Pinagkukunang yaman

Ang pinaka mahalaga sa mgapagkukunang likas dahil ditonagmumula ang mgaproduktong tumutugon sa mgapangunahing pangangailanganng tao.

Nahahati ang lupain saPilipinas sa dalawang uri: kagubatan at lupaingmaililipat at maipagbibili.

Talahanayan 2.1Klasipikasyon ng Lupain sa Pilipinas

Taong 2006

Klasipikasyon Ektarya %

Malilipat atMaipagbibiliKagubatan

14,207,58215,792,418

47.3652.64

Kabuuan 30,000,000 100

Dipterocarp Molave Pino Bakawan Malumot Submarginal

Talahanayan 2.2Lawak ng mga Gubat sa Pilipinas

1999

Uri Lawak(milyong ektarya )

%

DipterocapMalumot

SubmarginalPino

Bawakan

3.541.040.480.230.11

65.5519.298.884.252.03

Kabuuan 5.40 100

1.Pangangailangan ng mga trosongginagawang tabla o minamanupaktura upang plywood, papel, o muwebles.2.Pinanggagalingan ng mga kahoy naginagamit sa konstruksyon at muwebles at bilang panggatong at uling.

3. Pinanggagalingan ng rattan, resin, kawayan, at iba pang hilaw na meteryalnaginagamit sa paggawa ng muwebles, bag, kwadro, at iba pang produkto.

4. Ginagamit bilang mga libangan a sa mgagawaing edukasyonal, kultural, at siyentipiko.

5. Nagsusuplay ng tubig sa mga bhay at industriya.

6. Ginagamit na pastulan ng iba’t ibanghayop.

Maraming biyaya angnakukuha sa kagubatansubalit mabilis ang pagliitng sukat ng kagubatan dahilsa pag-aabuso ng mga tao.

Sagana sa tubig ang aingbansa. Napapaligiran ito ngkaragatan. Sinasabing iss samay pinakamahabang dagat sabuog mundo ang Pilipinas-mayroon itong 17,460 kilometrong baybayin.

Mahahati ang mga panisdaan saPilipinas batay sa lugar kung saan isasagawaang pangingisda.1. Panloob na Pangingisda- mulas sa tubid

tabang. Ilog. Lawa at sapa.2. Kostal ng Pangingisda- nasa mga

baybayinng kapuluan ng Pilipinas. Isinasagawa ito sa loob ng tatlongmilyang layo ng aitn tubig teritoryal.

3. Panginigisda sa Laot ng Karagatan- itoang tinatawag na pangingisdangkomersyal na may malaking tulong sakabuhayan ng tao.

Sagana sa mineral ang Pilipinas subalitkakaiba ang yamangmineral sa ibang mgalikas na pinagkukunan.

May tatlong klasipikasyon ang mgamineral.

1. Mineral na Metalik – karaiwangmabrilyo ito at magling na konduktor nginit at elektrisidad.

2. Mineral na di metalik- magaan nakonduktor ng init at elektrisidad.

3. Panggatong ng Mineral – pangunahingpinagkukunan ito ng enerhiyangindustroyal tulad ng gas, karbon at petrolyo na laganap sa Pilipinas.

Mawawalan ng halaga ang sagananglikas na yaman kung walang yaman ngtaong lilinang nito. Tumutukoy angYamang Tao sa mga taong may mgaangking kakayahan, talino at kasanayanna maaaring gamitin sa pagbuo at paggawa ng produkto at sa pagbibigayng serbisyo. Sa ekonomiks, paggawa angtawag sa yamang tao.

Ayon sa senso noong 2007, umabot sa88,547,614 ang kabuuang populasyon ngPilipinas noong Agosto. Ang populasyongito ay may mga tiyak na katangianngmaaaring hatiin sa sumusunod: (1) kasarian, edad, at kalagayang marital, (2) mga wika at diyalekto, (3) relihiyon, at (4) edukasyon. Tinatayang umabot nasa 92.32 milyon ang populasyon ngPilipinas noong 2009.

Ang istruktura ng edad at kasarian ay itinuturing na pinakabatayang katangian ng komposisyong populasyon. Ito ang pangunahingdahilan ng mahahalagang pangyayarisa populasyon, tulad ngkapanganakan, pagpapakasal, at kamatayan.

Ito ang dami ng lalaki sa bawat 100 babae. Kapag mahigit sa 100 ang reysyo, nangangahulugang mas marami ang lalakikaysa sa babae. Ayon sa NSO, umabotna sa 105 ang reysyong kasarian noong2008. Nangangahulugan itong may 105 na lalaki sa bawat 100 babae sa babae

Bata ang populasyon ngPilipinas. Noong 2008, 35.4 % ang populasyin ng bansa ang may edad na mababa sa 15 taonggulang.

15 – 64

14 at pababa

65 at pataas

PIGURA 2.1Distribusyon ng PopulasyonTaong 2008, Batay sa Edad

32.2 %

4.1 %

60.6 %

Noong 2000, 43.9 % ang populasyong may 10 taong gulang pataasang walang asawa (dalaga o binata); 47.5 % porsyento ang may asawa; at 10.4 porsyento ang balo, hiwalay, diborsyado(a), o may hindi alam na kalagayangmarital. Sa mga walang asawa, 52.9 % ang lalakiat 47.1 naman ang babae. Sa mga balo, 75.7 % ang mga babae samantalang 24.3 posyentolamang ang lalaki.

