Κατανομή απλοτύπων οξιάς στη ΒΑ Ελλάδα

Αριστοτέλης Χ. ΠαπαγεωργίουΑπόστολος Μανώλης

Δήμητρα ΓιασίτηΘεόδωρος ΜουρατίδηςΣταυρούλα ΣταμέλλουΑνδρέας Δ. ΔρούζαςΙωάννης Τσιριπίδης

Reiner Finkeldey

Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο ΘράκηςΕργαστήριο Δασικής Γενετικής, Ορεστιάδα

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο ΘεσσαλονίκηςΕργαστήριο Συστηματικής Βοτανικής & Φυτογεωγραφίας, Θεσσαλονίκη

Georg August Universität GöttingenInstitute of Forest Genetics and Forest Tree Breeding, Göttingen

Κατανομή απλοτύπων cpDNA της οξιάς στη Β.Α. Ελλάδα

Ταξινόμηση

Δύο υποείδη της Fagus sylvatica απαντώνται στην Ελλάδα

http://www.nurgapuukool.ee

Fagus sylvatica subsp. sylvatica

Fagus sylvatica subsp. orientalis

Christensen Ι. 1997. Fagus L. In: Strid, A. & Tan, Kit (eds.) Flora Hellenica Vol. 1. Koeltz, Königstein, DE.

Fagus sylvatica

• Έχουν αναφερθεί γενετικές διαφορές ανάμεσα στα υποείδη σε cpDNA και AFLPs (Gailing & von Wuehlisch 2004) και ισοένζυμα (Gömory et al. 1999).

• Αναλύσεις γύρης και γενετικές έρευνες: παγετώδη καταφύγια– Ιταλία– Βαλκάνια – Άλλα καταφύγια

• Σλοβενία• Νότια Γαλλία

• Η σημερινή εξάπλωση της οξιάς στην Ευρασία είναι αποτέλεσμα της μεταπαγετώδους κίνησης από τα καταφύγια, με την τήξη των τελευταίων παγετώνων (πριν 15.000 χρόνια).

Χλωροπλαστικό DNA (cpDNA)

• Μεταφέρεται στα περισσότερα φυτά μέσω του σπόρου– Δεν ανασυνδυάζεται– Έχει χαμηλό ρυθμό μεταλλάξεων– Μπορεί να αποκαλύψει την μεταπαγετώδη

κίνηση των φυτών• Δείκτες για την οξιά

– Εκκινητές SSR: ccmp4, ccmp7, ccmp10 (Weising & Gardner 1999)

– Δείκτες PCR-RFLPs

Το cpDNA της οξιάς στην Ευρώπη

?

Πρώτη έρευνα

στη Ροδόπη

Βιδάλη 2004, Papageorgiou et al. 2008

Hatziskakis et al.

2009

3 ζεύγη εκκινητών

Απλότυποι cpDNA

• Προσέγγιση απλοτύπων– Σαν ανεξάρτητες μονάδες

• Πολύπλοκη εικόνα – λείπουν οι φυλογενετικοί συσχετισμοί• Ίδιοι απλότυποι μπορεί να προκύπτουν από διαφορετικές

διαδικασίες (ομοπλασία)

– Με συνυπολογισμό των μεταξύ τους αποστάσεων• Περίεργες ομαδοποιήσεις• Σχέσεις μεταξύ απλοτύπων από παλαιότερους παγετώνες

– Ανάγκη για μια νέα προσέγγιση• Εξέταση για κάθε εκκινητή χωριστά• Ρυθμός μεταλλάξεων για κάθε τμήμα DNA• Μοναδικές ή επαναλαμβανόμενες μεταλλάξεις• Συνυπολογισμός της γεωγραφικής θέσης, της

γεωμορφολογίας, της βλάστησης της κάθε περιοχής και της συχνότητας των απλοτύπων

Σχέσεις απλοτύπων

orientalisorientalis ??

ΠροσοτσάνηΠροσοτσάνη

ΠαγγαίοΠαγγαίο

?? ??

?? ΚομοτηνήΚομοτηνή

ΕυρώπηΕυρώπη

ΠίνδοςΠίνδος

Σενάριο δημιουργίας απλοτύπων

Σενάριο δημιουργίας απλοτύπων

Σενάριο δημιουργίας απλοτύπων

Δειγματοληψία μικρής κλίμακας

Orientalis

Δειγματοληψία μικρής κλίμακας

Κομοτηνή

Δειγματοληψία μικρής κλίμακας

Παγγαίο

Δειγματοληψία μικρής κλίμακας

Προσοτσάνη

Δειγματοληψία μικρής κλίμακας

unknown1

Δειγματοληψία μικρής κλίμακας

unknown2

Συμπέρασμα

• Νέα προσέγγιση σχετικά με τα καταφύγια και τη μεταπαγετώδη κίνηση

• Πιθανό αποτέλεσμα 2-3 παγετωδών κύκλων• Πολλά μικρά καταφύγια με περιορισμένη

ανάπτυξη στα προστατευμένα φαράγγια• Πιθανή μόνιμη παρουσία της οξιάς εκεί

• Ανάγκη για έρευνα• Μηχανισμός μεταλλάξεων cpDNA SSR

• Συμπλήρωση δειγμάτων (~ 1000)

• Περισσότεροι δείκτες

• Συνδυασμός με στοιχεία βλάστησης / φυτογεωγραφίας

• Μελέτη και άλλων ειδών

Ευχαριστώ!