Grafische technieken-en-drukwerkbegeleiding

1

Workshop 16 mei 2013

Grafische Technieken

en Drukwerkbegeleiding

in het marketing- en

communicatievak

Dagprogramma 16 mei 2013

1. Voorstelronde en bespreking en afstemming leerdoelen2. Analyse en beoordeling van ingebrachte drukwerken- Koffiepauze3. Uitvoering opdracht en bespreking uitwerking 4. Bespreking syllabus5. Schets grafische sector en grafisch productieproces- Lunchpauze6. Beheersing en beïnvloeding van het grafisch proces 7. Basiskennis drukwerkvoorbereiding8. Basiskennis druktechnieken en afwerking- Theepauze9. Basiskennis typografie, kleurenleer en papier10.Toelichting op / bespreking van bijlagen in studiebundel11.Evaluatie en afsluiting trainingsdag

Voorstellen en leerdoelen

Voorstelronde Schets van functie en van eigen organisatie Betrokkenheid bij grafisch proces Kennis van grafisch proces

door vooropleiding door ervaring

Leerdoelen Grafische technieken Managementtechnieken Adviesvaardigheden

Bespreken drukwerken

Ingebrachte drukwerken Bespreken Analyse

bespreking systematiseren waar letten we nu precies op?

Analyse van de analyse Professioneel, systematisch leerproces Analyse ‘omkeren’ naar inzet tot advies

Werkopdracht

Workshop

1. Lezen case (max 5 minuten)

2. Uitvoeren opdracht (max 10 minuten)

3. Collectief bespreken

4. Volledige uitwerking op www.graficum.nl/srm

Grafische bedrijfstak (naar functies)

1. Drukwerkvoorbereidingsbedrijven

1. Pre-press-services (dtp e.d.) (combi techniek/creatie)

2. Vormgevers (hoodzaak creatie)

3. Zetterijen (hoofdzaak techniek, tegenwoordig vooral buiten NL)

2. Drukkerijen

1. Vellendrukkerijen (vooral offset en digitaal)

2. Rotatiedrukkerijen (vooral offset en diepdruk)

3. Verpakkingsdrukkerijen (flexo, offset en diepdruk)

3. Afwerkingsbedrijven en aansluitende diensten

1. After-press services (lakken, lamineren, boren, perforeren e.d.)

2. Binderijen (voor snijden, vouwen, hechten)

3. Fullfilment-bedrijven (voor distributie, POS, responseverwerking)

Drukkerijen

Afwerkingsbedrijven

Grafische bedrijfstak (naar hoofdactiviteit)

74,3%

4,5%11,8%

9,4%

Grafische bedrijfstak (naar omvang)

Pre-press Drukkers Afwerking Overig

Aantalbedrijven

AantalMede-werkers

Omzetin mio €

165

1.137

246

125

2.962

370

1.315

18.726

7.092

201

2.369

?

1.806

25.194

7.035

Totalen

66,1 % grafische bedrijven < 10 medewerkers; 1,6 % grafische bedrijven > 100 medewerkers

gemiddelde omzet/werknemer = € 2,7 tonKVGO-leden, 2011

Grafische bedrijfstak (naar personeelsomvang)

40,5%

16,3%

12,5%3,5% 1,6%

66% minder dan 10 werknemers

Grafische bedrijfstak (naar producttype)

Krant-achtigen11,2%

Krant-achtigen11,2%

Tijdschriften14,3%

Tijdschriften14,3%

Boeken / Jaarverslagen6,3 %

Boeken / Jaarverslagen6,3 %

Reclamedrukwerk36,0 %

Reclamedrukwerk36,0 %

Verpakkingen10,9 %

Verpakkingen10,9 %

Overig drukwerk21,3 %

Overig drukwerk21,3 %

DrukwerkbegeleidingFunctie-elementen drukwerkbegeleider1. Adviseren

• adviesvaardigheden• marketing-/communicatie-kennis• vormgevingskennis (incl. huisstijl)• grafisch-technische proceskennis• grafische marktkennis• grafische materialenkennis

