View
225
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
1/70
SRKJWDZM\MZNU DGRBNW RNQN JM DGENINZNF IWNRN
IWFZNM DNBWSNZGF DWZNM DNRZNFGANRN
DNHMINFZNF ZMIWR
UDRMSUM
INRMN HMZN
JGSNRZGIGF MHIW SRKJWDUM JNF ZGDFKHKAM SGZGRFNDNF
LNDWHZNU SGZGRFNDNF
MFUZMZWZ SGRZNFMNF BKAKR
233=
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
2/70
SRKJWDZM\MZNU DGRBNW RNQN JM DGENINZNF IWNRN
IWFZNM DNBWSNZGF DWZNM DNRZNFGANRN
DNHMINFZNF ZMIWR
Khg`
INRMN HMZN
J>:372
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
3/70
SRKJWDZM\MZNU DGRBNW RNQN JM DGENINZNF IWNRN
IWFZNM DNBWSNZGF DWZNM DNRZNFGANRN
DNHMINFZNF ZMIWR
INRMN HMZN
Jh:372
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
4/70
RMFADNUNF
INRMN HMZN& J>:372=1:-& Dgrbnw igiswf}nm sgrugfznug dnrdnu }nfa rghnzml zmfaam }nmzw :3):1'
(Drmuzmnfzk 23321 da jnf jgqnun wiwr 5)>3 zn`wf njnhn` 51207 `nrm& Bgrn`m jnf
dkfugsum sgrznin rnzn)rnzn zgronjm snjn wiwr 20 zn`wf jgfanf hnin dgbwfzmfanf >
zn`wf& Nfadn dghn`mrnf jnf enhl erks dgrbnw }nmzw 17' jnf 1 bwhnf& Ugr|meg sgr ekfegszmkf
(U+E- jnf nfadn dgbwfzmfanf zmjnd jmdgzn`wm dnrgfn dgrbnw jm Iwnrn Iwfznm zmjnd
igfaawfndnf mfugimfnum bwnznf (MB- jnf dnqmf nhni zmjnd zgrdkfzrkh khg` sgzgrfnd&
Srkusgd sgfagibnfanf dgrbnw jm Iwnrn Iwfznm jmnfnhmumu jgfanf
igfaawfndnf nfnhmumu Uzrgfaz`u( Qgndfguugu( Ksskrzwfmzmgu( jnf Z`rgnzu (UQKZ-
}nfa jmzmfonw jnrm nusgd mfzgrfnh jnf gduzgrfnh& Nusgd mfzgrfnh ighmswzm ugam zgrfndhn`nf uwibgr jn}n nhni zgfnan dgron dghgibnannf jnf umuzgi sgighm`nrnnf
ugjnfadnf nusgd gduzgrfnh ighmswzm mdhmi sgrimfznnf `nran sgrunmfanf ukumnh
bwjn}n ugrzn gdkfkim inu}nrndnz& Rwiwunf uzrnzgam sgfagibnfanf wun`n
sgzgrfndnf bgrjnunrdnf `numh nfnhmumu UQKZ }nmzw igfgdnf zmfadnz dginzmnf nfnd
(ikrznhmznu- sgfmfadnznf srkjwdzm|mznu `monwnf indnfnf zgrfnd (@IZ- }nfa
bgrdwnhmznu zmfaam jnf bgrdgumfnibwfanf igfmfadnzdnf bkbkz skzkfa zgrfnd dgrbnw
sgrbnmdnf nusgd rgsrkjwdum jnf igfgznsdnf sgrnzwrnf jngrn` zgfznfa sghnrnfanf
sgfaghwnrnf jnf sgikzkfanf bmbmz zgrfnd dgrbnw&
Dnzn)dnzn dwfem? dgrbnw rnqn jnf srkjwdzm|mznu
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
5/70
NBUZRNEZ
Srkjwezm|mz} kl Uqnis Bwllnhk mf Iwnrn Iwfznm Uwbjmuzrme Dwznm
Dnrznfganrn Rgagfe} Gnuz Dnhminfznf
Hmzn I& Dkinrmn` nfj Dnrzmnruk
Z`g swrskug kl z`mu rgugne` qnu zk mf|guzmanzg srkjwezm|mz} kl uqnis bwllnhk mf
Swhnw @nrnsnf \mhhnag& Z`g rgugne` qnu ekfjwezgj lrki Lgbrwnr} zk In} 233= mf
Iwnrn Iwfznm Uwbjmuzrme Dwznm Dnrznfganrn Rgagfe} Gnuz Dnhminfznf& Z`g fwibgr
kl kbugr|nzmkf qgrg >< bwllnhkgu (bwhh jni inhg nfj lginhg enh|gu : gne`-& Z`g
rguwhzu qgrg nu lkhhkq? z`g rnzmk bgzqggf inhg nfj lginhg qnu >?:4 lmruz kguzrwu qnu
nz 2&< }gnru kl nag qmz` z`g n|grnag jwrnzmkf kl `gnz nbkwz 0 jn}u nfj z`g kguzrkwu
e}ehg nbkwz >0&7 jn}u& Z`g lmruz ekfegszmkf keewrgj nz 2&0 }gnru qmz` z`g aguznzmkf
sgrmkj nbkwz M }gnr& Bmrz` rnzg nfj enhl erks qgrg rghnzm|gh} `ma`? 17' nfj &1 ikfz`u kl
nag& Ugr|meg sgr ekfegszmkf nfj ekfegszmkf rnzg qgrg fkz dfkqf bgenwug z`g bwllnhkjkgu fkz wug nrzmlmemnh mfugimfnzmkf nfj fnzwrnh inzmfa qnu fkz ekfzrkhhgj b} brggjgr&
Nf n|grnag bkj} qgma`z kl enh|gu nz 3 zk 2: ikfz`u qgrg 23>&700>&21 dau nfj
njwhz bwllnhkgu nz 5)>3 }gnru qgrg 512&
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
6/70
RMQN]NZ @MJWS
Sgfwhmu jmhn`mrdnf snjn znfaanh 30 Igm >=01 jm Dghwrn`nf On`nb Dgeninznf
Zgfaanrkfa Dwznm Dnrznfganrn& Sgfwhmu igrwsndnf nfnd dgzman jnrm jghnsnf
bgrunwjnrn jnrm snunfanf Bnsnd Inrz`gf Bnrrwfa jnf Mbw Hmfn Rnfzg& Sgfjmjmdnf
jnunr jmzgisw` jm UJF 35: On`nb snjn zn`wf (>==5)>===-& Sgfwhmu igf}ghgunmdnf
ugdkhn` hnfowznf zmfadnz sgrznin snjn zn`wf 2332 jm UHZSF 5 Hkn Dwhw lmhmnh On`nb
dgiwjmnf jmhnfowzdnf dg UIW Fgagrm 2 Zgfaanrkfa jnf hwhwu snjn zn`wf 2337&
Sgfwhmu jmzgrmin jm Mfuzmzwz Sgrznfmnf Bkakr (MSB- ighnhwm onhwr BWJ (Bgnumuqn
Wzwunf Jngrn`- snjn zn`wf 2337& Sgfwhmu zgrjnlznr ugbnanm in`numuqn Jgsnrzgigf
hhiw Srkjwdum jnf Zgdfkhkam Sgzgrfndnf Mfuzmzwz Sgrznfmnf Bkakr umuzgi in}kr
imfkr zn`wf 233
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
7/70
DNZN SGFANFZNR
Swom jnf u}wdwr un}n snfonzdnf dgsnjn Zw`nf ]guwu Drmuzwu nznu dnum` jnf
dnrwfmn)F}n Sgfwhmu jnsnz igf}ghgunmdnf udrmsum }nfa bgrowjwh "Srkjwdzm|mznu
Dgrbnw Rnqn jm Dgeninznf Iwnrn Iwfznm Dnbwsnzgf Dwznm Dnrznfganrn
Dnhminfznf Zmiwr!!& Udrmsum mfm igrwsndnf unhn` unzw u}nrnz wfzwd igisgrkhg` aghnr
Unronfn Sgzgrfndnf snjn Jgsnrzgigf Mhiw Srkjwdum jnf Zgdfkhkam Sgzgrfndnf
Lndwhznu Sgzgrfndnf Mfuzmzwz Sgrznfmnf Bkakr&
Srkjwdzm|mznu zgrfnd dgrbnw jnsnz jmzmfonw jnrm ugam rgsrkjwdum jnf srkjwdum&
Rgfjn`f}n skswhnum igrwsndnf mfjmdnzkr rgfjn`f}n srkjwdzm|mznu zgrfnd&
Srkjwdzm|mznu }nfa rgfjn` jnsnz jmugbnbdnf khg` bgrbnanm dgfjnhn jnhni infnogigf
sgighm`nrnnf bmbmz (brggjmfa- jnf sndnf (lggjmfa- ug`mfaan sgrhw jmhndwdnf dnomnf
igfagfnm srkjwdzm|mznu jnf nfnhmumu wun`n sgzgrfndnf sgrhw jmhndwdnf ugenrn
igfjnhni jnhni rnfadn igfmfadnzdnf jnf igfagibnfadnf sgzgrfndnf&
Sgfwhmu igf}njnrm bn`qn jnhni sgfwhmunf mfm inum` bnf}nd dgdwrnfanff}n&
Znd njn anjmfa }nfa znd rgznd jnf infwumn sgfw` jgfanf dghgin`nf bgamzwswf
jgfanf udrmsum mfm }nfa inum` onw` jnrm ugiswrfn& Sgfwhmu igfa`nrnsdnf drmzmd jnf
unrnf }nfa igibnfawf jnrm ugiwn sm`nd jgim sgrbnmdnf udrmsum mfm jm inun }nfa
ndnf jnznfa& Sgfwhmu bgr`nrns nanr udrmsum mfm zmjnd `nf}n ugbnanm sghgfadns jm
sgrswuzndnnf zgznsm hgbm` jnrm mzw jnsnz igibgrmdnf inflnnz dgsnjn sm`nd)sm`nd
}nfa igibwzw`dnf& Ugikan Zw`nf ughnhw ighmisn`dnf bgrdnz jnf dnum` dnrwfmn)
F}n dgsnjn dmzn ugiwn&
Bkakr Ugszgibgr 233=
Sgfwhmu
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
8/70
JNLZNR MUM
@nhninf
RMFADNUNF&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& m
NBUZRNEZ&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& mm
RMQN]NZ @MJWS &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& mmm
DNZN SGFANFZNR&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& m|
JNLZNR MUM&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& |
JNLZNR ZNBGH&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& |m
JNLZNR ANIBNR&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& |mm
JNLZNR HNISMRNF&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& |mmm
SGFJN@WHWNF &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& >
Hnznr Bghndnfa &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& >
Zwownf Sgfghmzmnf&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& 2
Inflnnz Sgfghmzmnf&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& 2
ZMFONWNF SWUZNDN &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& 5
Dgrbnw Rnqn &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& 5
Srkjwdzm|mznu Zgrfnd &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& :
Rgsrkjwdum &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& 7Swbgrznu &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& 7
Umdhwu Bgrn`m jnf Hnin Bgrn`m &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& 3
Inzgrm &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& >3
Nfnhmumu Jnzn &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& >3
Sgwbn` &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& >>
Srkugjwr&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& >>
@NUMH JNF SGIBN@NUNF &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& >2
Dgnjnnf Wiwi Hkdnum Sgfghmzmnf&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& >2
Hkdnum jnf Zkskarnlm&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& >2
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
9/70
Dgnjnnf Mdhmi &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& >5
Skswhnum jnf Dgsgimhmdnf Dgrbnw&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& >5
Dnrndzgrmuzmd Sgzgrfnd jm Hkdnum Sgfghmzmnf &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& >0
Znznhndunfn Bwjmjn}n Zgrfnd Dgrbnw &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& >=Sgighm`nrnnf Zgrfnd &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& >=
Sgrdnfjnfanf&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& 2>
Sgrnhnznf&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& 22
Sndnf&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& 25
Zgfnan Dgron&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& 27
Sgfnfanfnf Dgug`nznf &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& 27
Sginunrnf Zgrfnd&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& 275& Ugbnrnf Wiwr Sgzgrfnd Dgrbnw jm Jgun Swhnw @nrnsnf&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& >17& Onjqnh Dgamnznf @nrmnf Bgzgrfnd Dgrbnw jm Jgun Swhnw @nrnsnf&&&&& >==& Fmhnm Rnznnf Wdwrnf Zwbw` Dgrbnw Iwnrn Iwfznm &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& 52>3& Inzrmdu Nfnhmumu UQKZ&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& 5:
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
11/70
JNLZNR ANIBNR
