View
18
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
ZIGOITIKO ADITZA (1918)
Henrike Knörr
Georges Lacomberen artxiboan' bada dokumentu bat, hamar orrialde-koa, eskuz idatzia, zirriborro gisa. Titulu hau dakar: "Zigoitiko aditza", etaondoren, parentesi artean, herriaren izena: "Echagüen". Horren gainean urteaageri da: "1918", inguru batean. Lehen orrialde horretan, bestalde, hau ira-kurtzen dugu inprimaturik: "Gran Hotel Antonia. Bilbao", eta laugarreneanGipuzkoako Diputazioaren ikurra eta erakunde horren erdarazko izena.
Egile izena inon ageri ez arren, Lacomberena da lan hau, zalantzarik gabe.Aski da letra konparatzea. Baina lanak iturri ezin nabariagoa du: AzkuerenFlexionario2, euskal aditzari buruzko lan argitaragabea, hainbat herritako argi-bideekin. Seguru aski Azkuek utzi zion Lacomberi bere eskuizkribua, gutxie-nez Mendebaldeko aditzaren gaineko liburukia, eta honek bi txandatan kopia-tu zuen.
HENRIKE KNÖRR
Bestalde, esan behar dugu Yrizarren datuak eta hemen ageri direnak ezdatozela beti bat, hark Azkueren Flexionario manuscrito aipatu arren bere itu-rrien artean.
Dagoen dagoenean ematen dugu guk dokumentu hau, baina:
1.D guztiak dd bihurtu ditugu, ŕ guztiak rr eta l guztiak 11.
2. Azkueren jokabidea jarraituz, Lacombek eskuarki ez ditu paradigme-tan errepikatzen ezker aldeko osagaiak eta marra bat ipintzen du. Guk formahoriek osorik idatzi ditugu.
3. Argigarri gisa Lacombek jat, jako, jataz, idatzi zuen. Forma horiek gukletra etzanez eta beltzez ezarri ditugu, aditzera emateko ez direla Zigoitikoak.
4. Puntuazioa gurea da. Testuan diren galde-zeinuak eta parentesiakLacombek ezarriak dira (Azkuegandik jasoak); kortxeteak, berriz, gureak.
5. Laburdurak gehienetan garatu ditugu.
6. Dokumentuaren orrialdeak bi eratara daude numeratuak. Guk berria-ri, katalogatzean ipini denari, eutsi diogu (1, 2...), hasiera batean egileak emanziona (2, 3...) bazterturik.
316
ARABA
ZIGOITIKO ADITZA (1918)
317
HENRIKE KNÖRR
1918. Zigoitiko aditza (Echagüen)
1.
ekarri dut, duk, etc. duzue, due
ekarri dudez, duzek, duzen, duz, duguz, duzuz, duzuez, duez
Imparf. nemen, emen, eben, gemen, zemen, zemien, eudien.
(p.' Saroïhandy) nemezan, emezan, ebezan, gemezan, zemezan, zemie-zan, eudiezan
Eztugu beketa [sic] (biscaïen général beteten, cf. garbiketan deMondragon et Oñate), "nous ne remplissons pas".4
Ik, urlia egunetan lapikorako alparti bi ekarri emezan.
pour le pot couvercle5
naz, az, da, gara, zara, zarie, direz (à Villareal [sic] de Alaba on dit ganeet garez)
2.
nintzen, intzen, zan, giñien, zintzen / ziñien, zirien
banintz, bintz, balitz, bagintze, bazintze, baziñie, balire
nintzake, intzake, litzake, gintzake (en biscaïen général –z), zintzake,zintzakezie, litzakez
Letra horrek zer esan nahi duen ez dakigu; agian "pluriel". Baina zergatik Saroïhandyrenizena?' Etxaguenen jasoriko beste ohar batean hau dio Azkuek: "No conjugan dazaut, sino ezau-keta dut".