2. Projectmanagement• project-managementvaardigheden

• initiëren, procesbeheersen, administreren, evalueren en rapporteren

• vormgevingskennis (incl. huisstijl) • grafisch-technische proceskennis• grafische marktkennis• grafische materialenkennis

Drukwerkbegeleiding EconomieBegeleiding / extern procesmanagement

beïnvloeding kosten-segmenten grafisch proces

Voorbereidingsbedrijven

Drukkerijen

Afwerkingsbedrijven

A = Verbruikswaarde B = Arbeidskosten

C = Overige kosten D = Bruto bedrijfsresultaat

C DB

Hoofdstructuur grafisch proces

1. Voorbereiding• uitgangspunten tekst- en beeldvorm

(layout in aansluiting op intermediair en doelgroep)

• tekst (redactie, vormgeving / typografie)

• illustratie (keuze beeldtype)

2. Vermenigvuldiging

3. Afwerking• snijden en vouwen• vergaren en hechten• overige afwerkingen en veredelen• voorraadbeheer en distributie

Hoofdstructuur grafisch proces

Fase 1 Voorbereiding

Fase 2 ReproductieDrukvormvervaardiging

Drukken

Fase 3 AfwerkingVeredelen

Primaire bewerkingSecundaire bewerking

Beeldmateriaal

Illustraties maken/bewerkenLithograferen

Layouten / opmaken (dtp)

Tekst (kopij)

Tekst zetten / dtpCorrectie

Beheerscomponenten in fase 1

• vormgeving ([huis]stijl, verhouding tekst-beeld)

• typografie (structurering tekst, letterkeuze)

• illustraties (foto’s, tekeningen, grafieken etc.)

• kleur (steunkleur, meerkleuren, full-color)

• papier / drager (formaat, soort, gewicht, kleur)

Beheerscomponenten in fase 2

• reproductievoorbereiding

• film, CTP, digitale druk• proevencontrole

• reproductietechniek

• offset (vlakdruk)

• digitale druk• vellen- of rotatiedruk• hoogdruk (boekdruk) of diepdruk• zeefdruk (screenprint) of andere speciaaldruk

Druktechnieken• Vlakdruk (offset) vellendruk

• rollendruk

• Diepdruk• Hoogdruk (flexografie)

• Hoogdruk (diversen/veredeling)

• Overigen (w.o. zeefdruk)

• Digitaal drukken

(naar omzet in Nederland,

bron KVGO, percentages bij benadering)

61%

27%

7%

2%

2%

1%

?%

Drukpers doorvoermethoden

• Vellendruk

• Rotatiedruk (rollendruk)

• Combinatie vellen-rollen (vellenrotatie)

Reproductie hoofdstructuur

V R

H

D

O

Z

61% 27%

7%

4%

1%

20

Beheerscomponenten in fase 3

• afwerking• snijden en vouwen• vergaren, hechten (nieten), binden (lijmen, naaien)

• overige afwerkingsvormen (o.a. stansen, prägen,

rillen, perforeren, boren)

• veredelen (o.a. vernissen, lamineren)

• afleveren • controle, verpakken • voorraadbeheer• distribueren

21

Proeven

• Tekstcorrectie (kopijproef)

• zetproef / strokenproef

• kleurenprint (Cromalin, Kodak Approval, Fuji ColorArt, Matchprint, Irisproef, Sherpaproef, Rainbow)

• digitale proef (pdf, Certified pdf)

• Ozalid (filmproef)

• drukproef / proefdruk (‘natte proef’)

22

Typografie

• Leer van de letter• lettervorm, lettervormfunctie en effect van de lettervorm

• Leer van de leesbaarheid • tekststructuur, gericht op overdracht van de boodschap

• Leer van de pagina-opmaak• paginastructuur, zetselopbouw, wit en marges

• toepassing van huisstijl

23

Typografie, tekstzetten, dtp

Veel begrippen in dit werkterrein hebben hun oorsprong in

het ambacht van de zetter (± 1450 – 1980), werkend met

metalen (loden) lettermateriaal en (koperen) cliché’s:

• corps, punt, pica, font, ligatuur, cicero, augustijn,

vierkantje, pasje, onderkast, bovenkast, wit, haarlijn,

kastlijn e.v.a.

