View
223
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
0
SPRAWOZDANIE
Z DZIAŁALNOŚCI
MIEJSKIEGO OŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ
W MAKOWIE PODHALAŃSKIM
ZA 2016 ROK
34 - 220 Maków Podhalański,
Kościuszki 1
tel. 33/877 15 54 fax. 33/877 35 13
e - mail : mops.makow@pro.onet.pl
www.mops-makowpodhalanski.pl
KWIECIEŃ 2017
1
Wstęp
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej jest jednostką organizacyjną Gminy Maków
Podhalański.
Działa na podstawie obowiązujących przepisów prawa i obowiązujących ustaw oraz
w oparciu o:
● Statut będącego załącznikiem do Uchwały nr XV.131.2016 Rady Miejskiej w Makowie
Podhalańskim z dnia 30 marca 2016 r.
● Regulaminu Organizacyjnego MOPS zatwierdzonego Zarządzeniem Nr 1/2017 Kierownika
Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Makowie Podhalańskim z dnia 2 stycznia 2017 r.,
oraz innych aktów prawnych wydanych przez Radę Miejską i Kierownika Miejskiego
Ośrodka Pomocy Społecznej.
Rejon działania obejmuje teren miasta Maków Podhalański i sołectw: Białka, Grzechynia,
Juszczyn, Kojszówka, Wieprzec i Żarnówka.
I. Zadania własne gminy realizowane w 2016 r.
Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej - w roku 2016 realizowano następujące
zadania własne gminy o charakterze obowiązkowym:
opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych,
udzielanie schronienia, zapewnienie posiłku oraz niezbędnego ubrania osobom tego
pozbawionym,
przyznawanie i wypłacanie zasiłków stałych,
przyznawanie i wypłacanie zasiłków okresowych,
przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych,
opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne,
dożywianie dzieci,
sprawienie pogrzebu, w tym osobom bezdomnym,
organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych, w miejscu
zamieszkania, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób
z zaburzeniami psychicznymi,
kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt
2
mieszkańca gminy w tym domu,
praca socjalna,
pomoc osobom mającym trudności w przystosowaniu się do życia po zwolnieniu
z zakładu karnego,
podejmowanie innych zadań z zakresu pomocy społecznej wynikających
z rozeznanych potrzeb gminy, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych,
współpraca z instytucjami, organizacjami i Kościołami,
sporządzanie sprawozdawczości.
Pomocy na zasadach określonych w ustawie o pomocy społecznej udziela się w szczególności
z powodu ubóstwa, sieroctwa, bezdomności, potrzeby ochrony macierzyństwa,
wielodzietności, bezrobocia, niepełnosprawności, długotrwałej choroby, bezradności
w sprawach opiekuńczo - wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego
zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych, alkoholizmu lub narkomanii,
trudnościach w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego, zdarzeniu
losowym, klęski żywiołowej lub ekologicznej oraz przemocy w rodzinie.
II. Świadczenia finansowe realizowane w 2016 roku
zasiłki stałe - wydatkowano łączną kwotę 526 487,57 zł. w całości finansowana ze
środków dotacji celowej.
Tą formą pomocy za okres od stycznia do grudnia 2016 roku objętych było 99 osób,
liczba świadczeń wynosiła 1004, średni okres pobierania świadczenia wynosił 10,14
miesiąca, średnia wysokość świadczenia wynosiła 524,39 zł.
(Zgodnie z art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej zasiłek stały przysługuje pełnoletniej osobie
samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy,
jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, które od
1 października 2015 r. wynosi 634,00 zł.
art.37 ust.1 pkt 2 ustawy o pomocy społecznej zasiłek stały przysługuje pełnoletniej osobie pozostającej
w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód,
jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie,
które od 1 października 2015 r. wynosi 514,00 zł.
3
zasiłki okresowe - wydatkowano łączną kwotę 235.726,03 zł. w tym:
- z dotacji rządowej - 234 358,61 zł.
- ze środków własnych - 1 367,42 zł.
Tą formą pomocy za okres od stycznia do grudnia 2016 roku objętych było 185 osób, liczba
świadczeń wynosiła 720, średni okres pobierania świadczenia wynosił 3,89 miesiąca, średnia
wysokość świadczenia wynosiła 327,40 zł.
(Zgodnie z art. 38 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej - zasiłek okresowy przysługuje w szczególności
ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia
uprawnień z innych systemów zabezpieczenia społecznego
pkt 1 osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby
samotnie gospodarującej.
pkt 2 rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny).
zasiłki celowe - wydatkowano łączną kwotę 195 335,00 zł. Zadanie realizowane jest
w całości ze środków własnych.
Tą formą pomocy za okres od stycznia do grudnia 2016 roku objętych było 285 osób, liczba
świadczeń wynosiła 642, średni okres pobierania świadczenia wynosił 2,25 miesiąca, średnia
wysokość świadczenia wynosiła 304,26 zł.
(Zgodnie z art. 39 ustawy o pomocy społecznej ust. 1- w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby
bytowej może być przyznany zasiłek celowy, ust.2 – zasiłek celowy może być przyznany
w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału,
odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu,
a także kosztów pogrzebu).
w tym:
specjalne zasiłki celowe - wydatkowano łączną kwotę 58 234,00 zł. Zadanie w 100%
realizowane ze środków własnych.
Tą formą pomocy za okres od stycznia do grudnia 2016 roku objętych było 115 osób, liczba
świadczeń wynosiła 220, średni okres pobierania świadczenia wynosił 1,91 miesiąca, średnia
wysokość świadczenia wynosiła 264,70 zł.
(Zgodnie z art. 41 ustawy o pomocy społecznej ust. 1- w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo
rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe może być przyznany: specjalny zasiłek celowy
w wysokości nieprzekraczającej odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub
rodziny, który nie podlega zwrotowi).
zasiłki celowe na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego –
wydatkowano łączną kwotę 18 000,00 zł. Zadanie w 100 % realizowane ze środków
4
własnych.
