бие бялдрын хөгжил үнэлэх

СЭДЭВ: “Õ¿¿õäèéí áèå áÿëäðûí õºãæèë,

ò¿¿íèéã ¿íýëýõ”

ЭМШУИС ХҮҮХДИЙН АНАГААХЫН

ТЭНХИМ

• Íàñàíä õ¿ðýã÷äèéíõýýñ áèå ìàõáîäûí ÿëãààòàé îíöëîã íü ò¿¿íèé òàñðàëòã¿é õºãæèæ áàéäàãò îðøèíî. Ãýõäýý õ¿¿õäèéí áèå ìàõáîäûí ýíýõ¿¿ áàéíãûí ºñºëò íàñ àõèõ òóòàì óäààøðàõ áºãººä æèãä áóñ ¿å ¿å ò¿ðãýñ÷, óäààøðàõ ÿâöòàé.

Àãóóëãà

Õ¿¿õäèéí áèå áÿëäàðûí ºñºëò õºãæèëòèéã äàðààõ ¿íäñýí ¿ç¿¿ëýëòýýð ä¿ãíýíý. ¯¿íä:

• Áèåèéí öóë;• Áèåèéí ºíäºð;• Áèåèéí ãàäàðãóó;• Òîëãîéí òîéðãèéí õýìæýý;• Чýýæíèé á¿ñë¿¿ðèéí õýìæýý;• Ãóÿ, øèëáý, áóãàëãàíû òîéðãèéí õýìæýý;• Áèå áÿëäðûí õºãæëèéã ¿íýëýõ èíäåêñ¿¿ä;

Õ¿¿õäèéí áèå áÿëäðûí ºñºëò

õºãæëèéã ¿íýëýõÀðãóóä

1.Õýìæèõ: ÁÆ, Áª, òîéðãóóä2.Òîìú¸îãîîð òîîöîîëîõ3.ªñºëòèéí õ¿ñíýãòýýð õàðüöóóëàõ

• Óìàé äàõь õºãæëèéí ¿åä ¿ð õºâðºëèéí öóë 1012 äàõèí ºñäºã.

• Óðãèéí áèåèéí öóë äîëîî õîíîã òóòàì 100 ãð-ààð ºñ÷, 30 äàõь äîëîî õîíîãò 1300 ãð áîëíî. ¯¿íýýñ õîéø äîëîî õîíîã òóòàìä 200 ãð-ààð ºñ÷, òºðºõ ¿åä 3200-3600 ãð áîëíî.

• ¯¿íèéã òîìú¸îãîîð èëýðõèéëáýë:– Õ(0-30)=1300-100 õ (30-n)

– Õ(30-40)=1300+200 õ (n-30)

• n-óðãèéí íàñ äîëîî õîíîãîîð

Áèåèéí öóëûã òîäîðõîéëîõ Í.Ãýíäýíæàìöûí òîìú¸î

• Ð1=Ð+700 õ n

• P2=1000-400 x (12-n)

• P3=P2+2 x (n-1)

• P4=53-4 x (17-n)

• Ð1 - òºðñíèé äàðààõ ýõíèé õàãàñ æèë äýõ áèåèéí öóëûí õýâèéí õýìæýý, ãð

• Ð - òóõàéí õ¿¿õäèéí òºðºõ ¿åèéí áèåèéí öóë, ãð.

• Ð2 - 7 ñàðààñ 1 íàñ õ¿ðòýëõ õ¿¿õäèéí áèåèéí öóë

• Ð3 - 1-11 íàñíû õ¿¿õäèéí áèåèéí öóë, êã

• Ð4 - 12-17 íàñíû õ¿¿õäèéí áèåèéí öóë, êã

• n-íàñ (ñàð, æèëýýð)

Жин тодорхойлохын ач холбогдол

• Хүүхдийн эрүүл мэндэд үнэлгээ өгөх

• Хоолны орц, шимт бодисын хэмжээг тооцох

• Эмийн тун тооцох

• Оношилгоонд ашиглах

• Áèåèéí ºíäºð. Óðãèéí уртыг Ãàíäèéí òîìú¸îãîîð îëíî.

