View
229
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
10. YılMehmet MUNGAN
EPDK Grup Başkanı
04 Nisan 2013Ankara
OSB’lerin Yatırım Planlaması-Proje Onay ve Kabul İşlemleri
İle İşletme Faaliyetlerine İlişkin Teknik
Düzenlemeler
10. Yıl Sunum Planı
OSB’lerin Yatırım Planlaması
Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik
Proje Onay ve Kabul Yetkileri
Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Dağıtım Tesislerinde İşletme2
10. Yıl Sunum Planı
OSB’lerin Yatırım Planlaması
Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik
Proje Onay ve Kabul Yetkileri
Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Dağıtım Tesislerinde İşletme3
10. Yıl
Talep Tahmin Raporu(Kap. Artış-Genişleme
yatırımları için)
DAĞITIM SİSTEM KULLANIM TARİFESİ
WACC
İtfa Süresi
CAPEX Fiziksel Büyüklük
DÖNEM GELİR TAVANI
TÜFE Beklenti
Yatırım Farkı Düzeltme BileşeniDÖNEM REFERANS GELİR GER.
CAPEX Parasal Büyüklük
Gelir Farkı Düzeltme Bileşeni
GELİR GEREKSİNİMİ/TALEP TAHMİNİ
Birim Fiyatlar
Envanter ve EkonomikÖmür Raporu
(Yenileme-İyileştirme için)
TeknolojiRaporu
(Modernizasyon için)
Verimlilik Faktörü
Kayıp/Kaçak Enerji Bedeli
İletim Bedeli
GETİRİCAPEXOPEX
Şebeke İşletim SistemiYatırımları
Dağıtım Sistem Kullanım Tarifesi Belirleme Akış Şeması
10. Yıl
Dağıtım Faaliyetli Gösteren
OSB Yatırımları Teknolojik gelişmelere ve
talepteki değişimlere karşı esneklik
Elektrik teknik kalitesinin yükseltilmesi
İletim sistemi yatırım planı ile eşgüdümün sağlanması
Teknik kayıp ve kaçak oranlarının düşürülmesi
Düşük maliyetle yüksek hizmet kalitesinin sağlanması
10 Yıllık Master Plan çerçevesinde talep tahminleri esas alınmak suretiyle talebin karşılanması
Yatırım maliyetleri asgari düzeyde olacak şekilde talep artışını karşılamak üzere, OSB’nin gelecek 10 yıllık dönemdeki perspektifini ortaya koyan ve kullanıcılara yol gösteren, dağıtım sistemi 10 yıllık gelişim raporu çerçevesinde OSB yatırımları planlanır.
OSB Dağıtım Sistemi Yatırım Planı Gerçekleştirme Esasları
10. YılHedeflenen Yatırım Planlarının Hazırlanması ve
Onaylanması Süreci
Yatırım Planlarının
Hazırlanması
*DFGTK
Yatırım Planları ve Tablolar
Hazırlanan Planların EPDK’ya
Sunulması
DFGTK
Uygulama Dönemi için
Birim Bedellerin
Belirlenmesi
EPDK
Belirlenen Birim
Bedellerin DFGTK’e
Bildirilmesi
EPDK
Birim Bedeller Kullanılarak Tabloların
Revize Edilmesi
DFGTK
Tabloların EPDK’ya
sunulması
DFGTK
İnceleme ve değerlendirme sonucu uygun
bulunan tarifeye esas olacak Yatırım Tutarı onaylanması
EPDK
*DFGTK = Dağıtım Faaliyeti Gösteren Tüzel Kişi
Revize edilmiş tablolar
10. Yıl
Dağıtım Faaliyeti Düzenlemeye Esas Yatırım Harcamalarının Ayrıştırılması
Dağıtım Faaliyetleri
Şebeke Yatırımları
Yük Dağılım Değişime Bağlı Yatırımlar
Çevre, Güvenlik ve diğer Yasal Zorunluluklar
Aydınlatma Yatırımları
Şebeke İşletim Sistemi Yatırımları
Diğer
Şebeke Kapasite Artışı
Şebeke Yenileneme
Şebeke İyileştirme
Trafo Merkezi ve Ekipmanları
Enerji Nakil Hattı
Dağıtım Şebekesi - Yeraltı
Dağıtım Şebekesi - Havai
Coğrafi Bilgi Sistemi
SCADA
Akıllı Sayaç Uygulamaları
10. Yıl
Dağıtım Faaliyeti Düzenlemeye Esas Yatırım Harcamalarının Ayrıştırılması
Trafo Merkezi ve Ekipmanları
Enerji Nakil Hattı
Şehir Şebekesi - Yeraltı
Şehir Şebekesi - Havai
Transformatör
Hatlar ve Kablolar
Direk
- 25 kVA, 40 kVA, 50 kVA, 63kVA, 80 kVA, 100 kVA, 125kVA, 160 kVA, 200 kVA, 250 kVA, 315 kVA, 400 kVA, 500 kVA, 630 kVA, 800 kVA, 1000 kVA, 1250 kVA, 1600kVA,
- Diğer
- 477 MCM, 266.8 MCM, 3/0AWG, 1/0 AWG, SWALLOW, Alüminyum, Bakır - Yer altı kablosu (33kV, 15.8kV, 10.5kV, 6.3kV, 0.4kV)
- Diğer
- Demir (33kV, 15.8kV, 10.5kV, 6.3kV, 0.4kV)
- Beton(33kV, 15.8kV, 10.5kV, 6.3kV, 0.4kV)
- Ağaç(33kV, 15.8kV, 10.5kV, 6.3kV, 0.4kV)
- Armatür ve Lambalar
- DiğerTutarlar = Malzeme + Taşıma + Montaj
10. YılDağıtım Faaliyeti Düzenlemeye Esas Şebeke
Yatırımları
Şebeke Kapasite Artışı
Şebeke Yenileme
Şebeke İyileştirme
Dağıtım sistemine bağlı bulunan kullanıcıların toplam tüketimindeki artışı karşılamak üzere şebekenin mevcut kapasitesi, transformatör merkezlerinin kurulu gücü, puant yüklenmesi ve talep artış tahminleri dikkate alınarak yapılan hesaplamalar neticesinde yapılması gereken yatırımlar ile genişleme yatırımlar
Dağıtım sisteminde ekonomik ömrünü tamamlamış varlıkların yenilenmesi amacıyla yapılan yatırımlar
Tedarik sürekliliği, ticari ve teknik kaliteye ilişkin kriterlerin yerine getirilmesi için gereken yatırımlar
10. YılDüzenlemeye Esas Net Yatırım Harcaması
Tarifeleri düzenlemeye tabi Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler, düzenlemeye esas net yatırım
harcaması öngörülerine ait aşağıdaki verileri EPDK’ya sunmak zorundadır.