Fkikr @nhninf
>& Dgrbnw Rnqn jnhni Dnhnfa&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& >0
2& Dgrbnw Zwrwf jnrm Dnhnfa (n-4 Dgrbnw Muzmrn`nz (b-&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& 23
5& Sgfnfjnnf jgfanfGnr Fkze`mfa &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& 2>
:& Dnhnfa (n-4 Ugdnz)ugdnz jnhni Dnhnfa (b- &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& 2>
7& Rwiswz Dwisnm (@}igfne`fg nishgpmenwhmu (Rwjag- Fggu-&&&&&&&&&&&&& 25
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
12/70
JNLZNR HNISMRNF
Fkikr @nhninf
>& Hkdnum Dgeninznf Iwnrn Iwfznm &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& :1
2& Skswhnum Zgrfnd jm Dnbwsnzgf Dwznm Dnrznfganrn &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& :0
5& Srkjwdum Jnamfa Zgrfnd jm Dnbwsnzgf Dwznm Dnrznfganrn &&&&&&&&&&&&&&&&& :=
:& Zkznh Sgikzkfanf Zgrfnd jm Dnbwsnzgf Dwznm Dnrznfganrn &&&&&&&&&&&&&& 73
7& Dkfuwium Jnamfa jm Dnbwsnzgf Dwznm Dnrznfganrn &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& 7>
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
13/70
SGFJN@WHWNF
Hnznr Bghndnfa
Dgrbnw rnqn (Bwbnhwu bwbnhmu Hmff&- igrwsndnf unhn` unzw dkikjmznu
sgzgrfndnf }nfa skzgfumnh jnhnrf `nh sgf}gjmnnf jnamfa dnrgfn snjn dkfjmum sndnf
bgrdwnhmznu rgfjn` inisw igfegrfn ugrnz dnunr hgbm` bnmd jnrm zgrfnd unsm (Ekedrmhh
>=1:-& Dgrbnw owan igiswf}nm sgrugfznug dnrdnu }nfa rghnzml zmfaam }nmzw :3):1'
(Drmuzmnfzk 2337 gdkr (2337- 2&3:5 gdkr
(233:= gdkr (2331- ugjnfadnf dkfuwium jnamfa dgrbnw ugbnf}nd >7&=7=
da (Jmfnu Sgzgrfndnf Dwznm Dnrznfganrn 2330- ug`mfaan sgrhw jmhndwdnf bgrbnanm
enrn wfzwd igfmfadnzdnf skswhnum zgrfnd dgrbnw zgrugbwz& Bgbgrnsn lndzkr sgf}gbnb
rgfjn`f}n skswhnum dgrbnw jm Mfjkfgumn snjn wiwif}n njnhn` dgzgrbnznunf bmbmz
wfaawh iwzw sndnf rgfjn` sgrdnqmfnf umhnfa jnhni jnf dwrnfaf}n sgfagzn`wnf
sgzgrfnd jnhni igfnfanfm srkjwdum jnf rgsrkjwdum zgrfnd zgrugbwz&
Zn`wf 2332 dkfuwium jnamfa sgr dnsmzn sgr zn`wf ugbgunr 717 da (ugdmznr >&>23 zkf jnamfa n}ni >17 zkf jnf jnamfa dgrbnw 21&2>2 zkf& Sgrznibn`nf
sgfjwjwd ndnf igfmfadnzdnf sgrimfznnf jnamfa& Dgbwzw`nf jnamfa d`wuwuf}n
jnamfa dgrbnw ndnf igfmfadnz snjn zn`wf 233= (2=&033 zkf- jnf zn`wf 23>3 (52&733
zkf- jnf skswhnum }nfa `nrwu zgrugjmn wfzwd igigfw`m dgbwzw`nf zgrugbwz njnhn`
2&2>3&51< gdkr (233=- jnf 2&252&:03 gdkr (23>3- (Jgsznf 2330-& Dgugfonfanf }nfa
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
14/70
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
15/70
ZMFONWNF SWUZNDN
Dgrbnw Rnqn
Dgrbnw njnhn` `gqnf rwimfnfumn jnrm uwb lnimhm Bk|mfng }nfa bgrdgibnfa
jm bnf}nd bnamnf jwfmn jnf jmjwan bgrnunh jnrm jngrn` Mfjmn& Dgrbnw jkiguzmdnum
nznw qnzgr bwlnhhk }nfa njn snjn unnz mfm bgrnunh jnrm usgumguBwbnhwu nrfgg& Usgumgu
dgrbnw hnmff}n }nfa inum` hmnr njnhn`B& imfjkrgfumu( B& jgsrguumekrfmu jnfB& enlgr
(@numfn` jnf @nfjmqmrnqnf 233=1>- ugbnanm bgrmdwz&
Dmfajki ? Nfminhmn
Dghnu ? Ininhmn
Uwb)dghnu ? Wfawhnzn
Krjk ? Nrzmkjnez}hn
Uwb)krjk ? Rwimfnfumn
Lnimhm ? Bk|mjng
Agfwu ? Bwbnhwu
Usgumgu ?Bwbnhwu bwbnhmu Hmff&
Dgrbnw (Bwbnhwu bwbnhmu Hmff&- njnhn` rwimfnfumn bgunr }nfa igiswf}nm
skzgfum zmfaam jnhni sgf}gjmnnf jnamfa& Dgrbnw igrwsndnf zgrfnd nuhm jngrn` snfnu
jnf hgibnb d`wuwuf}n jngrn` bghn`nf wznrn zrksmdn (Jgsznf 2330-& Dgrbnw jmzmfonw
jnrm `nbmznzf}n jmakhkfadnf jnhni jwn zmsg }nmzw? uqnis bwlnhhk jnf rm|gr bwlnhhk&
Uqnis bwllnhk (dgrbnw rnqn- zmsg `nbmznzf}n njnhn` nrgn jngrn` rnqn }nfa zgisnz
bgrdwbnfaf}n jm hwiswr ugjnfadnf rm|gr bwllnhk (dgrbnw uwfanm- igfgzns jm jngrn`
bnun` jnf hgbm` uwdn bgrgfnfa jm uwfanm nznw dkhni }nfa jnunrf}n dgrnu& Dgrbnw
uwfanm wiwif}n zmsg dgrbnw sgfa`numh uwuw ugjnfadnf dgrbnw rnqn igrwsndnf zmsg
sgfa`numh jnamfa (Ln`miwjjmf >=17-&
Mfjkfgumn igiswf}nm bgrbnanm bnfaun dgrbnw }nfa dnrgfn hnin zgrsmun` jnrm
zgisnz nunhf}n dgiwjmnf bgrnjnsznum jgfanf hmfadwfanf ugzgisnz jnf jmbgrm fnin
uguwnm jgfanf fnin zgisnz ugsgrzm Dgrbnw Snisnfanf (Snisnfanf+Uwiugh- Dgrbnw
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
16/70
Bmfnfan (Znsugh+Uwiwz- Dgrbnw rnqn (jm Uwinzgrn jnf Dnhminfznf- Dgrbnw
Bgfwnfa (Bgfadwhw- Dgrbnw Bghnfa Znfn Zkrnon (Uwhugh- Dgrbnw Uwibnqn (FZB-
Dgrbnw Uwibn (FZZ- Dgrbnw Ikn (Inhwdw- jnf hnmf)hnmf }nfa ugbgfnrf}n zgrin)
uwd jnhni bnfaun dgrbnw hwiswr (uqnis bwllnhk- (Znhmb 2330-&
Dgrbnw rnqn bnf}nd zgrjnsnz jm jngrn` Numn Zgfaanrn& Dgrbnw mfm znisnd
hgbm` hmnr jmbnfjmfadnf jgfanf dgrbnw zmsg uwfanm& Ln`miwjjmf (>=17- igf}nzndnf
bn`qn dgrbnw rnqn igrwsndnf dgrbnw }nfa bgrbnjnf sgfjgd bgunr bgrznfjwd snf)
onfa igimhmdm dkflkrinum zwbw` }nfa bgrnz jnf snjnz jnf bmnunf}n bgrqnrfn nbw)
nbw jgfanf qnrfn }nfa hgbm` egrn` snjn bnamnf dndm& Qnrfn }nfa hgbm` zgrnfa jnf
igf}grwsnm anrmu dnhwfa owan zgrjnsnz jm bnqn` jnaw jnf hg`gr& Dgrbnw rnqn zmjnd
sgrfn` bgrqnrfn ekdhnz nznw nbw)nbw ekdhnz ugbnanminfn dgrbnw uwfanm
(Inukf >=1:-& Emrm)emrm jnrm bnamnf iwdn njnhn` jn`m jnznr iwdn sgfjgd ikfekfa
hgbnr jnf zgrjnsnz bgrend swzm` jm ugdmznr inzn& Ln`miwjjmf (>=17- igf}nzndnf
bn`qn dgrbnw rnqn onfznf igimhmdm bkbkz jgqnun 733 da jnf dgrbnw bgzmfn :33 da
jgfanf zmfaam swfjnd onfznf jnf bgzmfn njnhn` >57 jnf >53 ei& Igfwrwz
E`nfznhnd`nfn (>=0>- dgrbnw rnqn jgqnun jm Mfjkfgumn igimhmdm zmfaam rnzn)rnzn
>21)>53 ei wfzwd dgrbnw onfznf jnf >2:)>27 ei wfzwd dgrbnw bgzmfn& Dgrbnw rnqn
igiswf}nm dginiswnf bgrgfnfa onw` ugrzn igf}ghni ewdws jnhni jm jnhni nmr&
Enrn dgrbnw jgqnun bgrgfnfa njnhn` dgjwn dndm bghndnfaf}n bgrzwisw jm znfn` jnf
igfjkrkfa zwbw`f}n dg jgsnf ugigfznrn dndm jgsnff}n jmawfndnf wfzwd
igfan}w` nznw igfjn}wfa& @nh mfm dgiwfadmfnf igrwsndnf unhn` unzw sgf}gbnb
dgjwn dndm jgsnf dgrbnw rnqn swf}n sgrkzkznf }nfa hgbm` dgdnr jmbnfjmfadnf dndm
bghndnfa (Jmhnan >=01-&
Srkjwdzm|mznu Zgrfnd
Srkjwdzm|mznu zgrfnd jmzmfonw jnrm jmfnimdn skswhnum jmnrzmdnf ugbnanm
sgrdgibnfanf skswhnum zgrfnd jnhni sgrmkjg qndzw zgrzgfzw (wiwif}n unzw zn`wf-
jnf ugrmfa jmf}nzndnf jnhni sgrugfznug ('- nsnbmhn jmbnfjmfadnf jgfanf skswhnum
zgrfnd ugenrn dgughwrw`nf (Bnuwdm >==0-& Srkjwdzm|mznu dgrbnw rnqn jm Mfjkfgumn
snjn wiwif}n rgfjn` }nfa jmugbnbdnf khg` bgbgrnsn dgfjnhn nfznrn hnmf? sgrnfnf
dgrbnw snjn umuzgi wun`n znfm zrnjmumkfnh sgfawun`nnf hn`nf }nfa dwrnfa gdkfkimu
dwrnfaf}n ikjnh unfanz zgrbnznuf}n bmbmz wfaawh dwnhmznu sndnf }nfa rgfjn`
dwrnfaf}n sgfagzn`wnf sgznfm zgr`njns srkjwdum dgrbnw& Dgfjnhn)dgfjnhn zgrugbwz
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
17/70
jnsnz jmimfminhmunum jgfanf srkarni onfadn snfonfa zgrwznin jnhni bmjnfa
rgsrkjwdum jnf sgiwhmnnf zgrfnd dgrbnw (Jqm}nfzk jnf Uwbnfjr}k >==7-& Srkjwd)
zm|mznu zgrfnd skzkfa jmsgfanrw`m khg` uzrwdzwr skswhnum zgrfnd fnzwrnh mfergnug
(nfadn sgrznibn`nf nhnim- nfadn snfgf (enhl erks- ikrznhmznu uguwjn` hgsnu unsm`
jnf inun ndzm|mznu rgsrkjwdum (ighn`mrdnf- bnam mfjwd (Bnuwdm >==0-&
Rgsrkjwdum
Jn}n rgsrkjwdum jmjglmfmumdnf ugbnanm dginiswnf uggdkr zgrfnd wfzwd
igfa`numhdnf nfnd ughnin `mjwsf}n& Jn}n rgsrkjwdum dghkiskd zgrfnd }nfa zmfaam
jmugrznm jgfanf sgfaghkhnnf zgrfnd }nfa bnmd ndnf igfa`numhdnf glmumgfum srkjwdum
}nfa zmfaam swhn& Hnow sgfmfadnznf skswhnum zgrfnd ndnf igfonjm hgbm` egsnz bmhn
glmumgfum rgsrkjwdumf}n hgbm` bnmd jnf rgfjn`f}n nfadn anfaawnf rgsrkjwdum& Zmfaam
rgfjn`f}n glmumgfum rgsrkjwdum ugdghkiskd zgrfnd jmzgfzwdnf khg` hmin `nh }nmzw?
h- nfadn dgbwfzmfanf (ekfegszmkf rnzg- 2- onrnd nfznr ighn`mrdnf (enh|mfa mfzgr|nh-
5- onrnd qndzw nfznrn ighn`mrdnf unisnm bwfzmfa dgibnhm (ugr|meg sgrmkj- :- nfadn
sgrdnqmfnf sgr dgbwfzmfanf (ugr|meg sgr ekfegszmkf- jnf 7- nfadn dghn`mrnf
(enh|mfa rnzg- (@nrjoksrnfokzk >==7-&
Glmumgfum srkugu rgsrkjwdum snjn qnzgr bwllnhk bgr`wbwfanf grnz jgfanf owi)
hn` lndzkr }nfa jmdkfzrkh khg` `grmjmznu jnf hmfadwfanf& Dgfjnhn rgsrkjwdum jmnfznrn)
f}n njnhn` hnibnzf}n nfadn sgrzwibw`nf dgzgrhnibnznf swbgrznu iwumi dnqmf
zmfaamf}n wiwr bgrnfnd sgrznin snfonfaf}n enh|mfa mfzgr|nh jnf hnmf)hnmf& @nh
}nfa igfonjm inunhn` wznin jnrm bgzgrfnd dgrbnw (Ln`miwjjmf >=17-& Igfwrwz
Ekedrmhh (>=1:- dgrbnw rnqn inisw igfa`numhdnf nfnd >3)>7 gdkr ughnin `mjws)
f}n jnf jnsnz `mjws unisnm 27 zn`wf&
Swbgrznu
Swbgrznu nznw jgqnun dghnimf jnsnz jmjglmfmumdnf ugbnanm wiwr nznw qndzw
kranf)kranf rgsrkjwdum iwhnm bgrlwfaum jnf sgrdgibnfabmndnf zgronjm& Swbgrznu
zmjnd igfnfjndnf dnsnumznu rgsrkjwdum }nfa fkrinh jnf ugiswrfn }nfa inum` ndnf
zgrensnm dgiwjmnf& Swbgrznu snjn `gqnf onfznf jmznfjnm jgfanf dginiswnf `gqnf
wfzwd bgrdkswhnum jnf igfa`numhdnf usgrin jm unismfa sgrwbn`nf)sgrwbn`nf dghn)
imf ugdwfjgr hnmf ugjnfadnf snjn `gqnf bgzmfn jmznfjnm jgfanf zgronjmf}n guzrwu
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
18/70
jnf k|whnum& Guzrwu jnf k|whnum sgrznin jmugrznm khg` dgfnmdnf wdwrnf jnf bgrnz
kranf rgsrkjwdum ugenrn egsnz (Zkghm`grg >=0>-&
Swbgrznu zgronjm dnrgfn jmsgfanrw`m khg` lndzkr `gqnff}n jmnfznrnf}n }nmzw?
