Carrying Capacity ของพื้นที่อุทยานแห่งชาติ

Carrying Capacity ขดความสามารถในการรองรบไดดานนนทนาการของพนทอทยานแหงชาต

โดย ดร.ทรงธรรม สขสวาง ผอ านวยการสถาบนนวตกรรมอทยานแหงชาตและพนทคมครอง

เทยว อทยานแหงชาต อยางไร ใหยงยน

“เหตใดจงตองมการก าหนดขดความสามรถใน การรองรบไดดานนนทนาการของพนทอทยานแหงชาต”

เพอคงความอดมสมบรณของสภาพพนทและสงแวดลอม ความสวยงามของสภาพธรรมชาตในพนทอทยานแหงชาตใหคงอยตอไปเพอใหลกหลานภายหนา

“ขดความสามารถในการรองรบไดดานนนทนาการของพนทอทยานแหงชาตคออะไร?”

ระดบการใชประโยชนสงสดดานนนทนาการซงพนทอทยานแหงชาตสามารถรองรบได โดยไมกอใหเกดผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาตทเกนมาตรฐานทก าหนดไว

“ก าหนดขดความสามารถในการรองรบไดดานนนทนาการของพนทอทยานแหงชาตเพออะไร?”

เพอการจดการแหลงนนทนาการใหสามารถเออประโยชนในการประกอบกจกรรมนนทนาการของนกทองเทยวไดเหมาะสม โดยทไมท าลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

“ขดความสามารถในการรองรบไดดานนนทนาการในพนทอทยานแหงชาตจ าแนกเปนกดาน?”

จ าแนกเปน 5 ดานเพอใหครอบคลมการจดการควบคมผลกระทบดานตางๆ

1. ขดความสามารถดานนเวศวทยา

2. ขดความสามารถดานกายภาพ

3. ขดความสามารถดานสงอ านวยความสะดวก

4. ขดความสามารถดานจตวทยา

5. ขดความสามารถดานสงคมวฒนธรรม

ขดความสามารถในการรองรบไดดานนเวศวทยา หมายถง จ านวนนกทองเทยวสงสดทไมท าใหระบบนเวศหรอสงแวดลอมเสอมโทรมไปจนยากแกการฟนฟ เชน ชนดพนธสตวปา ชนดพนธพชลด ดนพงทลาย เกดมลพษในแหลงน า

“ไมมระบบสงแวดลอมใดทจะคงทนตอการใชประโยชนอยางไมจ ากด”

ขดความสามารถในการรองรบไดดานกายภาพ หมายถง จ านวนนกทองเทยวสงสดทขนาดเนอทของแหลงนนทนาการสามารถรองรบได เชน จดชมทวทศนบนยอดเขา มพนทจ ากด ๑๐ ตร.ม. สามารถรองรบนกทองเทยวทจะยนชมทวทศนสงสดในครงหนงๆได ๕ คน โดยค านวณจากขนาดพนททใชยนชมทวทศน ๒ ตร.ม.ตอคน เปนตน

ขดความสามารถในการรองรบไดดานสงอ านวยความสะดวก หมายถง จ านวนนกทองเทยวสงสดทสงอ านวยความสะดวกในแหลงนนทนาการสามารถรองรบไดในชวงเวลาหนงๆ เชน ทจอดรถ บานพก หองน า เปนตน

ขดความสามารถในการรองรบไดดานจตวทยา หมายถง จ านวนนกทองเทยวสงสดในแหลงทองเทยวในชวงเวลาหนง ทท าใหนกทองเทยวไดรบประสบการณทมคณภาพและไดรบความพงพอใจ เปนการสอบถามความคดเหนของนกทองเทยวตอจ านวนคนทพบ พฤตกรรมของนกทองเทยวคนอน ความรสกแออด เปนตน

ขดความสามารถในการรองรบไดดานสงคมวฒนธรรม หมายถง จ านวนนกทองเทยวสงสด รปแบบกจกรรมการทองเทยว และการพฒนาเพอรองรบกจกรรมการทองเทยวทราษฎรในชมชนทองถนยอมรบได โดยไมเกดความรสกดานลบและไมสรางผลกระทบหรอกอใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมในชมชนในทศทางทไมพงปรารถนา

หลกในการก าหนดขดความสามารถในการรองรบได ดานนนทนาการของแหลงทองเทยวในอทยานแหงชาต

ขดความสามารถในการรองรบไดในแตละดานจะถกน ามาพจารณารวมกนเพอก าหนดขดความสามารถสงสดทพนทนนๆจะสามารถรองรบได ตวอยาง เชน • ขดความสามารถดานนเวศวทยาสามารถรองรบนกทองเทยวไดสงสด 200 คนตอวน • ขดความสามารถดานกายภาพ รองรบนกทองเทยวไดสงสด 300 คนตอวน • ขดความสามารถดานสงอ านวยความสะดวก 500 คนตอวน • ขดความสามารถดานจตวทยา 250 คนตอวน ส าหรบแหลงทองเทยวแหงนจะสามารถรองรบนกทองเทยวไดคอ 200 คนตอวน โดยปจจยจ ากดอยทขดความสามารถในการรองรบดานนเวศวทยา