Düzenlemeye Esas Yatırım HarcamalarıDüzenlemeye Esas Varlık Satış GelirleriDüzenlemeye Esas Kullanıcı Katılımları
Faaliyet ve/veya alt faaliyetin yürütülmesi için yapılması zorunlu olan yatırım
harcamaları ile yatırım harcaması niteliğindeki diğer harcamalar
Birinci uygulama dönemi öncesinde tesis edilmiş varlıklar ve herhangi bir uygulama
döneminde düzenlemeye esas yatırım harcaması hesaplamasına dahil edilmiş olan
varlıklar
Lisans sahibi tüzel kişi tarafından tahakkuk ettirilen bağlantı bedeli ve nitelik itibariyle
benzeri bedeller
Düzenlemeye esas net yatırım harcaması, düzenlemeye esas yatırım harcamalarından,
düzenlemeye esas olan varlık satış gelirleri ile düzenlemeye esas kullanıcı katılımlarının düşülmesi ile
bulunur; düzenlemeye esas olmayan varlık satış gelirleri ve yatırım harcamaları hesaplamaya dahil
edilmez.
10. Yıl Sunum Planı
OSB’lerin Yatırım Planlaması
Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik
Proje Onay ve Kabul Yetkileri
Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Dağıtım Tesislerinde İşletme11
10. Yıl OSB Yönetmeliği
12
• Resmi Gazete Tarih ve Sayısı : 29.12.2006 /26391
• Yönetmeliğin amacı; 12/4/2000 tarihli ve 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanununa göre kurularak tüzel kişilik kazanan OSB’lerin; onaylı sınırları içerisinde katılımcılarının ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, 20/2/2001 tarihli ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun 2 nci maddesinin dördüncü fıkrasının (g) bendi kapsamında gerçekleştirecekleri faaliyetlere ilişkin esas ve usulleri düzenlemektir.
10. Yıl OSB Yönetmeliği
13
Bağlantı başvurusu
•OSB onaylı sınırları içerisinde kurulan yeni bir tesis veya kullanım yeri için OSB dağıtım sistemine bağlanmak suretiyle elektrik enerjisi temin etmek isteyen katılımcı, sınırları içinde bulunduğu OSB’ye yazılı olarak başvuruda bulunur.
•Başvuruda bulunan katılımcı; OSB’nin kararları ile talep edilecek diğer belgeleri ibraz eder.
• Katılımcıya ait tesis veya tesislerin elektrik enerjisi müsaadesi, kendisine tahsis edilen kapasite dahilinde OSB tarafından verilir.
•Kullanım amacıyla sınırlı bir süre için, OSB dağıtım sistemine geçici bağlantı yaparak elektrik enerjisi temin etmek isteyen katılımcı, elektrik projesini ve kullanım amacının gerektirdiği belgeleri ibraz etmek kaydıyla OSB’ye başvuruda bulunur.
10. Yıl OSB Yönetmeliği
14
Başvurunun değerlendirilmesi ve bağlantı anlaşması•Katılımcının, OSB dağıtım sistemine bağlantı talebinin, lisans sahibi OSB
tarafından Yönetmelik ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde karşılanması ve bağlantı anlaşması yaparak hizmet verilmesi esastır.
•Bağlantı için yapılan başvuru, OSB tarafından dağıtım sisteminin mevcut durumu çerçevesinde genişleme yatırımı veya yeni yatırımın gerekli olması hususları da dikkate alınarak Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliğinin 38 inci maddesi hükümleri çerçevesinde değerlendirilir.
• Buna göre;a) OSB dağıtım sisteminin mevcut durumunun bağlantı talebinin karşılanması
için uygun olması halinde, Yönetmelikte belirtilen belgelerin ibraz edilmesi kaydıyla OSB ile katılımcı arasında bağlantı anlaşması imzalanır.
b) OSB dağıtım sisteminin mevcut durumunun bağlantı talebinin karşılanması için uygun olmaması ve genişleme yatırımı veya yeni yatırımın gerekli olması durumunda; saha etüdü gerektirmeyen hallerde başvuru tarihinden itibaren on iş günü, saha etüdü gerektiren hallerde ise başvuru tarihinden itibaren yirmi iş günü içerisinde, bağlantı talebinin karşılanabileceği makul bir süre, gerekçeleri ile birlikte başvuru sahibine yazılı olarak bildirilir. Başvuru sahibinin bağlantı talebinin karşılanabilmesi için OSB tarafından bildirilen sürenin uzun bulunması ve bağlantı talebinin dağıtım sisteminde tadilat veya tevsii yapılarak karşılanabilir olması halinde gerekli yatırımın bedeli dağıtım bedellerinden düşülmek kaydıyla başvuru sahibi tarafından üstlenilir.
10. Yıl
ALÇAK GERİLİM : Etkin değeri 1000 volt ya da 1000
voltun altında olan fazlar arası gerilimdir.
YÜKSEK GERİLİM : Etkin değeri 1000 voltun üstünde olan
fazlar arası gerilimdir.
Gerilim Seviyeleri
10. YılAG Seviyesinde Bağlantı Noktası
16
SAYAÇ
AG’den Enerji İstenilen Yer
D.N 1
Bağlantı Noktası
İrtibat Hattı
Dağıtım Sistemi Hattı
TR-12 A kolu
D.N 2 D.N 3
TR-12
3 nolu direk ile sayaç arasındaki kısım Kullanıcı mülkiyetinde olup irtibat hattı (branşman) olarak adlandırılır, bu hat kullanıcı tarafından tesis edilecektir.
DN.3 ile sayaç arasındaki tesis ve/veya teçhizatın (irtibat hattı) bakım/onarımı, işletilmesi ve korunması kullanıcının sorumluluğundadır.
10. YılYG Seviyesinde Bağlantı Noktası
17
Kullanıcı Mülkiyetinde Olan Branşman hattı
Bağlantı Noktası
Özel Trafo
D.MOG H.Hat
154/34.5 kV İndirici M.
34.5/15.8 kV Dağıtım Merkezi
D.N 1
D.N 2 D.N 3
3 nolu direk ile özel trafo arasındaki kısım kullanıcı mülkiyetinde olup kullanıcı tarafından tesis edilir. Bağlantı varlıkları 3 nolu direğe bağlantı için kullanılan malzemelerdir. DN3 ile özel trafo arasındaki tesis ve/veya teçhizatın bakım/onarımı, işletilmesi ve korunması kullanıcının sorumluluğundadır.
Dağıtım sistemine yüksek gerilim seviyesinden bağlı ve trafo gücü 630 kVA ve üzerinde olan tüketicinin ölçüm noktaları, tüketici tesislerindeki indirici trafonun giriş tarafında yer alır.
SAYAÇ
SAYAÇ
10. Yıl
Ortak sayaç tanımı :“Birden fazla gerçek ve/veya tüzel kişinin elektrik enerji tüketimlerini ölçmek amacıyla tesis edilen tek bir sayacı,” şeklinde tanımlanmaktadır.
Yönetmeliğin 5 inci maddesinin üçüncü ve altıncı fıkralarında “(3) Elektrik enerjisi tüketimleri tek bir ortak sayaç ile ölçülebilen birden fazla gerçek ve/veya tüzel kişinin tükettiği toplam elektrik enerjisi miktarının serbest tüketici limitini geçmesi veya bu limitin geçileceğinin taahhüt edilmesi durumunda, bu kişilerin birlikte serbest tüketici niteliği kazandığı kabul edilir.”