wiwr bkbkz bnjnf rnu jnf agfgzmd& Bgbgrnsn lndzkr }nfa owan unfanz bgrsgfanrw`
mnhn` lndzkr hmfadwfanf }nmzw? uw`w iwumi jnf mdhmi& Lndzkr hnmf }nfa igiswf}nm
sgfanrw` bgunr zgrwznin fwzrmum jnf sndnf& Swbgrznu hgbm` nqnh ndnf igfawfzwfadnf
dnrgfn jnsnz igfawrnfam inun zmjnd srkjwdzml jnf igisgrsnfonfa inun `mjws
srkjwdzml zgrfnd& Sgfmfadnznf agfgzmd jnsnz zgronjm hgbm` egsnz dnrgfn mfzgr|nh
agfgrnum bgrdwrnfa bmhn jmhndwdnf ughgdum jgfanf bnmd jnf srkarni ughgdum }nfa
glgdzml (Zkinugqudn gz nh&( h==h-& @numh jnrm sgfghmzmnf }nfa jmhndwdnf jm
Dnhminfznf Ughnznf khg` Hgfj`nfmg (2337- igfanzndnf bn`qn wiwr ighn`mrdnf
sgrznin snjn dgrbnw rnqn }nmzw 5): zn`wf ug`mfaan jmsgrdmrndnf dkfugsum sgrznin
zgronjm snjn wiwr 2)5 zn`wf igudmswf wiwr swbgrznu dgrbnw rnqn zmjnd jmdgzn`wm
jgfanf snuzm& Wiwr dkfugsum sgrznin mfm jnsnz jmonjmdnf snzkdnf ugbnanm wiwr
jgqnun dghnimf jgfanf nuwium hnin dgbwfzmfanf ughnin >2 bwhnf&
Umdhwu Bgrn`m jnf Hnin Bgrn`m
Bgrn`m njnhn` unnz `gqnf bgzmfn bgrugjmn igfgrmin sgonfznf wfzwd dkswhnum&
Onrnd nfznrn bgrn`m }nfa unzw unisnm snjn bgrn`m bgrmdwzf}n jmugbwz unzw umdhwu bgrn)
`m omdn bgrn`m }nfa sgrznin zmjnd igfa`numhdnf dgbwfzmfanf indn bgrn`m }nfa sgr)
znin mzw ndnf jmuwuwh jgfanf bgrn`m dgjwn (Snrzkjm`nrjok >=03-&
Hnin bgrn`m bgrdmunr nfznrn qndzw sgfgrminnf sgrznin unisnm sgfkhndnf
zgrnd`mr (IeJkfnhj >=11-& Igfwrwz Ikfadkswf}n (>=03- hnin bgrn`m dgrbnw rnqn
njnhn` 52 oni& Dgrbnw rnqn Z`nmhnfj igimhmdm umdhwu bgrn`m 2h `nrm ugjnfadnf jm
S`mhmsmfn umdhwu bgrn`m dgrbnw rnqn ughnin 23 `nrm (Awinf >=03-& Agonhn bgrn`m
zmjnd iwfewh jmugbnbdnf khg` zgisgrnzwr }nfa zmfaam snjn dkfjmum nrmjjnf ugimnrmj
ugrzn hnin bgrn`m igfonjm sgfjgd (jnrm >>= oni igfonjm oni- (Ekedrmhh >=1:-&
Wiwr Dnqmf Sgrznin
@gqnf)`gqnf bgzmfn iwjn zmjnd bkhg` jmdnqmfdnf unisnm sgrzwibw`nf
bnjnff}n igiwfadmfdnf (jgqnun dghnimf jnf jgqnun zwbw`- wfzwd uwnzw dgbwf)
zmfanf jnf dghn`mrnf fkrinh& @nh mfm dnrgfn jgqnun dghnimf zgronjm ugbghwi jgqnun
zwbw` zgrensnm (Zkghm`grg >=0>-& Wiwr dgrbnw bgzmfn snjn dkfugsum sgrznin bgr)
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
19/70
bgjn)bgjn zgranfzwfa snjn infnogigf sgighm`nrnnf sgfaawfnnf sndnf jnf agfg)
zmd& Wiwr dnqmf sgrznin dgrbnw rnqn jm Inhn}umn njnhn` rnzn)rnzn 20 bwhnf nznw 25
zn`wf (Ln`miwjjmf >=17-& Igfwrwz `numh sgfghmzmnf Hgfj`nfmg (2337- zgrfnd dgrbnw
bgzmfn jm Dnhminfznf Ughnznf bnrw bgrn`m sgrznin ugzghn` bgrwiwr 5 zn`wf nznw hgbm`
hnin jmbnfjmfa unsm&
Ugr|meg sgr Ekfegszmkf (U+E-
Ugr|meg sgr ekfegszmkf njnhn` sgfmhnmnf nznw sgr`mzwfanf owihn` sgrdnqmfnf
(ugr|meg- mfugimfnum bwnznf (MB- nznw dnqmf nhni }nfa jmbwzw`dnf khg` uggdkr bgzmfn
unisnm zgronjmf}n dgbwfzmfanf& Fmhnm U+E }nfa fkrinh njnhn` >- jnf jm`mzwfa bgrjnunrdnf sgruninnf bgrmdwz?
Igfwrwz Ln`miwjjmf (>=17- ekfegszmkf rnzg jmsgfanrw`m khg` iwumi dnqmf wiwr
sgonfznf jnf bgzmfn zmfadnz fwzrmum jnf hnmf)hnmf& Fmhnm ER igfwrwz Ekedrmhh (>=1:-
njnhn`
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
20/70
hgbm` hwnu }nmzw iwumi dghn`mrnf jnf dkfjmum hmfadwfanf& Dgbwfzmfanf nfnd ogfmu
dghnimf onfznf snjn usgumgu ininhmn wiwif}n ugjmdmz hgbm` hnin jnrmsnjn bgzmfn
jnf bwfzmfa sgrznin ughnhw hgbm` umfadnz jnrmsnjn dgbwfzmfanf ughnfowzf}n
(Ln`miwjjmf >=17-& Hnin bwfzmfa njnhn` uwnzw nusgd }nfa igisgfanrw`m ughnfa
dghn`mrnf& Igfwrwz Awinf (>=03- dgrbnw rnqn igimhmdm hnin bwfzmfa bgrdmunr
nfznrn 523)527 `nrm Ikfadkswf}n (>=03- igf}nzndnf bn`qn hnin bwfzmfa dgrbnw
rnqn njnhn` 55< `nrm jnf igfwrwz Zkghm`grg (>=0>- rnzn)rnzn sgrmkjg dgbwfzmfanf
njnhn` 5>3)5>7 `nrm jnf ughnfowzf}n jmdnzndnf bn`qn sgrbgjnnf hnin dgbwfzmfanf
bmun jmugbnbdnf khg` infnogigf sndnf jnf mdhmi hmfadwfanf&
Enhl Erks
Enhl erks njnhn` sgrugfznug owihn` nfnd }nfa jmhn`mrdnf `mjws jnhni unzw
zn`wf jnrm ughwrw` mfjwd }nfa jmzghmzm jnf omdn jmmfamfdnf nfadn enhl erks }nfa zmfaam
indn `nrwu jmsgr`nzmdnf qndzw jnf hnin bgrn`m dgzgsnznf unnz dnqmf fwzrmum jnf
sgfanqnunf sgf}ndmz (Znhmb M=00-& Rnzn)rnzn enhl erks dgrbnw jm Mfjkfgumn unfanz
rgfjn` }nmzw 55'&
Bgrn`m ugzghn` Ighn`mrdnf
Lnug dghn`mrnf nznw snrzwu ndnf zgronjm nsnbmhn inun dgbwfzmfanf zghn` igf)
ewdwsm& Kranf rgsrkjwdum zgrwznin wzgrwu ndnf igfanhnim srkugu sgf}gibw`nf
ugzghn` sgrmuzmqn dghn`mrnf }nmzw dgibnhm dgwdwrnf ugiwhn snjn unnz zmjnd bwfzmfa&
Srkugu mfm jmugbwz jgfanf muzmhn` mf|khwum wzgrwu& Bgrn`m dgibnhm ndnf zgronjm ugzghn`
mf|khwum wzgrwu ughgunm& Srkugu bgrn`m ugznhn` ighn`mrdnf snjn zmns mfjm|mjw bgrbgjn)
bgjn bgranfzwfa dgsnjn hninf}n srkugu mf|khwum wzgrwu& Awinf (>=03- igf}nzndnf
bn`qn snjn dgrbnw rnqn bgrn`m dgibnhm ugzghn` ighn`mrdnf njnhn` 57 `nrm& Dgrbnw
ugsgrzm `nhf}n jgfanf unsm bn`qn nsnbmhn jnhni sgfaghkhnnf snuen ighn`mrdnf mfjwd
jm`njnsdnf snjn sndnf }nfa dwrnfa hmfadwfanf }nfa zmjnd ugrnum unfmznum dnfjnfa
}nfa dwrnfa bnmd nznw dkfjmum hnmf }nfa zmjnd igfjwdwfa indn snjn mfjwd ndnf
zgronjm anfaawnf jnhni srkugu rgsrkjwdum ughnfowzf}n (@nrjoksrnfokzk >==>-&
Mfzgr|nh Jmdnqmfdnf Sgrznin ugzghn` Bgrnfnd
Mfzgr|nh sgrdnqmfnf ugzghn` bgrnfnd igfgfzwdnf snfonfa mfzgr|nh dghn`mrnf&
Mfzgr|nh jmdnqmfdnf sgrznin ugzghn` bgrnfnd njnhn` mfzgr|nh jnrm mfjwd snr)
zwu+bgrnfnd unisnm dnqmf dgibnhm (ugr|meg sgrmkjg- jnf hninf}n bgranfzwfa snjn
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
21/70
guzrwu skuzsnrzwi jnf dkfugsum ndzwnh }nfa igibwzw`dnf sgrdnqmfnf unzw dnhm jwn
dnhm nznw hgbm`& Bgrn`m skuzsnrzwi igrwsndnf dkiskfgf jnunr jnrm ugr|megsgrmkj
}nfa unfanz bgr|nrmnum bnmd jnrm lndzkr lmumd inwswf sumdkhkam ug`mfaan igfwf)
owddnf bgunrf}n |nrmnum bgrjnunrdnf dgzwrwfnf nznw zmsg jnf hmfadwfanf
(Ln`miwjjmf >=17-& Dgrbnw ndnf dgibnhm guzrwu :3 `nrm ugzghn` bgrnfnd bgrjnunrdnf
Fnzmkfnh Rgugnre` Ekwfemh (>=0>-&
Ughnfa Bgrnfnd (Enh|mfa Mfzgr|nh-
Ughnfa bgrnfnd njnhn` onfadn qndzw jnrm unnz mfjwd bgrnfnd `mfaan unnz
bgrnfnd bgrmdwzf}n& Enh|mfa mfzgr|nh jmsgfanrw`m khg` jn}n rgsrkjwdum jnf jmzgfzw)
dnf khg` hninf}n inun dkukfa ugrzn nfadn sgrdnqmfnf sgr dgbwfzmfanf& Umdhwu
rgsrkjwdum ndnf jmwhnfa dgibnhm unisnm snjn dgbwfzmfanf bgrmdwzf}n ugzghn` dgrbnw
igfanhnim bgrn`m dgibnhm jnf ighn`mrdnf& Snfonfa enh|mfa mfzgr|nh unfanz bgr|n)
rmnum snjn dgrbnw rnqn bgranfzwfa dgsnjn ugiwn dnrndzgrmuzmd rgsrkjwdum& Igfwrwz
Awinf (>=03- ughnfa dghn`mrnf dgrbnw rnqn bgrdmunr nfznrn h)5 zn`wf nznw rnzn)rnzn
>7 zn`wf& Enh|mfa mfzgr|nh hgbm` bnf}nd jmnzwr khg` lndzkr fkfagfgzmd }nmzw njn
dgugi)snznf igfwrwfdnff}n jgfanf glmumgfum infnogigf sgighm`nrnnf jnf
sgibgrmnf sndnf }nfa zgsnz (Ln`miwjjmf >=17-&
Snrnigzgr Zwbw`
Mflkrinum zgfznfa wdwrnf zwbw` dgrbnw `nf}n zgrjnsnz ugjmdmz jmbnfjmfadnf
jgfanf zgrfnd unsm }nfa hgbm` skswhgr snjn`nh wdwrnf zwbw` mfm sgfzmfa jnhni
infnogigf srkjwdum zgrfnd& Sgfawdwrnf snrnigzgr zwbw` ugrmfa jmawfndnf wfzwd
guzminum srkjwdum imunhf}n wfzwd sgfjwannf bkbkz bnjnf (Unhg ( >=02-& Snrnigzgr
zwbw` }nfa jmwdwr ighmswzm snfonfa bnjnf hmfadnr jnjn zmfaam swfjnd jnf zmfaam
smfaawh& Bkbkz bnjnf snjn wiwif}n igiswf}nm `wbwfanf skumzml jgfanf ugiwn
wdwrnf hmfgnr zwbw`& Wdwrnf)wdwrnf zwbw` zgrfnd jnsnz bgrbgjn unzw unin hnmff}n
ugenrn bgbnu dkrghnumf}n jnsnz jmugbwz skumzml nsnbmhn sgfmfadnznf unzw umlnz
sgf}gbnb umlnz hnmf owan igfmfadnz& Igfwrwz Jmq}nfzk (>=02- dkiskfgf zwbw`
}nfa bgr`wbwfanf grnz jgfanf bkbkz bnjnf njnhn` hmfadnr jnjn jnf snfonfa bnjnf&
Qmhhmniukf jnf Sn}fg (>=0
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
22/70
(Nmum}n` 2333- khg` dnrgfn mzw hmfadnr jnjn jnsnz jmawfndnf ugbnanm drmzgrmn
ughgdum jnf igimhm` enhkf bmbmz&
IGZKJG
Hkdnum jnf Qndzw
Sgfghmzmnf jmhndunfndnf snjn bwhnf Lgbrwnrm unisnm Igm 233= jm Jgun Swhnw
@nrnsnf Dgeninznf Iwnrn Iwfznm Dnbwsnzgf Dwznm Dnrznfganrn Dnhminfznf
Zmiwr&
Inzgrm
Nhnz }nfa jmawfndnf jnhni sgfghmzmnf mfm njnhn` jwn ineni smzn wdwr (ugfajnf dnmf- jnf bkrnfa dwmumkfgr (jm hnismrnf- ugjnfadnf }nfa igfonjm kbogd
sgfghmzmnf njnhn` dgrbnw rnqn (uqnis bwllnhk- jnf sgzgrfnd dgrbnw rnqn&
Nfnhmumu Jnzn
Jnzn }nfa jmsgrkhg` ighnhwm dwmumkfgr jmznbwhnum jnf jmnfnhmnumu ugenrn
jgudrmszml& Uzrnzgam sgfagibnfanf wun`n sgzgrfndnf jmnfnhmumu jgfanf nfnhmumu
UQKZ& Mflkrinum jnf jnzn jmnfnhmumu bgrjnunrdnf hmfadws mfzgrfnh (dgdwnznf jnf
dghgin`nf- jnf gduzgrfnh (sghwnfa jnf nfeninf-& Nhzgrfnzml uzrnzgam jmzgfzwdnf
bgrjnunrdnf snunfanf lndzkr mfzgrfnh jnf gduzgrfnh jnf ugbnanm mishgigfznum
uzrnzgam jmnibmh }nfa snhmfa srmkrmznu& Jnzn sgfawdwrnf snfonfa bnjnf jnf hmfadnr
jnjn dgrbnw }nfa jmsgrkhg` ndnf jmnfnhmun jgfanf igfaawfndnf nfnhmun dwnfzmznzml&
Igzkjn }nfa jmawfndnf wfzwd igfjwan bkbkz bnjnf zgrfnd dgrbnw njnhn` rgargum
hmfgnr bgranfjn }nfa ighmswzm hmfadnr jnjn (ei- jnf snfonfa bnjnf (ei-
(Swzrn >=07-&
Hka ] 9 B3 $ Bh Hka Ph $ B2 Hka P2
Dgzgrnfanf?