Tą formą pomocy za okres od stycznia do grudnia 2016 r. objęto 5 osób/rodzin; liczba
świadczeń wyniosła 5, średnia wysokość świadczenia wyniosła 3 600,00 zł.
zasiłki celowe realizowane w związku z programem rządowym „Pomoc państwa
w zakresie dożywiania” zasiłek celowy na zakup posiłku lub żywności
wydatkowano kwotę łączną 29 700,00 zł.
w tym:
- z dotacji rządowej - 17 820,00 zł.
- ze środków własnych- 11 880,00 zł.
Z tej formy pomocy skorzystało 57 osób, liczba świadczeń wynosiła 180, średni okres
pobierania świadczenia wynosił 3,16 miesiąca, średnia wysokość świadczenia wynosiła
165,00 zł.
III. Świadczenia niefinansowe realizowane w 2016 roku
kierowanie do domu pomocy społecznej – odpłatność gminy za pobyt 10
podopiecznych z terenu naszej gminy przebywających w DPS w 2016 r.
wydatkowano w 100% ze środków własnych na łączną kwotę 266 224,17 zł .
W 2016 r. w domach pomocy społecznej przebywało: w DPS Makowie Podhalańskim -
3 osoby, w DPS Łętownia -1 osoba, w DPS Pcimiu -1 osoba , w DPS Łyszkowicach -
2 osoby, w DPS Sieradzy- 1 osoba, w DPS Wadowice -1 osoba i w DPS Szczyrzyc -1 osoba.
Średnio roczny koszt odpłatności za pobyt w DPS wynosił 26 622,40 zł. za 1 osobę.
dożywianie program rządowy „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” - za
okres od stycznia do grudnia 2016 - na dożywianie (posiłki w szkołach)
wydatkowano łączną kwotę 266 924,70 zł.
w tym:
- z dotacji celowej- 186.847,29 zł
- ze środków własnych- 80.077,41 zł.
Z tej formy pomocy za ten okres skorzystało 348 uczniów i 27 osób dorosłych , liczba
świadczeń (posiłków) wynosiła 47811, średnia wysokość jednego świadczenia wynosiła 5,56
zł.
5
opłacanie składki na ubezpieczenie zdrowotne - opłacane za osoby pobierające
zasiłek stały. Za okres od stycznia do grudnia 2016 wydatkowano ogólną kwotę
36 210,59 zł. w całości realizowana z dotacji celowej.
Z tej formy pomocy za ten okres skorzystało 68 osób, liczba świadczeń wynosiła 700, średni
okres pobierania świadczenia wynosił 10,29 miesiąca, średnia wysokość świadczenia
wynosiła 51,73 zł.
świadczenie w formie opłacenia składki na ubezpieczenie zdrowotne – opłacane za
osoby pobierające:
Liczba osób
uprawnionych
Liczba
świadczeń
Średni okres
pobierania
Średnia
wysokość
świadczenia
Świadczenie
roczne
świadczenie pielęgnacyjne
7
80
11,43
87,64
7 011,00
specjalny zasiłek opiekuńczy
16
131
8,19
46,80
6 130,60
zasiłek dla opiekuna
12
111
9,25
46,80
5 195,00
RAZEM 35 322 x x 18 336,60
świadczenia opieki zdrowotnej dla osób nieobjętych obowiązkiem ubezpieczenia
zdrowotnego oraz cudzoziemcom w Polsce i Polakom za granicą z przeznaczeniem na
sfinansowanie kosztów wydawania przez gminę decyzji w sprawie
świadczeniobiorców innych niż ubezpieczeni spełniający kryterium dochodowe –
kalkulacja wydatków to kwota 679,00 zł.
w tym:
- koszt przeprowadzenia wywiadu środowiskowego
liczba wywiadów plan
7 x 47 329,00
- koszt wydania decyzji
liczba decyzji plan
7 x 50 350,00
wydatkowano w 2016 r. kwotę w wysokości 668,49 zł.
Jednostkowy koszt wydania decyzji kształtował się na poziomie 97,00 zł.
6
świadczenie usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania
W 2016 r. z usług opiekuńczych skorzystały 4 osoby. Usługi świadczone były na podstawie
umowy z Agencją Usług Domowych Iwona Gola, Bryndze 4, Maków Podhalański.
Koszt jednej godziny usług wynosił 13,00 zł. Liczba świadczeń w 2016 r. wyniosła 538
godzin usług opiekuńczych na łączną kwotę 6 994,00 zł. Zgodnie z Uchwałą Nr
XXVIII/298/2013 Rady Miejskiej z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie określenia
szczegółowych zasad przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze oraz szczegółowych
zasad częściowego lub całkowitego zwolnienia z opłat jak również trybu pobierania tych
opłat, a także zasad zwrotu wydatków związanych ze świadczeniem usług opiekuńczych
2 świadczeniobiorców wpłaciło kwotę 179,40 zł. stanowiące dochód gminy.
IV. Praca socjalna
Pracownicy socjalni świadczyli pracę socjalną w 402 rodzinach. Praca socjalna jest to
działalność zawodowa mająca na celu pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub
odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie poprzez pełnienie
odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających temu celowi.
Sporządzono 9 kontraktów socjalnych. Praca socjalna obejmowała działania: kontakty
z rodziną, wizyty, odwiedziny, rozładowanie konfliktów rodzinnych, kontakty z instytucjami,
współpraca z instytucjami: szkoła, służba zdrowia i szpitale, urzędy, policja, prokuratura, sąd,
DPS, ZDOM, ZOL, OPS-y, PCPR, OIK, ZUS, KRUS, pomoc w załatwianiu spraw
urzędowych, pośrednictwo w uzyskaniu wsparcia socjalnego, prawnego, psychologicznego,
pedagogicznego i rodzinnego, pomoc w rozwiązywaniu problemów rodzinnych,
alkoholowych, zdrowotnych, szkolnych, mieszkaniowych, środowiskowych
i problemów przemocy w rodzinie.