Ó1= ñ2 Ó2= 5 x c• Ó1, Ó2 - 5 õ¿ðòýëõ, 5-ààñ äýýø ñàðòàé

óðãèéí óðò (ñì)• Ñ - óðãèéí íàñ (ñàðààð)• ÿéöýò íÿðàé 46-56 ñì óðòòàé òºðíº.

Áèåèéí ºíäºð îëîõ òîìü¸î

– ª1 = ª + 2,5 n

– ª2= 75 - 1.5 ( 12 - n)

– ª3 =ª2 + 6 (n - 1)

– ª4= 160 ñì - 4.5 (17-n)

• ª1 - Òºðñíèé äàðààõ ýõíèé õàãàñ æèëä áèåèéí ºíäºð, ñì

• ª2 - 7 ñàðààñ 1 õ¿ðòýëõ íàñíû õ¿¿õäèéí ºíäºð, ñì

• ª3 - 1 – 8 íàñ õ¿ðòýëõ õ¿¿õäèéí ºíäðèéí äóíäàæ, ñì

• ª4 - 8 - 17 íàñíû õ¿¿õäèéí ºíäðèéí äóíäàæ, ñì

• 75 - 1 íàñòàé õ¿¿õäèéí áèåèéí äóíäàæ ºíäºð• 160 - 17 íàñòàé õ¿¿õäèéí áèåèéí äóíäàæ ºíäºð

Өндөр тодорхойлохын ач холбогдол

• Хүүхдийн эрүүл мэндэд үнэлгээ өгөх

• Хүүхдэд хувцас сонгох, үйлдвэрлэх

• Эрүүл ахуйн ач холбогдол

• Оношилгоонд ашиглах

Õ¿¿õäèéí òîëãîéí òîéðîã òºðºõ ¿åäýý 34-36 ñì áàéíà. Äîîðõ òîìú¸îãîîð îëíî.

ÒÒ1=43-1,5 õ (6-n)TT2=43+0,5 x (n-6)TT3=50-1 x (5-n)TT4=50+0,6 x (n-5)

•ÒÒ - òºðºõ ¿åèéí òîëãîéí òîéðãèéí õýìæýý, ñì•ÒÒ1 - 6 ñàð õ¿ðòýëõ õ¿¿õäèéí òîëãîéí òîéðîã•ÒÒ2 - 6 ñàðààñ 1 õ¿ðòýëõ íàñíû õ¿¿õäèéí òîëãîéí òîéðîã•ÒÒ3 - 5 õ¿ðòýëõ íàñíû õ¿¿õäèéí òîëãîéí òîéðîã•ÒÒ4 - 15 õ¿ðòýëõ íàñíû õ¿¿õäèéí òîëãîéí òîéðîã•n-íàñ (ñàð, æèëýýð)

Чýýæíèé á¿ñë¿¿ð òºðºõ ¿åä 32-34 ñì áàéíà.

• ЧÁ1 = ЧÁ + 2 õ n• ЧÁ2 = 45 + (n - 6 ) õ 0,5• ЧÁ - òºðºõ ¿åèéí ЧÁ • ЧÁ1 - 6 ñàð õ¿ðòýëõ õ¿¿õäèéí ЧÁ • ЧÁ2 - 6 ñàðààñ 1 õ¿ðòýëõ íàñíû õ¿¿õäèéí ЧÁ

Чýýæíèé á¿ñë¿¿ðèéí (ЧÁ) õýìæýý

Áèåèéí ãàäàðãóó

• Насанд хүрэгсдийнхээс харьцангуй их

Тодорхойлохын ач холбогдол

Хүүхдийн биеийн илчлэгийн хэрэгцээгээр хоолны илчлэгийг тооцох

Зарим эмийн тунг тооцоолох Оношийн ач холбогдолтой

• Áèåèéí ãàäàðãóóã Í.Ãýíäýíæàìöûí òîìú¸îãîîð îëíî.