] ? bkbkz bnjnf zgrfnd (da-
P> ? hmfadnr jnjn (ei-
P2 ? snfonfa bnjnf (ei-
B3 ? )5 ? >=51
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
23/70
B2 ? 3=32
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
24/70
Sgwbn`
Sgwbn` }nfa jmninzm njnhn` nusgd srkjwdum jnf rgsrkjwdum wfzwd rgsrkjwdum
njnhn` rnumk onfznf jnf bgzmfn (jnzn srmigr- wiwr swbgrznu umdhwu bgrn`m jnf hnin
bgrn`m wiwr dnqmf sgrznin ugr|meg sgr ekfegszmkf (U+E- nfadn dgbwfzmfanf hnin
bwfzmfa enhl erks bgrn`m ugzghn` dghn`mrnf mfzgr|nh jmdnqmfdnf sgrznin ugzghn`
bgrnfnd jnf ughnfa bgrnfnd (enh|mfa mfzgr|nh- (jnzn ugdwfjgr-& Sgfawdwrnf bnamnf)
bnamnf zwbw` wfzwd guzminum bkbkz bnjnf ugbnanm mfjmdnzkr srkjwdum jmjnunrdnf snjn
igzkjg IeFmzz (>=05-& Wdwrnf ikrlkhkam }nfa jmhndwdnf ighmswzm?
h& Snfonfa bnjnf jmwdwr jnrm zkfokhnf bn`w (`wigrwu- unisnm zkfokhnf zwhnfa jwjwd
(zwbgr mue`m- jgfanf igfaawfndnf zkfadnz wdwr&
2& Hmfadnr jnjn jmwdwr ighmfadnr bnamnf jnjn zgsnz jm bghndnfa umdw dndm jgsnf
zgand hwrwu zgr`njns uwibw jgfanf igfaawfndnf smzn wdwr&
Srkugjwr
Sgfanibmhnf unisgh snjn sgfghmzmnf mfm jmhndwdnf zgr`njns sgzgrfnd ndzml
jgfanf igzkjg swrskum|g unishmfa& Rguskfjgf jmsmhm` ugenrn ugfanon bgrjnunrdnf
dgugjmnnf sgzgrfnd wfzwd jmqnqnfenrnm jgfanf sgfgdnfnf snjn dgdn}nnf mflkrinum
}nfa jmimhmdm jnf rghg|nfumf}n jgfanf dnomnf& Unisgh }nfa jmnibmh ugbnf}nd >3krnfa& Jnzn ugdwfjgr jmsgrkhg` jnrm Jmfnu Sgzgrfndnf jnf mfuznfum zgrdnmz jgfanf
sgfghmzmnf mfm& Zgdfmd sgfawiswhnf jnzn igfaawfndnf igzkjg kbugr|num jnf zgdfmd
dwgumkfgr& Sgfawdwrnf snfonfa bnjnf jnf hmfadnr jnjn dgrbnw jgfanf igfanibmh
unisgh ugbnf}nd >< gdkr }nfa zgrjmrm nznu sgonfznf mfjwd nfnd onfznf jnf nfnd
bgzmfn inumfa)inumfa : gdkr& Sgfanibmhnf owihn` unisgh jmsgfanrw`m khg` lndzkr
zgdfmu&
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
25/70
@NUMH JNF SGIBN@NUNF
Dgnjnnf Wiwi Hkdnum Sgfghmzmnf
Hkdnum jnf Zkskarnlm
Dgeninznf Iwnrn Iwfznm jgfanf mbwdkznf}n Iwnrn Iwfznm zgrjmrm jnrm >5
jgun jglmfmzml }nfa jmdghmhmfam khg` jnfnw uwfanm jnf rnqn }nfa hwnu }nmzw? Jnfnw
Ogisnfa jnf Jnfnw Ighmfznfa Uwfanm In`ndni ugrzn Rnqn Snfonfa Rnqn
Bgrkbku jnf Rnqn Hgznfa& Jgun)jgun }nfa njn jm Iwnrn Iwfznm }nmzw? Sgrmnf Iwn)
rn Hgdn Iwnrn Nhk` Onfzwr Bnzw~ Iwnrn Iwfznm Whw Iwnrn Iwfznm hhmr Dn}w
Bnzw Onfzwr Ughnznf Znfowfa @nrnsnf Swhnw @nrnsnf Hgdn MM jnf Onfzwr Bnrw&
Owihn` sgfjwjwd bgrjnunrdnf jnzn uznzmuzmd zn`wf 233< njnhn` >1&0:0 omqn jgfanf
5&>03 DD }nfa zgrjmrm nznu hndm)hndm =&>5= omqn jnf qnfmzn 0&5:7 omqn& Bnznu)bnznu
qmhn}n` Iwnrn Iwfznm }nmzw? jm ugbghn` Wznrn bgrbnznunf jgfanf Jgun Ighmfznfa
jnf Dgeninznf Iwnrn Qmu jm ugbghn` Ughnznf bgrbnznunf jgfanf Sgawfwfanf
Igrnzwu jnf Dnbwsnzgf Snumr jm ugbghn` Bnrnz bgrbnznunf jgfanf Dgeninznf
Sgf}mfaan`nf jnf Dnbwsnzgf Dwznm Bnrnz ugrzn jm ugbghn` Zmiwr bgrbnznunf jgfanf
U& S& Z& Rmibn N}w jnf Dgeninznf Dkzn Bnfawf (Jmfnu Sgrznfmnf Dwznm
Dnrznfganrn >==1-&
Hwnu qmhn}n` Iwnrn Iwfznm }nmzw =2035>3 `n sgrnmrnf }nfa jmjkimfnum khg` rnqn)rnqn& Hwnu qmhn}n`
bgrjnunrdnf dgzmfaamnf jnrm sgriwdnnf hnwz }nmzw 1)27 i jsh ughwnu :5533 i jsh ughwnu 21>:> `n jnf >33)733 i jsh ughwnu >157> `n& Zmsg jngrn`
dnqnunf zgrbnam nznu jwn dghkiskd bgrjnunrdnf emrm wiwi jgfanf ogfmu jnf dgnjnnf
znfn`f}n }nmzw dnqnunf sgriwdminf zrnfuimarnum (ogfmu znfn` rnzn)rnzn? skjukhmd
igrn` dwfmfa zgduzwr? hgiswfa zgrsnumr jnf dkfumuzgfum? ugjnfa- jnf dnqnunf zgsm)
nf uwfanm (ogfmu znfn` rnzn)rnzn? snumr dwnrun zgduzwr? bgrsnumr dnunr jnf dkfumuzgfum?
rmfanf-& Zkskarnlmf}n ugbnamnf bgunr jnznr ugjmdmz bgraghkibnfa jnf bgrbwdmz ugrzn
zgrjmrm nznu rnqn jnf hgibn`& Dgimrmfanf znfn` bgrdmunr nfznrn h')
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
26/70
Wznrn bgrbnznunf jgfanf Jgun Iwnrn Iwfznm Whw jnf Jgun Rgbn~ Rmfjmfa jm ugbg)
hn` Zmiwr bgrbnznunf jgfanf Jgun Iwnrn Iwfznm Whw jnf Jgun Iwnrn Iwfznm Mhmr
jm ugbghn` Ughnznf bgrbnznunf jgfanf Jgun Iwnrn Nhk` jnf jm ugbghn` Bnrnz bgrbn)
znunf jgfanf Jgun Bnzw~ Jgun Onfzwr jnf Jgun Onfzwr Bnrw& Jgun Swhnw @nrnsnf
ugbnamnf bgunr zgrjmrm nznu rnqn jnf ugbnamnf dgemh sgawfwfanf (Jmfnu Sgrznfmnf
Dwznm Dnrznfganrn >==1-&
Dgnjnnf Mdhmi
Iwnrn Iwfznm jmzmfonw jnrm hgznd qmhn}n` }nfa inum` bgrnjn jm bnqn` anrmu
d`nzwhmuzmqn jgfanf mdhmi zrksmu bnun` }nfa zgrhgznd nfznrn >>7)733 jm nznu sgriwdnnf hnwz& Uw`w rnzn)rnzn 5>3E
jgfanf uw`w zgrzmfaam 573E jnf uw`w zgrgfjn` 2:
kE ugjnfadnf uw`w wiwi njnhn`
553E snjn umnfa `nrm jnf 22
3E snjn inhni `nrm& Igfwrwz Ln`miwjjmf (>=17- kfn
f}ninf wfzwd dgrbnw bgrdmunr nfznrn >77)2>33E omdn uw`w wjnrn hgbm` jnrm 2:
3E
dgrbnw uwjn` igfanhnim uzrgu jnf bnznu drmzmu bnam igdnfmuig zgrikrgawhnum
5
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
27/70
Znbgh h& Skswhnum Zgrfnd jm Dnbwsnzgf Dwznm Dnrznfganrn
Skswhnum (gdkr-
Dkikjmznu
2337 233< 2331
Sgrznibn`nf
(2337)2331-
Unsm =&075 >>&1:3 >2&:13 2&1
Dgrbnw :&7>7 2&3:5 2&>:= )2&5: >7&525 0&1:5 )>7&=1>
Bnbm 0&1>< :&03= 5&21> 225&102 2:=&5>< )>1&531
Mzmd >:5&0>>
Uwibgr? Jmfnu Sgzgrfndnf Dnbwsnzgf Dwznm Dnrznfganrn (2330-
Skswhnum dgrbnw zwrwf ugbnf}nd 72' jnrm skswhnum zn`wf 2337 ugjnfadnf
unsm fnmd ugbnf}nd 21 '& Lndzkr sgf}gbnb sgfmfadnznf skswhnum unsm }nmzw njnf}n
sginuwdnf jnrm hwnr srk|mfum Dnhzmi }nmzw 5&>75 gdkr (233&:==
gdkr (23332
gdkr (2331- (Jmfnu Sgzgrfndnf Dwznm Dnrznfganrn 2330-&
Sgighm`nrnnf dgrbnw jm Iwnrn Iwfznm bgrjnunrdnf dgsgimhmdnf zgrfnd
jmbnam igfonjm jwn }nmzw sgighm`nrnnf `nf}n imhmd srmbnjm jnf anbwfanf jgfanf
imhmd krnfa hnmf& Sgzgrfnd ndzml njnhn` sgzgrfnd }nfa bgr`wbwfanf hnfauwfa jnhni
sgighm`nrnnf zgrfnd dgrbnw ugjnfadnf sgzgrfnd snuml njnhn` krnfa }nfa igimhmdm
dgrbnw jnf igfmzmsdnf dgsnjn sgzgrfnd ndzml& Sgzgrfnd }nfa igighm`nrn imhmd
srmbnjm (zmjnd igighm`nrn dgrbnw krnfa hnmf- ugbnf}nd :3' jgfanf owihn` rnzn)rnzn
zgrfnd }nfa jmimhmdm njnhn` :h gdkr& Sgzgrfnd }nfa igighm`nrn dgrbnw anbwfanf jg)
fanf krnfa hnmf ugbnf}nd
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
28/70
1 gdkr& Owihn` ughwrw` zgrfnd imhmd krnfa hnmf }nfa jmsghm`nrn khg` sgzgrfnd ugbn)
f}nd 232 gdkr nznw 70' jnrm owihn` zgrfnd imhmd sgzgrfnd sgighm`nrn&
Umuzgi bnam `numh }nfa bgrhndw jm sgzgrfndnf Zghwd Rmjnf }nmzw owihn` nfnd
jmbnam 73?73& Sgzgrfnd sgimhmd bgr`nd nznu 73' nfnd }nfa jm`numhdnf jnf sgzgrfnd
sgfanfakf 73'& Mfjwd }nfa jmsghm`nrn sgzgrfnd ndnf dgibnhm dgsnjn sgzgrfnd sg)
imhmd& Sgzgrfnd bgrznfaawfaonqnb nznu dgrbnw }nfa jmzmzmsdnf bnmd dgug`nznf
inwswf bmn}n sgighm`nrnnf&
Jgun }nfa jmonjmdnf dnqnunf sgighm`nrnnf dgrbnw `nf}n jwn jgun }nmzw
Jgun Iwnrn Nhk` jnf Jgun Swhnw @nrnsnf& Dnqnunf mfm igimhmdm skzgfum hn`nf
}nfa hwnu wfzwd sgfaagibnhnnf dgrbnw& Jgun Swhnw @nrnsnf snjn zn`wf 2331 igrw)
sndnf jgun }nfa igf}wibnfa skswhnum dgrbnw ugbnf}nd 77:2' jm Dgeninznf
Iwnrn Iwfznm& Owihn` skswhnum dgrbnw rnqn jm inumfa)inumfa jgun }nfa zgrjnsnz jm
Dgeninznf Iwnrn Iwfznm jnsnz jmhm`nz snjn Znbgh 2 jm bnqn` mfm&
Znbgh 2& Owihn` Skswhnum Dgrbnw Rnqn jm Dgeninznf Iwnrn Iwfznm
Skswhnum snjn zn`wf)
233< 2331 2330Fk& Jgun
Onfznf Bgzmfn Onfznf Bgzmfn Onfznf Bgzmfn
>& Sgrmnf ) ) ) ) ) )
2& Iwnrn Hgdn 5 >2 ) ) ) )
5& Iwnrn Nhk` 57 >07 72 2:0 5> =
:& Onfzwr ) ) ) ) ) )
7& Bnzw~ ) ) ) ) 2 >0
= 03 ) ) ) )
0& Iwnrn Iwfznm Mhmr ) ) ) ) ) )
=& Dn}w Bnzw ) ) ) ) ) )
>3& Onfzwr Ughnznf ) ) ) ) ) )
>>& Znfowfa Bnzw~ ) ) ) ) > =
>2& Swhnw @nrnsnf 53 >03 3 :3 5:3
>5& Onfzwr Bnrw ) ) ) ) ) )
Uwibgr? Enbnfa Jmfnu Sgzgrfndnf Dgeninznf Iwnrn Iwfznm (233=-
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
29/70
Dnrndzgrmuzmd Sgzgrfnd jm Hkdnum Sgfghmzmnf
Wiwr sgzgrfnd }nfa igfonjm rguskfjgf bgr|nrmnum jnsnz jmhm`nz snjn Znbgh
