Tweeduizend jaar verkeer en vervoer in Utrecht

1 8-5-2006 1

2000 jaar verkeer en vervoer in Utrecht Presentatie voor (nieuwe) raadsleden, 6 april 2010

2

2000 JAAR VERKEER EN VERVOER IN UTRECHT

ONDERWERPEN •  Van het jaar 0 tot 1842

•  Spoorwegen: begin van de moderne tijd

•  Wegverkeer van west naar oost -  Dwars door de stad -  Rijksweg 12 en een nieuwe rondweg -  Galecopperbrug: bootreis voor een brug -  Rijksweg A27: schakel tussen de A12 en A28

•  Zoektocht naar (verkeers)ruimte -  Wilde plannen voor de binnenstad -  Ruimte voor fietsers en voetgangers

•  Het bewogen bestaan van de tram -  Sneltram Utrecht-Nieuwegein-IJsselstein -  (G)een sneltram door de binnenstad

3

VAN HET JAAR 0 TOT 1842

4

Kruispunt van wegen

Utrecht 1695

5

Reizen in de 18e en 19e eeuw

6

SPOORWEGEN: BEGIN VAN DE MODERNE TIJD

•  6 december 1843: opening spoorlijn Amsterdam–Utrecht. •  In 1872 al zes spoorlijnen van en naar Utrecht (zie kaart). •  De volgende 140 jaar alleen nog twee nieuwe spoorwegplannen! •  Spoorwegen en stations worden buiten de stad aangelegd. •  Ministerie van Oorlog bepaalt veelal de ruimtelijke ordening rondom de stad.

Utrecht 1872

7

Utrechtse stations door de jaren heen

1903 (Rhijnspoorstation) 1942 (Van Ravensteyn) 1986 (Centraal Station)

1930-1938 (halte Biltstraat) 1947 (halte Lunetten) 1968 (station Overvecht NS)

8

WEGVERKEER VAN WEST NAAR OOST

Utrecht 1935

9

1935 (Smakkelaarsbrug)

1925-1932 (Potterstraat) 1924-1925 (Potterstraat)

Dwars door de stad

10

Rijksweg 12 en een nieuwe rondweg

Utrecht 1960 Utrecht 1964

11

1952 (rotonde met pompstation) 1959 (‘verlengen’ van weefvakken) 1959 (afsluiting wegens Pinksterdrukte)

1981 (van klaverblad tot klaverturbine)

Verkeersplein Oudenrijn: draaischijf van Nederland

1967 (via stuiver tot klaverblad)

12

1955-1960 (aansluiting Rijksweg 22) 1955-1960 (Engelenbocht) 1962 (kruising Prins Hendriklaan)

1970 (verhoging Waterlinieweg en aanleg ‘t Goyplein)

Rijksweg 22: eerste rondweg van Nederland

1950-1955 (verkeersplein met twee niveaus)

13

1974 (bootreis voor een brug) 1975 (oud wordt nieuw) 1976 (bouw derde Galecopperbrug)

1974 (oud en nieuw) 1963 (Pinksterdrukte) 1962 (rust en ruimte)

Galecopperbrug: bootreis voor een brug

14

Rijksweg A27: schakel tussen de A12 en A28

Utrecht 1970

15

Een bos moet wijken

16

1970 (Smakkelaarsveld)

inzet: 1955 (Catharijnebrug)

1964 (Vredenburg)

1950 (Neude)

ZOEKTOCHT NAAR (VERKEERS)RUIMTE

17

Wilde plannen voor de binnenstad

1969 (verkeersplan Utrechtse binnenstad) 1971 (bouw Catharijnebaan)

1970 (maquette Vredenburgviaduct)

1972 (bouw Catharijnebaan)

1967 (Leidseveer en Smakkelaarsbrug)

18

1997 (Burg. Reigerstraat) 1955-1960 (Potterstraat) 1885 (Maliebaan: oudste fietspad van Nederland)

Ruimte voor fietsers en voetgangers

1965 (Steenweg) 1965-1970 (Lijsterstraat) 1968 (Lange Elisabethstraat)

19

HET BEWOGEN BESTAAN VAN DE TRAM

Blauwe tram naar Zeist 2 mei 1949 (laatste tram) GVB 301 (voormalige GTU 75)

29 april 1879 (eerste paardentramlijn) 20 juni 1906 (eerste elektrische tramlijn)

20

Sneltram Utrecht-Nieuwegein-IJsselstein (SUNIJ)

1982 (Graadt van Roggenweg) 2010 (spitstrams uit Wenen)

17 december 1983 (opening sneltramlijn) 2000 (gerenoveerde sneltram)

2007 (lagevloertram uit Mulhouse)

21

(G)een sneltram door de binnenstad

Impressie uit rapportage gemeente ‘De monsterlijke sneltram’ Fotomontage tegenstanders

22

Biltstraat rond 1920 Biltstraat rond 2020

100 jaar vooruitgang?

23

Foto’s: HUA (Het Utrechts Archief), Ruud Ditewig, Ronald Tamse. Kaarten: Ruud Ditewig, Dominic Meesters, Ronald Tamse.

DANK VOOR UW AANDACHT!

Wat was de bijnaam van deze rotonde en waarom? Welk druk kruispunt is dit?

StadsOntwikkeling, Ronald Tamse, April 2010