View
10
Download
5
Category
Preview:
Citation preview
6
nino qumsiSvilirati julayiZe
maia oTiaSviliirine miqaZeia gabunia
moswavlis wigni(meore nawili)
musika`klio~
`wyarosTvali~
6
musika
moswavlis wigni
(meore nawili)
gamomcemloba `klio~
`wyarosTvali~
nino qumsiSvili
rati julayiZe
maia oTiaSvili
irine miqaZe
ia gabunia
grifminiWebulia saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier 2018 wels
yvela ufleba daculia
ISBN 978-9941-441-69-1 (orive nawilis)
ISBN 978-9941-441-72-1 (meore nawili)
© gamomcemloba `klio~, 2018
© nino qumsiSvili, rati julayiZe, 2018
© `wyarosTvali~, 2018
© maia oTiaSvili, irine miqaZe, ia gabunia, 2018
musika, 6 klasi
moswavlis wigni
(meore nawili)
nino qumsiSvili
rati julayiZe
maia oTiaSvili
irine miqaZe
ia gabunia
Sps `gamomcemloba klio~
aRmaSeneblis gamz. 181-2, Tbilisi, 0112
tel.: (+995 32) 234.04.30
E-mail: book@klio.gewww.klio.ge
`wyarosTvali~
gare kaxeTis 4, Tbilisi, 0144
mob.: 599 76.10.39
E-mail: tskarostvali@gmail.comwww.tskarostvali.ge
musikaluri redaqtori:
irine miqaZe, marine dafqviaSvili
literaturuli redaqtori:
Tamar gujabiZe, Tea pitiuriSvili
sanoto teqstis kompiuteruli uzrunvelyofa:
mixeil vawaZe, sofo saRaraZe
eleqtronuli resursis uzrunvelyofa,
fonogramebi da LMMS-is aqtivobebi _ mixeil vawaZe
LMMS-is moxmarebis instruqcia Seqmna mariam RviniaSvilma
dizaini da mxatvroba: elene varamaSvili, ia gabunia
3
sarCevi
musikaluri Teatri _ opera da miuzikli
32 `aida~ ........................................................................................ 5
33 `gafrindi, fiqro, oqros frTebiT~..................................... 9
34 Semsrulebeli miuziklSi..................................................... 10
35 `patara ufliswuli~ ............................................................ 12
36 saopero xmebi ........................................................................ 14
37-38 `vestsaiduri istoria~ ................................................... 16
39-40 `veris ubnis melodiebi~ ................................................. 18
41 `oliveri~ .............................................................................. 20
42-43 `musikis hangebi~............................................................... 22
44 amoicani xasiaTi ................................................................... 24
45-46 `qeTo da kote~ ................................................................ 26
47-48 `sevilieli dalaqi~ .......................................................... 29
49 `jadosnuri fleita~ ............................................................ 31
50 `parizis RvTismSoblis taZari~ .......................................... 33
51 orkestri ............................................................................... 35
52 musikaluri antraqti da kulminacia ................................. 38
53 `daisi~ .................................................................................... 41
54 miusadage xmis tembri _ Semajamebeli gakveTili ............. 43
55 musikaluri qudi _ Semajamebeli gakveTili ..................... 44
musika sabaleto TeatrSi
56 baleti ................................................................................... 45
57-58 amoicani metri da ritmi ................................................ 49
59 musika da plastika ............................................................... 52
60 `bavSvi da jadosnoba~ .......................................................... 54
61 baletis istoriidan _ 1 ...................................................... 55
62 sabaleto-sacekvao scenebi qarTul operaSi .................... 57
63 `gorda~ .................................................................................. 58
64 baletis istoriidan _ 2 ...................................................... 60
65 `maknatuna~............................................................................. 62
eTnografia da musika
66 folklori profesiul musikaSi ......................................... 64
67 iavnana .................................................................................... 65
68 spiriCuelsi .......................................................................... 67
69 qarTvelo, xeli xmals ikar ................................................. 70
70 mravalJamier ......................................................................... 71
sanoto danarTi ......................................................................... 73
leqsikoni ................................................................................... 83
4
pirobiTi niSnebi da
maTi ganmarteba
imuSave kompiuterul programa LMMS-Si
uyure videos
upasuxe kiTxvebs
imRere
moismine
daimaxsovre
Tavisufali aqtivoba solfejioSi
5
musikaluri Teatri _ opera da miuzikli32
`aida~
ritmuli savarjiSo.