Mahigit 98 wika at diyalektoang gingamit sa Pilipinas. Noong 1995, Tagalog angpinakamalawak na wikangginagamit mulas sa pagkabata.

Grupong Etniko Populasyon Porsyento

Tagalog 21,485,927 28.14

Cebuano 10,030,667 13.14

Ilokano 6,920,760 9.06

Bisaya/Binisaya 5,778,436 7.57

Hilagaynon/Ilonggo 5,773,135 7.56

Bikol 4,583,034 6.00

Waray 2,56,558 3,36

Dayuhan 19,964 0.03

Mga iba pa 18,546,407 24.29

Di inuulat 646,457 0.85

Kabuuan 76,352,434 100

Ayon sa seoso noong 2000, walo sasampung Pilipino ang Katoliko Romano. MgaKatoliko Romano ang umubuo ng 81% angpopulasyon ng bansa.

Islam 5.1%

Evangelicas 2.8%

Iglesya ni Cristo, Alipayan, 7th Day Adventist, Born Again Christian at iaba pa.

SY. 2008-2009 Enrolees

Elemantarya (7-12) 13,686,643

High School 5,421,562

Literacy Rate (2008)

92.6%

May mga BatayangPangangailangan ang populasyon. Ilan dito ang pagkain, pabahaydamit at pag-aalagang pang kalusugan. Sa mauunlad na bansa , madaling natutugunan ang mgabatayang pangangailangang ito.

Nakasalalay ang produktibongpaggawa ang mabilis na pagsulongng bansa. Ginagamit ang lakspaggawa (o populasyongeconomicaly active) sa pagling ngpinagkukunang yaman at sa pagyaring mga produkto at serbisyo.

Pisikal na lakas-paggawa

a) Mga Kasanayan

b) May Kaunting Kasanayan

c) Walang Kasanayan

Mental na lakas-paggawa

a. Propesyonal

b. Tagapamahala at Tagapangasiwa

c. Imbentor at Siyentista

Paglikha ng Tao

Pagpapahusay ng trabaho

Pagpapadali ng trabaho

Pangangalaga sa trabaho

Edukasyon

•Mahalang salik sa mabilis na pagsulong bansaang kaalaman at kasanayang bunga nito.

• Higit na produktibo ang magagawang may malusog at malaks na pangngatawan.

• Kailagang ito upang maging produktibo at makbuluhan ang kanyang kaalaman at kasanayan

Kalusugan

Puhunan

P.D. No. 1157 (1977) -Itinakda nito angpatakaran ng Pilpinas tungkol sa kapaligiran. Ayondito, ang patakarang Pilipinas ay “ lumkha, luminang, magmantene, at pabutihin ang mgakondisyon kung saan mabubuhay ang tao at angkalikasan sa isang produktibo at kasiya-siyangpagkakaisa; tugunan ang mga pangangailangangsosyal, ekonomiko at iba pang mga kaslukuyan at darating na ang henerasyon ng mga Pilipino at tiyain ang pagkakaroon ng uri ng kapaligiran nanakalilinang ng buhay na may dignidad at kaligiran.

P.D. No. 600 (1974) –ng sinusugan ng P.D. 979 (1976). Ito ang Marine Pollution Decree ng 1976. Layuin nito ang polusyon ng karagatanng likha ngpagtatapon ng mga basura at iba pang bagay nanakasisira sa lakusugan, nakakasakit sa mga likaena pinagkukunan at mga hayop at halaman sakaragatan.

P.D. No. 704 –Ito ang Fisheries Degree ng1975. Kinokontrol nito ang mga gawaing pangisdaanat nililinang nito ang industriya ng pangisdaan.

P.D. No. 1219 –(Oktukbre 14, 1977) – Ito ang nagsusulong at kumokontrol sa eksplorasyon, eksplotasyon, paggamit at konserbasyon ng mgapinagkukunang koral.

Local Government Code 1991 – Ito angnagbibigay kapangyarihan sa mga pamahalaanglokal nggumagawa ng mga sapat na paraanupang mapangalagaan at makonserba ang mgalokal na pinagkukunang panlupa, mineral, marina, paggubat, at iba pa.

Rep. Act. No. 6541 (1972) – Ito angbatas na nagbabawal at nagpaparusa saElectrofishing.

FAO No. 155, series ng 1986 –Ito angkumukontrol sa paggamit ng mga pinong lambatsa pangingisda.

FAO No. 156, series ng 1986 –Ito ang nagbabawal sa paggamit ngkomersyal na lambat sa pangingisdaat operasyong “purse seine” sa loobng pititonf kilometro mula sabaybayin.

FAO No. 163, series ng 1986 –Ito ang nagbabawal sa operasyonng Muro-Ami at ng Kayakas sa mgakatubigan ng Pilipinas

Leader: Nina Aira Agustin

Mammbers: