View
154
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
Kringloopwijzer als kans!een beter milieu en een hoger financieel saldo
Presentatie 2 juli 2013 www.boerenverstand.org
ir. Frank Verhoeven
Wie en wat is Boerenverstand?
19921993
19941995
19961997
19981999
20002001
20022003
20042005
20062007
20082009
20102011
2012€ 0
€ 5
€ 10
€ 15
€ 20
€ 25
€ 30
Standaard A-brok fluctuaties 1992 - 2012
Jaargemiddelde
Prijs
A-b
rok
per 1
00 k
g bi
j lev
erin
g 8
ton
bulk
Voerprijzen stijgen
Bron: Wageningen UR-LEI, 2012
19921993
19941995
19961997
19981999
20002001
20022003
20042005
20062007
20082009
20102011
2012 € -
€ 100.00
€ 200.00
€ 300.00
€ 400.00
€ 500.00
€ 600.00
Soja fluctuaties 1992 - 2012
Jaar gemiddelde
Prijs
Soj
a p
er 1
00 k
g gr
ooth
ande
l
Sojaprijzen stijgen
Bron: Wageningen UR-LEI, 2012
19921993
19941995
19961997
19981999
20002001
20022003
20042005
20062007
20082009
20102011
2012€ 0
€ 5
€ 10
€ 15
€ 20
€ 25
€ 30
€ 35
€ 40
€ 45
Prijs fluctuaties KAS 1992 - 2012
Jaargemiddelde
Prijs
KAS
per
100
kg
bij l
ever
ing
8 to
n in
bul
k
Kunstmestprijzen stijgen
Bron: Wageningen UR-LEI, 2012
19921993
19941995
19961997
19981999
20002001
20022003
20042005
20062007
20082009
20102011
2012 20 €
25 €
30 €
35 €
40 €
45 €
50 €
Melkprijs fluctuaties 1992 - 2012
Laagste maandprijs
Mel
kprij
s in
euro
per
100
kg
De melkprijs?
Bron: Wageningen UR-LEI, 2012
Natura 2000 (provinciaal)
Wet Ammoniak & Veehouderij (provinciaal – gemeentelijk)
Kader Richtlijn Water (waterschap)
Nitraatrichtlijn (Europees, landelijk)
BGM (besluit gebruik meststoffen, landelijk)
Besluit milieu (> 200 melkkoeien)
Besluit landbouw milieubeheer
Besluit huisvesting/maatlat Duurzame Melkveehouderij
NEC-richtlijn (gemeente, NH3)
Schoon & zuinig convenant
IPPC (klimaat,landelijk)
De overheid houdt de sector in de tang met regels
GLBVerplicht 7% braakleggenVerplicht wisselteeltVerplicht permanent grasland
Kan dat niet anders?
Het gaat nog steeds om N, P en C!
P (fosfor) redelijk eenvoudigP aanvoer (kracht)voer
P afvoer melk + vlees
P (kunst)mest
P overschot = bodemPer hectarePer liter melkPer bedrijf
Variatie in P-efficiëntie (input/output)
Drenthe potentie verlagingFosfaat overschot = 1056 ton P2O5/jaar (top 20% ligt 16 kg/ha lager als gemiddeld)
N (stikstof) lastigerN aanvoer (kracht)voer
N afvoer melk + vlees
N (kunst)mestN binding/depositie
N overschot =NH3/NH4 (lucht)N2 (lucht)Nitraat/N uit-en afspoelenN organisch - bodemvoorraad N levering
bodem
Variatie in N
kg N/ha (top 20% NH3): N-NH3 48 + N-bodem 177 = 225kg N/ha (prijswinnaar): N-NH3 56 + N-bodem 80 = 136
Drenthe potentie verlaging Bodem stikstof overschot= 4.224 ton N in Nitraat(NO3)/jaar
top 20% met 91 kg/ha ligt 64 kg/ha lager tov gemiddelde 155 kg N/ha opschalen over 66.000 hectare
Drenthe potentie verlagingAmmoniak emissie = 500 ton N in NH3/jaar (5 kg/10.000 kg x 1 miljard kg)
C (koolstof) nog lastigerC aanvoer (kracht)voer
C afvoer melk + vlees
C (kunst)mest/compost
C overschot =Opbouw/afbraakOrganische Stof
CO2 verliezenCH4 (methaan verliezen)
CO2 verliezen
Variatie in C (CO2 uitstoot)
2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 120.40
0.50
0.60
0.70
0.80
0.90
1.00
R² = 0.232929304002249
CO2uitstoot/intensiteit
jv/10 mk
kg C
O2/
100
kg M
M
Stuks jongvee per 10 melkkoeien
N, P en C in de kringloopwijzer
Variatie in C (OS opbouw)
Resultaten vanuit het Drenthe project:+ 0,7% hoger organische stof gehalte in grasland Dit is een verrassend snelle stijging. De maatregel die dit kan verklaren is waarschijnlijk het minder scheuren of omploegen van grasland.+ 0,2% organische stof in bouwland
Zit de oplossing in de bodem?17
Minder input, meer opbrengst?