Azkuek adibide hau sartu zuen bere hiztegian, s.u. alparti, B-zig markarekin, hots, "biz-kaiera-Zigoitia", eta itzulpen honekin: "tú, tal día, trajiste dos nuevas tapas de puchero; toi,tel jour, tu emportas deux nouveaux couvercles de pot".
318
ZIGOITIKO ADITZA (1918)
neu, eu, a, geurok, zeurok, eurek
etorri duk, en tutoyant
gatzal, "vent du Nord "6
etzilume7
irestu, "éclair" (vallée de Aramayona, Alava)8
daukat
goacen [sic]
Osasuna galgeta dut, "je perds [la santé]"
dau, quelques pour du
etsi, pour utzi
etsiteut9
3.
irukutzi, "laver"'°
eskuera, "le basque"
intzu[n]gi (métathèse) = "éteindre la lumière""
6 Bere hiztegian, gatzal sarreran, hau dio Azkuek: "(B-zig) Viento del norte, vent du nord.= ¿Vendrá de Gatzaga-alde, región de salinas [sic] (Gatzaga)? Es palabra que se usa muchoen el valle de Zigoitia. Ce mot viendrait-il de Gatzaga-alde ("région de salines") (Gatzaga)?Il est très usité dans la vallée de Zigoitia". Dokumentu honetan bada koma bat urlia hitza-ren ondoan, kendu duguna.
319
HENRIKE KNÖRR
itzal, "ombre"
gaurganik = "à partir d'aujourd'hui"12
ekosari = "légume"13
 las Cinco Villas, Bosterrieta, surtout à Etchalar (Itchelar) ikusiketu dut,ekarriketu dut, etc. (uketu?), de ikusi ukan dut. 14
4.
Verbe de Zigoitia
nazazdagarazarazariedire
nintzenintzenzangiñenziñenziñen [sic; eta berdin Flexionario-an]ziren
baziñebalice
nintzakeintzakelitzakegintzakezintzakezintzakezielitzatekez
nauk... nauzue, naudie
ddatddakddan
aut... augu, audiedut... duzue, duegauzek (gaituk), gaun, gauz, gau-zuz, gauzuez, gaudez
banintz zaudez, zauz, zauguz, zaudiez, zau-bintz diedaz, zaudiez, zaudieguz, zaudiezbalitzbagiñe dudez, duzek, deuzen, duz, duguz,bazinte [sic] duzuz, duzuez, duez
12 Hau ere ez dugu aurkitu Azkueren hiztegian.13 Zigoitiko markarekin hiztegian.14 Honen ondoren, ongi irakurtzen ez diren lau hitz. Nafarroako ohar hau buruz bera dagopaperean. Garbi dago Nafarroako ohar hauek beste xede batekin zirriborratu zituelaLacombek.
320
ZIGOITIKO ADITZA (1918)
5.
Verbe de Zigoitia (Echagüen). Sujet: Hipolita Larrinaga (71 ans)
naz zaraaz zarieda diregaranintzen naddatzuintzen naddatzuezangiñen jat
ziñen ddatziñen ddakziren ddanbanintz jako16bintzbalitz dxakobagiñe dxakubazintz [sic] dxatzuebaziñe [sic, eta ordena honetan, eta dxake17Azkuek ere bere Flexionario-an] gatxazakbalire
gatxazananintzake gatxakozintzake gatxatzuzlitzake gatxatzuezgintzake gatxakez18zintzakezintzakezie zatxakazlitzakez zatxakoz
nakik15 zatxakuz
zatxakeznauk zatxakoze [ordena honetan]
jataz
15 Gainean: "tu a moi".16 Nabarmena da jat, jaleo erreferentzia gisa ageri direla.
Zalantzarik gabe, zutabez nahastu zen Lacombe eta Lekeitioko dxako... ezarri zuen,Zigoitiko ddako, ddaku, ddatzu, ddatzue, ddatie idatzi beharrean.18 Flexionarioa-n gatxakiez.