เตรยมตวอยางไร เพอการทองเทยวอยางมความสขและธรรมชาตยงคงอย

• จองบานพกและสถานทพกแรมประเภทตางๆลวงหนา ส าหรบแหลงทองเทยวทม การก าหนดจ านวนนกทองเทยว ส าหรบการพกคางคน • แหลงทองเทยวบางแหงทมความเปราะบางออนไหวสง และ/หรอ มพนทจ ากดในการรองรบนกทองเทยว ควรเลอกเดนทางแบบกลมขนาดเลก • ศกษาเสนทางส าหรบการเดนทางทองเทยวในแตละครง เพอปรบเปลยนเสนทาง ในกรณสถานททจะไปจ านวนนกทองเทยวเตมหรอแออด • เลอกเดนทางทองเทยวในชวงวนธรรมดา เพอหลกเลยงความแออด

ทานจะชวยใหการก าหนดขดความสามารถในการรองรบไดของพนทอทยานแหงชาตประสบผลส าเรจไดอยางไร

ปฏบตตามกฎระเบยบของอทยานแหงชาตรวมทงแนวทางในการทองเทยวทถกตองเหมาะสม เชน จองทพกลวงหนา หลกเลยงการเดนทางในชวงเทศกาล น าขยะออกมาทงนอกเขตอทยานแหงชาต เปนตน

Carrying Capacity อทยานแหงชาตหมเกาะสมลน

ขดความสามารถดานนเวศวทยา (ECC) ในพนทอทยานแหงชาตหมเกาะสมลน

จดเกบขอมล

จ านวนนก

ทองเทยว

เฉลย

จ านวนนก

ทองเทยว

สงสด

ความแออดเฉลย

ระดบความแออด

1/

ระดบขดความสามารถในการรองรบดานจตวทยา

Below CC (ระดบ

ความแออด 0-3)

Approach CC

(ระดบความแออด

3+-6)

Exceed CC

(ระดบความ

แออด>6)

PsCC ปจจบน (เฉลย)

PsCC ปจจบน (สงสด)

1. ชายหาด เกาะเมยง

96 211 4.0

(n=222) ปานกลาง

< 59 59 – 70 > 70 Exceed CC

Exceed CC

2. ชายหาด เกาะสมลน

125 140 3.6

(n=83) ปานกลาง

< 63 63 – 83 > 83 Exceed CC

Exceed CC

ขดความสามารถในการรองรบดานจตวทยาของอทยานแหงชาตหมเกาะสมลน บรเวณชายหาด

ขดความสามารถในการรองรบไดดานกายภาพ (PCC) ของหาดทรายใน อทยานแหงชาตหมเกาะสมลน

ขดความสามารถในการรองรบไดดานสงอ านวยความสะดวกประเภทหองน าหองสขา (FCC) ของอทยานแหงชาตหมเกาะสมลน

ขดความสามารถในการรองรบการใชประโยชนดานนนทนาการในภาพรวม (Total Recreation Carrying Capacity)

ขดความสามารถในการรองรบไดของ อทยานแหงชาตเขาแหลมหญา-หมเกาะเสมด

แหลงทองเทยว สามารถรองรบไดจ านวนคนตอชวงเวลา หาดทรายแกว 2,931 หาดอาวลกโยน 312 หาดอาวไผ 1,740 หาดอาวพทราและอาวทบทม 589 หาดอาววงเดอน 427 หาดอาวชอ 251 หาดอาวแสงเทยน 42 หาดอาวลงด า 98 หาดอาวหวาย 147 หาดอาวกว 68 หาดอาวปะการง 25 หาดอาวพราว 509 หาดเกาะกฏ 120 หาดแมร าพง 22,872

จดด าน า สามารถรองรบไดจ านวนคนตอชวงเวลา อาวหวาย 88 อาวกวหนานอก 150 อาวกวหนาใน 180 เกาะจนทร 19 แหลมเรอแตก 144 เกาะทะล 715 เกาะทายคางคาว 45 พนทกางเตนท สามารถรองรบไดจ านวนคนตอวน หาดทรายแกว 126 หาดอาวลกโยน 81 เกาะกฏ 138 เขาแหลมหญา 6 เสนทางศกษาธรรมชาต สามารถรองรบไดจ านวนคนตอชวงเวลา เกาะกฏ 23 เขาแหลมหญา 70

ขดความสามารถในการรองรบไดของ อทยานแหงชาตเขาใหญ

กลมแหลงทองเทยวประเภทน าตก สามารถรองรบไดจ านวนคนตอวน น าตกสารกา 1,764 น าตกกองแกว 4,050 น าตกผากลวยไม 3,975 น าตกเหวสวต 4,023 น าตกเหวไทร 3,870 น าตกเหวประทน 405 น าตกเหวนรก 1,683 น าตกตะครอ และน าตกสลดได 32,500 แกงหนเพง 2,700