5& Wiwr 27)57 zn`wf ugbnf}nd 5 krnfa (53'-wiwr 5
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
30/70
jnf Nsrmh-& Ogfmu zgrfnd hnmf }nfa jmsghm`nrn khg` sgzgrfnd njnhn` unsm jnf n}ni
bnfadkd& Srklmh sgzgrfnd jnsnz jmhm`nz snjn Znbgh : jm bnqn` mfm&
Znbgh :& Srklmh Sgzgrfnd Dgrbnw Rnqn jm Jgun Swhnw @nrnsnfDnrndzgrmuzmd Sgrugfznug
Sgfjmjmdnf lkrinh
) UJ
) UHZS
) UHZN
Sgdgronnf
) Sgznfm unon) Sgznfm jnf fghn}nf
) Sgznfm jnf sgjnanfa
) Sgznfm jnf zwdnfa dn}w
Sgfanhninf bgzgrfnd dgrbnw
) 3)>3 zn`wf
) >>)23 zn`wf
) 2h)53 zn`wf
) 5>):3 zn`wf
) :h)73 zn`wf
Zwownf sgighm`nrnnf dgrbnw
) Uwibgr sgfa`numhnf jnf znbwfanf
) Dgaginrnf
) Zwrwfnf
23
:3
:3
h3:3
23
23
13
3
>3
>3
>3
03
h3
>3
Sgzgrfnd }nfa igimhmdm sgfanhninf bgzgrfnd hgbm` jnrm >7 zn`wf `nf}n 53'
ugjnfadnf jm bnqn` >7 zn`wf njn 13'& @nh mfm zgronjm dnrgfn bnf}nd sgzgrfnd }nfa
bnrw igfaanfzmdnf krnfa zwn igrgdn wfzwd bgzgrfnd dgrbnw dnrgfn bgzgrfnd dgrbnw
jm Iwnrn Iwfznm igrwsndnf sgdgronnf }nfa bgrumlnz zwrwf zgiwrwf& Zgrfnd dgrbnw
}nfa jmsghm`nrn khg` snrn krnfa zwn ndnf jmzwrwfdnf dgsnjn nfnd hndm)hndmf}n omdn
igrgdn uwjn` zmjnd inisw hnam igfaagibnhndnf dgrbnw nznw dnrgfn zghn`
igfmfaanh jwfmn& Sgzgrfnd }nfa zghn` igighm`nrn dgrbnw ughnin 57 zn`wf jnf ::
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
31/70
zn`wf dgiwfadmfnf jmugbnbdnf hnznr bghndnfa sgfjmjmdnff}n }nfa rgfjn` (UJ jnf
UIS-&
Dgnjnnf Zgrfnd DgrbnwOwihn` zgrfnd dgrbnw }nfa jmagibnhndnf jnrm h3 rguskfjgf ugbnf}nd 57>
gdkr jgfanf owihn` onfznf & Dgrbnw Rnqn jnhni Dnhnfa
Bmbmz zgrfnd dgrbnw bgrnunh jnrm jwn zgisnz }nmzw jnrm zgrfnd ugbghwif}n
}nfa zghn` njn jm Iwnrn Iwfznm jnf jnrm sgigrmfzn`& Bmbmz jnrm sgigrmfzn` jngrn`
igrwsndnf bmbmz dgrbnw }nfa jmdmrmi jnrm Uwibnqn (Fwun Zgfaanrn Bnrnz- jnf
Dnbwsnzgf Snumr (Dnhminfznf Zmiwr-& Zn`wf 233< sgzgrfnd igfjnsnz bnfzwnf jnrm
sgigrmfzn` dnbwsnzgf wfzwd igibghm sgonfznf ugbnf}nd 57 gdkr jnrm Hgbnd Umfadmh&
Sgibghmnf sgonfznf jnrm hwnr sgzgrfndnf jminduwjdnf wfzwd igfegan` zgronjmf}n
mfbrggjmfa& Sgzgrfnd owan jmbgrm bmbmz dgrbnw ighnhwm bnfzwnf srgumjgf (BNFSRGU-
zgznsm dgrbnw)dgrbnw zgrugbwz onrnfa bgrzn`nf `mjws hnin& Dgrbnw sgfjnznfa
dgiwfadmfnf zmjnd jnsnz bgrnjnsznum jgfanf hmfadwfanf (mdhmi ewnen dghgibnbnf
uw`w jnf snfonfa inzn`nrm- ugrzn dgnjnnf sgzgrfndnf (infnogigf sgighm`nrnnf- jm
Iwnrn Iwfznm& Dgrbnw }nfa bnrw jnznfa zmjnd jmdnrnfzmfn zgrhgbm` jn`whw ug`mfaan
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
32/70
zmjnd jnsnz igf}guwnmdnf jmrm (njnsznum-& Dgrbnw BNFSRGU }nfa inum` zgrumun jm
dghkiskd znfm zgrfnd dgrbnw Zghwd Rmjnf (Jgun Swhnw @nrnsnf- zmfaanh unzw gdkr&
Znznhndunfn Bwjmjn}n Zgrfnd DgrbnwSgighm`nrnnf Zgrfnd
Sgrwbn`nf mdhmi bgrwsn iwumi dgrmfa jnf iwumi bnfomr igfandmbnzdnf sgr)
bgjnnf sgfnfanfnf jnf umuzgi sgighm`nrnnf zgrfnd dgrbnw jm Iwnrn Iwfznm& Umuzgi
sgighm`nrnnf snjn unnz iwumi dgrmfa wfzwd ugiwn dgrbnw njnhn` gduzgfuml ugjnfa)
dnf snjn iwumi bnfomr sgighm`nrnnf dgrbnw jgfanf umuzgi ugimmfzgfuml jnf mfzgfuml&
Sgighm`nrnnf jgfanf umuzgi gduzgfuml snjn iwumi dgrmfa jnf iwumi bnfomr igimhmdm
sgrbgjnnf sgfnfanfnf& Sgighm`nrnnf dgrbnw ugenrn gduzgfuml snjn iwumi dgrmfa
}nmzw ugiwn dgrbnw bnmd nfnd inwswf jgqnun jmbmnrdnf hmnr dg rnqn)rnqn nznw `wznf
}nfa bgronrnd 2 di jnrm dnhnfa& Zgrfnd }nfa jmhmnrdnf zgrugbwz ndnf dgibnhm dg dn)
hnfa omdn zgronjm bnfomr& Sgighm`nrnnf dgrbnw snjn iwumi bnfomr jgfanf umuzgi gdu)
zgfuml ughnmf nfnd 8< bwhnf mfjwd bwfzmfa jnf mfjwd igf}wuwm& Nfnd jnf mfjwd
zgrugbwz jmsghm`nrn jgfanf umuzgi mfzgfuml ughnhw bgrnjn jm dnhnfa jnf jmbgrm sndnf
`monwnf znfsn sgfaagibnhnnf& Dgrbnw }nfa jmagibnhndnf ndnf jmdnfjnfadnf snjn
inhni `nrm znfsn sgibgrmnf sndnf& Onjqnh dgamnznf `nrmnf bgzgrfnd dgrbnw snjn
iwumi bnfomr jnsnz jmhm`nz snjn Znbgh 7 jm bnqn` mfm&
Znbgh 7& Onjqnh Dgamnznf @nrmnf Bgzgrfnd Dgrbnw jm Jgun Swhnw @nrnsnf
Qndzw Ndzm|mznu
31&33)30&33
30&33)3=&53
3=&53)>3&33
>3&33)>3&53
>3&53)>>&33
>>&33)>2&53
>2&53)>:&33
>:&33)>1&33
Sgronhnfnf jnrm rwin` dg zgisnz igfenrm `monwnf
Igfenrm jnf igfanibmh `monwnf
) Sgronhnfnf igfwow sgzgrfndnf
) Sgfanfadwznf `monwnf jnrm sgrn`w wfzwd fnmd dg dnhnfa
) Sghgsnunf dgrbnw dg rnqn sgfaagibnhnnf
) Sgibgrum`nf dnfjnfa
) Sgibgrmnf `monwnf dgsnjn nfnd jnf bgbgrnsn mfjwd }nfa zmfaanh
jm dnhnfa
Dgrbnw jmamrmfa dg rnqn sgfaagibnhnnf
Dgrbnw jmagibnhndnf
Dgrbnw muzmrn`nz nznw bgrzgjw` jm `wznf
Dgrbnw jmagibnhndnf dgibnhm
Dgrbnw jmamrmfa swhnfa jnf jmdnfjnfadnf
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
33/70
Sgzgrfnd snjn snam `nrm bgrnfadnz jnrm rwin` ugdmznr swdwh 31&53 QMZN wf)
zwd igfenrm `monwnf dwisnm jm rnqn)rnqn }nfa onrndf}n ewdws onw` jnrm rwin`&
Sgronhnfnff}n `nrwu ighmfznum uwfanm jgfanf igfaawfndnf sgrn`w jnf igigrhwdnf
qndzw dmrn)dmrn 53 igfmz& Uwibgr `monwnf ugdmznr >)2 di jnrm sgzgrfndnf& @monwnf
}nfa jmnibmh >33' rwiswz hkdnh dwisnm dnrgfn jmuwdnm zgrfnd& Zgrfnd dgrbnw ndnf
jmhgsnudnf dg rnqn sgfaagibnhnnf dgewnhm nfnd wiwr jm bnqn` 5 bwhnf mfjwd
bwfzmfa zwn jnf mfjwd igf}wuwm& @monwnf dgiwjmnf jmnfadnz jnrm sgrn`w ikzkr jnf
jmhgznddnf jm bnamnf dnfjnfa jgsnf }nfa zghn` dkukfa dnrgfn dgrbnw zghn` zwrwf&
Dnfjnfa jmbgrum`dnf jgfanf igf}gisrkzdnf nmr igfaawfndnf skisn nmr }nfa
jmugjkz jnrm bnqn` dnhnfa& Dgrbnw muzmrn`nz jm `wznf smfaamr rnqn ugdmznr swdwh
>2&53)>:&33 QMZN& Dgnjnnf mfm jnsnz jmhm`nz snjn Anibnr 2 jm bnqn` mfm&
(n- (b-Anibnr 2 n& Dgrbnw Zwrwf jnrm Dnhnfa4 b& Dgrbnw Muzmrn`nz
Sgfenznznf }nfa jmhndwdnf khg` sgzgrfnd }nmzw owihn` nfnd }nfa hn`mr
znfaanh dghn`mrnf jnf ogfmu dghnimf nfnd }nfa jmhn`mrdnf& Bmn}n }nfa jmdghwnrdnf
wfzwd sgighm`nrnnf }nmzw wfzwd igibghm bgfumf ugbnanm bn`nf bndnr sgrn`w }nfa
jmawfndnf jnf kbnz)kbnznf&
Infnogigf sgighm`nrnnf wfzwd igfagzn`wm mjgfzmznu dgrbnw (sgfnfjnnf-
jmhndwdnf jgfanf igikzkfa jnwf zghmfan (gnr fkze`mfa- snjn wiwr iwjn& Sgik)
zkfanf jnwf zghmfan jgfanf igfaawfndnf smunw (Anibnr 5-& Sgfnfjnnf jgfanf
igfaawfndnf gnr zna sgrfn` jmhndwdnf zgznsm igimhmdm dgdwrnfanf }nmzw gnr zna ug)
rmfa `mhnfa dnrgfn zgrunfadwz jm ugind)ugind snjn unnz dgrbnw jmagibnhndnf&
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
34/70
Anibnr 5& Sgfnfjnnf jgfanfGnr Fkze`mfa
Sgrdnfjnfanf
Dnfjnfa nznw dnhnfa }nfa jmawfndnf khg` dghkiskd znfm zgrfnd dgrbnw
Iwnrn Iwfznm Jgun Swhnw @nrnsnf njnhn` bnfawfnf dnfjnfa ugjgr`nfn }nfa hnfznm
snanr jnf zmnfa)zmnfaf}n zgrbwnz jnrm dn}w whmf }nfa igrwsndnf dn}w snhmfa dwnz
jnf zn`nf hnin }nfa bnf}nd zgrjnsnz jm Dnhminfznf& Dnhnfa njnhn` dnfjnfa sgfni)
swfanf dgrbnw rnqn unnz iwumi bnfomr zmbn }nfa bgrnjn jm zgsmnf In`ndni jnf zgr)
jnsnz bgbgrnsn rwiswf bnibw jnf sgsk`kfnf jm ugdmznrf}n& Dgnjnnf dnhnfa
jmzwfowddnf snjn Anibnr : jm bnqn` mfm&
(n- (b-Anibnr : n& Dnhnfa4 b& Ugdnz)ugdnz Dnhnfa
Ogfmu dnfjnfa }nfa jmawfndnf njnhn` dnfjnfa dkhkfm nznw dghkiskd jgfanf
bgbgrnsn sgzgrfnd jnf sgimhmd zgrfnd& Dnfjnfa zmjnd igfaawfndnf nzns dgewnhm
zgisnz wfzwd mfjwd dgrbnw }nfa ugjnfa bwfzmfa jnf bgrnfnd ugrzn wfzwd sgrnqnznf
dgrbnw }nfa undmz bgrwsn zgrsnh }nfa zgrjnsnz jm dgjwn wowfa dnfjnfa jgfanf wdwrnf
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
35/70
inumfa)inumfa &33p03 ei2
jnf wdwrnf wfzwd
dgrbnw jgqnun 233p>73 ei2& Dnfjnfa wznin zmjnd jmhgfadnsm jgfanf dnfjnfa
jnrwrnz nznw bmnun jmugbwz dnfjnfa ogsmz }nfa ugqndzw)qndzw bgrlwfaum wfzwd
sgfnfanfnf imunhf}n wfzwd dgsgrhwnf sgfakbnznf sgibgrmnf |ndumfnum jnf
sghndunfnnf mfugimfnum bwn)znf (Uw`nrfk jnf Fnnrwjjmf >==:-&
Dnfjnfa jmbwnz bgbgrnsn sgznd }nfa ugiwn hgbnrf}n < igzgr& Hnfznm jnrm