Г1=0,2 + 0,02 õ n

Г2=0,44 + 0,05 x (n-1)

• Г1 - îé õ¿ðòýëõ íàñòàé õ¿¿õäèéí ãàäàðãóó

• 0,2 – Нярай хүүхдийн биеийн гадарга, ì2

• 0,02 – сар тутмын нэмэгдэх хэмжээ

• Г2 - 1 ò¿¿íýýñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäèéí ãàäàðãóó, ì2

• 0.44 -1 настай хүүхдийн биеийн гадарга• 0.05 – жил тутмын нэмэгдэл• n – нас (сараар, жилээр)

Èíäåêñ¿¿ä:• ×óëèöêèéí èíäåêñ (×È) 3

õ¿ðòýëõ íàñàíä òîäîðõîéëíî. • ×È = 3 õ ÁТ + ÃТ +ØТ - ª

• ÁТ - Áóãàëãàíû тойрог õýìæýý• ÃТ - Ãóÿíû тойрог õýìæýý• ØТ - Øèëáýíèé тойрог õýìæýý• ª - ªíäºð

• Õýâèéí ¿ç¿¿ëýëò (ñì)• 1 õ¿ðòýëõ íàñàíä 20 –25• 2 –3 íàñàíä 20

Áèåèéí æèí, ºíäðèéí ìóðóé

Áèåèéí öóëûí èíäåêñèéí ìóðóé

Биеийн харьцаа

• Хүүхэд насанд– Толгойн өндөр 2 дахин, – Их бие 3 дахин, – Доод мөч 5 дахин өсдөг.

Өсөлтийн хурдсал• Тодорхой хугацааны дотор нийт хүүхдийн ба тухайн насны

хүүхдийн өсөлт түргэссэн байхыг акселераци гэнэ.• Акселераци Дэлхийн бүх улсыг хамарсан үзэгдэл• Манайд хийсэн судалгаагаар 1975 оны үеийнхээс 1986 оны

10 жилд эрэгтэй хүүхдийн өндөр 2,54 см, эмэгтэйд 2,85 см-ээр, биеийн цул эрэгтэйд 1389 гр, эмэгтэйд 1590 гр-аар нэмэгдсэн.

• Акселерацийн үед биеийн цул, өндөр төдийгүй хүний биеийн биологийн хөгжил хурдасдаг. Одоогийн хүүхдийн ясжилтын цөм эрт гарч, шүдлэлт, бэлгийн бойжилт, өсөлт зогсох хугацаа дээр үеийнхээс арай эрт явагдах болсон.

• Акселерацийн явцад хүний амьдрах хугацаа, эмэгтэйн жирэмслэлт, хүүхэд тээх хугацаа хурдасдаг.

Бие бялдрын хөгжилд нөлөөлөх гадны хүчин зүйл

• Удамшил• Эцэг, эхийн нас, эрүүл мэндийн байдал• Ажлын нөхцөл• Хорт зуршил• Хооллолт• Төрөлтийн явц• Нийгэм, ахуйн байдал• Ажил, амралтын дэглэм• Хүүхдийн өвчлөл, эрүүл мэндийн байдал

Õ¿¿õäèéí ñýòãýö õºäºë㺺íèé õºãæèë

Õ¿¿õäèéí Àíàãààõûí Òýíõèì

¯íäñýí øàëãóóð ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä Îé õ¿ðòэëõ õ¿¿õýä

• Áèåèéí áàéðëàë• Ðåôëåêñ• Õºäºë㺺íèé ýâñýë • Ñýòãýë õºäëºë• Õýë ÿðèà• Õàðàà• Ñîíñãîëûí áàðèìæàà