321
HENRIKE KNÖRR
ddatazddaazak(ari) ddakozddakuzddatzuz(zueiri) ddatzuez(airi) ddatiez
nintzakek (igana)nintzaken (igana)nintzakionnintzakizunnintzakizuennintzakiuen
intzake (nigana)intzake (agana)intzake (gugana)intzake (aikana)
ddatanddaanddananddakonddakunddatzunddatzuenddatien
ddatazanddaazanddanazanddakozanddakuzanddatzuzanddatzuezanddatiezan
banintzakikbanintzakinbanintzakio
banintzakizubanintzakizuebanintzakiue
balitzakitbalitzakikbalitzakinbalitzakiobalitzakigubalitzakizubalitzakizuebalitzakiue
bagintzukbagintzunbagintzakoz19bagintzakizubagintzakizuebagintzakiuez
bazintzakidezbazintzakiozbazintzakiguzbazintzakiuez
bazintzakidezbazintzakinezbazintzakiguezbazintzakiueze
balitzakidezbalitzakizekbalitzakizenbalitzakiozbalitzakiguzbalitzakizuzbalitzakizuezbalitzakiuez
nintzakiknintzakin19
Flexionario-an bagintzakioz.
322
ZIGOITIKO ADITZA (1918)
nintzakio intzake (nigana)nintzakizu intzake (agana)nintzakizue intzake (gugana)nintzakiue intzake (aikana)
6.
litzakit nauzuelitzakik naudielitzakiñ autlitzakio aulitzakigu augulitzakizu audielitzakizuelitzakiue dut
dukgintzakizek dungintzakizen dugintzakioz dugugintzakizuz duzugintzakizuez duzuegintzakiuez due
zintzakidez gauzekzintzakioz gauzenzintzakiguz gauzzintzakiuez gauzuz [Lacombek gaueuz idatzi
zuen]zintzakideze gauzuezzintzakioze gaudezzintzakiguzie (?)20
zintzakiuezie zaudezzauz
litzakidez zauguznauk zaudiez
naun zaudiedaznau zaudieznauzu
2° Galde-ikurra gorabehera, Azkuek garbi: zintzakiguzie.
323
HENRIKE KNÖRR
zaudieguz ziñabedan ?21
zaudiez ziñabezan ?
udez ziñabegazandudeuzek ziñaudiezand deuzen ziñaudiedazanduz ziñaudiezanduguz ziñaudiguzanduzuz ziñaudiezanduzuez nemezanduez emezanniñamen ebezanniñamenan gemezanniñaben zemezanniñamezun zemiezanniñamezuen eudiezanniñaudieniñamenan [Lehenik iñamedan idazi deustek
zuen, Azkuek bezala] deusten
iñaben deust
iñamegun deustezu
iñaudien deustezuedeustie
nemendeuatemen
eben deuk
g duaguemen deudiezemen
zemien dunateudien deun
giñabezan dunagu
giñabezaan deunie
giñabezan deutsetgiñauzuzen deutsekgiñauzuezan deutsengiñaudiezan deutso
21 Forma honetan eta hurrengoan Azkuek jarritakoa ez da ongi ikusten, ezabaketak direlaeta. Horregatik Lacombek galde -ikurra ipini zuen.
324
ZIGOITIKO ADITZA (1918)
deutsegu zeuntsendeutsezu zeuntsiendeutsezue eutsiendeutsie
euskundeuskuk euskun [sic]deuskun zeuskundeusku zeuskuendeuskuzu euskuendeuskuzuedeuskue neuntsun
eutsundeutsut geuntsundeutsu eutsuendeutsugudeutsue neuntsuen
eutsuendeutsuet geuntsuendeutsue eutsuendeutsuegudeutsue neuntsien
deutsiet euntsien
deutsiek eutsien
deutsien geuntsiend deutsie zeuntsiend deutsi zeuntsienegu deutsiezu (id.)
deutsiezue eutsien
deutsie deustezakeusten deustezaneusten [sic] deustezeusteun [sic] deustezuzeustezuen deustezuezeustien deustiez
neuntsen deuadazeuntsen deuzekeutsen deuaguzgeuntsen deuziek (?)22
22 Azkuek ere galde-ikurra.
325
HENRIKE KNÖRR
7.