“(6) Serbest tüketici niteliği ile birden fazla gerçek ve/veya tüzel kişinin aralarından yetkilendirdiği bir tüketici adına satın alınan tek bir ortak sayaç ile ölçülebilen elektrik enerjisi, kâr amaçlı olarak tekrar satışı yapılmaksızın ilgili gerçek ve/veya tüzel kişilere ait tüketim noktalarına verilebilir.”
Serbest Tüketici Yönetmeliği’ndeki Son Değişiklik
10. Yıl OSB Yönetmeliği
19
Bağlantı Anlaşması ve Bağlantı Bedeli
•Dağıtım sistemine geçici bağlantı yaparak elektrik enerjisi temin etmek isteyen katılımcı ile OSB arasında kullanım amacıyla sınırlı bir süreyi içeren bağlantı anlaşması imzalanır.
•Bağlantı anlaşmasının imzalanmasını takiben ve anlaşmada yer alan süre içerisinde gerekli bağlantı varlıkları tesis edilerek, bağlantı bedeli, başvuru sahibi tarafından lisans sahibi OSB’ye ödenir.
•Bağlantı bedeli, bir defaya mahsus olmak üzere ve ilk bağlantı anlaşması yapılması esnasında tahsil edilir ve geri ödenmez.
10. Yıl OSB Yönetmeliği
20
Proje onayı ile kabul işlemleri
•OSB dağıtım tesisi projeleri, Bakanlık tarafından yayımlanan mevzuat hükümlerine uygun olarak hazırlanır; Bakanlık veya Bakanlıkça yetkilendirilen kurum ya da kuruluşlar tarafından onaylanarak ilgili OSB tarafından uygulanır.
•Kabul işlemleri de Bakanlık veya Bakanlıkça yetkilendirilen kurum ya da kuruluşlar tarafından yapılır.
•OSB Katılımcılarının da proje onayı ile geçici ve kesin kabul işlemleri, Bakanlık veya Bakanlıkça yetkilendirilen kurum ya da kuruluşlar tarafından yapılır.
10. Yıl OSB Yönetmeliği
21
Sisteme bağlantı
•Bağlantı anlaşması yapmış olan katılımcının OSB dağıtım sistemine bağlantısının yapılabilmesi için, ölçüm sisteminin uygunluğu kontrol edilerek sayaç ve ölçü sisteminin ilgili bölümleri mühürlenir, sayaç okuması yapılarak ilk endeks değeri tespit edilir ve sisteme bağlantı yapıldığına ilişkin tutanak düzenlenir.
•Katılımcının sisteme bağlanmasından sonra her türlü dağıtım hizmeti, OSB tarafından, bağlantı anlaşması ve yönetmelik ile ilgili diğer mevzuat hükümleri çerçevesinde karşılanır.
10. Yıl OSB Yönetmeliği
22
Elektrik enerjisi tedarik sözleşmesi
•OSB ile elektrik enerjisinin verileceği katılımcısı arasında yapılacak sözleşmede;
•Bağlantı gücünde değişiklik yapılması, hizmet kalitesi, elektrik kesintileri, kaçak ve usulsüz elektrik enerjisi tüketimi, sayaç ve ölçü devreleri, sayaç yeri, sayaç kontrolü, sayacın tüketim kaydetmemesi, sayacın doğru tüketim kaydetmemesi, elektrik enerjisi tüketim miktarının tespiti ve ödeme bildiriminde bulunulması, hatalı bildirimde bulunulması, zamanında ödenmeyen borçlar, kesilmiş olan elektriğin yeniden bağlanması, OSB güvence bedeli, kayıtların tutulması ve raporlama, katılımcıların bilgilendirilmesi gibi hususlar yer almalıdır.
10. Yıl OSB Yönetmeliği
23
İşletme sorumluluğu
•OSB onaylı sınırları içerisinde mülkiyeti kendisine ait elektrik tesislerinin işletmesi OSB’ye aittir. OSB hizmet alımı yoluyla elektrik tesislerinin işletmesini diğer gerçek veya tüzel kişilere yaptırabilir. Ancak bu durum, OSB’nin lisanstan kaynaklanan yükümlülüklerini ortadan kaldırmaz.
10. Yıl Sunum Planı
OSB’lerin Yatırım Planlaması
Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik
Proje Onay ve Kabul Yetkileri
Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Dağıtım Tesislerinde İşletme24
10. YılProje Onay ve Kabul Yetkisi
25
Dağıtım lisansına sahip OSB’ler içerisinde yer alan elektrik tesislerinden;
•Kurulu Gücü 630 kVA’ya kadar olan Transformatör Merkezi Projeleri,
•Güç sınırı olmaksızın 5 km’ye kadar olan Enerji Nakil Hatttı Projeleri
•Tüm imdat dizel jeneratör grubu projelerinin
Geçici Kabul, Kesin Kabul ve Kabul Tutanaklarının onaylanması yetkisi OSB’lere verilmiştir.
•İlgili OSB’nin uygun görmesi halinde söz konusu işler bölgedeki dağıtım şirketince yapılabilir.
•Yukarıda yer alan hususların dışındaki proje onay ve kabul yetkisi TEDAŞ Genel Müdürlüğü’ne aittir.
•OSB’lerin yetkileri dahilinde gerçekleştirdikleri işlemlerin meri mevzuat ve standartlara uygun olarak yerine getirilmesi ve 3’er aylık dönemler halinde Bakanlık adına TEDAŞ Genel Müdürlüğü’ne yapılan işlemlere ilişkin bilgi verilmesi gerekmektedir.
10. Yıl Sunum Planı
OSB’lerin Yatırım Planlaması
Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik
Proje Onay ve Kabul Yetkileri
Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Dağıtım Tesislerinde İşletme26
10. Yıl Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
27
• Resmi Gazete Tarih ve Sayısı : 16.12.2009 /27434
• Yönetmeliğin amacı, yurt düzeyinde kamu kurum ve kuruluşları ve/veya özel sektör tarafından tesis edilecek elektrik tesislerinin ulusal iletim, dağıtım şebekelerine uyumlu olarak bağlanmasını, can ve mal emniyetinin sağlanmasını amaçlayarak elektrik tesislerine ait projelerin, ilgili standart, mevzuat ve norma uygun yapılmasını/yaptırılmasını temin etmektir.
10. Yıl
KESİCİ :•Normal yüklü ya da arızalı elektrik devrelerini açıp kapatmak için kullanılan bir cihazdır.AYIRICI : •Yüksüz elektrik devrelerini açıp kapayan bir cihazdır.YÜK AYIRICILARI :•Kısa devre kesme gücü olmayan ve normal yüklü devreleri açıp kapayan cihazdır.TOPRAKLAMA AYIRICISI : •Gerilimsiz duruma getirilmiş elektrik devrelerini toprakla irtibatlamak için kullanılan bir cihazdır.