Õºäºë㺺í ñýòãýöèéí õºãæëèéí 4 ¿å øàò

• 1 íàñ õ¿ðòýл– I øàò: 0-1,5 ñàð – II øàò: 1.5-3 ñàð – III øàò: 3-6 ñàð– IV øàò: 6-12 ñàð

I øàò

• 0-1,5 ñàð • Ìýäðýë äàìæóóëàëòàä ïèðàìèä çàì äóòìàã

õºãæèëòýé, äîîä òºâ¿¿ä çîíõèëíî• Áèåèéí áàéðëàë ýõèéí õýâëèé äýõ

áàéðëàë• Ðåôëåêñ

– òºðºëõèéí òîãòâîðòîé ðåôëåêñ¿¿ä (çàëãèõ, ¿íýðëýõ, îãèõ, í¿ä àíèâ÷èõ),

– ò¿ð çóóðûí àâòîìàò ðåôëåêñ¿¿ä

I øàò• Õºäºë㺺íèé ýâñýë

– ýìõ çàìáàðààã¿é, á¿õ áèåèéã õàìàðñàí • Ñýòãýë õºäëºë

– ñºðºã, íýã õýâ ìàÿãèéí • Õàðàà

– õàðö òîãòâîðæîîã¿é – íèñòàãì– 20-25 ñì çàéòàé ç¿éëèéã 45° äàãàæ

õàðíà • Ñîíñãîëûí áàðèìæàà

– ÷èìýý øóóãèàíä öî÷èõ– 3 íåä - íàìóóõàí äóó àâèàã ÿëãàíà

Ò¿ð çóóðûí àâòîìàò ðåôëåêñ¿¿ä

• Óðóóë öîðâîéõ ðåôëåêñ /çààíû õîøóóíû/

• Õàéõ ðåôëåêñ: îé õ¿ðòýë• Õºõºõ ðåôëåêñ: îé ºíãºðòºë • Àëãà àìíû ðåôëåêñ /Áàáêèíû/: 3

ñàð õ¿ðòýë• Àòãàõ ðåôëåêñ /Ðîáèíñîíû/: 2-4

ñàð õ¿ðòýë

Ò¿ð çóóðûí àâòîìàò ðåôëåêñ¿¿ä

• Ñàðâàëçàõ ðåôëåêñ /Ìîðûí/• Áàáèíñêèéí ðåôëåêñ: 2 íàñ õ¿ðýýä àðèëíà.• Êåðíèãèéí ðåôëåêñ• Òóëãóóðûí ðåôëåêñ• Àâòîìàò àëõàëòûí ðåôëåêñ: 2 ñàðààñ àðèëíà.• ̺ëõºõ ðåôëåêñ /Áàóýðûí/: 4 ñàðòàéä àðèëíà.• Ãàëàíòûí ðåôëåêñ• Ïåðåñèéí ðåôëåêñ: 4 ñàðòàéä àðèëíà.• Õ¿ç¿¿íèé æèãä áóñ ÷àíãàðàõ ðåôëåêñ

Íÿðàéí áàéðëàë

Õàéõ ðåôëåêñ

Àòãàõ ðåôëåêñ

Õ¿ç¿¿íèé æèãä áóñ ÷àíãàðàõ

Ìîðî ðåôëåêñ

Òóëàõ ðåôëåêñ

Ãàëàíòûí ðåôëåêñ

Òóëãóóðûí

Àëõàõ

Àëãà àìíû

Ãàëàíòûí

Àòãàõ (Ðîáèíñîíû)

̺ëõºõ (Áàóýðûí)

Ìîðûí ðåôëåêñ

Ïåðåñèéí

521 3 4 6 ñàð

Ò¿ð çóóðûí àâòîìàò ðåôëåêñ¿¿ä

II øàò

• 1.5-3 ñàð• Áèåèéí áàéðëàë ÷ºëººòýé • Ðåôëåêñ

– Ìîðî, Áàóýð, Áàáèíñêèé, Ãàëàíòûí ðåôëåêñ– áîëçîëò ðåôëåêñ¿¿ä îëøèðíî

• Õºäºë㺺íèé ýâñýл – òîëãîéãîî ñàéí äààíà – òîãëîîìíû õîéíîîñ ãàðàà ñàðâàéæ àòãàõûã