sgriwdnnf znfn` ugzmfaam 2&7)5&3 igzgr& @nh mfm jmhndwdnf nanr dnhnfa ugfnfzmnun
jnhni dgnjnnf dgrmfa nznw zmjnd zgrgfjni nmr snjn unnz bnfomr& Dnhnfa jmhgfadnsm
jgfanf jwn znfaan (jgsnf jnf bghndnfa- ugbnanm unrnfn fnmd zwrwff}n dgrbnw snjn
unnz jmdnfjnfadnf jnf jmhgsnu& Snanr ugzmfaam 3&7)>&3 igzgr jmbwnz igfaghmhmfam
dnhnfa wfzwd igisgriwjn` sgfnfanfnf snjn unnz jmdnfjnfadnf& Dgrbnw }nfa jn)
znfa bgrdkhkfm bmnunf}n njn bgbgrnsn }nfa zmjnd hnfauwfa fnmd dg dnhnfa jgfanf
njnf}n snanr mfm indn dgrbnw }nfa zmjnd ugagrn fnmd dnhnfa ndnf zgzns bgrnjn jm
ugdmznr dnfjnfa }nfa zghn` jmsnanrm jnf sgzgrfnd ndnf igfwfzwff}n fnmd dg dnhnfa&
Snanr owan bgrawfn wfzwd igfonan jnf ighmfjwfam zgrfnd jnrm nfeninf sgfewrm&
Bnhnm sgrzgiwnf dghkiskd jnf zgisnz nhnz)nhnz bgrnjn jm jgsnf dnfjnfa jgfanf
wdwrnf
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
36/70
Sndnf
Sndnf }nfa jmdkfuwium khg` dgrbnw `nf}n bgrwsn `monwnf jnf zmjnd igfjn)
snz znibn`nf dkfugfzrnz& Dkfugfzrnz zmjnd jmbgrmdnf dnrgfn zmjnd zgrugjmnf}n bn`nf
bndw jnf sgfakhn` dkfugfzrnz& Dghnsn unqmz bnf}nd zgrjnsnz jm Dgeninznf Iwnrn
Iwfznm zgznsm sgfakhn`nff}n jm hwnr Iwnrn Iwfznm ug`mfaan `numh unismfanff}n
zmjnd jnsnz jmawfndnf ugbnanm dkfugfzrnz wfzwd sndnf dgrbnw rnqn& Rwiswz }nfa
igrwsndnf sndnf wznin dgrbnw rnqn njnhn` rwiswz hkdnh dwisnm (@}igfne`fg
nishgpmenwhmu (Rwjag-Fggu- jnsnz jmhm`nz snjn Anibnr 7 jm bnqn` mfm&
Anibnr 7& Rwiswz Dwisnm (@}igfne`fg nishgpmenwhmu (Rwjag- Fggu-
Dgrbnw owan igfadkfuwium rwiswz hkdnh hnmff}n zgznsm jnhni owihn` ugjmdmz&
Sgrbnfjmfanf dnfjwfanf fwzrmum rwiswz dwisnm jgfanf rwiswz hgawimfkun hnmff}n
}nfa bmnun jmawfndnf ugbnanm uwibgr `monwnf indnfnf zgrfnd jnsnz jmhm`nz snjn
Znbgh
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
37/70
Znbgh
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
38/70
(n- (b-Anibnr < n& Ewz nfj enrr}4 b& Sndnf @monwnf jnhni Dnhnfa
Sgfaawfnnf hmibn` sgrznfmnf ugbnanm sndnf znibn`nf zmjnd igiwfadmfdnf
dnrgfn hn`nf sgrznfmnf unfanz ugjmdmz jm Iwnrn Iwfznm jnf hn`nf sgrznfmnf onw` jnrm
sgzgrfndnf ugjnfadnf hn`nf sgfaagibnhnnf inum` ewdws hwnu& Sgibgrmnf znibn`nf
imfgrnh bgrwsn anrni jmbgrmdnf `nf}n wfzwd mfjwd }nfa ugjnfa igf}wuwm& Sgibg)
rmnf anrni jmsgren}n jnsnz igfmfadnzdnf owihn` nmr uwuw mfjwd& Sgibgrmnf `monwnf
wfzwd >7 gdkr nfnd dgrbnw ugbnf}nd unzw sgrn`w nznw ugdmznr 533 da& Lrgdwgfum
sgibgrmnf `monwnf rnzn)rnzn `nf}n ugdnhm }nmzw snjn snam `nrm igfoghnfa umnfa nznw
ugdmznr swdwh >3&33 QMZN ugzghn` zgrfnd dgrbnw iwjn jnf jgqnun jmhgsnudnf dg
zgisnz sgfaagibnhnnf&
Zgfnan Dgron
Zgfnan dgron snjn wun`n zgrfnd dgrbnw mfm ughwrw`f}n ighmbnzdnf zgfnan
dgron hndm)hndm jgqnun& Zgfnan dgron }nfa igfaagibnhndnf dgrbnw mfm rnzn)rnzn jm
unismfa igfaagibnhndnf zgrfndf}n ugfjmrm owan zgrfnd zmzmsnf& Sgzgrfnd ughwrw`)
f}n hndm)hndm dnrgfn sgfnfanfnf zgrfnd dgrbnw mfm ewdws bgrnz dnrgfn `nrwu bgr`n)
jnsnf jgfanf dgrbnw }nfa anhnd ndmbnz sgfaagibnhnnf hmnr& Nhnunf hnmff}n njnhn`
jmsgrhwdnf dgn`hmnf }nfa ewdws wfzwd igfnfanfm zgrfnd dgrbnw mfm& Rnzn)rnzn zmns
sgzgrfnd igfnfanfm 57 gdkr dgrbnw&
Sgfnfanfnf Dgug`nznf
Sgf}ndmz }nfa sgrfn` zgronjm jm sgzgrfndnf dghkiskd znfm Zghwd Rmjnf njnhn`
jmnrg awjmd enemfanf dwzw jnf uwrrn& Sgf}ndmz }nfa snhmfa ugrmfa zgronjm njnhn`
jmnrg snjn nfnd dgrbnw jm bnqn` wiwr unzw zn`wf& Bgrjnunrdnf `numh sgfghmzmnf
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
39/70
Srmnjm jnf Fnznhmn (2337- bgbgrnsn nagf bndzgrmn sgf}gbnb jmnrg zghn` jnsnz
jmmukhnum }nmzw Gue`grme`mn ekhm jnf Ehkuzrmjmwi sgrlrmfagfu& Zkdumf nhln jnf bgzn
Ehkuzrmjmwi sgrlrmfagfu jnsnz jmjgzgdum snjn mum wuwu nfnd unsm jnf dgrbnw }nfa inzm
dnrgfn fgdrkzmd gfzgrmzmu& Gfzgrkdugimn igrwsndnf lndzkr sgfzmfa snjn dginzmnf
nfnd unsm jnf dgrbnw& Enemfanf dwzw awjmd jnf uwrrn onrnfa zgronjm& Enemfanf
sgrfn` zgronjm snjn nfnd dgrbnw wiwr h)2 bwhnf jgfanf igfwfowddnf znfjn bwhw)
bwhwf}n bgrjmrm jnf dwuni ugrzn bnjnff}n dwrwu& Sgfakbnznff}n jgfanf sgibgrmnf
kbnz enemfa ugsgrzm wfzwd infwumn& Awjmd bmnunf}n jmkbnzm jgfanf sgibgrmnf bgfumf
snjn bnamnf }nfa zgrdgfn awjmd nznw jmbgrm kbnz bgznjmfg& Uwrrn igrwsndnf sgf}ndmz
}nfa sgrfn` igqnbn` snjn zn`wf >====2-&
Sgibgrmnf kbnz)kbnznf jnf uwshgigf snjn zgrfnd dgrbnw khg` sgzgrfnd jmhn)
dwdnf snjn unnz dgrbnw jmdnfjnfadnf& Sgibgrmnf kbnz bgrjnunrdnf dgbwzw`nf zgr)
fnd4 omdn zgrfnd dgrbnw igfwfowddnf agonhn undmz nznw sgf}ndmz sgibgrmnf kbnz ugag)
rn jmhndwdnf& Kbnz)kbnznf jnf |ndumf jnsnz zgronfadnw khg` sgzgrfnd dnrgfn kbnz)
kbnznf zghn` jmumnsdnf khg` Jmfnu Sgzgrfndnf Dwznm Dnrznfganrn ugenrn rwzmf wfzwd
jmbgrmdnf dgsnjn zgrfnd dgrbnw& Kbnz)kbnznf owan jnsnz jmbghm ugfjmrm khg` sgzgrfnd
omdn jnrm Jmfnu Sgzgrfndnf bghwi igf}gjmndnf& Sgzgrfnd ugrmfa ighndwdnf sgf}wf)
zmdnf zgr`njns dgrbnw }nfa zgrugrnfa sgf}ndmz inwswf `nf}n ugbnanm sgfnibn`
fnluw indnf& Zgrfnd dgrbnw jm nznu wiwr unzw zn`wf onrnfa zgrdgfn sgf}ndmz& @nh mfm
dgiwfadmfnf jmdnrgfndnf zgrfnd dgrbnw zghn` inisw bgrnjnsznum jgfanf dkfjmum
hmfadwfanf jnf sndnf&
Sginunrnf Zgrfnd
Zgrfnd dgrbnw jmsnunrdnf dgsnjn bghnfzmd nznw enhk }nfa bgrnunh jnrm
Dnhminfznf Ughnznf (Bnfonrinumf- jnf Uninrmfjn }nfa igibghm hnfauwfa dg sgzgr)
fndnf jnhni owihn` }nfa bnf}nd inwswf ugjmdmz& Sgfownhnf wznin (owihn` bnf}nd-
jmhndwdnf snjn qndzw bnfomr (dgrbnw fnmd dnhnfa-& Owihn` }nfa jmownh bgrjnunrdnf
owihn` dghn`mrnf }nmzw owihn` }nfa jmownh unin jgfanf owihn` dgrbnw }nfa hn`mr
omdn owihn` mfjwd njnhn` >73 gdkr indn ndnf igfa`numhdnf nfnd dmrn)dmrn >33 gdkr&
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
40/70
Owihn` zgrfnd bnmd onfznf inwswf bgzmfn ndnf jmownh ugbnf}nd >33 gdkr+zn`wf
ug`mfaan rnzn)rnzn sgfownhnf sgr bwhnf ugbnf}nd 0 gdkr&
Dnsnh }nfa jmawfndnf wfzwd igfanfadwz dgrbnw uguwnm owihn` sgibghmnf&
Dnsnhlgrrm jmawfndnf omdn ndnf igibghm dgrbnw jnhni owihn` ugjmdmz (>)2 gdkr- jnf
igfaawfndnf dnsnh sgfanfadwz bnzw bnrn }nfa hgbm` bgunr wfzwd igfanfadwz = gdkr
dgrbnw& Sgfownhnf zgrfnd bgrjnunrdnf sgfmhnmnf ikrlkhkam zwbw` jnf sgrdmrnnf bkbkz
bnjnf& @nran dgrbnw bgrdmunr nfznrn 17)>2 owzn rwsmn`& @nran zgrugbwz unfanz
igfawfzwfadnf sgzgrfnd& Wiwr zgrfnd }nfa bmnun jmownh }nmzw jm nznu 7 zn`wf& @nh
mfm jmhndwdnf wfzwd igfawrnfam owihn` zgrfnd }nfa zmjnd srkjwdzml& Sgfownhnf owan
jmhndwdnf wfzwd igigfw`m dgbwzw`nf ug`nrm)`nrm jnf dgbwzw`nf ugdkhn` nfnd
ug`mfaan sgfownhnf zkznh sgr bwhnf ugdmznr = gdkr&
Srkjwdzm|mznu Zgrfnd Dgrbnw
Rgsrkjwdum Zgrfnd Dgrbnw
Dnrndzgrmuzmd rgsrkjwdum zgrfnd dgrbnw jm Iwnrn Iwfznm jnsnz jmhm`nz snjn
Znbgh 1& Sgrbnfjmfanf onfznf jnf bgzmfn jnsnz jmdnzndnf zmfaam dnrgfn ugzmns gdkr
sgonfznf bgrbnfjmfa jgfanf gisnz gdkr bgzmfn& @nh mfm igfwfowddnf bn`qn owihn`
zgrfnd onfznf rghnzml bnf}nd& Sgonfznf ugbnf}nd 27' igibgrm jnisnd zgr`njns
srkjwdum nfnd& Zgrfnd bgzmfn `nf}n igimhmdm sghwnfa igfa`numhdnf nfnd induminh
17' zmns zn`wff}n jnrm skswhnum& Bnf}ndf}n sgonfznf owan jnsnz igfmibwhdnf
sgrunmfanf wfzwd igfanqmfm zgrfnd bgzmfn }nfa jnsnz bgrndmbnz sgrdghn`mnf
sgonfznf& Dgrbnw bgzmfn }nfa ugjnfa bgrn`m ndnf jmdghmhmfam 7)< gdkr sgonfznf jnf
dgiwfadmfnf bgzmfn ndnf jmdnqmfm khg` bgbgrnsn sgonfznf ug`mfaan sgrdnqmfnf
zmjnd glgdzml& Sgrdghn`mnf sgonfznf jnsnz bgrndmbnz fganzml dnrgfn sgonfznf ndnf
igfanhnim hwdn nznw iginr ugrzn igfa`nbmudnf gfgram jnhni zwbw` }nfa iguzmf}n
jmwbn` igfonjm jnamfa& Bnf}ndf}n owihn` sgonfznf znfsn ughgdum ndnf igfmibwhdnf
dgiwfadmfnf njnf}n sgonfznf }nfa znfaaw` fniwf zmjnd igimhmdm sgrlkrin srkjwd)
zm|mznu }nfa bnmd& @nh mfm ndnf bgrndmbnz zgr`njns dgzwrwfnf ughnfowzf}n }nmzw
zgronjmf}n mfbrggjmfa& Mfbrggjmfa zmjnd jmdg`gfjndm dnrgfn jnsnz igfwrwfdnf
