View
232
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
1/61
STANBUL SANAY ODASI27.03.2012
AYEDA 1
STANBUL ANADOLU YAKASIELEKTRK DAITIM A..
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
2/61
TEK
(1970 1994)
TEA
TEDA
TEA
EA
TETA
AYEDA
BEDA
GEDZ
ULUDA
21DAITIMRKET
2
1) 2002 YILINDAN TBAREN ENERJ PYASASI MEVZUATINA TAB OLMUTUR2) 02.04.2004 YILINDA ZELLETRME (4046 Sayl Yasa) KAPSAMINA ALINMITIR3) 01.09.2006 TARHNDEN TBAREN DAITIM VE PARAKENDE SATI LSANSINI ALMITIR
SEKTRN GEM
AYEDA
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
3/61
3
Datm irketleri (TEDA & zel Sektr)
Dicle Elektrik Datm A. (1.Blge)
VanglElektrik Datm A. (2.Blge)Aras Elektrik Datm A. (3.Blge)oruh Elektrik Datm A. (4.Blge)Frat Elektrik Datm A. (5.Blge)amlbel Elektrik Datm A. (6.Blge)Toroslar Elektrik Datm A.. (7.Blge)Meram Elektrik Datm A. (8.Blge)Bakent Elektrik Datm A.. (9.Blge)Akdeniz Elektrik Datm A. (10.Blge)
Gediz Elektrik Datm A. (11.Blge)
Uluda Elektrik Datm A. (12.Blge)Trakya Elektrik Datm A. (13.Blge)st. Anadolu Yak. Elk.Da. A. (14.Blge)Sakarya Elektrik Datm A. (15.Blge)Osmangazi Elektrik Datm A. (16.Blge)Boazii Elektrik Datm A. (17.Blge)Kayseri ve Civar Elektrik T.A.. (18. Blge)Menderes Elektrik Datm A.. (19.Blge)Gksu Elektrik Datm A. (20.Blge)Yeilrmak Elektrik Datm A. (21.Blge)
AYEDA
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
4/61
4
Datm irketlerizelletirme Haritas
zelletirme lemi Tamamlanan Datm irketleri
hale Sreci Devam Eden Datm irketleri
TEDA a Bal Datm irketlerinin 30.12.2011 tarihi itibariyle
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
5/61
5
DAITIM RKETLER
Dicle EDAVanglEDAAras EDAToroslar EDA
Akdeniz EDAGediz EDAAYEDABoazii EDA
Kayseri ve Civar TAAYDEM EDABakent EDASakarya EDA
Meram EDAOsmangazi EDAUluda EDAamlbel EDAoruh EDAYeilrmak EDAFrat EDA
AKEDATrakya EDA
TEDA DAITIM RK. ZEL DAITIM RK.
AYEDA
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
6/61
6
1.945 km2 alanda, 16 noktadan hizmet verilmektedir
YZLM %0,23ABONE SAYISI %6,81TKETM ORANI %4,6
TRKYE DEK PAYIMIZ
AYEDA
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
7/617
RKETN FAALYET BYKLKLER
AYEDA
2010 2011 2012 OCAK
Abone Says 2.309.764 2.388.702 2.394.471
irket Personel Says 1.741 1.681 1.679
Hizmet Alm Personel Says 891 798 798
Toplam Personel Says 2.632 2.479 2.477
irket Pers. Bana Den Abone Says 1.326 1.421 1.426
Toplam Pers. Bana Den Abone Says 877 963 967
irkete Ait Trafo Says 4.089 4.144 4.161
3. ahs Trafo Says 1.558 1.424 1.427
Toplam Trafo Says 5.647 5.568 5.588
irkete Ait KuruluG (MW) 3.580 3.649 3.663
Puant Gc (MW) 1.791 1.795 1.843
Direk Says 193.724 194.517 194.517
Armatr ve Lamba Says 146.469 149.440 149.440O.G Hat Uzunluu (km) 5.107 5.226 5.226
A.G Hat Uzunluu (km) 12.578 12.864 12.864
Toplam Hat Uzunluu (km) 17.685 18.089 18.089
Yatrm Gerekleme Oran (%) 97% 97% 97%
Vezne Says 157 161 161
AraSays 256 262 262
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
8/618
RKETN FAALYET BYKLKLER
2010 2011 2012 OCAK
Kaak Taramas Yaplan Abone Says 2.320.453 2.220.402 230.361
Kaak Zabt Says 8.740 14.044 1.837
Kaak Elektrik Tahakkuku (kWh) 22.148.681 39.425.260 4.935.072
Kayp-Kaak Oran (%) 6,92 6,91 14,38
Alnan Enerji (kWh) 8.611.700.233 8.504.850.012 771.579.700
Nakledilen Enerji (kWh) 1.235.393.136 1.714.749.336 212.461.105
Toplam Alnan Enerji (kWh) 9.847.093.369 10.219.599.348 984.040.805
Satlan Enerji (kWh) 8.016.173.274 7.760.520.429 626.015.754
Nakledilen Enerji (kWh) 1.235.393.136 1.714.749.336 212.461.105
Toplam Satlan Enerji (kWh) 9.225.820.195 9.513.810.422 842.527.802
Tahsilat Oran (%) 101,6 101,34 101,32
AYEDA
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
9/619
2011 Ylnda 37.601.410 TL Yatrm Harcamas Yaplmtr.
2011 Yl Yatrm gerekleme oran ; % 97,23
-66 adet Yeni Datm Trafosu tesis edilmitir.