Dağıtım Tesisi Elemanları
10. YılTeknik Tanımlar
TRANSFORMATÖR MERKEZİ:
154 kV’luk gerilimin; 34.5 kV’a veya 34.5 kV’luk gerilimin; 10.5/15.8 kV’a düşürülmesi için transformatör kullanılan, tüketim merkezleri yakınlarına kurulmuş tesislerdir.
10. Yıl
DAĞITIM MERKEZİ:
( Kesici ölçü kabini K.Ö.K.) Dağıtım sistemlerinde çeşitli branşman noktalarında ve birden fazla çıkış bulunan, kesici ve ayırıcılarla manevra yapılan kapalı tesislerdir.
GİRİŞ
FİDER 1 FİDER 2 FİDER 3
Teknik Tanımlar
10. Yıl
PARALEL DEVRE:
En az iki ayrı sistemin senkronizasyon şartları yerine getirilerek birleştirilmesi ile oluşan devredir. İki değişik sistemi paralel çalıştırmak için Gerilimler arasındaki fark : %15 Frekans farkı : 0.2 Hz. Faz açısı : 30º nin altında olmalı.
Teknik Tanımlar
10. Yıl Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
34
Genel hükümler
•Tüm projeler Türkçe olarak hazırlanır. Ancak gerektiği hallerde Türkçe tercümeleri ile birlikte yabancı dilde doküman, bilgi ilave edilir. İhtilaf durumunda Türkçe metinler geçerlidir.
•Üretim, iletim, dağıtım, tüketim, tip proje ve benzeri elektrik tesislerine ilişkin olarak hazırlanan gerekçe raporu, ön proje, kesin/kati proje, uygulama, tadilat, son durum/yapıldı projeleri; projeyi hazırlayan elektrik, elektrik-elektronik, makine, inşaat ve diğer meslek dalındaki mühendisler tarafından tüm proje nüshalarındaki açıklama yazıları, kesif özetleri, raporlar, semalar, resimler, planlar ve hesaplar imzalanır.
10. Yıl Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
35
Proje Yapım YetkileriElektrik tesislerine ait projeleri tanzim ve imza eden mühendisler meslek branşı esas olmak üzere;•Kamuda görev yapan mühendislerde; çalıştıkları kuruma ait projeyi, kamuda elektrik, elektrik elektronik, makine, inşaat ve diğer meslek branşlarında mühendis olarak çalıştıklarını belgeleyen resmi yazı proje dosyasına ilave edilerek tanzim ve imza edilir.•Bir mühendislik ve/veya müteahhitlik firmasında ve/veya şirketinde mühendis olarak görev yapan mühendislerde; üçüncü şahsa ait projeyi, ticaret odasından alınmış, o isle iştigal ettiğini gösteren ticaret belgesini, diploma suretini, vergi levhası ile o şirkette branşında mühendis olarak çalıştığını belgeleyen şirketin başlıklı yazısı proje dosyasına ilave edilerek tanzim ve imza edilir.•Serbest olarak çalışan mühendislerde; üçüncü sahsa ait projeyi, branşlarına ait serbest olarak çalıştıklarını gösterir meslek odalarından alınmış SMM/serbest müşavir mühendislik belgeleri proje dosyasına ilave edilerek tanzim ve imza edilir.•Bir şirkette görevli olarak çalışan mühendislerde; sadece diploma sureti ile o şirkette branşında mühendis olarak çalıştığını belgeleyen şirketin başlıklı yazısı proje dosyasına ilave edilerek tanzim ve imza edilir.
10. Yıl Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
36
Uyulması Gereken Mevzuat
Projeyi düzenleyen ve imzalayan mühendisler hazırladıkları projeyi genel olarak, •30/11/2000 tarihli ve 24246 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği ve
•21/8/2001 tarihli ve 24500 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği’ne
uygun olarak yaparlar.
10. Yıl Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
37
Proje İnceleme ve Onayı
•Proje onayı Bakanlık veya Bakanlığın yetki verdiği kuruluş ve/veya tüzel kişilikler tarafından yapılır.•Projeler makina, elektrik/elektrik-elektronik, inşaat mühendisleri ve gerekli hallerde diğer branş mühendisleri tarafından müştereken incelenip, inceleyenler ile projeyi onaylayacak yetkili amir tarafından kaseleri basılıp imzalanarak onaylanır.•Projeyi onaylayacak yetkili amirin makina, elektrik/elektrik-elektronik veya inşaat mühendisi olması ve bu mühendislik dallarından birinde en az 8 yıl tecrübeli olması şarttır.•Projeyi inceleyen ve onaylayan mühendislerin sorumluluğu onay tarihinden itibaren 2 yıl sonra sona erer, bundan sonra sorumluluk proje müellifi ile tesis sahibine aittir.•Onaylanan projeler 3 yıl geçerli olup, üç yıl içerisinde tesis edilmediği taktirde projeler onaysız sayılır.
10. Yıl Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
38
Proje Dosyasında Bulunması Gereken Genel Bilgi ve Belgeler
Proje dosyaların her bir branşa ait her takımın ilk dosyalarına;
•Tesise ait bilgiler, belgeler, dokümanlar,•Mühendislik belgeleri,•Nevis'ine göre ayrılmış ayrı ayrı detaylı kesif özeti,•Enerji müsaade yazısı veya sistem bağlantı anlaşması ile diğer kamu kurum/kuruluşlarla yapılan anlaşma, yazışmalar ve alınan izinler,•Tesisi her yönü ile tanıtan ayrıntılı genel ve teknik bilgileri içeren gerekçe raporu,•Tüm dosya içeriğinin elektronik ortamda kopyasıilave edilir.
10. Yıl Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
39
Proje Dosyasındaki Teknik Bilgi ve Belgeler •YG tek hat semalarında en az enerjinin temin edildiği noktadan itibaren trafo merkezi, dağıtım merkezi, kesici ölçü kabini ve benzeri hücre açılımları, teknik özellikleri ile birlikte güçleri, metrajlar, kesitler, koruma ve kilitlemeleri gösterilir.
•YG/AG güç dağıtım vaziyet planlarında en az güçler, kablo kesitleri ve metrajları gösterilir.
•YG/AG kablo hesaplarında güç kaybı, gerilim düşümü, akım tasıma ve kısa devre kontrolü de yapılarak raporlanıp eklenir.
10. Yıl Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
40
Trafo Merkezi Proje Dosyasında Yer alması Gereken Teknik Veriler Tüketim tesisleri proje onayı için sunulan elektrik klasörlerinde olması gerekenler şunlardır;a) Hesaplar;1) Transformatör güçleri hesapları,2) Her transformatör için etiket güçleri üzerinden Kompanzasyon tesisi hesapları,3) Kısa devre hesapları,4) YG/AG kablolarının hesapları,5) Topraklama hesapları,6) Paratoner hesapları,7) Aydınlatma ve acil aydınlatma hesapları,8) YG transformatör köşkleri ve salt hücreleri yapılarının prefabrik-kompakt tip olmaları durumunda TSE belgeleri ve tip test uygunluk raporları,9) Transformatör merkezi, dağıtım merkezi, transformatör köşkleri vb. yapıların mimari, inşaat projeleri ile statik ve betonarme hesapları.