srkjwdzm|mznu zgrfnd& @nh mfm igrwsndnf unhn` unzw hnfadn` dgbmondnf sgrbmbmznf
zgrfnd }nfa jmhndwdnf sgigrmfzn` jnf igfanew snjn WW Fk& 2 zn`wf >=== jnf SS
Fk& 7 zn`wf 2333 bn`qn sgigrmfzn` igimhmdm dgqgqgfnfanf igfegan` zgronjmf}n
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
41/70
mfbrggjmfa }nfa jnsnz igisgfanrw`m sgf}gjmnnf bmbmz jm inun igfjnznfa
(Jgsznf 2330-&
Bnf}ndf}n sgonfznf owan zmjnd glmumgf jnhni ugam gdkfkim& Sgzgrfnd jm Jgun
Swhnw @nrnsnf zmjnd ighndwdnf ughgdum zgr`njns sgonfznf ug`mfaan `nh zgrugbwz
dgiwfadmfnf bgunr zghn` zgronjm& Sgrbnfjmfanf onfznf ? bgzmfn jmwun`ndnf njnhn` >?0)
>3 gdkr (Jgsznf 2330-&
Znbgh 1& Dnrndzgrmuzmd Rgsrkjwdum Zgrfnd Dgrbnw jm Jgun Swhnw @nrnsnf
Umlnz Rgsrkjwdum @numh Hmzgrnzwr
Fmubn` onfznf ? bgzmfn
Wiwr bgrn`m sgrznin
Wiwr dnqmf sgrznin
Hnin bgrn`m
Snfonfa umdhwu bgrn`m
Ugr|meg sgr ekfegszmkf
Nfadn dgbwfzmfanf
Hnin dgbwfzmfanf
Sgrugfznug dghn`mrnf
Enhl erks
Zmfadnz dginzmnf nfnd
Wiwr dginzmnf nfnd
Bgrn`m dgibnhm ugzghn` ighn`mrdnf
Ughnfa bgrnfnd
>?:
20 zn`wf
20 zn`wf
)
>07 `nrm
)
)
5>'
>1 bwhnf
>3 bwhnf
>53 bwhnf
>?0)>3n-
> zn`wf (bgrn`m sgrznin-b-
27)5 zn`wf (dnqmf sgrznin- b-
5< onib-
2>)2: `nrme-
>7 zn`wfm-
Uwibgr? n- Jgsznf (2330-4 b- Uw`nrfk jnf Fnnrwjjmf (>==:-4 e- Ukurknimjokok jnf Ukgrnjom (>==3-4j-
Zkghm`grg (>=0>-4g-
Ekedrmhh (>=1:-4l-
@nrjokuwbrkzk (>=0:-4a-
@nunfnzwf gz nh& (2337-4
`- Fnzmkfnh Rgugnre` Ekwfemh (>=0>- jnf m- Awinf (>=03-
Wiwr dnqmf sgrznin jnf bgrn`m sgrznin jmnfaans unin dnrgfn umuzgi
sgrdnqmfnf dgrbnw rnqn mfm ugenrn nhnim jnf zmjnd njn sgr`nzmnf d`wuwu zgr`njns
dgamnznf rgsrkjwdum dgrbnw ug`mfaan jmiwfadmfdnf bn`qn snjn unnz bgrn`m sgrznin
dgrbnw hnfauwfa dnqmf nznw zgronjm dkfugsum& Wiwr dkfugsum sgrznin jnsnz jmnfaans
ugbnanm sgrdmrnnf wiwr bgrn`m sgrznin (qnhnwswf dgiwfadmfnf dwrnfa jnrmsnjn mzw-
(Rnfo`nf nfj Snz`nd >=1=-& Bgrn`m jnf dkfugsum sgrznin rnzn)rnzn zgronjm snjn wiwr
20 zn`wf& Wiwr dnqmf sgrznin njn }nfa igfensnm : zn`wf qnhnwswf jnhni owihn`
dgemh `nh mfm jmguzminum bgrjnunrdnf wiwr dgrbnw& Igfwrwz Uw`nrfk jnf Fnnrwjjmf
(>==:- bgrn`m sgrznin wiwr unzw zn`wf jnf dkfugsum sgrznin 27)5 zn`wf&
Sgibgrmnf sndnf }nfa hgbm` bnmd }nmzw jgfanf sgfnibn`nf dkfugfzrnz ugbnf}nd 7
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
42/70
da+gdkr+`nrm jnsnz igfmfadnzdnf bkbkz bnjnf jnf igisgrbnmdm dkfjmum zwbw`
dgrbnw bgzmfn ug`mfaan snjn nd`mrf}n jnsnz igrnfaunfa ndzm|mznu bgrn`m dkfugsum
jnf srkjwdum nfnd (Swzw 2335-& Fwzrmum }nfa unfanz igfwfonfa wfzwd unhwrnf
rgsrkjwdum jmnfznrnf}n? srkzgmf |mznimf N jnf imfgrnh+|mznimf (S Dkssgr Dkbnhz
Infanfgug Mkjmfg jnf Ughgfmwi- (Jgsznf 2331-&
Hnin bgrn`m jnf snfonfa umdhwu bgrn`m zmjnd jmdgzn`wm dnrgfn ughnmf
dwrnfaf}n sgfagzn`wnf jnf sgr`nzmnf sgzgrfnd igfagfnm `nh mfm owan jmugbnbdnf
khg` umlnz bgrn`m dgrbnw }nfa umhgfz `gnz (bgrn`m zgfnfa-& Znfjn)znfjn bgrn`m snjn
dgrbnw `nismr unin jgfanf unsm zgznsm zmjnd ugoghnu snjn unsm (Ukurknimjokok jnf
Ukgrnjom >==3- jnf znfjn bgrn`m ugindmf zmjnd f}nzn ughnin bwhnf dgrmfa jnrm Nsrmh
unisnm Owfm jnf ugrmfa jmugbwz umhgfz `gnz(Rnfo`nf nfj Snz`nd >=1=-& Umdhwu bgrn`m
qnhnwswf zgrwznin jmnzwr khg` `krikf }nfa jm`numhdnf ugenrn mfzgrfnh njn owan
lndzkr hnmf }nfa bgrsgfanrw` bnmd hnfauwfa inwswf zmjnd hnfauwfa& Igfwrwz
Qmhhmniukf jnf Sn}fg (>==5- lndzkr }nfa snhmfa sgfzmfa igisgfanrw`m umdhwu
bgrn`m jm hwnr nbfkrinhmznu dnrgfn sgf}ndmz njnhn` zmfadnz sndnf snfonfaf}n umnfa
jnf zgisgrnzwr hmfadwfanf& Ug|meg sgr ekfegszmkf (U+E- jnf nfadn dgbwfzmfanf owan
zmjnd jmdgzn`wm& @nh mfm dnrgfn dgrbnw rnqn }nfa zgrjnsnz jm Iwnrn Iwfznm zmjnd
jmmfugrfmfnum bwnznf (MB- nznw dnqmf nhni& Fmhnm U+E jmsgrkhg` jgfanf sgr`mzwfanf
owihn` sgrdnqmfnf mfugimfnum bwnznf nznw dnqmf nhni }nfa jmbwzw`dnf khg` uggdkr
bgzmfn unisnm zgronjmf}n dgbwfzmfanf (Zkghm`grg >=0>-& Nfadn dgbwfzmfanf zmjnd
jmdgzn`wm dnrgfn zmjnd jmhndwdnff}n snhsnum rgdznh snjn :3)
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
43/70
jnrm sgrugfzgug bgzmfn jgqnun& Rnzn)rnzn sgrugfznug dghn`mrnf nfnd dgrbnw jm
Mfjkfgumn njnhn` 7:===- jm Jgun Bkokfa
ugbgunr 20' jnf Jgun Embwfnr Dnbwsnzgf Anrwz ugbgunr 73'& Dgzgsnznf qndzw
dnqmf igrwsndnf unhn` unzw lndzkr }nfa igisgfanrw`m zmfaamf}n snfgf nfnd jm
Iwnrn Iwfznm dnrgfn umuzgi sgfaagibnhnnf dkhkfm jnf bnf}ndf}n onfznf }nfa
zgrugjmn& Lndzkr hnmf }nfa owan igisgfanrw`m njnhn` onrnfaf}n zgronjm sgf}ndmz bnmd
snjn bgzmfn inwswf sgonfznf& Undmz jnf sgf}ndmz bgrsgfanrw` zgr`njns snfgf nfnd
dnrgfn jnsnz igfandmbnzdnf zmjnd zgronjmf}n sgibwn`nf snjn rn`mi dginzmnf onfmf
dginzmnf nfnd bnmd ugbghwi inwswf ugzghn` bgrnfnd (ikrznhmznu nfnd-& Qndzw jnf
hnin bgrn`m ugrzn fwzrmum bghwi jnsnz jmdgzn`wm sgfanrw`f}n dnrgfn bghwi
jmdgzn`wmf}n owan dgzgrnfanf igfagfnm `nh zgrugbwz& Qndzw }nfa jmsgrhwdnf wfzwd
bgrn`m dgibnhm ugzghn` ighn`mrdnf njnhn` :7>227 `nrm jnf ughnfa bgrnfnd >52>3
bwhnf& Ughnfa bgrnfnd dgrbnw jm Iwnrn Iwfznm zgrinuwd jnhni dmunrnf }nfa
jmf}nzndnf khg` Awinf (>=03- }nmzw nfznrn >)5 zn`wf nznw rnzn)rnzn >7 zn`wf&
Dginzmnf zgrfnd wiwif}n zgronjm snjn nfnd wiwr 3)5 bwhnf }nfa jmndmbnzdnf
dnrgfn zgrsgrnfadns jnhni ugind nznw hwiswr jnf dgdwrnfanf nmr uwuw& Igfwrwz
@nrjoksrnfokzk (>==>- dginzmnf sgjgz iwjn nrzmf}n dginzmnf sgjgz snjn wiwr
dwrnfa jnrm unzw imfaaw jnsnz jmugbnbdnf khg` dgdwrnfanf sndnf snjn qndzw
dgbwfzmfanf iwjn anfaawnf shnugfzn anfaawnf dghn`mrnf (jmuzkdmn- sgjgz
igfanhnim nusmdumn `msgrzgrimn anfaawnf igf}wuwm dnrgfn sgfkhndnf mfjwdf}n
bgrnz bnjnf sgjgz }nfa rgfjn` mflgdum bndzgrm nfgimn nznw jglmumgfum imfgrnh }nfa
jmjgrmzn sgjgz jnf dghn`mrnf dkfagfmznh& Ikrznhmznu dgrbnw jm Iwnrn Iwfznm >>'hgbm` zmfaam jnrm rnzn)rnzn ikrznhmznu }nfa zgronjm jm Mfjkfgumn ugbgunr 150'
(@nrjokuwbrkzk >=0:-&
Srkjwdzm|mznu Zgrfnd Dgrbnw
Sgighm`nrnnf dgrbnw rnqn jm Iwnrn Iwfznm `nf}n igimhmdm unzw zwownf
srkjwdum }nmzw srkjwdum jnamfa& @nh mfm jmsgfanrw`m khg` dgnjnnf hmfadwfanf jnf
umuzgi sgighm`nrnnf& Dgrbnw jmbmnrdnf hmnr jm rnqn)rnqn jnf dwrnfaf}n hn`nf
sgrznfmnf }nfa jnsnz iginflnnzdnf zgfnan dgrbnw ug`mfaan srkjwdum dgrbnw zgrlk)
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
44/70
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
45/70
ighmswzm wdwrnf snfonfa bnjnf jnf hmfadnr jnjn igrwsndnf anbwfanf snrnigzgr
}nfa ndwrnz jnhni igfjwan bkbkz bnjnf zgrfnd dgrbnw& Wdwrnf snfonfa bnjnf jnf
hmfadnr jnjn ugrzn sgrdmrnnf bkbkz bnjnf nfnd dgrbnw jnf dgrbnw jgqnun jnsnz
jmhm`nz snjn Znbgh 0&
Qmhhmniukf jnf Sn}fg (>=03 zn`wf& Bkbkz `mjws igfmfadnz ugmrmfa jgfanf bgrznibn`f}n wiwr& @nh
mfm zgrhm`nz oghnu snjn Znbgh = bn`qn ugindmf igfmfadnz wiwr indn bkbkz bnjnf
ugindmf zmfaam swhn&
Znbgh =& Fmhnm Rnznnf Wdwrnf Zwbw` Dgrbnw jm Iwnrn Iwfznm
Dghkiskd+Sgwbn` Wiwr Snfonfa bnjnf
(ei-
Hmfadnr jnjn
(ei-
Bkbkz bnjnf
(da-
Nfnd (bwhnf- 2
2:
17&33 3&33
>31&03 :&50
>235&33>7&7:=&3>&00>0&3: >5=&2725&=0 23>&70 0>&21
Jgqnun (zn`wf- 5
:
7
>>7&73 3&1>
>2>&55 2&5>
>53&33
>0
Rnznnf >27&3&35 >11&73>1&75 512&
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
46/70
@nrjokuqkrk jnf Hg|mfg (>=01- igfanzndnf bn`qn rnznnf bkbkz dgrbnw
onfznf jnf bgzmfn snjn wiwr 3 h 2 5 : jnf hgbm` jnrm 7 zn`wf inumfa)inumfa njnhn`
53 >7 jnf 7&21 da jnf jgqnun wiwr 5)>3
zn`wf njnhn` 512&3&
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
47/70
Znbgh >3& Inzrmdu Nfnhmumu UQKZ
Mfzgrfnh
Gduzgrfnh
Dgdwnznf (uzrgfaz`u-) hn`nf zgrugjmn
) dwnfzmznu @IZ jnf
uwibgr nmr ewdws) njnf}n zgisnz bgrdwbnfa
jnf `wznf zgisnz
bgrhmfjwfa unnz
sgfaagibnhnnf
) sgzgrfnd igimhmdm
sgfanhninf bgzgrfnd
) wiwr sgzgrfnd srkjwdzml