çàâäàíà– òîõîéëäîí òîëãîé чýýæýý ºíäèéëãºíº

II øàò• Ñýòãýë õºäëºë

– 1.5 ñàðààñ èíýýìñýãëýíý, – áàÿð áàÿñãàëàíãàà á¿õ áèåýðýý èëýðõèéëíý

• Õýë ÿðèà – ãàíãàíàõ

• Õàðàа – õºäºë㺺íòýé ç¿éëèéã äàãóóëæ õàðíà – ãàðûí õºäºëãººíºº õàðöààðàà õÿíàõ – îð÷íîî àæèãëàíà

• Ñîíñãîëûí áàðèìæàà – äóó àâèàã ÿëãàí òàíèõ ÷àäâàð ñàéæèðíà – Îéðõîí ÷èìýý ãàðàõàä òîëãîéãîî ýðã¿¿ëíý (íýã

øóãàìààð)

III øàò

• 3-6 ñàð• Áèåèéí áàéðëàë ÷ºëººòýé• Ðåôëåêñ

– àâòîìàò ðåôëåêñ¿¿ä , áîëçîëò ðåôëåêñ¿¿ä íýìýãäýíý.

• Õºäºë㺺íèé ýâñýë – 4 ñàð - ãàðàà òóëæ ºíäèéíý – 5 ñàð - äýìæëýãòýé ñóóíà, ò¿ð¿¿ëãýý

õàðóóëàõàä õºðâºæ ÷àäíà– 6 ñàð - ãàðòàà òààðàëäñàí ç¿éëèéã ÷àíãà

àòãàæ, àìàíäàà õèéíý, ìºëõºõèéã çàâäàíà (ýëãýýðýý)

III øàò

• Ñýòãýë õºäëºë – 4-5 ñàð - ýýæ, îéð äîòíû õ¿íýý ÿëãàíà – áèø¿¿ðõýíý, àéæ áîëãîîìæëîõ– òààòàé áàéâàë áàÿñ÷ èíýýíý

• Õýë ÿðèà – 4-5 ñàð - àíõíû ¿å õýëýõ ãýæ îðîëäîíî – 5-6 ñàð - íýðýý ìýäíý

• Õàðàà – “õ¿¿õýëäýéí í¿ä” ðåôëåêñ àðèëíà, õàðààíû òàëáàé 180°

• Ñîíñãîëûí áàðèìæàà – ÷èìýý ãàðñàí ç¿ãò ýðãýæ õàðíà

IV øàò• 6-12 ñàð• Õºäºë㺺íèé ýâñýë

– 7 ñàð - 4 õºëëºæ ìºëõºíº – 8 ñàð - þì ò¿øèæ ºíäèéíý, ººðºº áóöàæ ñóóíà– 9 ñàð - çîãñîõûã îðîëäîíî, þì ò¿øèæ çîãñîíî– 2 ãàðààðàà þì ò¿øèæ ÿâíà,– æèæèã ç¿éëèéã áàðèíà– áóñäûí ¿éëäëèéã äóóðàéíà – 10 ñàð - àÿãàíààñ àñãàæ öóòãàõã¿é óóíà – 11-12 ñàð - õºëä îðíî

IV øàò• Ñýòãýë õºäëºë òîä èëýðõèéëíý, ñîíèó÷

çàíòàé• Õýë ÿðèà

– çºâøººðñºí, äóðã¿éöñýí ¿ã àÿëãûã îéëãîíî – 11-12 ñàð - õàìàð ÷èõýý çààæ ÷àäíà – 9-10 ¿ãèéí áàÿëàãòàé