10. Yıl Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
41
Trafo Merkezi Proje Dosyasında Yer alması Gereken Teknik Veriler
b) Paftalar;1)Genel yerleşim vaziyet planı,2) YG/AG tek hat seması,3) YG/AG güç dağıtım vaziyet planı,4) Aydınlatma ve acil aydınlatma tesisatları planları,5) Topraklama ve paratoner tesisatları planları,6) Kablo bağlantıları ile birlikte üst, ön ve yan görünüşleri isimlendirilip ölçülendirilerek bina içi, açık saha veya direğe montajlı transformatörlerin genel görünüş ve kesit detaylarını gösteren montaj planları,7) YG Metal-clad hücrelerin genel görünüş ve kesit detayları,8) Mevcut tesisler için tesis ile ilgili daha önceden onaylanmış YG ve AG tek hat semaları fotokopileri.
10. Yıl Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
42
ENH Proje Dosyasında Yer alması Gereken Teknik Veriler
Enerji nakil hattı proje onayı için sunulan elektrik klasörlerinde olması gerekenler şunlardır;a) Doküman ve hesaplar;1) Direk ve travers seçim listesi cetveli,2) Direk tipleri için onaylı tip proje ve tip test raporları,3) Gerekli hallerde direk mukavemet hesapları,4) Direk özel temel hesapları ve diğer hesapları,5) Kullanılan sehim şablonu ve sehim hesapları,6) İletkenlerin akım tasıma, gerilim düşümü ve güç kaybı hesapları.
b) Paftalar;1) Güzergah/vaziyet planı,2) Enerji iletim ve/veya dagıtım nakil hattı profili.
10. Yıl Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
43
Proje onayı bulunmayan tesisler
•Proje onayı yapılmayan tesisin geçici kabulü yapılamaz.
•Proje onayı yapılmayan tesislere hiçbir suretle enerji verilemez.
•Proje onayı yapılmadan kurulan tesislerin işletilmesi yasaktır. Bu gibi tesisler tespit edilmeleri durumunda Bakanlıkça görevlendirilecek veya yetkilendirilecek kimseler tarafından mühürlenerek inşaatları, montajları, çalıştırılmaları önlenir. Bakanlık gerekli görürse bu tesislerin sistemden beslenmesini önleyici tedbirler de alır veya aldırır.
10. Yıl Sunum Planı
OSB’lerin Yatırım Planlaması
Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik
Proje Onay ve Kabul Yetkileri
Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Dağıtım Tesislerinde İşletme44
10. Yıl Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
45
• 1995 tarih ve 22280 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
• Yönetmeliğin amacı kamu görevi yapan Devlet, il, belediye ve köyler ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından elektrik enerjisi üretmek, iletmek ve/veya dağıtmak üzere kurulacak tesislerin kabul işlemlerini yapmaktır.
10. Yıl Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
46
Kabullerin yapılmasında Göz Önüne Alınan Belgeler
•Elektrik tesislerinin geçici ve kesin kabul işlemleri, o tesisin Bakanlıkça veya Bakanlığın yetkili kıldığı kuruluşça onaylı projesi, sözleşmesi, yürürlükteki ilgili tüzük, yönetmelik ve Türk standartları, bu konudaki Türk Standartları henüz hazırlanmamışsa, tanınan ilgili yabancı standartların yürürlükteki hükümleri ve Yönetmelik esaslarına göre yapılır.
•Onaylı projesi bulunmayan tesislerin kabul işlemleri yapılmaz.
10. Yıl Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
47
Kabul İçin Ön Hazırlık ve Başvuru Şekli•Tesisin geçici veya kesin kabule hazır olduğu, tesis sahibi, yüklenici veya onun bulunamaması durumunda vekilinin katılması ile tesisin durumunun incelenerek kabule hazır olup olmadığı, hazır ise bu duruma en son hangi tarihte getirildiği bir tutanakla saptanır.
•Tesisin kabule hazır olduğu, yapılan tüm işlerin onaylı projelerine, bu konuda yürürlükte bulunan tüzük, yönetmelik ve şartnamelere tamamen uygun bir şekilde yapılmış olduğu belirlenerek saptanır.
•Geçici kabul önerisinin yapılabilmesi için özürlü ve eksik işlerin işletmeyi ve yapılan işten güvenle yararlanmayı kesinlikle engellememesi, özürlü ve eksik işlerin bedelinin toplam keşif bedelinin %5‘ini aşmaması gereklidir. Tersi durumunda kabul isteminde bulunulmayacaktır.
•Tesis sahibi kabul sırasında gerekli araçları, gereçleri, inceleme ve deney olanaklarını kabul kuruluna sağlamakla yükümlüdür.
10. Yıl Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
48
Kabul Kurulunun Oluşturulması ve Kabul Tarihinin Saptanması
•Tesisi kabule hazır olduğu belirlendikten sonra, durum Bakanlığa veya yetkili kuruluşa iletilerek kabulün yapılması istenir. •Bakanlık veya yetkili kuruluş, kabul kurulunda yer alacak elemanlardan birisini kendisini temsil etmek üzere kabul kurulu başkanı olarak görevlendirir. Kabul kurulu başkanı kesinlikle bir mühendis olmalıdır. Bu mühendisin olabildiğince deneyimli olmasına özen gösterilmelidir.•Kabul işlemleri, Bakanlık veya yetkili kuruluşlarca görevlendirilecek kişi veya kişiler, iş yaptıran kuruluş ve enerji sağlayan kuruluş ile yüklenici veya temsilcisinden oluşan kabul kurulu tarafından yapılır. Kabul kurulu listesi ve kabul tarihi önceden taraflara yazılı olarak bildirilir.•Kabul kurulunda yer alan üyelerden kabule katılamayacak olanların, katılmama nedenleri belirtilerek kabul tarihinden önce Bakanlığa veya yetkili kuruluşa bildirilmeleri gerekir.•Davet edildiği halde yüklenici veya vekilinin kabule katılmaması, kabulün yapılmasını engellemez.•Tesisin yapımında kontrollük görevi yapan elemanlar kabul kurulunda görev alamazlar.
10. Yıl Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
49
Kabul Tutanağının Düzenlenmesi
•Kabul kurulu, yaptığı inceleme ve muayeneler sonucunda kabulün yapılabileceği veya yapılamayacağı konusunda karar verir. Kurul kabulün yapılabileceği kanısında ise, örnek formlara uygun olarak ve kabulle ilgili tüzel ve gerçek kişilerce yönetilen kuruluşlarınkine eşit sayıda kabul tutanağı düzenlenir ve kabul kurulu üyelerince imza edilir. Üyelerin kabul tutanaklarına karşı itirazı bulunması durumunda, tutanakları itiraz kaydı ile imzalamaları gerekir.
