T.C. Erciyes Üniversitesi Ziya Eren Eğitim Fakültesi

T.C.T.C.Erciyes ÜniversitesiErciyes Üniversitesi

Ziya Eren Eğitim FakültesiZiya Eren Eğitim Fakültesi

Gülizar ÖzerGülizar Özer

10903103051090310305

Türkçe Öğretmenliği-2Türkçe Öğretmenliği-2

PARAGRAF BİLGİSİPARAGRAF BİLGİSİ

Paragraf BilgisiParagraf Bilgisi

Paragrafın TanımıParagrafın Tanımı Paragraf TürleriParagraf Türleri Paragrafın ÖğeleriParagrafın Öğeleri Paragrafın YapısıParagrafın Yapısı Paragrafta Anlatım BiçimleriParagrafta Anlatım Biçimleri Düşünceyi Geliştirme Yolları Düşünceyi Geliştirme Yolları

Paragraf Nedir?Paragraf Nedir?

Paragraf, herhangi bir yazının bir Paragraf, herhangi bir yazının bir satırbaşından öteki satırbaşına kadar satırbaşından öteki satırbaşına kadar olan bölümüne denir. olan bölümüne denir.

Paragraf TürleriParagraf Türleri

Olay ParagrafıOlay Paragrafı Durum ParagrafıDurum Paragrafı Duygu (Çözümleme) ParagrafıDuygu (Çözümleme) Paragrafı Düşünce ParagrafıDüşünce Paragrafı

Olay ParagrafıOlay Paragrafı

Bir olayın anlatıldığı paragraf türüdür.Bir olayın anlatıldığı paragraf türüdür. Olay, yazarın bir düşüncesini Olay, yazarın bir düşüncesini

açıklayıp okuyucuya benimsetmesi açıklayıp okuyucuya benimsetmesi için araçtır.için araçtır.

Öyküleyici ve betimleyici anlatım Öyküleyici ve betimleyici anlatım biçimiyle kurulur.biçimiyle kurulur.

Durum ParagrafıDurum Paragrafı

• Doğa, insan veya nesne Doğa, insan veya nesne betimlemesi yapılan paragraftır.betimlemesi yapılan paragraftır.

Duygu (Çözümleme) Paragrafı Duygu (Çözümleme) Paragrafı

Bu paragraflarda roman veya hikaye Bu paragraflarda roman veya hikaye kahramanlarının iç dünyası anlatılır.kahramanlarının iç dünyası anlatılır.

Kahramanların psikolojik yapıları, Kahramanların psikolojik yapıları, hayalleri anlatılır.hayalleri anlatılır.

Düşünce ParagrafıDüşünce Paragrafı

Belirli bir düşüncenin anlatıldığı, Belirli bir düşüncenin anlatıldığı, savunulduğu paragraflardır.savunulduğu paragraflardır.

Düşünce paragrafları makale, Düşünce paragrafları makale, deneme, fıkra gibi türlerde bulunur. deneme, fıkra gibi türlerde bulunur.

Paragrafın ÖğeleriParagrafın Öğeleri KonuKonu BaşlıkBaşlık Ana DüşünceAna Düşünce Yardımcı DüşüncelerYardımcı Düşünceler

KonuKonu

Paragrafta işlenen Düşünce, olay ya Paragrafta işlenen Düşünce, olay ya da durumdur.da durumdur.

““Yazar bu paragrafta ne anlatıyor?” Yazar bu paragrafta ne anlatıyor?” sorusunun cevabı konuyu verir.sorusunun cevabı konuyu verir.

BaşlıkBaşlık

Paragrafta üzerinde durulan Paragrafta üzerinde durulan düşünceyi bir ya da iki sözcükle düşünceyi bir ya da iki sözcükle özetleyebileceğimiz ifade paragrafın özetleyebileceğimiz ifade paragrafın başlığı olur.başlığı olur.

Başlık, konu ve ana düşünceyle Başlık, konu ve ana düşünceyle bağlantılı olmalıdır. bağlantılı olmalıdır.

Ana DüşünceAna Düşünce

Paragrafta üzerinde durulan konuya Paragrafta üzerinde durulan konuya bağlı olarak yazarın asıl anlatmak bağlı olarak yazarın asıl anlatmak istediği düşüncedir.istediği düşüncedir.