V. Pomoc rzeczowa
Współpraca ze Stowarzyszeniem Rodziny „Nadzieja” z Kojszówki w ramach Programu
Operacyjnego Pomoc Żywnościowa Podprogram 2016.
Celem programu jest dotarcie z pomocą żywnościową do grup osób najbardziej
potrzebującym.
W ramach współpracy Ośrodek wydał skierowania dla 193 rodzin, z pomocy której
skorzystało 591 osób. Rodziny te uzyskały również działania wspierające, którymi były
warsztaty kulinarne zorganizowane przez to Stowarzyszenie.
7
VI. Sprawowanie pogrzebu
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Makowie Podhalańskim zobowiązany jest do
sprawowania pogrzebu osobom, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 15 ustawy o pomocy
społecznej. W 2016 roku sprawowano 4 pogrzeby osobom samotnym, nieposiadającym
rodziny, która mogłaby się zająć organizacją pochówku w sposób ustalony przez Gminę
Maków Podhalański – w drodze uchwały nr XI/102/2007 Rady Miejskiej w Makowie
Podhalańskim z dnia 17 listopada 2007 r. w sprawie określenia zasad sprawowania pogrzebu
przez Gminę Maków Podhalański oraz zwrotu wydatków poniesionych na pokrycie kosztów
pogrzebu. W przypadku 1 pogrzebu wydatkowano na ten cel 2 110,32 zł. ze środków
własnych pomocy społecznej. W 3 przypadkach koszty poniesione przez MOPS zostały
zwrócone z zasiłków pogrzebowych, do których zmarli mieli uprawnienia.
VII. Skierowania do ośrodków wsparcia
Dla 15 osób wydano skierowania do Dziennego Domu „Senior - Wigor” w Makowie
Podhalańskim wraz z zakresem usług i wyżywieniem w tym jeden gorący posiłek przez pięć
dni w tygodniu, tj. od poniedziałku do piątku w godzinach jego funkcjonowania.
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej uczestniczył przy rozliczeniach finansowych
i sprawozdawczości Dziennego Domu. Opracowywał oferty realizacji zadania w ramach
programu wieloletniego „Senior-WIGOR” zapewniającego funkcjonowanie Dziennego
Domu.
W 2016 r. dla 1 osoby zostało przyznane tymczasowe miejsce w Schronisku dla Bezdomnych
im. Św. Brata Alberta w Nowym Sączu, z którym Ośrodek działał na zasadach zawartego
porozumienia.
Koszt pobytu za 1 dzień w tym schronienie i posiłek wyniósł 19,00 zł.
Łączny koszt wydatków ze środków własnych wyniósł: 1 255,50 zł.
Przyznanie świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej następuje w formie decyzji
administracyjnej, którą wydaje się po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu
środowiskowego.
W 2016 roku w sprawie świadczeń pomocy społecznej wydano łącznie 1463 decyzji w tym:
642 decyzji na zasiłek celowy i w naturze,
358 decyzji na zasiłek okresowy,
298 decyzji na realizację programu rządowego- dożywianie (posiłek),
8
79 decyzji na świadczenie pieniężne na zakup posiłku lub żywności
( zasiłek celowy),
57 decyzji na zasiłek stały( zasiłek stały przyznawany jest decyzją na okres
ważności orzeczenia o niepełnosprawności- wśród wydanych decyzji w 2016
roku są decyzje: przyznające, zmieniające, uchylające),
9 decyzji w sprawie skierowania i odpłatności za pobyt mieszkańca w DPS,
5 decyzji w sprawie ustalenia uprawnień do świadczeń ubezpieczenia zdrowotnego
finansowanych ze środków publicznych,
15 decyzji kierujących do Dziennego Domu „Senior Wigor” w Makowie
Podhalańskim.
Każda decyzja administracyjna wymagała przeprowadzenia wywiadu środowiskowego,- tak
więc pracownicy socjalni w roku 2016 wykonali: 1463 wywiadów środowiskowych, 112
wywiadów aktualizujących w przypadku zasiłków stałych i w przypadku zmian sytuacji
dochodowej, rodzinnej, mieszkaniowej osób korzystających z pomocy społecznej.
Przeprowadzane są również wywiady „alimentacyjne’ , wywiady dla potrzeb świadczeń
rodzinnych SZO i karty informacyjne dla potrzeb GKPRPA i dla potrzeb zwolnienia
z zobowiązań podatkowych itp.
VIII. Zadania realizowane w roku 2016, wynikające z ustawy o wspieraniu
rodziny i pieczy zastępczej:
Rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych
zapewnia się wsparcie, prowadzone w formie pracy z rodziną i pomocy w opiece
i wychowywaniu dziecka. Zadanie to realizowane jest przez zatrudnionego w MOPS
asystenta rodziny.
W roku 2016 opieką asystenta rodziny objętych było 20 rodzin.
W ramach tej opieki asystent rodziny wykonał następujące zadania: opracowanie i realizacja
planu pracy z rodziną, współpraca z instytucjami, udzielenie pomocy w poprawie sytuacji
życiowej, w rozwiązaniu problemów socjalnych, wychowawczych, psychologicznych,
społecznych, zawodowych i kryzysowych, prowadzenie indywidualnych konsultacji
wychowawczych dla rodziców i dzieci, dokonywanie okresowej oceny sytuacji rodziny,
monitorowanie funkcjonowania rodziny, stała współpraca z koordynatorem pieczy zastępczej.