-34 adet 10 kV Datm trafosu 35 kV a dntrlmtr.
-121.018 metre yksek gerilim yeralt elektrik kablosu ve 262.596 metreAlak Gerilim yeralt elektrik kablosu tesis edilmitir.
-2.443 galvanizli aydnlatma direi olmak zere toplam 3.627 Direk,3.652 adet Armatrve 77.319 adet Ampul tesis edilmitir.
AYEDA
2011 YATIRIMLAR
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
10/6110AYEDA
2012 YATIRIM HEDEFLER
2012 Yl irketimize Tahsis Edilen denek:42.629.000 TL
2012 Yl Yatrm Hedefleri;
55 adet yeni Datm Trafosu tesis etmek,
38 adet 10 kV Datm Trafosunu 35 kV Trafo ya dntrmek,
160 km AG hat tesis etmek,
97 km OG hat tesis etmek.
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
11/6111
Yl Alnan Enerji (kWh) Nakledilen Enerji (kWh) Toplam (kWh)Bir nceki YlaGre Art kWh
(%)
2002 6.079.236.813 216.639.370 6.295.876.183 -
2003 6.282.795.936 518.524.008 6.801.319.944 8,03
2004 6.536.319.251 619.649.122 7.155.968.373 5,21
2005 7.048.784.506 771.888.876 7.820.673.382 9,29
2006 7.767.301.108 779.862.837 8.547.163.945 9,29
2007 9.008.417.465 269.549.490 9.277.966.955 8,55
2008 9.490.629.771 153.841.210 9.644.470.981 3,95
2009 9.275.813.219 268.117.141 9.543.930.360 -1,04
2010 8.611.700.233 1.235.393.136 9.847.093.369 3,18
2011 8.504.850.012 1.714.749.336 10.219.599.348 3,78
YILLARA GRE ALINAN ENERJ (kWh)
AYEDA
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
12/6112
Yl Satlan Enerji (kWh) Nakledilen Enerji (kWh) Toplam (kWh)
Bir nceki Yla
Gre Art kWh(%)
2002 5.226.907.280 216.639.370 5.443.546.650 -
2003 5.427.525.271 518.524.008 5.946.049.279 9,23
2004 5.848.382.502 619.649.122 6.468.031.624 8,78
2005 6.315.068.608 771.888.876 7.086.957.484 9,57
2006 6.971.967.948 779.862.837 7.751.830.785 9,38
2007 8.165.594.145 269.549.490 8.435.143.635 8,81
2008 8.672.065.515 153.841.210 8.825.906.725 4,63
2009 8.582.324.682 268.117.141 8.850.441.823 0,28
2010 8.016.173.274 1.235.393.136 9.225.820.195 4,242011 7.799.061.086 1.714.749.336 9.513.810.422 3,12
YILLARA GRE SATILAN ENERJ (kWh)
AYEDA
2011YlAlnan Enerji 10.219.599.348 kWh, Satlan Enerji 9.513.810.422 kWholup Kayp-KaakOran % 6,91 olarak gereklemitir.
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
13/61
TETA4.563.131.883
48%
EA3.644.610.479
38%
TEAPMUM1.282.887.409
14%2008 (kWh)
TETA4.466.386.280
48%
EA3.655.276.347
39%
TEA
PMUM1.154.150.592
13%2009 (kWh)
13
TETA;4.795.965.472;
55,69%
EA;3.641.419.230;
42,28%
TEAPMUM;
174.315.531;
2,02 %
2010 (kWh)
TEAPMUM;
1.175.570.896,00;
14%
TETA;4.077.477.000,00;
48%
EA;3.240.891.004,00;
38%
2011 (kWh)
TEDARKLERE GRE ALINAN ENERJ DAILIMI
AYEDA
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
14/6114
Trkiye Elektrik Enerjisi Talep Bymesi(2000 - 2020)
0
100
200
300
400
500
600
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
Yl
MilyarkWh
2985 kWh/kii
AYEDA
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
15/6115
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
14,0213,61
10,52 10,41 10,24
9,36 8,62
7,48 6,92 6,91
YILLARA GRE KAYIP-KAAK ORANLARI (%)
AYEDA
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
16/61
16
*Devirli Tutarlar
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
99,03
95,9496,54
97,58 97,4396,86
96,61
100,70
101,60101,34
YILLARA GRE TAHSLAT ORANI
AYEDA
BO G
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
17/61
17
ABONE GRUBU ABONE SAYISI TOPLAM ABONESAYISINDAKPAYI (%) TKETM (kWh)TOPLAMTKETMDEKPAYI (%)