Kesin bir yargı niteliği taşır.Kesin bir yargı niteliği taşır. Genellikle bir cümleden oluşur.Genellikle bir cümleden oluşur.

Yardımcı DüşüncelerYardımcı Düşünceler Paragrafta ana düşünceyi Paragrafta ana düşünceyi

destekleyici niteliktedirler.destekleyici niteliktedirler. Yazar burada konuyla ilgili Yazar burada konuyla ilgili

açıklamalar yapar, düşüncelerinin açıklamalar yapar, düşüncelerinin haklı gerekçelerini sıralar.haklı gerekçelerini sıralar.

Paragrafın YapısıParagrafın YapısıGirişGirişGelişme Gelişme SonuçSonuç

GirişGiriş

Genel bir yargı niteliğindedir.Bu Genel bir yargı niteliğindedir.Bu bölüm bir ya da iki cümleden oluşur.bölüm bir ya da iki cümleden oluşur.

Paragrafın konusu genellikle bu Paragrafın konusu genellikle bu cümlededir.cümlededir.

Asla bağlaçla başlamaz.Asla bağlaçla başlamaz. Kendisinden önce bir cümle olduğunu Kendisinden önce bir cümle olduğunu

düşündürecek kelime bulunmaz.düşündürecek kelime bulunmaz.

GelişmeGelişme

İkiden fazla cümleden meydana gelir.İkiden fazla cümleden meydana gelir. Girişte belirtilen konu düşünceyi Girişte belirtilen konu düşünceyi

geliştirme yollarına başvurularak geliştirme yollarına başvurularak açıklanır.açıklanır.

Düşünceler paragrafın konusuyla ilgili Düşünceler paragrafın konusuyla ilgili olmalıdır.olmalıdır.

SonuçSonuç

Genellikle bir cümleden ibarettir.Genellikle bir cümleden ibarettir. Ana düşünce genellikle bu bölümde Ana düşünce genellikle bu bölümde

verilir.verilir. Toplayıcı, özetleyici olması nedeniyle Toplayıcı, özetleyici olması nedeniyle

“demek ki, sonuç olarak, “demek ki, sonuç olarak, özetle…”gibi sözlerle başlayabilir.özetle…”gibi sözlerle başlayabilir.

Paragrafta Anlatım BiçimleriParagrafta Anlatım Biçimleri

Açıklayıcı AnlatımAçıklayıcı Anlatım Öyküleyici AnlatımÖyküleyici Anlatım Betimleyici AnlatımBetimleyici Anlatım

Açıklayıcı AnlatımAçıklayıcı Anlatım

Bilgi vermek, öğretmek amacıyla Bilgi vermek, öğretmek amacıyla yazılan paragraflarda kullanılır.yazılan paragraflarda kullanılır.

Dil yalın ve sadedir.Dil yalın ve sadedir. Metin içerisinde tanımlama, Metin içerisinde tanımlama,

örnekleme ve karşılaştırmalara yer örnekleme ve karşılaştırmalara yer verilebilir.verilebilir.

Öyküleyici AnlatımÖyküleyici Anlatım

Roman ve öykülerin temel anlatım Roman ve öykülerin temel anlatım biçimi öykülemedir.biçimi öykülemedir.

Okuyucuyu olay içinde yaşatmak Okuyucuyu olay içinde yaşatmak amacıyla öyküleyici anlatım biçimi amacıyla öyküleyici anlatım biçimi kullanılır.kullanılır.

Hareketlilik, canlılık,süre değişimi Hareketlilik, canlılık,süre değişimi göze çarpar.göze çarpar.

Betimleyici AnlatımBetimleyici Anlatım

Betimleyici anlatım, ‘kelimelerle resim Betimleyici anlatım, ‘kelimelerle resim yapmak’ olarak tarif edilebilir.yapmak’ olarak tarif edilebilir.

Bu anlatım varlıkların ayırt edici Bu anlatım varlıkların ayırt edici özelliklerini ayrıntılarıyla ortaya koyar.özelliklerini ayrıntılarıyla ortaya koyar.

Sanatlı bir anlatımı vardır.Sanatlı bir anlatımı vardır. Benzetmeler, mecazlı ifadeler Benzetmeler, mecazlı ifadeler

betimleyici anlatımda fazla kullanılır.betimleyici anlatımda fazla kullanılır.

Düşünceyi Geliştirme YollarıDüşünceyi Geliştirme Yolları

Her paragrafın belli bir düşünceyi Her paragrafın belli bir düşünceyi aktarmak için yazılır.Yazar bu aktarmak için yazılır.Yazar bu düşünceyi değişik şekillerde ortaya düşünceyi değişik şekillerde ortaya koyarak anlatır.koyarak anlatır.

Yazarın fikirlerini anlatırken Yazarın fikirlerini anlatırken başvurduğu düşünceyi geliştirme başvurduğu düşünceyi geliştirme yolları altı tanedir:yolları altı tanedir:

Düşünceyi Geliştirme Yolları:Düşünceyi Geliştirme Yolları:

TanımlamaTanımlamaKarşılaştırmaKarşılaştırmaÖrneklendirmeÖrneklendirmeTanık GöstermeTanık GöstermeBenzetmeBenzetmeİlişki Kurmaİlişki Kurma

TanımlamaTanımlama

Kavramların tanımlar halinde Kavramların tanımlar halinde verilmesi şeklinde ortaya çıkarverilmesi şeklinde ortaya çıkar

Parça içinde bir tanım cümlesi varsa, Parça içinde bir tanım cümlesi varsa, tanımlama var sayılır; bütün tanımlama var sayılır; bütün paragrafın tanım olması gerekmez.paragrafın tanım olması gerekmez.

KarşılaştırmaKarşılaştırma

İki farklı düşünce, kavram ya da İki farklı düşünce, kavram ya da durumun mukayese edilmesiyle durumun mukayese edilmesiyle ortaya çıkan bir yöntemdir.ortaya çıkan bir yöntemdir.

Karşılaştırmada, karşılaştırılan Karşılaştırmada, karşılaştırılan olgular arasında bir derecelendirme olgular arasında bir derecelendirme söz konusudur.söz konusudur.

Üslup olarak “Bu böyledir; şu ise Üslup olarak “Bu böyledir; şu ise şöyledir. “ ifadesi hakimdir şöyledir. “ ifadesi hakimdir

ÖrneklendirmeÖrneklendirme

Anlatılan konuyla ilgili örneklerin Anlatılan konuyla ilgili örneklerin verilmesiyle ortaya çıkar.verilmesiyle ortaya çıkar.

Konuyu daha anlaşılır ve zihinde Konuyu daha anlaşılır ve zihinde daha iyi kalıcı bir niteliğe kavuşturur. daha iyi kalıcı bir niteliğe kavuşturur.

Verilen örneğin okur tarafından Verilen örneğin okur tarafından bilinen, çağrışım yaptırıcı bir nitelik bilinen, çağrışım yaptırıcı bir nitelik taşıması gerekir.taşıması gerekir.

Tanık GöstermeTanık Gösterme

Yazarın, düşüncesini inandırıcı kılmak Yazarın, düşüncesini inandırıcı kılmak için, o konuda sözüne güvenilir için, o konuda sözüne güvenilir birinin sözünü parçasına alıntı birinin sözünü parçasına alıntı yaparak almasıyla oluşur.yaparak almasıyla oluşur.

Genellikle bu söz tırnak içinde verilir. Genellikle bu söz tırnak içinde verilir. Sözün olmadığı yerde tanık gösterme Sözün olmadığı yerde tanık gösterme de olmaz.de olmaz.

BenzetmeBenzetme

Bir olguyu anlatırken başka olgularla Bir olguyu anlatırken başka olgularla benzerlik kurma şeklinde oluşurbenzerlik kurma şeklinde oluşur

İki olgu arasında sağlam bir benzerlik İki olgu arasında sağlam bir benzerlik olmalıdır.olmalıdır.

İlişki Kurmaİlişki Kurma

İki kavram arasındaki ilgiden üçüncü İki kavram arasındaki ilgiden üçüncü bir hüküm çıkarma durumudur.bir hüküm çıkarma durumudur.

Genellikle kavramlar arasında ilişki Genellikle kavramlar arasında ilişki kurulduğu için bu adla verilir.kurulduğu için bu adla verilir.