•Kabul kurulu kabulün yapılamayacağı kanısında ise, bir tutanak düzenler ve bu tutanakta kabulün reddedilme nedenleri açıklanır.
•Kabul kurulunun kabulü çoğunlukla reddedilmesi durumunda onay makamı gördüğü taktirde işi yeniden inceletebilir. Yüklenici; giderleri kendisine ait olmak koşulu ile yeni bir kabul kurulunun görevlendirilmesini isteyebilir. Bakanlık veya yetkili kuruluş yeni bir kurul oluşturabileceği gibi eski kuruluda görevlendirmede serbesttir.
10. Yıl Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
50
Kabul Tutanaklarının Onaylanması
•Kabul tutanakları kabul kurulu başkanı tarafından Bakanlığın veya yetkili kuruluşun ilgili birimine yada görevlisine bir yazı ile sunulur. Kabul tutanakları ilgililere inceletilir. Bu inceleme sonucunda tutanaklar Bakan adına onaylanır veya reddedilir. Kabul reddedilmişse, durum Bakanlıkça veya yetkili kuruluşça ilgililere yazı ile bildirilir. Kabul tutanakları 30 gün içinde onaylanır veya reddedilir.•Bu tutanaklar kabul kuruluna katılanlar tarafından incelenip onaylanamaz. •Kabul tutanakları Bakanlığın veya yetkili kuruluşun onayı ile kesinlik ve geçerlilik kazanır; durum yazı ile ilgililere bildirilir. Kabul tutanaklarının onaylı nüshaları bu yazının ekinde ilgililere gönderilir.•Kabul tutanakları Türkçe olarak hazırlanır, gerektiğinde yabancı dilde nüshalar veya iki dildeki metinler birlikte de düzenlenebilir. Anlaşmazlık durumunda Türkçe metin geçerlidir.
10. Yıl Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
51
Eksik ve Özürlü İşler
•İşletmeyi ve tesisattan güvenlikle yararlanmayı hiçbir şekilde engellememesi koşulu ile, bazı önemsiz eksik ve özürlerin geçici kabul ile kesin kabul arasında düzeltilmesine ve tamamlanmasına izin verilebilir. Bu eksik ve özürlü işlerin bedeli kesinlikle işin toplam keşif tutarının % 5‘ini geçmemesi gerekir.
•Esasa ilişkin veya can ve mal güvenliği bakımından önemi olan eksik ve özürlü işler toplamı, keşif tutarının % 5‘ini geçmese de kabulün yapılmasını engelleyen neden sayılır ve kabul reddedilir.
•Geçici kabul kurulunun saptadığı eksikler ve özürler yüklenici tarafından kesin kabule kadar tamamlanır ve düzeltilir.
10. Yıl Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
52
Kısmi Geçici Kabul•Tesisin tümü bitirilmeden tamamlanan bölümlerin işletmeye açılması zorunluluğunun bulunması durumunda, tamamlanmış olan bölümlerin kısmi geçici kabulü normal geçici kabul yöntemlerine göre yapılabilir.
Geçici Kabulün Reddedilmesi•Kabul yapılmasını engelleyen hususlar varsa, kabul yapılmaz ve bir tutanak düzenlenerek kabulün yapılmasına engel olan hususlar, nedenleri belirtilerek açıklanır.
Geçici Kabulün Geç Yapılması •Yüklenici geçici kabul isteği tesis sahibine bildirdikten sonra bir ay içerisinde kabul işlemine başlanır. Kabul reddedilirse, kabule engel özür ve eksikler giderildikten sonra kabul işlemi yeniden yapılır. Bu yüzden geçici kabul işlemi geç yapıldığında, yüklenicinin son kabul isteme tarihi iş bitim tarihi olarak kabul edilir.
10. Yıl Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
53
Tesise Gerilim Uygulanması •Geçici kabul işlemi sırasında yapılan muayene ve incelemelerden sonra tesise kesinlikle gerilim uygulanmalıdır. Geçici kabul kurulu başkanının yazılı isteği üzerine enerji sağlayan kuruluş elektrik tesisine gerilim uygulamak zorundadır.
Tesisin İşletmeye Alınması•Tesisin tümünün veya kısmi kabulü yapılan bölümlerinin teknik ve idari bakımdan ticari işletmeye açılmasında sakınca görülmemesi durumunda, kabul kurulunun kararı kurul başkanınca bir yazı ile mahallin en büyük mülki amirine bildirilir. Bu bildirim üzerine tesis geçici olarak ticari işletmeye açılabilir.•Geçici işletme durumu, geçici kabul tutanakları onaylanıncaya kadar devam eder. Onay işlemi bir ay içinde sonuçlandırılmalıdır. Onaydan sonra tesis sürekli olarak işletilebilir. Tutanaklar onaylanmaz ve kabul reddedilirse geçici ticari işletmeye son verilir.
10. Yıl Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
54
Geçici Kabul Tutanağındaki Bilgiler
Geçici kabul tutanaklarında aşağıdaki bilgilerin ve açıklamaların bulunması gerekir:•Yapılan işin niteliği (elektrik enerjisi üretim tesisi kuvvet santralı tesisi, dönüştürme tesisi, iletim tesisi, dağıtım tesisi ve benzeri),•Tesisatın türü (anahtarlama-şalt-tesisi, transformatör merkezi hava hattı tesisi, yeraltı kablo tesisi, AG dağıtım şebekesi, YG dağıtım şebekesi ve benzeri),•Keşif tutarı ve değişiklikler varsa miktarı,•Projenin Bakanlıkça veya yetkili kuruluşça onay tarihi ve sayısı,•İşi yaptıranın ve yapanın adı,•Geçici kabul ile kesin kabul arasında tamamlanması ve düzeltilmesi gereken eksik ve özürler ile bunların ihale tutarına göre % olarak miktarı.
10. Yıl Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
55
Kesin Kabulün Amacı
Kesin kabul aşağıdaki hususların belirlenmesi için yapılır:
•Geçi kabul tutanağında yazılı olan eksik ve özürlerin giderilip giderilmediğinin belirlenmesi, •Geçici kabul ile kesin kabul arasında geçen süre sırasında makineler, aletler, tesisat, inşaat ve imalat ve benzerinin normal işletme ve kullanma koşullarında işletilmeleri ve kullanılmaları sonucu özür ve arıza gösterip göstermediklerinin belirlenmesi,•Geçici kabul işlemi sırasında görülmeyip sonradan ortaya çıkan özür, arıza, hata ve eksiklerin belirlenmesi, . •İnşaat ve tesisatta görülen özür ve eksiklerin düzeltilebilir olup olmadıklarının, düzeltme olanağı bulunmayanların dayanımı, işletmeyi ve kullanmayı etkileyip etkilemediklerinin saptanması, •Geçici kabul kurulunca saptanan veya geçici kabulden sonra geçen süre içerisinde ortaya çıkan, işin esasına ilişkin olmayan, onarılması gerekmeyen, çok güzel olmayan, kötü ve özürlü işlerden kesilecek nefaset bedellerinin saptanması.