24

Typografie, handzetten

25

Typografie, handzetten

26

Typografie, machinezetten

27

Typografie: letterclassificatie

A a H qA a H qA a H qA a H qA a H qA a H q

driehoekige schreef, Romein- of Mediaeval

horizontale schreef, Bodoni-achtigen

rechthoekige schreef, Egyptiënnes

schreeflozen

schrijfletters, scripten

fantasie lettertypen

28

Typografie: voorbeelden letterstijlen

Dit is de Times New Romandriehoekige schreef, Romein- of Mediaeval

Dit is de Bodonihorizontale schreef; Bodoni-achtigen

Dit is de Commercerechthoekige schreef; Egyptiënnes

Dit is de Gill Sansschreefloos type

Dit is de Liffley Scriptschrijfletter type (script)

Dit is de Mokum Oorkondefantasie type

29

Typografie: voorbeelden letterstijlen

A B C D E F G a b c d e f g 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0Dit is de Arial

A B C D E F G a b c d e f g 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 Dit is de Franklin Gothic

A B C D E F G a b c d e f g 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0Dit is de Verdana

A B C D E F G a b c d e f g 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0

Dit is de Gill Sans

A B C D E F G a b c d e f g 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 Dit is de Optima

A B C D E F G a b c d e f g 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0

Dit is de Trebuchet

30

Typografie: lettergarnituur

normaalromein en cursiefPokon Pokon

halfvetteromein en cursiefPokon Pokon

vetteromein en cursiefPokon Pokon

magereromein en cursiefPokon Pokon

smalmagereromein en cursiefPokon Pokon

P o k o n P o k o nnormaal verbrederomein en cursief

31

Typografische begrippen

vlees

schreef

beeld

vlag

staart

druppel

oog ofpons

accent

romp

tabelcijfer

kleinkapitaal

kapitaal onderkast

romein cursief

H h d j f xstok

stoklijn

hanglijn

basislijn

corpswit}

stokophaal

neerhaal kA p r é A beeldhoogte

corps

lat

a ñ ç g C Ctilde

cedille

accent aigu

ligatuur Uithangend of mediaevalcijferüæ 97 R boog

schreefloos type

} X-hoogte

32

Lettergarnituren: ontwerp of nepromein volgens ontwerpvoor zetwerk

cursief volgens ontwerpvoor zetwerk

romein volgens ontwerp

voor PC-print

cursief uit romeinonder hoek

geplaatstvoor PC-print

33

Typografische voorbeelden

34

Drukken en kleur

• Eénkleurendruk PMS-kleur

• Meerkleurendruk PMS-kleuren

• Vierkleurendruk proceskleuren

(fullcolourdruk) CMYK

• Multimedia-aanpak CMYK <-> RGBHTML

35

Drukken en kleur

• PMS-kleur

• PMS-kleuren

• proceskleuren(in fullcolourdruk, samengesteld volgens CMYK)

• RGB

• HTML

PMS 200

PMS 200

C0 M100 Y80 K0

PMS 381

C30 M0 Y70 K0

D40202 9CE157

156,225,87212,2,2255,255,255

000000 - FFFFFF

Kleur-aanduidingen

36

Drukken in 1 kleur

• Lijnillustraties

punten, lijnen, tekening of volvlak

grafische reproductie: geen raster nodig

dikwijls in dezelfde productiegang als tekst

37

Drukken in 1 kleur

38

Drukken in 1 kleur

• Halftoon

zwart/wit-foto’s, (grijs-)tintvlakken

grafische reproductie: gebruik van rasters

goed mogelijk in zelfde drukgang als tekst

39

Drukken in 1 kleur

Halftoon-illustraties

40

Drukken in 1 kleur

Combinatie volle tint en halftoon naar full colour

41

Drukken in 2 kleuren

• Lijnillustraties

punten, lijnen, tekening of volvlak

grafische reproductie: geen raster nodig

• Halftoon

zwart/wit-foto’s, duo-tonefoto’s, tintvlakken

grafische reproductie: altijd raster nodig

42

Drukken in 2 kleuren

43

Drukken in 2 kleuren

Lijn- en volvlak-toepassing

44

Drukken in 2 kleuren

Lijntoepassingbordeauxrood en zwart

warmrood engrijs (geen tint !)