deunadaz eustezandeuzen eustezan [sic]deunaguz zeustezandeuniez zeustiezan
deutsed eustiezanazdeutsezak neuazandeutsezan euazandeutsez geuazandeutseguz euezan ?23
deutsezuz neunazandeutsezuezdeutsiez neuntsezan
deuskuzeeuntsezan
kdeuskuzen
eutsezangeuntsezan
deuskuz zeuntsezandeuskuzuz zeuntsiezandeuskuzuez eutsiezandeuskuez
éuskuzendeutsudaz euskuzendeutsuz zeukuezendeutsuguz zeuskuezen (?) (Una cosa: ikusideutsuez zeuskuen) [Azkueren adibidea]deutsuedaz euskuezandeutsuez neuntsuzandeutsueguz geuntsuzandeutsuez neuntsuezandeutsedaz geuntsuezandeutsezak neuntsezandeutsedazan euntsezandeutsez eutsezandeutseguz geuntsezandeutseguzue zeuntsezandeutseguzuez zeuntsiezandeutsiez eutsiezan
Azkuek ere galde-ikurra.
326
ZIGOITIKO ADITZA (1918)
baniñauk beustbaniñaun beustezbaniñau baleustbaniñauzu baleustezbaniñauzue bazeustbaniñaudie bazeustezbaiñaut bazeustiebaiñau bazeustiezbaiñaugu baleustiebañaudie baleustiez
banendu banendukbendu banenduzekbalu baleukbagendu baleuzekbazendu bagendukbazendue bagenduzekbaleudie baleudiek
bagiñazak baleudiezekbagiñauzen banendunbagiñduz banenduzenbagiñduzun baleunbagiñduzuen baleuzenbagiñaudiez bagendunbaziñeudez bagenduzenbaziñauz baleudienbaziñauguz baleudiezanbaziñaudiez baneuntsobaziñaudiedaz baneuntsezbaziñaudiez beuntsobaziñauguz beuntsozbaziñaudieze baleuko
banenduzbaleukoz
baleubenduenduz
bazeuntsoz
aleuzbazeuntsoz
zagenduz
baleutsiebagenduazenduz
baleutsiezbazendubazenduez baleuskukbaleudiez baleuskuzek
327
8.
neunkeeunkeleukegeunkezeunkezeunkieleukie
giñaukezakgiñaukezangiñaukezgiñaukezuz
328
giñaukezuezgiñaukiez
ziñaukedazziñaukezziñaukeguzziñaukiez
ziñaukiedazziñaukiezziñaukieguzziñaukiez
HENRIKE KNÖRR
baleusku beuntsiebaleuskuz beuntsiezbaleuskuzu baleutsiebazeusku baleutsiezbazeuskuz bageuntsiebazeuskuz bageuntsiezbaleukuzue bazeuntsiebazeuskue bazeuntsiezbazeuskuez bazeuntsiebazeuskuez bazeuntsiez
b baleutsieaneuntsu b baleutsiezaneuntsuz bageuntsu niñaukekbageuntsuz niñauken
baneuntsue niñauke
baneuntsuez niñaukezu
ba niñaukezuegeuntsue bageuntsuez niñaukie
baleutsie iñauketbaleutsuez iñaukebaneuntsie iñaukegubaneuntsiez iñaukie
ZIGOITIKO ADITZA (1918)
neunkez euskioeunkez euskiozleukez leuskiogeunkez leuskiozzeunkezzeunkiez geuskio
leukiez geuskiozl zeuskio
euskit zeuskiozeuskidez24zeuskiueleuskit zeuskiuezleuskidez25leuskiuezeuskit leuskiuezzeuskidezzeuskide euskigu
zeuskidez euskiguz
leuskide leuskigu
leuskidez leuskiguzzeuskigu
neuskik zeuskiguzneuskizakleuskik zeuskigueleuskizak zeuskiguezgeuskik leuskiguegeuskizak leuskiguezleuskiek neuskizuleuskiezak neuskizuzneuskiñ leuskizuneuskizen leuskizuzleuskiñ geuskizuleuskizen geuskizuzgeuskiñ leuskizuegeuskizen leuskizuezleuskiñie neuskizueleuskiñiez neuskizuezneuskio leuskizueneuskioz leuskizuez