10. Yıl Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
56
Kesin Kabul Tarihi •Kesin kabul, geçici kabulün yapıldığı tarihten en az bir yıl sonra yapılır. Bu sürenin belirlenmesinde garanti süresi göz önüne alınır.
•Geçici ve kesin kabuller arasında geçecek sürenin başlangıcı, üyelerce imzalanmış olan geçici kabul tutanaklarının birinci sayfasındaki geçici kabul tarihidir.
Kesin Kabule Başlanılması
•Kesin kabule başlanılmasında da geçici kabule başlarken belirtilen yöntemlere uyulur.
10. Yıl Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
57
Kabullerde Dikkat Edilecek Hususlar
Anahtarlama (Şalt)Tesisleri
•Transformatör merkezleri, ölçme ve/veya kumanda merkezleri ve benzeri tesisler gözle veya elle muayene edilerek incelenmeli; bu tesislerin projelerine, şartnamelere ve ilgili yönetmeliklere uygun olarak yapılıp yapılmadıkları araştırılır.
•Koruma ve Ölçme cihazları ile topraklama tesisatının güvenle çalışıp çalışmadığı ayarlarının yapılıp yapılmadığı, transformatörlerdeki ve varsa kesicilerdeki yağın/gazın niteliği, seviyesi ve sıcaklığı denetlenmeli, standartlara ve uygulamalara göre gerekli diğer inceleme, muayene ve deneyler yapılmalıdır.
10. Yıl Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
58
Kabullerde Dikkat Edilecek Hususlar
Hava Hatları•Hava hatlarının projesine, teknik şartnamelere ve ilgili yönetmeliklere uygun olup olmadığı denetlenmelidir. Bunun için direklerin onaylanmış projelerindeki tiplere uygun olup olmadığı, yerlerine dikilip dikilmediği, temelleri, kaynakları, civataları, korkuluk ve ölüm levhalarının bulunup bulunmadığı, boyları ve köşebentlerinin boyutları, numaralanmış olup olmadıkları denetlenir.•Direk açıklıkları ve yükseklikleri, iletkenlerin türleri kesitleri ,salgıları (sehimleri) ve en alttaki iletkenin, yere en yakın uzaklığı, iletkenler arası açıklık iletkenlerin yapılara ve diğer engellere yatay ve düşey uzaklıkları, atlamalarda yapılan güvenlik tesisatının montaj şekli, izolatörlerin çatlak veya kırık olup olmadıkları izolatör demirine, izalatör demirinin traverse, iletkenlerin izolatörlere ve birbirlerine bağlantı durumları ve sigorta parafudr, topraklama düzeni ve atlama (camper) bağlantılarının uygun kesitte olup olmadığı ( topraklama çubuk, levha ve iletkenlerinin boyutları ve gömülme derinlikleri ile bütün tesisin can ve mal güvenliği bakımından durumu incelenir, topraklama direnci ölçülür, gerektiğinde hattın gerilim düşümü ölçülür. Ayrıca gerekli görülen diğer inceleme, muayene ve boyut denetimi yapılır.
10. Yıl Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
59
Hava hattı iletkenlerinin en büyük salgı durumunda üzerinden geçtikleri yerlere olan en küçük düşey uzaklıkları
10. Yıl Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
60
Hava hattı iletkenlerinin en büyük salgı durumunda yapılara olan en küçük yatay uzaklıkları
10. Yıl Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
61
Hava hattı iletkenlerinin ağaçlara olan en küçük yatay uzaklıkları
10. Yıl Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
62
Kabullerde Dikkat Edilecek Hususlar
Yeraltı hatları•Yeraltı hatlarının projesine, teknik şartnamelere ve ilgili yönetmeliklere uygun olup olmadığı denetlenmelidir. •Yeraltı Kablolarının tesis şekli, derinliği , ek yerlerinin ve kablo başlıklarının durumu diğer kablo, su, doğalgaz, havagazı, kanalizasyon ve benzeri tesislerle kesişme noktalarında alınan güvenlik önlemleri incelenmeli hatlardaki gerilim düşümü ölçülerek ve gerekli diğer inceleme, muayene ve denetimleri yapılmalıdır.
10. Yıl Sunum Planı
OSB’lerin Yatırım Planlaması
Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik
Proje Onay ve Kabul Yetkileri
Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Dağıtım Tesislerinde İşletme63
10. Yıl Dağıtım Tesislerinde İşletme
KESİCİ, AYIRICI VE YÜK AYIRICILARININ KONUMLARI : •Kesiciler ve ayırıcılar açık konumlarında her türlü hava koşullarında, devreyi tam ve güvenli bir biçimde ayırmış olmalıdır. Burada ana kontakların konumlarının gözle görülmesi şart değildir. •Bu aygıtların açık ve kapalı konumları güvenli bir düzenle konum göstergesi ile fark edilmelidir.
•Özellikle son konumlar yanılmaya yer vermeyecek biçimde işaretlenmelidir.
10. Yıl Dağıtım Tesislerinde İşletme
TESİS VEYA CİHAZIN GERİLİMSİZ BIRAKILMASI : Bir tesis veya cihazı gerilimsiz bırakmak;1. Bu tesisi, gerilim verebilen her kaynaktan gözle görünür şekilde ayırmak,2. Kesme cihazlarını açık durumda kilitlemek suretiyle bu tesisin yeniden gerilim altına girmesine ait her türlü imkanı ortadan kaldırmak için gerekli işlemlerin aynı zamanda yapılması demektir.
10. Yıl Dağıtım Tesislerinde İşletme
TEÇHİZATIN GERİLİM ALTINA ALINMASI : Gerilimsiz halde bulunan bir teçhizatın topraklamalar ile bağlantısını kestikten sonra ayırma ve kesme cihazlarını kapatarak gerilimli sistemle bağlantısını yapmak demektir.
10. Yıl Dağıtım Tesislerinde İşletme
KESME VEYA AYIRMA CİHAZININ KİLİTLENMESİ : •Bir kesme veya ayırma cihazını kilitlemek, bu cihazın çalışmasını önlemek ve onu belirli bir durumda ( ister açık, ister kapalı ) tutmak için gerekli işlemlerin hepsini birden yapmak demektir.
•Sadece açık durumda kilitlenmiş bir kesme veya ayırma cihazı üzerinde çalışmamak gerekir; zira bıçaklar veya çeneler gerilim altında kalmış olabilirler.
10. Yıl Dağıtım Tesislerinde İşletme
TOPRAKLAMA VE KISA DEVRE YAPMAK:
•Gerilimsiz boştaki bir teçhizata veya hatlara ait faz iletkenlerinin toprak ayırıcısını kapatarak veya topraklama kısa devre kablosunu ve ıstakasını kullanarak en yakındaki topraklamaya bağlamaktır.
10. Yıl Dağıtım Tesislerinde İşletme
Gerilim Altında Çalışmak
•Enerjili bir teçhizat veya hattın yakınında emniyet mesafelerine kadar sokulma zarureti olan çalışmalar gerilim altında çalışmaya girer. •Bir direk üzerinde çift devreden birisi enerjili iken diğerinde yapılan çalışma da gerilim altında yapılan bir çalışma sayılır.