gamosaxe ritmi sxvadasxva moZraobiT:
musikaluri Teatri saTaves iRebs uZvelesi ritualebidan da saxalxo
dResaswaulebidan, sadac gaerTianebuli iyo simRera, cekva, musika da mo-
qmedeba. magram es jer kidev ar iyo Teatri, romelic gulisxmobs mayureb-
lis arsebobas, mis Tanamonawileobas. sityva `Teatri~ berZnulia da `sanax-
aobis adgils~ niSnavs, sityvis safuZveli ki aris zmna `vuyureb~, `vxedav~.
berZnuli Teatri jer kidev Cvens welTaRricxvamde Seiqmna. masSi didi
mniSvneloba eniWeboda musikas. Teatraluri dadgmis aqtiuri monawile
iyo gundi, romelic gadmoscemda dramis ideas, moqmed gmirTa fiqrebsa da
gancdebs. adgils, sadac gundi iyo ganlagebuli, `orxestra~ ewodeboda.
berZnuli Teatris ideiT, XVI saukunis dasasruls, italiaSi Seiqmna
musikaluri Teatris axali Janri, italiurad, dramma per musica _ `drama,
gadmocemuli musikiT~. kompozitorma klaudio monteverdim ki am Janrs
`opera~ (italiurad opera _ `naSromi~) uwoda. italiidan opera gavrcelda
mTels evropaSi.
6
droTa ganmavlobaSi Seiqmna musikaluri Teatris sxvadasxva Janri: op-
ereta, vodevili, miuzikli, rok-opera da sxv.
mousmine da daakvirdi fragmentebs juzepe verdis operidan `aida~ da
elton jonis imave saxelwodebis miuziklidan (amnerisi msaxurebis gare-
mocvaSi). ipove sxvaoba or dadgmas Soris da upasuxe kiTxvebs:
1. romel fragmentSi aqvs simRerasa da qoreografias Tanabari mniSvne-
loba da romelSia sacekvao nomrebi CanarTis saxiT?
2. romeli fragmentia dawerili pop musikis stilSi?
3. mosmenili fragmentebidan romeli SeiZleba mivakuTvnoT saopero
Janrs da romeli _ miuzikls?
4. romel fragmentSi eqceva meti yuradReba Semsruleblis seriozul
vokalur monacemebs da sasimRero teqnikas?
opera musikalur-Teatraluri warmodgenaa, romelic aerTianebs musi-
kas, dramas, mxatvrobasa da qoreografias. Sinaarsis gadmocemaSi yvelaze
mniSvnelovani musikaa. saopero gmirebi simRerisa da saorkestro akompane-
mentis meSveobiT arian daxasiaTebulni. gmiris grZnobebisa da azrebis gad-
mocemis mTavari formaa aria _ vrceli solo sasimRero epizodi. operaSi
CarTulia saansamblo da sagundo nomrebic.
miuzikli musikaluri Teatris kidev erTi Janria. ufro xSirad igi ko-
mediuri Sinaarsisaa. miuzikli Seicavs saestrado Janrebisa da operis ga-
momsaxvelobiT xerxebs. masSi Serwymulia dialogebi, simRerebi, Sou; did
rols TamaSobs qoreografia, romelic gansxvavdeba sabaleto da salonuri
cekvebisagan. miuziklis musikaluri stili mravalferovania, Seicavs jazis
da sxvadasxva Tanamedrove mimarTulebis elementebs. es yvelaferi moiTx-
ovs moqmedebis dinamiurobas. miuziklSi gamoyenebulia eleqtroakustiku-
ri aparatura.
scenebi j. verdis operidan `aida~
7
gaecani j. verdis opera `aidas~ libretos.
egviptelTa monobaSi myof eTiopel mefis asul aidasa da dampyrobelTa
mTavarsardal radamess SeuyvardebaT erTmaneTi. radamesi egviptis fara-
onis qaliSvil amnerissac uyvars. eTiopiis mefe amonasro, aiZulebs aidas,
gamokiTxos radamess, sadaa ganlagebuli egviptelTa jari. aida Seasrulebs
mamis davalebas da radamess gaqcevas SesTavazebs. eWviani amnerisi, quru-
mebTan erTad, Seityobs amis Sesaxeb da radamess RalatSi amxels. mxe-
darmTavars miwisqveSeTSi datyveveben. aida sasamarTlos gadawyvetilebas
Seityobs, radamesTan SeaRwevs da isini sicocxlis bolo wuTebs erTad
atareben.
uyure fragments verdis operidan `aida~, sadac mTavari qurumi
ramfisi radamess acnobebs, rom saswrafod unda airCion egviptelTa jaris
mxedarTmTavari eTiopielTa mosalodneli Tavdasxmis gamo.