MESKEN 2.001.560 83,79 3.955.225.209 41,57
TCARETHANE ve DER 376.895 15,78 3.728.757.517 39,19
SANAY 2.470 0,10 1.647.241.774 17,31
TARIMSAL SULAMA 89 0,00 483.804 0,01
AYDINLATMA 7.688 0,32 182.102.118 1,91
TOPLAM 2.388.702 100,00 9.513.810.422 100,00
2011 YILI ABONE GRUPLARINA GREABONE SAYILARI VE TKETMLER
AYEDA
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
18/61
18
2.470
2.388.702
SANAY TOPLAM
SANAY ABONELERNNTOPLAM ABONE SAYISINDAK PAYI
1.647.241.774
9.513.810.422
SANAY TOPLAM
SANAY ABONELERNNTOPLAM TKETMDEK PAYI
AYEDA SANAY ABONE BLGLER
AYEDA
TEDA D t i k tl i
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
19/61
19
MESKEN
%81,9
R.DARE%0,4
TCARET
%13,2
SANAY%0,8
DER%3,7
MESKEN
%31,7
R.DARE%4,4
TCARET%16,2
SANAY%36,5
DER%11,3
TEDA Datm irketleriAbone ve Tketim Dalmlar
Abone Dalm Tketim Dalm
AYEDA
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
20/61
20
YILLAR SANAY ABONE SAYISI
2002 1.096
2003 1.280
2004 1.486
2005 1.488
2006 1.633
2007 1.573
2008 1.890
2009 2.083
2010 2.276
2011 2.470
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
1.096
1.280
1.486 1.4881.633 1.573
1.890
2.083
2.276
2.470
AYEDA
AYEDAIN YILLARA GRE SANAY ABONE SAYISI
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
21/61
21
2011 Yl 98 Tedarikiden, Serbest TketicilereNakledilen Enerji: 1.714.749.336 kWhdr.
AYEDA
Hizmet Blgemizde 2012 yl Ocak ay itibariyle 106adet tedarikiden, toplam 12.553 adet mteriye212.461.105 kWh enerji nakledilmitir.
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
22/61
22
KURULU GC (MW) RETM KAYNAI ABONE NVANI
1 15,6 KOJENERASYON BERK ENERJ
2 5,66 BOGAZ (P) ORTA DOU
3 4KOJENERASYON
ARELK
4 4
KOJENERASYON
.S.G HAVAALANI
TOPLAM KURULU G: 29,26 MW
HZMET BLGEMZDEK ELEKTRKRETCLER
AYEDA
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
23/61
Elektrik PiyasasSerbest TketiciYnetmelii 4 Eyll2002 tarihli ve 24866 sayl Resmi Gazetedeyaymlanm olup, 2015 ylna kadar Serbest Tketicilimiti sfrlanarak lkemizdeki tm elektrik tketicilerininserbest tketiciolmashedeflenmitir.
23
SERBEST TKETC
AYEDA
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
24/61
Enerji Piyasas Dzenleme Kurulu Elektrik PiyasasSerbest Tketici Ynetmelii 13. maddesine greSerbest Tketici ; EPDKtarafndan belirlenen elektrik enerjisimiktarndan daha fazlatketimdebulunmas veya iletim sistemine
dorudanbalolmas nedeniyle tedarikisiniseme serbestisine
sahipgerekveyatzelkiidir.olarak tanmlanmaktadr.
24
SERBEST TKETC KMDR?
AYEDA
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
25/61
Her yln 31 Ocak tarihine kadar;
Enerji PiyasasDzenleme Kurulu (EPDK) tarafndan
belirlenerek yaymlanan elektrik Enerjisi miktardr.(2012 yliin 25.000 kWh).
25AYEDA
SERBEST TKETC LMT
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
26/61
26
TARFE BLEENLER
MESKENOcak-Mart 2012
Kr/kWh 4,53 29,750,83 25,21 15,3%
2,8%
3,9
2,44 13,22%
1,48 8,2%
0,38 4,9%
1,3%
16,1 0,18
0,6% 84,7% 100,0%
0,37
1,2%
54,1% 0,92
3,1%
Perakende
Sat TarifesiPerakende
SatHizmetleri
Enerji Fonu
+TRT Pay+BTV
Kayp- KaakBedeli
Datm letim Bedeli KDVncesiTarife
Katma DeerVergisi
KDV
Sonraki
Nihai
TketiciTarifesi
AYEDA
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
27/61
TARFE BLEENLER
SANAY OG
Ocak-Mart 2012
Kr/kWh 3,74 24,53
0,83 20,79 15,25%
3,40%
1,97
1,53 8,1%
0,67 6,3%
0,38 2,8%
1,5%
15,37 0,16
0,68% 84,7% 100,0%
0,33
1,37%
62,7% 0,16
0,68%
Perakende
Sat TarifesiPerakende
SatHizmetleri
Enerji Fonu
+TRT Pay+BTV
Kayp-KaakBedeli
Datm letimBedeli
KDV ncesiTarife
Katma
DeerVergisi
KDV
Sonraki
Nihai
TketiciTarifesi
AYEDA
f
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
28/61
28
A. Tek Zamanl Tarife: Gnn tm zamanlarnda tketilen elektrikenerjisi iin, ilgili bileenlerden oluan ve tek fiyat olarak uygulanantarifedir.
B. okZamanl Tarife: Gnnbelirlenmi olan farkl zaman dilimlerindetketilen elektrik enerjisi iin, ilgili bileenlerden oluan ve farklzaman Gndz dnemi( Saat 06.00-17.00) , Puant dnemi( Saat
17:00-22:00), Gece dnemi(Saat 22:00-06:00) dilimleri iinfarkl fiyatuygulanan tarifedir.
Tek Zamanl ve ok Zamanl Tarife
AYEDA
09.02.2012 tarihi itibariyle meskenler iingeerli, tek zamanl ve okzamanl tarife birim fiyatlar : Tek Zamanl Birim Fiyat; 23,734 kr ok Zamanl Birim Fiyat;
-Gndz dnemi ( Saat 06:00-17:00 ) : 22,430 kr-Puant dnemi ( Saat 17:00-22:00 ) : 34,504 kr-Gece dnemi ( Saat 22:00-06:00 ) : 13,723 kr
NOT: Birim fiyatlara vergi ve fonlar dahil edilmemitir.