10. Yıl Dağıtım Tesislerinde İşletme
Asgari Yaklaşım Mesafeleri
Gerilim altındaki iletkenler için kabul edilen mutlak yaklaşma mesafeleri aşağıdadır.
750 - 15.000 volta kadar 30 cm 15.000 - 50.000 “ “ 50 cm
50.000 - 150.000 “ “ 120 cm 150.000 - 250.000 “ “ 200 cm 250.000 - 420.000 “ “ 350 cm
iletkenlerin hareketli olması halinde bu mesafeler iletkenin en fazla hareket durumuna göre asgari olarak korunacaktır. Normal çalışma sırasında üzerinde çalışılan teçhizatı kontrol etme veya deneme için gerilim altına almak için yapılacak çalışmalardır.
10. Yıl Dağıtım Tesislerinde İşletme
MANEVRALARDA GENEL KURALLAR: Yüksek gerilim tesislerinde her türlü çalışmalar aşağıdaki işlemlerden sonra yapılmalıdır. Üzerinde çalışılacak teçhizatı gerilim altına alabilecek kesiciler önce ayırıcılar sonra açılmalıdır. Kesici ve ayırıcıların her fazının teker teker açık olduğu gözle ve uygun araçlarla kontrol edilmelidir. Kesici ve ayırıcılar açık durumda kilitlenmelidir. Tesisin güvenlik altına alınması amacıyla kesme cihazları ile kumanda tertibatı üzerine EMNİYET KARTLARI, İKAZ VE İHBAR levhaları konulmalıdır.
10. Yıl Dağıtım Tesislerinde İşletme
MANEVRALARDA GENEL KURALLAR:Çalışma yerinde gerilim yokluğunun kontrolü iletkenlerin her biri üzerinde neon lambalı kontrol ıstankası, hat tüfeği ve benzeri özel aletler yardımı ile yapılmalıdır. Kısa devre edilme amacı ile iletkenlerin üzerine çıplak iletkenin el ile atılmasının tehlikeli olduğu unutulmamalıdır. Gerilim yokluğu tespit edilince topraklama ve kısa devre etme işlemleri, çalışma yerinin mümkün olduğu kadar yakınında ve çalışma yerini besleyebilecek bütün kollar üzerinde yapılmalıdır. Topraklama ayırıcılarının kapatılmış olması halinde dahi bu işlem aynen uygulanmalıdır. Yukarıda anlatılan işlem enerji kaynaklarından ayrılmış olan hat parçaları üzerinde de yapılmalıdır. Çünkü bu parçalar atmosferik aşırı gerilimler veya endüksiyon tesirinde kalmış olabilirler.
10. Yıl Dağıtım Tesislerinde İşletme
MANEVRALARDA GENEL KURALLAR:Topraklama ve kısa devre etme işlemine yalıtkan eldivenler, baret, yalıtkan ayakkabı, yalıtkan halı veya tabure ile yalıtılmış ıstankalar kullanılmalıdır. Topraklama ayırıcı bıçaklarının hepsinin kapalı olmasına dikkat edilmelidir. Çalışma yerleri; levhalar, bayraklar, filamalar, kordonlar, bariyerler vb. işaretlerle sınırlandırılmalıdırlar. Gerilim altında kalmış bulunan tesis bölümlerine yaklaşılmasını yasaklayıcı levhalar konulmalıdır. Kondansatör bulunan yerlerde her işlemden önce kondansatörlerin boşaltılması gerekmektedir.
10. Yıl Dağıtım Tesislerinde İşletme
MANEVRALARDA GENEL KURALLAR:Tersten enerji gelme ihtimali bulunan fider hücrelerine “ bu fidere tersten enerji gelebilir.” şeklinde uyarı levhaları konulmalıdır. Bu durum iki taraftan beslenen ve bir hat bölücü ayırıcısı ile ayrılan Y.G. hattındaki ayırıcının kolu açık ve kapalı iken emniyetli bir şekilde kilit altında tutulmalı ve direğin her iki yüzüne de uzaktan okunabilecek şekilde “ Dikkat çift yönlü besleme vardır.” levhası konulmalıdır. Yapılacak çalışmalarda cihazların enerjileri kesilmeden hücre korunma kapıları açılmamalı veya kaldırılmamalıdır.Çalışma bitiminde alınmış olan güvenlik önlemleri kaldırılmalı, hücre kapıları kapatılmalı ve daha sonra tesis gerilim altına alınmalıdır.
10. Yıl Dağıtım Tesislerinde İşletme
MANEVRALARDA GENEL KURALLAR:Y.G. tarafında kesici bulunmayan transformatörün Y.G. ve A.G. tarafından devre dışı bırakılması A.G. tarafından başlamak üzere önce kesme ve sonrada Y.G. tarafından ayırma cihazları açılarak yapılmalıdır.Y.G. sigortaları ancak görevlinin uzanabileceği bütün iletkenlerin enerjisi kesildikten sonra sigortanın her iki tarafında gerilim bulunmadığı kontrol edilecek ve daha sonra orijinali ile değiştirilecektir.Gerilimin kesilmesi mümkün olmayan hallerde sigorta değiştirmek zorunda kalınması halinde özel ıstanka, baret, yalıtkan tabure veya halı, yalıtkan eldiven kullanılmalıdır.Ayırıcı bıçakları açıkken üst kontaklarında gerilim var ise o direk enerji altında olacağından bu durumda sigorta değiştirme işi yapılacaksa gerilim altında çalışma kurallarına göre çalışılmalıdır.
10. Yıl Dağıtım Tesislerinde İşletme
MANEVRALARDA GENEL KURALLAR:Direk üzerine çıkılmadan önce direğin her türlü gerilimden arındırıldığından emin olunacaktır. Direğe çıkan bir kimsede emniyet kemeri, güvenlik ayakkabısı, baret, takım torbası, vb. kişisel koruyucular bulundurulmalıdır.Direğin cinsine göre hazırlanmış tırmanma civataları, ayakçak, özel kanca ve merdiven gibi tırmanıcılarla direk donatılmalıdır. Emniyet kemeri çalışma süresince düşmeyi önleyen sağlam noktalara bağlanmalıdır.Kaldırma ve taşıma araçlarının gerilim altında bulunan veya bulunmayan iletkenler yakınında kullanılması ve hareket ettirilmesi esnasında bu araçların iletkenlere temas etmemeleri için özel önlemler alınmalıdır.
10. YılÖzelleştirme Sonrası:
EPDK tüm lisans sahibi şirketlerle birlikte;
Elektrik hizmetinin kaliteli, sürekli bir şekilde sunulduğu, Rekabet koşullarında çalışan İleri teknoloji ve bilgi sistemlerinin kullanıldığı, Kayıp oranlarının OECD rakamlarına indiği, Etkin ve verimli bir şebekeye sahip bir elektrik piyasasının
gerçekleşmesi
hedeflenmektedir.
Hedef
78
Recommended