• Ñîíñãîëûí áàðèìæàà – ÷èìýý ãàðñàí ç¿ãò áèåýð ýðãýæ õàðíà

• Õàðàà – ºí㺠ÿëãàíà – 6-9 ñàð - îðîí çàéí áàðèìæàà (ø¿õýð÷íèé

ðåôëåêñ)• Àõóéí ãýìòëýýñ ñýðãèéëýõ

Îé õ¿ðòэëõ õ¿¿õäèéí ñýòãýö õºäºë㺺íèé õºãæèë

Õºäºë㺺í, чàäâàð Äóíäàæ íàñ Íàñíû çààã

Èíýýìñýãëýõ 5 íåä 3-8 íåä

Ãàíãàíàõ 7 íåä 4-11 íåä

Òîëãîéãîî äààõ 3 ñàð 2-4 ñàð

Ãàðûí õºäºë㺺í чèãëýëòýé 4 ñàð 2.5-5.5 ñàð

Ýðãýæ õýâòýõ 5 ñàð 3.5-6.5 ñàð

ªºðºº ñóóõ 6 ñàð 4.8-8.0 ñàð

̺ëõºõ 7 ñàð 5-9 ñàð

Ãàðààð þì àòãàõ 8 ñàð 5.5-10.5 ñàð

Çîãñîõ 9 ñàð 6-11 ñàð

Äýìæëýãòýé ÿâàõ 9.5 ñàð 6.5-12.5 ñàð

Þì ò¿øèõã¿é çîãñîõ 10.5 ñàð 8-13 ñàð

Äýìæëýãã¿é ÿâàõ 11.5 ñàð 9-14 ñàð

Îé ºíãºðñºí õ¿¿õäèéí õºäºë㺺í-ñýòãýöèéí õºãæèë

• Áèåèéí áàéðëàë ÷ºëººòýé.• Ðåôëåêñ 3-7 íàñàíä áîëçîëò ðåôëåêñ¿¿ä

õóðäàí ¿¿ñ÷, óäààí áýõæèíý• Ñýòãýë õºäëºë

– 1-3 íàñòàéä ìàãòóóëàõ äóðòàé – 3 íàñíààñ õàìòàð÷ òîãëîõ – ñýòãýëèéí õºäºë㺺í îëîí ÿíç áîëæ áàÿðëàí

ãîìäîæ, óóðëàæ, è÷èæ, ãàéõàõ• Õàðààíû áàðèìæàà

– 1.5-2 íàñàíä 2-3 èæèë ºíãèéí ç¿éëèéã çààæ ìýäíý,

– 3 íàñòàéä ºíãºíèé õàðàà ñàéí õºãæñºí áàéíà, – 4 íàñíààñ óíøèõ ÷àäâàðòàé áîëíî

Îé ºíãºðñºí õ¿¿õäèéí õºäºë㺺í-ñýòãýöèéí õºãæèë

• Õºäºë㺺íèé ýâñýë 1-1.3 íàñàíä:– õÿëáàð òîãëîîì ýâë¿¿ëíý – ñóóõ ýðãýõ, ÿâàõ ÷ºëººòýé õºäºë㺺í õèéíý1.3-1.6 íàñ 15-20 ñì ºíäºð ñààä äàâíà1.5-2 íàñ óðóó ºãñ¿¿ð ãàçðààð ÿâæ ÷àäíà2.5-3 íàñàíä – í¿¿ð ãàðàà óãààæ, õóâöñàà ººðºº ºìñºæ ÷àäíà– 25-30 ñì ñààäûã ÷ºëººòýé äàâíà1-3 íàñàíä – òîâ÷îî òîâ÷ëîíî – öàãèðàãààð òîãëîíî, òîãëîîìîîð æ¿æèãëýí òîãëîíî 3 íàñíààñ çóðàã çóðæ, øàâðààð ä¿ðñ õèéíý 3-7 íàñ ¿ñðýõ, õàðàéõ, àâèðàõ ¿éëäëèéã õèéíý.