Semdeg mousmine operis kulminaciur scenas _ gundsa da marSs.
waikiTxe sityva `kulminaciis~ ganmarteba da daadgine, mosmenili ori
fragmentidan romels SeiZleba uwodo kulminaciuri.
gundi vokalist SemsrulebelTa didi jgufia; operaSi _ musikaluri
nomeri, romelsac es jgufi asrulebs.
kulminacia laT. sityvaa da niSnavs `mwvervals~. musikaSi nawarmoebis
emociurad yvelaze mniSvnelovani, umaRlesi daZabulobis momenti, sadac
ideis gadmocemis simZafre mwvervals aRwevs.
solo ital. sityvaa da niSnavs `martos~, musikaSi _ erTi Semsruleblis
mier nawarmoebis Sesruleba.
libreto ital. sityvaa da `patara wigns~ niSnavs. libreto musikalu-
ri speqtaklis (opera, baleti, miuzikli) Sinaarsia, romelic konkretuli
nawarmoebisaTvis iwereba.
juzepe verdi
juzepe verdi (1813 le ronkole _ 1901 milani)
genialuri italieli saopero kompozitoria. misi
Semoqmedeba udidesi saCuqaria rogorc msof-
lio musikaluri kulturisaTvis, aseve yvela im
adamianisTvis, vinc ar aris gulgrili saopero
xelovnebis mimarT. melodiebi verdis operebis
saansamblo, sagundo Tu solo nomrebidan, gan-
sakuTrebiT mReradi da advilad dasamaxsovre-
belia. mTels msoflioSi udidesi siyvaruliTa
da popularobiT sargeblobs operebi: `bal mas-
karadi~, `rigoleto~, `trubaduri~, `traviata~,
`aida~, `otelo~, `falstafi~.
8
elton joni (1947) _ ser elton herkules joni (namdvili saxeli reji-
nald keneT duaiti) — ingliseli pop da rok musikosi, momRerali da kom-
pozitori. miRebuli aqvs gremis eqvsi jildo, britanuli musikis 4 jildo,
oskari, oqros globusi, tonis jildo da kenedis centris jildo. karieris
manZilze elton jonma gayida 250 milionze meti Canaweri.
3 wlis asakSi jonma fortepianoze dakvra daiwyo. erTi wlis Semdeg ki
smeniT awyobda simRerebs. 7 wlis asakSi daiwyo swavla musikalur skola-
Si. musikisadmi did interess avlenda da qmnida melodiebs. 11 wlis asakSi
miiRo granti `musikis samefo akademiaSi~ ganaTlebis misaRebad. erT-erTi
maswavleblis mogonebiT, man, erTxel mosmeniT zustad Seasrula fortepi-
anoze hendelis oTxgverdiani nawarmoebi.
Semdegi xuTi wlis manZilze biWuna dadioda londonis akademiaSi. ambob-
da, rom moswonda Sopenisa da baxis Sesruleba, agreTve gundSi simRera.
Tavdapirvelad, igi ukravda barebSi, Semdeg, koncertebs marTavda, iyo
sxvadasxva ansamblis wevri. britanulma Jurnalma daakavSira elton joni
misi simRerebis teqstebis momaval avtorTan, berni topenTan. simRera Your Song (`Seni simRera~) gaxda elton jonis, rogorc momRerlis pirveli hiti.
amis Semdeg, man Seqna iseTi cnobili nawarmoebebi, rogorebicaa: Goodbye Yellow Brick Road, Captain Fantastic and the Brown Dirt Cowboy, Breaking Hearts, Songs from the West Coast, Peachtree Road, The Captain & the Kid, The Diving Board da sxva;
simRerebi animaciuri filmisaTvis “The Lion King” da miuzikli `aida~.
elton joni
9
`gafrindi, fiqro, oqros frTebiT~
`nabuqos~ Seqmnis istoria _ genialurma italielma kompozitorma, juzepe
verdim, axalgazrdobis wlebSi dakarga ojaxi _ ori Svili da sayvareli
meuRle. am tragediis gamo gadawyvita, aRarasodes Seeqmna musika. milanis
saopero Teatris `la skalas~ impresario mereli didad afasebda kompozi-
toris talants. swored misi ZalisxmeviT verdis xelSi aRmoCnda libreto
da Seiqmna genialuri opera `nabuqo~. am faqtis Sesaxeb verdi ixsenebs:
`quCaSi raRac gaurkvevelma usiamovno grZnobam Semipyro. didi sevda
TiTqos guls mipobda... Sin dabrunebisas rveuli magidaze visrole. da-
cemisas xelnaweri gadaiSala. sruliad angariSmiucemlad Cemi mzera mox-
vda furcels, sadac erTma striqonma miipyro Cemi yuradReba ~Va pensiero, sull’ale dorate” _ `gafrindi, fiqro, oqros frTebiT~.