Aylk 2 083 kWh elektrik tketimi olan bir
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
29/61
29AYEDA
Aylk 2.083 kWh elektrik tketimi olan birSanayi OG abonesi iin %10 indirimoran hesab nasl yaplr?
SANAY OG N 01.01.2012 ULUSAL TARFEYE GRE NDRM HESABI
Sanayi Abonesi
(Tek Terim - Tek Zamanl)(Orta Gerilim
Datm irketi
Ulusal Tarife(01.01.2012)
Datm irketi
Ulusal Tarife(01.01.2012)
Yeni Tedariki
Aylk Elektrik tketim Miktar (kwh) 2083 2083
Elektrik Birim Fiyat 15,377 15,377 13,839
ndirim Oran 10%
Tketim Tutar 15,377 320,30 TL 288,27 TL
Datm Sistemi Kullanm Bedeli 1,977 kr/kWh 1,977 41,18 TL 41,18 TL
letim Sistemi Kullanm Bededli 0,836kr/kWh 0,836 17,41 TL 17,41 TLK/K Bedeli 1,538kr/kWh 1,538 32,04 TL 32,04 TL
PSH Bedeli 0,388Kr/kWh 0,388 8,08 TL 0,00 TL
PSH Bedeli (Saya Okuma) 4,161Saya/TL 4,161 4,16 TL 4,16 TL
Ara Toplam 423,18 TL 383,06 TL
Enerji Fonu %1 3,28 TL 2,88 TL
TRT Pay %2 6,57 TL 5,77 TL
BTV %1 3,28 TL 2,88 TLAra Toplam 436,31 TL 394,60 TL
KDV 78,54 TL 71,03 TL
Fatura Tutar 514,85 TL 465,62 TL
Yllk Tasarruf Tutar 590,71 TL
Serbest Tketici Limiti Yllk 25.000 kWh, Ortalama Aylk Tketim (25.000kWh /12 = 2.083 kWh)
Aylk 2 083 kWh elektrik tketimi olan bir
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
30/61
30AYEDA
Aylk 2.083 kWh elektrik tketimi olan birTicarethane abonesi iin %20 indirimoran hesab nasl yaplr?
TCARETHANE N 01.01.2012 ULUSAL TARFEYE GRE NDRM HESABI
Ticarethane Abonesi
(Tek Terim - Tek Zamanl)(Orta Gerilim)
Datm irketi UlusalTarife (01.01.2012)
Datm irketiUlusal Tarife
(01.01.2012)
Yeni Tedariki
Aylk Elektrik tketim Miktar * 2083 2083
Elektrik Birim Fiyat 17,695 17,695 14,156
ndirim Oran 20%
Tketim Tutar 17,695 368,59 TL 294,87 TL
Datm Sistemi Kullanm Bedeli 3,846kr/kWh 3,846 80,11 TL 80,11 TL
letim Sistemi Kullanm Bededli 0,836kr/kWh 0,836 17,41 TL 17,41 TLK/K Bedeli 2,622kr/kWh 2,622 54,62 TL 54,62 TL
PSH Bedeli 0,388Kr/kWh 0,388 8,08 TL 0,00 TL
PSH Bedeli (Saya Okuma) 0,416Saya/TL 0,416 0,42 TL 0,42 TL
Ara Toplam 529,23 TL 447,43 TL
Enerji Fonu %1 3,77 TL 2,95 TL
TRT Pay %2 7,53 TL 5,90 TL
BTV %5 18,83 TL 14,74 TLAra Toplam 559,36 TL 471,02 TL
KDV 100,68 TL 84,78 TL
Fatura Tutar 660,05 TL 555,80 TL
Yllk Tasarruf Tutar 1.250,94 TL
Serbest Tketici Limiti Yllk 25.000 kWh, Ortalama Aylk Tketim (25.000kWh /12 = 2.083 kWh)
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
31/61
31
2012Ylnda Serbest tketici limiti yllk 25.000 kWh a drlmtr.
YILLARTOPLAMSERBEST
TKETC ADET
SANAYABONEADET
SANAY ABONESENERJ TKETM
(kWh)
TOPLAM SERBESTTKETC TKETMLER
( kWh )
SERBEST TKETCLMTLER
2003 61 0 455.393.031,00 518.524.008,00 9.000.000
2004 86 34 546.086.697,00 619.649.122,00 9.000.000
2005 356 40 609.812.079,00 771.888.876,00 7.700.000
2006 608 47 473.111.280,00 779.862.837,00 6.000.000
2007 205 4 20.777.460,00 269.549.490,00 3.000.000
2008 129 2 6.904.880,00 153.841.210,00 1.200.000
2009 240 2 4.671.609,00 268.117.141,00 480.0002010 6.015 170 205.754.657,50 1.235.393.136,00 100.000
2011 11.330 257 344.551.121,07 1.714.749.336 ,00 30.000
YILLARA GRE SERBEST TKETC BLGLER
AYEDA
SERBEST TKETCLERN ELDE
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
32/61
Serbest Tketiciler yapacaklar ikili anlamalar yolu ile diledikleri
tedarikiden(retici veya Toptan Satirketleri)avantajl fiyatlarla enerji
temin edebilmektedir.
Serbest Tketiciler her kontrat sresi bitiminde tedarikisinin
performansndeerlendirecektir. Bylece zaman ierisinde kendisi iin en
uygun kontrat kapsam ve tedariki belirlemesi mmknolacaktr.
Serbest Tketicilerartk zorunlu olarak tketimlerini saatlik olarak takip ve
kayt edecekler. Tedarikileritarafndan da anlk olarak alnacak bu veriler
deerlendirilerek Serbest Tketicilerin enerji maliyetleri en makul dzeye
ekilebilecektir.