Îé ºíãºðñºí õ¿¿õäèéí õºäºë㺺í-ñýòãýöèéí õºãæèë

• Õýë ÿðèà – 1-1.3 íàñàíä 10-15 ¿ã õýëíý– 1.6-2.5 íàñàíä ýðñ òýñ ºíãèéã ÿëãàíà,

çóðàãò íîìíîîñ àñóóõàä õàðèóëíà – 2.5-3 íèéëáýð ºã¿¿ëáýðýýð ÿðèíà– 2 íàñòàéä 200-400 ¿ãèéí áàÿëàãòàé– 3 íàñàíä 1200-1300 ¿ãèéí áàÿëàãòàé,

ýíãèéí îíüñîãî òààæ, áîãèíî ¿ëãýð îéëãîæ, äóó ø¿ëýã öýýæèëíý

– 5 íàñàíä á¿õ ¿ãýý òîä õýëæ, íèëýýä óðò ºã¿¿ëáýðýýð ÿðèíà

Ñýòãýö õºäºë㺺íèé õºãæëèéí ¿íýëãýý

1. Åðºíõèé õºäºëãººí• 2 íàñ - ¿ñðýõ• 3 íàñ – 1 õºëºº ºðãºõ• 4 íàñ – 1 õºë äýýð ¿ñðýõ• 5 íàñ – 2 õºë äýýð óõàð÷ ¿ñðýõ

Ñýòãýö õºäºë㺺íèé õºãæëèéí ¿íýëãýý

2. Ãàðûí íàðèéí õºäºëãººí• Øîî ºðºõ

• 1 íàñ 2 øîî äàâõàðëàíà• 2 íàñ 6 øîî• 3 íàñ 10 øîî• 3-5 íàñ áàéøèí áàðèíà

• Õàðàíäàà áàðèõ• 1 íàñ àòãàíà• 2 íàñ õóðóóíû ¿ç¿¿ðýýð• 3-4 íàñ ¿çýã øèã

Ñýòãýö õºäºë㺺íèé õºãæëèéí ¿íýëãýý

3. Õýë ÿðèàíû õºãæèë• 1 íàñ 1 ¿ãòýé ºã¿¿ëáýðýýð ÿðèíà• 2 íàñ 2 ¿ãòýé• 3 íàñ 3 ¿ãòýé• 4 íàñ 4-ººñ èë¿¿ ¿ã• 5 íàñ “ÿàãààä” àñóóëò òàâèíà Õýë ÿðèà îéëãîõ• 18 ñàð í¿¿ð, àì, õàìàð çýðãèéã ìýäíý• 2 íàñ áèåèéí õýñã¿¿äèéã çààíà• 3 íàñ 3 ç¿éëèéã ìýäíý: íýð, íàñ, õ¿éñ• 4 íàñ 4 ºí㺠ìýäíý

Ñýòãýö õºäºë㺺íèé õºãæëèéí ¿íýëãýý

4. Íèéãýìøèõ• 1 íàñ íóóãäàõ• 2 íàñ äóóðàéõ• 3 íàñ ýýëæèëæ òîãëîõ• 4 íàñ íàéçëàõ• 5 íàñ ººðñ人 á¿ëýã áîëæ òîãëîõ

Äåíâåð II

• 0-6 íàñíû õ¿¿õäèéã ¿íýëíý• 30-35 ìèí• 4 ¿íäñýí õýñãýýñ á¿ðäýíý

– Åðºíõèé õºäºëãººí– Íàðèéí õºäºëãººí– Õýë ÿðèà– Íèéãýìøèõ, õàðüöàõ

• Áºìáºã, øîî, õàðàíäàà, öààñ, òîä ºíãºòýé ç¿éë, øàæèãíàäàã ç¿éë àøèãëàíà, çàðèì ç¿éëèéã ýöýã ýõýýñ àñóóæ òîäðóóëíà

• Öààøèä àâàõ àðãà õýìæýýã òîäîðõîéëíî

Анхаарал тавьсанд баярлалаа.