Semdeg gverdebsac gadavxede, ramac udidesi zemoqmedeba iqonia Cemze,
miT ufro, rom es iyo bibliis siuJeti, wignisa, romelic amqveynad yvelaze
metad miyvarda. wavikiTxe erTi furceli, Semdeg _ meore. magram gamaxsenda
Cemi gadawyvetileba, rom arasodes davwerdi musikas. davxure rveuli da
wavedi dasaZineblad, magram `nabuqo~ ar masvenebda, daZineba ver SevZeli.
avdeqi da teqsti wavikiTxe ara erTxel, orjer an samjer, aramed imdenjer,
rom dilisaTvis soleras libreto zepirad vicodi.
mainc, ar vapirebdi sakuTari Tavisadmi micemuli sityvis gatexvas. Te-
atrSi misvlisas gadavwyvite, xelnaweri merelisaTvis damebrunebina.
_ xom marTalac mSvenieria?! _ mkiTxa merelim.
_ namdvilad!
_ aqcie is musikad!
_ es azradac ar momsvlia!
_ aqcie is musikad, gTxov!
am sityvebis Semdeg man rveuli qurTukis jibeSi Camitena, mxrebze xeli
momkida da quCaSi gamagdo, zurgs ukan kari momixura da gasaRebiT Caketa.
ra unda meqna? jibeSi ̀ nabuqos~ teqstiT Sin davbrundi. dRes erTi stro-
fi, xval _ meore, aq erTi noti, iq _ fraza. ase nabij-nabij Seiqmna musika.
es iyo is opera, saidanac Cemi, rogorc xelovnis, cxovreba daiwyo. miu-
xedavad imisa, rom momixda brZola mravalricxovani mtruli Zalis wi-
naaRmdeg, SemiZlia darwmunebiT vTqva, rom `nabuqo~ bednier varskvlavze
daibada~.
ebraelebis gundma „Va pensiero, sull’ale dorate“ (136 fsalmunis Tavisufa-
li interpretacia), romlis teqstmac Tavidanve miipyro verdis yuradRe-
ba, pirvelive speqtaklidan mayureblis siyvaruli daimsaxura da dRemde
italiis araoficialur himnad iTvleba.
mousmine gunds operidan `nabuqo~ „Va pensiero, sull’ale dorate“ da ga-
moTqvi Seni azri.
fsalmuni ZvelberZnuli sityvaa da saxotbo sadidebel sagalobels
niSnavs. 150 fsalmuni Sesulia iudeur da qristianul kanonikur wignebSi.
maTi avtori iudevelTa mefe daviTia.
33
10
Semsrulebeli miuziklSi
ritmuli savarjiSo.
gamosaxe ritmi polieTilenis Wiqisa da sxvadasxva moZraobebis gamo-
yenebiT.
TamaSis wesi: moswavleebi wreSi sxdebian da ritmSi asruleben suraT-
ze gamosaxul moZraobebs, asaxeleben sakuTar da romelime klaselis sa-
xels. tempis darRvevis SemTxvevaSi an saxelis dagvianebiT warmoTqmisas,
mowafe wris centrSi gadainacvlebs da daelodeba, vidre ar daasaxeleben
mis saxels.
1
2
keso
43sandro
5
taso87
keso
6
da a. S.9
iTamaSe TamaSi `gaixsene saxeli~.
134
11
moismine ramdenime nawyveti sxvadasxva miuziklidan:
1. `rogor mivaRwioT warmatebas biznesSi xelgaunZrevlad~, kom-
pozitori frenk leseri;
2. `patara princi~, kompozitori frederik lou;
3. `hamiltoni~, kompozitori li manuel miranda;
4. `patara serenada~, kompozitori stiven sondheimi.
daadgine, am Janris romeli damaxasiaTebeli Taviseburebebi iCens Tavs
TiToeul warmodgenil epizodSi:
1. musikasa da qoreografias Tanabari roli eniWeba speqtaklis siuJetis
ganviTarebaSi an mTavari gmirebis daxasiaTebaSi;
2. musika iTvaliswinebs Tanamedrove popkulturis tendenciebs da
iyenebs maT mxatvruli saxis Sesaqmnelad;
3. miuzikli ar iTxovs Semsrulebelisgan Zlier vokals. sakmarisia musi-
kaluroba da dramatuli niWi;
4. Semsrulebeli, e.w. universali unda iyos; mas unda SeeZlos msaxiobo-
ba, simRera da cekva.
`patara serenada~
moiZie informacia am kompozitorebisa da nawarmoebebis Sesaxeb.
`rogor mivaRwioT warmatebas biznesSi
xelgaunZrevlad~
`hamiltoni~ `patara princi~
Recommended