİĞER KİŞİLERİN SAĞLIK VE GÜVENLİĞİ İÇİN TEHLİKELİ PATLAYICI ORTAM OLUŞMA İHTİMALİ OLAN YERLERDE, GÜVENLİ ÇALIŞMA ŞARTLARININ SAĞLANMASI.

İŞÇİLERİN SAĞLIK VE GÜVENLİĞİ İÇİN TEHLİKELİ PATLAYICI ORTAM OLUŞMA İHTİMALİ OLAN YERLERDE, RİSK DEĞERLENDİRMESİ SONUCUNA GÖRE ÇALIŞMA SÜRESİNCE UYGUN TEKNİK YÖNTEMLERLE BU KISIMLARIN GÖZETİM ALTINDA TUTULMASI

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 31

TEHLİKELİ MADDE

2004

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 32

KOORDİNASYON/8

BİR İŞYERİNDE BİRDEN FAZLA İŞVERENE AİT ÇALIŞAN BULUNMASI DURUMUNDA, HER İŞVEREN KENDİ KONTROL ALANINA GİREN TÜM HUSUSLARDAN SORUMLU OLACAKTIR.

YASAL OLARAK İŞYERİNİN TÜMÜNDEN SORUMLU OLAN İŞVEREN, “PATLAMADAN KORUNMA DOKÜMANINDA” Kİ ÖNLEMLERİN BELİRLENMESİNİ VE UYGULANMASINI KOORDİNE EDECEKTİR..

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 33

PATLAMADAN KORUNMA DOKÜMANI

İŞVEREN, PATLAMA RİSKİNİ DEĞERLENDİRİRKEN “PATLAMADAN KORUNMA DOKÜMANI” NDA;

PATLAMA RİSKİNİN BELİRLENDİĞİ VE DEĞERLENDİRİLDİĞİ,

YÜKÜMLÜLÜKLERİN YERİNE GETİRİLMESİ İÇİN ALINACAK ÖNLEMLER,

10

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 34

PATLAMADAN KORUNMA DOKÜMANI/10

SINIFLANDIRILMIŞ YERLER,

ASGARİ GEREKLERİN UYGULANACAĞI YERLER (Ek:2’deki) ,

ÇALIŞMA YERLERİ İLE UYARI CİHAZLARI DA DAHİL İŞ EKİPMANIN TASARIMI, İŞLETİLMESİ, KONTROL VE BAKIMININ GÜVENLİK KURALLARINA UYGUN OLARAK SAĞLANDIĞI ,

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 35

İŞYERİNDE KULLANILAN TÜM EKİPMANLARIN “İEKSGŞ” YÖNETMELİĞİNE UYGUN OLDUĞU

HUSUSLARI YER ALIR

PATLAMADAN KORUNMA DOKÜMANI/10

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 36

“PATLAMADAN KORUNMA DOKÜMANI” NIN GÜNCELLEŞTİRİLMESİ

DOKÜMAN;

İŞİN BAŞLAMASINDAN ÖNCE HAZIRLANACAK,

- İŞYERİNDE,

- İŞ EKİPMANINDA,

- ORGANİZASYONDA

ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİK, GENİŞLEME VEYA TADİLAT YAPILDIĞINDAGÖZDEN GEÇİRİLEREK GÜNCELLEŞTİRİLECEK

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 37

KONTROLÖRBELGE TEŞEKKÜRLE

R

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 38

20.04.23 M.Necdet ÇARIKCI/Baş İş Müfettişi / mncarikci@hotmail.com 39