45

Drukken in 2 kleuren

Volvlak- en tint-toepassing

volvlak (volle tint =100%)

rastervlak (tint ± 75%)

rastervlak (tint ± 60%)

rastervlak (tint ± 40%)

tekst zwart 100%

1a

1b

1c

1d

2

2 kleuren techniek 5 kleuren waarneming

46

Drukken in 2 kleuren

Halftoon-toepassing

in 2 kleuren: duo-tone

Zwart 5 – 100%

Paars 0 – 100%

Zwart 5 – 100%

Paars 0 – 100%

Zwart 5 – 100%

Paars 10 – 100%

Zwart 0 – 30%

Paars 5 – 100%

Zwart 5 – 60%

Paars 5 – 100%

47

Drukken in meerkleuren

• meerkleuren drukwerk

drukker koopt of mengt zelf kleuren vóór het drukken

PMS: 13 basiskleuren + zwart + wit

• full colour

door het drukken wordt kleur opgebouwd

CMYK: 4 proceskleuren

Cyaan, Magenta, Yellow, blacK

48

Drukken in meerkleuren• meerkleurendrukwerk drukker koopt of mengt zelf kleuren, vóór het drukken PMS: 13 basiskleuren + zwart + wit

49

Drukken in meerkleuren

• Meerkleurendrukwerk• eenvoudig lijnwerk

driekleurendrukwerk

50

Drukken in meerkleuren

• Meerkleurendrukwerk• eenvoudig, met lijnwerk

vijfkleurendrukwerk voor èlke brief

51

Drukken in meerkleuren

• Meerkleurendrukwerk• eenvoudig, met volvlakken

zeskleurendruk

52

Drukken in meerkleuren

• Meerkleurendrukwerk• eenvoudig, met volvlakken

visitekaartje in vijfkleurendruk

53

Drukken in meerkleuren

• Meerkleurendrukwerk• complex, met volvlakken èn tinten

54

Inkten voor meerkleurendrukwerk

55

Inkten voor meerkleurendrukwerk

56

Inkten voor meerkleurendrukwerk

57

Drukken in meerkleuren

• full colour

door het drukken wordt in de waarneming de kleur opgebouwd

CMYK: 4 proceskleuren

Cyaan, Magenta, Yellow, blacK

58

Opbouw van waargenomen kleuren

59

Opbouw van waargenomen kleuren

60

Meerkleurendruk kleurtinten

• rastersoort: lijnen, punten, korrel, f.c.raster

• rastergetal: aantal lijnen per cm

• rasterpercentage: vlak, font, tint (= alles)

Vierkleurendruk (full colour)

• offset alle illustratiemateriaal

• diepdruk alle materiaal (incl. tekst)

Rasters

61

Papiersoorten

• houthoudend / houtvrij

• wit / gekleurd• papier / kopieerpapier / karton (> 250 g/m2) / bord (> 250 g/m2)

• ongestreken / gestreken (MC) (1-zijdig / 2-zijdig)

• gesatineerd

• geperst / gehamerd / watermerk / gevergeerd

• langlopend / breedlopend

• recycled papier (‘kringloop’)

• zelfklevend

• zelfkopiërend

Reproductie hoofdstructuur

V R

H

D

O

Z

oogdruk

iepdruk

ffset (vlakdruk)

eefdruk

ellendruk ollendruk

Kenmerken Hoogdruk

Kenmerken Diepdruk

Kenmerken Vlakdruk (Offset)

Kenmerken Zeefdruk

Offset drukpers

Offset drukpers 1-kleuren vellenpers

Offset drukpers 2-kleuren vellenpers

Offset drukpers 4-kleuren vellenpers

Offset drukpers 6-kleurenvellenpers

Offset drukpers 4-kleuren rollenpers

Rotatiepers papierrollenwerk

Website Grafische Technieken

Actuele informatie (‘websyllabus’)

Grafische Technieken voor de

(Marketing-)Communicatiefunctionaris

op: www.graficum.nl