เสนทางศกษาธรรมชาต สามารถรองรบไดจ านวนคนตอวน จดชมทวทศนผาเดยวดาย 210 กโลเมตรท 33 - จดจอดรถหนองผกช 900 ดงตว-หอดสตวหนองผกช 1,053 ดงตว-หอดสตวสายศร 675 สถานทกางเตนทผากลวยไม-น าตกเหวสวต 675 น าตกกองแกว 360 น าตกสารกา 160 หองอาบน า – หองสขา สามารถรองรบไดจ านวนคนตอวน น าตกสารกา 1,656 น าตกกองแกว 1,188 น าตกผากลวยไม 3,264 น าตกเหวสวต 1,620 น าตกเหวนรก 918 น าตกตะครอและน าตกสลดได 2,880 แกงหนเพง 1,536

พนทกางเตนท สามารถรองรบไดจ านวนคนตอวน น าตกผากลวยไม 1,932 น าตกตะครอและน าตกสลดได 1,440 แกงหนเพง 2,700

ขดความสามารถในการรองรบไดของ อทยานแหงชาตดอยสเทพ-ปย

แหลงทองเทยว สามารถรองรบไดจ านวนคนตอวน หมบานชาวเขาเผามง ดอยปย 2,500 วดพระธาตดอยสเทพราชวรวหาร 16,100 อนสาวรยพระครบาศรวชย 2,000 พนทเลนน าตก สามารถรองรบไดจ านวนคนตอวน น าตกหวยแกว 2,448 น าตกมณฑาธาร 1,040 น าตกแมสา 1,660 น าตกตาดหมอก 125 น าตกหมอกฟา 240 เสนทางศกษาทางธรรมชาต สามารถรองรบไดจ านวนคนตอวน น าตกหวยแกว 135 น าตกมณฑาธาร 810 น าตกหมอกฟา 510 ยอดดอยปย 720

หองอาบน า – หองสขา สามารถรองรบไดจ านวนคนตอวน น าตกหวยแกว 600 น าตกมณฑาธาร 612 น าตกแมสา 3,876 น าตกหมอกฟา 1,122 น าตกตาดหมอก 306 ยอดดอยปย 1,680

พนทกางเตนท สามารถรองรบไดจ านวนคนตอวน น าตกมณฑาธาร 452 น าตกแมสา 90 น าตกหมอกฟา 510 ยอดดอยปย 606

ลานจอดรถ สามารถรองรบไดจ านวนคนตอวน น าตกหวยแกว 6,260 น าตกมณฑาธาร 4,816 น าตกแมสา 32,752 น าตกหมอกฟา 2,656 น าตกตาดหมอก 1,712 ยอดดอยปย 664

ขดความสามารถในการรองรบไดของ อทยานแหงชาตหมเกาะสรนทร

เสนทางศกษาธรรมชาต สามารถรองรบไดจ านวนคนตอชวงเวลา อาวชองขาด - หาดไมงาม 86 จดด าน าแนวปะการง สามารถรองรบไดจ านวนคนตอชวงเวลา

เกาะรหรอเกาะสตอค 68

อาวจาก 375 อาวไมงาม 120

อาวแมยาย 56

เกาะมงกร 135

อาวสเทพ 225

อาวเตา 150

อาวผกกาด 56

เกาะตอรนลา 105

หนแพ 375

หองอาบน า – หองสขา สามารถรองรบไดจ านวนคนตอชวงเวลา อาวชองขาด 32 หาดไมงาม 72 พนทกางเตนท สามารถรองรบไดจ านวนคนตอวน หาดไมงาม 766 หองพก สามารถรองรบไดจ านวนคนตอวน อาวชองขาด 54 โรงอาหาร (มานง) สามารถรองรบไดจ านวนคนตอชวงเวลา อาวชองขาด 60 หาดไมงาม 252 ทนจอดเรอ สามารถรองรบไดจ านวนคนตอชวงเวลา อาวชองขาด 945 หาดไมงาม 315

ขดความสามารถในการรองรบไดของ อทยานแหงชาตเอราวณ

พนทเลนน าตก สามารถรองรบไดจ านวนคนตอวน น าตกเอราวณ 2,464 เสนทางศกษาธรรมชาต สามารถรองรบไดจ านวนคนตอวน ปาดบแลงมองไล 180 เอราวณ (ปาไผ) 270 เขาหนลานป 240 ถ าวงบาดาล 120 เสนทางเดนขนน าตกและถ า สามารถรองรบไดจ านวนคนตอวน น าตกเอราวณ 8,850 ถ าพระธาต 2,375 เสนทางเดนศกษาธรรมชาตในถ า สามารถรองรบไดจ านวนคนตอวน ถ าพระธาต 75 ถ าวงบาดาล 180

พนทกางเตนท สามารถรองรบไดจ านวนคนตอวน น าตกเอราวณ 600 หองอาบน า - หองสขา สามารถรองรบไดจ านวนคนตอวน น าตกเอราวณ 7,884 ถ าพระธาต 336 ลานจอดรถ สามารถรองรบไดจ านวนคนตอวน น าตกเอราวณ 3,990 ถ าพระธาต 8,000 ถ าวงบาดาล 4,272

www.nprcenter.com ดร.ทรงธรรม สขสวาง ss.songtam@hotmail.com หทยรตน นกล hnukool@hotmail.com

Contact us :