) ikzm|num inu}nrndnz inum`
ewdws zmfaam
) njnf}n hgibnan dghkiskdzgrfnd
Dghgin`nf(qgndfguugu-) hn`nf dwrnfa jminflnnzdnf
ugenrn kszminh
) sgfaawfnnf sgonfznf iwjn) zmfadnz dginzmnf nfnd
ewdws zmfaam
) umuzgi bgzgrfnd }nfa
dwrnfa mfk|nzml jnf
bgranfzwfa jgfanf nhni
) bghwi njnf}n sku dguqnf
jnf bnhnm MB
) zmjnd njnf}n sgrnzwrnf
igfagfnm sgikzkfanf
zgrfnd srkjwdzml
) inum` dwrnfaf}n
dgronunin jgfanf mfuznfum
sgigrmfzn`
Sghwnfa (ksskrzwfmzmgu-)`nran jnamfa dgrbnw ewdws
zmfaam
) owihn` sgrimfznnf jnrm
jnhni inwswf hwnr
srk|mfum ewdws zmfaam
) njn jwdwfanf jnrm
sgigrmfzn` jngrn` wfzwd
sgfagibnfanf zgrfnd
dgrbnw) uznzwu ukumnh igfmfadnz nznu
dgsgimhmdnf zgrfnd dgrbnw
) njnf}n zgdfkhkam wfzwd
igfmfadnzdnf
srkjwdzm|mznu dgrbnw
Uzrnzgam ) UK) sgfagibnfanf dgrbnw
`nrwu uguwnm jgfanf
skzgfum jngrn` }nfa
jmjwdwfa khg` zgdfkhkam
inow bnmd jnrm uwjwz
sndnf bmbmz jnf
infnogigf (dguqnf-
) sginflnnznf hn`nf }nfa
njn jnhni igfmfadnzdnfskswhnum dgrbnw wfzwd
igigfw`m sgrimfznnf
jnamfa jgfanf
igfjnznfadnf dgrbnw jnrm
hwnr sgzgrfndnf
) igibgfzwd ugfzrn
sgzgrfndnf
Uzrnzgam)QK) sgregsnznf njksum
zgdfkhkam
) srkarni sgfagibnfanf
dgrbnw rnqn nanr
igfjnsnz srmkrmznu bnmd
jnrm sgigrmfzn` swunz
inwswf jngrn`
) sgibmfnnf+sgf}whw`nf
jnrm mfuznfum }nfa hgbm`mfzgfuml jnhni `nh
bwjmjn}n jnf dghgibnannf
Nfeninf (z`rgnzu-) zmfaamf}n sgrunmfanf
jgfanf jnamfa miskr
) sgf}ndmz
) bnfomr) onrnd zgisnz zmfaanh dg
dnhnfa onw`
Uzrnzgam ) UZ) iginflnnzdnf umzwnum
bnfomr wfzwd iginfnogigf
zgrfnd
) jm|grumlmdnum @IZ) igfmfadnzdnf hnow
dghn`mrnf
Uzrnzgam )QZ) igibnznum zmfaamf}n miskr
jnamfa
) igfmfadnzdnf bkbkz skzkfa
zgrfnd dgrbnw) sgfegan`nf sgf}ndmz
d`wuwuf}n snjn nfnd dgrbnw
) igisgrbnmdm dmfgron
dghgibnannf
Lndzkr Mfzgrfnh
Dgdwnznf (uzrgfaz`u-& Jgun Swhnw @nrnsnf igiswf}nm hwnunf hn`nf }nfa
bgrskzgfum ugbnanm zgisnz wfzwd bgrdgibnfaf}n zgrfnd dgrbnw rnqn& @nh mfm uguwnm
jgfanf `nbmznz `mjws dgrbnw }nfa igigrhwdnf nmr wfzwd bgrdwbnfa& @numh sgfghmzmnf
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
48/70
Jnfmn jnf Skgrqkzk (2332- igfwfowddnf bn`qn dgrbnw }nfa bgrdwbnfa
bgrsgfanrw` unfanz f}nzn zgr`njns sgrznibn`nf bgrnz bnjnf `nrmnf jnf hnow
sgrzwibw`nf& Bgrbnanm ogfmu rwiswz jnf `monwnf owan zwibw` uwbwr wfzwd sndnf
dgrbnw& Zgrjnsnz bgrbnanm ogfmu sndnf }nfa jmdgfnh sgzgrfnd jnf jmuwdnm dgrbnw
jgfanf bgbgrnsn fnin jngrn` (hkdnh-& @wznf jm ugdmznr rnqn igrwsndnf zgisnz }nfa
unfanz f}ninf bnam zgrfnd dgrbnw wfzwd bgrmuzmrn`nz nznw bgrhmfjwfa jnrm snfnu
inzn`nrm snjn umnfa `nrm&
Dgdwnznf hnmf }nfa jmimhmdm sgzgrfnd }nmzw njnf}n sgfanhninf bgzgrfnd }nfa
ewdws hnin bgrdmunr nfznrn 5):: zn`wf jgfanf rnzn)rnzn >:0 zn`wf& Sgfanhninf mfm
igrwsndnf srkugu bghnonr jnf zwrwz bgrsgfanrw` zgr`njns dgbgr`numhnf nznw
dgananhnf jnhni bgzgrfnd dgrbnw& Sgfanhninf bgzgrfnd ugindmf hnin indn
sgzgrfnd igfjnsnz sghnonrnf }nfa unfanz bgr`nran jnhni igfa`njnsm inunhn` nznw
wfzwd igfagibnfadnf wun`nf}n (Rk`ngfm gz nh&( 2337-& Bgzgrfnd dgrbnw }nfa zghn`
jmhndwdnf igrwsndnf uwibgr sgfjnsnznf bnam sgfjwjwd& @nh mfm igfwfowddnf sgrnf
sgfzmfa dgrbnw rnqn dnrgfn zghn` igfonjm wun`n wznin bnam sgimhmdf}n ug`mfaan
igibgrm ikzm|num }nfa ewdws zmfaam& Sgzgrfnd owan zghn` igibgfzwd dghkiskd
zgrfnd ugond nqnh sgighm`nrnnf jnf bgrswunz snjn unzw jngrn` }nfa bgrskzgfum&
Njnf}n dghkiskd jnf dgimzrnnf mfm unfanz igibnfzw zmns sgzgrfnd jnhni
infnogigf sgighm`nrnf sgfownhnf jnf sgf}nhwrnf bnfzwnf sgigrmfzn`&
Dghgin`nf (qgndfguugu-& Sgfwrwfnf srkjwdzm|mznu dgrbnw jnsnz zgronjm
ndmbnz njnf}n dghgin`nf jnrm nusgd uwibgr jn}n infwumn umuzgi sgighm`nrnnf jnf
jnrm zgrfnd mzw ugfjmrm& Hn`nf dwrnfa jminflnnzdnf ugenrn kszminh dnrgfn hn`nf
inum` zgrugjmn wfzwd sgfnibn`nf skswhnum zgrfnd& Sghwnfa mfbrggjmfa zmfaam dnrgfn
zmjnd jmhndwdnf dkfzrkh sgrdnqmfnf jnf umuzgi sgighm`nrnnf ugenrn snuzwrn&
Mfbrggjmfa igrwsndnf sgrdnqmfnf jgfanf unwjnrn ugfjmrm (zgzwn ugswsw jnf
hnmff}n-& Mfbrggjmfa igiswf}nm jnisnd }nfa zmjnd jmmfamfdnf zgr`njns umlnz)umlnz
sgrzwibw`nf rgsrkjwdum jnf srkjwdum uwuw (Dnrznuwjonfn 233>-& Sgfaawfnnf
sgonfznf iwjn (wiwr 2)5 zn`wf- wfzwd igfanqmfm mfjwd owan igrwsndnf `nh }nfa
wiwi jmhndwdnf sgzgrfnd& Sgonfznf }nfa ewdws wiwr (jgqnun zwbw` jnf jgqnun
dghnimf- hgbm` bnf}nd jmownh ugbnanm uwibgr sgfjnsnznf sgzgrfnd& Dginzmnf nfnd
dgrbnw inum` rghnzml zmfaam& Bgbgrnsn sgf}gbnb dginzmnf jm nfznrnf}n njnhn`
zgrsgrnfadns jnhni ugind jnf hwiswr sgf}ndmz jnf dgdwrnfanf nmr uwuw& Dghgin`)
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
49/70
nf hnmf }nfa jmzgiwm }nmzw dwrnfa kszminhf}n dghgibnannf jnf mfuznfum sgigrmfzn`
}nfa njn jnf bgrsgfanrw` zgr`njns dghnfenrnf nrwu jnf mflkrinum mfk|num)mfk|num
bnrw&
Lndzkr Gduzgrfnh
Sghwnfa (ksskrzwrmzmgu-& Lndzkr)lndzkr gduzgrfnh }nfa jmsnfjnfa ugbnanm
sghwnfa }nmzw `nran jnamfa ewdws zmfaam (rghnzml unin jgfanf jnamfa unsm-
dgzgrugjmnnf zgdfkhkam sgrimfznnf jnamfa igfmfadnz sghwnfa snunr jnhni jnf hwnr
jngrn` ewdws bgunr uznzwu ukumnh igfmfadnz nznu dgsgimhmdnf zgrfnd dgrbnw jnf
njnf}n jwdwfanf jnrm sgigrmfzn` jngrn` wfzwd sgfagibnfanf wun`n sgzgrfndnf
dgrbnw& Sginflnnznf zgdfkhkam igrwsndnf unhn` unzw enrn wfzwd igfmfadnzdnf
srkjwdzm|mznu imunhf}n jgfanf ughgdum sgibgrmnf sndnf znibn`nf jnf WIIB
(wrgn ikhnugu iwhzmfwzrmgf bhked- sgrbnmdnf infnogigf ugrzn sgfegan`nf inwswf
sgfnfanfnf sgf}ndmz&
Nfeninf (z`rgnzu-& Miskr jnamfa jm Dnhminfznf Zmiwr zmns zn`wff}n rghnzml
zgrwu igfmfadnz }nmzw 70< zkf (2332- zkf (2335- >&3< zkf (233
7/31/2019 PRODUKTIVITAS KERBAU RAWA DI KECAMATAN MUARA MUNTAI, KABUPATEN KUTAI KARTANEGARA, KALIMANTAN TIMUR
50/70
Nhzgrfnzml Uzrnzgam
Bgbgrnsn uzrnzgam sgfagibnfanf dgrbnw rnqn jnsnz jmrwiwudnf jgfanf
igzkjg nfnhmumu UQKZ jgfanf igisgr`nzmdnf dkfjmum lndzkr mfzgrfnh jnf gduzgrfnh
jm nznu }nmzw ? Uzrgfaz`u)Ksskrzwfmzmgu (UK- Qgndfguugu)Ksskrzwfmzmgu (QK-
Uzrgfaz`u)Z`rgnzu (UZ- jnf Qgndfguugu)Z`rgnzu (QZ-& Uzrnzgam srkarguml UK (ig)
inflnnzdnf dgdwnznf wfzwd igrnm` sghwnfa- }nmzw sgfagibnfanf dgrbnw `nrwu
uguwnm jgfanf skzgfum jngrn` }nfa jmjwdwfa khg` zgdfkhkam inow bnmd jnrm uwjwz
sndnf bmbmz jnf infnogigf (dguqnf-& Dgzgrugjmnnf hn`nf }nfa hwnu igrwsndnf
skzgfum }nfa bgunr wfzwd igfmfadnzdnf skswhnum dgrbnw wfzwd igigfw`m sgrimfznnf
jnamfa jnf igfonjmdnf jngrn` mfm ugbnanm ugfzrn sgzgrfndnf dgrbnw& Dgrbnw jnsnz
jmjnznfadnf jnrm jngrn` hnmf }nfa igimhmdm dguninnf dkfjmum hmfadwfanf jm
Dgeninznf Iwnrn Iwfznm ug`mfaan jnsnz bgrnjnsznum jgfanf egsnz& Zkznh hn`nf }nfa
bgrskzgfum ugbnanm sgfagibnfanf zgrfnd dgrbnw njnhn` 72&=77 `n }nfa uwjn`
jmawfndnf ughwnu >&=1> `n ugjnfadnf }nfa bghwi jmawfndnf ughwnu 73&=0: `n
(Jmfnu Sgzgrfndnf Dwznm Dnrznfganrn 2330-& Sgrnf ugrzn nsnrnzwr sgzgrfnd+dghki)
skd znfm Sgf}whw` Sgrznfmnf Hnsnfanf (SSH- sgfghmzm jnf ndnjgimum sgrhw
jmzmfadnzdnf jnhni rnfadn sgfagibnfanf sgzgrfndnf&Sgfghmzmnf jnunr jnf zrnfulgr
zgdfkhkam bwjmjn}n }nfa uguwnm wfzwd dkfjmum ugzgisnz owan sgrhw jmhndwdnf wfzwd
igfaanhm skzgfum jnhni sgfagibnfanf sgzgrfndnf&
Uzrnzgam uznbmhmznum QK (igimfmiwidnf dghgin`nf wfzwd igrnm` sghwnfa-
jgfanf sgfmfadnznf srkjwdzm|mznu `monwnf indnfnf zgrfnd (@IZ- }nfa bgrdwnhmznu
zmfaam jnf bgrdgumfnibwfanf& Sgregsnznf njksum zgdfkhkam uguwnm dginiswnf sgzgr)
fnd nanr jnsnz jmawfndnf ugenrn kszminh& Srkarni sgfagibnfanf dgrbnw rnqn
`gfjndf}n igfjnsnz srmkrmznu bnmd jnrm sgigrmfzn` swunz inwswf jngrn`& Sgibm)
fnnf+sgf}whw`nf jnrm mfuznfum zgrdnmz }nfa hgbm` mfzgfuml jnf zgrsnjw jnhni `nhbwjmjn}n jnf dghgibnannf jnsnz igfmfadnzdnf srkjwdum zgrfnd&
Uzrnzgam nfzmumsnzml UZ (iginflnnzdnf dgdwnznf wfzwd igfa`njnsm nfeninf
Recommended