MYCOBACTERIUM TUBERCULOSISodpc9.ddc.moph.go.th/trc/Sheet/Sheet51/TB/SheepTB51-1.pdf ·...

MYCOBACTERIUM

TUBERCULOSISTUBERCULOSIS

โดย

นพ. ธรวฒน วลยเสถยรนพ. ธรวฒน วลยเสถยรTeerawat_99@yahoo.com

DPCK5.com

ตระกล Mycobacteria มอยางนอย 54 species ผนงอยางนอย 54 species ผนงเซลมmycolic acid ทาใหตดสทนกรดและทาใหแตกตางจากแบคทเรยท วไปท วไป

Mycobacteria เปนแบคทเรยท มหลกฐานการแบคทเรยท มหลกฐานการคงอยมานานนบหม นป กอนท robert koch จะคนพบเม อป 2425

Mycobacteria แบงเปน 3 กลมคอ

1.Mycobacterium leprae อยใน1.Mycobacterium leprae อยในคน สตว

2.Mycobacterium tuberculosiscomplex ซงประกอบดวย complex ซงประกอบดวย M.tuberculosis , M.bovis ,M.africanum อยในคน สตว

3. Non tuberculousmycobacterium หรอmycobacterium หรอEnvironmental mycobacterium

อยในนา ดน นาประปา สระนา รางกาย อจจาระ ผวหนง ปรกตจะรางกาย อจจาระ ผวหนง ปรกตจะไมกอโรคในคน ยกเวน ภมตานทานลดลง หรอ มแผลเกาวณโรคในปอด

Runyon แบงเปน 4 กลมคอ

1. Photochromogen – M.Kansasii1. Photochromogen – M.Kansasii

2.Scotochromogen-M.scrofulacium

3.Non Photo – MAC

4.Rapid grower - มมากชนดท สด4.Rapid grower - มมากชนดท สด

การตรวจพบ AFB ในสงสงตรวจ หมายถง

1.ผปวยตดเชอ และ ปวยจรง1.ผปวยตดเชอ และ ปวยจรง

2.เชออยในคอ หรอรางกาย แตไมกอโรค

3.เชอปนเปอนในภาชนะ เคร องมอ นา

Mycobacteria

*non motile

*aerobic*aerobic

*1-5 micron

*thick lipid cell membrane ,mycolic acid - AFB propertymycolic acid - AFB property

*slow growing

*stable and durable

*สวนใหญไมกอโรคในคน

*พบไดในสงแวดลอมตางๆท วโลก *พบไดในสงแวดลอมตางๆท วโลก เชน นา ดน อยไดตามรางกายคนโดยไมทาใหเกดโรค

*strong and genetically stable*strong and genetically stableอาจอยมานานนบลานป

*ม definite host – จากด เกดโรคเฉพาะในคน สตว เพยงบางชนดสตว เพยงบางชนด

*intracellular , tissue invasion

*latent infection and cyclicactivationactivation

*chronic infection and disease

*cell mediated response ,noprotective antibody response

*resistant mechanism – natural*resistant mechanism – naturalmutation , gene adaptation todrug*เจรญเตบโตท อณหภม 35 -37 องศา C*เจรญเตบโตท อณหภม องศา *ในสภาวะท ไมเหมาะสม เช อวณโรคสามารถสงบและแฝงอยในรางกายไดนานถง 50 ป

การตดตอของเช อวณโรค

ทางระบบทางเดนหายใจ ไมตดตอโดยการสมผส ไมตดตอโดยการกนเพราะเช อไมสามารถทนกรด ไมตดตอโดยการกนเพราะเช อไมสามารถทนกรด เช อไมสามารถตดทางผวหนงเพราะอณหภมต า

และตดช นของผวหนง

การแพรกระจายของเช อวณโรค

ท สาคญท สด คอ : ระบบทางเดนหายใจ

ไอ จาม

พด คย

แหลงแพรกระจายเช อวณโรคท สาคญท สด คอ........ตวผปวยวณโรค

พด คย

โดยการปลวของเช อวณโรค

การแพรกระจายของเช อ

โดยการปลวของเช อวณโรค และลอยอยในอากาศในรปของ Droplet หรอ Aerosol ขนาด 1-3 ไมครอน ซ งเกด

จากการไอ จาม หรอ พด คยจากการไอ จาม หรอ พด คย

วณโรค

ผปวย คนปกต

การตดเช อและเกดแผลวณโรคท ปอด

Tuberculosis infected lung

Mycobacterium tuberculosis in lung, Ziehl-Neelsen acid fast stain.