24 Azkuek gero zuzenketa: -daz.25 Azkuek ohar bera.
329
HENRIKE KNÖRR
geuskizue bekigugeuskizuez bekizuleuskizue bekizueleuskizuez bekiue
neuskiue gakiozanneuskiuez gakiozuzaneuskiue gakiozuezaneuskiuez gakiuezanleuskiue zakidezleuskiuez zakidxozgeuskiue zakiguzgeuskiuez zakiuz [Azkuek zakiuez]zeuskiuezeuskiuez zakideziezeuskiue zakioziezeuskiuez zakiguzieleuskiue zakiuezieleuskiuez bekidazil nailla bekiozil ailla bekiguzil dailla bekizuzil gaizela bekizuezil zaiz bekidxuezil zaize nakiolail daizela
joan gakiozan
akitkio zakidezaneanakikigu zakidxozelaa
akiue zakiguzelaa zakidxuezela
dakidelaekit dakidezanb
bekik il banendibekin il baendibekio il balei
nakion
kizun zakidezaneanna
nakizuen zakidxozaneanna
nakiuen zakiguzaneanna zakidxuezanean
330
ZIGOITIKO ADITZA (1918)
banenkidxo etorri bazenkidxezbaenkidxo etorri bazenkidxeze
etorri balekidez
9.
neiteke lekidezeiteke leikekiguz = lekiguzleiteke baneintekegaitekezzaitekez neintekezaitekezie eintekeleitekez leiteke
neintekian geintekez
einteki zeintekezan zeitekien zeintekezieze geintekezan leitekezzeintekezan Podría yo venirtezeintekezienzeitekezan etorri nenkikze
etorri nenkiñnakik etorri nenkidxonakin etorri nenkixunakio etorri nenkixuenakizu etorri nenkidxue [sic]nakizuenakiue enkit
geintekezakenkidxo
geintekezanenkigu
geinkienkidxue
ozgeinkizuz lekitgeinkizuez lekikgeinkiuez lekiñ
331
HENRIKE KNÖRR
lekidxolekigulekixulekixuelekidxue [sic]
geinkezakgeinkezangeinkidxozgeinkizuzgeinkidxuez
etorri zeinkedazetorri zeinkidxozetorri zeinkiguzetorri zeinkidxuez
etorri lekidezetorri lekizeketorri lekizenetorri lekidxozetorri lekiguzetorri lekizuzetorri lekizuezetorri lekidxuez
Flexiones obj. de mujer
naiknaiñnaielanaizunaizuenáiela
daidenez eik eroaneroaiñ, ez eiñ eroandaieladaiguneroaizu
ez eizu eroaneroaizuedaiela
gaizekgaizengaizelagaizuzgaizuezgaiezala
zaidezanzaiezelazaiguzuzaiezala
zaidezan (no zaidagun)26zaidiezalazaiguzenzaidiezela
daidezan
eroaizekeroaizeneroan daizala
daiguzeneroaizuzeroaizuezdaiezala
daiadandaiadazandaiñadandaiñadazandaiodandaiodazandaizudendaizudezandaizuedandaizuedazan
26 Azkuek ohar bera.
332
ZIGOITIKO ADITZA (1918)
daiuedan daitzueguzendaiuedazan daiuegun
erran [sic!]"daiueguzen
ez eidak ez eistera eroan [sic]28
ez eidezak egidazuez eiok eiozuez eiozak eiozuzez eiguk eiguzuez eiguzek eiguzuzez eiuek eidezue y eizteuzeez eiuezak
eiozueeiden eiozuezeidezanez eion erran [sic] eiskuzue
ez eiozan erran [sic] eiskuzuezy eiguzue [sic]
eroa' igun eiguzuez [sic]eroa' iguzaneroa' iuen deidela
eroa' iuezan naiala29
daidel naiñalaa daidezala
naielanaizula
deiola naizueladeiozala naieladaigule [sic] daideladeiguzala
daiogundaioguzendaitzugundaitzuguzendaitzuegun
" Azkuek: eroan.28 Azkuek: Ez eistezu eroan.29 Azkuek: náiala.'° E letraren gainean a bat ageri da. Azkuek: gaizuzala.
gaizelagaiñezalagaizelagaizuela'°
333
HENRIKE KNÖRR
10. bazaizbazaiguz
zaidezala bazaiguez
daidezala bazaiez
daidela = daistela badaidazbadaizek
daidezala = daistezala badaizendaiodala badaizdaiodazala badaiguz
daizudelabadaiuzbadaiue31
banaik badaiezbanaiñ badaitbanai badaist 32
banaizu badaistiebanaizuebanaie badaiñatbadaiñadez33
bait (ura) badaiñagubâi badaiñaguzbaigu
aie badaiotb badaiodez
badait
badaibadaiadaik badaiotk
adainbadaiozak
nadai
badaion [sic]badabadaigu badaiskukbadaizu badaiskuzekbadaizue badaisku
adaie badaikuzb badaitzut
bagaizuz badaitzudazbagaizuez badaitzuetbagaiez badaiuet
bazaidez zenkidezan34
" Azkuek: badaizue.32 Azkuek: "badait o badaist".
" Azkuek: -daz.34 Flexionario-an zengidezan ipini zuen Azkuek, eta gero zenkidezan.
334
ZIGOITIKO ADITZA (1918)
neizen neiz, neikez
ezin yan nei35 leik, leikez
ike geiz, geikezne i zeiz, zeikeze
eike zeidiez, zeikieze in leidiez, leikieze
lei neinkidean (sic)36leike neinkenan
in gei neinkidxanezin ike neinkizunge i neinkizuenze
zeike geinkezuzanzeiddie geinkezuezanezin leiddie geinkiezan
Flexiones del potencial del auxiliar zeinkedazanegin zeinkezan
niñaikek zeinkeguzan
niñaikenen niñaike Familiares de naizniñaikezu naukniñaikezueniñaikie naun
gauzekiñaiket (?) gauzeniñaike nintzuaniñaikegu nintzunaniñaikie banintzuk
giñaikezak banintzungiñaikezan dduatgiñaikez ddunatgiñaikezuz ddustekgiñaikezuezgiñakez [Azkuek -kiez] ddusten
ziñaikedaz neuskiok
ziñaikez neuskion
ziñaikeguz naioak37ziñaikiez naioan
35 Hemendik ezin leiddie formaraino (barne) falta da Flexionario-n.36 Azkuek: neinkidxan, eta sic.37 Joan aditza, jakina.
335
HENRIKE KNÖRR
naiaroak38 ddabiknaiaroan ddabiñ
etorriko litzake etxakugaioazan39dagoalanentorrenan ekarrik' uk
ERANSKINA
Azkueren gutuna Bonifacio Etxegarairi(1932)
Artikulu hau moldiztegirako bidean zela, Azkue Bibliotekako JosuneOlabarria andreak dokumentu interesgarri baten berri eman dit (kodea: ABA-RMA-110-372). Gutuna da, Azkuek Bonifacio Etxegarairi idatzi ziona.Nabari denez, Etxegaraik datuak eskatu zizkion Azkueri, La Gaceta del Norteegunkarian argitaratu nahi zuen artikulu baterako.
Ikusten denez, Azkuek Zigoitia du hizpide, batez ere. Hala ere, "harácosa de 31 o 32 años" dio; beraz, 1900 inguruan joan zen lekeitiarra lehenbizi-koz Zigoitira.
