Surveillance in de stedelijke nacht Dr. Ilse van Liempt Universiteit Utrecht i.vanliempt@geo.uu.nl

Surveillance in de stedelijke nacht

Dr. Ilse van Liempt

Universiteit Utrecht

i.vanliempt@geo.uu.nl

Aanleiding onderzoek

• Steden profileren zich graag als uitgaansstad• Dit streven staat op gespannen voet met

onveiligheidsgevoelens van nachtelijke bezoekers aan de stad

• Gemeente zetten massaal in op surveillance om orde en veiligheid te creeeren in de stedelijke nacht

Onderzoeksvraag

• maar hoe effectief zijn netwerken van surveillance?• Hoe verloopt het samenspel tussen verschillende actoren in

surveillance netwerk? • Hoe beinvloeden deze maatregelen gevoelens van onveiligheid en

gedrag van bezoekers?

Uitvoering onderzoek

• Analyse van beleidsstukken en interviews met stakeholders rondom surveillance in 3 uitgaansgebieden: Rotterdam, Utrecht, Groningen

• Nachtelijke observaties en interviews met bezoekers en toezichthouders in 3 steden

• Wetenschappelijk onderzoek met praktijkorientatieValorisatiepanel (onderzoeksbureaus, ministeries, gemeenten, horeca, politie)

• Website: www.stadsnachtwacht.nl

Samenwerkingsverbanden

• Veel gemeenten gaan op zoek naar aanvulling op toezicht van politie tijdens uitgaansavonden

• Er ontstaan allerlei samenwerkingsverbanden van politie met particuliere beveiligingssector, met jongerenwerk/buurtbewoners

• Tegelijkertijd steeds meer ‘surveillance van onderop’• Bezoekers surveilleren zelf door bv opnemen van geweld met

mobieltje

Samenwerkingsverbanden

• Samenwerkingsverbanden verbinden het grijze gebied tussen prive en publieke ruimte

• Informatie uitwisseling wordt makkelijker door deze samenwerkingen maar er zijn ethische grenzen aan deze uitwisseling

• Voorbeeld: Collectief Horecaverbod

in de praktijk

Beleving van toezicht door bezoekers

Op basis van onderzoek in Arnhem (Korenmarkt)

en Apeldoorn (Caterplein) blijkt dat:

• bezoekers hele tegenstrijdige gevoelens hebben tav politieinzet/verlichting/aanwezigheid van anderen

Beleving van toezicht door bezoekers

• Portiers worden door het uitgaanspubliek als ‘de zwakste schakel’ in het veiligheids aparaat bestempeld

• Veiligheidsmaatregelen kunnen ook agressie opwekken

‘Ik vind het altijd wel een beetje zo van:

woho wij zijn de portiers en denk maar niet

dat je zo maar naar binnen mag komen.

Het geeft niet echt een veilig gevoel, zeg maar’

Veilig maar ook spannend?• Als de nightscape helemaal beveiligd is is er dan nog ruimte voor

spanning/avontuur?

De publieke ruimt nog publiek?

• Veiligheidsmaatregelen kunnen ook leiden tot uitsluiting van bepaalde type bezoekers/bepaald gedrag

• Hoe houden we de publieke

ruimte publiek?