View
51
Download
0
Category
Preview:
DESCRIPTION
Rewolucje w nauce. Niewspółmierność paradygmatów Thomasa Kuhna. Struktura rewolucji naukowych , 1962 Droga po strukturze , 2000 (2003). Thomas Kuhn 1922-1996. Uhistorycznienie. Wiedza historyczna zmienić może w zasadniczy sposób obraz nauki, jaki zawładnął naszym myśleniem. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Rewolucje w nauce
Niewspółmierność paradygmatów Thomasa
Kuhna
Thomas Kuhn 1922-1996
Struktura rewolucji naukowych, 1962
Droga po strukturze, 2000 (2003)
Uhistorycznienie Wiedza historyczna zmienić może w
zasadniczy sposób obraz nauki, jaki zawładnął naszym myśleniem.
Należy przyjrzeć się historii nauki (tutaj fizyki), żeby zauważyć, że nauka nie rozwija się poprzez kumulację indywidualnych odkryć i wynalazków.
Wstępne ustalenia
Badania naukowe to uparte próby wtłoczenia przyrody w szufladki pojęciowe uformowane przez zawodowe wykształcenie.
Najważniejsze „izmy”
prenaukanauka normalna, nauka
instytucjonalnaparadygmat
anomalie, kryzysrewolucja naukowe
PRENAUKA
Gromadzenie faktów ma charakter przypadkowy.Badania prowadzone są indywidualnie.Wiedza nie jest stabilizowana.
paradygmatPewne akceptowane wzory faktycznej praktyki naukowej (obejmujące teorie, prawa zastosowania) model, z którego wyłania się zwarta tradycja badań naukowych.
paradygmaty Określają to, co wspólne
jest wszystkim członkom danej wspólnoty naukowej i tylko im (wraz z wiedzą ukrytą)
Nie mają ścisłej definicji (są rodzinnie spokrewnione).
paradygmat Społeczność
uczonych uzyskuje dzięki
niemu kryterium wyboru
problemów. Uznaje, które
problemy powinny być rozwiązane.
Przykłady paradygmatów
Arystotelejska analiza ruchuPtolemeusza obliczenia
położeń planetMatematyzacja pola elektromagnetycznego
Maxwella
nauka normalna
Nauka oparta na paradygmacie.
Uszczegóławia paradygmat.
Snuje przewidywania na jego podstawie.
Rozwiązywanie łamigłówek
Nauka normalna w niewielkim stopniu dąży ona do uzyskania czegoś nowego.
Rozwiązania już istnieją, trzeba do nich dojść.
Naukowcy mają pogląd na to, jaki jest świat i czym jest nauka.
KUMULATYWNOŚĆ
Nauka normalna rozwija się kumulatywnie, ale nie w niej dokonuje się największych odkryć.
Cykliczność w nauce
ANOMALIE
Problemy, które nie dają się rozwiązać.
Wymagają bolesnego wprowadzenia nowej terminologii.
Na ile się da, są ignorowane! W nowym paradygmacie staną
się one czymś oczekiwanym.
Przykłady anomalii
Wysoki stopień komplikacji astronomii Ptolemeusza przed Kopernikiem,
Chemia przed tlenową teorią spalania Lavoisiera,
Fizyka klasyczna końca XIX wieku przed pojawieniem się kwantowej (promieniowanie ciała doskonale czarnego, efekt fotoelektryczny).
Po co kryzys? „nowe oprzyrządowanie jest
przedsięwzięciem nadzwyczajnym,
zarezerwowanym na szczególne
okoliczności, które tego niezbędnie
wymagają. Znaczenie kryzysów polega na
tym, że wskazują one, iż nadszedł czas
takiego przedsięwzięcia”.
Kryzys i co dalej?
Naukowcy filozofują!Nie można rozwiązywać łamigłówek, trzeba zastanawiać się nad podstawami swoich teorii.Spekulują i tworzą eksperymenty myślowe.
Rewolucja naukowa
Przejście od jednego paradygmatu do drugiego.
Przekształcenie wyobraźni naukowej (pojęć, metod) tak, że prowadzi to do przeobrażenia świata.
rozwój nauki normalnej vs. rewolucja naukowa
KUMULACJA ZERWANIE
Kryterium zmiany paradygmatu
„Chociaż każda ze stron może żywić nadzieję, że uda się jej przekonać stronę przeciwną do swego sposobu widzenia nauki i jej problemów, żadna nie może dowieść swej słuszności. Współzawodnictwo między paradygmatami nie jest sporem, który może być rozstrzygnięty na mocy dowodów …
Kryterium zmiany paradygmatu
„ (…) Przejście od jednego do drugiego paradygmatu, właśnie z powodu ich niewspółmierności, nie może się odbywać krok po kroku pod wpływem logiki i przyrodniczego doświadczenia. Jak w przypadku nagłego olśnienia, dokonuje się ono od razu (choć niekoniecznie w jednej chwili) – lub wcale.”
WNIOSKIMetodologia musi być
historyczna i opisowa.Czynnik racjonalny jest
nieodłącznie splątany z podmiotem, który naukę uprawia.
Nie można wskazać na racjonalne źródła dokonania wyboru między teoriami.
Steven Shapin, „Rewolucja naukowa”
XVII w.: wielość koncepcji nauki, brak konfliktu
religia/nauka, słaba recepcja „Principia
Mathematica” Newtona(ok. 100 czytelników)
Postępowanie badaczy niekoniecznie zgodne ze wskazówkami metodologicznymi
Czy w historii
nauki zdarzyły
się rewolucje
?
Recommended