9
Rozliczenie kosztów osobowych Asystenta Rodziny przestawiało się w następujący sposób:
koszty osobowe Asystenta
środki dotacji
koszty osobowe Asystenta
środki własne
razem wydatki
22 799,64
13 035,20
35 834,84
W myśl art. 191 ust. 9 w/w ustawy - w przypadku umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej
albo rodzinnym domu dziecka gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka
przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej ponosi odpowiednio wydatki
w wysokości:
1) 10% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka – w pierwszym roku pobytu dziecka
w pieczy zastępczej;
2) 30% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka – w drugim roku pobytu dziecka
w pieczy zastępczej;
3) 50% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka – w trzecim roku i następnych latach
pobytu dziecka w pieczy zastępczej.
W 2016 r. Gmina była kwartalnie obciążana Notami Księgowymi przez Powiat Suski.
Wydatkowana w 2016 r. kwota to: 26 049,30 za pobyt w rodzinach zastępczych 6 dzieci.
IX. Zadania realizowane w roku 2016, wynikające z ustawy
o Karcie Dużej Rodziny:
W ramach tych zadań w siedzibie Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej przyjmowane są
wnioski o przyznanie ogólnopolskich kart dużej rodziny dla członków rodzin wielodzietnych
zamieszkujących na terenie Gminy Maków Podhalański, mających na utrzymaniu, co
najmniej trójkę dzieci.
Od roku 2014 przyjęto 243 wniosków, w tym w roku 2016 r. wpłynęło 46 wniosków
o przyznanie karty dużej rodziny na podstawie, których przyznano karty dużej rodziny dla
1292 członków rodzin w tym w roku 2016 dla 240 członków rodzin.
Posiadacze Karty Dużej Rodziny mogą korzystać z oferty w ponad 10 tys. miejsc
zgłoszonych przez prawie tysiąc firm i instytucji z całej Polski, które gwarantują
korzystniejszy od ogólnie obowiązującego dostęp do towarów, usług lub innych form
działalności.
10
Karta Dużej Rodziny jest dokumentem identyfikującym członka rodziny wielodzietnej, który
wydawany jest bezpłatnie, niezależnie od dochodów uzyskiwanych przez rodzinę.
Kartę można wyrobić dla wskazanych członków bądź też dla każdego członka rodziny
wielodzietnej.
Karta Dużej Rodziny jest przyznawana rodzicom na czas nieokreślony, natomiast dzieciom
karta jest przyznawana do momentu ukończenia 18 roku życia lub w przypadku dzieci
powyżej 18 roku życia karta jest przyznawana nie dłużej niż do ukończenia 25 roku życia pod
warunkiem kontynuowania nauki w szkole lub szkole wyższej.
Podobnie karta przysługuje na czas nieokreślony bez ograniczeń wiekowych, w przypadku
dzieci legitymujących się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu
niepełnosprawności.
Natomiast dziecku umieszczonemu w rodzinnej pieczy zastępczej lub domu dziecka karta jest
przyznawana na czas określony.
Tak więc z rządowego programu wspierania rodzin wielodzietnych na dzień dzisiejszy
korzysta 1292 osób.
Koszt realizacji zadania w 2016 r. wyniósł: 636,96 zł.
X. Zadanie realizowane w 2016 r. na podstawie ustawy
o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie
Na podstawie wskazanej ustawy Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej zrealizował zadania:
realizacja Gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie i programu
ochrony ofiar przemocy w rodzinie,
działalność Punktu Informacji Wsparcia i Pomocy dla osób dotkniętych przemocą
w rodzinie. Pracę w Punkcie prowadzą specjaliści: psycholog, konsultant ds.
prawnych, pedagog i pracownicy socjalni. W 2016 roku udzielono 74 konsultacji
dla osób dotkniętych przemocą w rodzinie lub będących w kryzysie,
Rozprowadzonych zostało 10 plakatów i 100 ulotek informacyjno-edukacyjnych.
Przedstawiono 1 pogadankę informacyjno-edukacyjno-profilaktyczne na spotkaniach
z rodzicami w szkole. Prowadzono program profilaktyczny we wszystkich szkołach z terenu
naszej gminy.
Działalność Zespołu Interdyscyplinarnego - zorganizowano 7 spotkań strategicznych
Zespołu. Przewodniczący Zespołu Interdyscyplinarnego powołał 84 grupy robocze
w związku z procedurą „Niebieskiej Karty”, które uczestniczyły w 126 posiedzeniach.
11
Do Przewodniczącego Zespołu w roku 2016 wpłynęło 27 Niebieskich Kart, 33 Niebieskie
Karty były kontynuowane z poprzednich okresów. Działaniami Zespołu zostało objętych 60
rodzin.
MOPS Maków Podhalański prowadził obsługę organizacyjno-techniczną Zespołu.
MOPS Maków Podhalański prowadził stronę internetową www.mops-
makowpodhalanski.pl
Zawarcie porozumienia z Ośrodkiem Interwencji Kryzysowej w Suchej
Beskidzkiej w sprawie realizacji wsparcia specjalistycznego dla osób dotkniętych
przemocą i udostępnienie miejsc hostelowych dla ofiar przemocy w rodzinie.
XI. Zadania realizowane w roku 2016 wynikające z ustawy o świadczeniach
rodzinnych, ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów
i ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.
Świadczenia rodzinne W 2016 roku w zakresie realizacji świadczeń rodzinnych wydano na świadczenia rodzinne
ogółem 2696 decyzji w tym:
- 1.620 decyzji przyznających świadczenia (zasiłki rodzinne wraz z dodatkami),
- 85 decyzji na zasiłki pielęgnacyjne,
- 72 decyzji na świadczenie pielęgnacyjne, SZO i ZDO w tym przyznające,
zmieniające i uchylające,
- 155 decyzji przyznających jednorazową zapomogę z tytułu urodzenia się dziecka,
- 764 decyzji zmieniających decyzje przyznające świadczenia rodzinne.