Azkuek euskararen mugez dioena erka eta osa daiteke, jakina, OdonApraizek El vascuence en Vitoria y Alava en la última centuria (1850-1950)liburuan idatziarekin (ikus gure bibliografia).
Hona gutunaren testu osoa, deus ere aldatu gabe, salbu rr eta 11 ipintzea,gangarrak kendurik.
"EUSKALTZAINDI
ACADEMIA DE LA LENGUA VASCA
Teléfono 1274538
Eroan aditza. Azkuek bi forma hauek beste paper batean ere baditu jasoak.39 "= goazen".
336
ZIGOITIKO ADITZA (1918)
BEIN-BEINEKO ETXEA
Domicilio provisional: Ribera, núm. 5
Urutizkiña 12745
BILBAO
Bilbao a 9 de Diciembre de 1932.
Carisimo amigo Boni:
Muy gozoso contesto a su grata del 6 para decirle 1° que en Alaba no sololos pueblos en los que oimos o hemos oido hablar nuestra lengua, sino aun aque-llos en los que hace quizás siglos que se perdió su uso, es únicamente el dialec-to bizkaino el que en ellos regía, a juzgar (en lo que se refiere a estos últimos)por los Uri o Ullibarri y no Iriberri que conserva su Toponimia. 2° La primeravez que estuve en Etxabe [sic; Etxaguen nahi du esan] de Zigoitia (hará cosa de31 o 32 años) prediqué en vascuence y me siguió el pueblo muy bien. La segun-da vez (hace unos seis años [sic; 14 dira]) quise tambien predicar y me disuadie-ron, alegando que solo los ancianos podrian entenderme. 3° Ahora empiezan apredicar en castellano, dando como muerta nuestra lengua, aun en Legutiano(Villarreal), Elosu y algunos otros pueblos de aquel contorno.
En su artículo de la Gaceta dirija V. ¡Arren! una súplica o queja al Preladodiocesano.
4° En Elguea ya sólo algun ancíanisimo [sic] conserva el euskera, segunme aseguró este verano una hija de Hermua (pueblecito de aquella zona), lla-vera del cura de Ursuaran. En Laudio (Llodio) sólo hay un barrio (por lo quehe oigo decir) en que se habla el vasco, el barrio de Gardea. Iré allá algun diaa hablar con los mayores.
Ya en Barambio, donde he estado varias veces, solo hablan la lengua tra-dicional algunos de su apartado barrio Garrastatzu. Esto se debe principal-mente a que hace ya más de 50 años enviaron allá de curas a sacerdotes que nosabian vascuence.
Apenas hay en el mapa de Bonaparte pueblos que no haya yo visitado,por ejemplo Marieta. En los demas hablé yo con varios (aun no viejos) la len-gua tradicional.
Me aguardan ya en casa. A los de la suya cariñosos recuerdos. Hasta den-tro de poco en que nos veremos en S.S.
Cordialmente suyo en el Señor.[R. M. Azkue]"
337
HENRIKE KNÖRR
BIBLIOGRAFIA
APRAIZ, Odón, 1976. El vascuence en Vitoria y Álava en la última centu-ria (1850-1950). Gasteiz, Arabako Diputazioa.
ARANA, José Antonio, 1997. "Georges Lacomberen artxiboa". FederileoKrutwig-i omenaldia. Bilbo, Euskaltzaindia (Iker 10), 49-77.
AZKUE, Resurrección María, 1917-1918 (?). Flexionario. Hiru kaier argi-taragabe. Euskaltzaindiaren Azkue Bibliotekan gordetzen dira.
ETXAIDE, Ana María, 1984. Erizkizundi irukoitza (euskara 1925). Bilbo,Euskaltzaindia (Iker 3). Bi liburuki.
YRIZAR, Pedro de, 1992. Morfología del verbo auxiliar vizcaino (Estudiodialectológico). Euskaltzaindia-Bilbao Bizkaia Kutxa. Bi liburuki.
338
Recommended