ท มาภาพwww.fotosearch.com

Expose and interaction

*no contact

*contact ,no infection*contact ,no infection

*contact ,infection

-primary disease /progression

-latent infection –abort,noactivation or TB disease

No Infection

CONTACTdefenses

No Disease (90%)defenses

InfectionCell mediated

immunity Disease

Early (5%)

NATURAL HISTORY OF TUBERCULOSIS

Disease

Late (5%)

ผสมผสเชอวณโรค

ไมตดเชอ TST-ไมแพรเชอ

ตดเชอ ,TST+ไมแพรเชอ

5% ปวยในระยะ 1-2 ปหลงตดเชออก 5% จะปวย ณ จดใดจดหน งของ

ยงคงสภาพไมตดเชอ

ยงคงสภาพตดเชอ แตไมปวย

จดใดจดหน งของวงจรชวต

ไมตดเชอ ตดเชอ ปวยเปนวณโรค

ปจจยเสยง ปจจยเสยงปจจยเสยง

-อยในพนท วณโรคชกชม

-โอกาสสมผสผปวย

-ความเขมขนในการสมผส

ปจจยเสยง

-AIDS 170 เทา

-ตดเชอ HIV 113 เทา

-ตดเชอใน 2ปท ผานมา15 เทา-ระยะเวลาสมผส

-ปจจยเสยงภายในของแตละคน

-ตดเชอใน 2ปท ผานมา15 เทา

-DM ,CA, ยากดภม 3-10เทา

-โรคไตรนแรง , ยาเสพตด

ขอเปรยบเทยบ การตดเชอ การปวย

มเชอในรางกาย ม ม

TST + +

เอกซเรยปอด ปกต ผดปกต

DS/Culture - มก +

อาการ ไมม มอาการ ไมม ม

การแพรเชอ ไมได แพรได

Response and Infection

Tuberculin skin test

Response

Antibody

Mycobacterial load

CMI

Infection Disease

Antibody

ปญหาวณโรคไมใชปญหาสวนบคคล แตเปนปญหาวณโรคไมใชปญหาสวนบคคล แตเปนป ญ ห า ข อ ง ส ง ค ม ห ร อ ช ม ช น เ น อ ง จ า ก ว ณโรคตดตอได ทางอากาศ ดงน นการตดเช อและการปวยจงเกดไดในประชากรทกเพศ ทกวย ทกกลม ตราบเทาท ยงมแหลงแพรเช อในชมชนตราบเทาท ยงมแหลงแพรเช อในชมชน

จานวนผตดเช อวณโรคในชมชน เปนดชนท สาคญตวหน ง เพราะแสดงวามการแพรกระจายเช อวณโรคตวหน ง เพราะแสดงวามการแพรกระจายเช อวณโรคในชมชน แมผตดเช อบางรายเทาน นท จะปวยเปนวณโรค แตผตดเช อแลวคอกลมเส ยงตอการปวยเปนวณโรคมากท สด เน องจากผตดเช อแลวเทาน น ท จะปวยเปนวณโรคได ระยะเวลาหลงจากการตดเช อจนกระท งปวยข นกบสภาพภมคมกนของบคคล เปนวณโรคได ระยะเวลาหลงจากการตดเช อจนกระท งปวยข นกบสภาพภมคมกนของบคคล สวนมาก จะปวยหลงการตดเช อ 1-3 ป

DALY LossDALY

Male Female

Rank DiseaseDALY('000)

% %DALY('000)

Disease

1 HIV/AIDS 652 11.4 7.5 316 Stroke2 Traffic accidents 578 10.1 7.0 295 HIV/AIDS3 Stroke 337 5.9 6.4 270 Diabetes

LOSS 2004

3 Stroke 337 5.9 6.4 270 Diabetes4 Alcohol dependence/harmful use 332 5.8 4.6 191 Depression5 Liver cancer 282 4.9 3.3 141 Ischaemic heart disease6 COPD 184 3.2 3.0 126 Liver cancer7 Ischaemic heart disease 184 3.2 2.9 123 Traffic accidents8 Diabetes 174 3.1 2.8 118 Osteoarthritis9 Cirrhosis 145 2.5 2.6 111 Schizophrenia

10 Depression 137 2.4 2.6 111 Cataracts11 Drownings 114 2.0 2.6 110 Deafness12 Bronchus & Lung cancer 111 2.0 2.6 110 Anaemia13 Schizophrenia 111 1.9 2.6 109 COPD13 Schizophrenia 111 1.9 2.6 109 COPD14 Homicide and violence 106 1.9 2.4 101 Anxiety disorders15 Suicides 106 1.9 2.2 94 Asthma16 Deafness 105 1.8 2.2 93 Lower respiratory tract infections17 Lower respiratory tract infections 104 1.8 2.0 83 Dementia18 Tuberculosis 88 1.5 1.8 77 Cervix uteri cancer19 Asthma 87 1.5 1.8 75 Nephritis & nephrosis20 Anaemia 85 1.5 1.5 62 Breast cancer

All causes 5,709 100 100 4,207 All causes

สวสด