1 308 – liczba rodzin korzystających ze świadczeń rodzinnych, pobierających świadczenia
rodzinne na 1975 dzieci.
Z liczby 103 osób pobierających świadczenia pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy
i zasiłek dla opiekuna - 82 osób objętych jest ubezpieczeniem społecznym i 35 osób -
ubezpieczeniem zdrowotnym.
Koordynacja świadczeń rodzinnych:
W 73 sprawach w 2016 roku zostały skierowane wnioski o ustalenie prawa do zasiłku
rodzinnego do Regionalnego Ośrodka Pomocy Społecznej Kraków, celem uzyskania
stosownej decyzji.
Wystąpiono z 49 wnioskami o ustalenie zastosowania przepisów koordynacji systemu
zabezpieczenia społecznego.
Uzyskano 2 decyzje z ROPS o wypłacie świadczeń rodzinnych przez organ wypłacający.
12
Wydaje się zaświadczenia do ROPS Kraków o nieskorzystaniu ze świadczeń rodzinnych.
W 2016 r. otrzymano zwroty nienależnie pobranych świadczeń z lat ubiegłych, stanowiące
dochody, które następnie zostały odprowadzone na rachunek jednostki samorządu
terytorialnego.
Wyszczególnienie:
Dochody ze zwrotów nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych z lat ubiegłych:
7 903,45 złotych
Dochody wpłaconych odsetek od zwrotów nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych z lat
ubiegłych: 3 453,24 złote
W 2016 r. wydatkowano na pokrycie zadań wynikających z ustawy o świadczeniach
rodzinnych, kwotę: 5 858 620,26 zł., w tym:
świadczenia wydatki
świadczenia
składki na
ubezpieczenie społeczne
podopiecznych
wydatki koszty
obsługi zadania
razem
Świadczenia
rodzinne
4977105,79 180026,04 157938,90 5315070,73
Zasiłek dla
opiekuna
135520,00 30591,73 5136,28 171248,01
Świadczenia
rodzicielskie
370592,80 - 1708,72 372301,52
5483218,59 210617,77 164783,90 5858620,26
Świadczenia alimentacyjne zrealizowane w 2016 roku w zakresie ustawy
o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.
W 2016 roku w zakresie realizacji świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego wydano
ogółem 85 decyzji w tym:
decyzji przyznających świadczenia z FA,
decyzji zmieniających decyzje przyznające świadczenia z FA
Liczba rodzin korzystających ze świadczeń z FA: 65 – na 110 osób uprawnionych.
z tego w wysokości:
4 osoby od 200,01 zł - 300,00 zł,
13
osoby od 300,01 zł - 400,00 zł,
osoby od 400,01 zł - 500,00 zł,
W 2016 roku wydano, na pokrycie zadań wynikających z ustawy o pomocy osobom
uprawnionym do alimentów, kwotę: 582 894,34 złotych, w tym:
- 565 412,65 zł. wydano na świadczenia z FA
- 17 481,69 zł. to koszty na obsługę wypłaty świadczeń z funduszu alimentacyjnego.
Świadczenia przyznane w okresie od styczeń do grudzień 2016r.
lp
Wyszczególnienie
świadczeń
Liczba
osób,
którym
przyznano
decyzją
świadczenie
Liczba
świadczeń
Wysokość
wypłaconych
świadczeń
z funduszu
alimentacyjnego
Kwota
świadczeń
nienależnie
pobranych
Liczba Decyzji
odmownych
1 2 3 4 8
1.
Świadczenie z
funduszu
alimentacyjnego
110
1 317
565 412,65
450,00
1
Kwoty zwrócone przez dłużników alimentacyjnych z tytułu wypłaconych świadczeń
z funduszu alimentacyjnego w 2016 roku wynoszą: 146 320,41 zł. z tego:
przekazane na dochody budżetu państwa
( 60% = 56 945,04 + odsetki. 51 484,36 = 108.429,40 zł.)
przekazane na dochody własne gminy wierzyciela (JST) 37 891,01 zł.
Ponadto kwoty zwrócone przez dłużników alimentacyjnych z tytułu wypłaconej zaliczki
alimentacyjnej - w 2016 roku wynoszą: 2 677,58 zł. z tego:
przekazane na dochody budżetu państwa BP: 1 338,79 zł.
przekazane na dochody własne gminy wierzyciela JST: 1 338,79 zł.
Działając w ramach zadań wynikających z realizacji ustawy o pomocy osobom uprawnionym
do alimentów MOPS Maków Podhalański prowadzi postępowania zmierzające do ściągnięcia
należności od dłużników alimentacyjnych.
Zgodnie z treścią art. 27 ust. 1 przedmiotowej ustawy z dnia 7 września 2007 r.
14
o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, dłużnik alimentacyjny jest zobowiązany do
zwrotu organowi właściwemu wierzyciela należności w wysokości świadczeń wypłaconych
z funduszu alimentacyjnego osobie uprawnionej, łącznie z ustawowymi odsetkami. Odsetki są
naliczane od pierwszego dnia następującego po dniu wypłaty świadczeń z funduszu
alimentacyjnego, do dnia spłaty (zgodnie z art. 27 ust. 1a w/wym. ustawy).
Ilość dłużników alimentacyjnych naszej gminy, którzy są zobowiązani do płacenia alimentów
na rzecz uprawnionych - wierzycieli, pobierających aktualnie świadczenie z funduszu
alimentacyjnego – 85, z tego dla 65 nasza gmina jest równocześnie gminą wierzyciela.
Ogólna kwota zadłużenia wszystkich dłużników – naszej gminy i pozostałych gmin
z uwzględnieniem wypłaconej: zaliczki alimentacyjnej oraz płaconego FA wynosi:
4 646 675,99 złotych, (zaległość: 4.650.829,51 – nadpłata: 4.153,52)
w tym:
- odsetki z FA w części dotyczącej budżetu państwa wynoszą: 1 016 791,58 złotych,
(1 019 882,60 – 3.091,02 nadpłacone odsetki).