32AYEDA
SERBEST TKETCLERN ELDEEDEBLECE AVANTAJLAR
SERBEST TKETCLERN ELDE
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
33/61
Elektrik iinzellikle toptan satirketleritarafndanhazrlanacak
yeni ve avantajlrn paketleri gelitirilebilecektir.
Serbest Tketici niteliinde olmayan kurulular talep birletirme
yolu ile ST avantajlarndan yararlanabilir.
Serbest Tketiciler yapacaklar kontratlar ile gerek zamanl
retim-tketimdengesizliinden kaynaklanacak maliyet artlarn
toptan satirketleri ile alarak en dkdzeyde tutabilir.
Piyasadaki belirsizliklerden tesis ve rnlerini soyutlamak isteyen
Serbest Tketiciler uzun dnemli ve sabit fiyatl kontratlar
yapabilir.
33
SERBEST TKETCLERN ELDEEDEBLECE AVANTAJLAR
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
34/61
34
2011 YILINDA BALATMIOLDUUMUZ OSOS SSTEMLEDRT BNE YAKIN ABONENN SAYALARI UZAKTANOKUNMAKTADIR.
2012 YILINDA HEDEFMZ ;
-OSOS LE OKUMA YAPILAN ABONE SAYISINI ARTTIRMAK
-KESME AMA LEMN DE UZAKTAN YAPMA UYGULAMASINI
GEREKLETRMEK.
AYEDA
OTOMATK SAYA OKUMA SSTEM (OSOS)
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
35/61
Uluslararas enerji ajans ngrs: Trkiyenin 2012 ylenerji ithalat faturasnn 68 milyar dolar olaca tahminedilmektedir.
Bu gemi yllarda srekli artan bir trend takip etmi vebundan sonrada artarak devam edeceingrlmektedir.
lkemizde enerji kaynaklar bakmndan % 73 dabamldr.
Elektriin % 46sdoalgazdan retilmektedir.
Trkiye Dnya da in ve Hindistan dan sonra en fazlaenerji talebi artan nclkedurumundadr.
Trkiye de yllk enerji talebine art, ortalama olarakyaklak % 7-8 civarnda seyretmektedir.
35AYEDA
OG EBEKELERNDEN RETM SANTRALI
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
36/61
OG EBEKELERNDEN RETM SANTRALIBALANTI PROSEDRLER
reticiTzelkii, Sisteme balant talebini EPDKyabildirir.
EPDK, talebi TEA ve/veya TEDAa (Datmirketi) iletir.
TEA ve/veya Datmirketi bu konudaki balantve sistem kullanmgrn 45 gniinde verir.
36AYEDA
DSl i Si t B l t N kt l
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
37/61
37
DSlerin Sisteme Balant Noktalar
EPDK tarafndanlisansl olarak elektriksistemine balanacakretim santralleri iin;
Santral toplam kurulu gc
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
38/61
Deerlendirme iin EPDK aracl ilegnderilen bilgiler
retim Tesis Bilgileri (Tesisin ad, adresi, nite says,kurulu gc, nite k gerilimi, cosQ deeri)
Tek hat emas.
retim tesisinin yerini gsteren 1/25 000 lekli harita.
Lisans bavurusunda beyan edilen termin program.
38AYEDA
B l t P d
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
39/61
Balant Prosedr
Datmirketlerine intikal eden talepler,aadakikriterler erevesinde deerlendirilerek balant groluturulur.
Balantyaplan hat ile ilgili karakteristikler, Balantyaplacak DM-KK bilgileri, 154/33 kV TMdeki trafo gleri ve fider durumu,
154/33 kV TMyebal/balanacakretim tesisleri, Mevcut yapnn uygun olmamas halinde alternatif
balantekli.
39AYEDA
B l t G S i
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
40/61
40
EPDKTzel KiiBavurusu
TEA Blgesel Datmirketi
l Mdrl Yatrm Alanncelemesi
Balant Gr Sreci
AYEDA
D l di K it l i
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
41/61
41
Deerlendirme Kriterleri
retimsantralnndatm sistemine balantsnda;
Mevcut datmhattnn gerilim dm ve gkaybynnden teknikolarak uygun olmas,
E.P. ebekeYnetmeliinin 5. maddesinde yer alan 50 MW kstnnalmamas,
Sistem ksa devre arzaakm limiti olan 16 kAinalmamas (TEAtarafndan hesaplanmakta),
Rzgarsantralleri iin; balanacak toplam RES kapasitesinin, balantnoktasnn minimum ksa devre gcnn en ok yzde bei (%5)ikadarolmas ve bu gcamamas,
artlarnnsalanmas halinde balantgr verilmektedir.
AYEDA
M t
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
42/61
42
Mevzuat
22.01.2003 tarih, 25001 sayl Resmi Gazetede yaynlananElektrik Piyasas ebeke Ynetmeliinin letim SistemineBalantEsaslarbalkl 5inci maddesinde
TEAn bir datmbarasna veya bu baraya baldatmsistemine balanacak toplam kurulu g 50 MWgeemez.Bu gcn 50 MW gemesi durumunda balant iletimseviyesinden yaplr. 10 MWnaltndakiretim tesisleri iinmstakil fider tahsisi yaplamaz
ifadesi yer almaktadr.
AYEDA
Elektrik Sistemine Balant Yaplan Noktalarn
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
43/61
Elektrik Sistemine Balant Yaplan Noktalarneitleri
(34,5-15,8-10,5-6,3 kV)
154 kV
0,4 kVMteriler
Rzgar iftlikleriG Santralleri
380 kV
1
4 3 22
43
Sisteme Balant Noktalar:1- Gerilim dm ve g kaybhesaplarna gre hattnkapasitesine bal olarak datmebekesine gml olarak
balanan santraller,2-Kurulu gc 10 MW ile 50 MWaltnda olan retim tesisleri,mstakil hat ve fiderle TMlere direkbal santraller,3-Birka rzgar iftlii birletirilip
154 kV hatta balanabilir.(Ortak TMzerinden)4- Kurulu gc 50 MWnnzerindeolan retim tesisleri, 154 kV gerilimseviyesinden direk olarak balanr.
AYEDA
Balant Grnde Hangi Bilgilere htiya
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
44/61
44
154 kV
34,5 kV
TR-A TR-B
154 kV
34,5 kV
TR-A TR-B
154 kV E..H
2x477 MCM
154 kV E..H154 kV E..H
ay DM( KK )
~34,5 kV
6,3 kV
Aslan HES12,6 MW
~7 km
2x477 MCMDN : 73
21 km 34 km
TR-A : 50 MVAayeli HES : 5,2 MWKuzey RES : 7,0 MWHayat Kimya Otop : 12,0 MW
Derin HES : 15,5 MW
TR-A : 50 MVAay DM FideriMinimum yk : 1,0 MWMaksimum yk : 6,5 MW
TR-B : 16 MVAKozlu HES : 1,2 MWSere RES : 6,7 MWAka tekstil Otop : 2,0 MW
TR-A : 25 MVAFilyos HES : 1,2 MWTepe RES : 9,8 MWSaray rme Otop : 6,5 MW
TR-B : 25 MVAAkarca Tekstil Otop : 3,6 MWpek Tekstil Otop : 10,5 MWZmrt Tekstil Otop : 7,8 MW
NEMLNOT :1)-Santralnbalanaca ENHiftdevre ise paralelalpalmad veDMninbalolduu devrenin veya devrelerin balantekli,2)- TEAa ait TMdekitrafolarn paralelalpalmad,3)-SantralnbalanmasngrlenENHnnzerine daha ncebalantgr verilen santral isimleri veglerininilenmesi,4)-SantralnbalandENHnn, iki veya daha fazla 154/OG TMden beslenmesi durumundaDMninbeslendiiENHnn her TMdeki
fiderykleri, mutlaka bilinmesi gerekmektedir.
Balant Grnde Hangi Bilgilere htiyaDuyulur?
AYEDA
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
45/61
45
154 kV
34,5 kV
TR-A TR-B
154 kV
34,5 kV
TR-A TR-B
154 kV E..H
2x477 MCM
154 kV E..H
ay DM( KK )
2x477 MCMDN : 73
21 km 34 km
TR-A : 50 MVAayeli HES : 5,2 MWKuzey RES : 7,0 MWHayat Kimya Otop : 12,0 MW
Derin HES : 15,5 MW
TR-B : 16 MVAKozlu HES : 1,2 MWSere RES : 6,7 MWAka tekstil Otop : 2,0 MW
~19 km
~34,5 kV
6,3 kV
Aslan HES12,6 MW
NEMLNOT :1)- TEAa ait TMdekitrafolarn paralelalpalmad,2)-Santraln,balanmasngrlen 154/OG TMyeyaklakuzakl(km)nn mutlaka bilinmesi gerekmektedir.
154 kV E..H
AYEDA
Deerlendirme Kriterleri
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
46/61
46
Deerlendirme Kriterleri
retim santrallerinin datm gerilimi seviyesinden
balantlarnda, datm hattmzdaki;
Kesinti says ve sresi,
Hattn minimum ve maksimum ykleri,
3/0 AWG ve/veya edeer yer alt kablosundan dkkesitte olmamak zere hat karakteristii,gz nnealnmakta
letme gvenlii ile can ve mal emniyeti iin fiderlerinotoprotktr fider kritelerine gre donatlarak gereklikoruma tedbirleri alnmas,
artlarylabalant izni verilmektedir.
AYEDA
Deerlendirme Kriterleri
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
47/61
47
Deerlendirme Kriterleri
Ayn ekilde,
retim santral ile mevcut enerji nakil hattna irtibatl
datm merkezi arasnda tesis edilen balant
hattnn da;
Gerilim dm ve g kayb ynnden uygun kesitteolmas,
3/0AWG havai hat ve/veya edeer yer alt kablolu iletkenkesitinden aa olmamas,
istenmektedir.
AYEDA
DSlerin G Ak
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
48/61
48
DSlerin G Ak
3/0AWG (Pigeon)
TEA 380 kVveya 154 kV
ebeke
TEA TM154/31,5 KV
50 MVA
Kojenerasyon
(Otop)
3 MW
RES (retim) 3,3 MW Yk4,54 MW
P
PV (retim)
1 MW
Avantajlar
Datm ve iletim kayplarn azaltrlar,
Genelde yenilenebilir kaynaklara dayal,sera gaz emisyonu yaratmamalar ve evreile uyumlu olmalar,
naat srelerinin ksa oluu ve kolaygelitirilmeleri,
letme bakm giderlerinin dk olmas.
Dezavantajlar
Ksa devre gcnn artmas ve ift ynl
yk ak iin koruma ve iletme sorunlar,
G kalitesi parametrelerini etkilemesi,
Enerji retimi, meteorolojik ve mevsimselkoullara baldr,
Bal bulunduu g trafolar arasnda ykaktarlmas yaplamamakta.
AYEDA
Datm Sistemine Balant Esaslar
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
49/61
49
TR
50 MVA34,5 kV
DM
154 kV
3x3/0AWG
11,3 km
34,5
kV
2,5
MVA
3x3/0
AWG
3x3/0
AWG
GevekBa
OTOP
FDER
OTOP
FDER
Datm Sistemine Balant Esaslar
M GES(retim Lisansl)
2,1 MW
AYEDA
Datm Sistemine Balant Esaslar
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
50/61
50
TR
50 MVA34,5 kV
DM
154 kV
3x3/0 AWG
11,3 km
34,5
kV6,3
kV
25
MVA477 MCM
~12 km
3x3/0 AWG
Datm Sistemine Balant Esaslar
~ DoankayaHES 21 MW
AYEDA
ELEKTRK PYASASINDA LSANSSIZ
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
51/61
51
26/07/2008 gn ve 26948 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren5784 sayl Kanun ile yaplan deiiklikler dorultusunda; 4628 sayl Elektrik PiyasasKanunun 3. maddesi,
Yalnzca kendi ihtiyalarn karlamak amacyla, Bakanlktarafndan yrrle konulacak ynetmelikle tanmlanan deerin
zerinde verimi olan kojenerasyon tesisi kuran gerek ve tzelkiilerden lisans alma ve irket kurma ykmllnden muaftutulacaklar, ilgiliynetmeliktedzenlenir.
Yenilenebilir enerji kaynaklarna dayal, kurulu gc azami 500kilovatlk retim tesisi ile mikrokojenerasyon tesisi kuran gerek vetzelkiiler, lisans alma veirket kurmaykmllndenmuaftr. Butzel kiilerin ihtiyalarnn zerinde rettikleri elektrik enerjisininsisteme verilmesi halinde uygulanacak teknik ve mali usul ve esaslarKurum tarafndan kartlacak bir ynetmelikle belirlenir. hkmniermektedir.
AYEDA
ELEKTRK PYASASINDA LSANSSIZELEKTRK RETM
5784 SAYILI KANUN
ELEKTRK PYASASINDALSANSSIZ ELEKTRK RETM
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
52/61
Elektrik Piyasasnda Lisanssz Elektrik retimine likinYnetmelik 21.07.2011 Tarihinde 28001 Sayl Resmi
Gazetede Yaymlanmtr. Bu Ynetmeliin UygulamasnaDair Tebli 10.03.2012 Tarihli, 28229 Sayl Resmi GazetedeYaymlanmtr.
52AYEDA
LSANSSIZ ELEKTRK RETM
DAHA AKILLI BR EBEKE N ;
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
53/61
53
Enerji Piyasas Dzenleme Kurumu (EPDK)nn, yenilenebilirenerji kaynaklarna yatrm yaplmasn tevik etmek amacyla elektrikreten baz gerek ve tzel kiilerin, Datm irketlerine elektriksatmasn kolaylatran uygulamay hayata geirmek iin almalarabalamas zerine, stanbul Anadolu Yakas Elektrik Datm A..(AYEDA), ebeke sistemini bu entegrasyona uyumlu yapmak iinalmabalatt.
irketimiz, bu yeni dnemde, elektrik datmebekesinin, enerji
retim kaynaklar ile sorunsuz bir ekilde entegre olmasn salamakamacylaTUBTAK ile 15 ay srecek ortak bir almabalatt.
AYEDA
DAHA AKILLI BR EBEKE N ;
DAHA AKILLI BR EBEKE N ;
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
54/61
54
TBTAK ile yaplan alma kapsamnda;
Yenilenebilir Enerji retimKaynaklarnn mevcut elektrik datm sistemiile en uyumlu ekilde altrlabilmesi iin gerekli olan balantltlerinin belirlenmesi, standardizasyon almalarnn yaplmas ve
AYEDA a zg elektrik sistemi benzetim modeli gelitirilmesialmalarnnyaplmas,
Datm sisteminin OG ebeke benzetim modeli oluturularak ,sisteminmevcut iletmekoullaruyarncayklenmedurumlar, teknik kayplarvekstllk analizlerine ilikin almalar yaplabilecek. Ayrca, oluturulansistem modeli zerindendatm sistemi seviyesinde sisteme yaplacakretim tesisi balant talepleri teknik olarak kolaylkla
deerlendirilebilmesi,
Datm sistemine OG / AG seviyelerinden balanacak 500 kW vealtnda kurulu gce sahip retim tesisleri iin balant projelerininhazrlanmasalmalarnnyaplmas,
AYEDA
DAHA AKILLI BR EBEKE N ;
DAHA AKILLI BR EBEKE N ;
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
55/61
55
Planlanan balant noktasnn enerji kalitesi ve sistem kararllkstaslarasndan uygun olup olmadgr ilgili standartlar uyarncarapor formatndahazrlanacaktr.Ayrca,balantnn teknik olarak uygunolmad durumlar iin sisteme yaplmas gereken ilave yatrmlarnmaliyeti ve bu yatrmlardan elde edilecek kazanmlar (elektrik sat,kayplarn azaltlmas, vs.) gz nne alnarak yaklak amortismansreleri belirlenecektir.
TBTAK , proje kapsamndakullanlacakdonanm ve yazlmlaranalizsonuraporlaryla birlikteAYEDA a teslim edilecektir.
AYEDA
DAHA AKILLI BR EBEKE N ;
YENLENEBLR ENERJ KAYNAKLARININENERJ RETM AMALI KULLANIMINA LKN KANUN
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
56/61
56
Yenilenebilir enerji kaynaklarnn elektrik enerjisi retimi amalkullanmnn yaygnlatrlmas, bu kaynaklarn gvenilir, ekonomik ve kalitelibiimde ekonomiye kazandrlmas, kaynak eitliliinin artrlmas, sera gaz
emisyonlarnn azaltlmas,atklarn deerlendirilmesi,evreninkorunmas vebu amalarn gerekletirilmesinde ihtiya duyulan imalat sektrnngelitirilmesi amacyla 18.05.2005 tarih 25819 sayl resmi gazetede5346 sayl Yenilenebilir Enerji KaynaklarnnEnerji retimiAmalKullanmnalikinKanunyaynlanmtr.
AYEDA
ENERJ RETM AMALI KULLANIMINA LKN KANUN
5346 SAYILI KANUN
ELEKTRK PYASASINDA LSANSSIZ ELEKTRKRETMNE LKN YNETMELNN UYGULAMASINA
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
57/61
57
Lisansz retime ilikin Datm irketlerine yaplacak bavurular da;bavurusu kabul edilenler minimum 45 gn sonunda BalantAnlamasar Mektubu ahsen veya vekletentebell ettirilir.
AYEDA
RETMNE LKN YNETMELNN UYGULAMASINADAR TEBL
Sonular
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
58/61
58
Sonular
Datk ve yenilenebilir enerji retiminin devlet tarafndan tevikedilmesi ve gerekli altyapyatrmlarnnyaplmas durumunda, elektrikenerjisi talebinin nemli bir ksmnn bu yerel ve evreci kaynaklardankarlanmas mmkndr. Bu ekilde enerjide da bamllkazaltlabilecei gibi iletim ve datm kayplar da aalaraekilebilecektir.
DSlerin planlanmas blgelerin corafi yaplar, iklimsel zellikleri,doal evre faktrleri, sosyo-ekonomik farkllklar dikkate alnarakyaplmaldr. Baz blgelerde kmr, rzgar, jeotermal, gneve su enerjisine veya bunlardan birkanadayalretime yer verilmesigerekecektir. Bu retimlerin yllk, mevsimlik veya anlk zellikleridikkate alnarak, sunulan enerjinin srekliliini salayacak ekildeyedek kapasite ile birlikte iletim ve datm ebekesine yaplacakyatrmlarn irdelenmesi sistem gvenlii asndan zorunluluk arzetmektedir. te yandan meteorolojik bamll olan rzgarsantralleriplanlanrken sistem kararll ve scak yedek ihtiyac mutlaka gznndebulundurulmaldr.
AYEDA
Sonular
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
59/61
59
Sonular
Trkiyenin yesi olmay amalad AB, 2020 ylnda yenilenebilirenerjilerin toplam enerji iindeki payn % 20 ye karmayhedeflemektedir. te yandan Trkiyede tketilen enerjinin yaklak% 73 d kaynakl olup enerjide da bamllmz her geen gnartmaktadr. Bu bamlln en arpc gstergesi elektrik enerjisiretiminde kullanlan doalgaz miktardr. Dnya elektrik retiminde
doalgaznpay % 20 civarnda iken Trkiyede bu oran yaklak % 46civarndadr.
Oysa Trkiyede elektrik enerjisi retiminde kullanlabilecek hidrolik,jeotermal, rzgarenerjisi, gne enerjisi ve biyogaz olmak zerenemlimiktarda yenilenebilir enerji potansiyeli mevcuttur. Bu potansiyel gz
nnealnarakTrkiyede yenilenebilir enerji kaynaklarnn toplam retimierisindeki paynn 2023 ylnda en az % 30 dzeyinde olmashedeflenmitir. ( Elektrik Enerjisi Piyasas ve Arz Gvenlii StratejisiBelgesi,YksekPlanlama Kurulu, Karar No.2009/11, 18 Mays 2009.)
AYEDA
Sonular
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
60/61
60
DS teknolojileri asndan bakldnda gerekli nlemlerin acilenalnmamas halinde ok ksa srede Trkiyenin devamll vegvenilirlii olmayan, iletme ve bakm maliyetleri yksek, hantal veeski teknoloji bir DS plne dnmesi olasdr. Gerekli tasarm,kurulum, balant, iletme, koruma kriterlerinin yerel ihtiyalarkarlayacakekildeoluturulmas durumunda ise can, mal ve hizmetkayplarnn engellenmesi mmkndr.
Datm sistemi asndan bakldnda ise DSlerden en yksekverimin alnabilmesi iin datm sisteminin geliim, iletim, korumaplanlamasnndatkretimle bir btn olarak ele alnmas ve birlikteplanlanmas zorunludur. Bylesi btncl bir yaklam retim-tketimdengesi, gerilim dm, reaktif g kontrol, g kalitesi, emre
amadelik, sistem koruma vs. gibi hayati konularda karlalabilecekolas problemleri en aza indirgeyerek yksek kaliteli, kullanc dostu veen nemlisievreci bir datkretim sisteminin anahtarolacaktr.
Sonular
AYEDA
STANBUL ANADOLU YAKASI
8/2/2019 Sami Kovanc, AYEDA
61/61
TEEKKR EDERZ
SAM KOVANCIAYEDA GENEL MDR27-MART-2012 STANBUL
ELEKTRK DAITIM A..
Recommended