Intensiteit kg melk/ha
kg d
roge
stof
/ha
19
331 DMS-bedrijven (2010)
90 kg/ha
Koester uw bodem als uw vrouw(tenminste als u ze over 10 jaar nog naast u in bed wilt hebben liggen!)
Geen insporing/bodemverdichting Zo weinig mogelijk scheuren Indien scheuren dan consequent en: vanggewassen inzetten,
wisselbouw en organische mest (compost?) Bollen? Korte termijn winst, lange termijn verlies?
Ploegen? korte termijn winst, lange termijn verlies?
Organische Stof gehalteOrganische N gehalte
Mais in continuteelt
Gescheurd Grasland
Oud Grasland
8,9 %0,37 %
4,8 %0,23 %
80 ton/ha meer OS = 1,5 ton/ha meer N-org =100 ton meer CO2 binding!1 ton CO2 = ± 12 Euro waard?
Zelfde grondsoort, ontwatering e.d.Maar verschillend management
1 ton CO2 is de hoeveelheid CO2 die vrijkomtbij 4000 kilometers rijden (benzine bij 10km/l)of bij het opwekken van de elektriciteit van 45huishoudens een week lang of 12.500 kg melk
Hoeksma – Drogeham (Fr)
nitraat-gemiddeld 2009
100
26
0,9 0,50
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
110
meetnet provincie Bedreven BedrijvenDrenthe
NO
3 (
mg
/l)
grasland (zand)
grasland (veen)
nitraatnorm
Nitraatuitspoeling
12-04-2023 25
Zit de oplossing bij de koe? 26
De koe in de kringloop
aankoop voer
eigen ruwvoer
mest
melk en vlees
verliezen
VEM behoefte van het vee voor melk en onderhoud- VEM aankoop (krachtvoer en bijproducten)
= VEM van eigen land (in ruwvoer)
Kuilanalyses bepalen gehaltes VEM, N en P in eigen ruwvoer
De basis: hoeveel vreet de koe?
Hoeveel vreet de koe van eigen land?
4000
5000
6000
7000
8000
9000
10000
11000
12000
Uitdaging?
Netto kVEM benutting/ha
Bron: 60 melkveehouders in Achtkarspelen (Fr)
Hoe benut de koe meer van eigen land?
Minder krachtvoer voeren ….en van ruwvoer tekort naar ruwvoeroverschot? Onze uitdaging?
• BSK syndroom voorkomen• De aandacht naar voederwinning en conservering• Beperkt voeren ipv onbeperkt voeren (structuur!)• Fokken op koeien die melk geven uit eigen voer• Meer weidegang? Stripgrazing? Pure graze? • Precies het goede bijvoeren (gemalen tarwe om de structuur in de brand te
zetten)
In welke situatie zit u?
grasland & voedergewassen
100% grasland
intensief
extensief
Bedrijven met grasland genoeg, veelal ook een groot aandeel beheersland hebben
Bedrijven met land genoeg, maar een groot deel van het eigen krachtvoer zelf verbouwen.
Bedrijven met alleen grasland, maar veel koeien per hectare.
Bedrijven die intensief zijn met veel akkerbouwmatig grondgebruik.
Situatie ruwvoer: Aanvulling:
Graskuil vochtig, hoog RE, laag suiker Eiwit traag, FOS snelGraskuil droog, hoog RE, normaal suiker Eiwit sneller, FOS tragerGraskuil vochtig, laag RE, laag suiker Eiwit trager, FOS snelGraskuil droog, laag RE, hoog suiker Eiwit snel, FOS traagMaiskuil vochtig, normaal zetmeel Eiwit trager, FOS tragerMaiskuil droog, zetmeel hoog Eiwit sneller, FOS sneller
Bron: Malenstein
Gewenste aanvulling voor synchronisatie energie en eiwit
Optimaal rantsoen beredeneren
Snellekoolhydraten
Laag eiwit
Hoog eiwit
Dikke mest
Donkere mest
Lichte mest
Dunne mestTrage
Koolhydratengraskuil
Mais
Suiker Stro
Soya
Bierbostel
Bieten pulp
Aardappelproducten
Lucerne
Hooi
Vogeltjeshooi
Citrus pulp
Koolzaad
Tarwe
Vers gras
Geplet graan
Mais gluten
Krachtvoer
GPS
GOED hooi winnen altijd goed!! 1 kg ds hooi bijvoeren/koe/dag100 koeien = 10,5 ha hooien!!!
HOOIEN! (
Wat is hooi• Vitamine D
• Grote rol bij vet mobilisatie• Calcium en Fosfor metabolisme• Positieve rol bij de voorkoming van (slepende-) melkziekte
• Mineralen• Laag in natrium en kali• Hoger in chloor en zwavel• Positieve balans kationen en anionen
Perfecte voor droogstand en hoog productieve koeien!