- zadłużenie z FA w części dotyczącej budżetu państwa wynosi: 1 920 403,02
(1 920 710,04 – 307,02 nadpłacony FA)
- zadłużenie z FA w części dotyczącej jednostki samorządu terytorialnego wynosi: 1 280 341,07
(1 280 545,75 – 204,68 nadpłacony FA)
- zadłużenie z tytułu kosztów upomnień dłużników alimentacyjnych wynosi: 2 748,80
złotych.
- zadłużenie z tytułu zaliczki alimentacyjnej wynosi: 426 391,52
(426 942,32 – 550,80 nadpłacona zaliczka)
W przypadku 36 dłużników - egzekucja jest częściowo skuteczna, komornicy przelewają
wyegzekwowane kwoty na konto naszej gminy. Zgodnie z art. 27 ust. 11 ustawy o pomocy
osobom uprawnionym do alimentów - organ właściwy wierzyciela rozlicza kwoty otrzymane
z tytułu zwrotu przez dłużnika alimentacyjnego należności wraz z odsetkami - zgodnie z
kolejnością określoną w art. 1026 zasada pierwszeństwa i proporcjonalności w zaspokojeniu
należności i praw § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego –
wydzieloną wierzycielowi sumę zalicza się przede wszystkim na koszty postępowania,
następnie na odsetki, a w końcu na sumę dłużną.
W nawiązaniu do z art. 27 ust. 7 organ właściwy wierzyciela przekazuje dłużnikowi
alimentacyjnemu oraz organowi właściwemu dłużnika
1) informacje o przyznaniu osobie uprawnionej świadczeń z funduszu alimentacyjnego;
3) informacje o wysokości zobowiązań dłużnika alimentacyjnego wobec Skarbu Państwa
15
z tytułu:
a) wypłaconych osobie uprawnionej świadczeń z funduszu alimentacyjnego na podstawie
ustawy,
b) wypłaconych osobie uprawnionej na podstawie ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r.
o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej.
c) wypłaconych na podstawie ustawy z dnia 18 lipca 1974 r. o funduszu alimentacyjnym
(Dz. U. z 1991 r. Nr 45, poz. 200, z pózn. zm.) świadczeń z funduszu alimentacyjnego.
W ramach zadań wynikających z realizacji ustawy o pomocy osobom uprawnionym do
alimentów Ośrodek prowadzi postępowanie zmierzające do ściągnięcia należności od
dłużników alimentacyjnych. W tym celu, jako organ właściwy dłużnika przeprowadza
wywiad alimentacyjny, w celu ustalenia sytuacji rodzinnej, dochodowej i zawodowej dłużnika
alimentacyjnego, a także jego stanu zdrowia oraz przyczyn nie łożenia na utrzymanie osoby
uprawnionej oraz odbiera od niego oświadczenie majątkowe.
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej ściśle współpracuje z komornikami sądowymi,
przekazując im informacje mające wpływ na skuteczność prowadzenia przez nich egzekucji,
w szczególności zawarte w wywiadzie alimentacyjnym oraz oświadczeniu majątkowym.
Powyższa współpraca układa się pozytywnie i bezkonfliktowo.
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej współpracuje również z Powiatowym Urzędem Pracy
w Suchej Beskidzkiej, celem aktywizowania zawodowego osób zadłużonych alimentacyjnie.
W momencie gdy dłużnik alimentacyjny nie jest w stanie wywiązać się ze swoich zobowiązań
z powodu zadłużenia,- pracownik Ośrodka kieruje go do Powiatowego Urzędu Pracy
w Suchej Beskidzkiej, celem zarejestrowania jako osoba bezrobotna.
Kolejnym krokiem jaki podejmuje Ośrodek wobec dłużników alimentacyjnych jest zgłoszenie
do Biura Informacji Gospodarczej (BIG) dłużnika, które wpisuje go na listę dłużników.
Uzyskano informację z Zakładu Karnego, gdzie jest osadzonych 4 dłużników
z brakiem zatrudnienia i niepobierających wynagrodzenia za pracę.
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej współpracuje z Komisariatem Policji w Makowie
Podhalańskim w celu ustalenia miejsca pobytu dłużnika, wówczas, gdy znany adres jest
adresem nieprawidłowym, bądź nieaktualnym.
16
ROZLICZENIE W/W ZADANIA W ROZDZIALE 85212 ZA 2016 R.
/Świadczenia Rodzinne Świadczenie Rodzicielskie, Zasiłek dla Opiekuna, Fundusz
Alimentacyjny/
Lp. Wyszczególnienie
Liczba osób uprawnionych do świadczeń
Liczba świadczeń
Średni okres pobierania
świadczenia
Liczba wydanych
decyzji administracyjny
ch
Wykorzystana dotacja
Średnia wysokość
świadczenia (kolumna 5/ kolumny2)
1 2 3 4 5 6
ogółem, w tym: X 36 278 X X 6 441 514,60 X
I. świadczenia rodzinne
4 220 34 464 X X 5 687 372,25 X
1. Zasiłki rodzinne pobierane na:
1 588 19 064 X X 2 125 217,45 X
1.1 dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia
409 4 901 11,98 X 438 110,45 89,39
1.2
dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia
1 065 12 776 12,00 X 1 508 901,66 118,10
1.3
dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia
114 1 387 12,00 X 178 205,34 128,48
2. Dodatki do zasiłków rodzinnych w tym z tytułu:
1 936 8 971 X X 1 128 766,38 X
2.1 urodzenia dziecka 80 80 X X 80 000,00 1 000
2.2
opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego
65 772 11,88 X 292 869,98 379,37
2.3 samotnego wychowania dziecka
58 686 11,83 X 128 780,28 187,73
2.4 kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego
69 812 11,76 X 76 559,78 94,29
2.5 rozpoczęcia roku szkolnego
1 165 1 165 X X 115 795,28 99
17
2.6
podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania
251 2 496 9,94 X 167 644,68 67,17
2.7 wychowania dziecka w rodzinie wielodzietnej
248 2 960 11,94 X 267 116,38 90,24
3. Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka
155 155 X X 155 000,00 1 000
4. Świadczenia opiekuńcze
421 5 049 X X 1 568 122,00 X
4.1 zasiłek pielęgnacyjny
340 4 085 12,00 X 625 005,00 153,00
4.2 specjalny zasiłek opiekuńczy
33 388 11,76 X 199 363,00 513,82
4.3 świadczenie pielęgnacyjne
48 576 12,00 X 743 754,00 1 291,24
5.
dodatek do świadczenia pielęgnacyjnego w wysokości 100 zł -(wypłata z rozdziału 85212)
0 0 0,00 X 0,00 0,00
6.
Składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego za osoby otrzymujące świadczenie pielęgnacyjne
36 530 14,72 X 143 272,00 270,32
7.
Składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego za osoby otrzymujące specjalny zasiłek opiekuńczy
27 297 11,00 X 36 754,00 123,75
8.
Koszty obsługi świadczeń rodzinnych (z wyłączeniem kosztów obsługi od świadczenia rodzicielskiego)
X X X X 157 938,90 X
9. świadczenie rodzicielskie
57 398 6,98 0 370 592,80 931,14
18
10. koszty obsługi od świadczenia rodzicielskiego
X X X X 1 708,72 X
II
Świadczenie z funduszu alimentacyjnego w tym:
110 1 317 X X 582 894,34 X
1 Świadczenie z funduszu alimentacyjnego
110 1 317 11,97 X 565 412,65 429,32
1.1
koszty obsługi wypłat świadczenia z funduszu alimentacyjnego
X X X X 17 481,69 X
III Zasiłek dla opiekuna w tym:
41 497 X X 171 248,01 X
1 Zasiłek dla opiekuna
22 262 11,91 X 135 520,00 517,25
1.1
Składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego za osoby otrzymujące zasiłek dla opiekunów
19 235 12,39 X 30 591,73 130,18
1.2 Odsetki od zasiłku dla opiekunów (wyrównania)
X X X X 0,00 X
1.3 Koszty obsługi wypłat dla opiekuna
X X X X 5 136,28 X
11.
liczba osób korzystających z różnych form pomocy (np: urodzenia dziecka, zasiłek rodzinny i rozpoczęcie roku szkolnego - uwaga !!! w przypadku jeśli osoba korzysta ze wszystkich tych form pomocy jest policzona tylko raz)
2 100 X X X X X
19
Świadczenie wychowawcze ( 500+) w 2016 roku w zakresie ustawy o pomocy
państwa w wychowywaniu dzieci
Świadczenie
wychowawcze
Liczba osób,
którym
przyznano
decyzją
świadczenie,
liczba dzieci
Liczba
świadczeń
Liczba rodzin
korzystających
Wysokość
wypłaconych
świadczeń
wychowawczych
Koszty
wdrożenia i
obsługi
świadczeń
wychowawczych
Łączna kwota
wydatkowana
na
świadczenia
wychowawcze
2 100
18 716
1 314
9 331 405,20
155 655,75
9 487 060,95
W okresie od 1 kwietnia 2016 roku do 31 grudnia 2016 roku przyjęto: 1 444 wniosków,
w tym 79 przesłano do ROPS Kraków celem ustalenia koordynacji.
XII. Zatrudnienie w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej
w Makowie Podhalańskim w 2016 r. oraz utrzymanie Ośrodka
W Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Makowie Podhalańskim w 2016 r. – zatrudnienie
przedstawiało się w następujący sposób:
Liczba osób zatrudnionych
etaty
umowy zlecenia – cały rok
22
18,5
2 - /od 1 stycznia do 31 grudnia/
1 - /od 1 stycznia do 31 marca/
Kierownik 1 etat
Główny Księgowy 1 etat
Inspektor ds. kadr i administracji 1 etat
Pomoc administracyjna 1 etat
Pracownik ds. przemocy ½ etatu
Pracownicy Socjalni 8 etatów
Pracownicy świadczeń rodzinnych 2 etaty
Pracownik świadczeń alimentacyjnych 1 etat
Pracownicy świadczeń wychowawczych „500+” 2 etaty
Asystent rodziny 1 etat
Konsultant ds. prawnych umowa zlecenia
Konsultant ds. psycholog. umowa zlecenia
pedagog umowa zlecenia
20
W ramach działań wynikających z ustawy o pomocy społecznej w zakresie wykluczania
społecznego 5 osób zostało skierowanych do prac społeczno-użytecznych.
Ośrodek prowadził rozliczanie zadania i merytoryczne uzgodnienia z jednostką nadrzędną
w tym zakresie.
Koszt realizacji zadania wyniósł 4 633,20 zł.
Aktywizacja zawodowa w tym zakresie spowodowała, że 2 osoby uzyskały zatrudnienie.
Koszty utrzymania Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej za 2016 r. przedstawiają się
w następujący sposób:
koszty utrzymania MOPS
środki dotacji
koszty utrzymania MOPS
środki własne
razem wydatki
154 061,61
667 759,11
821 820,72
Środki finansowe przeznaczone zostały w szczególności na:
wynagrodzenia pracownicze, składki na ubezpieczenia społeczne, składki na fundusz pracy,
wynagrodzenia bezosobowe /umowy zlecenia/, odprawę emerytalną, ekwiwalent za urlop,
dodatkowe wynagrodzenia roczne /trzynasta pensja z pochodnymi/, odpisy na ZFŚS, zakupy,
usługi, szkolenia pracownicze, delegacje, opłaty licencyjne, podatek od nieruchomości,
ubezpieczenia majątkowe, energię elektryczną, co, wodę, kanalizację, utrzymanie Ośrodka
i inne.
21
ZESTAWIENIE ZBIORCZE DO SPRAWOZDANIA – ROZLICZENIE
ZA 2016 ROK ŚRODKI WŁASNE
PLAN WYKONANIE
85202 266225,00 266224,17
85204 26050,00 26049,30
85206 13040,00 13035,20
85214 196709,00 196702,42
85219 676602,00 667759,11
85228 8500,00 6994,00
85295 98294,00 97846,11
1285420,00 1274610,31
ŚRODKI Z DOTACJI
PLAN WYKONANIE
85195 679,00 668,49
85206 22800,00 22799,64
85211 9500000,00 9487060,95
85212 6443000,00 6441514,6
85213 55369,00 54547,19
85214 234440,00 234358,61
85216 527171,00 526487,57
85219 154094,00 154061,61
85295 206339,18 205304,25
17143892,18 17126802,91
PLAN 18429312,18
WYKONANIE 18401413,22
NIEWYK. 27898,96
Niewydatkowana kwota wynika przede wszystkim z zabezpieczenia planu i środków na pokrycie zobowiązań tj.
opłacenie Faktur, Rachunków wystawionych na dzień 31 grudzień 2016 r. a dostarczonych do jednostki
w miesiącu styczniu 2017 r. a następnie w tymże miesiącu opłaconych.
22
Wnioski
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej zrealizował zapisy Strategii Integracji i Rozwiązywania
Problemów Społecznych w Makowie Podhalańskim na lata 2014-2020.
W roku 2016 szczególny nacisk został położony na pomoc osobom bezrobotnym, z małymi
szansami na rynku pracy. Skuteczna działalność to aktywizacja zawodowa w formie prac
społeczno-użytecznych.
Z analizy i diagnozy demograficznej naszej gminy wynikają priorytetowe działania na rzecz
osób po 60 roku życia. Gmina Maków Podhalański przystąpiła do rządowego programu „
Senior-WIGOR”.
W 2016 roku funkcjonował Dzienny Dom „Senior-WIGOR” z 15 miejscami dla seniorów,
zabezpieczający podstawowe usługi, mające na celu udzielanie pomocy
w czynnościach życiowych dnia codziennego, na zapewnieniu minimum jednego gorącego
posiłku, oraz innych usług wspomagających, dostosowanych do potrzeb seniorów. Dzienny
Dom „Senior-WIGOR” udostępniał i udostępnia seniorom infrastrukturę pozwalającą na
aktywne spędzanie czasu wolnego, a także zaktywizowanie i zaangażowanie seniorów w
działania samopomocowe na rzecz środowiska lokalnego. Wynikiem tych działań jest zmiana
sytuacji seniorów, ich wyjście z zamkniętego środowiska, z grupy wykluczonej
i marginalizowanej oraz nabycie pewności siebie. Działania o tym charakterze prowadzone
były i są również przez inne kluby dla seniorów na terenie naszej gminy, Uniwersytet
Trzeciego Wieku i Gminną Radę Seniorów.
Do 30 kwietnia każdego roku MOPS sporządza ocenę zasobów pomocy społecznej, która
przedstawia analizę i ocenę zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia pomocy
społecznej.
Na zmiany w procesach realizowanych przez Ośrodek Pomocy Społecznej zadań pomocy
społecznej wpływają różne czynniki.
Skuteczność działania możliwa jest po przeprowadzeniu analizy lokalnej sytuacji społecznej
i demograficznej w celu ustalenia zasobów pomocy społecznej.
Zasoby te obejmują w szczególności demografię, infrastrukturę, kadrę, organizacje
pozarządowe, usługi pomocy społecznej, nakłady finansowe na zadania pomocy społecznej
bez względu na podmiot je finansujący i realizujący.
W działaniach MOPS-u ważna jest współpraca różnych instytucji działających na rzecz
rozwiązywania problemów społecznych np: ubóstwa, bezrobocia, alkoholizmu, bezdomności,
przemocy w rodzinie – MOPS podejmuje próby zintegrowania tych działań.
Wprowadzenie przepisów dotyczących prawa do świadczeń rodzinnych, wejściem regulacji
23
„złotówka za złotówkę”, świadczenia rodzicielskiego, świadczenia wychowawczego
z programu „Rodzina 500+”, wpływa na poprawę sytuacji dochodowej rodzin. Te
uregulowania prawne pomagają rodzinom w zakresie zabezpieczenia podstawowych potrzeb
życiowych. Trudno jednak stwierdzić czy wzrost ilości świadczeń socjalnych, które otrzymują
rodziny spowoduje zmniejszenie zapotrzebowania na świadczenia z obszaru pomocy
społecznej, czy też zapotrzebowanie utrzyma się na dotychczasowym poziomie. Chociażby
z tego powodu, że świadczenia wychowawczego nie wlicza się do dochodu przy ustalaniu
prawa do świadczeń z innych systemów wsparcia, dotyczy to w szczególności świadczeń
z pomocy społecznej, świadczeń rodzinnych, funduszu alimentacyjnego, stypendiów
szkolnych i dodatków mieszkaniowych.
Pomoc pieniężna przyczyni się do poprawy funkcjonowania rodzin, jednak nie rozwiąże ich
wszystkich problemów, zawsze znajdą się osoby i rodziny, które z różnych przyczyn,
zdrowotnych, niepełnosprawności, uzależnień, czy nałożenia się wielu problemów nie
poradzą sobie z ich rozwiązaniem samodzielnie.
Analiza zasobów pomocy społecznej podkreśla znaczenie tożsamości naszej instytucji, której
szczególne cechy, swoista osobowość i indywidualność odróżnia ją od innych instytucji,
nadając jej wyrazisty wizerunek identyfikacyjny.
Recommended