Hoe lossen we dit op: Broei
• Hoe voorkomen we hooi broei• Geen jong gras hooien en niet teveel bemesten• Kleine balen minimaal 78% droge stof• Grote balen minimaal 82% droge stof• Laatste keer schudden en harken moet het gras ‘kraken’• Niet te lang voor het persen harken, vocht intreding vanuit de
bodem bij nattere gronden• Balen niet ‘te vast’ in de opslag rijden, het moet kunnen
ademen• Mechanisch drogen
Bij twijfel de balen wikkelen• In de schuur
• Laat de hooi balen meten• Sla een lange stalen pin in de balen (of druk met shovel erin)• Kan de pin na terug trekken niet vast gehouden worden dan is
hij te warm!12-04-2023 36
Hoe lossen we dit op: weer• Het weer is beperkt voorspelbaar
• Heb geduld, gras om te hooien dat een week of twee langer staat is geen ramp
• Niet droog genoeg? • Na-drogen• Gedwongen ventilatie door ronde balen
Hoe lossen we dit op: weer• Wikkelen van balen
Hoe lossen we dit op: weer• Warme lucht van ‘dubbel dak’ mechanisch het hooi mee
beluchten• Warmte van koel aggregaat??
Hoe lossen we dit op: weer• Grasdrogerij
Hoe lossen we dit op: voeren• Hooiruif?
Hoe lossen we dit op: voeren
Hoe lossen we dit op: voeren
Hoe lossen we dit op: snede• Welke snede
• De eerste snede is ongeschikt• De tweede of derde snede wordt het meest gebruikt• Tweede heeft als risico dat er wat langer gewacht moet
worden op mooi weer• Derde heeft weer risico dat er onvoldoende gras staat als
er mooi weer is• Ook bepaald door tijdstip eerste snede (!)• Herfstgras drogen?
• Welk perceel• Oude grasmat• Niet te zwaar bemest (liefst specifiek bemest)• Hoge lichte gronden (droogt sneller)
Hoe lossen we dit op: hectare’s
• Hoeveel hectare• Jaarrond 1 kilo droge stof hooi per koe per dag• 1 koe maal 365 dagen is nodig• 365kg maal 100 melkkoeien is 36.500kg hooi• 36.500kg gedeeld door opbrengst per hectare van
3.500kg• 10,5 hectare nodig om te hooien
100 koeien jaarrond 1 kilo hooi per dag betekend 10,5 hectare hooien….
….en hooi voor jongvee en voldoende opslag!
Hoe lossen we dit op: arbeid• Arbeid
• Grote balen ipv kleine• Kleine balen mbv mechanisatie• Kleine balen op het erf persen (filmpje)• Maak er 1 groot hooi feest van!!
Grote spreiding in kostprijs
0
2000
00
4000
00
6000
00
8000
00
1000
000
1200
000
1400
000
1600
000
0.00
5.00
10.00
15.00
20.00
25.00
30.00
35.00
kostprijs/100 kg melk vs totaal kg melk geleverd
Zelfde quotum:10ct winst = INKOMEN!
Hoge melkproductie tegen elke prijs?
4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000 110000.00
2.00
4.00
6.00
8.00
10.00
12.00
Voerkosten (€ / 100 kg melk) vs melkproductie/koe
Kunnen we verleiden tot meer duurzaamheidswinst?
Prestaties per melkveehouder
Certificering mogelijk
“green per definition” naast EKO in GLB
Maar ook: • Maatwerk, ruimte voor de vakman • Mest op de bedrijven houden in ruil voor minder kunstmest• Mest naar eigen inzicht, met eigen machines (DuoSpray)• Mestscheiding/kunstmestloos boeren regelen• Derogatie (verantwoord meer mest op het eigen bedrijf houden)• Ruimte binnen PAS (Programmatische Aanpak Stikstof)• Waterschap (herverdeling lasten)• Onderbouwen duurzaamheidspremies vanuit melkfabriek • Lagere uitvoeringskosten, meer maatwerk op gebiedsniveau• Nieuwe financiering – gebiedsfondsen, banken, etc.
Certificaat (een geborgde kringloopwijzer/ kringloopkompas) biedt kansen
Kg melk/ha?Wij zijn klaar voor certificering!
Belonen duurzaamste boer 2010, 2011 en 2012
12-04-2023
Bleker noemt Boerenverstand certificaat (mei 2012)
Tabel equivalentie gepubliceerd
• Alleen duurzame groei na 2015? •Certificaat als “green per definition” GLB • Mestscheiding/kunstmestloos boeren regelen• Derogatie (verantwoord meer mest op het eigen bedrijf houden)
• Ruimte binnen PAS (Programmatische Aanpak Stikstof)
• Onderbouwing premies vanuit melkfabriek• Waterschap (herverdeling lasten)
• Minder ambtenaren, meer maatwerk• Nieuwe financiering – fondsen,
banken en andere voordelen!
ZUIVEL – OVERHEDEN – GEBIEDEN - MELKVEEHOUDERS
PILOT LOOPT
Certificaat biedt veel meer kansen!
Verdere aanscherping van regeltjes loopt vast,grondstoffen raken op en worden duur
Maak werk van een stimuleringsbeleid en beloon met maatwerk en voor efficiëntere bedrijfsvoeringen OOK in het GLB!
www.boerenverstand.org
@boerenverstand
Recommended